تفاوت میان نسخههای «اشغال ایران به وسیله ارتش بریتانیا و شوروی»
Bellavista (گفتگو | مشارکتها) |
Bellavista (گفتگو | مشارکتها) |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
'''اشغال ایران به وسیله ارتش بریتانیا و شوروی''' | '''اشغال ایران به وسیله ارتش بریتانیا و شوروی''' | ||
+ | |||
+ | |||
+ | == پیشینه == | ||
جنگ جهانی دوم با حمله نیروهای زمینی و هوایی آلمان به بندر دانریک در لهستان در ۹ شهریور ۱۳۱۸ برابر با ۱ سپتامبر ۱۹۳۹ آغاز شد و تا آبان ۱۳۲۴ ادامه یافت (سپتامبر ۱۹۳۹ - سپتامبر ۱۹۴۵). در این جنگ، متحدین یا دولتهای محور یعنی آلمان نازی به زمامداری آدولف هیتلر و ایتالیای فاشیست به زمامداری موسولینی و امپراطوری ژاپن بودند و گروه کشورهای متفقین در آغاز جنگ انگلستان و فرانسه بود که کم کم اتحاد جماهیر شوروی و ایالات متحده آمریکا و بریتانیا و از اروپا همه کشورهایی که به وسیله ارتش آلمان و ایتالیا اشغال شده بودند و همچنین برخی از کشورهای آمریکای جنوبی و از کشورهای آسیایی، چین و ایران به متفقین پیوستند. | جنگ جهانی دوم با حمله نیروهای زمینی و هوایی آلمان به بندر دانریک در لهستان در ۹ شهریور ۱۳۱۸ برابر با ۱ سپتامبر ۱۹۳۹ آغاز شد و تا آبان ۱۳۲۴ ادامه یافت (سپتامبر ۱۹۳۹ - سپتامبر ۱۹۴۵). در این جنگ، متحدین یا دولتهای محور یعنی آلمان نازی به زمامداری آدولف هیتلر و ایتالیای فاشیست به زمامداری موسولینی و امپراطوری ژاپن بودند و گروه کشورهای متفقین در آغاز جنگ انگلستان و فرانسه بود که کم کم اتحاد جماهیر شوروی و ایالات متحده آمریکا و بریتانیا و از اروپا همه کشورهایی که به وسیله ارتش آلمان و ایتالیا اشغال شده بودند و همچنین برخی از کشورهای آمریکای جنوبی و از کشورهای آسیایی، چین و ایران به متفقین پیوستند. | ||
خط ۷: | خط ۱۰: | ||
دولت ایران با چاپ بیانیه رسمی تصمیم خود را دایر بر حفظ بی طرفی ایران در جنگ جهانی دوم به آگاهی مردم رسانید و وزارت خارجه این تصمیم را به همه سفارتخانههای کشورها در تهران بخشنامه کرد و دستور داد که وزارت امور خارجه آن کشورها را از تصمیم دولت ایران آگاه سازند. | دولت ایران با چاپ بیانیه رسمی تصمیم خود را دایر بر حفظ بی طرفی ایران در جنگ جهانی دوم به آگاهی مردم رسانید و وزارت خارجه این تصمیم را به همه سفارتخانههای کشورها در تهران بخشنامه کرد و دستور داد که وزارت امور خارجه آن کشورها را از تصمیم دولت ایران آگاه سازند. | ||
− | ۱۲ شهریور ۱۳۱۸ برابر با ۴ سپتامبر ۱۹۳۹، اعلامیهای به امضای نخست وزیر پخش شد که دولت شاهنشاهی ایران بی طرفی خود را در جنگ بین المللی دوم اعلام کرد. و در ۲۰ شهریور در مراسمی در کاخ گلستان برپا بود اعلیحضرت رضا شاه گفت که <blockquote>ما مصمم هستیم که بی طرفی خود را حفظ کنیم، گرچه حفظ بی طرفی در این گیرودار مشکلتر از جنگیدن است.</blockquote> | + | ۱۲ شهریور ۱۳۱۸ برابر با ۴ سپتامبر ۱۹۳۹، اعلامیهای به امضای نخست وزیر پخش شد که دولت شاهنشاهی ایران بی طرفی خود را در جنگ بین المللی دوم اعلام کرد. و در ۲۰ شهریور در مراسمی در کاخ گلستان برپا بود اعلیحضرت رضا شاه گفت که <blockquote>ما مصمم هستیم که بی طرفی خود را حفظ کنیم، گرچه حفظ بی طرفی در این گیرودار مشکلتر از جنگیدن است.</blockquote> |
پس از حمله ارتش آلمان به لهستان، دولتهای انگلیس و فرانسه که استقلال و تمامیت ارضی لهستان را در برابر تجاوز آلمان تضمین کرده بودند، به آلمان هشدار جنگ دادند و روز ۵ مهر قرارداد تقسیم لهستان بین آلمان و شوروی به وسیله وزیران خارجه آن دو دولت امضا شد. | پس از حمله ارتش آلمان به لهستان، دولتهای انگلیس و فرانسه که استقلال و تمامیت ارضی لهستان را در برابر تجاوز آلمان تضمین کرده بودند، به آلمان هشدار جنگ دادند و روز ۵ مهر قرارداد تقسیم لهستان بین آلمان و شوروی به وسیله وزیران خارجه آن دو دولت امضا شد. | ||
− | ۲۵ مهر ۱۳۱۸ پیمان دوستی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت پادشاهی ژاپن در کاخ وزارت امور خارجه به امضا رسید. و | + | ۲۵ مهر ۱۳۱۸ پیمان دوستی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت پادشاهی ژاپن در کاخ وزارت امور خارجه به امضا رسید. و ۲۵ آذر به تصویب مجلس شورای ملی رسید.<ref>[[قانون تصویب پیمان دوستی بین دولت شاهنشاهی ایران و امپراطوری ژاپن]] - مصوب ۲۵ آذر ۱۳۱۸ مجلس شورای ملی</ref> |
۲ آبان ۱۳۱۸ دوازدهمین دوره قانونگذاری به وسیله اعلیحضرت رضا شاه پهلوی گشایش یافت. رضا شاه در بیانیه خود روز گشایش مجلس شورای ملی گفت: | ۲ آبان ۱۳۱۸ دوازدهمین دوره قانونگذاری به وسیله اعلیحضرت رضا شاه پهلوی گشایش یافت. رضا شاه در بیانیه خود روز گشایش مجلس شورای ملی گفت: | ||
خط ۲۱: | خط ۲۴: | ||
۱۶ آذر ۱۳۱۸، روزنامه استامبا چاپ تورین در ایتالیا با فرنام «موقعیت ایران» نوشت: | ۱۶ آذر ۱۳۱۸، روزنامه استامبا چاپ تورین در ایتالیا با فرنام «موقعیت ایران» نوشت: | ||
− | ''از تصمیم ایران دایر بر حفظ بی طرفی خود ولو اینکه به بهای دیرکرد در اجرای برنامههای اقتصادی تمام شود گفتگو کرده و نوشتهاست با اینکه ایران از نظر واردات آهن از آلمان در تنگی است حاضر نیست پیشنهاد شوروی را درباره چاره یافتن برای نیازمندی ایران از آهن در برابر امتیازهای سیاسی مانند حق عبور از ایران را بپذیرد.'' | + | ''از تصمیم ایران دایر بر حفظ بی طرفی خود ولو اینکه به بهای دیرکرد در اجرای برنامههای اقتصادی تمام شود گفتگو کرده و نوشتهاست با اینکه ایران از نظر واردات آهن از آلمان در تنگی است حاضر نیست پیشنهاد شوروی را درباره چاره یافتن برای نیازمندی ایران از آهن در برابر امتیازهای سیاسی مانند حق عبور از ایران را بپذیرد. '' |
قرارداد بازرگانی ایران و شوروی به وسیله نمایندگان دو دولت در مسکو به امضا رسید و ۵ فروردین ۱۳۱۹ عهدنامه تجارت و بحرپیمایی و ایران و شوروی در تهران به امضا رسید و سپس به تصویب مجلس شورای ملی رسید.<ref>[[قانون تصویب قرارداد بازرگانی و بحرپیمایی منعقده بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت اتحاد جماهیر شوروی]] - مصوب ۱۵ فروردین ۱۳۱۹ مجلس شورای ملی</ref> | قرارداد بازرگانی ایران و شوروی به وسیله نمایندگان دو دولت در مسکو به امضا رسید و ۵ فروردین ۱۳۱۹ عهدنامه تجارت و بحرپیمایی و ایران و شوروی در تهران به امضا رسید و سپس به تصویب مجلس شورای ملی رسید.<ref>[[قانون تصویب قرارداد بازرگانی و بحرپیمایی منعقده بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت اتحاد جماهیر شوروی]] - مصوب ۱۵ فروردین ۱۳۱۹ مجلس شورای ملی</ref> | ||
خط ۲۷: | خط ۳۰: | ||
ایتالیا در ۱ خرداد ۱۳۱۹ علیه انگلیس و فرانسه وارد جنگ شد. یک هقته پس از آن تاریخ مارشال پتن از متحدین درخواست آتش بس و پایان جنگ را کرد ولی دوگل، از افسران بلند پایه فرانسوی از مردم فرانسه و دیگر کشورهای افریقای شمالی که مستعمره فرانسه بودند درخواست کرد که علیه دولت آلمان جنگ را ادامه دهند. | ایتالیا در ۱ خرداد ۱۳۱۹ علیه انگلیس و فرانسه وارد جنگ شد. یک هقته پس از آن تاریخ مارشال پتن از متحدین درخواست آتش بس و پایان جنگ را کرد ولی دوگل، از افسران بلند پایه فرانسوی از مردم فرانسه و دیگر کشورهای افریقای شمالی که مستعمره فرانسه بودند درخواست کرد که علیه دولت آلمان جنگ را ادامه دهند. | ||
− | ۵ تیرماه علی منصور نخست وزیر هیات دولت را در کاخ سعدآباد به پیشگاه اعلیحضرت رضا شاه شرفیاب و معرفی شدند.<ref>[[ | + | ۵ تیرماه علی منصور نخست وزیر هیات دولت را در کاخ سعدآباد به پیشگاه اعلیحضرت رضا شاه شرفیاب و معرفی شدند.<ref>[[تصمیم مجلس شورای ملی دایر به ابراز رای اعتماد به کابینه آقای علی منصور نخستوزیر ۱۳۱۹]] - مصوب ۹ تیر ۱۳۱۹ مجلس شورای ملی</ref> ۸ تیر ۱۳۱۹، نمایندگان مجلس شورای ملی در کاخ سعدآباد به حضور اعلیحضرت رضا شاه شرفیاب شدند و شاهنشاه ناخرسندی خود را از شیوه کار دستگاههای دولتی ابراز کردند و هم چنین گفتند |
«صحیح است که ما متکی به قوای منظم و سیاست بیطرفی خود هستیم، ولی این کافی نیست، بلکه باید کلیه افراد کشور برای روزهای سخت آماده شوند، ملاقات امروز بیشتر برای اظهار عدم رضایت از کار دولت است، همیشه به ما میگویند خاطر مبارک آسوده باشد، در خالی که جریان روزمره نشان میدهد که رضایت چندانی بیاید از کارها داشته باشیم» | «صحیح است که ما متکی به قوای منظم و سیاست بیطرفی خود هستیم، ولی این کافی نیست، بلکه باید کلیه افراد کشور برای روزهای سخت آماده شوند، ملاقات امروز بیشتر برای اظهار عدم رضایت از کار دولت است، همیشه به ما میگویند خاطر مبارک آسوده باشد، در خالی که جریان روزمره نشان میدهد که رضایت چندانی بیاید از کارها داشته باشیم» | ||
+ | در ماه تیر و امرداد ۱۳۱۹ برابر با اوت ۱۹۴۰ دولت ژاپن به چین التیماتوم داد. در این گیر و دار چهارم نوامبر ۱۹۴۰ فرانکلین روزولت دوباره به ریاست جمهوری آمریکا برگزیده شد و در ماه مارس ۱۹۴۱ برای کمک به متفقین قانون وام و اجاره را به تصویب کنگره آمریکا رسانید و این گامی بود که در زاه پیروزی متفقین برداشت. | ||
+ | |||
+ | ۱۵ دی ۱۳۱۹، وزیر مختار (سفیر) انگلیس در تهران در ملاقاتی با نخستوزیر ایران تلگرافی از سوی وزارت امور خارجه انگلستان اراءه کرد و به آگاهی نخستوزیر ایران رسانید که دولت ایتالیا در نظر دارد با هواپیماهای جنگی خود به آبادان و احتمالا به سایر نواخی نفتخیز جنوب ایران حمله کند، از این رو از ذولت ایران درخواست کرد که برای جلوگیری از رخداد این خطر اختیاطهای لازم را به عمل آورند و سرانجام وخیم چنین اقدامی را به دولتهای محور گوشزد کنند. | ||
+ | |||
+ | ۲۲ اردیبهشت ۱۳۲۰، وزارت امور خارجه در یادداشتی که به سفارت انگلیس در تهران فرستاد، به پرواز یک فروند هواپیمای انگلیسی برفراز اهواز و مسجد سلیمان اعتراض کرد و انگیزه تجاوز به آسمان ایران را از آن دولت خواستار شد و از آن دولت خواست که از تکرار این گونه تجاوزات در آینده خودداری کنند. دوباره در ۳۰ اردیبهشت (۲۰ مه ۱۹۴۱) وزارت امور خارجه یادداشت دیگری به سفارت انگلیس در تهران فرستاد و به پرواز یک فروند هواپیمای انگلیسی در آسمان غرب سوسنگرد اعتراض کرد و هم چنین یه گفتگوهایی که پیشتر با وزیر مختار انگلستان شده بود اشاره شد و جدا خواستار شد که از تجاوز دوباره به آسمان ایران خودداری شود. | ||
+ | |||
+ | ۱۴ تیر ۱۳۲۰، خبرگزاری ژاپن بر پایه خبرهای رسیده از آنکارا، رم، نیویورک، استانبول و برلین گزارش داد که: ''دولتهای بریتانیا و شوروی میخواهند که ایران را به صورت منطقه نفوذی خود درآورند و انگلستان نیروهای خود را ار راه ایرانه به قفقاز بفرستد و ابزار جنگی خود مورد نیاز شوروی را نیز از راه بندر بوشهر و بندرعباس به شوروی حمل کند. متفقین میکوشند که با وارد ساختن فشار بر سر ایران این دولت را ناگزیر کنند که از بی طرفی خود دست بردارد، ولی تاکنون دولت ایران در حفظ بی طرفی خود کوشا بودهاست.'' | ||
+ | |||
+ | ۲۸ تیرماه ۱۳۲۰ دولت بریتانیا و شوروی در یادداشتی که به وسیله سفیرهای خود در تهران به دولت ایران دادند ادعا کردند که وجود شمار زیادی آلمانی در ایران امنیت و منافع متفقین را در این کشور دچار خطر ساخته و از این رو ار دولت ایران خواستار شدند که شمار اتباع آلمانی را در ایران کم کند. <ref>وزارت امور خارجه ایران - آرشیو </ref> | ||
+ | |||
+ | ۲۲ امرداد ۱۳۲۰، مایسکی سفیر شوروی در لندن به آنتونی ایدن وزیر خارجه انگلستان اطلاع داد که دولت شوروی بررسیهای خود را برای جمله نظامی به ایران انجام داده و آماده فرستاده ارتش شوروی به ایران است مشروط بر آنکه انگلستان نیز در این حمله شرکت کند. | ||
+ | |||
+ | ۲۷ امرداد ۱۳۲۰ از سوی دولت ایران پاسخ به یادداشتهای تهدیدآمیز بریتانیا و شوروی داده شد. در این یادداشت دولت ایران بار دیگر تاکید کرد که ایران در مورد مسایل بینالمللی از هر جهت رعایت اصل بیطرفی را نموده و مانع ار آن خواهد شد که خارجیان مقیم این کشور هرگونه فعالیتی علیه منافع و مصالح متفقین انجام دهند. هم چنین مقامات ایرانی اعلام داشتند که شمار اتباع آلمان در ایران از چهارصد و هفتاد نفر بیشتر نیست و این شمار ناچیز که در امور صنعتی و فنی فعالیت میکنند به هیچوجه نمیتواند امنیت متفقین را تهدید کند. سفارت ایران در آنکارا در تلگرافی به وزارت امور خارجه اطلاع داد که وزیر امور خارجه ترکیه به صفیرهای شوروی و برینانیا در آن کشور گفتهاست که شمار آلمانیها در ایران بیش از ۶۹۰ نیست در حالی که شمار انگلیسیها در ایران به ۳۰۰۰ نفر میرسد، بنابراین دولت ترکیه مایل نیست برخلاف سیاست بیطرفی ایران ار سوی متفقین اقدامی بشود. | ||
== منبع == | == منبع == | ||
<references/> | <references/> |
نسخهٔ ۲۸ فوریهٔ ۲۰۱۲، ساعت ۲۰:۳۰
اشغال ایران به وسیله ارتش بریتانیا و شوروی
پیشینه
جنگ جهانی دوم با حمله نیروهای زمینی و هوایی آلمان به بندر دانریک در لهستان در ۹ شهریور ۱۳۱۸ برابر با ۱ سپتامبر ۱۹۳۹ آغاز شد و تا آبان ۱۳۲۴ ادامه یافت (سپتامبر ۱۹۳۹ - سپتامبر ۱۹۴۵). در این جنگ، متحدین یا دولتهای محور یعنی آلمان نازی به زمامداری آدولف هیتلر و ایتالیای فاشیست به زمامداری موسولینی و امپراطوری ژاپن بودند و گروه کشورهای متفقین در آغاز جنگ انگلستان و فرانسه بود که کم کم اتحاد جماهیر شوروی و ایالات متحده آمریکا و بریتانیا و از اروپا همه کشورهایی که به وسیله ارتش آلمان و ایتالیا اشغال شده بودند و همچنین برخی از کشورهای آمریکای جنوبی و از کشورهای آسیایی، چین و ایران به متفقین پیوستند.
ورازت کشور با چاپ اعلامیهای به همه بیگانگانی که در ایران بسر میبردند هشدار داد که از نشان دادن هرگونه احساسات له یا علیه کشورهای در جنگ اروپا که منافی بیطرفی کشور شاهنشاهی باشد خودداری کنند[۱]
دولت ایران با چاپ بیانیه رسمی تصمیم خود را دایر بر حفظ بی طرفی ایران در جنگ جهانی دوم به آگاهی مردم رسانید و وزارت خارجه این تصمیم را به همه سفارتخانههای کشورها در تهران بخشنامه کرد و دستور داد که وزارت امور خارجه آن کشورها را از تصمیم دولت ایران آگاه سازند.
۱۲ شهریور ۱۳۱۸ برابر با ۴ سپتامبر ۱۹۳۹، اعلامیهای به امضای نخست وزیر پخش شد که دولت شاهنشاهی ایران بی طرفی خود را در جنگ بین المللی دوم اعلام کرد. و در ۲۰ شهریور در مراسمی در کاخ گلستان برپا بود اعلیحضرت رضا شاه گفت که
ما مصمم هستیم که بی طرفی خود را حفظ کنیم، گرچه حفظ بی طرفی در این گیرودار مشکلتر از جنگیدن است.
پس از حمله ارتش آلمان به لهستان، دولتهای انگلیس و فرانسه که استقلال و تمامیت ارضی لهستان را در برابر تجاوز آلمان تضمین کرده بودند، به آلمان هشدار جنگ دادند و روز ۵ مهر قرارداد تقسیم لهستان بین آلمان و شوروی به وسیله وزیران خارجه آن دو دولت امضا شد.
۲۵ مهر ۱۳۱۸ پیمان دوستی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت پادشاهی ژاپن در کاخ وزارت امور خارجه به امضا رسید. و ۲۵ آذر به تصویب مجلس شورای ملی رسید.[۲]
۲ آبان ۱۳۱۸ دوازدهمین دوره قانونگذاری به وسیله اعلیحضرت رضا شاه پهلوی گشایش یافت. رضا شاه در بیانیه خود روز گشایش مجلس شورای ملی گفت:
«موضوعی که موجب تاسف خاطر ما گردیده وقوع جنگ در اروپا است. اگر چه ما در این جریان سیاست بی طرفی کامل را اختیار کردهایم، ولی دوام جنگ از لحاظ مادی و اقتصادی موجب زیان همه ملت هاست، به همین جهت آرزومندیم که هرچه زودتر صلح در جهان برقرار شود.»
با وجود اعلام بی طرفی کشور شاهنشاهی ایران در جنگ جهانی دوم دولت بریتانیا از حمل کالاهای خریداری شده ایران از آلمان جلوگیری کرد. دولت شاهنشاهی ایران رسما به دولت بریتانیا اعتراض کرد. در یادداشت اعتراضی که به سفارت انگلیس در تهران داده شد نوشته شده بود که ایران کشوری بی طرف و طرف معامله تجارتی با آلمان است، ولی دولت انگلستان به این بهانه که فروش تولیدات آلمانی به کشورهای دیگر سبب ورود ارز خارجی به این کشور میشود و در نتیجه بنیه مالی آلمان قویتر میشود و آلمانها نیروی خرید ابزار جنگی مییابند اموال کشتیهایی که از آلمان به سوی ایران در راه بودند گرفت.
۱۶ آذر ۱۳۱۸، روزنامه استامبا چاپ تورین در ایتالیا با فرنام «موقعیت ایران» نوشت:
از تصمیم ایران دایر بر حفظ بی طرفی خود ولو اینکه به بهای دیرکرد در اجرای برنامههای اقتصادی تمام شود گفتگو کرده و نوشتهاست با اینکه ایران از نظر واردات آهن از آلمان در تنگی است حاضر نیست پیشنهاد شوروی را درباره چاره یافتن برای نیازمندی ایران از آهن در برابر امتیازهای سیاسی مانند حق عبور از ایران را بپذیرد.
قرارداد بازرگانی ایران و شوروی به وسیله نمایندگان دو دولت در مسکو به امضا رسید و ۵ فروردین ۱۳۱۹ عهدنامه تجارت و بحرپیمایی و ایران و شوروی در تهران به امضا رسید و سپس به تصویب مجلس شورای ملی رسید.[۳]
ایتالیا در ۱ خرداد ۱۳۱۹ علیه انگلیس و فرانسه وارد جنگ شد. یک هقته پس از آن تاریخ مارشال پتن از متحدین درخواست آتش بس و پایان جنگ را کرد ولی دوگل، از افسران بلند پایه فرانسوی از مردم فرانسه و دیگر کشورهای افریقای شمالی که مستعمره فرانسه بودند درخواست کرد که علیه دولت آلمان جنگ را ادامه دهند.
۵ تیرماه علی منصور نخست وزیر هیات دولت را در کاخ سعدآباد به پیشگاه اعلیحضرت رضا شاه شرفیاب و معرفی شدند.[۴] ۸ تیر ۱۳۱۹، نمایندگان مجلس شورای ملی در کاخ سعدآباد به حضور اعلیحضرت رضا شاه شرفیاب شدند و شاهنشاه ناخرسندی خود را از شیوه کار دستگاههای دولتی ابراز کردند و هم چنین گفتند «صحیح است که ما متکی به قوای منظم و سیاست بیطرفی خود هستیم، ولی این کافی نیست، بلکه باید کلیه افراد کشور برای روزهای سخت آماده شوند، ملاقات امروز بیشتر برای اظهار عدم رضایت از کار دولت است، همیشه به ما میگویند خاطر مبارک آسوده باشد، در خالی که جریان روزمره نشان میدهد که رضایت چندانی بیاید از کارها داشته باشیم»
در ماه تیر و امرداد ۱۳۱۹ برابر با اوت ۱۹۴۰ دولت ژاپن به چین التیماتوم داد. در این گیر و دار چهارم نوامبر ۱۹۴۰ فرانکلین روزولت دوباره به ریاست جمهوری آمریکا برگزیده شد و در ماه مارس ۱۹۴۱ برای کمک به متفقین قانون وام و اجاره را به تصویب کنگره آمریکا رسانید و این گامی بود که در زاه پیروزی متفقین برداشت.
۱۵ دی ۱۳۱۹، وزیر مختار (سفیر) انگلیس در تهران در ملاقاتی با نخستوزیر ایران تلگرافی از سوی وزارت امور خارجه انگلستان اراءه کرد و به آگاهی نخستوزیر ایران رسانید که دولت ایتالیا در نظر دارد با هواپیماهای جنگی خود به آبادان و احتمالا به سایر نواخی نفتخیز جنوب ایران حمله کند، از این رو از ذولت ایران درخواست کرد که برای جلوگیری از رخداد این خطر اختیاطهای لازم را به عمل آورند و سرانجام وخیم چنین اقدامی را به دولتهای محور گوشزد کنند.
۲۲ اردیبهشت ۱۳۲۰، وزارت امور خارجه در یادداشتی که به سفارت انگلیس در تهران فرستاد، به پرواز یک فروند هواپیمای انگلیسی برفراز اهواز و مسجد سلیمان اعتراض کرد و انگیزه تجاوز به آسمان ایران را از آن دولت خواستار شد و از آن دولت خواست که از تکرار این گونه تجاوزات در آینده خودداری کنند. دوباره در ۳۰ اردیبهشت (۲۰ مه ۱۹۴۱) وزارت امور خارجه یادداشت دیگری به سفارت انگلیس در تهران فرستاد و به پرواز یک فروند هواپیمای انگلیسی در آسمان غرب سوسنگرد اعتراض کرد و هم چنین یه گفتگوهایی که پیشتر با وزیر مختار انگلستان شده بود اشاره شد و جدا خواستار شد که از تجاوز دوباره به آسمان ایران خودداری شود.
۱۴ تیر ۱۳۲۰، خبرگزاری ژاپن بر پایه خبرهای رسیده از آنکارا، رم، نیویورک، استانبول و برلین گزارش داد که: دولتهای بریتانیا و شوروی میخواهند که ایران را به صورت منطقه نفوذی خود درآورند و انگلستان نیروهای خود را ار راه ایرانه به قفقاز بفرستد و ابزار جنگی خود مورد نیاز شوروی را نیز از راه بندر بوشهر و بندرعباس به شوروی حمل کند. متفقین میکوشند که با وارد ساختن فشار بر سر ایران این دولت را ناگزیر کنند که از بی طرفی خود دست بردارد، ولی تاکنون دولت ایران در حفظ بی طرفی خود کوشا بودهاست.
۲۸ تیرماه ۱۳۲۰ دولت بریتانیا و شوروی در یادداشتی که به وسیله سفیرهای خود در تهران به دولت ایران دادند ادعا کردند که وجود شمار زیادی آلمانی در ایران امنیت و منافع متفقین را در این کشور دچار خطر ساخته و از این رو ار دولت ایران خواستار شدند که شمار اتباع آلمانی را در ایران کم کند. [۵]
۲۲ امرداد ۱۳۲۰، مایسکی سفیر شوروی در لندن به آنتونی ایدن وزیر خارجه انگلستان اطلاع داد که دولت شوروی بررسیهای خود را برای جمله نظامی به ایران انجام داده و آماده فرستاده ارتش شوروی به ایران است مشروط بر آنکه انگلستان نیز در این حمله شرکت کند.
۲۷ امرداد ۱۳۲۰ از سوی دولت ایران پاسخ به یادداشتهای تهدیدآمیز بریتانیا و شوروی داده شد. در این یادداشت دولت ایران بار دیگر تاکید کرد که ایران در مورد مسایل بینالمللی از هر جهت رعایت اصل بیطرفی را نموده و مانع ار آن خواهد شد که خارجیان مقیم این کشور هرگونه فعالیتی علیه منافع و مصالح متفقین انجام دهند. هم چنین مقامات ایرانی اعلام داشتند که شمار اتباع آلمان در ایران از چهارصد و هفتاد نفر بیشتر نیست و این شمار ناچیز که در امور صنعتی و فنی فعالیت میکنند به هیچوجه نمیتواند امنیت متفقین را تهدید کند. سفارت ایران در آنکارا در تلگرافی به وزارت امور خارجه اطلاع داد که وزیر امور خارجه ترکیه به صفیرهای شوروی و برینانیا در آن کشور گفتهاست که شمار آلمانیها در ایران بیش از ۶۹۰ نیست در حالی که شمار انگلیسیها در ایران به ۳۰۰۰ نفر میرسد، بنابراین دولت ترکیه مایل نیست برخلاف سیاست بیطرفی ایران ار سوی متفقین اقدامی بشود.
منبع
- ↑ اعلامیه وزارت کشور ۱۱ شهریور ماه ۱۳۱۸
- ↑ قانون تصویب پیمان دوستی بین دولت شاهنشاهی ایران و امپراطوری ژاپن - مصوب ۲۵ آذر ۱۳۱۸ مجلس شورای ملی
- ↑ قانون تصویب قرارداد بازرگانی و بحرپیمایی منعقده بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت اتحاد جماهیر شوروی - مصوب ۱۵ فروردین ۱۳۱۹ مجلس شورای ملی
- ↑ تصمیم مجلس شورای ملی دایر به ابراز رای اعتماد به کابینه آقای علی منصور نخستوزیر ۱۳۱۹ - مصوب ۹ تیر ۱۳۱۹ مجلس شورای ملی
- ↑ وزارت امور خارجه ایران - آرشیو