دیدار سه روزه امیر فهدبن عبدالعزیز ولیعهد عربستان سعودی از ایران ۱۰ تیر ماه ۱۳۵۴

سخنرانی‌های محمدرضا شاه پهلوی آریامهر سال ۱۳۵۴ خورشیدی تازی

درگاه اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر دیدار رسمی سران دیگر کشورها از ایران/سال ۱۳۵۴ خورشیدی

برنامه عمرانی پنجم/سال ۱۳۵۴ خورشیدی تیر تا شهریور ماه

هویدا از ولیعهد عربستان پیشباز می‌کند

ولیعهد عربستان در پیشگاه شاهنشاه آریامهر

تهران تعیین کننده بهای نفت

دیدار سه روزه امیر فهدبن عبدالعزیز ولیعهد عربستان سعودی از ایران ۱۰ تیر ماه ۱۳۵۴

۱۰ تیر ماه ۱۳۵۴ والاحضرت امیر فهدبن عبدالعزیز ولیعهد عربستان سعودی به همراه یک هیات بیست تَنی از جمله شیخ زکی بمانی وزیر نفت عربستان وارد تهران شدند. در فرودگاه مهرآباد هویدا نخست وزیر از والاحضرت امیر فهد پیشباز رسمی کرد و سفیران کشورهای عربی در دربار شاهنشاهی نیز در آیین پیشباز حضور داشتند. والاحضرت امیرفهد و همراهان برای یک دیدار سه روزه به دعوت امیرعباس هویدا نخست وزیر به تهران آمده‌اند و به پیشگاه شاهنشاه آریامهر نیز بار خواهد یافت. ولیعهد، نایب اول نخست وزیر و وزیر کشور عربستان سعودی نخستین باری است که به ایران سفر می‌کند. در این سفر، والاحضرت فهد درباره مسایل مهمی چون نفت، امنیت خلیج فارس، خاور میانه عربی و همکاری‌های تهران و ریاض، گفتگوهایی انجام خواهد داد. والاحضرت امیر فهد بن عبدالعزیز برادر اعلیحضرت ملک خالد پادشاه عربستان سعودی، ولیعهد نایب اول نخست وزیر و وزیر کشور در سال ۱۹۲۳ در ریاض پایتخت عربستان زاده شد.

در آستانه گفتگوها، امیر فهد بن عبدالعزیز ولیعهد عربستان و میزبانشان، آقای امیرعباس هویدا نخست‌وزیر، به تالار مخصوص مذاکرات، وارد می‌شوند. میهمان و میزبان را آقای عباسعلی خلعتبری وزیر امور خارجه ایران و شیخ احمد زکی یمانی وزیر نفت عربستان سعودی همراهی می‌کنند. در اولین دور مذاکرات، آقایان عباسعلی خلعتبری، جمشید آموزگار، غلامرضا کیانپور، سفیر شاهنشاه آریامهر در ریاض، سفیر عربستان سعودی در دربار شاهنشاهی و همراهان والاحضرت ولیعهد عربستان سعودی نیز شرکت داشتند.

۱۱ تیر ماه ۱۳۵۴ شاهنشاه آریامهر، نیم روز والاحضرت امیر فهد بن عبدالعزیز ولیعهد عربستان سعودی را به پیشگاه همایونی پذیرفتند. ولیعهد عربستان سعودی همزمان با این باریابی پیام اعلیحضرت ملک خالد پادشاه عربستان سعودی را به پیشگاه شاهنشاه آریامهر فراداشت و ناهار را در پیشگاه شاهانه صرف کرد. در باریابی امیر فهد بن عبدالعزیز به پیشگاه شاهنشاه، آقای امیر عباس هویدا نخست‌وزیر و دبیر کل حزب رستاخیز ملت ایران نیز افتخار حضور داشت. امیر فهد بین عبدالعزیز ولیعهد، نایب اول نخست‌وزیر و وزیر کشور عربستان سعودی که نیم روز دیروز برای یک بازدید رسمی سه روزه به دعوت آقای امیر عباس هویدا نخست‌وزیر وارد تهران شد، در باریابی به پیشگاه شاهنشاه آریامهر، گفتگوهای مهمی انجام داد. گفتگوهای آقای امیرعباس هویدا و امیر فهد بین عبدالعزیز در کاخ نخست‌وزیری آغاز شد. ولیعهد عربستان سعودی و همراهان، دیشب در ضیافت شامی که از طرف آقای هویدا به افتخار ایشان در کاخ وزارت امور خارجه ایران برپا شده بود، شرکت جستند. عصر امروز نیز ولیعهد عربستان سعودی ضیافتی به افتخار میزبان خود، آقای امیرعباس هویدا نخست‌وزیر ایران برپا خواهد داشت. سفر رسمی والاحضرت امیر فهد به ایران بعد از ظهر فردا پایان می‌گیرد. امیر فهد، پیش از ترک تهران به سوی ریاض، بامداد فردا رهسپار رامسر خواهند شد تا از دریای خزر و شمال ایران بازدید کند.

ولیعهد عربستان سعودی در تهران گفت: هدف «اوپک» صدمه زدن به هیچ کشوری نیست

امیر فهد بن عبدالعزیز ولیعهد عربستان سعودی، همزمان با آغاز سفر رسمی سه روزه‌اش به تهران، اندکی بعد از ظهر دیروز در فرودگاه مهرآباد به خبرنگاران گفت: « مسئله نفت، با تفاهم حل شدنی است.» ولیعهد عربستان سعودی یادآور شد که ممالک صادر کننده نفت، در اندیشه زیان زدن و آسیب رساندن به هیچ کشوری نیستند. در پی این یادآوری، امیر فهد تأیید کرد که در مقابل ممالک صادر کننده نفت نیز از ممالک صنعتی انتظار دارند که منافع آن‌ها را از نظر دور ندارند و به حقوق آن‌ها توجه داشته باشند. امیر فهد که در رأس یک هیئت بیست نفری از بلندپایگان سعودی به تهران آمده است، همچنین گفت که مذاکراتش در تهران، مسئله خلیج فارس و حفظ امنیت آن را که مورد توجه تهران و ریاض است، در برخواهد داشت. در همین باره، امیر فهد افزود: «برای پاسداری از صلح و ثبات و امنیت در منطقه، به همکاری نزدیک کشورهای ساحلی خلیج فارس نیاز هست. تنها از راه این همکاری است که خلیج فارس را می‌توان از آشوب‌های جهانی بدور نگاه داشت و صلح و امنیت را در آن تضمین کرد.» ولیعهد عربستان سعودی به عنوان یکی دیگر از عوامل مؤثر در این خصوص گفت: «همزمان، برای حفظ صلح و امنیت در خلیج فارس به ایجاد آرامش میان ممالک ساحلی و از میان رفتن اختلافات آن‌ها نیازمندیم.» درباره تأثیر ممالک بیرون از منطقه بر حفظ آرامش در خلیج فارس، امیر فهد گفت: «تنها کمکی که آن‌ها (ممالک خارج از خلیج فارس) می‌توانند بکنند، شناخت این منطقه به عنوان یک منطقه آزاد صلح‌آمیز و بدور از هرگونه رقابت‌ها و کشمکش‌های جهانی است.» امیر فهد که دنبال مذاکرات اخیر شاهنشاه آریامهر را به هنگام سفر معظم‌له به ریاض، خواهد گرفت به خبرنگاران همچنین گفت: «سفر من به ایران، نقطه پایان تماس‌های دوستانه تهران و ریاض نخواهد بود.» ولیعهد عربستان سعودی، مذاکرات خود را در ایران سرآغازی برای گفت و گوهای همیشگی و پیوسته تهران- ریاض دانست.

ولیعهد عربستان سعودی تهران را ترک گفت

۱۲ تیر ماه ۱۳۵۴ امیر فهد بن عبدالعزیز ولیعهد، نایب اول نخست‌وزیر و وزیر کشور عربستان سعودی، پس از نیم روز به بازدید رسمی خود از ایران پایان داد و تهران را به سوی ریاض ترک گفت. ولیعهد سعودی که به دعوت آقای امیر عباس هویدا برای یک بازدید سه روزه به تهران آمده بود، برای استراحت و بازدید از کرانه‌های دریای خزر، رهسپار رامسر نیز شد و در این شهر ساحل اقامتی کوتاه داشت. امیر فهد بن عبدالعزیز پیش از نیم روز دیروز به حضور شاهنشاه آریامهر رسید و پیام برادر خود اعلیحضرت ملک خالد پادشاه عربستان سعودی را به پیشگاه شاهانه فراداشت تقدیم داشت. در همین شرفیابی، شاهنشاه یک قطعه نشان پهلوی را که عالی‌ترین نشان کشور است، به ولیعهد عربستان سعودی مرحمت فرمودند. ولیعهد سعودی دیروز ظهر ناهار را نیز در پیشگاه شاهنشاه صرف کرد و همچنین مذاکراتی پیرامون بهای نفت، همکاری ممالک ساحلی خلیج فارس برای حفظ امنیت و ثبات صلح در منطقه و همکاری‌های تهران- ریاض انجام داد. امیر فهد عبدالعزیز که در میان هیئت بیست نفری همراهانش نام شخصیت‌های ممتاز و برجسته‌ای مانند سعودالفیصل وزیر مشاور در امور خارجی و شیخ احمد زکی یمانی وزیر نفت عربستان سعودی به چشم می‌خورد، امروز پیش از ترک تهران، آخرین دور مذاکراتش را با میزبان خود، آقای امیر عباس هویدا نخست‌وزیر ایران، انجام داد. در اولین دور مذاکرات هویدا – فهد که دیروز انجام یافت، سعودالفیصل وزیر مشاور عربستان سعودی در امور خارجی و دیگر همراهان ولیعهد عربستان سعودی شرکت داشتند.

اعلامیه مشترک ایران – عربستان سعودی

نظر به عوالم دوستی و برادری و علائق دینی و تاریخی که ملت عربستان سعودی را به ملت برادر و هم کیش ایران پیوند می‌دهد و به منظور تحکیم و تقویت روابط سازنده میان دولت پادشاهی عربستان سعودی و دولت شاهنشاهی ایران، والاحضرت امیر فهد بین عبدالعزیز ولیعهد و نایب اول نخست‌وزیر و وزیر کشور عربستان سعودی به اتفاق والاحضرت امیر سعود بن فیصل وزیر مشاور در امور خارجی و جناب آقای شیخ احمد زکی یمانی وزیر نفت و منابع معدنی و جناب آقای شیخ کمال ادهم مشاور مخصوص دربار سلطنتی و جمعی دیگر از شخصیت‌های دولت عربستان سعودی به دعوت جناب آقای امیر عباس هویدا نخست‌وزیر ایران از تاریخ دهم تا دوازدهم تیر ماه ۱۳۵۴ رسماً از ایران بازدید نمودند و مورد استقبال گرم و صمیمانه دولت و ملت ایران که حاکی از علائق صمیمانه بین رهبران دو کشور برادر بود، قرار گرفتند.

اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر، والاحضرت امیر فهد و هیأت همراه ایشان و جناب آقای سفیر عربستان سعودی در دربار شاهنشاهی را به حضور پذیرفتند و در این شرفیابی، والاحضرت ولیعهد پیام شفاهی برادرشان اعلیحضرت ملک خالد بن عبدالعزیز پادشاه عربستان سعودی را که متضمن احساسات مودّت‌آمیز و مؤید عواطف برادرانه موجود بین دو رهبر عالی‌قدر و دو ملت برادر بود، به پیشگاه اعلیحضرت همایون شاهنشاه ایران تبلیغ نمودند. در این فرصت، پیرامون مناسبات موجود بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت پادشاهی عربستان سعودی تبادل نظر لازم به عمل آمد و مسائل مورد علاقه دو کشور- بویژه مسائل مربوط به همبستگی اسلامی و اوضاع منطقه خلیج فارس و تحولات جهان عرب و رویدادهای جهانی- در محیطی سرشار از تفاهم و صمیمیت مورد بررسی قرار گرفت.

در درازای این سفر، مذاکراتی با روح مودّت و همکاری و تفاهم در کلیه زمینه‌های مورد نظر بین طرفین انجام گرفت. در زمینه مناسبات دو جانبه، طرفین با خوشوقتی بسیار توسعه روزافزون روابط فیمابین را مورد ارزیابی قرار دادند و عزم راسخ خویش را به گسترش این مناسبات در تمام زمینه‌ها ابراز داشتند.

خلیج فارس-

در دنبال اعلامیه آمده است: طرفین همچنین اوضاع منطقه خلیج فارس را عمیقاً مورد بررسی قرار دادند و با توجه به اهمیت سوق‌الجیشی این منطقه تأکید نمودند که خلیج فارس بایستی به عنوان یک منطقه امن و مقرون به صلح و ثبات و خالی از هرگونه دخالت بیگانگان باقی بماند. همچنین لزوم خالی بودن این منطقه از پایگاه‌های خارجی مورد تأیید قرار گرفت. طرفین تأکید کردند: مادام که اسرائیل سرزمین‌های اشغال شده متعلق به اعراب – از جمله بیت‌المقدس- را تخلیه نکند و مردم فلسطین حقوق مشروع خود را بازنستانند و از حق تعیین سرنوشت خود برخوردار نشوند، صلح و امنی دائمی در منطقه خاورمیانه برقرار نخواهد شد. طرفین لزوم گسترش و تحکیم مبانی همبستگی اسلامی را که اصول آن به دعوت اعلیحضرت فقید مرحوم ملک فیصل مطرح شده و مورد تأیید شاهنشاه آریامهر قرار گرفته و دولت شاهنشاهی ایران پیوسته از آن جانبداری کرده است، به عنوان وسیله مؤثری برای اعتلای دنیای اسلام و تأمین رفاه مسلمانان عالم که جهان اسلام را منبع توازن قوا و عامل استقرار امنیت و صلح جهانی قرار خواهد داد مورد تأیید قرار دادند. طرفین همچنین مساعی مبذول در راه تحکیم مناسبات اقتصادی بین کشورهای در حال توسعه و کشورهای صنعتی و وضع نظامات نوینی برای مبادلات جهانی بر مبنای اصول برابری حقوق و عدالت بین این کشورها را مورد بررسی قرار داده و به لزوم ادامه تبادل نظر بین کشورهای در حال توسعه و کشورهای صنعتی، به منظور وضع نظامات مذکور در جهت حفظ مصالح ملل این کشورها و تأمین ثبات اقتصادی جهان، تأکید نمودند.

والاحضرت امیر فهد ضمن ابراز امتنان از استقبال و میهمان‌نوازی گرم و صمیمانه ملت و دولت ایران از جناب آقای امیر عباس هویدا نخست‌وزیر دعوت نمودند که رسماً از عربستان سعودی بازدید نمایند. این دعوت با مسرت پذیرفته شد و موعد آن بعداً تعیین خواهد شد.

بیانیه امیر فهد

همزمان با عزیمت والاحضرت فهد بن عبدالعزیز از ایران، بیانیه‌ای نیز بدین شرح از طرف ولیعهد عربستان سعودی انتشار یافت: «در این موقع که این کشور برادر را ترک می‌گویم، خوشوقتم از احساسات دوستانه و همکاری‌ها و اتفاق نظری که در کلیه مسائل مورد بحث با اعلیحضرت شاهنشاه آریامهر و جناب آقای امیر عباس هویدا نخست‌وزیر و سایر مقامات مسئول ایرانی داشتم، سپاسگزاری و ستایش نمایم. و میالم به نام خود و همراهانم، به خاطر مهمان وازی و پذیرایی گرمی که در تمام مدت توقف ما در ایران نسبت به ما ابراز گردیده است، از پیشگاه اعلیحصضرت شاهنشاه آریامهر و دولت و ملت برادر ایران نهایت سپاسگزاری و قدردانی بنمایم. ما پیوسته در میهن خود- عربستان سعودی- نهضت بزرگ و پیشرفت‌های همه جانبه‌ای را که در زمینه‌های اجتماعی و صنعتی و اقتصادی در کشور برادر ایران صورت گرفته است، دنبال می‌کردیم ولی آنچه در این زمینه‌ها با چشم خود از نزدیک دیدیم و به جان و دل آن را احساس کردیم، ماوراء هرگونه تصوری بود. ما همچنین با اعجاب فراوان شاهد نقش مؤثر و ارزنده ایران- چه در سطح کشورهای اسلامی و چه در سطح بین‌المللی- بودیم و نسبت به روش‌های مثبت و مؤثری که دولت شاهنشاهی در مورد مهمترین مطالب ملل عربی (یعنی موضوع فلسطین) اتخاذ نموده است، عمیقاً سپاسگزاریم.

از توافق ایران و عراق هم برای حل اختلافات فیمابین از راه تفاهم و انجام مذاکرات مستقیم که محیط مناسبی برای استقرار صلح و امنیت دائمی در منطقه ایجاد بنماید، بی‌اندازه خوشحالیم. در تمام مدت توقف ما در این کشور برادر طی جلساتی، با رجال مسئول مذاکراتی صورت گرفت که مهمترین آن‌ها ضمن شرفیابی به حضور شاهنشاه بود. در این مذاکرات، راجع به مسائل مربوط به منطقه و وسائل تأمین امنیت و آرامش و دور نگاه داشتن آن از مداخلات بیگانگان و کشمکش‌های قدرت‌های بزرگ، همچنین درباره مسائل خاص مربوط به دو کشور برادر و وسائل تحکیم و گسترش هر چه بیشتر روابط آن‌ها که در بهبود و پیشرفت منطقه و بالا بردن سطح زندگی ملل آن مؤثر خواهد بود، بررسی به عمل آمد. مذاکرات طی شرفیابی به حضور شاهنشاه و ملاقات با جناب آقای نخست وزیر در محیطی بسیار دوستانه و با صراحت و اخلاص و صمیمیت کامل صورت گرفت و طرفین، در کلیه مسائلی که مورد بحث قرار گرفت، نظریات مشابهی داشتند.

در درازای همین گفتگوها توافق شد که اقدام برای تحکیم بیشتر روابط اقتصادی و فرهنگی دو کشور برادر و تسهیل معاملات بازرگانی بین آنها، امری ضروری و لازم است و من مطمئنم که دیدار من از ایران و پیش از آن، دیداری که چندی پیش اعلیحضرت شاهنشاه آریامهر از برادر خود اعلیحضرت ملک خالد بن عبدالعزیز در کشور دوم خویش- عربستان سعودی- به عمل آوردند و طی آن بطور کلی تحولات اخیر خاورمیانه و بطور اخص مسائل مورد توجه دو کشور برادر تبادل نظر فرمودند، روابط دو کشور همسایه و همکیش را که مستحکم‌ترین پیوندهای دوستی و مقدس‌ترین علائق هم‌کیشی اسلامی آن‌ها را به هم ارتباط می‌دهد، در عالی‌ترین سطوح قرار می‌دهد. در این مسافرت از برادرم جناب آقای نخست وزیر ایران دعوت نمودم که از عربستان سعودی دیدن نمایند، ایشان هم لطف فرموده و دعوت مرا پذیرفتند و وعده نمودند هر چه زودتر موعد مسافرت خود را تعیین نمایند.»

خبرنگار سرویس سیاسی روزنامه اطلاعات می‌نویسد: ساعت پنج بعد از ظهر پنجشنبه گذشته، والاحضرت امیر فهد بین عبدالعزیز ولیعهد، نایب اول نخست‌وزیر و وزیر کشور عربستان سعودی که به دعوت آقای امیر عباس هویدا نخست‌وزیر ایران به تهران سفر کرده بود، به دیدار رسمی سه روزه خود پایان داد و پایتخت میهن ما را به سوی ریاض ترک گفت. در فرودگاه مهرآباد، با آیین استقبال رسمی، آقای امیر عباس هویدا میهمان گرانقدر خود و گروه بیست نفری بلندپایگان ریاض را که همراه امیر فهد بین عبدالعزیز به ایران آمده بود، بدرقه کرد. در مراسم بدرقه از امیر فهد، آقایان عباسعلی خلعتبری وزیر خارجه، غلامرضا کیانپور وزیر اطلاعات و جهانگردی، غلامرضا نیک پی شهردار تهران، سفیر شاهنشاه آریامهر در عربستان سعودی، سفیر عربستان سعودی در دربار شاهنشاهی، سفیران کشورهای عربی و اسلامی مقیم دربار شاهنشاه و چند تن دیگر از صاحب‌منصبان مملکتی شرکت داشند. پیش از آنکه امیر فهد تهران را به سوی ریاض ترک گوید، آقای آتابای معاون وزارت دربار شاهنشاهی در اقامتگاه ولیعهد سعودی حضور یافت و دو رأس اسب ترکمنی اصیل ایرانی مرحمتی شاهنشاه آریامهر را به امیر فهد بن عبدالعزیز پیشکش کرد.