کتابخانه اختصاصی کاخ نیاوران

کتابخانه اختصاصی کاخ نیاوران در سال ۱۳۵۵ به دستور شهبانو فرح پهلوی در بخش شمال شرقی کاخ نیاوران در دو طبقه و یک زیرزمین با پهنه ۷۸۰ متر مربع ساخته شد. فرمان فرمانفرماییان آرشیتکت ساختمان بود و همچنین طراحی داخلی آن با استفاده از شیشه و آیینه کار ارزنده هنرمند امریکایی چارلز سه‌وینی انجام پذیرفت. این طراحی دارای ویژگیهای گوناگونی در دکوراسیون داخلی می‌باشد. در گوشه ای از کتابخانه پیانو و دیگر وسایل دیداری و شنیداری وجود دارد که همانند اتاق موسیقی است. چیدمان مبل ها، تندیس ها، نگاره ها که همه از ارش هنری بالایی برخوردار هستند از ویژگی های این کتابخانه می باشد.

۴۳۵۶ استوانه شفاف در کنار هم که از سقف آویزان هستند روشنی که پشت آن قراردارد را در کتابخانه پخش می کند. آذین داخلی از نگاره های هنرمندان ایرانی و خارجی چون پرویز تناولی، مسعود عربشاهی، بهمن محصص، منوچهر یکتایی، محمد مدبر، سزار بالداجینی، دیه گو جاکومتی، آرنولدو پومودورو و پیر آرماندو فرناندز(آرمان) گردآمده است.

کتاب های چاپی کتابخانه اختصاصی بیش از ۲۳۰۰۰ جلد و نزدیک به ۱۶۰۰۰ فرنام می‌باشد که دربرگیرنده آثار فارسی مانند نوشتارهای فرهنگی، ادبی، اجتماعی، گزارشات و آمار و آثار خارجی چون دانشنامه ها، دوره‌های تخصصی هنر، باستان شناسی و منابع تمدن و هنر ملل می‌باشد.

در این میان سه رشته کتابهای مربوط به تاریخ ایران، ادبیات فرانسه، و هنر نقاشی از غنای بیشتری برخوردار است. چاپهای اول بسیاری از سفرنامه‌های بنام و معتبر خارجیان به آسیا و ایران دراین کتابخانه موجود است. مجموعه نسبتا کامل انتشارات دانشگاه تهران و بنیاد فرهنگ ایران با صحافی به رنگ آبی سلطنتی، آثار بسیار معتبر از نقاشان معروف دنیا به ویژه نقاشان قرن ۲۰ میلادی با چاپ، کاغذ و صحافی نفیس در میان مجموعه به چشم می‌خورد. وجود مجموعه‌های کاملی از آثار تعدادی از نویسندگان فرانسوی قرن ۱۸ و ۱۹ میلادی که در زمان حیات خود آنها به چاپ رسیده‌است بر ارزشهای مجموعه افزوده‌است. یکی از ویژگیهای منحصر بفرد این کتابخانه که این فضا را از سایر کتابخانه‌های دیگر متمایز ساخته و آن را مبدل به فضای موزه ایی نموده‌است وجود کتب اهدایی است که از سران کشورها و نویسندگان نامی به این واحد اهدا گردیده‌است. از جمله این افراد می‌توان به پروین اعتصامی، علی نقی وزیری، منوچهر آتشی، جان اف کندی، والت دیزنی، جواهر لعل نهرو، رولف بنی، گریشمن و امضاء بسیاری از افراد سرشناس دیگر اشاره کرد. از جمله دیگر آثار موجود در این کتابخانه می‌توان به مجموعه‌های خطی اشاره کرد از جمله کاتبان این نسخ می‌توان به میرعلی هروی، احمد نیریزی، وصال شیرازی، زین العابدین حسنی، محمد اصفهانی و محمد تقی مشهدی اشاره نمود.

کلکسیون کارهای هنری کتابخانه بیش از ۳۵۰ تابلو نقاشی را دربر می گیرد. هنرمندانی که آثارشان در این کلکسیون دیده می‌شود: جعفرروحبخش، منصوره حسینی، ناصراویسی، ابوالقاسم سعیدی، محمود فرشچیان، سالوادور دالی، خوان میرو، اندی وارهول و آلن بایاش، نشاندهنده بخشی از تاریخ هنر معاصر بویژه جریانهای نوگرایی هنر ایران در دهه سی و چهل خورشیدی می‌باشد. بسیاری از کتابهای چاپی این کتابخانه به خاطر صحافی‌های هنرمندانه و نفیس و نحوه بسته بندی می‌توانند مثل یک شیئ هنری مجذوب کننده باشند.

کتابهایی که در جعبه‌های چرمی منقش، چوبی معرق کاری شده، فلز کاری شده، منبت مرصع وغیره قرار دارند از این قبیل اند؛ از نظر قطع، کوچکترین کتاب این مجموعه، قرآنی است به قطع ۸×۵ سانتیمتر و بزرگترین آن اطلسی است به زبان لاتین و در قطع ۸۲×۵۷ سانتیمتر. قدیمی ترین کتاب در مجموعه غیر فارسی کتابی است که توسط ژوزف فلاویوس در مورد تاریخ قوم یهود در سال ۱۶۰۹ میلادی به زبان لاتین در پاریس به چاپ رسیده‌است.

کهن ترین کتاب فارسی، دیوان حافظ به شرح سوری است که به ناصرالدین شاه قاجار اهدا شده‌است. این کتاب در سال ۱۲۵۲ شمسی (۱۸۷۳ میلادی) در لایپزیک چاپ شده‌است.

منبع

‎

نگارخانه

• 

  
  

• 

  پیانویی در کتابخانه
  

• 

  کاناپه راحتی با صندلی‌های حصیری
  

• 

  کاناپه، فرش و گلدان‌های آینه‌ایی زیبا
  

• 

  کاناپه با میز شیشه‌ای طرح شکسته
  

• 

  کاناپه با میز شطرنج
  

• 

  نمایی از کتاب‌های خارجی
  

• 

  نمایی از طبقه همکف از طبقه بالاتر
  

• 

  قفسه کتابخانه و سقف با استوانه‌های شیشه‌ای
  

• 

  یک کاناپه زیبا
  

• 

  نمای طبقه همکف با واژه سه بعدیِ (هیچ) اثر پرویز تناولی
  

• 

  نمایی دیگر از داخل کتابخانه
  

• 

  پلکان داخل کتابخانه
  

• 

  قفسه‌ای دیگر از مجموعه
  

• 

  تعدادی از کتاب‌ها و کتاب آیین دوست‌یابی دیل کارنگی