پیام اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر به ملت ایران به مناسبت سالروز مبارزه جهانی با بی‌سوادی ۱۷ شهریور ماه ۱۳۴۵
| برنامه عمرانی سوم/سال ۱۳۴۵ | درگاه اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر | بیست و پنجمین سال شاهنشاهی اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر |
۱۷ شهریور ۱۳۴۵
پیام شاهنشاه به ملت ایران به‌مناسبت سالروز مبارزه جهانی با بی‌سوادی
(متن پیام از بوداپست در جریان سفر رسمی شاهنشاه آریامهر مخابره شده‌است)
امروز درست یک سال از روز افتتاح کنگره تاریخی پیکار جهانی با بی‌سوادی می‌گذرد. در آن روز برای نخستین‌بار وزرای آموزش و پرورش ۸۷ کشور و سازمان‌های مختلف آموزشی جهان در پایتخت کشور ما گردآمدند تا برای از میان بردن بی‌سوادی در جهان چاره‌اندیشی کنند.
کنگره تهران آشکارا نشان‌داد که بین توسعه اقتصادی و فنی از یک طرف، و سواد و معلومات از سوی دیگر، پیوستگی کامل وجوددارد، و تصریح نمود که دانش عامل بسیار مؤثری است که به کمک آن می‌توان در راه بهبود جامعه و نیل به هدفهای انسانی گامهای مهمی برداشت.
کنگره راه روشن و مشخصی را برای پیکار با بی‌سوادی در مقیاس جهانی نشان‌داد و لزوم یک فعالیت عمومی را برای ریشه‌کن کردن جهل و بی‌سوادی تأکیدنمود. شرکت‌کنندگان در کنگره علاوه بر مطالعه در مسئله بی‌سوادی، راه‌حلهای سودمندی نیز ارائه دادند و وسایل این پیکار مقدس از قبیل منابع مالی ممکن، چه از نظر ملی و چه از نظر بین‌المللی، مورد توجه قرارگرفت.
کنگره جهانی روز ۱۷ شهریورماه هر سال را که روز گشایش کنگره بود، به عنوان روز مبارزه جهانی با بی‌سوادی انتخاب‌نمود و درخواست‌کرد که هر سال این روز تاریخی از جانب کلیه کشورهای جهان مورد تجلیل قرارگیرد.
متأسفم که در این روز که خاطره باشکوهی را در ذهن همه ما مجسم‌می‌کند از کشور عزیز خودم دورهستم، ولی می‌توانم اطمینان‌دهم که قلباً در این مراسم که به خاطر تجلیل از انسانی‌ترین و شریف‌ترین هدفهای بشری انجام‌می‌گیرد، شرکت‌دارم.
جای خوشوقتی‌است که کشور ما که از دیرباز یک کانون فروزان فرهنگ و تمدن بوده، در راه مبارزه با بلای بی‌سوادی که دامن‌گیر بیش از یک میلیارد مردم سراسر جهان است، پیشقدم گردیده و پرچمدار این مبارزه شناخته شده‌است.
پیکار ما با جهل و بی‌سوادی پیکار در راه احقاق حق گروه کثیری از انسانهای محروم جهان است و مسلماً در این راه کلیه کسانی که وجدان روشن و قلبی پاک دارند با ما هماهنگ خواهندبود.
مردم ایران صمیمانه در راه تحقق این هدف مقدس می‌کوشند و ما از کوششهای خود تاکنون بسیار راضی بوده‌ایم. سپاه دانشِ ما اکنون سی‌هزار معلم دارد که مشعل دانش را در دورافتاده‌ترین روستاهای کشور برافروخته‌اند و پیشرفتهایی که نصیب ما گردیده الهام‌بخش بسیاری از ممالک جهان برای پیکار با بی‌سوادی شده‌است. دانشگاهها و مدارس فنی ما روزبه‌روز توسعه‌می‌یابند و امکانات آنها چند برابر می‌شود. کمیته ملی پیکار با بی‌سوادی در پنج منطقه کشور کلاسهایی برای آموزش سالمندان ترتیب داده‌است. ما معادل یک روز از بودجه نظامی خود را در اختیار یونسکو قرارداده‌ایم تا به این طریق برای مبارزه با بی‌سوادی در مقیاس جهانی کمک کرده‌باشیم.
در نتیجه کوششهای صمیمانه و بی‌دریغ ما در امر مبارزه با بی‌سوادی، یونسکو کشور ایران را در این مورد به عنوان کشور رهبر و نمونه انتخاب‌کرد و اجرای سه طرح مبارزه با بی‌سوادی را در ایران مورد قبول قرارداد. ولی موفقیتهایی که در این راه نصیب ما شده هر چند افتخارآمیز است، نباید موجب کُندشدن مساعی ما در این پیکار مقدس گردد. به عکس باید در زمینه ملی و در مقیاس جهانی کوشش و فعالیت بیشتری از خود نشان‌دهیم و مسئولیت‌های بزرگتری را بپذیریم و برای نابودکردن و ریشه‌کن ساختن بی‌سوادی، نه تنها در سرزمین خود، بلکه در تمام نقاط جهان بذل جهد کنیم.
هم‌میهنان خود را به شرکت فعالانه و مجاهدت بیشتر در این پیکار مقدس که انسانی‌ترین فعالیتهای عصر حاضر است، دعوت می‌کنم و انتظاردارم همگی آنان بیش از پیش در این جهاد بزرگ صمیمانه شرکت‌نمایند.