نامه رحیم خان به پاخیتانوف کنسول روسیه در دادن فشنگ به دشمنان مشروطه و بیرون بردن روس‌ها از کوی خیابان ۲۰ تیر ۱۲۸۷

مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری نخست

انقلاب مشروطه انقلاب مشروطه - از استبداد صغیر تا فتح تهران

۲۲ بهمن

نامه رحیم خان به پاخیتانوف کنسول روسیه در دادن فشنگ به دشمنان مشروطه و بیرون بردن روس‌ها از کوی خیابان ۲۰ تیر ۱۲۸۷

۱۲ جمادی‌الاخری ۱۳۲۶

جناب‌ جلالتمآب‌اجل دوستان استظهارا مشفق مکرما

مقصود دوستدار که در این چند روزه متحمل زحمات شدم این بود که تبعه‌ی روس را در محله‌ی خیابان که چندین خانوار در نقاط مختلفه‌ی خیابان اقامت دارند محافظه نمایم و بیرقی که دادم برای این است تبعه‌ی روس در نشانه‌ی همان برق از حمله و قتل و غارت محفوظ بمانند در این ضمن کلیه‌ی اهل خیابان بدوستدار قول دادند که تماماً اطاعت کرده و تسلیم سردار خواهند شد حالا هم در اطاعت و تسلیم باقی هستند و در تسلیم اسلحه ابداً حرفی ندارند توپ هم که در خیابان مانده است بدون عذر تسلیم حکومت خواهند کرد بعقیده‌ی دوستدار مطلب را بجنابهالی اشتباه گفته‌اند در عالم خیرخواهی که دوستدار شخصاً به بندگان اعلیحضرت شهریاری خلدالله‌ ملکه‌ و سلطانه دارم و بملاحظه‌ی دوستی که با جنابعالی دارم لازم دیده زحمت می‌دهم اگر بخواهید باینطورها در خیابان رفتار نمایید و در حالت اطاعت و تسلیم به خیابانی‌ها سخت بگیرید تمام مردم مضطرب شده و خدا نکرده نتیجه بد بظهور رسیده انجام مأموریت جنابعالی دچار اشکالات عمده خواهد شد دوستدار در کارهای داخله ابداً مداخله ندارم ولی در عالم خیرخواهی اظهار می‌دارم که در این موقع مهم باید از روی نهایت احتیاط رفتار فرمایید محله‌ی خیابان که اظهار اطاعت می‌نمایند چرا مجبور میفرمایید که مجدداً بمقام شورش برآیند اسکات شورش خیلی اشکال دارد با تجربه‌ای که دارید به اظهارات دوستدار بخوبی ملتفت باشید دوستدار یقین دارم که از اهل محله‌ی خیابان حرکت بیقاعده‌ای ظاهر نخواهند شد و در تسلیم توپ و اسلحه حاضر هستند احتیاط در موقع جنگ وظیفه‌ی نظامی سردار اردو است اینکه اظهار فرموده‌اید تا یک ساعت دوستدار اتباع روس را از خیابان خارج نمایم خودتان میدانید در محله‌ی خیابان اتباع روس زیاد هستند و بیرون کردن آنها در یک ساعت امکان ندارد لازم است جنابعالی در این کار خیلی احتیاط فرمائید که زحمات بهدر نرفته و اسباب تکدر خاطر مبارک همایونی فراهم نیاید چیزی که به آسانی ممکن است به موقع اجرا گذاشت شخص عاقل چرا باید خود را دچار اشکالات نماید در خصوص مسئله‌ی معهوده که اشاره فرموده بودید جواب آنرا هم در موقع ارسال می‌نمایم مختصراً اظهار می‌دارم خیابانی‌ها سنگرها را برداشته‌اند و غیر از تسلیم خیال دیگر ندارند تبعه‌ی روس هم که چندین خانوار با اهل و عیال در خیابان اقامت دارند ممکن نیست در یکساعت خارج شوند و اگر دوستدار حکم نمایم که اتباع روس از خیابان بیرون روند آشوب بزرگ حاصل و برای جنابعالی زحمت فوق‌العاده فراهم خواهد شد و همین سرهنگ را هم که حامل مراسله است مامور فرمایید توپ را تحویل بگیرد تاجرباشی هم حضوراً تفصیل را عرض خواهد نمود زیاده چه زحمت افزا شود.

منبع

‎