مصاحبه اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر با سردبیر هفته‌نامه بلیتز چاپ هندوستان در کاخ نیاوران ۱۳ فروردین ماه ۱۳۵۳
| سخنرانی‌های محمدرضا شاه پهلوی آریامهر بر پایه تاریخ | اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر بزرگ ارتشتاران | تصمیم‌های مجلس |
همکاری کشورهای منطقه
پیوندهای بیشماری میان دو کشور ایران و هند و سایر همسایگان ما وجود دارد و هدف من تنها تحکیم مبانی صلح و توسعه همکاری در سراسر این منطقه از جهان است. ما به یاری یکدیگر چه از طریق همکاری دوجانبه و چه به صورت نوعی همکاری منطقه‌ای می‌توانیم به انجام کارهای بزرگی توفیق یابیم. روزی خواهد رسید که کلیه اختلافات میان هند و پاکستان و سایر کشورهای منطقه حل خواهد شد و آرزوی من این است که آن روز بزودی فرا رسد. شاید مراودات کشورهای ما به درجه‌ای برسد که مردم ما بتوانند به آسانی با قطار از تهران به دهلی و حتی فراتر بروند و به بنگلادش که آن را به رسمیت شناخته‌ایم سفر کنند. دلیلی وجود ندارد که افغانستان، نپال و یا حتی کشور بوتان از این توسعه ارتباطات میان کشورهای این قاره سود نبرند.
به هر تقدیر جهان روز بروز کوچکتر می‌شود و به حکم اتکاء متقابل و اجتناب ناپذیر کشورها به یکدیگر، مصالح همه آن‌ها مربوط به پیوسته است. اصولاً چرا باید با این اشتراک مصالح و اتکاء متقابل مخالف باشیم؟
بیهودگی جنگ
به اعتقاد من هدف غائی تمدن بشری همین پیوستگی و همکاری و اعتماد متقابل است. ممکن است هنوز با این هدف زیاد فاصله داشته باشیم لیکن شاهد نزدیک شدن به این هدف هستیم، زیرا حقیقتی را که در وهله اول باید بپذیریم بیهودگی جنگ میان کشورها است. این جنگ‌ها نه تنها بیهوده بلکه حماقت محض است. ما باید انتقامجویی را کنار بگذاریم، زیرا انتقام هیچکس را به جایی نخواهد رساند. در عوض می‌بایستی روحیه همکاری میان ما بوجود آید، آنگاه خواهیم توانست در مدت کوتاهی کشورهای مان را از نعمت فراوانی و عمران و آبادانی برخوردار سازیم.
تفاهم و حسن نیت میان ملت‌ها می‌تواند جهان را از بیهودگی جنگ‌ها نجات دهد. ما حتی به دوستان مان پاکستانی‌ها، که قلباً به مصالح آن‌ها علاقمندیم همواره گفته‌ایم که تنها راه به سوی آینده در صلح و صفا زیستن و همکاری کردن با همسایه بزرگشان است. من از آن‌ها می‌پرسیدم از جنگ انتقامجویانه چه طرفی برخواهید بست؟ لیکن متأسفانه دوست قدیمی من یحیی خان، به نصایح من گوش نمی‌کرد. در سال‌های آخر حکومت ایوبخان نیز این نصیحت را به او کردم، ولی نمی‌دانم طرز فکر او چگونه بود، به هر حال مانند من نمی‌اندیشید.
شناسایی بنگلادش را باید تا حد شایان توجهی مدیون ذوالفقار علی بوتو نخست وزیر پاکستان دانست، زیرا وی در انجام این کار درست شجاعت به خرج داد، معذلک هدف کلی من استقرار تعاون و همکاری صلح آمیز و واقعی در این منطقه است، چون وحدت و یگانگی ما را به انجام کارهای بزرگ قادر می‌سازد.
تفاهم و همکاری متقابل
من از منطقه خودمان انتظارات بزرگی دارم و معتقدم تفاهم و همکاری متقابل که میان دو کشور ما آغاز شده می‌تواند سود بسیار ببار آورد.
دامنه این همکاری واقعاً وسیع است. کمتر موافقتنامه‌ای میان کشورها با چنین نحوه چشمگیری آغاز شده و با توجه به اینکه وزیر امور خارجه هند آن را تنها آغاز کار دانسته می‌توان تصور کرد که اقتصاد و توانایی تولید دو کشور تا چه حد می‌تواند بطور سودبخش توازن بوجود آورد. ایران می‌توان بطور سودبخش به صنایع موجود شما و یا صنایعی که می‌توانید با همکاری ما بوجود آورید سفارش‌هایی بدهد. شما می‌توانید در زمینه‌های بسیار که حدود آن‌ها هنوز روشن نشده برای ما کالا تولید کنید و به احتمال بسیار قوی قماش و منسوجات در شمار این زمینه‌ها خواهد بود. یا مادامی که صنعت بزرگ فولاد ما آماده بهره برداری نشده، هند می‌تواند برای ما بسیاری از محصولات فولادی را بسازد. در زمینه کشاورزی دو کشور ما می‌توانند مکمل یکدیگر باشند. ما می‌توانیم محصولاتی چون کود شیمیایی که مورد نیاز هند است در اختیار آن کشور قرار دهیم. در هر صورت فکر می‌کنم این همکاری که آغاز شده نه تنها خوب بلکه واقعاً چشمگیر است و باید توسعه و افزایش یابد و دلیلی هم نمی‌بینم که چنین نشود.
اتحادیه اقتصادی منطقه اقیانوس هند
هنگامی که به ضرورت همکاری منطقه‌ای اشاره کردم منظور من آن بود که این کار مقدمه و اساس تشکیل یک اتحادیه اقتصادی یا یک بازار مشترک قرار گیرد. ما می‌توانیم یا سازمان همکاری منطقه‌ای برای عمران (آر- سی- دی) را به شرطی که سایر کشورها مایل به عضویت در آن باشند توسعه دهیم و یا سازمان جدیدی به صورت یک بازار مشترک با عضویت ملل آسیایی بوجود آوریم. این بازار مشترک می‌تواند به قدری وسیع باشد که نه تنها بنگلادش بلکه برمه و تایلند و حتی سنگاپور در محدوده آن قرار گیرند. کسی چه می‌داند؟ ولی بدیهی است که پاکستان و نپال و بوتان و دیگر کشورها عضو آن خواهند بود.
اتحادیه اقتصادی یا بازار مشترک ما می‌بایستی شامل کلیه کشورهای شمال اقیانوس هند شود. می‌توانید تجسم کنید که گرد آمدن این کشورها چه سازمان نیرومندی بوجود خواهد آورد.
همه این کشورها را می‌توان با راه آهن و راه‌های دریایی بهم مرتبط ساخت و در آینده نیز ارتباط این کشورها بوسیله هواپیماهای بزرگ نیز برقرار خواهد شد. این وضع مطابق کلیه اهدافی است که ما داریم. به نظر آورید که با انجام این امر سرنوشت اقیانوس هند صرفاً در دست کشورهای واقع در سواحل این اقیانوس یعنی در دست کشورهای سراسر بخش شمالی اقیانوس هند خواهد بود. بعد می‌توانیم به جنوب و غرب این اقیانوس بپردازیم. بطوری که آگاهید پای ما تدریجاً به آفریقا نیز باز می‌شود و سازمان اقتصادی یاد شده می‌تواند کشورهای این سوی اقیانوس هند را نیز در بر بگیرد.
همکاری هند و پاکستان و بنگلادش
من امیدوار و آرزومندم که روابط آینده هند و پاکستان و بنگلادش عادی باشد، زیرا سه کشور شما می‌توانند مکمل یکدیگر باشند، مثلاً برنامه‌ریزی تولید خواربار را در نظر بگیرید. متأسفانه در کشورهای شما سیل بسیار جاری می‌شود و گاهی اوقات کشورهای تان دستخوش خشکسالی و گاهی گرفتار قحطی می‌گردد. بنابراین تنظیم یک برنامه مشترک برای تولید و توزیع خواربار به اندازه کافی به سود هر سه ملت خواهد بود. اگر در یک سال پر برکت سیلوهای مشترک بوجود آورید هرگاه یکی از این کشورها دچار کمبود و یا گرفتار یک موقعیت اضطراری شود آذوقه کافی ذخیره خواهید داشت. نمونه دیگر آن که چرا در مورد مسئله کنف و یا سایر کالاهایی که به آن‌ها نیاز دارید و می‌توانید تولید کنید همکاری نمی‌کنید؟ ببینید چگونه بهای گندم در جهان افزایش یافته است. اگر یک سال محصول بد باشد، آیا اصلاً خواهید توانست این بهای غیر منطقی را بپردازید؟ بخصوص اگر بنا باشد نقد بپردازید، آنهم در زمانی که وام‌های پی- ال- ۴۸۰ که برای خرید کالاهای خاص داده می‌شد و امکانات مشابه دیگر وجود ندارد. البته ایران می‌تواند به شما نفت نسیه بفروشد، اما آن کسانی که بهای گندم و کالاهای مشابه را بالا برده‌اند از ایران بخاطر افزایش بهای نفت انتقاد می‌کنند. در حالیکه بخوبی آگاهید بهای شکر ظرف شش سال گذشته شانزده برابر شده است. این امر باور نکردنی است ولی حقیقت دارد. بهای روغن نباتی و سیمان نیز بیش از سیصد درصد بالا رفته است، حتی اگر بیش از این مبلغ بپردازید باز سیمان بدست نمی‌آورید چون در بازار وجود ندارد.
راه حل‌های شبه قاره‌ای
نفت تنها کالای موردنیاز کشورهای در حال توسعه نیست، بلکه آن‌ها به گندم و شکر و سیمان نیز نیاز دارند، ولی نمی‌توانند بدست آورند. به این سبب است که همه ما بویژه سه کشور شبه قاره شما می‌بایستی روابط خود را با یکدیگر عادی سازند و منابع خود را بسیج کنند تا در زمان‌های بحرانی به یکدیگر کمک نمایند. من نمی‌دانم درمورد شیلات چه می‌کنید، ولی در این زمینه نیز می‌توانید با یکدیگر تشریک مساعی نمایید. در مورد تولیدات صنعتی نیز شما سنگ فلزات، سنگ آهن، فولاد و زغال سنگ دارید. شاید هم پاکستان و بنگلادش به بسیاری از محصولات پولادی شما نیاز داشته باشند. اگر آن‌ها این محصولات را از شما که همسایه آن‌ها هستید بخرند اختلاف مسافت و تفاوت مخارج قابل ملاحظه خواهد بود. با توجه به افزایش فوق‌العاده‌ای که در مخارج حمل و نقل بوجود آمده اگر این کشورها مجبور به وارد کردن کالا از آمریکا و یا اروپا شوند، مبالغ هنگفتی از ارز خود را برای مخارج اضافی حمل و نقل به هدر می‌دهند، در حالیکه می‌توانند همین کالاها را با بهای نازل از کشور شما وارد کنند.
اگر شما جنگ را به عنوان تنها راه حل مسائل خود کنار بگذارید، آنگاه بلافاصله راه‌ها و وسائل صلح آمیز برای حل مسائل و مشکلات خود خواهید یافت. من نیز به سهم خود در این باره کمک خواهم کرد. همچنانکه تا کنون همواره کوشیده‌ام که هم به هند و هم به پاکستان کمک کنم و شما آگاهید که من هرگز با هند مخالفت نداشته‌ام و هیچگاه نقش یک‌جانبه‌ای درباره آن کشور ایفا نکرده‌ام. درباره مناسبات هند با عراق نیز این موضوع تأثیری در روابط ما ندارد، زیرا اگر شما برای مسائل بازرگانی در آن کشور حضور نداشته باشید، ممکن است کشور دیگری که چندان با ما دوست نباشد به آن جا وارد شود. بنابراین اگر تجارت و بازرگانی و حضور شما در آن کشور به سود شما و یا مورد علاقه شما باشد چرا نباید از این فرصت استفاده کنید؟ به هر حال ما به حد کافی بلوغ یافته‌ایم که در مورد کشور دوستی چون هند بدگمان نباشیم.
همه گونه مساعدت به افغانستان
روابط ایران و افغانستان دوستانه است و معاهده دو کشور درباره رود هیرمند که معلق مانده به سود افغانستان است. این ما هستیم که همه گونه امتیاز به آن‌ها داده‌ایم، ولی اگر آن‌ها نمی‌خواهند این موافقتنامه را قطعیت بخشند ما اصراری نخواهیم ورزید، حتی اگر این معاهده را ناتمام هم بگذارند ما هیچگونه واکنش غیر دوستانه‌ای اتخاذ نخواهیم کرد، زیرا این معاهده واقعاً به سود آن‌ها است. ما همواره هر کاری که از دستمان بر آید برای کمک به افغانستان انجام خواهیم داد، و به هر حال تکمیل شدن و یا نشدن این معاهده روش ما را تغییر نمی‌دهد. ما از مدت‌ها پیش به افغانستان پیشنهاد کرده‌ایم که حاضریم امکانات متعددی در اختیار آن کشور بگذاریم. از جمله بیش از ده سال است که درباره شاهراه کابل به بندر عباس با آن‌ها صحبت کرده‌ایم. نه تنها این شاهراه بلکه راه آهن ما نیز که ار بندر عباس به کرمان کشیده خواهد شد مشمول این وضع خواهد بود. راه آهن ما از کرمان به زاهدان که از مرز افغانستان چندان فاصله ندارد امتداد خواهد یافت. ما مدتی است شاهراهی میان بندر عباس و کرمان ساخته‌ایم، بعداً نیز ممکن است شاهراهی از طریق بلوچستان ایران به سوی مرز افغانستان بکشیم. ما بندر چاه بهار را توسعه خواهیم داد و این بندر ابتدا به صورت یک پایگاه عظیم نظامی‌خواهد بود، ولی مسلماً کشتی‌های بازرگانی نیز به آن جا رفت و آمد خواهند کرد. امیدوارم از این بندر راه‌هایی به داخل کشور ساخته شود بدین ترتیب آن‌ها می‌توانند از دو بندر دو جاده استفاده کنند. یکی از این بنادر در خلیج فارس و دیگری در کنار دریای عمان است. آن‌ها می‌توانند از جاده‌های ما و همچنین در مسافت درازی از راه‌آهن ما بهره برداری کنند. اگر آن‌ها مایل باشند ما می‌توانیم کلیه وسائل ترانزیت را بوسیله شبکه راه آهن خود به مشهد و ترکیه و اسکندرون در اختیارشان بگذاریم. این راه به مدیترانه می‌رود و در آن جا راه ترانزیت از طریق شوروی وجود دارد. آن‌ها حتی از طریق کشور ما می‌توانند به شوروی راه یابند. به این ترتیب که در تبریز راه آهن ایران به دو شاخه تقسیم می‌شود، یکی از انشعابات آن به مرز ترکیه و دیگری به مرز شوروی می‌رود. آن‌ها همچنین می‌توانند به دریای خزر راه یابند و از طریق این دریا و راه‌های آبی متصل به هر نقطه اروپا بروند. آن‌ها از این طریق می‌توانند به دریای سیاه برسند و از طریق رود ولگا وارد دریای شمال شوند و از آن جا به لندن و پاریس بروند. در این باره بارها با آن‌ها صحبت کرده‌ایم، ولی آن‌ها اکنون سرگرم امور داخلی خود هستند. به هر حال ما می‌توانیم به افغانستان کمک بزرگی کنیم بویژه که اکنون در صدد هستیم تمام شبکه راه آهن خود را برقی کنیم.
ما قصد داریم تا سر حد امکان همه وسائط نقلیه مان برقی باشد. من حتی هموطنانم را تشویق خواهم کرد که در شهرها فقط از اتومبیل برقی استفاده کنند. ما اولین کشوری خواهیم بود که می‌کوشیم از مصرف غیر ضروری نفت خودداری کنیم و آن را برای مصارف مهمتر ذخیره نماییم، ما ضمناً از کلیه تجهیزات اتمی استفاده خواهیم کرد.
در مورد انرژی خورشید نیز ما آماده‌ایم با همه کسانی که درباره آن پژوهش می‌کنند هر مقدار که لازم باشد سرمایه‌گذاری کنیم، زیرا امکان اکتشاف هرگونه منبع جدید انرژی سخت مورد توجه ما است. به این دلیل که ماده گرانبهای نفت که من آن را «ماده شریف» می‌نامم می‌بایستی مدت درازتری دوام یابد.
نفت باید حفظ شود
به یاد دارم که ۱۵ سال پیش من برای نخستین بار در مورد پتروشیمی چیزهایی شنیدم. مردم به من می‌گفتند که پتروشیمی آینده درخشانی دارد. ما اسم تقریباً دو هزار و پانصد نوع از مشتقات پتروشیمی را شنیده بودیم، ولی این موضوع مربوط به پانزده سال پیش است. من در آخرین کنفرانس مطبوعاتی‌ام به نمایندگان وسائل ارتباط جمعی گفتم که آیا حیف نیست با آنکه حداقل ده هزار مشتقات پتروشیمی از نفت گرفته می‌شود آن را برای مصارف حرارتی و برق و تولید نیرو بکار بریم؟ یک ماه پیش در یکی از روزنامه‌ها خواندم که اکنون هفتاد هزار مشتقات پتروشیمی تهیه می‌شود. بهتر بود این رقم جدید را هنگام کنفرانس مطبوعاتی اخیرم می‌دانستم. پس می‌بینید که تقریباً حدود و ثغوری برای آن متصور نیست. به این سبب زمانی هدف ما ملی کردن نفت بود. ما به بیگانگان گفتیم که دیگر به آن‌ها امتیاز نخواهیم داد و بالاخره به این مقصود رسیدیم، آن گاه پس از مدتی به فکر افتادیم که چه خوب است خودمان کشتی داشته باشیم و نفت مان را خودمان حمل کنیم. اخیراً خواستار مشارکت در عملیات بهره برداری از نفت از چاه تا پمپ بنزین شدیم، ولی اکنون می‌گوییم که ما باید از مرحله استخراج تا مرحله کارخانجات شیمیایی و داروسازی در امر بهره‌برداری از نفت سهیم باشیم. همه این وقایع در کمتر از یک سال رخ داده است. این روزها تحولات و دگرگونی‌های زیادی روی می‌دهد.
همکاری‌های بین‌المللی
در مورد همکاری ایران هند در عمران کشورهای آسیایی و آفریقایی بدون شک دو کشور می‌توانند کارهای مهمی انجام دهند. کشور شما از تجربه کافی در آن کشورها برخوردار است. مسلماً نمایندگان ما باید این موضوع را در ملاقات بعدی خود مطرح و پیگیری کنند. اگر ما ابتدا در بخش خودمان یعنی در شمال اقیانوس هند، نوعی همکاری منطقه‌ای بوجود آوریم آنگاه خواهیم توانست مشترکاً در آن سوی اقیانوس هند یعنی در ساحل آفریقا نیز همکاری کنیم، ولی من نه تنها از همکاری منطقه‌ای بلکه از همکاری بین‌المللی نیز پشتیبانی می‌کنم، بسیاری از کشورها حتی اگر از لحاظ جغرافیایی به یکدیگر نزدیک نباشند می‌توانند زمینه‌های مشترکی برای همکاری داشته باشند. من سرانجام زمینه‌ای برای همکاری حتی میان ایران و آرژانتین یا ایران و برزیل و یا سایر کشورها پیدا خواهم کرد. مثلاً شما می‌توانید طرقی برای همکاری با سوئد بیابید. اگر ما فکر همکاری بین‌المللی را براین اساس که کوشش مشترک همه کشورها سرانجام آن‌ها را موفق به رفع کلیه مشکلات جهان امروز و دنیای فردا خواهد ساخت بپذیریم، در آن صورت صلح و تنعم و موفقیت بشر تضمین خواهد شد.
صلح و امنیت منطقه اقیانوس هند
من در عقیده خود پابرجا هستم و معتقدم که مشترکاً باید بکوشیم اقیانوس هند را به صورت یک منطقه صلح حفظ کنیم و آب‌های این منطقه توسط کشورهایی که در ساحل اقیانوس هند قرار دارند حراست شود. موضوع اساسی این است که کلیه کشورهای بزرگ باید از استقرار در این اقیانوس اجتناب کنند.
دیگر نیازی به حضور بیگانگان در اقیانوس هند وجود ندارد، به شرطی که ما با هم دوست و در عالم همکاری صلح آمیز با یکدیگر متحد باشیم. اگر ما مکمل یکدیگر بشویم، اگر مصالح ما را مانند منافع خود محترم بشمارید، اگر منافع ما با منافع تمام کشورهای آسیایی و آفریقایی یکی باشد، اگر میان ما صلح و همکاری وجود داشته باشد اصولاً چرا یک قدرت خارجی وارد منطقه ما بشود؟ ما همگی می‌توانیم جبهه مشترکی تشکیل دهیم و بگوییم دست‌ها کوتاه، ما به حضور شما نیاز نداریم. در غیر این صورت نمی‌توانیم به یک بلوک خاص بگوییم که از این منطقه خارج شد.
چهل درصد رشد ملی
ایران اکنون از صورت یک کشور فئودالی به صورت یک کشور مدرن صنعتی مبدل شده که رشد خاص ملی آن به رقم چهل درصد به قیمت‌های ثابت رسیده است. شاید باور کردن این امر برای شما دشوار باشد، ولی این امر حقیقت دارد، بلی چهل درصد به قیمت‌های ثابت.
این رشد به قدری سرسام آور است که موقعی که رقم آن را به بعضی‌ها می‌گویم مؤدبانه به چشمانم نگاه می‌کنند. گاهی اوقات تردید دارم که بتوانند باور کنند، ولی این یک رقم واقعی است، معهذا این سرعت رشد را نمی‌توان همیشه حفظ کرد. اگر تا دو سال دیگر بتوانیم با چنین سرعتی پیش برویم واقعاً بسیار خوش شانس خواهیم بود، زیرا ظرف سه سال تولید ناخالص ملی ما دو برابر خواهد شد.
درباره بودجه دفاعی ما هم باید بگویم که این بودجه بسیار بیشتر از دو میلیارد دلار است. بهای سلاح‌هایی که می‌خریم نیز بیش از این رقم است و بودجه نیروهای مسلح هم به مراتب بیشتر از آن است.
منشاء خطر برای ایران
درباره اینکه بعضی‌ها تصور می‌کنند که بودجه دفاعی ما یک نوع ولخرجی است، همانطور که از نمایندگان مطبوعات آمریکا، انگلستان، آلمان و فرانسه پرسیده‌ام باید باز هم بپرسم که چه فرقی میان کشور من با آلمان و انگلستان و فرانسه یا حتی آمریکا از لحاظ دفاعی وجود دارد؟ بعلاوه ظرف پنج یا شش سال جمعیت ما به چهل میلیون نفر خواهد رسید. ظرف ده سال نیز جمعیت ما معادل جمعیت فعلی فرانسه یا انگلستان خواهد بود.
به این ترتیب ظرف ده سال ما نیز می‌بایستی دارای همان قدرت نظامی باشیم که امروز فرانسه و انگلستان و یا آلمان دارا هستند. این امری کاملاً طبیعی است. چرا قدرت ما متناسب نباشد؟ آن‌ها امتیازات ویژه‌ای نسبت به ما ندارند، بعلاوه اروپا به سبب سیاست تفاهم و عدم درگیری شرق و غرب به اندازه ما مورد تهدید نیست. بنابراین چرا آن‌ها باید به مخارج هنگفت نظامی خود ادامه دهند؟ آیا استقلال آن‌ها بیش از استقلال ما ارزش و اهمیت دارد؟ آیا می‌دانید که در عراق چه مقدار و چه نوع اسلحه انباشته می‌شود؟ آیا می‌خواهید برخی از جزئیات آن را برای شما بگویم؟
امروز آن‌ها با وجودی که جمعیت کشورشان ثلث جمعیت ایران است بیش از ما تانک دارند. امروز آن‌ها بیش از ما دارای هواپیما هستند. آن‌ها علاوه بر میگ ۲۱ دارای ۲۴ فروند هواپیمای سوپر سونیک بمب افکن تی یو- ۲۲ هستند. این نوع هواپیماها تنها هواپیمای بمب افکن سوپر سونیک در جهان است که می‌تواند موشک‌های هوا به زمین با بُرد ۱۵۰ میل پرتاب کند. این موضوع حائز اهمیت است. آیا می‌دانستید که آن‌ها یک اسکادران هواپیمای اس- یو- ۲۰ که بال‌های متحرک و سرعتی معادل ماخ- ۲ دارد بوجود آورده‌اند؟ بعلاوه به زودی دارای یک اسکادران دیگر نیز خواهند شد. ما دارای هواپیماهای اف ۱۴ خواهیم شد. ولی معلوم نیست این هواپیما کی به ما تحویل خواهد شد، در حالی که آن‌ها قبلاً به آن مجهز شده‌اند. بعلاوه آن‌ها دارای موشک‌های زمین به زمین فراگ هستند. حداکثر بُرد فراگ ۴۶ میل است. آن‌ها دارای مدرن‌ترین رادارها مانند پ – ۱۴ هستند.
این سلاح‌ها تماماً روسی است. آن آنقدر که به خود سلاح‌ها توجه دارم به منبع تهیه آن‌ها اهمیت نمی‌دهم، هر چند می‌توان از جهت معکوس نیز به این قضیه نگریست. می‌توان گفت که من آنقدر که به منبع تهیه این سلاح‌ها توجه دارم به نوع آن‌ها اهمیت نمی‌دهم. می‌توان به هر دو جنبه آن نگریست، لیکن در حال حاضر می‌توانم بگویم که بیشتر به نوع سلاح‌ها توجه دارم.
آن‌ها اخیراً دو بار به کشور ما تجاوز کرده‌اند و خدا می‌داند علت آن چیست، آن‌ها کوشیدند به کویت نیز حمله کنند. آن‌ها مردمی هستند که می‌توانند به چنین کارهایی دست بزنند و قادرند که این وقایع را تکرار کنند، از این رو ما چگونه می‌توانیم بدون سلاح باقی بمانیم؟ ما نمی‌توانیم بی دفاع باشیم. ما دارای سابقه تاریخی طولانی هستیم. علاوه بر آن آینده درخشانی در پیش داریم. بعلاوه مخارج دفاعی ما بدون توجه به سایر نیازهای کشورمان صورت نمی‌گیرد. خدا را شکر می‌کنم که کشور ما به اندازه کافی ثروتمند است و درآمد سرانه مردم ما با چنان سرعتی افزایش خواهد یافت که ظرف پنج سال آینده از کشورهای اروپایی سبقت خواهیم گرفت و ظرف ده سال وضع ما واقعاً بسیار خوب خواهد شد و علیرغم کلیه مخارجی که در حال حاضر متحمل می‌شویم باز هم مقداری پول برای مصارف دیگر باقی می‌ماند و به همین جهت است که توانسته‌ایم به هند اعتبار بدهیم. این کار ما را خوشنود می‌کند و توانایی انجام آن را نیز بخوبی داریم.
آموزش و رفاه اجتماعی رایگان
برنامه عمرانی پنجم ایران به زودی مورد تجدید نظر قرار خواهد گرفت، همانطور که در برنامه چهارم نیز تجدید نظر کردیم، بعلاوه برنامه آموزش رایگان را تا پایان دوره راهنمایی نیز آغاز نموده‌ایم. حتی در کودکستان‌ها کودکان بطور رایگان پذیرفته می‌شوند و هر روز به کلیه کودکانی که تا کلاس هشتم درس می‌خوانند نیم لیتر شیر همراه با شیرینی داده خواهد شد. شیوه‌های آموزش در کشور ما نیز به عالی‌ترین سطح در جهان خواهد رسید. در کلاس‌های درس دستگاه گیرنده تلویزیون نصب می‌شود تا بهترین آموزگاران کشور بتوانند همه دانش آموزان را همزمان در سراسر کشور تعلیم دهند. بدین ترتیب دورافتاده‌ترین مدرسه که شاگردانش از حداقل امکانات آموزشی برخوردار بوده‌اند از این پس از عالی‌ترین آموزش برخوردار خواهند شد. برای این منظور یک یا دو ماهواره به فضا خواهیم فرستاد و از سیستم تلویزیون کاست استفاده خواهیم کرد. بدینسان می‌بینید که سیاست دفاعی ما یک و هم یک فکر جنون آمیز نیست. ما برای مخارج دفاعی خود دلائل موجهی داریم، بعلاوه این مخارج توسط یک کشور صلح دوست و آشنا با مسئولیت صورت می‌گیرد که آینده اش را در گرو آبادانی و احتراز از جنگ گذاشته است. از اینرو فکر می‌کنم که مردم واقعاً از این سیاست تمجید و پشتیبانی می‌کنند و حقیقتاً انتظار دارند که ما از آن غافل نباشیم بویژه که توانایی مالی آن را نیز دارا هستیم. ما امپریالیست نیستیم، ما تجاوزکار نیستیم، قدرت دفاعی ما در خدمت صلح خواهد بود، جز این چه انتظاری می‌توان از ما داشت؟ حتی هنگام تجاوز اخیر عراق به کشور ما، تنها کاری که کردیم دفاع از خود و دفع تجاوز بود، ما می‌توانستیم آن‌ها را تا داخل خاکشان تعقیب کنیم، می‌دانید که آن‌ها در داخل کشورشان به اندازه کافی دردسر دارند و مسئله کُردها هنوز فیصله نیافته است.
صندوق بی طرف برای عمران
طرح ما برای ایجاد یک صندوق عمران بین‌المللی به این گونه است که یک بانک بی طرف با تشکیلات بین‌المللی بی‌طرف، با شرکت کشورهای تولید کننده نفت و کشورهای در حال توسعه و کشورهای پیشرفته صنعتی بوجود آوریم تا بتوانند به یکدیگر و بویژه به کشورهای در حال رشد به نحوی که به سود متقابل هر سه گروه از این کشورها باشد کمک کنند. سرمایه بانک به صورت وام از بابت منافع اخیر کشورهای تولید کننده نفت تأمین خواهد شد. آقای رابرت مک نامارا رئیس بانک جهانی، این بانک را طرح جدیدی شبیه طرح مارشال خوانده است با این تفاوت که طرح ما شامل سراسر جهان خواهد شد. این بانک خواهد کوشید هم به کشورهای صنعتی جهان که اکنون دچار مشکلاتی هستند و هم به کشورهای در حال توسعه که نیازمند پول هستند کمک کند. فکر تشکیل این بانک از آن جا بوجود آمد که کشور ما که مسئولیت خویش را در مقابل بقیه اعضای جامعه بشری احساس می‌کند مایل است مازاد پول خود را به سود سایر کشورها بکار برد و آن را با شرایط بسیار آسان به این بنیاد جدید وام بدهد. ما معتقدیم که بسیاری از کشورهای تولید کننده نفت می‌توانند از طریقی که ما ارائه داده‌ایم تبعیت کنند و در واقع آن‌ها به مراتب بیشتر از ما قادر به کمک کردن هستند، زیرا جمعیت کشور ما ۳۲ میلیون نفر است، در حالی که جمعیت آن‌ها بسیار کم و درآمد آن‌ها حتی بیشتر از ما است.
درآمد نفت برای کشورهای فقیر
بنابراین به عوض بورس بازی و ایجاد هرج و مرج در نظام پولی جهان می‌توانند مازاد پولشان را از طریق صندوق پولی خود به جریان بیاندازند و یا به این بنیاد جدید وام بدهند. هر کشور وام دهنده باید در هیئت بانک عضویت داشته باشد و نه تنها کشورهای تولید کننده نفت بلکه کشورهای پیشرفته و توسعه یافته و ثروتمند جهان نیز فرصت شرکت در فعالیت‌های این بنیاد را داشته باشند، زیرا توسعه و عمران کشورهای فقیر به سود کشورهای پیشرفته نیز خواهد بود. هر یک از این گروه کشورها ۱۲ نماینده در هیئت مذکور خواهند داشت.
چرا من طرفدار این تعادل هستم؟ به این دلیل که ده سال است کنفرانس‌های اونکتاد در ژنو و دهلی نو و سانتیاگوی شیلی تشکیل شده، ولی آیا حتی یک قطعنامه برای کمک به کشورهای فقیر صادر کرده‌اند؟ هرگز چنین نکردند. ما ظرف ده سال گذشته و حتی بیشتر درباره شکاف میان داراها و ندارها خیلی حرف‌ها زده‌ایم. حتی یک دهه عمران ملل متحد برگزار کردند. در این دهه عمران چه شد؟ ثروتمندها ثروتمندتر و فقیرها فقیرتر شدند. بنابراین بیایید به این کشورهای صنعتی و پیشرفته فرصت بدهیم تا در این بانک شرکت داشته باشند، زیرا این شرکت پاسخی جدی و واقع بینانه به کلیه کنفرانس‌های اونکتاد خواهد بود. کشورهای دریافت کننده کمک نیز باید در هیئت بانک نماینده داشته باشند.
قاعدتاً آن‌ها می‌بایستی ۱۲ نماینده داشته باشند، اما قدرت آراء آن‌ها باید با کشورهای پیشرفته برابر باشد. این هیئت چه خواهد کرد؟ اعضایش طرح‌هایی را که توسط هیئت بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول پیشنهاد می‌شود و نیز کشورهایی را که باید از این طرح بهره‌مند شوند مورد تصویب قرار خواهند داد. پای بانک جهانی و صندوق بین‌المللی از آن جهت به میان می‌آید که آن‌ها کلیه خدمات بانکی را برای این بانک تأمین خواهند کرد. در غیر آن صورت مجبور خواهیم شد سازمان عظیمی بوجود آوریم تا کار بررسی این طرح‌ها را که قبلاً توسط این سازمان‌ها صورت گرفته است انجام دهد.
سه میلیارد دلار
این دو سازمان بین‌المللی نقش خود را با انجام خدمات بانکی ایفا خواهند کرد. بانک جهانی درباره کلیه طرح‌های عمرانی در جهان آگاهی دارد، بنابراین چرا ما دوباره برویم و باز هم این طرح‌ها را مطالعه کنیم و پول و وقت خود را به هدر بدهیم؟ آن‌ها خدمات بانکی را انجام خواهند داد و اعضای هیئت مدیره بانک را نامزد خواهد کرد، اما این ۳۶ کشور و یا هر تعدادی که وجود داشته باشد باید مدیر و اعضای هیئت مدیره بانک را با توافق یکدیگر تعیین کنند. آن‌ها باید مورد تصویب مجمع عمومی متشکل از کلیه ۳۶ عضو بانک قرار گیرند و هیئت مدیره موظف است تنها طرح‌های منطقی و ثمربخش را برای عمران جهان انتخاب کند و در نظر داشته باشد که حداقل سالی سه میلیارد دلار برای این منظور به این بانک ریخته می‌شود. این مبلغ با شرایط سهل و برای مدت بسیار دراز به کشورهای دریافت کننده یعنی کشورهای در حال توسعه وام داده خواهد شد، آنگاه موقعی که طرحی انتخاب می‌شود اکثر کشورهای دریافت کننده مجبور خواهند شد احتیاجات خود را به کشورهای پیشرفته صنعتی سفارش دهند به طوری که در عین حال کارخانه‌های کشورهای صنعتی به کار خود ادامه خواهند داد، زیرا از کشورهای در حال توسعه سفارش دریافت خواهند کرد و کشورهای رو به رشد نیز توسعه خواهند یافت. برخی از کشورها تا کنون پشتیبانی کامل خود را از این پیشنهاد اعلام کردند. ونزوئلا یکی از این کشورها است. فکر می‌کنم آلمان هم از این طرح استقبال کرده است، اکافه نیز به توصیه هند و پاکستان از این طرح طرفداری کرده است.
این طرح هنوز در مرحله مقدماتی است، ولی فکر می‌کنم تدریجاً دور برخواهد داشت، زیرا چه چیز دیگری می‌توان به جای آن پیشنهاد کرد و یا چه چیز دیگری طی ده سال کنفرانس‌های پی در پی اونکتاد در این جهت پیشنهاد شده است؟ من پیشنهاد دیگری سراغ ندارم، علاوه بر این ما کمک‌های دوستانه خود را بر اساس روابط دوجانبه ادامه خواهیم داد. کاری که در مورد هند کرده‌ایم نمونه‌ای از آن است.
هند اولین کشوری است که از این نوع همکاری بهره‌مند شده است، اما برای ایجاد تشکیلات و انجام وظایف بانک نمی‌توان مهلت یا محدودیتی قائل شد. فکر نمی‌کنم بتوان ضرب‌الاجلی برای چنین طرحی تعیین کرد، ولی حتی اگر همه ۳۶ کشور مورد لزوم به عضویت بانک در نیامده باشند، باز هم کار بانک را آغاز خواهیم کرد. همیشه ۱۲ کشور دریافت کننده وام یعنی ۱۲ کشوری که از میان آن‌ها انتخاب شده باشند پیشقدم خواهند شد، لیکن تا آن جا که به کشورهای وام دهنده مربوط است می‌توانیم با تعدادی کمتر از ۱۲ کشور آغاز کنیم، به هر حال باید گام پیش نهاد و کار را شروع کرد.
ونزوئلا به عنوان یکی از کشورهای وام دهنده موافقت خود را در این باره اعلام کرده است، بعلاوه هنوز برخی از کشورهای صنعتی ورشکست نشده‌اند، فکر می‌کنم وضع آلمان خوب است، احتمالاً آمریکا هم می‌تواند عضو این بانک شود و شاید کانادا هم عضو شود. اگر کشورهای کمونیستی هم بخواهند به این بانک ملحق شوند در بانک به روی آن‌ها نیز باز خواهد بود. به این ترتیب این بانک یک مؤسسه کاملاً بی طرف و صرفاً غیر سیاسی است و همه می‌توانند عضو آن شوند، زیرا ما آن را یک مؤسسه بی طرف با سرمایه بی طرف می‌دانیم.
امنیت جمعی
در مورد امنیت جمعی کشورهای آسیا باید توجه داشت که ما تنها در صورتی می‌توانیم از امنیت جمعی برخوردار شویم که همه کشورهای آسیا بویژه چین در آن شرکت داشته باشند، زیرا وقتی برای آن صفت «جمعی» بکار می‌بریم چگونه می‌توانیم بدون شرکت چین پیمان امنیت جمعی ببندیم؟
در مورد پیوستگی اقتصاد ایران و هند شک نیست که اقتصادیات کشورهای ما مکمل و متمّم یکدیگرند، ولی در مورد سیاست جهانی دو کشور واقعاً عجیب است با وجودی که ایران با آمریکا دارای روابط ویژه‌ای است و هند نیز با شوروی پیمان‌های ویژه‌ای بسته است معذالک دو کشور تا این حد به یکدیگر نزدیکند. ما در بسیاری از مسائل از روش مشترکی پیروی می‌کنیم و شاید بتوان گفت که آمریکا و شوروی نیز تدریجاً روش مشترکی پیدا می‌کنند. درباره همکاری در زمینه سیاست خارجی من فکر می‌کنم این موضوع مربوط به آینده است و آینده مسلماً این تفاهم و همزیستی را بوجود خواهد آورد به شرطی که در کوشش‌ها و طرح‌های تعاونی بر اساس همکاری اقتصادی و تشریک مساعی عملی که قبلاً به آن اشاره شد دست به دست یکدیگر بدهیم.
نخست وزیر هند قرار است به زودی به ایران سفر کند. من نیز سر راه خود به استرالیا در دهلی توقف خواهم کرد. سفر من در ماه سپتامبر خواهد بود. ما با اشتیاق در انتظار ورود نخست وزیر شما هستیم. من معتقدم که ملاقات‌ها و مبادلات مکرر و زود به زود در کلیه سطوح سودند و خوشآیند خواهد بود.
ارزش‌های معنوی
و اما درباره مشکل جوانان، من کشورهای غربی را به خاطر بی بند و باری جامعه شان که از تنعّم ناشی شده سرزنش می‌کنم، ولی درباره جامعه خودمان از صمیم قلب امیدوارم که با حفظ ارزش‌ها و خصال پسندیده تمدن خویش و با حفظ هویت فرهنگی و فضیلت و شخصیت ملی و غنای معنوی و گنجینه‌های فرهنگی خود که از تاریخ کهن و درخشان خویش به میراث گرفته‌ایم بتوانیم از چنین خطاها و انحرافاتی مصون بمانیم. این‌ها از امتیازات ما ملل شرقی است و اگر این میراث و اصول اخلاقی را حراست کنیم و آن را رهنمون خود برای نیل به یک جامعه توانگر و مرفه سازیم اطمینان دارم که از پرتگاه‌هایی که تمدن‌های مادی و ماتریالیستی در آن سقوط کردند خواهیم جست. من به دوستان غربی خود می‌گویم بسیار خوب، شما دولتمند و سعادتمند شده‌اید، لیکن باید از برخی اصول اخلاقی و رفتار پسندیده نیز که با گذشته شما و زیبایی‌های فرهنگ و تمدن شما سازگار است پیروی کنید، زیرا پای بند بودن به این اصول اخلاقی است که نسل جوان شما را از منحرف شدن از مسیر صحیح زندگی نجات می‌دهد.
ثروت و تنعّم و توسعه همه به سود کشورها و ملت‌ها است، اما به شرطی که این پیشرفت‌ها از اخلاق و ارزش‌های معنوی مایه بگیرد و به جای آنکه از برکات آن بکاهد بر غنای آن بیفزاید.