مذاکرات مجلس شورای ملی ۶ مهر ۱۳۲۷ نشست ۱۰۶
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری پانزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری پانزدهم |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: متن قوانین - تصویب‌نامه‌ها - صورت مفصل مذاکرات مجلس شورای ملی - سوالات - اخبار رسمی - فرامین - انتصابات - آیین‌نامه‌ها - بخش‌نامه‌ها - آگهی‌های رسمی
شماره تلفن: ۵۴۴۸ - ۸۸۹۴ - ۸۸۹۵ - ۸۸۹۶
مدیر سید محمد هاشمی
مشروح مذاکرات مجلس ملی، دوره ۱۵
جلسه: ۱۰۶
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز سه‌شنبه ششم مهر ماه ۱۳۲۷
فهرست مطالب:
۱. تصویب صورت مجلس
۲. معرفی آقای عبدالحسین بهنیا به معاونت وزارت دارایی
۳. بقیه مذاکرات در بودجه کل کشور
۴. تعطیل جلسه به عنوان تنفس
مجلس ساعت ده و نیم صبح به ریاست آقای رضا حکمت تشکیل گردید
۱. تصویب صورت مجلس
صورت جلسه قبل را آقای فولادوند (منشی) به شرح زیر قرائت کردند
یک ساعت قبل از ظهر روز شنبه پنجم مهر مجلس به ریاست آقای رضا حکمت تشکیل و صورت جلسه پیش قرائت گردید.
اسامی غایبین جلسه گذشته که ضمن صورت مجلس خوانده شده است:
غایبین بااجازه - آقایان: محمدحسین قشقایی. بیات. حسن اکبر. دادور. معین‌زاده. نورالدین امامی. اورنگ. محمد ذوالفقاری. اخوان. ظفر بختیاری. ناصر ذوالفقاری. دکتر طبا. مهندس هدایت. نبوی. ابولحسن رضوی. فرج‌الله آصف. احمد بهادری. عباس مسعودی. جواد گنجه. محمدتقی بهار. نصرت‌الله اسکندری. احمد دهقان. دکتر مجتهدی. قهرمان. حائزی‌زاده. حسن مکرم. نواب. افشار. عرب شیبانی. نیک‌پی. حبیب‌الله امین.
غایبین بی‌اجازه - آقایان: حاذقی. شادلو. ضیاء ابراهیمی. قبادیان. عزیز زنگنه. تولیت. رضا رفقع. کامل ماکویی. آقاخان بختیار. ابوالقاسم بهبهانی. امیر تیمور. دکتر عبده. حسین وکیل. مسعود ثابتی. یمین اسفندیاری. گلبادی. دکتر ملکی. فاضلی صفا امامی. باتمانقلیچ. دکتر دفتری
آقای مکی راجع به نشر بی‌ترتیب مذاکرات مجلس در جراید تقاضا نمودند مجلس شورای ملی با وسائلی که آماده دارد صورت مشروح مجلس را هر روز منتشر نماید که مذاکرات نمایندگان مخالف و موافق در جراید و رادیو تحریف نشود و نیز پیشنهاد آقای دکتر شفق در جلسه برخلاف نظامنامه بود
آقای رئیس بیان داشتند در بودجه مجلس رأی داده شده است که مذاکرات به وسیله روزنامه مخصوص مجلس طبع و نشر شود و قریباً عملی خواهد شد.
آقای نراقی راجع به کارنه‌جات کاشان وارزی که دولت باید بدهد توضیحی دادند و مجلس وارد دستور شد
آقای کهبد پیشنهاد نمودند در اتمام ساختمان‌های نیمه‌تمام دولتی و مریضخانه دولت بیمارستان‌ها مقدم بدارد.
آقای دکتر مصباح‌زاده مخبر کمیسیون بودجه گفتند در بودجه پیش‌بینی شده و ساختمان بیمارستان مقدم خواهد بود آقای وزیر دارایی نیز موافقت نمودند.
آقای کهبد پیشنهاد کردند راه شوسه سابق تهران به قزوین همدان از طریق شهر نگاهداری شود و گفتند اینجاده قدیمی است و باید برای استفاده مردم تعمیر و نگاهداری شود
آقای مخبر کمیسیون گفتند وزارت راه مکلف است طرق شوسه را نگاهداری کند
آقای مهندس رضوی اظهار نمودند راه‌های بسیاز ضروری در مملکت هست و عموم نمایندگان نیز می‌توانند طرق شوسه حوزه نمایندگی خود را به همین طریق پیشنهاد نمایند ولی انجام این منظور در
بودجه عمرانی کشور به نسبت اهمیت هر یک باید علمی شود.
چهل دقیقه قبل از ظهر جلسه ختم و به روز سه‌شنبه محول گردید.
رئیس - نسبت به صورت مجلس نظری نیست؟ آقادکتر شفق بفرمایید
دکتر شفق - بنده اخطار نظامنامه‌ای دارم.
رئیس - صورت مجلس جلسه پیش تصویب شد آقای دکتر شقق بفرمایید.
دکتر شفق - موجب ماده ۱۱۵ در باب ساعات و ایام جلسه آقای رئیس مجلس با مراجعه به مجلس دستور مجلس را معین می‌فرمایند و عمل می‌شود بنده به طور حتم نمی‌خواهم از آقای حاذقی در باب وظیفه که ایشان اجرا می‌کردند نیابت کرده باشم ولی حقیقت امر این است که با این وضع که مجلس پیش گرفته است دیگر کارد به استخوان می‌رسد (صحیح است) و کار به جان می‌رسد (صحیح است) بنده نمی‌دانم خدا را گواه می‌گیرم اگر حمل بر ریا و تظاهر نمی‌شد حتماً و طبعاً بنده استعفای خودم را تقدیم می‌داشتم و مرخص می‌شدم ولی من از آنهایی هستم که می‌خواهم در ابتلائات نمایندگان محترم شرکت کنم و بدگویی‌هایی که در خارج می‌شود و با کمال تأسف یک قسمت از این بدگویی‌ها کاملاً به جا است که بنده هم با کمال سرافکندی و شرمندگی شرکت می‌کنم (صحیح است) و تا آخر هم شرکت خواهم کرد اگر یک عده‌ای از اعضای مجلس و آقایان نمایندگان محترم هستند که حقیقت بی‌قیدند در باب امور مجلس که تکلیف بقیه باید معین شود اگر یک عده‌ای هستند که نقشه‌ای در کار است، نظری در کار هست به عقیده بنده این راهش نیست وکیل که در باب یک امور مجلس مخالفت دارد باید مردانه بیاید اینجا حاضر بشود مخالفت خودش را اظهار بدارد (صحیح است) موافقت دارد موافقت اظهار بدارد (صحیح است) در یک مجلس یک مملکت یک دولت در یک دوره تاریک دنیا که امور تمام دنیا مشوش است و هزار گونه اسباب نگرانی موجود است به این ترتیب نمی‌شود کار کرد (صحیح است) تکلیف مملکت را باید آقا معین بکنیم آقای رئیس دستور مجلس را اعلام فرمودند الان بنده نمی‌دانم تکلیف چیست؟ دیروز یکی از روزهایی بود که ما باید سر ساعت ۹ در جلسه حاضر باشیم در خارج مجلس به خط جلی نوشته‌اند که ساعت تشکیل هشت و نیم است و نه نیم آخرین دقیقه‌ای است که بایستی وکلا حاضر شوند اگر بنا شد غیر از این باشد بالطبع مجلس تعطیل می‌شود به کرات از مقام ریاست استدعا کرده‌ایم آقا اشخاصی که در آخر مجلس غایب می‌شوند اسم‌شان جزء این صورت مجلس‌های جلسه باشد در جراید به خط جلی اعلام بشود من هیچ وقت بر ضد همکاران توطئه‌ای پیشنهاد نمی‌کنم این را هم واقعاً برخلاف نزاکت می‌دانم و واقعاً معذرت می‌خواهم باید یک راهی پیدا کرد یک کاری کرد این زندگی نیست که ما داریم (صحیح است) الان بودجه مملکت مطرح است کارهای مملکت مربوط به بودجه است رد می‌کنید بکنید قبول می‌کنید بکنید تبصره می‌دهید بدهید این وضع که نمی‌شود صبح اول دقیقه می‌آییم آخر دقیقه می‌رویم یک عده نمی‌آیند این صحبت‌ها پیش می‌آید می‌فرمایند که مجلس آزاد است مکتب‌خانه نیست و از این حرف‌ها البته هر وکیلی آزاد است و شخصیتی دارد ما احترام می‌گذاریم به تمام نمایندگان مجلس و همکاران محترم ولی در وظایف خیلی مهم و ضروری و خیلی اساسی مجلس و ملی واجتماعی که ما نباید قصور کنیم (صحیح است) یک صورت جلی استدعا می‌کنم برای این مسئله مجلس اتخاذ بکند اگر ما رأی دادیم که روز هر هفته به استثنای شنبه یعنی ۵ روز هفته را مرتب اینجا حاضر باشیم بایستی از اول وقت مجلس ساعت نه نیم به موجب اعلانی که مقام ریاست مجلس کرده است تا ساعت یک مرتب کار کنیم و در ظرف ۷ روز ۸ روز ۱۰ روز ۱۵ روز بودجه مملکت را بگذرانیم و به هزار درد بی‌درمان دیگر بپردازیم. (احسنت، احسنت)
رئیس - آقای دکتر شفق به عنوان اخطار نظامنامه‌ای بیاناتی کردند البته بیانات‌شان سودمند بود ولی راهش این نبود که به این ترتیب صحبت بکنند چند نفر از آقایان تقاضای نطق قبل از دستور کرده‌اند.
بعضی از نمایندگان - دستور، دستور.
اردلان - مخالفم.
رئیس - آقای اردلان مخالفتی دارید؟
اردلان - بنده با ورود در دستور مخالفم.
رئیس - بفرمایید.
اردلان - بنده مخالف با ورود در دستور هستم زیرا به قدر چند دقیقه عرض دارم اگر اجازه می‌فرمایید عرض کنم. اجازه بفرمایید جناب آقای نخست وزیر یک فرمایشی فرمودند.
رئیس - راجع به ورود در دستور بفرمایید.
اردلان - اگر اجازه بفرمایید با کمال امتنان عرض می‌کنم می‌روم مختارید، حالا بسته به رأی مجلس است.
دهقان - بنده مخالفم.
رئیس - رأی می‌گیریم به ورود در دستور آقایان موافقین قیام کنند (اغلب قیام نمودند) تصویب شد. راجع به پیشنهاد آقای کهبد توضیحاتی داده شد یک مرتبه قرائت می‌شود که رأی گرفته شود، آقای وزیر دارایی بیاناتی دارید؟ بفرمایید ..
۲. معرفی آقای عبدالحسین بهنیا به معاونت وزارت دارایی
وزیر دارایی - بااجازه آقایان نمایندگان محترم آقای عبدالحسین بهنیا را که یکی از صاحب‌منصبان بسیار لایق و شایسته وزارت دارایی هستند به سمت معاونت پارلمانی وزارت دارایی معرفی می‌کنم (مبارک است)
۳. بقیه مذاکره در بودجه کل کشور
رئیس - یک پیشنهادی از طرف آقای رحیمیان شده قرائت می‌شود. (به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم لایحه بودجه از دستور خارج شود دولت موظف است صورت ریز تفصیلی بودجه را در ظرف یک هفته به مجلس تقدیم نماید تا این که تصمیم قطعی اتخاذ شود.
رئیس - آقای رحیمیان توضیحی دارید بفرمایید.
رحیمیان - بنده این طور استنباط می‌کنم که این لایحه بودجه اگر ده روز دیگر هم در اطرافش مباحثه شود دست آخر از دستور خارج خواهد شد و به این وضع بودجه تصویب نخواهد شد این عقیده بنده است اگر غیر از این بود تصویب نکنید گذشته از آن بنده پیشنهاد کردم که صورت ریز تفصیلی بودجه را به مجلس بدهند و این برای این است که ما بدانیم این بودجه در کجا مصرف می‌شود؟ این مال ۱۳۲۴ در آن موقع دولت لایحه بودجه را که به مجلس می‌دهد تعادل داشته، ۴۱۲ میلیون تومان درآمد ۴۱۲ میلیون تومان مخارج این ۴۰۰ میلیون اضافه که الان صورت مخارج ما ۸۰۰ میلیون تومان شده است (مکی - ۹۰۰ میلیون) این ۴۰۰ میلیون اضافه را ما باید بدانیم در کجا خرج می‌شود و در کدام یک از شئون کشور ما ترقی کرده‌ایم که باید ۴۰۰ میلیون تومان امروز اضافه بدهیم من خیال می‌کنم که ملت ایران بنده و برده نیست که پول بدهد مالیات بدهد و نداند که پول او در کجا مصرف می‌شود (صحیح است) و بنده برای این که یک وکیل وجداناً از روی حقیقت فکر بکند که به این بودجه رأی بدهد نمی‌توانم که وکیل تا نداند در کجا مصرف می‌شود چطور می‌تواند به این بودجه رأی بدهد واز آن گذشته دویست میلیون تومان سال گذشته کسر ۳۵۰ میلیون تومان کسر امسال از طرفی مخابرات دیگری آقا ما نمی‌توانیم سند ورشکستگی ملت ایران را تصدیق بکنیم و اینجا به دست شما بدهیم صورت ریز را اینجا بدهند اعم از این که ۸۰۰ میلیون است اعم از این که ۷۰۰ میلیون است هر چه هست تا ما بدانیم در کجا مصرف می‌شود و از روی حقیقت و اطلاع ما بتوانیم رأی بدهیم و با این که بنده می‌دانم و شاید بعضی از آقایان هم در این قسمت موافق باشند که پس از چند روز مباحثه باز هم این بودجه از دستور خارج خواهد شد و بودجه را با این وضعیت خیال نمی‌کنم هیچکس رأی بدهد بنابراین برای این که از کارهای دیگری بازنمانیم و وقت را بیهوده تلف نکنیم استدعا می‌کنم که فعلاً از دستور خارج شود و تا یک هفته دیگر صورت ریز تفصیلی بودجه را به تمام نمایندگان بدهند و بعد از آن ما تصمیم قطعی اتخاذ کنیم.
رئیس - آقای مخبر.
مخبر (آقای دکتر مصباح‌زاده) - بنده در جلسه گذشته هم خدمت آقایان محترم عرض کردم که آوردن بودجه‌های تفصیلی وزارتخانه‌ها به مجلس این بودجه چهار دیواری را تصویب نکند و اعتبارات هر یک از وزارتخانه‌ها را به طور کلی معین بکند وقتی که هر یک از وزارتخانه‌ها فهمیدند چه اعتباراتی دارند آن بودجه را برای تصویب به مجلس خواهند فرستاد (رحیمیان - بعد از آن نمی‌آورند) ولی حالا که ما یک بودجه تصویب شده‌ای نداریم هیچ یک از وزارتخانه‌ها نمی‌دانند چقدر اعتبار دارند تا مطابق آن اعتبار مخارج خودشان را تنظیم بکنند این یک امر مشکلی است فرض کنید یک مبلغی برای وزارت
فرهنگ یا وزارت بهداری در بودجه پیش‌بینی شده حالا اگر شما کم و بیش کردید و تصویب گردید روی آن قلم قطعی وزارت فرهنگ یا بهداری بودجه و خودش را تنظیم می‌کند ولی حالا که وزارت فرهنگ یا وزارت بهداری نمی‌داند که چه اعتباری دارد تا روی آن اعتبار بودجه خودش را تنظیم کند اگر یک فرضی هم کرد باز مجبور است که بودجه خودش را تغییر بدهد بنده فکر می‌کنم به جای این تذکرات و دادن این پیشنهادات صلاح این است که ما سعی کنیم هر چه زودتر در ظرف دو روز، سه روز به این بودجه چهار دیواری رأی بدهیم و یا در خود لایحه پیش‌بینی شده که در ظرف یک هفته وزارتخانه‌ها مکلفند که بودجه تفصیلی خود را به مجلس بفرستند اگر آقایان تصور می‌کنند که یک ماه زیاد است یک ماه را بکنند بیست روز ده روز، پنج روز، ولی اول اعتباری به وزارتخانه‌ها بدهند و در ظرف یک مدت قلیلی هم بخواهند که بودجه‌های تفصیلی را به مجلس بیاورند بنده فکر می‌کنم با این ترتیبی که ما پیش گرفته‌ایم این بودجه همین طور در مجلس بماند امسال هم مثل سال گذشته، ۵ سال گذشته، چهار سال گذشته ما بودجه نداشته باشیم برای این که اگر آقایان خاطرشان باشد برخلاف اصولی که در تمام مرسوم است و آن این است که بودجه را قبل از هر سال باید تصویب کرد ما همیشه بودجه را بعد از گذشتن آن سال در اطرافش صحبت می‌کنیم و می‌خواهیم آن را تصویب بکنیم و این خلاف آن منظور اساسی است که اصلاً روی آن مجلس شورای ملی تأسیس شده مجلس شورای ملی وظیفه اصلش این است که رسیدگی به بودجه مملکت بکند بنده استدعا می‌کنم آقایان موافقت بفرمایند همان طور که نمایندگان فراکسیون‌ها هم با حضور جناب آقای رئیس مجلس آقای نخست وزیر تصمیم گرفتند که همه روزه جلسه داشته باشیم و هر روز هم ۳ ساعت جلسه بکنند و مرتب حاضر بشوند و بودجه مملکتی را تصویب بکنند آن تعهدی که کردند و در اینجا منعکس شد در جراید منعکس شد تمام مردم منتظرند اکثریت به آن قولی که داده به قول خودش وفا بکند حاضر بشود و در جلسه به پیشنهادات و هر نظری که دارد ادامه بدهند بلکه هر چه زودتر مملکت یک بودجه‌ای بشود.
رئیس - آقای کشاورز صدر.
تقی‌زاده - بنده اخطار دارم.
رئیس - بفرمایید.
تقی‌زاده - عرض بنده این است که این پیشنهاد در این قسمت مورد ندارد زیرا که این قانونی شده است اینجا بنده تبصره‌ای پیشنهاد کرده‌ام که ریز بودجه را به مجلس بدهند و مجلس هم رأی داد (صحیح است) و باید بدهند و اگر هم ندهند البته ایشان صحیح است بدون این که ریز بودجه را بدهند نباید بودجه مطرح بشود. نباید صحبت بشود (صحیح است) اما بنده شخصاً مخالف نیستم که مذاکرات ادامه پیدا کند و تا یک هفته دیگر صورت ریز صورت را بیاورند من مخالف نیستم ولی این استدلالی که آقای مخبر کمیسیون بودجه فرمودند به عقیده بنده ببخشید صحیح نیست مورد ندارد اول باید دولت ریز را بدهد تا ببینیم چه اعتباراتی دارد و الا معنی ندارد (صحیح است).
رئیس - آقای کشاورز صدر.
فرامرزی - دو نفر مخالف نمی‌توانند صحبت کنند.
کشاورز صدر - بنده مخالفم با پیشنهاد ایشان اخطار نظامنامه‌ای کردند بنده اول جواب فرمایش آقای تقی‌زاده را عرض می‌کنم و آن عبارت از این است که فرمودند اظهارات آقای مخبر کمیسیون بودجه وارد نیست به عقیده بنده وارد است این که می‌فرمایند که ریز بودجه را بدهند بایستی اول بودجه‌ای تصویب بشود تا یک وزارتخانه‌ای بداند چقدر به او اعتبار داده‌اند و آن وزارتخانه روی آن اعتبار بتواند یک بودجه تهیه بکند و بیاورد (اردلان - این طور نیست آقا) فرض می‌کنیم برای وزارت دادگستری ده میلیون تومان بودجه داده‌اند این ده میلیون تومان را وزارت دادگستری می‌تواند که در تمام شهرستان‌ها یک دادگاه شهرستان یک دادگاه بخش تشکیل بدهد ولی اگر نداند که بودجه او پنج میلیون تومان یا ده میلیون تومان است نمی‌تواند صورت جزء بدهد آقای تقی‌زاده این مقدور نیست و الا جنابعالی الان بفرمایید وزارتخانه‌ها نمی‌دانند وزارت دادگستری، وزارت دارایی نمی‌دانند چقدر بودجه دارند آن وقت چطور برای یک بودجه موهوم و فرضی صورت ریز تهیه کنند این است که به عقیده بنده مادامی که مجلس یک بودجه اساسی معین نکرده دربست برای وزارتخانه‌ها تهیه بودجه جزء آن وزارتخانه اگر هم تهیه بکند منطقی و عملی نیست بی‌قاعده است اما راجع به پیشنهاد آقای رحیمیان، جناب آقای رحیمیان به دو موضوع استناد کردند برای قبولاندن پیشنهاد خودشان به مجلس یکی این که فرمودند که من عقیده‌ام این است که بودجه از دستور خارج شود بنده عقیده‌ام این است که باید در دستور باشد (مکی - این بودجه برخلاف قانون محاسبات است) اجازه بدهید که بنده آقای مکی صحبت خودم را بکنم قطع کلام جایز نیست این است که فرمودند آخر این جلسه هم نباشد پنج جلسه دیگر بنده عرض می‌کنم اسباب کمال تأسف است اگر دولتی بخواهد و بگوید من نمی‌خواهم این را طرح بکنم نمی‌خواهم یک دوازدهم بگیرم ببرم آنجا و فقط صرف امور پرسنلی بشود نه کارهای دیگر بودجه من را تصویب کنید من می‌روم مشغول کار می‌شوم آقایان استدلال می‌فرمایند که در این بودجه صد و هشتاد میلیون تومان کسر درآمد هست بنده هم تصدیق دارم که کسر درآمد است این را کی باید درست کند این را مجلس باید بزند و صد و هشتاد میلیون را بزند و تأمین کند صد و سی و پنج میلیون از این پول مربوط به اضافه حقوق زمان جنگ مستخدین دولت است من سؤال می‌کنم از آقایان حاضرند که اینجا بگویند که ما از یک مستخدم چیزی کسر کنیم مستخدمین که الان از کثرت بدبختی با همین حقوق نان جو هم گیرشان نمی‌آید این اضافه زمان جنگ را کم بکنید اگر کم بکنید و رأی بدهید ۱۳۵ میلیون از این کسر جبران می‌شود و اگر کم نباید شود چکار باید بکند این صد و سی و پنج میلیون را باید داد بنابراین به عقیده بنده می‌بایستی که مجلس شورای ملی وظیفه اولیه‌اش که این حدود و صلاحیت خاص مجلس شورای ملی است در قانون اساسی می‌گوید تصویب بودجه و خرج و دخل مملکت با مجلس شورای ملی است که اگر ما مجلس دیگری هم می‌داشتیم صلاحیت این کار را نداشت این از خصایص مجلس شورای ملی است و بسیار جای تأسف است که همان طوری که آقای حائزی‌زاده می‌فرمودند از دوره چهارم تاکنون بودجه تصویب نشده است در مملکت اگر این بودجه را ما تصویب نکنیم من به آقایان اطمینان می‌دهم که در نظر ملت ایران مجلس و نمایندگان کوچک خواهد شد (همهمه نمایندگان) (اقبال - هیچ همچون چیزی نیست) و در خارج به ما ایراد خواهند کرد که شما وظیفه اولیه خودتان را انجام نداده‌اید حالا بسته به نظر آقایان است بودجه نمی‌خواهید دولت خیلی برایش سهل است یک‌دوازدهم یک‌دوازدهم بگیرد و برود هیچ ایرادی هم ندارد و هر وقت هم ایرادی بکند که چرا اصلاحات نکرده‌اید می‌گویند شما یک‌دوازدهم دادید این است که بنده به آقایان عرض می‌کنم و استدعا می‌کنم که موضوع بودجه مربوط به موافق و مخالف دولت نیست بودجه چیزی است که باید تصویب بشود نهایت می‌گویند زیاد است پیشنهاد کنید بزنید می‌گویید کم است زیاد بکنید بگویید باید مالیات بگیرند، بگیرند می‌گویید نگیرند، نگیرند ولی این بودجه را از دستور خارج نکنید که ما دوباده دچار یک‌دوازدهم بشویم و اسباب گرفتاری و بدبختی مردم فراهم بشود.
معتمدد دماوندی - احسنت در لیست هستی.
مخبر کمیسیون بودجه - (دکتر مصباح‌زاده) - بنده می‌خواستم عرض کنم موضوعی را که اینجا عرض کردم راجع به تقدیم بودجه‌های تفصیلی از طرف دولت بود این که آقای تقی‌زاده فرمودند راجع به چاپ و انتشار بودجه‌های تفصیلی صحیح است هر وقت دولت بودجه‌ها را داد به مجلس بودجه‌های تفصیلی فوراً با وظیفه‌ای که کمیسیون بودجه دارد مبادرت به چاپ آنها خواهد شد در این قسمت اختلافی نیست فقط موضوع این است حالا که بودجه تفصیلی به مجلس داده نشده ما بعد از تصویب بودجه چهار دیواری... (بعضی از نمایندگان - فایده ندارد) می‌شود آقا بنده فکر می‌کنم می‌شود اجازه بدهید خود جناب آقای تقی‌زاده مدتی وزارت دارایی را تصدی فرمودند بنده نمی‌دانم در همان موقعی که خودشان تصدی فرمودند مثل همین حالا چهار دیورای می‌آمد بعد بودجه تفصیلی یا خیر؟ (اسدی - بودجه تفصیلی اول باید چاپ شود) ولی مانعی ندارد بسته به نظر مجلس است آنچه که تا به حال عمل شده بود هر طور آقایان مقتضی بدانند تصمیم بگیرند.
رئیس - یک پیشنهادی داده شده است مخالف هم توضیح داده و صحبت کرده است حالا بایستی رأی گرفت. رأی می‌گیریم پیشنهاد آقای رحیمیان آقایانی که موافقند با خروج از دستور قیام کنند (عده کمی برخاستند) تصویب نشد پیشنهادات قرائت می‌شود.
(پیشنهاد آقای کهبد)
تبصره - راه شوسه سابق تهران به قزوین و همدان از طریق شهریار جزء ردیف سه و دولت
مکلف در حفظ و نگهداری راه مزبور است.
رئیس - نظر آقای وزیر و آقای مخبر چیست؟
وزیر دارایی - با این که پیشنهاد آقای کهبد از روی کمال دلسوزی و علاقمندی تهیه شده است ولی بنده خیال می‌کنم که زیاد مقرون به عمل نباشد برای این که وزارت راه در عملیات ساختمانی مقید به برنامه‌ای است که با نظر متخصصین و مهندسین آن وزارتخانه تهیه شده به تناسب اعتباراتی که در اختیار دستور وزارتخانه قرار می‌گیرد و کار را باید به طور الاهم فالاهم انجام بدهد موافقت کنید پس از تصویب در صورتی که پیشنهاد آقا مخالفتی با برنامه نداشته باشد خودشان بگذرانند و سعی می‌کنم که انجام شود.
رئیس - استرداد کردید آقای کهبد؟
کهبد - خیر رأی گرفته شود.
دهقان - پیشنهاد خرج است.
رئیس - پیشنهاد خرج نیست رأی گرفته می‌شود به پیشنهاد آقای کهبد که قرائت شد آقایانی که موافقند قیام کنند (عده کمی برخاستند) تصویب نشد.
نمایندگان - تصویب شد.
رئیس - سی و پنج نفر لازم است آقایانی که به عنوان موافق برخاسته‌اند سی و دو نفر هستند بنابراین تصویب نشده است پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود.
پیشنهاد آقای ابوالقاسم امینی:
پیشنهاد می‌کنم مبلغ پانصد میلیون ریال از بودجه عمرانی سال ۱۳۲۷ موضوع اقلام ۳ و ۴ و ۶ بندب هزینه بودجه به نسبت جمعیت کلیه شهرستان‌ها و یا تطبیق با برنامه عمرانی تقسیم گردد که یا رعایت فالاهم به مصارف عمرانی برسد.
رئیس - آقای امینی
ابوالقاسم امینی - با این که بنده تصور نمی‌کنم که اگر کسر بودجه‌ای باشد بشود از حقوق مستخدمین زد و بالاخره کسر بودجه از قسمت عمرانی زده خواهد شد معذالک برای اطمینان این که اگر این بودجه بگذرد و اعمال نفوذی در مرکز نشود و بودجه عمرانی تا یک حدود معین در مرکز به مصرف برسد و برای این که ولایات هم از این قضیه بهره‌مند باشند این پیشنهاد را کردم در این پیشنهاد مخصوصاً توجه شد که قسمت‌های قابل تقسیم بودجه تقسیم بشود بنابراین هیچ اشکالی برای این نیست فقط تسجیل این مطلب که این مقدار بودجه عمرانی لااقل به طور مسلم برای شهرستان‌ها تخصیص داده شود (صحیح است) و این مخالفتی هم با برنامه عمرانی کشور ندارد به این جهت بنده نوشتم منطبق با برنامه عمرانی کشور فقط برای تسجیل است که این کار بشود و این پانصد میلیون به مصرف عمرانی برسد.
مخبر کمیسیون بودجه - یک مرتبه دیگر آقای اجازه بفرمایید که قرائت شود
تقی‌زاده - بنده اخطار دارم
رئیس - بفرمایید
تقی‌زاده - در مجلس همیشه سعی می‌شود که در پیشنهادات یک چیزی بگنجانند به عنوان برنامه بنده عرض می‌کنم که ما برنامه نداریم همچون چیزی برای مجلس وجود ندارد پیشنهادی یا یک بیانی لفظ برنامه قید شود (ابوالقاسم امینی - مقصود برنامه هفت ساله نیست برنامه و پروگرام دولت منظور است) پریروز هم به این مناسب بنده می‌خواستم عرض کنم که دو سه دفعه یک نفر از آقایان اینجا صحبت کردند و گفتند که این حرف شما مطابق تصویب‌نامه هئیت دولت نیست و یکی دیگر هم گفت مطابق تصویب‌نامه هست مثل این که مجلس موظف و مقید به تصویب‌نامه است
رئیس - پیشنهاد قرائت می‌شود (به شرح سابق قرائت شد) این مربوط به برنامه نیست آقای وکیلی فرمایشی دارید بفرمایید
وکیلی - این پیشنهاد آقای امینی به عقیده من هیچ فایده که نمی‌رساند این مبلغ جزیی که ۵۰ میلیون تومان است نفله هم می‌شود مسئله آبادی نقشه می‌خواهد و حساب می‌خواهد و ما باید سعی کنیم که هر خرجی که در مملکت می‌کنیم تولید برای ما زیاد شود مثلاً عرض می‌کنم امسال مطابق احصائیه‌هایی که دولت به ما خواهد داد تقاضا می‌کنم که آن پیشنهادم را راجع به حجاج دولت در نظر بگیرد و بعد از یک ماه اطلاع بدهد که چند نفر حاجی رفته‌اند و بعد از چند ماه دیگر چند نفر برگشته‌اند این صورت را اعلان بکند تا بفهمیم که چند میلیون از این مملکت به خارج رفته است (رحیمان - دویست میلیون) دویست میلیون برای این که این ضرر را بتوانیم جبران کنیم راه زاهدان به مشهد را باید آسفالت کنیم چرا؟ برای این که ما بتوانیم سالی بیست هزار نفر را از پاکستان بیاوریم به مشهد و ما باید فکر کنیم که هر یک ریالی که خرج می‌کنیم تولید داشته باشد نه این که مثل سابق یک میلیون اینجا خرج شود و دومیلیون جای دیگر (ابرالقایم امینی - ایشان عضو کمیسیون بودجه نیستند نمی‌توانند مخالفت کنند) عرض کنم مثلاً اعتبار ساختمان و تکمیل راه‌های شوسه را نمی‌شود برداشت و تصریح است.
رئیس - آقای وکیلی صحبت خودتان را مختصر بفرمایید
وکیلی - اگر اجازه نمی‌فرمایید صحبت نمی‌کنم.
رئیس - بفرمایید و مختصر صحبت کنید چون غیر از آقایان اعضای کمیسیون بودجه دیگران نمی‌توانند مخالفت کنند.
وکیلی - مسئله آسفالت اختصاص دارد به کار آسفالت و با ۱۲ میلیون تومان یگ قسمتی از راه‌ها را می‌شود آسفالت کرد نه این که تقسیم بکنند بنده با این مسئله مخالفم و خیلی گران تمام می‌شود و اصلاحات هم انجام نمی‌گردد.
وزیر دارایی - بنده مانعی نمی‌بینم و قبول می‌کنم.
رئیس - آقای مخبر نظر شما چیست؟
مخبرکمیسیون بودجه - بنده هم قبول می‌کنم.
رئیس - پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود پیشنهاد آقای کهبد:
این جانب پیشنهاد می‌نمایم که کلمه شهریار و ساوجبلاغ و کرج به ماده اول قسمت دوم بودجه عمران آبادی اضافه شود.
رئیس - آقای کهبد
کهبد - عرض کنم که آقا این جا در ماده یک قسمت دوم بودجه عمران و تولیدی این شرح نوشته شده است اعتبار آبیاری و سدسازی و تهیه آب مشروب و تهیه وسایل و ماشین‌آلات فلاحتی و مبارزه با آفات نباتی و دامپروری و سایر مخارج فلاحتی و اجرای برنامه اصلاحی در قراء ورامین البته آقایان استحضار دارند که رودخانه کرج قسمت آب مشروب تهران را تأمین می‌کند اگر مورد تردید است ممکن است تشریف ببرند و ملاحظه کنند (دهقان - تا یک حدی) قسمت اعظمش بیش ۱۲۰ سنگ می‌آید به تهران و البته از وضع کم‌آب بخصوص در جنوب شهر را هم اطلاع دارند که داد و فریاد مردم از عطش و کمی آب به آسمان می‌رود و از طرف آن دهاتی هم که از این آب استفاده می‌کنند آن هم متأسفانه وضع‌شان بد است با پروژه‌هایی که امسال بنگاه آبیاری و وزارت کشاورزی برای سدبندی رودخانه کرج در نظر گرفته است به طور تحقیق آب تهران را تأمین می‌کند و از طرفی هم صدمه به کشت و زرع و فلاحت اطراف تهران هم که خواهی نخواهی کمک به اهالی این شهر می‌کند نمی‌خورد اگر آقایان توجه بفرمایند قسمت اعظم مالاریا از شهریار و ساوجبلاغ و همین آب‌های راکدی است که در آنجا مانده است که اگر این را با یک مختصر توجهی و یک نقشه صحیحی شروع کنند هم رفع این شر یعنی این مالاریا از مردم می‌شود و میلیون‌ها مردم صدمه نمی‌بینند و هم کمکی به عمران و آبادی شده است بنابراین بنده عرض کردم همان طور ورامین است شامل حال شهریار که منبع مالاریا است ساوجبلاغ بشود بنده می‌خواهم عرض کنم که هر ترتیبی و هر نقشه که برای قراء ورامین می‌دهند برای شهریار هم بدهند (صحیح است) که مرکز و کانون مالاریا است.
رئیس - آقای دکتر راجی
دکتر راجی - بنده تعجب می‌کنم که ما اغلب یا فقط شهر تهران را می‌بینیم یا حوزه انتخابیه خودمان را (صحیح است) تهران و شهریار حوزه انتخابیه شخص بنده نیست ولی همه جا ایران است و این قسمت عمران بایستی در تمام کشور یکسان عمل شود چطور می‌شود گفت مالاریا دارد و در تمام مازندران و گیلان و خوزستان مالاریا است بیاییم مالاریای شهریار را از بین ببریم برای این که حوزه انتخابیه آقای کهبد است ولی مازندران و سایر جاها مردم باید از گرسنگی بمیرند بنده حتی اسم ورامین را هم موافقم که از اینجا حذف شود به جای این که قسمت دیگری به آن اضافه شود.
رئیس - رأی گرفته می‌شود به پیشنهاد آقای کهبد آقایانی که موافقند قیام کنند (چند نفری برخاستند) تصویب نشد قبل از این که پیشنهاد دیگری قرائت شود ماده ۶۳ نظامنامه قرائت می‌شود که آقایان توجه کنند فقط آقایانی که عضو کمیسیون بودجه هستند می‌توانند با پیشنهادها مخالف کنند
دکتر معظمی - بفرمایید ماده ۶۰ را هم بخوانند
رئیس - بسیار خوب ماده ۶۰ را هم بخوانید
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده شصتم - اصلاحاتی که از طرف یک یا چند نفر از نمایندگان پیشنهاد می‌شود ماده قانون یا فصل قانون بودجه را که اصلاح راجع به آن است باید تصریح نماید اصلاحات مزبوره نوشته شده به رئیس داده می‌شود و رئیس آن را به کمیسیون مربوط به آن می‌فرستند اصلاحاتی که پس از توضیح و تشریح تأیید و مدافعه نشود مجلس درباره آن شور نخواهد کرد. اصلاحاتی که در شور اول از طرف نماینده پیشنهاد می‌شود پس از قرائت در مجلس مطلقاً باید به آن رجوع شود.
ماده شصت و سوم - اصلاحاتی که در ضمن شور ثانوی پیشنهاد می‌شود در صورتی که از طرف کمیسیون ارجاع آن خواسته نشود صاحب اصلاح به طور اختصار آن را توضیح و استدلال می‌کند و فقط اعضای کمیسیون حق جواب دارند پس از آن مجلس در باب قبول توجه یا عدم قبول توجه رأی می‌دهید. در صورت قبول توجه آن اصلاح به کمسیون فرستاده می‌شود، درباره این قبول اصلاحات نمی‌توان همان روز که پیشنهاد شده است رأی داد.
رئیس - حالا پیشنهادات قرائت می‌شود.
پیشنهاد آقای نبوی (نمایندگان - تشریف ندارند) پیشنهاد آقای دکتر راجی قرائت می‌شود.
پیشنهاد آقایان دکتر راجی و عرب شیبانی
پیشنهاد می‌شود که بودجه عمرانی بر سایر قسمت‌های کشور مقدم باشد.
رئیس - آقای دکتر راجی.
دکتر راجی - این زیاد توضیحی ندارد برای این که خیال می‌کنم که فصل عمران و آبادی می‌گذرد و اگر بودجه عمرانی تصویب شود در یک جا و یک قلم یک کارهای اساسی برای مردم این کشور انجام بشود.
اردلان - آقای رئیس این را نمی‌شود رأی گرفت این در وقتی است که تعادل داشته باشد.
بعضی از نمایندگان - یکبار دیگر بخوانید
(پیشنهاد آقای دکتر راجی به شرح بال مجدداً قرائت شد)
رئیس - همین طور است جزء ماده اول است که الان پیشنهادهایش قرائت می‌شود احتیاجی به رأی ندارد.
دکتر راجی - مقصود بنده این بود که درآمد کشور بیشتر به مصرف عمران خرج شود و حالا بنده مسترد می‌کنم.
رئیس - بسیار خوب پیشنهاد دیگر قرائت می‌شود - پیشنهاد آقای تقی‌زاده.
ریاست محترم مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌کنم مبلغ یک میلیون تومان از رقم ۶ مخارج بعضی مصارف اداره تبلیغات کسر شود.
رئیس - آقای تقی‌زاده.
تقی‌زاده - قبل از این که در این باب چیزی عرض کنم می‌خواهم عرض بکنم که امیدوارم رد پیشنهاد آقای رحیمیان مربوط به خروج از دستور بود نه دادن ریز بودجه و باز امیدوارم که تا دولت ریز بودجه را تا ختم مباحاث ندهد مجلس چشم بسته به این بودجه رأی ندهد هر حرف زده می‌شود و انتقادات به عمل می‌آید گویی همه بیهوده است اگر روی تبانی که راجع به این ورقه سیاهه عطاری بی‌سر و ته در خارج از مجلس شده است اگر در مجلس هزار عیب هم به ثبوت رسید عاقبت روی محبت به متصدیان امور به آن سیاهه رأی داده می‌شود در واقع موافق وجدان نخواهد بود (صحیح است) چون ما هم نظری نداریم و با نهایت بی‌فرضی انتقاد می‌کنیم تا بشود با مطالبی که گفته می‌شود عقیده‌ای اتخاذ کرد و یا با توجه به گوینده و حب و بغض نسبت به او یا تسلیم شهرت و اطاعت اومر او .... البته عذر می‌خواهم از این که این را بنده می‌خوانم می‌توانم این را از حفظ عرض کنم ولی چون ممکن است تحریفاتی بشود از این حیث عذر می‌خواهم چنان که سابقاً عرض کردم چون صورت ریز بودجه تفصیلی در دست نیست و از جزئیات مخارج اداره تبلیغات کسی اطلاعی ندارد اینجانب نمی‌توانم در بی‌جا و بی‌فایده بودن همه مخارج این دستگاه غیرضروری چیزی به تفصیل عرض کنم و فقط اجمالاً به طور یقین می‌دانم که قسمت اعظم آن مخارج بی‌لزوم و استحسانی است و حتماً قسمتی حتی لغو و باطل است اگر کسی می‌توانست یک جو فایده که تا امروز از این دستگاه حاصل شده نشان بدهد من هم اقلاً معتقد به اساس کار می‌شدم (صحیح است) شاید تنها ثمری که از این اداره بی‌ثمر حاصل شده استخدام عده‌ای از مردم برای استرضای سیاسی آنها در آنجا است هیچ تبلیغی در عالم برای این مملکت نفرین شده بهتر از نشر عدالت برای ضعفا و تکمیل و اصلاح عدلیه و توزیع دوا در بلوکات و دهات و مبارزه با تب و نوبه و امراض تناسلی نیست لکن اتلاف و صرف ۱۳ میلیون ریال پول ملت گرسنه و برهنه برای مدح و ثنای ارباب قدرت و چاپلوسی مبتذل و سبک و حتی شرم‌انگیز جز خیانت به برزگر و کارگر ایرانی چیزی نیست، اگر در رادیو که به پول فقرای این ملت بنا شده و با حاصل تحمیلات بر فقرا و مظلومین می‌گردد قسمت بزرگ اوقات خود را صرف ستایش دسته‌ای از افراد مردم که در سر کار مملکت قرار گرفته‌اند بکند هیچ دلیلی در عالم نیست که خرج آن را ملت بدهد اگر صبح تا شام تعریفات وزرا یعنی یک حزب معینی را که هم موافق دارد و هم مخالف و تعارفات نسبت به آنها برحسب تلقینات خودشان می‌کنند و آنها را بوذرجمهر سیاست وآصف تدبیر و لقمان حکمت به مردم بدبختی که دکمه رادیو را باز می‌کنند نشان می‌دهد چرا مخالفین حکومت وجهی برای آن بدهند هر روز رادیو که مال ملت است ثناخوان حکومت است و اگر ۵۰ روزنامه بر ضد حکومت بنویسند و انتقاد کنند یک کلمه از آنها در رادیو شنیده نمی‌شود و یک روزنامه پنجاه و یکمی که نسبت به حکومت چاپلوسی کرده مقالات آن عیناً از اول تا آخر خوانده می‌شود تا اهل شیراز و کرمان و اردبیل و استرآباد گمان کنند که مطبرعات تهران یک زبان حکومت وقت را به آسمان می‌رسانند یعنی اغفال شوند حتی در گزارش جریان جلسات مجلس مداخله و تصرف نموده بیانات ناطقین هواخواه حکومت را به تفضیل نقل می‌کند و از بیانات وکلای انتقاد کننده یا حرفی نمی‌گویند یا تحریف می‌کنند و حذف و تلخیص را به اعلی درجه به کار می‌برند به حدی که اگر به لطف خداوندی دارای چند روزنامه بی‌طرف نبود یم کسی در ایران نمی‌توانست خبر شود که در مجلس چه گفته شده مثلاً بیانات خود مرا در موضوع بودجه به طرز غریب و عجیبی در رادیو گفتند و از نطق مفصلی که البته انتظار آن را نداشتم که همه را نقل کنند فقراتی بی‌سر و ته از اینجا و آنجا به هم بسته و تحریفاتی نمودند و از آن جمله از قسمتی که از سیاست نامطلوب حکومت حرف زدم نه تنها حرفی نگفتند بلکه لا الله الا الله لااله را گفته یعنی آنجا که گفتم که اگر بر متصدیان حکومت از حیث فساد اخلاق اجتماعی فعلاً ایرادی ندارم ولی راه خطا پیمودن از شهرت مقام و جاه در ضرر نادرستی‌های دیگر بهتر نیست فقط قسمت اول را که متصدیان حکومت نادرست نیستند نقل کردند (خنده نمایندگان) این را بر سبیل مثال عرض کردم و غرض من آن است که خرج مدح و ثنای حکومت وقت که جزو منافع و ضروریات ملی نیست باید از کیسه خود آنها پرداخته شود نه از کیسه ملت و حکم اعلانات را دارد (صحیح است) ولی در همان حال اظهارت مخالفین را هم باید مثل اعلانات قبول کنند باید شکر کرد که جراید مهم بیانات انتقادی وکلا را در مجلس نشر می‌کنند و این تنها منفد انتشار حقایق است یاد دارم در موقع انتخاب دومای دوم روس در قریب ۴۱ سال قبل حزب اجتماعیون (ینعی سوسیالت‌ها) در آن مملکت اختلاف داشتند در این که آیا در انتخابات شرکت بکنند یا نه که در این باب خیلی بحث می‌کردند و بعضی از آنها می‌گفتند فایده چند قطره آب شیرین در اقیانوس شور که دومای آن زمان را مثال آن می‌شمردند چیست و ما اگر هم چند نفری انتخاب شویم در میان صدها وکلای استبداددوست یا هواخواهان طبقات حاکمه منشاء چه اثری توانیم شد لکن عاقبت رأی اکثریت غبله کرد و تصمیم بر شرکت در انتخابات شد به این دلیل که بسیاری از پیشوایان آنها گفتند با این وضع مملکت ما نمی‌رویم که در آنجا به حضار مجلس حرف بزنیم ولی چون در آنجا آزادی نطق موجود است و تنها نقطه مملکت است که ناطق در آنجا آزاد و مصون است خطاب ما به ملت خواهد بود و ما کرسی نطق مجلس را برای نشر عقاید خودمان اشغال می‌کنیم زیرا که آنچه در اینجا بگوییم اقلاً در جراید به عنوان مذاکرات مجلس عیناً نقل می‌شود و مردم روسیه تماماً می‌خوانند ولی اگر بیرون‌ها در محافل عمومی یا میدان‌ها آن نطق‌ها را بکنیم گذشته از آن که مانع درج در جراید می‌شود پلیس هم معرض خود ناطق می‌شود.
این دلیل پیشرفت و در انتخاب شرکت کردند و ۱۹ نفر وکیل در دوما پیدا کردند که یکی از آنها که با اینجانب دوست بود در چهل سال قبل از این تفصیل را به من حکایت کرد ضمناً می‌خواهم عرض کنم که معلوم نیست چرا استماع رادیو در این مملکت مجانی است و وجه اشتراکی از شنوندگان گرفته نمی‌شود و چنان که در سایر ممالک مرسوم است لابد برای آن که می‌خواهند مدح و ثنای خود را با پول فقرای مملکت مجاناً به گوش مردم با مایه‌ای که اسباب رادیو در خانه دارند برسانند در واقع این همه خرج از کیسه طبقه فقیر فقط برای مردم قادر بخرید اسباب رادیو یعنی یک از ده هزار نفر نفوس مملکت به عمل می‌آید در ممالک متمدن غربی رادیو که یک مؤسسه
دولتی نیست اگر چه تا حدی تحت نظر دولت است مطالب موافقین دولت و خود اولیای دولت را پهلو به پهلو با اظهارات مخالفین حکومت به مردم یعنی عامه ملت می‌رسانند و حق اغفال و تبعیض ندارد (صحیح است) تبلیغات نوع دیگر از وسیله رادیو بهتر و مفیدتر نیست و انتشارات دولتی از تبلیغات آنان نیز بدتر و مسرافانه‌تر و بی‌ثمرتر و لذا ختم کلام به این حکمت طلایی می‌کنیم
که بر آن باش تا هر چه نیت کنی نظر در صلاح رعیت کنی
این را هم توضیحاً لازم می‌دانم عرض کنم که منکر وجود و فواید رادیو اساساً نیستم و سرود ورزشی و الحان موسیقی کم و بیش به درد مردم می‌خورد به طور کلی هم شاید قسمت کوچکی از تبلیغات هم اگر برای امور مفید باشد جایز است و همین است که وجهی معتدل برای مخارج اینگونه چیزها پیشنهاد کردم و اگر فایده رادیو و تبلیغات رد تبلیغات مخالف این مملکت ئ بعضی رادیوهای خارجی است همین مبلغ کافی است اگر چه به حقیقت بهترین جواب آن تبلیغات تهمت‌آمیز چنان که عرض شد خوب و اجرای عدالت کامل در مملکت است (صحیح است) ...
کشاورز صدر - آقای رئیس اخطار نظامنامه‌ای دارم.
رئیس - می‌دانم که طبق ماده ۶۳ است و باید به اختصار صحبت کنند
کشاور صدر - خوب پس تذکر بفرمایید
رئیس - درست است باید تذکر داد ولی از موضوع خارج نشدند
تقی‌زاده - .... پیشنهادهای دیگر هم دارم و یک قدری توضیحات دیگری هم خواهم داد اگر لازم نباشد که توضیح بدهم ولی به آن اندازه اکتفا خواهم کرد که لازم باشد و استدلال قانع کننده باشد و الا یک نفر پیشنهاد می‌کند که وزارت کار لازم نیست برای این که وزارت می‌خواهیم چه کنیم این صحیح نیست
رئیس - آقای صادقی
صادقی - از اجازه‌ای که بنده خواستم مقصودم مخالفت با پیشنهاد آقای تقی‌زاده نبود بلکه خواستم جریان همین موضوع ۱۳ میلیون ریال را که به نام اداره کل تبلیغات و انتشارات منظور شده است جریانش را در کمیسیون بودجه به عرض آقایان برسانم پیشنهاد دولت ۲۰ میلیون ریال بود به طوری که تمام آقایان اعضای کمیسیون بودجه که اینجا تشریف دارند مسبوق می‌باشند مخالفت با کل بودجه ۲۰ میلیون ریال شد آقای نهست وزیر که آن وقت خودشان سمت وزارت دارایی را هم داشتند اعتراف داشتند که این بودجه اداره کل تبلیغات اگر همه‌اش هم زائد می‌باشد لااقل قسمت عمده‌اش زائد است (یکی از نمایندگان -پیشنهادش چقدر بود) پیشنهادی که شده بود ۲۰ میلیون ریال بود که بنده به خاطرم می‌آید همان سه میلیون ریال گفتند بعد سه میلیون ریال به آن اضافه کردند شد ۱۳ میلیون ریال و چون به اینجا رسید موکول شد به این که ریز بودجه اداره کل تبلیغات را تا ۲۴ ساعت به کمیسیون بودجه بدهند ولی تا به حال نداده‌اند بنده تأیید می‌کنم بیانات آقای تقی‌زاده را و عرض می‌کنم که اگر هر یک از آقایان ریز بودجه اداره کل تبلیغات را ببینند با پیشنهاد ایشان موافقت خواهند کرد و این را هم عرض کنم که کمیسیون بودجه هم با این قلم موافق نبود و در موقعی که در شب ماه رمضان تا ساعت یک و نیم بعد از نصف شب طول کشید داده شد و موکول و مشروط به این بود که ریز این قلم تا ۲۴ ساعت به کمیسیون بودجه داده شود ولی داده نشده است به عقیده بنده این مبلغ زیاد است برای اداره کل تبلیغات و همان ۳ میلیون ریال کافی است
نمایندگان - رأی - رأی
رئیس - رأی گرفته می‌شود به پیشنهاد آقای تقی‌زاده راجع به کسر ده میلیون ریال از بودجه اداره تبلیغات آقایانی که موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد پیشنهادی که قابل توجه شد و مجلس رأی داد به کمیسیون مراجعه می‌شود پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود (به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد آقای فولادوند:
پیشنهاد می‌کنم که اداره رادیو اخبار مجلس را فقط بایستی از اداره تندنویسی مجلس گرفته و نشر دهد در صورتی که خلاف این دستور رفتار نماید کلیه مأمورین مربوط آن اداره از خدمت دولت معاف خواهند شد
رئیس - آقای فولادوند بفرمایید
فولادوند - این موضوع رادیو مورد بحث زیادی درمجلس واقع شده و اکثراً مورد گله همه آقایان نمایندگان است بنده یکی از آنهایی هستم که از این اداره گله دارم هر وقت که ما با دولت مخالفیم نطق ما گفته نمی‌شود هر وقت هم موافقیم دست و پا شکسته و یک چیز مزخرفی در رادیو می‌گویند همین طور هم که در اکثر روزنامه‌ها همین طور است من به جراید خیلی احترام می‌گذارم ولی طبق قانون اساسی بایستی نطق نمایندگان را آن طور که صورت او را عوض نکنند و در روزنامه بنویسند و البته مطابق قانون او متخلف است (فرامرزی - نمی‌شنوند باید از اینجا بدهند) باید در ضمن نطق او فحش هم بدهند؟ بنده در مجلس پریروز گفتم که پدر بنده گفتند که چون شما ثروتمند هستید باید این طور باشید؟ من گفتم آقا با این که ثروتمند نیستم من هیچ گاه اظهار فقر نمی‌کنم بنده به همان آقای مدیر روزنامه اقدام که در این سه چهار ساله از من که هفتصد سال در این مملکت اجدادم زندگی کرده‌اند ثروتمندتر شده، آقا من تمام دارایی خودم را در قبال ده هزار تومان به او اجاره می‌دهم آخر آقا این که معنی روزنامه نشد آبروی همه چیز را در این مملکت بردند شما با دولت مخالفید حاج علینقی کاشی را بیخودی مرخص کرده با خودی مرخص کرده به من نماینده مربوط نیست من مسئولم که یک دولتی که می‌دانم خدمتی به این مملکت می‌کند یا بهتری به جای او سراغ ندارم از او حمایت کنم حالا اگر این به یکی از رفقای من ضرری می‌زند آقا آن حرف را بگویید که من هم اینجا بگویم من یک نفر وکیل موافق دولت بنده الان عرض می‌کنم که اداره رادیود اسباب دست دولت‌ها است هر وقت نطق نماینده‌ای مورد مخالفت دولت‌ها است یا بر علیه آنها است این را نمی‌گویند دست و پایش را می‌شکنند و آبروی آن وکیل را در ولایات دور می‌برند ما که ۱۲ وکیل بیشتر در تهران نداریم ما همگی از ولایات هستیم می‌شنوند که وکیل‌شان یک مزخرفی گفته که هیچ صحرا که بیسوادی چنین حرفی نمی‌زند (صحیح است) آخر این آبروبری از ما است بنده پیشنهاد می‌کنم که اداره رادیو بایستی اخبار مجلس را از تندنویسی هم با تصدیق اداره‌د تندنویسی بگیرد و بگوید و نشر بدهد اگر این کار را نکرد تمام مأمورین مربوطه به نشر اظهارات از خدمت معاف شوند
دکتر مصباح‌زاده - (مخبر کمیسیون بودجه) اجازه می‌فرمایید
رئیس - بفرمایید
دکتر مصباح‌زاده - بنده خواستم راجع به انتشار مذاکرات مجلس که چندین مرتبه در اینجا صحبت به میان آمده توضیحاتی بدهم در واقع این است که خود اداره تندنویسی مجلس مجهز برای حاضر کردن مذاکرات در ظرف یک ساعت نیست (مکی - مجهز بکنید آقا) باید اداره کاپردازی مجلس ازاین بودجه‌ای که دارد وسایل برای این آقایان فراهم کند که همه روزه وقتی که جلسات مجلس تمام می‌شود نیم ساعت بعد از آن تمام مذاکرات که شده به دسترس روزنامه‌نویس و اداره رادیو بگذارند تا تمام مذاکراتی که الان می‌شود خاتمه داده شود الا اگر این وضع باشد رادیو یک هفته بعد مذاکرات مجلس را نمی‌تواند بگوید (فولادوند - خوب لازم نیست بگوید) مردم علاقه دارند که از مذاکرات مجلس همان روز و همان ساعت اطلاع حاصل کنند (مهندس رضوی - اطلاع باید صحیح باشد) اجازه بفرمایید آقای مهندس رضوی شما مجال نمی‌دهید عرض کنم منظور اصلی این است که مذاکرات صحیح مجلس شورای ملی منعکس شود و این وظیفه با اداره خود مجلس شورای ملی است با اداره کارپردازی است همه آقایان هم اگر خرجی در این قسمت لازم باشد موافقت می‌کنند برای این که همه این درد را داریم بنده پریروز اگر خودم روزنامه نداشتم مجبور بودم که بروم از آقای مسعودی خواهش بکنم که مجدداً هر چه در مجلس گفته‌ام چاپ کنند چون خودم روزنامه داشتم رفتم این را درست کردم ولی همه که این وسایل را ندارند بنده فکر می‌کنم که بهترین راه این است که برای این آقایان تندنویسان حقوق کافی و وسایل کافی بدهیم و همه روزه وقتی که مجلس تمام می‌شود نیم ساعت بعد مثل تمام دنیا حاضر شود، آقای امینی که خودشان جزو هیئت کارپردازی هستند تصور می‌کنم که در آمریکا ملاحظه فرموده‌اند که نیم ساعت بعد اگر مذاکرات خیلی که طول بکشد و الا در همان موقع با وسایلی که دارند به دسترس تمام مردم کشور و خارج کشور می‌گذارند و اینجا هم باید همین طور بشود و الا بنده فکر می‌کنم که آقای فولادوند پیشنهادشان را طوری تنظیم بفرمایند که عملی باشد یعنی به جای این پیشنهاد بشود کارپردازی مجلس شورای ملی را مکلف بکنند که وسایل کار را فراهم بکند وقتی
که این طور شدند اداره رادیو می‌تواند برخلاف کاری یکند و نه روزنامه‌نویس باید وسائل فراهم یاشد (صفوی - روزنامه‌نویس مجبور نیست چاپی کند) البته مجبور نیست ولی اگر بخواهند چاپ بکنند
فرامرزی - بنده اخطار نظامنامه دارم راجع به ماده ۱۰۹ از لحاظ روزنامه‌نویسی همان طور که وقتی به تجار اعتراض کردند به آقای باتمانقلیج اجازه دادید راجع به روزنامه‌ها هم باید به بنده اجازه بفرمایید.
رئیس - راجع به ماده ۱۰۹ در اینجا مورد ندارد کسی راجع به شما حرفی نزده.
دکتر راجی - پس اگر راجع به طب هم صحبت شد باید به بنده اجازه بدهید.
رئیس - آقای دکتر شفق
دکتر شفق - بنده آقا با نظر اساسی فکر آقای فولادوند که جناب آقای تقی‌زاده هم فرمودند در باب این که مطالب نباید تحریف شود و همچنین نباید در بین مطالب موافق و مخالف تبعیض شود کاملاً موافقم اما در باب راه عملی، هر پیشنهادی که در مجلس می‌شود باید راه عملش را پیدا کرد و الا چه فایده دارد یک مطلب پیشنهاد شود و عملی نشود و لو مجلس هم رأی بدهد اولاً دستگاه تندنویسی مجلس تا آنجا که بنده می‌دانم به وظیفه‌اش کاملاً عمل می‌کند (صحیح است) ولی با رسیدگی‌هایی که بنده کردم وسایل‌شان کم است آقای امینی مکرر این قسمت را گفته‌اند. امایک قسمت پیشنهاد آقای فولادوند باید به ناچار منوط باشد به این که اول دستگاه اداره تندنویسی تکمیل بشود ولی آن طوری که آقای دکتر مصباح‌زاده فرمودند نیست یعنی در هیچ جای دنیا تمام مذاکرات یکی یکی نمایندگان مجلس از اول تا آخر در رادیو گفته نمی‌شود به خصوص که گله‌هایی کنایه‌هایی، خدای نکرده بعضی کلمات نامطلوبی هم رد و بدل شود، این عملی نیست گاهی می‌شود که در یک جلسه یک کتاب مذاکره می‌شود و چندین ساعت راجع به بودجه صحبت شده است آنها هم باید چند ساعت آن را تکرار کنند هیچ رادیویی و لو ۲۴ ساعت کار کند از عهده بازگویی این مطالب از سر تا آخر برنمی‌آید و خود نمایندگان هم حتماً قبول نخواهند کرد که اگر در حین تشنج یک مطلب خلاف رویه‌ای را گفتند عین آن را در رادیو بگویند این است که چنین نظری هست که بنده در اساسش موافقم اقلاً باید مجلس، هیئت رئیسه مجلس یک ترتیبی بدهند که خلاصه یعنی اهم مطالب که واقعاً خود نماینده هم مایل است آن مطالب گفته شود اهم مطالب را خلاصه کنند خلاصه یک راه عملی باید پیدا کرد که این پیشنهاد این طور نگذرد خود ایشان هم گمان می‌کنم از این جهت موافق باشند که به هیچ وجه از این حیث عملی نیست.
اسلامی - بنده اخطار نظامنامه‌ای دارم.
رئیس - طبق ماده ۶۳ که باید مختصر توضیح بدهند.
اسلامی - بنده توضیح دیگری دارم.
رئیس - بفرمایید.
اسلامی - عرض کنم مفهوم مخالف ماده ۶۳ این است که لوایحی یک شوری است و پیشنهادهایش به تصویب رسیده است باید آن لایحه برود به کمیسیون این که مقام ریاست استناد کردند که بایستی فقط پیشنهاد تصویب شده برود به کمیسیون در لایحه دو شوری چون بودجه یک شوری است مشمول این ماده نمی‌شود بنابراین یا ماده اول یا تمام لایحه بودجه برود کمیسیون.
رئیس - ماده ۶۳ قرائت می‌شود - فقط همان اصلاحی که مورد توجه قرار می‌گیرد می‌رود کمیسیون.
(ماده ۶۳ به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۶۳ - اصلاحاتی که در ضمن شور ثانوی پیشنهاد می‌شود در صورتی که از طرف کمیسیون ارجاع آن خواسته نشود صاحب اصلاح به طور اختصار آن را توضیح و استدلال می‌کند و فقط اعضای کمیسیون حق جواب دارند پس از آن مجلس در باب قبول توجه یا عدم توجه رأی می‌دهد در صورت قبول توجه آن اصلاح به کمیسیون فرستاده می‌شود درباره این قبیل اصلاحات نمی‌توان همان روزی که پیشنهاد شد رأی داد.
رئیس - بنابراین فقط همان اصلاحی مورد توجه قرار می‌گیرد می‌رود به کمیسیون.
اسلامی - بنده قبول دارم چون در اول نوشته شور ثانوی بنابراین مفهوم مخالفش این است که اگر یک شور دارد مشمول این ماده نمی‌شود نگذارید این سابقه بشود.
رئیس - سابقه هم همین طور بوده است. آقای فولاوند
فولادوند - چون آقایان اصرا دارند بنده پس می‌گیریم با توضیح این که اداره رادیو نگوید نطق نمایندگان را یا اگر خواست بگوید نمی‌گویم باز تمام نطق را بگوید یک چیزی بگوید که صورت اصلی نطق را عوض نکند.
رئیس - پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود (پیشنهاد آقای تقی‌زاده به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم مبلغ یک میلیون و نیم تومان از رقم راجع به قلم ۵ فهرست مخارج مملکتی یعنی مصارف وزارت کار کسر شود.
رئیس - آقای تقی‌زاده
تقی‌زاده - بنده قبلاً باید عرض کنم که اگر بخواهم ثابت کنم که چرا برای وزارت کار این مخارج لازم نیست باید چند سطری عرض کنم ولی طوری می‌کنم که هر جا زاید است به اختصار بکوشم در باب وزارت کار هم که از تأسیسات دوره کار پیدا کردن برای خوانین تهران است من عقیده را دارم که نسبت به اداره انتشارات و تبلیغات داشتم بر اثر انقلابات و سر و صدای تقلیدی که میان جمعی از کارگران این مملکت پیدا شد و از ترس سیاست خارجی در این زمینه یک اداره تقلیدی در این مملکت بنا شد و تظاهر به بعضی اصلاحات مبتدیانه کردند که شاید بعضی بدون تناسب با خرجی که برای اداره آن می‌شود مفید بود و بعضی بی‌مغز و اغفالی و بیشتر ظاهرسازی و لوله و طمطراق و حرف خالی بود و در واقع قصد عمده جلوه دادن به خارجیان بود که آقای لویی سایان راضی شود و به چشم اداره کار بین‌المللی ژنو کشیده شود ولی قصد مهم‌تر کار دادن و حقوق پرداختن به جمعی از فامیل‌های محترم پایتخت بود که به کلی به این امر بیگانه بوده و از هر چیزی در عالم اگر سررشته‌ای داشتید به این نوع کار نه علاقه و دلسوزی و نه بصیرت مطلوب داشتند و ضمناً برای بعضی از اعضای این اداره دلخوشی‌های جذاب و هوسناک دیگری هم علاوه بر حقوق وجود دارد و آن مسافرت‌های مرغوب و دلکش به ممالک غربی است به عنوان حضور در مجامع بین‌المللی کار ملل متمدن صنعتی که حاجت به این کار و علاقه حقیقی به آن دارند و از آنجمله در سال گذشته از قرار مذکور به جای یک نماینده قریب ۲۲ نفر مرد و زن با فوق‌العاده‌های خوب از فرانک سویی که برای هر روز بیش از مزد یک ماه کارگران ایرانی بود که آقایان و خانم‌ها دعوی نمایندگی آنها را داشتند از این لذت گردش در اروپا بهره‌مند شدند. اگر واقعاً قصد اصلاح حال کارگران ایرانی در نظر بود به آسانی ممکن بود نظامات و مقررات وسیع و مفید و جامع اداره بین‌المللی مشاغل به موقع اجرا گذارند اگر اداره مرکزی کوچکی در ایران برای این کار لازم بود (نه عرض و طول و شاخ و برگ و کوس و دهل و جشن و تظاهر و کرایه عمارات پرخرج) ممکن بود بهترین شخص بصیر و لایق و با احاطه و دلسوز ایرانی را که آقای جمال‌زاده باشد انتخاب و او را مأمور ریاست این کار می‌کردند که به جای اعضای بی‌شمار فعلی از مدیر و معاون و بازرس و دفتردار و محاسب و متخصص فنی و ادارت جزء که شامل شاهزادگان و ملاکین و اعیان‌زاده‌ها است با پنج شش نفر اجزای کاری این اداره را به مجرای صحیح انداخته نمونه‌ای اروپاپسند در ایران احداث کند لکن پسر یک واعظ اصفهانی فقیر که بزرگان مملکت از بیم زبان جذاب کلاه نمدی‌های پدر او را هلاک کردند کجا به مناصب عالیه دولت علیه که مخصوص خانواده‌های محترم و منسوبین وزرا و وکلا و خوانین است تواند رسید.
اصلاً معلوم نیست که اگر واقعاً غایه و مقصود اصلاح احوال زحمتکشان ملت ما است و اصل محرک و داعی و اساس علاقه و دلسوزی به حال این طبقه مخلوق است و منظور تظاهر و اغفال خارجیان یا استرضای جمعی بی‌علاقه نیست چرا کسی در فکر هشت الی ده میلیون نفوس برزگر و دهقان مملکت نیست (صحیح است) این روستائیان که نه در زیر سقف بلکه در جلو آفتاب‌سوزان صبح تا شب مشغول شخم و شیار و کشت و درو هستند و خار می‌خورند و بار می‌برند تا تو نانی به کف آری و به غفلت بخوری مگر کارگر نیستند و اتحادیه کارگران گوناگون پایتخت آنها را از این لقب روزنامه‌پسند محکوم کرده‌اند ولی طفلی که گریه نکند از شیر محروم است و تا موقعی که رعایای زبان بسته غوغایی راه نینداخته اتحادیه‌ای تأسیس نکرده روزنامه‌هایی تندزبان تأسیس نکرده‌اند در حکم معدوم هستند یعنی نه وجود دارند و نه درد آنها به گوش کسی می‌رسد و فقط حال آنها را از زبان ارباب‌ها باید شنید که اغلب می‌گویند خدا هیچ رعیتی را خوشبخ‌تر از ایران خلق نکرده و زارعین اروپا به آنها غبطه می‌برند و گاهی هم که خود جواز یا ارز یا معافیت از مالیات بخواهند فریاد شکایت برمی‌آورند که چرا حقوق زارعین بدبخت را رعایت نمی‌کنید و به برزگر بیچاره صد هزار دلار ارز نمی‌دهید.
به هر حال به این اداره پر ژعرض و طول که بیست ملیون ریال از عوارض تحمیلی ریال از عوراض تحمیلی بر کارگران مملکت
می‌خورد حاجتی نیست و اگر هم ضرورتی به یک اداره کوچک مؤثری باشد که اعضای آن واقعاً کار کنند و لفظ کارگر بر آنها نیز صدق کند همان مبلغی که پیشنهاد کردم بالغاً مابلغ برای این مملکت فقیر وملت گرسنه و برهنه کافی است
این نوع ادارات از آن قبیل تأسیسات بیهوده و مستلزم مصارف بی‌لزومی هستند که می‌ترسم اگر روزی دولت حقه که همه منتظر ظهور آن هستید در عصر ما ظهور کند عوض شمشیر برای زدن گردن اهل طفیان بی‌ایمان جاروبی به دست گرفته اول اداره تبلیغات و بعد اداره کار و بعد بسیاری از ادارات دیگر اتلاف کننده بیت‌المال را جاروب خواهد کرد (صحیح است)
اگر پیشنهادی بنده مورد تصویب مجلس واقع گردد علامتی از علامات آن ظهور منتظر خواهد بود و اثری از حسن اصلاح‌طلبی باید شمرده شود و اگر مجاهدت که می‌کنم خسته و دل‌افسرده نمی‌شوم و حمل بر قصور خود از فهم مقتضیات این دوران می‌کنم
بنده یک قسمت آخر را عرض می‌کنم که اگر گاهی ناچار حسب الوظیفه شکایت تن و ناله‌های درونی طبقات زبان بسته مردم از زبان بنده به سمع آقایان محترم می‌رسد این فقره هیچ نوع علامت رویه منفی من نیست و چنانچه بارها عرض کرده‌ام اگر به جای قهقرا رفتن به آهستگی مورچه‌وار هم جلوتر بروند و به جای اشتداد روز افزون امراض روزی یک خردل از مرض کم شده رو به بهبود برود من می‌توانم خیلی هم مثبت‌پرور و مثبت‌روش باشم لکن در اوضاع فعلی که هر روز آتش بر خرمن هستی بیت‌المال ملت نیمه‌جان مشرف به هلاک فقیر بیشتر و تیزتر می‌شود و پوست طبقه محکومه را زنده زنده برای اتلاف و اسراف جمعی پرطمع که پاریس ونیویورک را در خواب می‌بینند می‌کنند حقیقت آن است که با هزار جهد در خودداری نبود بر سر آتش می‌سرم که نجوشم و سینه می‌گوید که من تنگ آمدم فریاد کش و لو آن که منفی‌باف و عوام‌فریب خوانند
رئیس - آقای دکتر راجی
دکتر راجی - بنده خیال می‌کنم تا روزی که لایحه وزارت کار در مجلس تصویب نشده البته وزارت کار یک جنبه قانونی ندارد (حسین ملکی - دارند پول می‌دهند) اجازه بفرمایید بیانات جناب آقای تقی‌زاده مورد قبول همه آقایان بود ایراداتی که ایشان می‌گیرند از تبذیر و اسرافی که در وزارتخانه‌ها می‌شود بسیار به موقع است وزارت کار روی هم رفته برای یک عده‌ای از کارگران ایجاد شده است و اکثر این عده اول درشرکت نفت با سهم کارگر بقیه هم در کارخانه‌های شمالی و اصفهانی و یزد یا جاهای دیگری مشغول کارند بنده خیال می‌کنم جناب آقای تقی‌زاده برای سیصد هزار نفر کارگر یک وزارتخانه ایجاد کردن البته صلاح نیست ولی درقانونی که در رد مقاوله نفت از این مجلس گذشته دولت مکلف شد که منابع نفتی ما را استخراج کند و بنده هم اطلاعی ندارم که آیا راجع به این عمل تاکنون دولت اقدامی کرده‌اند یا خیر؟ اگر بنا بشد که یک وزارت کاری ایجاد بشود عقیده شخصی عقیده شخصی بنده این است که آن وزارتخانه وزارت کار و نفت باشد یعنی تفحص و تجسس نفت و ایجاد درآمد از راه نفت البته اداره کارهم جزء آن وزارتخانه باشد (مکی - وزارت نفت درست کنند؟) اوضاع کارگران در ایران بسیار بد است حتماً باید یک قانون کار در ایران باشد و مجلس آن را تصویب کنند بیمه اجتماعی نه فقط برای کارگران باشد برای کلیه کشاورزان هم باید باشد و گمان می‌کنم اگر کلیه این مخارج را در یک وزارتخانه تمرکز بدهند که هم یک قدری جنبه تولیدی داشته باشد و هم حقیقتاً فکر کار باشد در آن صورت بنده خیال می‌کنم که مجلس وزارت کار را لازم می‌داند
ملک مدنی - بنده اخطار نظامنامه‌ای دارم
رئیس - راجع به چه موضوعی است؟
ملک مدنی - راجع به همین موضوعی که مطرح است
رئیس - بفرمایید
ملک مدنی - عرض کنم برای وزارت کار قانونی از مجلس نگذشته اساساً بودن این ماده در این لایحه مورد ندارد وزارتخانه وقتی رسمیت پیدا می‌کند که دولت لایحه‌اش را بیاورد به مجلس و از تصویب مجلس بگذرد بنابراین این امر برخلاف اصول است بنده با اصل نظر آقای تقی‌زاده موافق هستم وزارت کار و اداره راه آهن آلت دست سیاسی شده و راه آهن را همین اعمال خراب کرده است بنابراین باید این را اصلاً در این بودجه دخالت نداد.
رئیس - بسته به رأی مجلس است البته وقتی مجلس رأی نداد حذف می‌شود آقای دکتر شفق در این قسمت فرمایشی دارید؟
دکتر شفق - خواستم توجه آقایان محترم را به یک نکته جلب کنم که این اندازه که مکرراً در مجلس گفته می‌شود که کمیسیون بودجه کار نکرده کمیسیون بودجه ندیده کمیسیون بودجه رسیدگی نکرده اسن اندازه‌اش حتماً درست نیست و چون من همیشه برای دفاع از شخص خودم کوتاه می‌آید تا این دقیقه سکوت کرده‌ام ولی تعجب می‌کنم که آقای مخبر کمیسیون هم گاهی کوتاه می‌آیند کمیسیون بودجه کمسیون بودجه درست ۱۰ ماه جلسه داشته است و تا آنجایی که توانسته است ارقام تفصیلی را بخوهد آقای انواری از وزارت دارایی همیشه آنجا حاضر بودند و آقای انواری از وزارت دارایی همیشه آنجا حاضر بودند و آقای بهنیا و توضیحات لازم را در کمیسیون بودجه با ارقام داده‌اند ولی آن ارقام جزیی که بایستی چاپ بشود با آن طول تفصیل هنوز نیامده است به علت این که تهیه نشده است و علت اساسش تغییر دولت‌ها است دولت سابق یعنی دولت آقای حکیمی می‌خواست بودجه‌های تفصیلی را بیاورد ولی در این حین سقوط کرد و دولت فعلی هم یک تغییراتی در ارقام داد اما راجع به وزارت کار ...
مکی - ایشان به چه عنوان صحبت می‌کنند؟ یک موافق و یک مخالف صحبت کرده است
رئیس - به عنوان اخطار می‌فرمایند
مکی - آقا این وضع نمی‌شود
فرامرزی - ایراد وارد است
دکتر شفق - می‌فرمایید من می‌نشینم زمین آقای مکی
مکی - آخر نمی‌شود که این طور تبعیض قائل شد
رئیس - ایشان به عنوان اخطار دارند صحبت کنند اخطارهایی که اغلب آقایان می‌کنند (فرامرزی - این ایراد با آقای دکتر شفق نیست یک قاعده‌ای بگذارید) قاعده آن است که ۱۰۹ از بین برود و این دست‌آویز دیگر وجود نداشته باشد آقای ملک مدنی به عنوان اخطار صحبت کردند و ایشان هم به عنوان اخطار صحبت می‌کنند (همهمه نمایندگان - زنگ رئیس)
دکتر شفق - بنده به عنوان عضویت کمیسیون بودجه حرف می‌زنم در صورتی که موافق نیستید بنده یک کلمه هم حرف نمی‌زنم
فرامرزی - باید قاعده داشته باشد
جمعی از نمایندگان - بفرمایید آقا
دکتر شفق - راجع به وزارت کار فقط یک نکته می‌خواستم عرض کنم و آن این است که من تصور می‌کنم که در مجلس یا در کشور یک نفر هم پیدا نشود (که آقا تقی‌زاده هم از آنها هستند) که راجع به اهمیت شدید درجه اول تأسیسات دولتی راجع به موضوع کار و تأمین ارتباط کارفرما و کارگر عقیده نداشته باشند (صحیح است) اگر از بنده بپرسند که وزارتخانه‌های ایران از لحاظ الاهم فالاهم کدامش مهم‌تر است شاید من در اول بگویم وزارت کارد اما درباب تبذیر و اسراف و سوءاستفاده باز هم احدی نیست که در مجلس و خارج باشد که موافق باشد تردیدی در این کار نیست حالا موضوع این بود که یک رقمی ....
رئیس - آقایان می‌گویید به عنوان اخطار صحبت می‌فرمایید؟
دکتر شفق - عرایض بنده تمام شد
رئیس - زودتر تمام کنید.
دکتر شفق - .... در باب رقمی که در بودجه راجع به وزارت کار هست باید این قسمت را آقایان لطفاً توجه بفرمایند که همین وزارت که ناچار یک بی‌ترتیبی‌هایی در آنجا بوده است راجع به این دو سال گذشته توجه بفرمایید که یک جلوگیری‌هایی از یک پیشامدهایی راجع به امور کارگر و کارفرما کرده است و ترتیباتی بوده است و به این اشخاص لااقل حقوقی داده شده است حالا اگر مجلس بخواهد می‌تواند لغو کند مختار است
رئیس - آقایان من مکرر عرض کردم این آیین‌نامه‌ای که هست باید از طرف خود آقایان رعایت بشود ماده ۶۳ می‌گوید که پیشنهاد دهنده باید به طور اختصار توضیح بدهد آقایان باید رعایت بکنند
فرامرزی - برای این که تبعیض می‌شود
رئیس - به شما ناچارم اخطار کنم آقای فرامرزی
فرامرزی - بنده تذکر دادم
رئیس - تذکر را بنده می‌دهم.
فرامرزی - قربان اجازه ندهید بی‌اجازه صحبت کنند
رئیس - من بعد همین طور سختی خواهم کرد تا کسی خود ماده را نگوید نباید اظهار کند همین طور اجازه‌ای که می‌خواهند همین طور رعایت نظامنامه که در توضیح باید مختصر حرف بزنند (سزاوار - این روح سلامت آقای رئیس موجب می‌شود که بعضی‌ها لایحه می‌نویسند در شانزده صحفه و این باعث می‌شود که بنده هم اعتراض کنم وکیل مساوی است بنده باید حرف بزنم ایشان هم باید حرف بزنند) پیشنهادی آقید مهندس رضوی کرده‌اند که چند دقیقه عده کافی شود باید رأی بگیریم
مهندس رضوی - بنده یک توضیحی هم می‌خواستم بدهم که به نظر بنده باید دولت این بودجه را بگیرد ببرد اصلاح کند و بودجه قابل قبولی تهیه کند این بودجه به این صورت قابل تصویب نیست.
۴ - تعطیل جلسه به عنوان تنفس
رئیس - بنابر این چند دقیقه تنفس داده می‌شود.
(جلسه یک ربع بعد از ظهر به عنوان تنفس تعطیل و دیگر تشکیل نگردید)
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز چهارشنبه هفتم مهر ماه ۱۳۲۷
مجلس یک ساعت و بیست دقیقه قبل از ظهر به ریاست آقای رضا حکمت به عنوان بعد از تنفس تشکیل گردید
رئیس - در جلسه پیش پییشنهادی که آقای تقی‌زاده دادند و توضیحاتی که در اطراف آن اظهار کردند راجع به کسر یک میلیون و نیم تومان از بودجه وزارت کار و منتهی به رأی شد حالا باید رأی بگیرم چون جلسه قبل به عنوان تنفس هم بوده صورت مجلس نداریم و توضیحی ندارد وعده هم برای رأی کافی نیست.
اردلان - آقای رئیس اجازه بفرمایید
امینی - آقایان وزیر دارایی نظریاتی داشند باید تشریف بیاورند و بگویند
مکی - اصلاً دولت چرا نمی‌آید مثل این که دولت خودش ابستروکسیون می‌کند و الا چرا نمی‌آید می‌ترسد از مجلس؟
عباس اسکندری - اصلاً دولت اکثریت ندارد.
رئیس - بنده هم تصور می‌کنم چون کار دیگری نمی‌شود کرد و اعلام رأی شده جلسه را ختم می‌کنیم تا فردا که روز معمولی مجلس است یعنی جزو آن سه روز است که باید جلسه تشکیل بشود و مثل امروز فوق‌العاده نیست خواهش می‌کنم آقایان سر وقت ساعت هشت و نیم حاضر بشود
مکی - پس خواهش می‌کنم به دولت هم اطلاع بفرمایید
(مجلس ساعت ده و چهل و پنج دقیقه صبح ختم شد.)
رئیس مجلس شورای ملی - رضا حکمت