مذاکرات مجلس شورای ملی ۳ خرداد ۱۳۰۴ نشست ۱۷۱
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری پنجم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری پنجم |
مذاکرات مجلس شورای ملی ۳ خرداد ۱۳۰۴ نشست ۱۷۱
جلسه صد وهفتاد و یکم
صورت: مشروح مجلس یوم: یکشنبه سوم خرداد ۱۳۰۴مطابق غره ذیقعده ۱۳۴۳
مجلس سه ساعت قبل از ظهر بریاست آقای آقا میرزا حسینخان پیرنیا تشکیل گردید.
صورت مجلس روز قبل را آقای آقا میزر ا شهاب قرائت نمودند.
رئیس ـآقای شیروانی (اجازه)
شیروانی ـ قبل: ا ز دستور عرض دارم.
رئیس ـ آقای حائری زاده (اجازه)
حائریزاده ـ راجع بدستور عرض دارم
رئیس ـ آقای الموتی (اجازه)
الموتی ـ قبل از دستور عرض دارم
رئیس ـ آقای عراقی (اجازه)
عراقی ـ قبل از دستور.
رئیس ـ آقای شوشتری (اجازه)
شوشتری ـ بعد از تصویب صورت مجلس عرضی دارم.
رئیس ـ صورت مجلس ایزادی ندارد. ؟ (گفته شد خیر)
رئیس ـ اقای شیروانی (اجازه)
شیروانی ـ یکی از موضوعاتی که وقت غالبا آقایان نمایندگان و دولت و رئیس الوزراء ر اشغال می‌کرد موضوع منتظرین خدمت یک موضوعی بود که اغلب اوقات اشخاص رسمی صرف خواندن شکایتها وکاغذها و بالاخره آوردن تظلمات آنها بدواثر دولتی می‌شد. کمسیون بودجه هم در سال گذشته شاید یک ثلث اوقاتش د راین موضوع صرف شد تا اینکه بالاخره موفق شد سالی صد و هشتاد هزار تومان برا ی حقوق آنها از مجلس گذارندند و ما تصور کردیم دیگر این موضوع خاتمه یافت و از این قسمت گرفتاری دولت و وکلاء نجات پیدا کردند. اخیرا یک عده اشخاص پیش بنده آمدند در جاهای دیر هم بنده آنها رادیده‌ام که شکایاتی دارند. یکی از شکایاتشان این است که د رتقسیم حقوق منتظرین خدمت رعایت قانون نشده یکی دیگر اینکه در پرداختش رعایت عدل وانصاف نمی‌شود بعضی‌ها که انتظار خدمتشان مسلم شده و سند هم بدست آنها داده تقریب یک ماه حقوق بیشتر به آنها داده نشده و بعضی‌ها حقوق فروردین امسال راهم گرفته‌اند بعضی‌ها سه ماه گرفته‌اند و بالاخره همان شکایاتی که منتظرنی خدمت قبل از تصویب این پول داشتند حالا هم دارند و چون نماینده دولت هم تشریف دارند خواستم تذکر بدهم وقتی که بنا است یک چنین پول گرافی داده شود خوبست رعایت عدل و انصاف در تقسیم این پول بشود و تبعیضات از بین برداشته شود.
رئیس ـ آقا ی الموتی (اجازه)
الموتی ـ بنده هیچ زمان نمی‌خواهم یک اصلاحی که در مملکت شروع می‌شود در آن تبعیض شود و هیچوقت هم نمی‌خواهم صحبت خودم را اختصاص بدهم به آن نقطه که بنده را انتخات کرده‌اند ولی چیزیکه بنده را وادار کرده است که اینجا بیایم و استرحام کنم از مجلس که شاید بذل توجهی بفرمایند این است که اوضاع قزوین از حیث زراعت و تجارت باندازه دورهم و برهم شده که حد و وصف ندارد. سه سال پی در پی قنوات قزوین دچار سیل و تگرک و سایر آفات شد و هرچه هم تظلم کردند ابدا توجهی بحال آنها نشد. قریب پانزده هزار نفر زن و مرد از شهر و دهات متفرق شده‌اند و کم کم نزدیک است بکلی دهات خالی از سکنه بشود. پیشنهادی هم در باب آب شاهرود شد در جواب گفتند وجه نیست. بنده نمی دانم اصلاح کار قزوین را بنده از غیر از مجلس از کی بخواهم اوضاع تجارتش چندین سال است که بکلی در هم و برهم شده و هیچ تذل توجهی نسبت بآنها نشده فقط تا اندازه دلخوش بودند باینکه اوضاع زراعتشان شاید فی الجمله رو به بهبودی بگذارد ویک مساعدتی با آنها بشود ولی هر چند تظلم می‌کنند هیچ رسیدگی نمی‌شود. این زنهائی که در کوچه و محله‌های طهران گردش می‌کنند غالبا یا خرقافی و یا از دهاتی‌های قزوین هستند اینست که از مجلس محترم تمنا دارم بذل توجهی د راین خصوص بشود نه اینکه مثل پیشنهاد آقا میرزا یدالله خان (که راجع بدهاتی است که زیر گوش تهران است) این مئسله هم در طاق نسیان بماند. یا یک مساعدتی با آن کسانی که د رآنجا مالکند بشود یا اینکه بآن اشخاصی که امروز بآنجا رفته‌اند و آنقدر سختگیری و اذیت می‌کنند دستور داده شود که این اندازه سختگیری نکنند تا اینکه علاجی برای آنها بشود یا بمیرند. یا اوضاع تغییر کرده راهی برای خلاصیشان پیدا شود. اینست که بنده امروز اینجا آمدم که از مجلس استرحام کنم و از مقام محترم ریاست تقاضا می‌نمایم بکسانی که لا زم است یک تذکری بدهند که شاید قزوین که روز بروز رو به خرابی و ویرانی می‌رود نجات پیدا کند. عجالتا دیگر عرضی ندارم
بعضی از نمایندگان ـ دستور
رئیس ـ وارد دستور شویم
جمعی از نمایندگان ـ بلی
رئیس ـ دستور امروز اولا خبر کمیسیون بودجه را جع به جمشید خان افشار ثانیا خبر کمیسیون بودجه راجع به مستخدمین بلژیکی است
حائری زاده ـ بنده در دستور عرض دارم.
رئیس ـ پیشنهاد آقای افشار قرائت می‌شود. (اینطور خوانده شد)
پیشنهاد می‌کنم لایحه راجع به مجدالسلطنه افشار ا ز دستور امروز خارج شود.
رئیس ـ را ی می‌گیریم آقایانی که این پیشنهاد را تصویب می‌کنند قیام فرمایند.
(جمعی برخاستند)
رئیس ـ تصویب نشد. آقای حائری زاده (اجازه)
حائری زاده ـ بنده استدعا می‌کنم اگر صلاح بدانند لایحه راجع به محسوب داشتن مستمریات ومطالباتی که اشخاص متفرقه از دولت دارند د رمقابل بدهی مالیاتی آنها قبل از دستور امروز مطرح شود چون مالیه مالیات را از آنها مطالبه می‌کند و اگر طلبی داشته باشند بطور معوقه می‌ماند. یک لایحه دولت در این باب تقدیم مجلس کرده و کمیسیون هم یک خبری داده است شور اولش هم هست چندان طول نخواهد کشید. آنرا جزء دستور قرار دهند که تکلیفش معلوم شود
رئیس ـ را ی می‌گیریم آقایانی که تقاضای آقای حائری زا تصویب می‌کنند قیام فرمایند.
(اغلب قیام نمودند)
رئیس ـ تصویب شد. پیشنهاد دیگر (باین طریق خوانده شد) پیشنهاد شاهزاده محمد ولی میرزا ـ
پیشنهاد می‌کنم خبر کمیسیون بودجه راجع بحقوق وراث مرحوم مشاور الملک جزء دستور شود
رئیس ـ آقایانی که این پیشنهاد را تصویب می‌کنند قیام فرمایند
(چند نفری بر خاستند)
رئیس ـ تصویب نشد (خطاب به آقای حائری زاده) این تقاضائی که کردید هنوز خبرش ا زکمیسیون جدید موافق است
رئیس ـ آقای شیروانی (اجازه)
شیروانی ـ بنده خواستم پنشنهاد کنم همان دستوری که جلسه قبل معین کرده‌ایم همان را تعقیب کنیم و در ساعت وقت مجلس را تلف نکنیم (خیر کمیسیون بودجه راجع بشهریه مجد السلطنه افشار اینطور خوانده شد)
ماده واحده ـ وزارت مالیه مجاز است ا زاول فروردین ۱۳۰۴ماهی دویست تومان شهریه درباره آقای مجدالسلطنه افشار از محل اعتبار شهریه و مستمریات پرداخت نماید
رئیس ـ آقای رضوی (اجازه)
رضوی ـبنده کار باینکه ایشان چکار کرده‌اند و چه خیالاتی درباره آذربایجان داشته‌اند و خدمت کرده‌اند یا خیانت کرده‌اند ندارم. یا اینکه تجزیه آذربایجان را میخواسته‌اند باینها کار ندارم فقط راجع بکلیه شهر یه‌ها عرض می‌کنم که این شهریه‌ها ا زکدام محل باید داده شود آنهم باین قبیل اشخاص که از قراری بنده شنیده‌ام ششصد پارچه ملک دارد هر روز ما اینجا شهریه تصویب کنیم آنوقت در آخر سال دولت یک لایحه بیاورد که مثلاحقوق وزارت عدلیه یا معارف با فلان وزارتخانه نرسیده و سه چهار کرور کسر داریم وناچار شویم یک مالیاتهائی برای این ملت فقیر تحمیل کنیم و دولت تومان برای این قبیل اشخاص شهریه کنیم. از این جهت بنده با این لایحه و کلیه لوایحی که بالاخره در نتیجه تحمیل بر علت می‌شود مخالفم
مخبر ـبرای اینکه رفع اشتباه از آقا بشود عرض می‌کنم که این شهریه دویست تومان نیست و تقریبا شصت و چهار تومان است یعنی همان مبلغی استکه به موجب تصویب کلی ا زمجلس چهارم از شهریه او کسر شده و اینکه فرمودند محلش کجا است؟ عرض می‌کنم تا محل این قبیل چیزها را دولت معین نکند کمیسیون بودجه آن را تصویب نمی‌کند ومحلش هم از همان محل اعتبار شهریه و مستمریها است و اینکه فرمودید سیصد پارچه آبادی گمان می‌کنم صحت نداشته باشد و مطابق تحقیقاتی که ا زاشخاص مطلع موثق در کمیسیون شد سیصد پارچه نیست بلکه سه پارچه هم نیست ووضعیت این شخص وخانواده این شخص د رنهایت پریشانی است این بود که لازم دانستم بعرض مجلس برسانم
بعضی از نمایندگان ـ مذاکرات کافی است. جمعی گفتند کافی نیست
رئیس ـ رای می‌گیریم. آقایانیکه مذاکرات را کافی می دانند قیام فرمایند
(جمعی برخاستند)
رئیس ـ معلوم می‌شود کافی است.آقای الموتی (اجازه)
الموتی ـ انشا لله در موقع خودش راجع بتمام شهریه که عنقریب بمجلس میاید بنده عقیده خودم را عرض خواهم کرد ولی امروز فقط چیزی را که می‌خواستم بعرض آقایان برسانم این بود که شمادلیل اینکه شهریه برای اشخاص معین می‌کنید این استکه می‌گویند فقیرند بنده عرض می‌کنم این وجوه از اشخاصی که گرفته می‌شود امروز با علف صحرا و دوغ زندگانی می‌کند تا یکدسته هم کسبه توی شهر هستند که باسیلی صورت خودشان را سرخ کرده‌اند اگر بنا شود شهریه داده شود خوب است صبر کنید و این اشخاص یک قدری علوفه بدهید تا چاق شوند بعد که چاق شدند آنوقت این پولها را از آنها بگیرید و شهریه بدهید این شهریه‌ها همان شهریه هائی استکه در در بار استبداد برای مردم قراد میداند و این یک گناهی برای اشخاصی شد که قابل بخشایش نبود امروز ما بصورت قانون در میاوریم وبرای این اشخاص شهریه تصویب می‌کنیم بنده مجدالسلطنه را ابدا نمی‌شناسم و با او عداوتی هم ندارم فقط بواسطه مسولیت خودم این عرض را کردم
رئیس ـ آقای ضیاء (اجازه)
ضیاء ـ عرضی ندارم
رئیس ـ آقا ی رهنما (اجازه)
رهنما ـ بعضی ا زآقایان مخالفین شایعات و مسموعات خودشان را بمنزله یک اطلاعات قطعی می‌گیرند و از روی آن اطلاعات قضاوت می‌کنند
الموتی ـ محسوسات است
رهنما ـ یکی ا زآن موارد همین جا است. فامیل مجدالسلطنه افشار یک فامیل نجیب خدمتگذار باین مملکت می‌باشند. ودر راه آزادی این مملکت تمام دارائی خودش را داده است.در موقعی که پنجاه هزار تومان وصد هزار تومان حقوق دیگران تصویب می‌کنند یکنفر که تمام دارائیش زیر چکمه سالسات روسی رفته است باو نمی‌شود گفت شهریه نگیرد مجدالسلطنه افشار یکنفریست که دارائیش رفته است. این کار اول پارلمان ایران نیست نواحی شمالی فرانسه که خراب شده دولت قرض می‌کند وقبل از اینکه پولش را از آلمانها بگیرد می‌رود بآنها می‌پردازد که نوحی خراب شده آباد شود آنوقت زیر بار یک فرض سنگین می‌افتد که فرانک دولت فرانسه از بیست و پنج فرانک می‌رسد به نود و پنج فرانک. چرا؟ اینکار را می‌کند؟ برای اینکه یک اشخاص شرافتمندی دارائیشان از بین رفته است وکلای پارلمان و زمامداران فرانسه فوق العاده اشخاص وطن پرست می‌باشد ولی چیزی که هست این را وظیفه خودشان میدانند که نگذارند یک نفر بی پا و نابود شود واز بین برود شما یک مطالعات کلی دارید و جزء محاسبات هم آورده‌اید والبته یک روزی هم باید بگیرید ولی البته کسانیکه خدماتی بمملکت کرده‌اند و دارائیشان در راه خدمت به مملکت از بین رفته است نمی‌شود به آنها مخالفت کرد البته کسی که ملک و آبادی داشته وودر اثر اجحافات و تجاوزات دولت خارجی دولت خارجی دولت تزاری از بین رفته نمی‌شود باو گفت که ما نگاه می‌کنیم که تو از گرسنگی به میری و برای تو شهریه معین نمی‌کنیم این یک منطق صحیحی نیست ما این را تصویب کنیم ولی وقتی که شما توانستید املاک او را گرفته و به او مسترد دارید آنوقت این کمک خرجی که در این مدت باوداده‌اید از او پس بگیرید آنها هم البته این اندازه شرافتمند خواهند بود که این را پس بدهند ولی یک فامیل عزیز را نمی‌شود بازندگانی آنها بازی کرد یک فامیل شریف که زندگانی داشته‌اند و در نتیجه یک احساساتی داوائی او روی آن احساسات رفته است و امروز زن و بچه او دارند از بین می‌روند نمی‌شود یا آنها مخالفت کرد. بلی بنده اصولا با این نظریه آقایان نمایندگان موافقم که نباید شهریه داده شود ولی بموقع خودش نه در موقعی که این آدم بکلی دارئیش از بین رفته و امروز ا زبی چیزی نزدیک است بمیرد بعلاوه همانطور که آقای مخبر فرمودند این شهریه دویست تومان نیست شصت و پنج تومان است امروز که دولت با قدرت خودش توانسته است د رتمام نقاط مملکت امنیت بدهد و این مملکت می‌رود سروسامانی پیدا کند بعدها نباید این قبیل قضایا تکرار شود ولی بالاخره یک عائله ایرانی نباید بدبخت بشود امروز نمی‌شود باین اشخاص گفت شما بروید از گرسنگی بمیرید ماهم با شما کمک نمی‌کنیم مطابق همان اصل یکه سایر دول وسائر پارلمانهای دنیا نسبت باین قبیل قضایا و پیش آمدها عمل می‌کند ما نباید یک رویه استثنائی را قبول کنیم. بنابراین بایستی به آنها کمک کنیم و در مقابل آن اشخاصی که زندگانیشان خوبست و مبالغی هم اندوخته دارند و شهریه هم می‌گیرند بآنها گفت شما یک مدتی کنار بروید تا اندازه که این اشخاصی که مستحق می‌باشند آنها را اداره کنیم.
بعضی از نمایندگان ـ مذاکرات کافی است (جمعی گفتند کافی نیست)
رئیس ـ آقایانی که مذاکرات را کافی میدانند قیام فرمایند.
(عده‌ای برخاستند)
رئیس ـ معلوم می‌شود کافی نیست. آقای اجاق (اجازه)
آقا سید حسن اجاق ـ بند ه مخالفتم با شخص نیست با این شهریه‌ها است که پی در پی بمجلس میاید و تصویب می‌شود. بنده یک اسنادی بدست آورده‌ام و می‌خواهم بعرض آقایان برسانم که ببینند چه مالیتهائی از مردم بدبخت گرفته می‌شود که اینطور خرج بشود. بنده نه مجدالسلطنه را دیده‌ام و نه او را می‌شناسم ولی اینکه آقا مفرمائید اینطور بدست قشوق خارجی یعنی تزاری خراب شده است عرض می‌کنم خیلی اشخاص از ورود قشون تزاری خراب وخیلی‌ها هم آباد شده‌اند. خوبست از آنها که آباد شده‌اند بگیرند و باین اشخاص که خراب شده‌اند بدهند بنده را همه کس می‌شناسد که آدم لئیم پست فطرتی نیستم که ا زشهریه که درباره کسی برقرار شود بدم بیاید ولی این در صورتیست که شخص داشته باشد. این قبوضاتی است که در مقابل مالیات بمردم داده‌اند ا زکره پانصد دینار رعیتی که یک من یا نیم من کره به قصد سنقر وارد می‌کند پانصد دینار از اومی گیرند اینهم قبض است ته حضرت آقای آقا رئیس می‌دهم ملاحظه فرمایند. پیله وری ینجقران همه میدانند که یک نفر پیله ور سرمایه اش دو تومان بیشتر نیست که پنجقران ازش می‌گیرند یک تخته قالی در داخله دوقران این هم قبضش است قالی آورده است توی شهر بفروشد دو قران ازش می‌گیرند ولی هیچ بمصرف بدی نمی‌رسد میاید اینجا در طهران خرج همینها می‌شود. مالیات قند و چای می‌گیرند اگر کسی پنج من قند بخر د باید چهار قران بدهد اینهم قبض است بنده نمی‌گویم شهریه ندهند. البته باید بدهند ولی در صورتی که باشد.آنوقت دولت هر طور مرحمت کند جا دارد آقایان نمایندگان دوره پنجم یک جزئی بار از دوش مردم برنداشته وروز بروز این مالیاتها هم در تزاید است و این مالیاتها هم یک مالیاتهائی نیست که ا زقدیم باقی مانده باشد یک مالیاتهای جدیدی است آقایانی که در کمیسیون عرایض عضویت داشته‌اند مسبو قند که چقدر شکایات ا زمردم می‌رسد و اصلا گوش به آنها هم داده نمی‌شود. مخالفت بنده از این راه است. اینهم قبوضات آنها است اینهم یک نوشته ایست که جمعی مهر کرده‌اند مثلا مالیات بوته می‌گیرند. مالیات جاروب می‌گیرند با چه رسد بچیزها ی دیگر در اینصورت در مقابل این مالیاتها نباید این خرجها را بکنیم. حالا بنده کار ندارم که مجد السلطنه مستحق است و باید این شهریه به او داده شود یا نشود این قبوضات را هم تقدیم مقام ریاست می‌کنم.
رئیس ـ پیشنهادی از طرف آقای تدین رسیده است قرائت می‌شود. بشرح ذیل قرائت شد
بواسطه اینکه ماده واحده صحیحا تنظیم نشده است پیشنهاد می‌کنم که از دستور خارج و بکمیسیون بودجه ارجاع شود تا اصلاح شد ه ثانیا تقدیم مجلس شود.
رئیس ـ آقای تدین. (اجازه)
تدین ـ پیشنهاد دولت دویست تومان شهریه نبوده است تفاوت عمل و مایه ـ الاختلاف شصت وپنچ تومان باین جهه بنده ماده واحده باید اینطور تنظیم شود که شصت وپنجتومان علاوه بر شهریه که سابق مجلس تصویب کرده است تصویب می‌شود نه دویست تومان باین جهت بنده اینطور پیشنهاد کردم که این ماده بر گردد بکمیسیون صحیحا تنظیم شده وتقدیم مجلس شود
رئیس ـ آقای طهرانی
طهرانی ـ اولا هر اصلاحی که کمیسیون می‌خواهد بکند ممکن است علی ـالعجاله بکند و همین بیاناتی که آقای تدین فرمودند خودش بمنزله اصلاح عبارتی بود وچیزیکه یکساعت گفتگو شده و حقایق هم معلوم است دیگر جهت ندارد و بجلسه دیگر بیفتد.
رئیس ـ رای می‌گیریم آقایانی که پیشنهاد آقای تدین را تصویب می‌کنند قیام فرمایند . .
(جمع کثیری قیام نمودند)
رئیس ـ تصویب شد. خبر کمیسیون بودجه راجع بمستخدمین بلژیکی مطرح است باید خاطر آقایان را مستحضر بدارم که کمیسیون خارجه در این باب راثرتی نداده است با این حال آیا باید لایحه مطرح شود یا نه؟ آقای شیروانی (اجازه)
شیروانی ـبنده تصور نمی‌کنم که لازم باشد زیرا لایحه می‌رود بکمیسیون خارجه برای تعیین ملیت اینه ا یک اشخاصی هستند که سر کار و مشغول خدمت هستند و کنتراتشان هم سابقا بکمیسیون خارحه رفته است و کمیسیونهم تصویب کرده حالا فقط امتداد داده می‌شود از این جهت بنده تصور نمی‌کنم راپرت کمیسیون خارجه لزومی داشته باشد.
رئیس ـ آقای یاسائی (اجازه)
یاسائی ـ بنده بانظر آقا ی شیراوانی موافقم.
رئیس ـآقا ی حائری زاده (اجازه)
حائریزاده ـ بنده مخالفم. الساعه نظیر این مسئله در مجلس اتفاق افتاد راجع بلایحه محسوب داشتن مستمری و شهریه و مطالبات مردم در مقابل مالیات با اینکه کمیسیون قوانین مالیه هم را پرت داده. ولی چون کمیسیون قوانین مالیه جدید در آن نظرنکرده وراپرت نداده بود از این جهت ا زدستور خارج شد راست است که این اشخاص فعلا سر خدمت هستند ولی اگر بنا شود بهمین حال این لایحه مطرح شود سابقه بدی خواهد بود زیرا کمیسیون خارجه نسبت بلوایح استخدام مستخدمین خارچه باید امعان نظر کند ممکن است کمیسیون است کمیسیون سابق باین اشخاص عقیده داشته باشد ولی کمیسیون جدید عقیده نداشته باشد لذا ا زنقطه ننظر سابقه بند ه معتقدم که این لایحه امروز ا زدستور خارج شود کمیسیون خارجه هم ممکن است بطور فوق العاده تشکیل شود و در او نظر کند بعد بمجلس بیاید والا سابقه بدی در مجلس پیش خواهد آمد.
رئیس ـر ای می‌گیریم که جزو دستور بشود یا نه؟
سلطانی ـ نمی‌شود رای گرفت. یکنفر از اینها تاره باید کنترات شوند و کمیسیون خارجه نظر خود را باید بگوید
رئیس ـ پس اجازه میفرمائید تنفس داده شود با کمیسیون خارجه تشکیل شود ودر این باب نظریه خود را بگوید بعد رای می‌گیریم. (در اینموقع جلسه برا یتهفس تعطیل و پس از نمیساعت مجددا تشکیل گردید)
رئیس ـ چون تشکیل کمیسیون خارجه ممکن نشد. تکلیف این لایحه باید معین شود یا مطرح شود یا از دستور خارج شود.
آقا سید یعقوب ـ اجازه می فرمائید.
رئیس ـ بفرمائید.
آقا سید یعقوب ـراجع به این قضیه بنده عقیده ندارم مطرح شود. بواسطه اینکه یکسابقه بدی خواهد شد. دیگر اینکه مجلس موقتا رای بدهد که یک چیزیکه باید بدو کمیسیون برود عجالتا بیک کمیسیون اکتفا شود و الاسابقه بدی خواهد شد
رئیس ـ را ی می‌گیریم که جزو و دستور شود یا نه؟ آقایانیکه تصویب می‌کنند که جزو دستور شود قیام فرمایند.
(عده کمی قیام نمودند)
رئیس ـ تصویب نشد.راجع بتقاضائی که آقای حائری زاده کرده بودند کمیسیون قوانین مالیه تشکیل شده و راپرت داده است قرائت می‌شود بعد تکلیفش معین خواهد شد. (بشرح ذیل قرائت شد)
بتاریخ سوم خرداد کمیسیون قوانین مالیه با راپرت نمره ۴ تقدیمی کمیسیون اسبق راجع بمحسوت نمودن مستمری و شهریه در مقابل مطالبات همان سنه موافقت می‌نماید.
ماده ۱ـ وزارت مالیه مجازات مستمری و شهریه وحقوق ادارین معوقه و یا سلب شخثی اشخاص را از دولت از بابت بدهی مالیاتی همان اشخاص راجع بهممان سنه یا سنوات قبل محسوب دارد ولی انتقال و واگذار ی مستمری یا شهریه یا طلب شخصی بشخص ثالث خارج ازحدود این اجازه است
ماده ۲ـ مستمری وشهریه فقط باندازه نرخ معمول که دولت بسائر مستمری و شهریه بگیرها تادیه می‌نماید در مقابل بدهی دائن محسوب خواهد شد.
رئیس ـ مذاکرات راجع بکلیات است.آقای حائری زاده (اجازه)
حائریزاده ـ بنده موافقم.
رئیس ـ آقای ضیاء (اجازه)
ضیاء ـ بنده اجازه نخواسته‌ام.
رئیس ـ آقای شوشتری (اجازه)
شوشتری ـ بنده تصور می‌کنم که این مسئله بعایدات دولت خیلی سکته وارد می‌کند وخیال می‌کنم یک اختلافاتی بین دولت و مردم پیدا خواهد شد که بالا خره منجر خواهد شد که یک اختلافاتی بین مردم و دولت پیدا خواهد شد که بالاخره سبز خواهد شد که یک مخارجی برا ی تشکیل کمیسیون و تحقیق و تفیش اختلا فاتی که بین دولت و مودیان مالیاتی پیش می‌آید بشود این اسباب زحمت خواهد بود.
مخبر ـ برا ی اینکه شاید اغلب آقایان این لا یحه که الان مطرح است خدمتشان نبوده است و درست اطلاع ندارند لازم است بنده توضیحاتی عرضکنم تا مطلب کاملا معلوم شود ودر ضمن رفع شبهه آقای شوشتری هم بشود دراین باب ا زطرف دولت یک پیشنهاد ی بمجلس شد و مفاد آن پیش نهاد این اس که یک اشخاصی یکمستمری و شهریه یا مطالبات شخصی از دولت داشته‌اند در مقابل آن از بابت همان سنه یا سنوات قبل یک مالیاتی بدولت بدهکارند وبهمین ملاحظه که ا زدولت طلبکارند مالیات خود شانرا نپرادخته‌اند و همینطور محاسبات آنها معوق ماند. وزارت مالیه در آنموقع که بتفریغ محاسبات آنها معوقه کلیه ایالات و ولایات پرداخته باین اشکال بر خورده و خواسته است محاسبات اشخاص را تصقیه کند و چون این کار محتاج بتحصیل اجازه ا زمجلس شورای ملی بوده‌اند لذا این لایحه را تقدیم مجلس نمود و مطابق قانون و نظامنامه بدو کمیسیون مالیه و بودجه ارجاع شد و دو فقره راپرت هم ا ز کمیسیون قوانین مالیه بودجه در این باب تقدیم شد و تفاوتی که بین دو راپرت است بنده بعرض مجلس میرسانم. ماده را که کمیسیون بودجه تصویب می‌کند این است که وزارت مالیه مجاز خواهد بود که مختصری و شهریه معوقه اشخاص را در مقابل بدهی مالیاتی آنها ا زبابت همان سال محسوب کند. این که عرض شد راپرت کمیسیون بودجه بود ولی کمیسیون قوانین مالیه راپرتی می‌دهد یک تفاوتی با راپرت کمیسیون و طلب‌های شخصی مردم را همه ضمیمه می‌کند میعنی اگر یک کسی د رسنوات گذشته مستمری با شهریه یا حقوق اداری یا طلب شخصی ا زدولت داشته دولت می‌تواند ان را از بابت بدهی مالیاتی همان شخص از بابت همان سنه محسوب دارد ودر هر حال این اشکالاتی را که فرمودند پیش نمی‌آید و این در واقع یک تصفیه حسابی است که از محاسبات گذشته می‌شود. و باعث می‌شود که دوسه و مکاتبات طولانی که در وزارت مالیه دراین خصوص در و یدل می‌شود ازبین برود ووزارت مالیه محاسبات اشخاصی را که بموجب این اجازه نامه تصفیه خواهد نمود و رفع آن اشکالات هی خواهد شد
رئیس ـ آقای دامغانی (اجازه)
دامغانی ـ بنده موافقم
رئیس ـ آقا ی شیروانی (اجازه)
شیروانی ـ یکطرف این لایحه بعقیده بنده خرج است یعنی همینطوری بوزارت مالیه اجازه می‌دهیم که یک خرجهائی بکند. و بنده تصور می‌کنم این قضیه راه قانونی و نظامنامه نداشته باشد که ما بدون تعیین مبلغ اجازه بدهیم که وزارت مالیه یک خرجهائی بکند یعنی یکپولی که مالیات دولت است و باید و زار ت مالیه از یک اشخاصی بگیرد یک قسم خرجی است این یکی از جهات مخالفت شده است جهت دوم مخالفت بنده این است که این طریق لایحه بمجلس آوردن و از تصویب مجلس گذارندن بعقیده بنده سابقه خوبی نیست زیرا دادن یک اجازه که نمی دانیم چقدر خرج می‌شود و چقدر عاید می‌شود و محسوب داشتن مالیات بدهی اشخاص ا زبابت یکمحاسبات و طلبهائی که اصلا نمی دانیم چیست واز جه بابت است بعقیده بنده خوب نیست و مفاد این راپرت کمیسیون قوانین مالیه است که هر کسی یک ادعائی از دولت دارد وزارت مالیه مجاز باشد که مالیات اورا از بابت این ادعا باو ببخشد. در این مملکت ماهم کاغذ پاره اسناد کهنه د رجیب و بغل اشخاص بقدری زیاد است که فردا یک اداره مفصلی برای اینکار د روزارت مالیه باید تاسیس کنند و یک هیئتی بید تنشینند و باین اسناد و کاغذها و رسیدگی کنند واین چیز عجیبی خواهد بود و بعقیده بنده هیچ تا کنون سابقندارد که اینطور لایحه در مجلس تصویب شده باشد که وزارت مالیه مجاز باشد هر کسی یک ادعای طلبی ا زدولت می‌کند مالیات و بدهی قانونی او را در مقابل باو ببخشد و از او نگیرد. در کدام محکمه ما تشخیص می‌دهیم که این ادعا ما صحیح و بجا است؟ و در کجا این مطالبات ثابت شده است که حالا از بابت بدهی مالیاتی آنها محسوب شود؟ بالاخره همینطور که سایر دعاوی و مطالباتی که مردم از یکدیگر دارند باید ار یک محکمه حکم صادر شود تا تادیه آن ممکن باشد. ممکن است و زارتخانه بر طبق این اجازه مجلس مطابق اواده و میل خودش طلب یک کسی را صحیح بداند ومالیات او را باو ببخشد و طلب دیگری را صحیح نداند و مالیات او رانبخشد. بنده مخالف نیستم که یک لایحه بمجلس بیاید که تکلیف مطالبات مردم را از دولت معلوم و بنده خودم یکی از اشخاصی هستم که همیشه طرفدار این بوده‌ام که تکلیف مطالبات مردم از دولت باید معین شود. ولی با آن ترتیب که از بابت مالیات حساب کنند مخالفم برای اینکه ممکن است یک کسی یک کاغذ پاره مال چهل سال پیش را بیاورد و بگوید بموجب این ورقه من ا زدولت طلبکارم و مالیات نباید بدهم. بنده عقیده دارم که این لایحه باید برگردد بکمیسیون و در آنجا دقت بیشتری شده و مواد مشروح تری نوشته شود تا بتوان با و رای داد.
معاون وزارت مالیه ـ نظر آقای شیروانی از حیث اینکه مواظبت بشود که مال دولت بعنایتی تفریط نشود خیلی صحیح است. و البته همه مجلس این نظر را خواهند داشت ووزارت مالیه هم ا زلحاظ اینکه یک موسسه ایست برای تصفیه این قبیل امور همین نظر و همین دقت را خواهد داشت ولی این مطلب شامل یک اصل مسلمی است و آن عبارت ا زاین است که اعتبار دولت را بای نحو کان باید محفوظ داشت با کنون شاید این اصل جندان رعایت نمیشده. والبته دولت همیشه در صدد بوده است که یک تربیبی د راینکار بدهد وسائل فراهم نبوده است. ولی حالا وسائل و اسباب این کار تا درجه مقدور شده و ترتیباتی برای تصفیه محاسبات معوقه علی اعجاله در نظر گرفته شده این است که دولت بیشتر مجد است که بوسیله تفریغ محاسبات اعتبار دولت را محفوظ بدارد. و این یک اصلی است که البته مجلس هم کاملا رعایت خواهد نمود. چنانچه اینجا مکرر اتفاق افتاده که راجع به بعضی دعاوی ا زطرف ارباب طلب و حقوق عرایضی بمجلس داده شده و بدیهی است که نظر مجلس هم همین بوده که هر چه زودتر این کار تصفیه شود. حالا باید دید و زارت مالیه نسبت باین موضوع دقت کامل خواهد شد یا نه؟ اولا مقصود ا زاین لایحه این است که تا دو سه سال قبل در وزارت مالیه معمول معمول بوده است. حوالجاتی ا زبابت حقوق سنواتی اشخاص در مقابل مالیات آنها صادر و محاسبه میشده یعنی در وزارت مالیه یکمقدار از عملیاتش عبارت بوده ا زحرکت یک کاغذهائی در هوا و قبض واقباض نسبت بیک اشخاصی و این کار علاوه دست دولت را تنک می‌کرد. خیلی هم مشگل بود و اگر هم فرضا ادارات دولت ا زعهده انجام این کار بر می‌آمدند.یکعده اعضاء و اجزاء زیاد ودفاتر ولوازم و اوراق لازم بود که باین کار رسیدگی کنند. واین امر را باید هر چه زودتر خاتمه حالا روزی که دولت حاضر شده رسدکی بمطالعات حقه از دولت دارند. طلب آنها را از بابت بقایا و بدهی شان قبول کنند. من تصور می‌کنم باید دولت را تقدیر کرد برای اینکه ملتفت این قضیه شده است که اعتبار مهر و امضای خودش است باید نگاه بدارد. زیرا این مسئله اهمیتش خیلی بیشتر از ضرری است که احتمال دارد. دولت ا زبابت پرداخت مطالبات مردم متحمل بشود. هر وقت آقای شیروانی میل داشته باشند بنده حاضرم صدفقره اسناد ومدارک راجع بمطالبات مردم بایشان ارائه بدهم که بدانند مردم حق دارند و چون دولت قوی است وزورش بیشتر است. اصلا حاضر نیست حرف آن صاحب طلب را گوش کند. اما اینکه این قسمت ا زمطالبات مردم در کجا بایستی ثابت شود این قضیه یکی از عیوبات تشکیلات مملکتی ما است که بایستی یک روزی یک قانونی وضع شود وتکلیف مردم را نسبت باین مطلب معین کند که کدام است آن محکمه صالحه که حق رسیدگی بد عاوی بین مردم و دولت را دارد. امروز اگر بمحاکمات مالیه بروند اسباب زحمت است. برای اینکه محاکمات مالیه از مستخدمین وزارت مالیه تشکیل شده که قطعا د رتحت تاثیرات ما فوقش است ۰ اگر بعدلیه برود که می‌گویند اصلا عدلیه صلاحیت رسیدگی بدعاوی و اختلافاتی که ما بین مردم و دولت هست ندارد. بنابراین این قانونی که پیشنهاد شده است از نقطه نظر حقوقی کاملا مطابق اس با قانون شرع و عرف و بنده با آن موافقم.
(خنده نمایندگان)
رئیس ـ آقای آقا سید یعقوب (اجازه)
آقا سید یعقوب ـ بنده ناچارم اولا جواب این فرمایشی را که آقای رئیس فرمودند عرض کنم با رفع توهم بشود. یکوقتی در دوره چهارم شاهزاده سلیمان میرزا فرمودند که مسائل سیاسی مثل مسائل اجتهادی است و می‌شود باقامه ادله انسان تغییر عقیده پیدا کند راجع باین لا ئحه دلائلی آقای فرزین در آن روز بیان کردند و اظهار نمودند کار وزارت مالیه سهل و آسان می‌شود و بجریان می‌افتد و یک حقوقهای کمی است و چیزی نیست و ضرری متوجه دولت نمی‌شود. از این قبیل فرمایشات فرمودند که آن روز بنده با این قانون موافق شدم ولی حالا قطع نظر از ایراداتی که آقای شیروانی نمودند بند دو اصل را در نظر دارم یکی این است که ما در دوره چهارم در همین مجلس یک قانونی گذانیدیم که آن قانون خزانه داری است که با یک شعف و شادمانی آن را گذارانیم و گفتیم که می‌خواهیم د رتحت این قانون عایدات را تمرکز بدهیم بچه معنی؟ بمعنای اینکه این جزئیائی که هر کسی در ملک خودش حکومت داشته باشد از بین برود و نفوذ دولت و او امر دولت در تمام اقطار مملکت حتی نسبت بدهات و قصبات هم جاری شود وعوائد از مجرای خزانه داری وصول شود واز آنجا هم بیرون بیاید وخرج شود یک کسی پیش خودش یک دفتری درست نکند و بر حست دفتر خودش بمامور مالیه بگوید من خرج و دخل کردم این است مواجب من واین است مواجب آقا زاده من و این است حقوق نو کرمن این هم حقوقی است که دولت برای من برقرار نموده آنوقت همان دفتر سند شود ا زبرای تفریغ حساب در وزارت مالیه. ما خواستیم بواسطه قانون خزانه داری عایدات تمرکز پیدا کند وعوائد تمامت نورد شود بخزانه دولت و از خزانه دولت هم خارج شود و اصول سابقه را بکلی از بین ببریم. اینکار را کردیم واز آن طرف رئیس مالیه آوردیم که موظبت کند راجع باین قضیه این یک مسئله. مسئله دوم این است که آقایان ملاحظه بفرمایند تواریخ ایران را که ا زابتداء مبدا تیول و سیوزعال از همین جا شروع شده است. هی آمده‌اند در در بار خدمت کرده‌اند وواقعا هم خدمت کرده‌اند نه اینکه خدمت نکرده باشند آنوقت فرمان گرفته‌اند که در مقابل خدمات صادقانه فلان سر کرده به تیول ابدی و سیورغال سرمدی فلا ن مالیات را واگذار کرده‌اند یا مواجبی برقرار نموده‌اند مثلا صد خروار گندم. پنجاه خروار جووفلان مبلغ نقد را از محل فلان ده باو واگذار کرده‌اند وقتی که تارخ را نگاه کنیم می‌بینیم مبدا تیول و سیور غال واین حقوقها از همین جا شروع شده است. در دوره جدید تغییراتی که شده انی است که این اصول ملوک الطایفی جزئی جزئی که هر کس د رملک خودش یک سلطنتی داشته باشد گفتند باید از بین برود ودولت آنطور سلوک بکند بعباره اخری رعایا را دولت پرست کنند نه مالک پرست. دولت باید قادر باشد رعایای خودش را حفظ کند و این اصول را بر اندازد تا قدرت پیداکند معنای دولت مرکزی این است که عرض کردم هر عادت زشتی که در این مملکت برقرار شد در اولش جزئی بوده آن را جلوگیری نگردند کم کم آن جزئی کلی شد همه شما هم بامن هم عقیده هستید که عنوان تیول و سیورغال بدعنوانی است و باید مرکزیت بدولت داد. عرض می‌کنم همین جزئیات مارا بر میگرداند بهمان حالتی که خواستیم ا زآن حالت خودمان را تغییر بدهیم. این است نظر مخالفت بنده. نظر دیگرم این است که آقای شیروانی بیان کردند که صورت حقوق و مستمریات و شهریه امسال را هنوز وزارت مالیه نتوانسته است بمجلس بفرستند و صورت شهریه را منضبط ومرتب کند واز تصویب نشده تو حساب کن باید تصویب شود آنوقت برود حساب کند اینها است نظریات بنده در این ماده واین است نظر مخالفتم راجع باین لایحه
مخبر ـ بند ه تعجب می‌کنم که د ریک مسئله باین سادگی این مطلب را آقای آقا سید یعقوب ا زکجا پیدا کردند و بیان نمودند. زیرا این نه مربوط بتصویب شهریه و مستمریها که ما تصویب کرده یا نکرده باشیم گمان می‌کنم ا زخاطرها فراموش شده باشد. در لایحه تشریح کرده بود نظر باینکه ماده پنج قانون محاسبات عمومی مصو به ۲۱ صفر ۱۳۲۹می‌گوید که اعتبارات کل یا جزء هر سنه که تا روز آخر موقع خرج پیدا نکرده باشد برگشت می‌کند حالا فرض بفرمائید که یک مستمریات مصوبه اولا مربوط بتیول و سیورغال که فرمودید نیست. تمام مصوبه مجلس است و ما حرف از مصوبه مجلس می‌زنیم یعنی کتاب قوی ئیل ۱۳۲۸مقصود آن مستمری و شهریه هائی است که مجلس اول از آن مستمری و شهریه هائی است که مجلس اول ا زآن تاریخ وضع کرده پس اینها مربوط بتیول و سیورغال نیست تصور بفرمائید در سنه لوی ئیل گذشته در فارس خودتا ن یک مستمریاتی بوده که در حق بعضی اشخاص برقرار بوده و در آخر سال (بواسطه مخارج لازم فور ی که بیشتر لازم بوده با پرداخت مستمریها) پرداخت نشده است آن مستمریها و آن اشخاصی هم که مستمری داشته‌اند یک مقداری از مالیاتشان را زمین گذاشته‌اند باصطلاح مالیه موقو ف المطالبه مانده است و مستمری خودشان را هم نگرفته‌اند یعنی این حساب ناتمام مانده است. همینطور در تمام ایالات وولایات و در مرکز این قبیل معوقه‌ها هست د راین سنوات وزارت مالیه یا مجال نکرده بود که باین حسابهای معوقه رسیدگی نماید یا نخواسته است ا زدو سال قبل که باین فکر افتاده‌اند دیدند یکی از چیزهائی که فوق العاده وزارت مالیه را مشغول داشته است این مسئله است همیشه باید وزارت مالیه یک اداره بقایا یا یک شعب بقایا یا شعب وظایف داشته باشد که معلوم شود در سالهای پیش چقدر مستمری چه اشخاصی طلب کارند و در مقابل چه اشخاصی بده کارند که این محاسبات راتصفیه کند و این چیزهائی را هم را که آقا ی شیروانی گفتند ابدا نیست. اگر یک کسی از چهل سال پیش بیاید مطالبه مستمری بکند ابدا یکشاهی باو نمی‌دهند مقصود ا زمستمری که گفته می‌شود مستمریات مصوبه مجلس شورای ملی است. مقصود ا زمستمریات مستمریات عهد دقیانوس نیست آنوقت وزارت مالیه خواست این محاسبات را تصفیه کند یعنی یک کسیکه مستمری داشته است در پنج سال قبل یا هشت سال قبل و در آن سال هم نرج مستمری مثلا بموجب تصویب نامه‌ها ی دولت یک تومان بوده است یا دوریال بوده است به نرخ همان سال اگر مالیاتی بده دارند این را حساب و تصفیه کنند که دیگر این قلم بقایا برداشته بشود و از مستمریات حذف شود که عده خودشان را طلب کار دولت ندانند و دولت هم دیگر بده کار نباشد و یک حسابها ئی را هم که منشاء وماخذ و معنائی ندارد د رحساب خودش ننویسد و این حسابها را بکلی تسویه کنند آنوقت برخوردند بهمین ماده که الا ن قرائت کردم (ماده پنچ قانون محاسبات عمومی) دیدند بدون تصویب مجلس شورای ملی نمی‌توانند این محاسبات را تفریغ کنند واین اشکالاتی را که آقاو آقای شیروانی اظهار کردند بنده ابدا در این لایحه نمی‌بینم ونه قصد دولت این بوده ونه قصد کمیسیون باز هم برای رفع اشکال و برا ی استحکا م مطلب اگر چیزی بنظرتان می‌رسد بفرمائید ما قبول می‌کنیم والا اصل مطلب این است.
(جمعی ا زنمایندگان گفتند مذاکرات کافی است)
رئیس ـ کافی است مذاکرات؟
بعضی از نمایندگان ـ بلی کافی است
رئیس ـ پیشنهادها قرائت می‌شود (بمضمون ذیل قرائت شد)
بنده پیشنهاد می‌کنم کلمه همان سنه ا زماده حذف شود شوشتری
بجای پیشنها د می‌نمایم که پس از (وشهریه) اضافه شود (فقط تا یکصد تومان) طهرانی بنده پیشنهاد ذیل را تقدیم می‌کنم دولت مجاز است مطالبات مصدقه و ثابته اشخاص را از بابت بدهی مالیاتی آنان احتساب کند مشروطه برا ینکه مطالبات راجع بشهریه ومستمری و یا حقوق و مقرری اداری همان اشخاص بوده ومربوط ببعد ا زتاریخ ۱۳۲۸باشد شریعت زاده
بنده پیشنهاد می‌کنم بجای ماده اولت این قسم نوشته شود کلیه مطالبات اشخاص که جنسی بدولت فروخته یا برای دولت مزدوری نموده‌اند باید بابت مالیات آنها محسوب بشود.
محمد هاشم میرزا این بنده پیشنهاد می‌نمایم که پس از لفظ دولت در (پرانتز) اضافه شود که د رکمیسیون مالیه تصدیق شده باشد
طهرانی
شیخ محمد علی الموتی پیشنهاد می‌نماید اشخاصی که مالیات بده هستند یعنی عایدات دارند ومحتاج بشهریه آنان در عوض مالیات محسوب نشود مستمری و شهریه آنان قطعی شود.
رئیس ـ ماده دوم (بمضمون ذیل قرائت شد)
ماده ۲ ـ مستمری وشهریه فقط اندازه نرخ معمول که دولت بسایر مستمری وشهریه بگیرها تادیه می‌نماید د رمقابل بدهی دائن محسوب خواهد شد
رئیس ـ آقای شیروانی (اجازه)
شیروانی ـ مستمری و شهریه باندازه نرخ معمول. بنده نرخ معمول را نمیدانم چقدر است زیرا در ماده باید می‌گوید نسبت بهمان سنه. یعنی اگر از زمان فترت در یک کابینه یک عده اشخاص آمده‌اند تصویب نامه تومان تومان صادر کرده‌اند بنرخ آنمروز بدهند بنده اساسا آن تصوبینامه‌ها را برخلاف قانون اساسی می دانم وهر عملی که در دوره فترت شده تمام را باطل وغلط می دانم بنابر این آنوقت یک کسی که آمده تومانی دوریال مستمریش را تومانی یک تومان کرده حالا هم که می‌خواهد حساب خودش را که تقریبا از دوره فتحعلی شاه با حالا داشته حساب کند مطابق مفاد این ماده (بعد اگر ماده تا را عوض کنند چه عرض کنم) ولی بموجب این ماده اززمان خاقان مغفور هر چه بدهی بدولت دارد چون توی کتابچه مستمریات اسمش نوشته شده باید مالیاتش را بهش به بخشند مالیات که نداده زور داشته تفنک داشته. اینها را از همان موقع حساب کنند و بگوید من مفت خور بوده‌ام چون آن روز مفت خور بوده‌ام امروز مالیات نمی‌دهم. این است که عرض می‌کنم مخالفت بنده با این ماده برای همین است. (مستمری و شهریه فقط باندازه نرخ معمول این نرخ معمول) این نرخ معمول تعینش لابد با یکی مستخدمین مالیه خواهد بود بیکی که زور ندارد می‌گویند باید نرخ معمول تومانی دوریال وحساب شود ویکی دیگر که نفوذ دارد. می‌تواند برود ووزارت مالیه را تحت نفو و تاثیر خودش دربیاورد انی دیگر نرخ معمولش یک تومان می‌شود. این دیگر بسته است بقدرت و نفوذ اشخاصی که یک وقتی تفنگ داشته ومالیات نمی‌دادند حالا طور دیگر مالیات نمی‌دهند یعنی حالاکه باید توی سرش بزنید و مالیاتش را بگیرند می‌گوید یک وقتی کاغذ پاره بدست من بوده حالا نبایستی مالیات بدهم و بالاخره بنده با این نرخ معمول هم مخالفم.
مخبر ـ عیب کار اینجا است که ایشان بعد از اظهار مخافت عرایض ما را گوش نمی‌دهند. مکررات می‌فرمایند. اینکه می‌گویند ا زعهد فتحعلی شاه کتا ب مستمریات باقی نمانده کتاب مستمریات همان است که ازتصویب مجلس گذشته است اما راجع بنرخ معمول که می‌فرمایند. بنده کاری ندارم تمام بتصویب نامه ـ هائی که در دوره فترت صادر شده ولی همان تصویبنامه هائی که در آن موقع را جع بمستمریات صادر شده بنفع دولت بوده است مجلس کی رای داد تومانی پنچقران بدهند ؟مجلس کی رای داد تومانی دو ریال بدهند اینها بموجب تصویبنامه‌ها ی دوره فترت است یک کابینه آمد تومانی پنجقران کرد. یک کابینه تومانی دو ریال کرد. اینرا هم مثل سایر چیزهای دوره فترت نمی‌شود حساب کرد بعلاوه نرخ معمول که می‌گویند یعنی نرخ معمول مربوطه بهمان سنه. مثلا سنه لوی ئیل را تومانی پنجهزار داده‌اند حالا هم تومانی پنجهزار حساب می‌نمایند یا یکنفر تومانی تومان گرفته حالا هم باید همانطور محسوب دارند مقصود این است که نرخ معمول همان سا ل را د رنظر بگیرند یکسال معمول بوده است که تمام مستمریات را تومانی دو ریال داده‌اند حالا هم بهمان نرخ تومانی دوریال حساب می‌کنند اینرا باید و زارت مالیه تشخیص بدهد و شما هم مطمئن باشید که امروز وزارت مالیه تومانی دوریال را دو ریال و یکشاهی نخواهد داد واینهم مربوط بامسال نیست چرا برای اینکه امسال محتاج نیستند. امسال را قانون محاسبات عمومی جلویش رانمیگرد این مربوط بسالهای گذشته است و خیلی هم اگر بخواهیم جلو برویم باید ازمجلس اول بگیریم تا حالا د رصورتیکه این اندازه هم نیست.
رئیس ـباید عرض کنم که راپرت کمیسیون خارجه راجع بمستخدمین بلژیکی حاضر است بعداز اینکه این مطلب تمام شد ممکن است مطرح شود
بعضی از نمایندگان ـ مذاکرات کافی است.
آقا سید یعقوب ـکافی نیست
رئیس ـ آقای آقا سید یعقوب (اجازه)
آقا سید یعقوب ـ بنده عرض ردم با کفایت مذاکرات مخالفم اجازه می فرمائید رئیس ـ بفرمائید آقا سید یعقوب ـ بنده برای خاصر این عرض کردم مخافم زیرا رای دادن بصدیق است و تصدیق بدون تصور موضوع راهم گمان نمی‌کنم هیچ عاقلی بنماید. حالا که ما باید رای بدهیم بنابر فرمایش خود آقا ی عمادالسلطنه ما نمی دانیم چقدر است و از چه راه است؟ بنابراین ما بیک چیز مجهول مبهم چطور رای بدهیم تصدیق فرع بر است. این است جهت مخالفت بنده
رئیس - را ی می‌گیرم آقایانیکه مذاکرات را ذدر ماده دو کافی میدانند قیام فرمایند.
(اغلب قیام نمودند)
رئیس ـ اکثریت است. ماده الحاقیه پیشنهاد آقای دکتر آقایان. (بمضمون ذیل خوانده شد)
ماده الحاقیه ذیل را پیشنهاد می‌نمایم: شهریه با مستمری که قبل از این قانون در مقابل محکومیت صاحبان آنها در توقیف عدلیه بوده شامل این قانون نمی‌باشد
رئیس ـ شور اول تمام شد بایدرای بگیریم بورود در شور ثانی آقایانی که تصویب می‌کنند قیام فرمایند
(عده کثیری قیام نمودند)
رئیس ـ تصویب شد پیشنهاد آقای ضیاء. (بترتیب ذیل خوانده شد)
حقیر پیشنهاد می‌نمایم خبر کمیسیون فوائد عامه راجع بادزان و مقادیر جزو دستور شود
رئیس ـ آقای عماد السلطنه (اجازه)
عمادالسلطنه ـ بنده می‌خواستم عرض کنم لایحه بلژیکها بمناسباتی که همه آقایان می دانند چون تجدید کنترات است. موعد زیادی هم بانقضاء‌مدت کنتراتشان باقی نمانده باید زودتر تکلیفشان معین شود خوبست امروز جز و دستور شود که تکلیفش معلوم شود آنوقت بعد پس فردا لوایحی که هست همه شان تمام خواهد شد.
رئیس ـ آقای ضیاء (اجازه)
ضیاء ـ بنده می‌خواستم عرض کنم که فقط یک ماده الحاقیه از این قانون بیشتر نممانده است و مذاکرات زیادی هم لا زم نخواهد داشت و راجع بیازده نفر یادو ازده فقر مستخدمین بلژیکی هم همه موافقند وممکن است جزء دستور در جلسه آتیه باشد
رئیس ـ رای جرفته می‌شود بپیشنهاد آقای ضیاء آقایان موافقین قیام فرمایند.
(اغلب قیام نمودند)
(راپورت مزبور بشرح ذیل خوانده شد)
ماده الحاقیه ـ دولت مکلف است که اوز آن فلری را که در مملکت تا تاریخ تصویب این قانون موجود است در عوض اوزان جدید ه از همان فلز باکسره سه عشر ا ز وزن قبول نماید. جدول منضم باین قانون موافق باهمان صورت است که اخیرا ضمیمه بوده باضافه مقرارت ذیل: اضافات ـدر اضعاف مقیاس سطح: میل مربع یکملیون کز مربع بیک کیلومتر مربع در اجزای مقیاس حجم: موی مکعب یک میلمتر مکعب در مقیاس وزن: مثقال ۱۰ گرم
رئیس ـ مخبر کمیسیون حاضر نیست.
یکنفر ار نمایندگان ـ منشی هست
رئیس ـآقای ضیائی (اجازه)
ضیائی ـ بنده موافقم
رئیس ـ آقای شریعت زاده
شریعت زاده ـ از این ماد ه الحاقیه اینطور مستفاد می‌شود که برای مخارج تهیه سنگهای جدید یک تفاوتی معین شده است و آن تفاوت این است از برای ساختن همان سنگ. در صورتیکه اینطور نیست. برای ساختن یک سنگی که مدلیش د روزارت فوائد عامه ساخته شده است بنده اطلاع دارم که اگر یک سنگ فلزی موجودی را بدهند معادل او از همان فلز نمی‌شود ساخت. بنابراین نمی‌شود دولت را ملزم نمود باینکه کلیه سنگهای فلزی را قبول کند یا سه عشر کمتر ازحیث وزن و سنگهای جدیده را عوض بدهد مگر اینکه مجلس در نظر داشته باشد که یک اعتباری بدولت بدهد که اگر سه عشر سنگهای سابقه کافی نباشد از روی آن اعتبار مخارج را بپردازد و بعقیده بنده این ماده عملی نیست و تا اعتبار مخصوصی در نداشته باشد نمی‌تواند انب کاره را بکند
رئیس – آقای ضیاء (اجازه)
ضیاء ـ بنده خاطر محترم آقای شریعت زاده را تدکر می‌دهم که اصل لایحه بقسمی تدوین شده که ساختن اوزان و سنگ برای هر کسی آزاد است مثلا فلان آهنگر یا مسگر صد من سنگ لازم دارد در حالتی که خودش آهنگر است. یا فلان مسگر در حالتی که خودش مسگر است. در اینطورت اشخاصی هستند که سنگ برای خودشان تهیه می‌کنند مطابق همان ترتیبی که وزارت فوائد عامه در قانون ونظامنامه معین کرده است و پس ا زآنکه بمهر و زارت فوائد عامه رسید آن سنگ را بکار می‌اندازد و در کلیاتش هم در این موضوع خیلی مذاکره شد و نظر محترم بعضی از آقایان این بود که در دهات و قراء ممکن است اشخاص بی بضاعتی باشند و د رآنجاها هم آهنگر یا مسگر نباشد و بخواهند سنگهایشان را عوض کنند. این بودکه برای تسیهل امر اظهار رای شد و مجلس هم موافقت کرد که در این گونه امور سنگهائی که تهیه می‌شود برای مردمان بی بضاعت که در دهات هستند سنگهائی که آنها موجود دارند از آهن با سایر فلزات است. آنها را بگیرند و سه عشر کسر کنند و د رعوض سننگ جدید بآنها بدهند. این بود که از نقطه نظر تسهیل امر این ماده را پیشنهاد کردند و در جلسات گذشته هم مجلس موافقت کرد و کمیسیون هم از همین نقطه نظر اظهار موافقت نموده است.
جمعی از نمایندگان ـ مذاکرات کافی است.
معاون وزارت مالیه ـ برای اصلاح این منظور اعتبار ی را که آقای شریعت زاده متذکر شدند لازم است در جای خودش صحیح است و بعلاوه پیش بینی این قسم چیزها ئی را هم که آقای ضیاء‌الواعظین فرمودند لازم است یعنی را جع بقرا ء‌و قصبات و مساعدت با شخاص بی بضاعت و آنهائی که استطاعت نداردن آن هم صحیح است و لی بنده در این جا یک اشکالی بنظرم رسیده که اگر رفع این اشکال هم بشود خیلی خوبست و آن این است که در سنگهای جدیدی که ساخته می‌شود ملزم نیستند حتما ا زهمان فلزی باشد که سنگهای قدیم ساخته شده است زیرا ممکن است که غالبا سنگهای جدید را از یک فلزهای مخلوطی بمناسبت وزنه‌های جدید معادل سه عشر کسر می‌کنند این د رصورتی است که از یک فلز واحد باشد. ولی وقتی فلز واحد نباشد اشکال پیش می‌آید بنابراین اگر رفع این اشکال هم بشود خیلی خوبست
رئیس ـ آقای تدین (اجازه)
تدین ـ بنده موافقم
بعضی از نمایندگان ـ بلی کافی است.
رئیس ـ پیشنهاد آقای آقا میرزا شهاب الدین (بترتیب ذیل خوانده شد)
بنده پیشنهاد می‌کنم جمله تا تاریخ تصویب این قانون تبدیل شود بجمله تا تاریخ اجراء این قانون هر یک از نقاط
آقا میرزا شهاب ـ در اینجا نوشته شده است تا تاریخ تصویب این قانون اوزان فلزی که موجود است تبدیل می‌شود باوزان جدید این اوزان فلزی موجود هیچگدام تاریخ رویش نیست و ممکن است در موقع اجراء این قانون مامورین این امر هر کدام از اوزان را که نمی‌خواهند قبول کنند بگویند اینهاوا بعد از تصویب این قانون درست کرده‌اید بنابراین باید اینجا نوشته شود تا حین اجرای این قانون هر چه موجود است دارند. آن وزنه بتواند آن فلز را را بدهد د رعوض وزنه جدید بگیرد
جمعی از نمایندگان ـ صحیح است.
رئیس ـ آقای شیروانی ـ این بنده تصور می‌کنم لازم باشد. برای اینکه این سنگها را وقتی که بنده در کمیسیون عوائد عامه بود م اینطور قائل شدند که بیک شکل مخصوصی درست بکنند ودولت هم یک مهرهای مخصوصی روی آن می‌زند در این صورت این سنگها با سایر سنگها اشتباه نمی‌شود.
بعضی از نمایندگان ـ این مربوط بهم نبود
رئیس ـ را ی می‌گیریم آقایانی که این پیشنهاد را قابل توجه می دانند قیام فرمایند
(اغلب قیام نمودند)
رئیس ـقابل توجه شد مراجعه می‌شود بکمیسیون ماده دهم (بشرح آتی قرائت شد)
ماده ۱۰ ـ وزارت فلاحت و تجارت و فوائد عامه مامور اجرای این قانون و سایر وزارتخانه‌ها نیز هر یک در حدود اختیارات خود در اجرای آن مشارکت خواهند نمود.
رئیس ـ مخالفی ندارد؟
جمعی از نمایندگان ـ از نمایندگان خیر
رئیس ـ بعد از آنکه تکلیف آنماده که مراجعه شد بکمیسیون معین شد آن وقت این ماده یازده می‌شود را ی می‌گیریم آقایانی که این ماده ر اتصویب می‌کنند قیام فرمایند.
(اغلب قیام نمودند)
رئیس ـ تصویب شد را یباید گرفته شود باضعاف مقیاسهای سطح قفیز صد گز مربع یک دکامتر مربع مخالفی دارد؟
جمعی از نمایندگان ـ خیر
رئیس – آقایانی که تصویب می‌کنند قیام فرمایند
(اغلب قیام نمودند)
رئیس ـ تصویب شد. جریب ده هزار گز مربع ـ هکتار آقایان کنندگان قیام فرمایند
(عده کثیری قیام نمودند)
رئیس ـ تصویب شد. میل مربع مساوی یک میلیون گز مربع یا یک کیلو متر مربع اقایان موافقین قیام فرمایند.
(اغلب نمایندگان قیام نمودند)
رئیس ـ تصویب شد.
مقیاسهای حجم (بشرح ذیل خوانده شد) مقیاسهای حجم گز مکعب مساوی یک متر مکعب اجزاء کره مکعت مساوی یک دسی متر مکعب ۱ پیمانه مساوی یک لیتر بهر مکعب مساوی یک سانتی متر مکعب موی مکعب مساوی یک میلی متر مکعب د رپیمانه‌ها برای مالیات و غیره کره مکعب واحد مقیاس خواهد بود پیمانه‌ها برای مالیات و غیره کره مکعب واحد مقیاس خواهد بود و پیمانه نامیده خواهد شد
رئیس ـ رای گرفته می‌شود. کره مکعب مساوی یک دسیمتر مکعب آقایان موافقین قیام فرمایند
(اکثر برخاستند)
رئیس ـ تصویب شد. بهر مکعب مساوی یک سانتی متر مکعب
رئیس ـ آقایان تصویب کنندگان قیام فرمایند
(غالب نمایندگان قیام نمودند)
رئیس ـ تصویب شد موی مکعب مساوی یک میلی متر مکعب
رئیس ـ آقایانی که تصویب می‌کنند قیام فرمایند
(اکثر قیام نمودند)
رئیس ـ تصویب شد پیمانه مساوی یک لیتر
رئیس ـ آقایانی که تصویب می‌کنند قیام فرمایند
(اغلب برخاستند)
رئیس ـتصویب شد
مقیاسیهای وزن ۰ دوم مساوی یک گرام
اجزاء
نخود :ده یک درم
ارزان :صد یک درم
خردل :هزار یک درم
مثقال د درم سیر: صد درم سنگ ـ هزار درم
تبصره دولت می‌تواند محض سهولت معاملات اجزاء‌و اضعاف قرعی برای مقیاسهای وزن تهیه نماید. واحد مقیاس درم مساوی یک گرام
رئیس ـ را ی می‌گیریم باین قسمت که قرائت شد. آقایان موفقین قیام فرمایند
(اغلب قیام نمودند)
رئیس ـ تصویب شد نخود: ده یک درم
رئیس ـ آقایان که تصویب کنندگان قیام فرمایند
(اغلب نمایندگان قیام نمودند
رئیس ـ تصویب شد
ارزان ـ صد یک درم
رئیس ـ آقایانی که موافقند قیام فرمایند.
(عده کثیری برخاستند)
رئیس ــ تصویب شد خردل :هزار یک درم
رئیس ـ آقایان موافقین قیام فرمایند
(غالب نمایندگان قیام نمودند)
رئیس ـ تصویب شد اضعاف
مثقال مساوی ده درم
رئیس - آقایانی که موفق هستند قیام فرمایند
(اکبر قیام نمودند)
رئیس ـ تصویب شد :سیر صد درم
رئیس ـ آقایان موافقین قیام فرمایند
(اغلب برخاستند)
رئیس ـ تصویب شد
سنگ: هزار دوم
رئیس-آقایانی که تصویب می‌نمایند قیام فرمایند.
(اغلب قیام نمودند)
رئیس ـ تصویب شد. اینجا اشتباهی شد مثقال را ده درم قرائت نمودند باید ده گرم باشد.
تبصره ـ دولت می‌تواند محض سهولت معامللات اجزاء‌و اضعاف فرعی برای مقیاسهای وزن تهیه نماید
رئیس ـ مخالفی دارد
شیروانی ـ بنده مخالفم
تدین ـ بنده هم مخالفم
رئیس ـ آقای تدین (اجازه)
تدین ـ اینجا اجزاء و اضعاف بطور مللق نوشته شده و باید اینجا کلمه اعشاری را علاوه کنند که رفع اختلاف بشود. باید بنویسند اضعاف و اجزاء اعشاری
رئیس ـ آقای آقا سید یعقوب موافقند؟
آقا سید یعقوب ـ بلی بنده می‌خواستم عرض کنم این اشکالی ندارد در کمیسیون هم این صحبت شد اشکالی ندارد
رئیس ـ قای شیروانی (اجازه)
شیراونی ـ بنده هم نظر همین طور است که آقای تدین فرمودند زیرا اینجا اضعاف و اجزاء اعشاری است یا غیر اعشاری ؟اگر اعشار یاست باید ذکر شود و اگر غیر اعشاری است که نقض غرض است. زیرا ما می‌خواهیم اصول اصول سیستم مطریک را بپذیریم.
رئیس ـ آقای تقی زاده (اجازه)
تقی زاده ـ بنده تصور می‌کنم ایجا مقصود غیر اعشاری است و در کمیسیون هم که در این مطلب مذاکره می‌شد مقصودشان این بودکه من و سایر سنگهائی را هم که فعلا موجود است باین زودی از بین نرود. یعنی اگر دولت من را می‌خواهد سه سنگ قرار بدهد بتواند یا اگر بخواهند یک چیزهای دیگری مثلا پنج مثقالی یا چارک یا سیر داشته باشند بتوانند ولی در هر صورت اساسش باید روی همان سنگ ودرم باشد.
رئیس ـ شاهزاده غلامحیسن میرزا(اجازه)
غلامحسین میرزا ـدر کمیسیون هم همین طور که آقای تقی زاده فرمودند مقصود این بود که یک وزنه‌های دیگر ی هم باشد. مثلا اگر بخواهند وزن پنج درمی که مساوی با پنج گرم است داشته باشند بتوانند درست کنند و در آنجاهائی اضافه که اصول سیستم مطریک هم کاملا مجری است مذلک آنجا هم همین طور است. مثلادر فرانسه اوزانی است که مساوی است با سه کیلو یا چهار کیلو یا پنج کیلو ـ این هیج مانعی ندارد. اینجاشما اجازه می‌دهید که اگر دولت بخواهد یک اوزانی که مثلا مساوی با پنج کیلو یا سه کیلو باشد تهیه نماید بتواند.
رئیس ـآقای تدین (اجازه)
تدینن بنده مقصودم همان بود عرض کردم مولی بعد از توضیحاتی که آقای تقی زاده دادند اشکالم زیادتر شد و کاملا مخالفم زیرا (اضعاف و اجزاء‌هر قدر که دولت بخواهد مختار است درست کند) اگر در حدود کسر اعشاری باشد می‌تواند والا اگر غیر ا زکسر اعشاری باشد آنوقت باز ای همان و ضعیتی می‌شود که در سابق داشتیم مثل بیست و چهار نخود یک مثقال شانزده مثقال یک سیر. چهل سیر یک من و بالاخره صد من یکخروار و این نقض غرض است و در این مدت یک زحمت بیفائده کشیده‌ایم بنابراین بنده بعد از توضیحاتی که آقا دادند اگر کلمه اعشاری علاوه شود بنده هم موافقم و الا مخلالفم و پیشنهادی هم تقدیم کرده‌ام.
رئیس ـ آقای زعیم (اجازه)
زعیم ـدر اینجا نمی‌شود گفت که حتما بعد از اجزاء و اضعاف باید کلمه اعشاری اضافه شود برای اینکه قرض کنید یک کسی پنج پیمانه شیر می‌خواهد برای این یک سنگی درست می‌کنند ویک اسمی هم میگدارند ولی وزنش پنج پنمانه است و این پنچ پیمانه خودش اعشار ی است و قابل تجزیه است بده واین را اگر بگوئیم حکما باید پنج با راه پنج دفعه بشکند برا ی اینکه اجزاء‌اعشاری پیدا شود اینکه نمی‌شود و اساسا وقتی که قاعده روی اعشاری شد طبعا اضعاف اجزاء اعشاری می‌شود. مثلا در مقیاس نقد واحد قران قران است وقتی که چاپ می‌کنیم می‌بینیم یکشاهی. صددینار و همینطور بالاتر تا تومان همه اضعاف و اجزاء اعشاری است و لی اینکه قید شود که اینجا حکما کلمه اعشار ی گنجانیده شود فایده ندارد زیرا این کلمه مهمل می‌ماند و یک معنای علمی پیدا نمی‌کند جز اینکه دست و پای کسب را تنک می‌کند و همانطور که آقا ی تقی زاده فرمودند دولت می‌تواند واحد را اعشاری قرار بدهد و سنگهای دیگری هم داشته باشد که کسبه با اومعامله کنند بنده هم با ایشان موفقم و راپرت را کافی میدانم و گمان نمی‌کنم این نظری که حکما کلمه اعشاری درش قید شود لاز م باشد.
رئیس ـ پیشنهاد آقای تدین.
(بترتیب ذیل خوانده شد)
بنده پیشنهاد می‌کنم که کلمه اعشاری بعد از جمله (اضعاف و اجزاء‌فرعی) اضافه شود
رئیس ـ توضیحی دارید بفرمائید
تدین ـ بنده توضیحم همان بود عرض کردم ولی می‌خواستم تذکر بدهم بآقای زعیم که کسر متعارفی قابل تحویل بکسر اعشاری نیست کسر متعارف سه قسمت است. یک قسمتش قابل تحویل یا عشار ی هست ولی دوقسم دیگرش نیست و کسر متناوب بسیط و متناوب مرکب پیدا می‌شود اگر مقصود اینجا است که یک چهارم واحد را بگیرند این قابل تحویل است مثل پنچ درصدم پنجاه صدم و سه ربعش که می‌شود هفتاد و پنج صدم. امااگر غیر از این باشد ممکن استکه بخواهند تحویل بیک کسرهای غریب و عجیبی بکنند که بکلی موضوع این لایحه را از بین ببرد
رئیس ـ رای گرفته می‌شود بقابل توجه بودن پییشنهاد آقای تدین آقایان موافقین قیام فرمایند
(اغلب قیام نمودند)
رئیس ـ قابل توجه شد مراجعه می‌شود بکمیسیون آقای دامغانی (اجازه)
دامغانی ـ بنده تصور می‌کنم چون مخبر حاضر نیست و مدتی هم این راپورت طول کشیده خوب است آقایان اعضاء کمیسیون هم پیشنهاد آقای تدین هم پیشنهاد آقای آقا میرزا شهاب را قبول کنند برای اینکه دیگر باز مدتی در آن حرف زده نشود و بنده که یکی از اعضاء‌کمیسیون هم قبول می‌کنم
ریئس ـ جلسه را می فرمائید ختم کنیم؟
جمعی ا زنمایندگان ـ صحیح است
رئیس ـ آقای بیات (اجازه)
بیات ـ بنده در دستور عرضی دارم.
رئیس ـ بفرمائید
بیات ـقانون سجل احولا گویا چند ماده از ش باقی ماند ه و از قراری که بنده تحقیق کرده‌ام د رکمیسیون داخله مذاکره شده و راپورت هم داده‌اند خواستم پیشنهاد کنم در جلسه دیگر جزء دستور شود
رئیس ـ مخالفی ندارد
بعضی از نمایندگان ـ خیر
رئیس ـ آقای تقی زاده (اجازه)
تقی زاده ـبنده می‌خواستم پیشنهاد کنم که همین مسئله اوزان و مقادیر که شاید ده دقیقه بیشتر وقت ندارد. در اول مجلس جزء دستور باشد که تکلیفش معلوم شود.
رئیس ـ مخالفی ندارد؟
جمعی از نمایندگان ـ خیر
رئیس ـ آقا زعیم (اجازه)
زعیم ـ عرض بنده همان بود که آقای سهام السلطان فرمودند.
رئیس ـ آقای فاطمی (اجازه)
فاطمی ـ بنده مخالف نیستم که پیشنهاد آقای سهام السلطان در دستور جلسه آتیه باشد. ولی در درجه اول و دوم بودنش عرض داشتم. حالا آقای تقی زاده لایحه اوزان و مقادیر را پیشنهاد کرده‌اند ممکن است در درجه اول لایحه بلژیکیها را قرار بدهیم بعد در دجه سوم همان پیشنهاد آقای سهام السلطان باشد که تکلیف آن لا یحه بلژیکیها هم معلوم شود
رئیس ـ آقای ضیاء (اجازه)
ضیاء ـ بنده هم همانطور موافق هستم که در درجه اول اوزان و مقادیر بعد بلژیکیها ودر درجه سوم سجل احوال باشد.
رئیس – آقای معتمد السلطنه (اجازه)
معتمد السلطنه – بنده در ضمن پیشنهادی که تقدیم کرده‌ام بقاضا نموده‌ام راپورت کمیسیون بودجه راجع بورثه میرزا محمود خان مشاور الملک جزء دستور جلسه آتیه شود.
رئیس ـ مخالفی ندارد؟
رئیس – بفرمائید
اتحاد – د راینجا هر روز بنده مشاهده می‌کنم یک لوایحی که مربوط بمالیات و حقوق و شهریه است جزء دستور می‌شود ولی آقایان قوانینی که مربوط بتمام مملکت است هیچ پیشنهاد نمی‌کنند. بنده گمان می‌کنم همانطور که پیشنهاد شده قانون سجل احول و مسئله اوزان و مقادیر و بعد پیشنهاد آقا ی عماد السلطنه جزء دستور شود بهتر است
رئیس ـ عده کافی نیست برای رای. عجالتا اوزان و مقادیر بعد بسجل احوال بعد لایحه بلژیکیها است.
جمعی از نمایندگان – صحیح است (مجلس مقارن ظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی – حسین پیرنیا
منشی م – شهاب
منشی ـ دکتر احتشام طباطبائی