مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۹ امرداد (اسد) ۱۳۰۰ نشست ۱۶
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری چهارم | تصمیم‌های مجلس | تصمیم‌های مجلس شورای ملی درباره نفت و گاز |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری چهارم |
مجلس شورای ملی دوره چهارم تقنینیه
مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۹ امرداد (اسد) ۱۳۰۰ نشست ۱۶
جلسه ۱۶
صورت مشروح مجلس صبح یوم یک شنبه (۱۶) شهر ذیحجه الحرام ۲۹ مطابق ۲۹ برج اسد ۱۳۰۰
مجلس یک ساعت و ربع قبل از ظهر در تحت ریاست آقای مؤتمن الملک تشکیل گردید.
(صورت مجلس یوم پنجشنبه ۱۳ را آقای مستشارالسلطنه قرائت نمودند)
رئیس ـ نسبت به صورت مجلس مخالفی نیست؟
آقاسید یعقوب ـ چرا در صورت مجلس راجع به تعیین جلسه مختصری از مخالفت آقای سردار معظم خراسانی با تاخیر جلسه بروز یک شنبه ذکر نمود لیکن ابدا ذکری از پیشنهاد بنده که معتقد بودم جلسه روز یکشنبه تشکیل گردد نمی‌نماید.
رئیس ـ مقصودتان اینست که اظهار مخالفت جنابعالی هم در صورت مجلس نوشته شود.
رئیس ـ غیر از این اعتراضی نیست.
میرزا سید حسن کاشانی ـ در صورت مجلس در انتخاب رئیس کلمه اتفاق ذکر نشده در صورتیکه ۶۵ نفر در مجلس حاضر بودند و تماماً باتفاق رای دادند.
رئیس ـ نظامنامه مجبور نمی‌کند که کلمه اتفاق نوشته شود.
دیگر اعتراضی نیست
(اظهاری نشد؛)
رئیس ـ صورت مجلس تصویب شد دستور امروز انتخاب هیئت رئیسه دائمی است ولی اگر مجلس موافق باشد بدواً راپورت راجع بنمایندگان بارفروش قرائت شده و بعد داخل دستو شویم.
مخالفی نیست؟
نصرت الدوله ـ چون وقت تنگ است تصور می‌کنم آراء بطول خواهد انجامید اگر آقایان موافقت فرمایند خوب است اول هیئت رئیسه دائمی معین شود.
رئیس ـ بنده گمان می‌کنم قرائت راپورت چندان وقتی لازم نداشته باشد چون اگر مخالفی باشد موکول به جلسه بعد می‌شود واگر موافق باشتند رای گرفته می‌شود در هر حال بیش از ده دقیقه طول نخواهد کشید
(بعضی تصدیق کردند)
رئیس ـ آقای آقا شیخ محمد جواد (احضار برای قرائت راپورت) (آقای آقا شیخ مجمد جواد در محل نطق حاضر و راپورت فوق الذکر را به مضمون ذیل قرائت نمودند.)
انجمن نظارت مرکزی بار فروش در چهارم ذیحجه ۱۳۲۸ انعقاد یافته اعلان انتخابات را مطابق مقررات قانون منتشر کرده‌اند ده روز پس از نشر اعلان تا (۱۲) محرم تعرفه توزیع نموده‌اند از چهاردهم محرم الی ۱۹ اخذ رای کرده‌اند چهار شعبه نظارت جزء در نور ـ تنکابن ـ آمل ـ مشهد سر تشکیل نموده‌اند تا هفدهم صفر آراء نقاط چهارگانه بانجمن نظار مرکزی رسیده. در مرکز و چهار نقطه جزء ۱۳۵۰۰ تعرفه داده شده است در ۲۵ صفر شروع باستخراج آراء کرده‌اند روز دوم قرائت آراء بر حسب حکم تلگرافی وزارت داخله انتخابات بار فروش توقیف شده از طرف نظار باین حکم وزارت داخله اعتراض کرده‌اند در دوم ع (۱) مجدداً بر حسب حکم ثانوی وزارت داخله توقیف مرتفع و امر باستخراج آراء کرده‌اند ولی در دوسیه اسنادی که جهت توقیف انتخابات از آن فهمیده بشود وجود ندارد معلوم نیست به چه علت وزارت داخله انتخاباترا توقیف کرده‌اند بالاخره پس از رفع توقیف بقیه آراء قرائت شده آقای نظام الدوله باکثریت (۵۳۳۰) و آقای نصیر السلطنه باکثریت (۴۳۶۱) بسمت نمایندگی مجلس شورای ملی انتخاب شده‌اند پس از قرائت آراء و تشخیص اکثریت بحکم وزارت داخله یک شعبه نظارت در کجور تشکیل داده (۱۵۰۰) ورقه توزیع کرده‌اند در نتیجه استخراج آراء حوزه کجور مقداری بر عده آراء اشخاصی که سابقاً اکثریت داشته‌اند افزوده می‌شود و تغییری باصل انتخابات نمی‌دهد دوورقه شکایت بامضای جمعی نظار رسیده انجمن و شعبه شکایت آنها را وارد ندانستند نظر بحسن جریان انتخابات شعبه اول صحت انتخابات بار فروش و نماینذگی آقایان نظام الدوله و نصیرالسلطنه را تصدیق می‌نماید.
رئیس ـ وکالت آقای نظام الدوله موضوع بحث است نسبت بنمایندگی ایشان مخالفی نیست؟
محمد هاشم میرزا ـ بنده مخالفم.
آقاسید یعقوب ـ بنده مخالفم.
رئیس ـ پس می‌ماند برای جلسه دیگر. نسبت بوکالت آقای نصیرالسلطنه مخالفی نیست؟
(اظهاری نشد)
رای می‌گیریم به نمایندگی ایشان آقایانیکه آقای نصیرالسلطنه را تصویب می‌کنند قیام نمایند
(اکثر نمایندگان قیام نمودند)
رئیس ـ تصویب شد قبل از شروع به تعیین هیئت رئیسه دائمی لازم است خاطر آقایان را متذکر کنم که آقای ارباب کیخسرو که ففلاً بواسطه کسالت مزاج غایب با اجازه و در خارج شهر هستند صورت مشروح و مفصل از اعمال و محاسبات خود در شش ساله دوره فترت نوشته و به مجلس فرستاده‌اند که قرائت شود. گمان می‌کنم تمجیدات بنده در این موقع از آقای ارباب کیخسرو زائد باشد زیرا آقایانی که در دوره دوم و سوم مجلس بوده‌اند بخوبی از درجه لیاقت و فعالیت وکاردانی ایشان مسبوق و مستحضرند (گفته شد صحیح است) شرحیکه ایشان نوشته‌اند بسیار مشروح و مفصل است مطابق نظامنامه داخلی مجلس بدواً بایستی بکمیسیون مراجعت نمود مشروحاً قرائت خواهدشد.
رئیس ـ آقای سردار معظم (اجازه نطق)
سردار معظم ـ بنده خیال داشتم که شرحی در زمینه خدمات آقای ارباب کیخسرو عرض نموده و اظهار تشکر نمایم ولی چون مطلب رجوعبه کمیسیون می‌شود و از کمیسیون راپورت مشروح آن به مجلس خواهد آمد لذا برای اظهار تشکر موقع خواهم داشت این است که فعلاً عرضی ندارم.
رئیس ـ آقای حاج شیخ اسدالله (اجازه)
حاج شیخ اسدالله ـ یک قسمت از این مطلب که راجع به محاسبات است البته به کمیسیون رجوع خواهد شد ولی راجع به خدماتی که آقای ارباب کیخسرو در دوره فترت نموده‌اند و زحماتی که در برقراری مجلس متحمل شده بحال اولیه نگاه داشته‌اند (که اگر فی الثل یک اندازه سستی از جانب ایشان بروز می‌کرد بنده شخصاً بصور می‌کنم که ترتیبات مجلس ابداً بوضع حالیه باقی نبوده و مجلس شورای ملی برای تأسیس مجلس جدید مجبور بود مخارج فوق العاده را متحمل شده و بالاخره باشکالات زیادی برخورد) علیهذا لازم میدانم تشکرات خود را در همین جلسه معروض دارم
(گفتند صحیح است)
رئیس ـ آقای آقا سید فاضل (اجازه)
آقاسید فاضل ـ بنده نیز می‌خواستم راجع به خدمات و زحماتی که آقای ارباب کیخسرو در حفظ اساس مجلس متحمل شده‌اند تشکرات خود را معروض دارم ولی همان قسم که آقای سردار معظم فرمودند چون این مسئله از کمیسیون به مجلس راپورت می‌شود در آن وقت برای عرایض خود موقع خواهم داشت معهذا لازم است متذکر گردم که بایستی مجلس خدمات ایشان را قدر بداند
(بعضی تصدیق نمودند)
رئیس ـ بنده نیز خدمات آقای ارباب کیخسرو را قبلاًًً تصدیق نمودم ولی چون مطابق معمول این نوع مسائل بایستی بکمیسیون محاسبات مراجعه شود لذا گمان می‌کنم این مذاکرات در آن موقع باید گفته شود. انتخابات امروز عبارت خواهد بوداز دونایب رئیس. چهار منشی ـ سه مباشر ابتدا شروع می‌کنیم بانتخاب نواب رئیس و انتخاب آنهافردی خواهد بود قبلاً یک نایب رئیس انتخاب شده و در ثانی نایب رئیس دیگر.
(در این موقع اوراق آراء توزیع و چند نفری از نمایندگان برای اخذ مهره تفتیشیه و تسلیم اوراق رای ختود حرکت نمودند)
رئیس ـ قبل از آنکه بنده بنشینید و پس از اعلام تشریف بیاورید.
(آقایان مزبوره مراجعت و در کرسیهای خود جلوس نمودند)
رئیس ـ تکلیف رای دادن اینست که هر یک از آقایان تشریف آورده بدواً یک مهره تفتیشیه گرفته بعد از اخذ مهره رای خود را در ظرف ثانی انداخته و بعد تشریف می‌آورند بالا مهره تفتیشیه در این ظرف که بالا گذارده شده می‌اندازند و به جای خود مراجعت می‌نمایند. (آقایان نمایندگان بترتیب مذکور رفتار نموده و برای استخراج آراء آقایان سلطان العلماء و آقاسید حسن مدرس و آقای وقارالملک بحکم قرعه معین و آقای وقارالملک مهره‌های تفتیشیه را شماره نموده و تعداد آن ۶۴ بود
(آقای حاج آقا اجازه نطق خواستند از طرف آقای رئیس اجازه داده نشد و آقای وقارالملک اوراق را نیز شماره نموده ۶۴ عدد بود).
رئیس ـ آقای حاج آقا راجع به قرعه می‌خواستند چیزی بفرمائید؟
حاج آقا ـ خیر عرضی ندارم اشکالی به نظر بنده رسیده بود ماده دوم رفع آن اشکال را نمود.
(آقای وقار الملک صورت آراء را قرائت نمودند و بطوریکه ذیلاً مندرج است نتیجه حاصل شد)
آقای امیر اعلم ۴۲ رای آقای مدرس ۹ رای، آقای سردرا معظم خراسانی ۳ رای ورقه سفید علامت امتناع ۳ رای آقای مستوفی الممالک ۲ رای، آقا سلطان العلماء ۲ رای، آقای میرزا هاشم آشتیانی ۱ رای، آقای نصرت الدوله ۱ رای آقای سلیمان میرزا ۱ رای، آقای حکیم الملک ۱ رای، آقای صمصام السلطنه ۱ رای، آقای مشیر الدوله ۱ رای.
رئیس ـ آقای امیراعلم باکثریت ۴۲ رای از ۶۴ نفر رای دهندگان بسمت نیابت ریاست انتخاب شدند حالا شروع بانتخاب نایب رئیس دگر خواهد شد.
امیر اعلم ـ اجازه میفرمائید؟
رئیس ـ بفرمائید.
امیراعلم ـ از این حسن ظن آقایان نمایندگان بسیار متشکرم.
(مجدداً اوراق رای توزیع گردید)
رئیس ـ آقایانی که رای خودشان را نوشته‌اند تشریف بیاورند
(آقایان نمایندگان به ترتیب سابن الذکر مهره تفتیشیه اخذ و اوراق رای و مهره‌های تفتیشیه تعداد هر یک ۶۳ و پس از استخراج آراء به ترتیب ذیل نتیجه حاصل گردید.
آقای مدرس ۳۹ رای، آقای تدین ۸ رای، آقای سلیمان میرزا ۳ رای، آقا میرزاهاشم آشتیانی ۲ رای، آقای مستوفی الممالک ۲ رای، آقای آصف الممالک ۲ رای، آقای حکیم الملک ۱ رای، آقای حاج آقاشیرازی ۱ رای، آقای عمیدالسلطنه ۱ رای. آقای سردار معظم خراسانی ۱ رای ورقه سفید علامت امتناع ۳ رای
رئیس ـ آقای مدرس باکثریت ۳۹ رای از ۶۰ نفر رای دهندگان انتخاب شدند
(گفته شد از شصت وسه نفر)
رئیس ـ سه نفر امتناع نبوده و ورقه سفید داده بودند
(بعضی تصدیق نمودند).
مدرس ـ بنده اکرارا از آقایان تقاضا کرده‌ام که مرا از این خدمت معاف دارند ولی چون مدت این انتخاب یک ماه و نیم بیشتر نیست صلاح دید آقایان را قبول می‌کنم ولی در آتیه امیداورم مرا از این خدمت معاف فرمائید.
رئیس ـ بنده نسبت به حق خودم از این رائی که آقایان داده‌اند متشکرم.
نصرت الدوله ـ همه متشکرند.
رئیس ـ شروع بانتخابات آقایان منشیان می‌شود چهار منشی بانتخاب جمعی باید معین شود
(در این وقت اوراق توزیع و اخذ آراء به عمل آمد)
رئیس ـ آقایان مستخدجین تشریف بیاورند.
(آقایان مدرس و سلطان العلماء و وقارالملک حاضر و شروع به تعداد و استخراج آراء نمودند و نتیجه اینطور حاصل شد).
مهره‌های تفتیشیه و اوراق رای هر یک ۶۳.
آقای آصف الممالک ۴۵ رای، آقای امیرناصر ۳۴ رای. آقای سهام السلطان ۳۹ رای، آقای ملک الشعرا ۳۰ رای. آقای میرزا ابراهیم خان ۱۹ رای آقای فهیم الملک ۱۷ رای آقامیرزا ابراهیم قمی ۸ رای، آقای شیخ الاسلام ملایری ۷ رای آقای بیان الدوله ۷ رای. آقای عماد السلطنه طباطبائی ۴ رای، آقای سلیمان میرزا ۳ رای، آقای نصیر دیوان ۳ رای، آقای آقا میرزاهاشم آشتیانی ۲ رای، آقای عمیدالممالک ۲ رای، آقای رکن الملک ۱ رای، آقای تدین ۲ رای، آقای ممنتصرالملک ۲ رای، آقای مساوات ۱ رای، آقای جلیل الملک ۱ رای، آقای احتشام الدوله ۱ رای، حاج میرزا اسدالله خان ۱ رای. آقای سردار معظم خراسانی ۱ رای، آقای احتشام الدوله ۱ رای، حاج میرزا اسدالله ۱ رای، آقای سردار معظم خراسانی ۱ رای، آقای مستشار السلطنه ۱ رای، آقای وقارالملک ۱ رای، آقای دکتر لقمان ۱ رای، لایقره ۱ چهارشنبه ورقه سفید علامت امتناع ۲
رئیس ـ ۳ نفر از آقایان منشیان باکثریت انتخاب شده‌اند که عبارتند از آقای آصف الممالک باکثریت ۴۵ رای و آقای امیر ناصر باکثریت ۳۴ رای و آقای سهام السلطان باکثریت ۳۹ رای ولی منشی چهارمی چون اکثریت ندارد بایستی تجدید شود. چون فردا تعطیل و روز سه شنبه هم عید غدیر است و بایستی حضور اعلیحضرت همایونی مشرف شد جلسه آینده بروز چهارشنبه باید موکول شود به عقیده بنده اگر آقایان موافق باشند خوبست تشکیل جلسه را بامروز عصر قرار بگذاریم تا یکنفر منشی و ۳ نفرر مباشرین انتخاب شده وضمنا در پایان آن از بعضی امورات فوری مذاکره شود.
(جمعی تصدیق نمودند)
رئیس ـ پس جلسه امروز عصر دو ساعت قبل از غروب خواهد بود
(مجلس نیم ساعت بعد از ظهر ختم شد).