مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۸ اردیبهشت ۱۳۱۰ نشست ۲۹
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری هشتم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری هشتم |
مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۸ اردیبهشت ۱۳۱۰ نشست ۲۹
جلسه ۲۹
مذاکرات مجلس
صورت مشروح مجلس روز سه شنبه ۲۸ اردیبهشت ماه ۱۳۱۰ (مطابق غره شهر محرم ۱۳۵۰)
فهرست مذاکرات
۱) تصویب صورت مجلس
۲) تصویب چهار فقره مرخصی
۳) شور در لایحه استخدام مستخدمین بلژیکی
۴) تقدیم یک فقره لایحه از طرف آقای وزیر عدلیه
۵) موقع و دستور جلسه بعد – ختم جلسه
مجلس یک ساعت و سه ربع قبل از ظهر بریاست آقای دادگر تشکیل گردید
صورت مجلس روز پنج شنبه بیست و سوم اردیبهشت ماه را آقای مؤید احمدی (منشی) قرائت نمودند.
۱ ـ تصویب صورت مجلس
رئیس ـ آقای بروجردی
بروجردی ـ عرض بنده راجع به دفاع از غائب بی اجازه نوشتن خودم نبود خواستم تذکر بدهم و از مقام ریاست تمنا کنم اداره تقنینیه که صورت مجلس را تنظیم می‌کند بعضی از وکلایی را که غائب بی اجازه می‌نویسد به کمیسیون عرایض مراجعه کنند و صورت کمیسیون عرایض را بگیرند و از روی او صورت مجلس را تنظیم کنند و چون فاصله بین بین جلسات مجلس سه چهار روز طول می‌کشد اشکالی هم نخواهد داشت
رئیس ـ اداره تقنینیه وظیفه خودش را کاملاً انجام می‌دهد گاهی کمیسیون عرایض مصادف نمی‌شود تشکیلش با فاصله بین دو جلسه بنا براین به حالت تعلیق باقی می‌ماند وقتی که کمیسیون عرایض رأی خودش را اظهار کرد او قطعی است. آقای دکتر ملک زاده
ملک زاده ـ قبل از دستور
رئیس ـ آقای طباطبایی دیبا
دیبا ـ قبل از دستور
رئیس ـ در صورت مجلس نظری نیست (گفتند – خیر) صورت مجلس تصویب شد
عین مذاکرات مشروح بیست و نهمین جلسه از دوره هشتم تقنینیه
اسامی غائبین بی اجازه که ضمن صورت مجلس خوانده شده است
غائبین بااجازه ـ آقایان: ارباب کیخسرو – آشتیانی – حیدری
غائبین بی اجازه ـ آقایان تیمور تاش – میرزا سید مهدیخان فاطمی – دبستانی – حاج میرزا حبیب الله امین – حاج محمد رضا بهبهانی – میرزا صادق خان اکبر – اعظم زنگنه – افخمی – دکتر سنگ – طباطبایی بروجردی – طباطبایی دیبا – یونس آقا وهاب زاده – عبدالحسین خان دیبا – آقا رضا مهدوی – قراگوزلو – دکتر ضیایی
دیر آمده بی اجازه ـآقای اسدی
۲ ـ تصویب چهار فقره مرخصی
رئیس ـ چند فقره خبر ازکمیسیون عرایض و مرخصی رسیده است قرائت می‌شود
راپرت مرخصی آقای دکتر سنگ
نماینده محترم آقغای دکتر سنگ برای رسیدگی به امورات خیریه و عمل تقاضای بیست روز تمدید مرخصی از تاریخ چهاردهم اردیبهشت ماه ۱۳۱۰ دارند – کمیسیون با تقاضای ایشان موافق و اینک خبر آنرا تقدیم می‌دارد
رئیس ـ موافقین با خبر مرخصی دکتر سنگ قیام فرمایند
(اغلب قیام نمودند)
رئیس ـ تصویب شد
خبر مرخصی آقای خان محمد خان حبیبی
نماینده محترم آقای خان محمد خان حبیبی بواسطه گرفتاریهای محلی تقاضای یک ماه مرخصی از تاریخ حرکت نموده و یک صد تومان از مقرری مدت مزبور را به مصرف حضرت عبدالعظیم با نظارت مؤسسه شیر و خورشید سرخ تخصیص دادند – کمیسیون با تقاضای ایشان موافق و اینک خبر آنرا تقدیم می‌دارد
رئیس ـ رأی می‌گیریم به مفاد خبر کمیسیون موافقین قیام فرمایند
(اکثر برخاستند)
رئیس ـ تصویب شد
خبر مرخصی آقای عدل
نماینده محترم آقای عدل بواسطه عارضه کسالت تقاضای یک ماه مرخصی از تاریخ حرکت نموده و پنجاه تومان از مقرری این مدت را تخصیص به مصرف مریضخانه حضرت عبدالظیم با نظارت شیر و خورشید سرخ داده‌اند کمیسیون باتقاضای ایشان موافق و اینک خبر آنرا تقدیم می‌دارد
رئیس ـ موافقین با مرخصی آقای عدل قیام فرمایند
(اغلب قیام نمودند)
رئیس ـ تصویب شد.
خبر مرخصی آقای طباطبایی وکیلی
نماینده محترم آقای طباطبایی وکیلی بواسطه عارضه کسالت و لزوم معالجه و مسافرت در نقاط مرطوب از تاریخ حرکت تقاضای چهل روز مرخصی نموده‌اند کمیسیون با تقاضای ایشان موافق و اینک خبر آنرا تقدیم می‌دارد
رئیس ـ رأی می‌گیریم به مفاد خبر کمیسیون موافقین قیام فرمایند (اکثر قیام نمودند) تصویب شد.
۳ ـ شور در لایحه استخدام مستخدمین بلژیکی
رئیس ـ خبر کمیسیون بودجه راجع به استخدام مستخدمین بلژیکی قرائت می‌شود:
خبر کمیسیون
کمیسیون بودجه لایحه نمره ۵۵۶۱ دولت راجع به استخدام ۱۱ نفر مستخدمین بلژیکی گمرکات را با حضور آقای وزیر مالیه مورد شور و مطالعه قرار داده بالاخره با توضیحاتی که آقای وزیر مالیه بیان نمودند کمیسیون با مواد پیشنهادی عیناً موافقت و اینک برای تصویب مجلس شورای ملی مواد هفت گانه پیشنهادی دولت را تقدیم می‌نماید.
رئیس ـ خبر کمیسیون خارجه در این موضوع قرائت می‌شود
خبر کمیسیون
کمیسیون امور خارجه لایحه نمره ۵۵۶۱ دولت راجع به استخدام یازده نفر بلژیکی را تحت شور قرار داده از نقطه نظر ملیت موافقت خودش را اعلام نموده اینک خبر آن را تقدیم می‌دارد
رئیس ـ لایحه دولت که مورد تصویب کمیسیون است قرائت می‌شود:
چون کنترات یازده نفر مستخدمین بلژیکی اداره کل گمرکات درتاریخ سوم شهریور ۱۳۱۰ مقتضی خواهد شد مقتضی است از لحاظ حسن جریان امور محوله به اداره مزبور بدون تأخیر نسبت به تجدید کنترات آنها اقدام به عمل آید و ضمناً بواسطه گرانی کرایه خانه در شهر طهران نسبت به کرایه خانه سه نفر از مأمورین مرکزی گمرکات که هر یک مطابق کنترات سابق ماهی پنجاه تومان بوده باید
اضافه منظور شود و نیز چون مسیو دکرکر مدتی است علاوه برخدمات و ریاست کل گمرکات ریاست خزانه داری کل را هم عهده دار است بایستی برای خدمات فوق العاده که انجام می‌دهد و مسئولیت مهمی که عهده دار است ار طرف دولت جبرانی به عمل آید بنابراین لایحه ذیل را برای تصویب تقدیم می‌نماید
ماده ۱ – وزارت مالیه مجاز است به جای یازده نفر مستخدمین بلژیکی که در هذه السنه ۱۳۱۰ کنتراتشان منقضی می‌شود یازده نفر مستخدم بلژیکی برای اداره کل گمرکات از بین مستخدمین فعلی که مدت کنتراتشان منقضی می‌شود به اشخاصی که جدیداً از بلژیک استخدام خواهند شد برای مدت سه سال از تاریخ چهارم ماه شهریور ماه ۱۳۱۰ استخدام نماید
ماده ۲ – حقوق مستخدمین مزبور نباید روی هم رفته سالیانه از بیست و هشت هزار و چهارصد و بیست و پنج تومان (۲۸۴۲۵۰ قران) و نود و چهار هزار و هفتصد و چهل و هفت ریال تجاوز نماید
ماده ۳ – شرایط کنترات مأمورین مزبور مطابق قانون ۲۴ خرداد ۱۳۰۴ می‌باشد به جز در قسمت کرایه خانه مأمورین مقیم مرکز که حداکثر آن در ماده هفتاد و پنج(۷۵۰ قران) خواهد بود
ماده ۴ – کرایه خانه مسیو دکرکر رئیس اداره کل گمرکات از اول فروردین ۱۳۱۰ تا آخر اسفند ۱۳۱۱ که انقضای کنترات او است از هشتاد تومان به یک صد تومان ترقی داده می‌شود
ماده ۵ – از اول فروردین ۱۳۱۰ مادام که مسیو دکرکر عهده دارد خزانه داری کل می‌باشد ماهی یک صد تومان به عنوان مدد معاش به مشارالیه تأدیه خواهد شد
ماده ۶ – مخارج معاودت مسیو دکرکر که مطابق کنترات فعلی پانصد تومان است مطابق قانون ۲۴ خرداد ۱۳۰۴ و به شرح ذیل اصلاح و پرداخت خواهد شد.
هر گاه مشار الیه از یکی از بنادر خلیج فارس یا محمره یا زاهدان یا سرحد کرمانشاهان مراجعت نماید معادل یک صدو بیست و پنج پهلوی و اگر از یکی از بنادر بحرخزر یا سرحد شمال ایران مراجعت نماید مبلغ یک صد پهلوی ولی مشارالیه حق مطالبه آن را نخواهد داشت مگر در صورتی که در انقضاء کنترات بالقطع از ایران خارج شود
ماده ۷ – وزارت مالیه مأمور اجرای این قانون است
رئیس ـ مذاکره درکلیات است. آقای مؤید احمدی
مؤید احمدی ـ بنده باتصدیق به اینکه مستخدمین بلژیکی از اول امر که گمرکات را اداره کردند حقیقه یک خدمتی به این مملکت کردند اداره گمرکات از حیث تشکیلات و تنظیم اداری یکی از ادارات خوب ایران است لیکن اواخر برحسب اطلاعاتی که بنده مدتی که در وزارت مالیه بودم و بعد هم در خارج مطلع شدم شاید بین اینهایی که هستند دو سه نفرشان مأمورین وظیفه شناس باشند که در سرخدمت هستند و بنده می‌توانم عرض کنم که حقیقه خدمات را مستخدمین ایرانی می‌کنند و فقط حقوق گزاف را اینها می‌گیرند و مانع ترقی ایرانیها هم هستند و حالا مدت چندسال است که گمرکات ما را بلژیکیها اداره می‌کنند در صورتی که ما یک مستخدمین خوبی داریم که می‌توانم عرض کنم بهتر از بلژیکیها هستند تربیت شده‌اند لیکن این بلژیکیها نمی‌گذارند اینها ترقی کنند چنانچه باید همیشه زیردست آنها باشند بنده عقیده ندارم که دیگر ما از بلژیکیها استخدام کنیم عقیده‌ام این است که برای رؤسای مرکزی اگر دولت لازم بداند استخدام کنیم آن هم دو سه نفر کافی است لیکن برای سرحدات و دفاترگمرکی مستخدمین خودمان باشند و یک قسمت دیگر را بنده می‌خواستم از آقای وزیر مالیه توضیح بخواهم بنده نفهمیدم چرا حقوق اینها را دو قسمت نوشته‌اند یک قسمتش را به قران نوشته‌اند یک قسمتش را به ریال تسعیر کرده‌اند این یعنی چه آیا قران را به ریال تسعیر کرده‌اند یا دو حقوق است بنده با آقایان اعضای کمیسیون صحبت کردم جوابی که به بنده دادند این بود که آن قسمتی که
بریال است برای این است که می‌خواهد پول را برای خودش بفرستد به خارجه و ذخیره کند دیدم عجب جوابی دادند چون این آقا می‌خواهد پول در مملکت خودش ذخیره کند ما مجبوریم پول طلا بهش بدهیم یعنی چه مستخدمی است که برای این استخدام شده است به پول رواج ایران بنده نفهمیدم چرا باید یک قسمتش را به قران و یک قسمتش را به ریال داد یک قسمتش راجع بهکرایه خانه است بنده نظرم میاید قانون استخدام که گذشت تقاعد کسر می‌کردند در اداره پست خانه از حیوانات حقوق تقاعد کسر کردند الان صورتش هم هست اشتباه کرده بودند تقاعدی که از مستخدمین کسر کرده بوده بودند از علیق اسبها هم کسر کرده بودند بنده تصور می‌کنم این زیادتی کرایه خانه هم از قبیل همان حقوق تقاعد اسبها باشد چون آقای مسیو دکرکرصد تومان حقوقش اضافه شده کرایه خانه اش را هم باید زیاد کنیم اینها را بنده نفهمیدم استدعا می‌کنم توضیح بدهند
وزیر مالیه – در اصل مطلب استخدام مأمورین بلژیکی برای کمرکات بنده لازم به تفصیل وشرح و بسط زیادی نمیدانم و بنده نمی‌خواهم عرض کنم که مأمورین ایرانی قابل و لایق نیستند البته مأمورین خوب هم داریم ولی این یک کاری بوده است که ما تا به امروز محتاج بوده‌ایم و بدبختانه چند سال دیگر هم محتاج خواهیم بود تا یک حد ی ولی نباید فراموش کرد ما محتاج به عده کثیری مأمورین گمرکی بودیم که در یک موقعی عدد اینها به چهل می‌رسید وبعدها به سی و شش نفر و الآن به نسبت و ترقی مملکت عده اینها خیلی کم شده است که حالا دیگر در نقاط خیلی مهم و ریاستهای خیلی مهم ما اینها را لازم داریم حالا البته تا حدی که ممکن باشد دولت هم در نظر دارد از ایرانیها اشخاصی را که بشود جای آنها گذاشت بگذارد بدون اینکه در عایدات خللی وارد آید و در ضبظ و ربط امور عیب و نقصی پیدا شود البته ما خواهیم کرد و محتاج به درج در قانون یا تذکر هم نیست چون خود بنده هم این را متذکر هستتم تا انشاءالله محصلین ما که در خارجه تحصیل می‌کنند که به عقیده بنده تنها تحصیل برای آنها کافی نیست وباید چند نفر از ایرانیها را بگذاریم در همان اداراتی که اینها ورزیده شده‌اند و تجربه دیده‌اند تجربه ببینند و وقتی هم که به اینجا آمدند آنوقت درست می‌توانند همین کاری را که اینها می‌کنند آنها هم بکنند ولیکن ماهنوز به اینها احتیاج داریم و این را باید گفت لایحه‌ای که به مجلس شورای ملی آمده ا ست در واقع این مداومت همان کاری است که الآن هم هست الآن فرض بفرمایید که از اول سال تا به حال هم ما این یازده نفر را داریم ولی یعنی کنترات بعضی از اینها یعنی اکثرشان را دولت لازم میداند و واجب میداند تجدید می‌کند ولی اینکه مفرمایند بعضیها خوبند و بعضیها آن درجه لیاقت را ندارند البته هرجماعتی را که از هرجا بیاورند درجات استعداد و لیاقتشان متفاوت خواهد بود و ما اگر دقت بفرمایید درخود لایحه یاخود آن اشخاص را یا اشخاص دیگر را یعنی اشخاصی را که لایتغیر هستند و امتحانات خوب داده‌اند دولت دوباره بخواهد آنها را نگاه بدارد نگاه می‌دارد و اگر بعضیها باشند ما بخواهم تغییر و کاملتر به جای آنها بیاوریم بتوانیم این نظرمنظور شده است و روز به روز هم باید تقلیل بیابد و خواهد یافت و باید به تدریج اصلاح شود همین که ما در اصل مطلب متفق شدیم و مسلم بشود که باید استخدام کرد به نظر بنده در سایر جزئیات هم آنقدر سختگیری وگفتگو ارزش ندارد برای اینکه اولاً حقوق اینها زیاد نشده است چون فرمودند که حقوقشان زیاد شده کرایه خانه اش هم باید زیاد شود حقوقش اصلاً زیاد نمی‌شود بلکه آنهایی هم که عوض می‌شوند مبلغی کسر می‌شود آن کسانی که تازه می‌آیند حقوقشان کمتر می‌شود درباره خود رئیس گمرکات چنانچه آقایان مطلعند وقتی که خزانه دار سابق رفت و از ایشان تقاضا شد که موقتاً خزانه را اداره کنند و این کار خیلی طول کشیده است و حالا هم هنوز خزانه داری را او اداره می‌کند بدون
اینکه رسماً برای ا ین زحمتش یک چیزی منظور شده باشد بنابراین برای رعایت این منظور تاوقتی که خزانه د ار جدید استخدام بشود که همین امروز بنده لایحه اش را تقدیم خواهم کرد در نظر گرفته شده برای او یک مختصر مدد معاشی بعنوان حق الکفاله یا هر عنوانی که مقتضی باشد داده شود در خصوص کرایه خانه البته شکی نیست که کرایه خانه‌ها اضافه شده است ومقصود این نیست که بر کرایه خانه چیزی زیاد کنند اضافه کنند و ذخیره بکنند برایش مقصود این است که یک خانه مناسب و نظیر آن چیزی که سه سال چهار سال قبل داشته است برای او تهیه شود که آبرومند باشد بنابراین یک اضافه بیست تومان اهمیتی ندارد و اما اینکه نصفش را به ریال و نصفش را به تومان قرار می‌دهند عرض می‌کنم که این اشخاص وقتی که مستخدم می‌شوند نظرشان به پول خودشان است یعنی میخواهند ببینند که یا صد فرانک یا صد تومان یا صد لیره طلا چقدر می‌گیرند در هرحال مبلغ اساس طلاست مثل سایر ممالک دنیا است نظرشان به آن جاهایی است که ثابت است پولشان به پول ثابت نظر دارند آن وقتی که اینها مستخدم شده بودند لیره پنج تومان یا شش تومان بوده وحالا به واسطه تنزل پول ایران این پولی که به انها می‌رسد مبلغی کمتر از آن مقداری می‌شود که باید به آنها برسد البته مجبور هستند لازم دارند که وقتی مستخدم می‌شوند و آنها را استخدام و اجیر می‌کنند یک قسمتی به پول خودشان داشته باشند بلکه سابقاً در بعضی کنتراتها همه را به پول خودشان می‌دادند و هر کاری که بخواهند بکنند می‌توانند با آن بکنند زیرا فامیل دارند اهل و عیال دارند پدر و مادر دارند خانه دارند یا در اینجا کرایه خانه می‌دهند و همینطور سایر مخارجی را که در آنجا دارند می‌فرستند و اگر هیچکدام از اینها هم که بنا شده بنده دلیل تعجب این را ملتفت نشدم که میگویند میخواهند نصفش را عیناً پول طلا بکنند پول لیره بکنند و بعد در یک بانکی ذخیره بکنند مگر آدم وقتی مستخدم می‌شود مجبور است که آنچه که در ماه به دستش می‌آید همه را بخورد؟ و هیچ نگاه ندارد. این بر ضد عقل معاش است مأمورین خارجی هیچ کدام این کار را نمی‌کنند بعضیها سعی می‌کنند که دو ثلثش را بعضیها سعی می‌کنند که آن مدتی را که در ایران است و در غربت زندگی می‌کنند به عقیده خودش آن جوری که در مملکت خودش است بهش خوش نمی‌گذرد حاضر است که آنچه را که دارد نه عشرش را یا هر چه را که می‌تواند ذخیره و اندوخته بکند که بعدها زندگی بکند این کار ربطی به ما ندارد اما اینکه ما بگویم که ما پول رایج خودمان را می‌دهیم و به ما چه که شما چطور پول به خارجه می‌فرستید این حرفی است به ظاهر صحیح البته آنها هم هیچ ایراد و اشکالی در این باب نمی‌کردند اما اگر می‌شد که این پول رایج مملکت را هر وقتی که بخواهند منتقل کنند به خارجه و تبدیل بکنند به اسعار خارجه زحمت و اشکالی که از بابت تبدیل به خارجه است آقایان میدانند و شاید اغلبشان مبتلا هستند و در این صورت وقتی که به آنها چند صد تومان دستشان دادید و هیچ نتوانست کاریش بکند چه فایده دارد پول ایرانی اگر ذخیره بکند برایش نمی‌ماند یا بعضیها که خرج دارند در مملکتشان باید مرتباً این خرج را بفرستند آن کسی هم که می‌خواهد ذخیره بکند کار خودش است ذخیره. و حتی از ا ول امسال بدون این قانون که برای اشخاصی است که جدیداً کنترات می‌شوند همانهایی که کنترات بوده‌اند شکایت داشتند و ناراضی بودند از وضعیاتشان که به واسطه اینکه نمی‌توانند اسعار خارجی را بدست بیاورند چنانچه دولت و آقایان هم متوجه شدند و تصویب فرمودند در بودجه یک ستونی به پهلوی و در آنوقت هم مذاکره شد که این بیشترش برای مستخدمین خارجه است و از اول امسال دولت حقوقی را که مرتباً به هر یک از مستخدمین خارجی می‌دهند نصفش را به همان میزانی که بوده است اسعار خارجی می‌دهد و نصفش را به تومان می‌دهد و معنایش این می‌شود که اگر کسی به هزار و دویست تومان مستخدم و اجیر بوده است ششصد تومانش را همینطوری که هست پول به دستش می‌دهند هر کاری می‌خواهد بکند و این ششصد
تومان را می‌خواهد صد لیره بگیرد یا پنجاه لیره به ما ربطی ندارد. اما آن ششصد تومان دیگرش را صد لیره در مقابلش می‌دهیم و این را هم منظور نمی‌داریم که در دو سال پیش پنج تومان بود یا بر مبنای شش تومان که تا چندی قبل بود ما این ششصد تومان را پول خارجه می‌دهیم این نتیجه اش این است که آنهایی که در اینجا حقوق داشتند عرض کردم برای آنهایی که تجدید می‌شود خیلی کم و زیاد می‌شود وبرای آنهایی که تجدید نمی‌شوند و جدیداً استخدام می‌شوند خیلی کسر می‌آید ولی روی هم رفته اساسش را اینطور قرار دادیم که نصف حقوقش را همانطوری که تومان است تومان می‌دهیم ولی نصف دیگرش را تبدیل به ریال می‌کنیم چون ریال مساوی به اسعار خارجی است و هر یک ریال یک شیلینگ است و بنده باز تکرار می‌کنم عقیده بنده این است که مجبور بودیم که به دو پول بنویسم و نمی‌شود فعلاً از اساس مطلب منصرف شد و نمی‌شود از یک عده مستخدم و مأمورین خارجه برای گمرکات و این عده قلیل منصرف شد. و درصورتی هم که بخواهیم آنها را کنترات کنیم اجیر کنیم (چون این ترتیب پس از مذاکراتی است که با خودشان به عمل آمده است) دیگر این صرفه جوئیهای جزئی ارزش ندارد و ممکن است اسباب دلسردیشان بشود این است که ما قبول کردیم و گفتیم به مجلس پیشنهاد می‌کنیم
رئیس ـ آقای یاسایی
یاسایی ـ بنده خیلی متأسفم که این لایحه به اصطلاح آقای وزیر مالیه در انجمن خصوصی خودمان مطرح نشده است که بنده نظریات خودم را در آنجا عوض کنم و ناگزیرم نظریاتی را که برایم پیدا شده است در خصوص ایت لایحه و نظیرش اینجا عرض کنم. به طور کلی حکومتی که مدعی اصلاحات است خود ما هم تا آن قسمتی که مربوط به ماست همین ادعا را داریم باید تمام لوازم و وسائلی که برای ایجاد اصلاحات در مملک لازم است تولید شود یا تکمیل شود باید به لوازمش عمل کنیم و لوازمش را هم باید فراهم کنیم یکی از چیزهایی که به عقیده بنده‌ام الاصلاح محسوب می‌شود موضوع تربیت آدم است برای مملکت روزگاری بوده است قبل از مشروطیت در این مملکت بنابراین بوده است که امیر بهادر جنگها تربیت بکند و متأسفانه مملکت تیمور تاش و تقی زاده و داور تربیت نکرد بعد به واسطه اینکه وضع حکومت عوض شد یک حریت فکری به مردم داده شد و یک میدانی باز شد برای جولان اشخاص برای اینکه استعدادها فراهم شود خوشبختانه ما امروز دارای رجال و مردان دانشمندی شده‌ایم اشخاص پشت کار داری شده‌ایم که اسباب افتخار ماست (صحیح است) و خیلی دلمان میخواد که در آتیه نظیر این گونه رجال و اینگونه سیاسیون در مملکت ما بیشتر تهیه شود ولی باید حکومت این نکته هم را در نظربگیرد که راه تربیت آدم چیست این قسمت را از نقطه نظر اداری عرض می‌کنم آیا صرفاً یک مستخدمی ((اتوماتیکمان) کار کرد اگر اندک استعدادی به خرج داد این را باید بال و برش را برید؟! جلوی ترقی و اضافه اش را گرفت؟! و بالاخره نگذاشت تظاهر و تجلی بکند؟! این سیاست خوبی است؟! به نظر بنده خوب نیست. به جهت اینکه جلوگیری از ترقی افراد باعث این می‌شود که مملکت دچار قحط الرجال خواهد شد در آتیه نزدیک و آنوقت باید ما برویم برای وزارت هم از خارج کنترات کنیم برسد به جایی که بگوییم وزیر را هم باید از خارج کنترات کرد این سبکی که حکوکت فعلی پیش گرفته است و از لوایحی که پیشنهاد به مجلس شورای ملی می‌کند خیلی مطلب هویدا شده است این است که باید مستخدمین او سابقه امیر بهادر در جنگها داشته باشد و شاگردهای آن کلاس را باید پیدا کرد سنخ بله بله قربان و شغلشان هم دعا گوئی وبالاخره هر چه دستور دادند رفتار کنند حالا تنها بنده آقای تقی زاده را اطلاع پیدا کرده‌ام که خودشان اجازه داده‌اند که به مستخدمینشان مأمورینشان که خودشان یک فکرهایی را پیدا کنند و امیدوارم که به این توسعه پیدا کند و در سایر وزارتخانه‌ها هم این رویه عمومیت و تعمیم پیدا کند تا ما یک مأمورین لایقی برای آتیه
تهیه کنیم. نمونه این قضیه همین موضوعی است که مطرح هست سی سال هست اداره گمرک ما را مستخدمین بلژیکی اداره می‌کند مستخدمین بلژیکی هم بنده بدون اینکه وارد شوم در اطرافشان که صالح یا غیر صالح هستند البته مردمان صالحی هستند خدمت هم کرده‌اند در مقابلش حقوق هم گرفته‌اند و اشخاص هم در کارشان در فکرشان نمره دارند تفاوت دارند اینها شبهه ندارد ولی متأسفانه یا نخواسته‌اند که مأمورینی برای ما تربیت بکنند یا اگر تربیت کرده‌اند این لایحه را نباید بیاورند از این دو صورت خارج نیست یا تربیت کرده انی یک اشخاصی برای این مملکت که اداره گمرک را بتواند اداره بکنند یا نکرده‌اند از دو صورت خارج نیست یا ایرانی فوق العاده بیهوش و بی استعداد بلید و کند است و یک استعدادی پیدا نکرده است که لااقل یک قسمت از اداره گمرک را اداره کند پس از سالها خدمت این استعداد را نداشته است. این را که بنده زیر بار نمی‌روم یعنی بنده این را قبول نمی‌کنم و یقین دارم که رفقای دیگر بنده هم این را قبول نمی‌کنند (صحیح است) که ایرانی این قدر بیهوش باشد که نتواند در مدت سی سال یک قسمت ا ز ادارت خودش را اداره بکند پس منحصر می‌شود به اینکه نخواسته‌اند این کار را بکنند و مطابق اطلاعات خصوصی که بنده پیدا کرده‌ام هر مأموری که اندک قریحه‌ای دارد فوری توی سرش می‌زنند. هر مأموری که یک قوه به خرج بدهد یک فکری به خرج بدهد تظاهری بکند فوراً توی سرش می‌زنند جلوگیری می‌کنند که این نمو نکند اگر یک آدمی باشد خیلی عوض می‌شود مطلع و سالم. بله بله قربان آن را موجبات ترفیعش را فراهم می‌کنند و اصلاً درس می‌دهند که سیستم اداره و زندگانی اداری امروزه این است البته حکومت فعلی برای تربیت اشخاص محصلین به خارجه می‌فرستند شاید یک اشخاصی هم تربیت می‌کند مدارس زیاد می‌کند اینها هست ولی همه میدانیم که تنها حفظ وسائل و اطلاعات و بالاخره معلومات به طور کلی کافی نیست بسیاری از فلاسفه و دانشمندان و بالاخره سر تعطیم خم می‌کند در مقابل هوش و قریحه به اصطلاح بهترین دلیل عمل است. پس برای مستخدمین یک چیزهایی دیگر از غیر معلومات و اطلاعات لازم است به شرطی که اگر آن هوش و استعداد در یک اشخاص پیدا شد حکومت او را خاموش نکند جلویش را نگیرد بگذارد کهنمو خودش را بکند تا آثار خوش را بگذارد. خلاصه از عرایضم بدون اینکه وارد شوم درموادش که حقوقش کم است یا زیاد است یا کرایه زیاد است و اینها به طورکلی بنده معتقدم که وزارت مالیه باید خاتمه بدهد به کنترات مستخدمین بلژیکی و همانطور که آقای مؤید احمدی فرمودند شاید درگوشه و کنار مستخدمینی باشند در وزارت مالیه که سابق درگمرک بوده‌اند و از وقتی که از گمرک در آمده‌اند توانسته‌اند در بعضی قسمتها بروز و ظهوری بکنند اینها را بگذارند در گمرک فرضاً میخواهند برای اسم یا رسم یا هر چه یک نفر هم مسیو دکرکر در رأس اداره گمرک باشد برای اینکه زحماتی کشیده است و اخیراً هم کفالت اداره خزانه داری را به عهده دار شده است. باشد در هر صورت بنده معتقد به استخدام بلژیکیها به این طرز و به این ترتیب و هر روز به یک عنوانی نیستم و هر دفعه هم که این حرفها را زده‌ایم یک حرفهایی هم شنیده‌ایم ولی البته دولت هم به مسئولیت خودش این کارها را خواهد کرد ولی ما برای اینکه بالاخره مطلب نگفته نماند و عقاید خودمان را اظهار کرده باشیم اینها را اینجا عرض کردیم.
وزیر مالیه ـ بنده مختصراً به یک کلمه جواب ایشان را عرض می‌کنم:اگر منظور این است که تذکر داده شود که ما یک رویه مخصوصی بدست آوریم و این کار را بکنیم بنده می‌خواهم این را عرض بکنم که عنقریب به تدریج این کار را خواهیم کرد و اما اینکه عقیدتان باشد که حالا در یک روز ما ترتیب سابق را به هم بزنیم و همه اینها را خارج بکنیم و گمرکات را دچار یک جریاناتی کنیم تصدیق بفرمایید که این در عمل مشکل است و ما تصور نمی‌کنیم و دولت هم تصور نمی‌کند که ا ین عملی باشد بعد انشاءالله بیشتر دقت و توجه به این نکته می‌شود و عده کم کم عده کم می‌شود و ایرانیها جای آنها را می‌گیرند و میایند
و رئیس می‌شوند و عمل می‌کنند و اینکه بنده در خارج مجلس تصور نکردم که لازم بوده است مذاکرایت در این باب پیدا بشود به همین جهت بود که چون مطلب را ساده می‌دانستم چون که هر وقت کنترات آنها تمام می‌شد یک لایحه در این باب می‌آوردند به مجلس شورای ملی و بدون مذاکرات طولانی تصویب می‌شد اما راجع به اینکه باید به تدریج کم شود عده مستخدمین خارجی این هم مورد تصویب است و این را بنده قبول د ارم و عرض می‌کنم تا حالا هم بیشتر مورد توجه بوده است و این تذکر را بنده تصدیق دارم و قبول دارم ولی متأسفانه نمی‌شود که قبلاً اصل استخدام تجدید استخدام آنها از میان برود به علاوه خودتان هم اینجا به دولت اجازه می‌دهید که این عده را این میزان را هر قدر که لازم بداند استخدام بکند در واقع معنایش این است که هر اندازه که لازم است استخدام بکند.
رئیس ـ موافقین با ورود در شور مواد قیام فرمایند (اکثر برخاستند)
رئیس ـ تصویب شد. ماده اول قرائت می‌شود:
ماده اول – وزارت مالیه مجاز است به جای یازده نفر مستخدمین بلژیک که در اداره کل گمرکات از بین مستخدمین فعلی که مدت کنتراتشان منقضی می‌شود یا اشخاصی که جدیداً از بلژیکی استخدام خواهند کرد برای مدت سه سال از تاریخ چهارم ماه شهریور ۱۳۱۰ استخدام نماید.
رئیس ـ آقای فهیمی
فهیمی ـ موافقم
رئیس ـ آقای دشتی
دشتی ـ عرض کنم که در هشت سال قبل وقتی صحبت استعفا از خدمت مسیو مولیتر بود تمام مردم خیال می‌کردند اگر مسیو مولیتر از پست برود اداره پست دیگر به کلی به هم خواهد خورد عرض کنم که بعد عمل نشان داد که مسیو مولیتر رفت و اداره پست هم به جای خودش باقی ماند و به عقیده بنده داره پست هم یکی از ادارت خوب و منظم ایران است وخیلی هم خوب کار می‌کند و محتاج به توضیح هم نیست عرض کنم که اداره گمرک هم تقریباً همین طور است و الآن مرتب سی سال است که بلژیکیها در اینجا کار می‌کنند و به عقیده بنده به اندازه کفایت مستخدم در اداره گمرک است که بتواند گمرک ایران را اداره کند (صحیح است) و معذالک به عقیده بنده یک جور فکری دولت را گرفته است که متصل دائماً تجدید کند استخدام بلژیکیها را و دلائلی را که آقای وزیر مالیه اینجا اقامه نمودند بعقیده بنده مقنع نبود یعنی دلائلی اظهار نکردند بر لزوم استخدام بلژیکیها فقط چیزی که گفتند همراهی فرمودند که ایشان هم معتقدند که باید کم کم عده اینها را کم کرد به طوری که در ظرف چند سال به کلی ایران بی نیاز شود ولی برای این اقدام فکری نکرده‌اند ملاجظه بفرمایید تا به حال می‌گفتند که سابقاً چهل نفر بوده است حالا دولتها آمده‌اند اینها را رساندند به یازده – دوازده – سیزده – پانزده نفر الآن یازده نفر استخدامشان سرمیرود باید لااقل به جای این یازده نفر شش نفر هفت نفر استخدام بکنند ولی در لایحه شان اینطوری که نوشته است در ماده اول به دولت اجازه داده می‌شود که یازده نفر استخدام بکنند این دلائلی که آقای مؤید احمدی و بعد آقای یاسایی فرمودند به
عقیده بنده بلاجواب ماند و آن مسئله این است که بلژیکیها یا اینکه کسانی که نتوانسته‌اند تهیه کنند که مستقلاً بدون کمک مستخدمین خارجی کار کنند در ایران با این که توانسته‌اند اگر توانسته‌اند که این اشخاص را مهیا کنند ویک اشخاصی تربیت شده‌اند پس بنابراین دیگر کنترات آنها لازم نیست و باید حقوق آنها را به مستخدمین ایرانی داد و اگر این کار را نکرده‌اند معلوم می‌شود اینها مردم فاسدی بوده‌اند یک مسئله دیگر که خیلی اهمیت دارد این است که از وقتی که مولیتر از گمرک رفت و دکرکر به جای او آمد اداره گمرک یک حالت تشویش وبی نظمی فوق العاده به خود گرفته است در اغلب بنادر جنوب قاچاق به طوری رایج المعامله و معمول است که چه عرض کنم در بنادرجنوب بنده سراغ دارم اطلاع دارم درتمام بنادر جنوب. این حاکی از چیست؟ حاکی از این است که رئیس اداره گمرک قادر نیست که اداره را منظم کند
یک چیزی اخیراً اتفاق افتاده است که مکرر شده است سابقاً از باجگیران برای بنده نوشته‌اند اخیراً هم از بوشهر نوشته‌اند یک مقداری پشم وارد کرده‌اند از خارجه و قبلاً از اداره گمرک پرسیده‌اند که این عشورش چقدر است گمرک به آنها گفته است به هیچ وجه مالیات ندارد عشور ندارد تاجر هم حمل کرده است بعد ثانیاً حمل کرده است دوباره پرسیده است دوباره گفته‌اند عشور ندارد دفعه سوم پرسیده است سه بارگفته‌اند ندارد در هر سه فقره از اداره گمرک استفسار کرده و گمرک به او گفته مالیات ندارد حالا گمرک از او مطالبه مالیات می‌کند مستند کرده است مطالبه خودش را به یکی فقرات یکی از نظام نامهای گمرکی این حاکی از چه است؟ اینجا باید این یا واقعاً حق گمرکی را بدهد نسبت به این مال التجاره یا ندهد؟ اگر باید بدهد پس معلوم می‌شود که مفتشین گمرک و رؤسای گمرک اینقدر بی اطلاع هستند که نسبت به یک مال التجاره با وجودی که تاجر از آنها پرسیده است که آیا این جنس مالیات دارد یا نه آنها هم از روی بی اطلاعی گفته‌اند نه و آن تاجر هم به همان ترتیب جنسش را وارد کرده است به داخله و البته به همان قیمتی که برایش وارد شده فروخته و عشور گمرکی هم نداده است یعنی عشور را روی قیمت مال التجاره خود نکشیده و به منافع جزئی فروخته است عرض می‌شود که اگر واقعاً مالیات نداشته است پس مالیاتی که حالا مطالبه می‌کنند بی معنی است وروی هم رفته بالاخره تکلیف یک نفر تاجر چیست؟ فرض بفرمایید هفتصد تومان داده است پشم خریده است پنجاه تومان هم بابت حمل و نقلش داده است این هفتصد و پنجاه تومان بعد در گمرک هم به او گفته‌اند مالیات ندارد و او به همان میزان هفتصد و پنجاه تومان رفته است و فروخته است حالا که وارد ایران شده و فروخته شده تازه از او بعد از مدتی مطالبه مالیات می‌کنند و میگویند مثلاً سی تومان یا چهل تومان گمرکش را باید بدهی در صورتی که اینجا به عقیده بنده گمرک به هیچ وجه حق ندارد مالیات بگیرد اگر کسی که رئیس گمرک یامفتش گمرک این اشتباه را کرده است باید خود او جریمه بدهد به گمرک بالاخره خبطی راکه اداره گمرک می‌کند که تاجر نباید جریمه آن خبط را بدهد و این حاکی از یک بی نظمی است سابقاً هم در باجگیران همین اتفاق افتاده است یک مال التجاره را که از روسیه وارد کرده‌اند و مال التجاره دیگری که گفته‌اند عشور ندارد بعد از هشت ماه نه ماه از عین ان مال التجاره که مرخص کرده‌اند مطالبه مالیات کرده‌اند و چون تاجر نداده است آنها آن مال التجاره را توقیف کرده‌اند بنده راجع به همین قسمت به اداره گمرک یک چیزی نوشتم یک جواب خیلی مضحکی داده است نوشته است بلی سابقاً ما خیال نمی‌کردیم که این مال التجاره گمرکی داشته باشد ولی بعد معلوم شد که مطابق فقره چندم از ماده فلان نظامنامه گمرکی باید ایشان مالیات بدهند خوب تاجر هم یک مال التجاره وارد کرده است و مطابق قیمتی که برایش وارد شده فروخته ا ست حالا اگر چنانچه اداره گمرک اشتباه کرده ا ست یا مفتش گمرک اشتباه کرده است این را نباید این بیچاره جرم و جریمه خبط و اشتباه اداره گمرک را بدهد اینها حاکی است که در اداره گمرک یک جریان بی نظمی رواج دارد بنابر این ما می‌توانیم از این ملاحظاتی که هر روزه می‌بینیم در اداره گمرک هست اعتراف کنیم که مستخدمین بلژیکی فعلی یک آش دهن سوزی نیستند و حقیقتاً کار مهمی برای مملکت ما نمی‌کنند یکی دیگر راجع به تنظیم این لایحه است که بنده می‌خواستم یک عرایضی بکنم لایحه اساساً برای استخدام یازده نفر بلژیکی است بعد در این لایحه مثل آش شله قلم کار شده است خرج برگشتن مسیو دکرکر دراینجا آمده است عرض کنم که اضافه حقوق مسیو دکرکر هم در اینجا آمده است بالاخره این چه لایحه ایست این لایحه برای استخدام یازده نفر بلژیکی که مدت استخدامشان سر رفته تنظیم شده و در آنجا دیگر به مناسبت اینکه مال گمرک است و به مناسبت اینکه راجع به استخدام یازده نفر
بلژیکی است هرچیزی که مربوط به گمرک و بلژیکی و مربوط به رئیس گمرک بوده است در آنجا گنجانیده‌اند مسیو دکرکر مستخدم دولت ایران است مگر از وقتهای زائدش می‌رود در خزانه داری کار می‌کند که می‌نویسند صد تومان به او اضافه حقوق داده شود. این از همان وقتی که باید در اداره گمرک کار بکند می‌رود در خزانه داری کار می‌کند یا اینکه کارهای خزانه د اری سنگین تر از کارهای گمرکی بوده است مثلاً کارهای گمرکی بیست من بوده است و کارهای اداره خزانه داری بیست و پنج من وزنش بوده است و حالا از نقطه نظر پنج من اضافه وزنش صد تومان اضافه حقوق بهش می‌دهند؟ بالاخره این در روزی هشت ساعت باید کار بکند خواهد در اداره گمرک کار بکند می‌خواهد در اداره خزانه داری کار بکند عرض کنم راجع به اضافه خرج منزل آقای تقی زاده فرمودند که چهار سال پیش کم بوده است خرج منزل کرایه منزل این خرج منزل که برای مسیو دکرکر معین شده پارسال معین شده برای اینکه تجدید استخدام دکرکر پارسال شده کرایه منزل هم برای ا و معین شده است دیگر این اضافه خرج معنی ندارد بالاخره منزلی که پارسال هشتاد تومان بوده است کرایه اش حالا هم هشتاد تومان کرایه اش هست بنده حاضرم در هشتاد تومان خانه آپارتمانی برای مسیو دکرکر که هشت نفر فامیل هم داشته باشند تهیه کنم این بالاخره مثل نوک زدن به بودجه مملکتی است و حاکی از این است که در وزارت مالیه یک دقتهایی در کارها نمی‌شود. راجع به مخارج آقای تقی زاده پا می‌شوند میگویند تا وقتی که خواستیم با مسیو دکرکر کار داشته باشیم این دیگر اهمیتی ندارد برای اینکه بیست تومان در سال چیزی نیست دویست و چهل تومان می‌شود ولی می‌خواهیم بگوییم برای چه آقا اینها باید (رزندتری) داشته باشند دولت ایران در مقابل مستخدمین خارجی خودش که نباید این قدر ضعف به خرج بدهد که ا گر گفتند هشتاد تومان مرایه منزل بدهد فوراً بدهد اگر گفتند خرج سفر ما پانصد تومان بوده وحالا باید یکصد و بیست و پنج پهلوی بشود بگویند بلی بالاخره خرج سفر از بلژیک چقدر می‌شود؟ بالاخره با درجه اول هم از طهران بخواهند حرکت کنند تا برسد به بروکسل منتهایش سیصد تومان چهارصو تومان خرح دارد و ما پانصد تومان معین کردیم پانصد تومان را هم تازه برداشته‌ایم و به هم زده‌ایم و کرده‌ایم صد پهلوی که نهصد تومان باشد اینها حاکی از این است که وزارت مالیه نسبت به مأمورین گمرک ومأمورین خودش یک ضعف فوق العاده دارد. راجع به این پولی که به آنها می‌دهند یک قسمتش ریال و یک قسمتش قران رایج مملکت باید بهشان داده شود اینجا ایرادی شد جوابی هم برای این سؤال نشنیدیم فقط گفتند چون اینها میخواهند یک قسمت پولشان را بفرستند به خارجه اسعار خارجه هم گیرشان نمی‌آید آن را ممکن است که دولت یک قرار و مداری با آنها ببندد که د ر سال به چه ترتیب به آنها بدهد به آنها قرار بدهد که نصف پولشان را نقره بدهد و نصف پولشان را طلا بدهد ولی این معنی ندارد حالا بر فرض که می‌خواهید این کار را بکنید این نصف نیست دو خمس را پول رایج بهش می‌دهند سه خمسش را اسعار خارجه بهش می‌دهند عرض کنم آقای تقی زاده مثل زدند که اگر یک کسی هزار و دویست تومان حقوقش باشد ششصد تومان پول ایران بهش می‌دهند آنوقت صد لیره دیگر که شش صد تومان نیست می‌شود نهصد تومان بنده نمیدانم از روی چه ملاکی این تسعیر را می‌کنند به شش تومان؟ در صورتی که الآن نرخ رسمی لیره نه تومان است و این بدون اسم هزار و پانصد تومان می‌شود واز این جهت هم در ماده دو راجع به حقوق آنها نوشته شده است که مقداری قران ومقداری هم ریال داده شود یعنی اگر ریال را به قران فرض کنند این نصف پول رایج مملکت می‌شود نصفش هم اسعار و پول طلا ولی در واقع که اینطور نیست واگر ما مطابق تسعیر رسمی مملکت بخواهیم حساب بکنیم
به جای پنجاه هزار و خرده‌ای هفتاد و یک هزار تومان و چیزی مجموع حقوق آنها می‌شود یعنی به طور رسمی و به حسب ظاهر الآن وزارت مالیه پنجاه و شش هزار و چهل ونه تومان پیشنهاد کرده است مجموع حقوق آنها را در صورتی که مطابق تسعیر رسمی یعنی نه تومان تقریباً هفتاد و یک هزار و هفتصد و یک تومان و یک قران و خورده می‌شود این هم یک نقص بزرگی است که به عقیده بنده که در لایحه باید ا صلاح شود یک چیز دیگر هم هست که البته خیلی چیز جزئی است ولی می‌خواستم به حضرت عالی تذکراً عرض کنم و آن این است که از بعضی از مستخدمین بلژیکی آقا در بنادر و سرحدات جنوب یک کارهایی به کلی مخالف قانون دیده می‌شود مثلاً جند وقت پیش از این اداره گمرک بوشهر یک نفر از مستخدمین را برده است توی منزل خودش بیست و چهار ساعت حبس کرده است نه غذا بهش داده است نه تختخواب داده البته نباید به خارجی‌ها اجازه داد که برخلاف قوانین مملکت یک همچو کارهایی در این جا بکنند (صحیح است)
رئیس ـ آقای فهیمی
فهیمی ـ چند مطلب در اینجا مذاکره شد که بنده نظر به سوابق اطلاعاتی که دارم ناچارم به عرض مجلس برسانم آقایان همه در ضمن فرمایشاتشان تصدیق فرمودند که بلژیکیها در مدتی که کار کرده‌اند اداره گمرک را خیلی خوب ومنطم نگه داشته‌اند و تا به حال مثل یکی از ادارات خوب و منظم اروپایی آنجا را راه برده‌اند ول سعی نداشته‌اند در اینکه مستخدمین ایرانی را تربیت کنند. اینجا یک قدری تصدیق بلاتصور فرمودند زیرا همانطوری که آقای وزیر مالیه فرمودند در ابتدای امر عده‌ای مستخدمین بلژیکی در گمرکات تنها بدون اینکه به کار دیگری متصدی باشند از چهل نفر هم متجاوز بود صورت آنها را هم با اسم و رسم اگر آقایان خواسته باشند بنده دارم و خدمتشان ارائه می‌دهم این عده آمده است حالا و رسیده است به ۱۱ نفر و عده مأمورین گمرک ما فعلاً در مرکز و سر حدات متجاوز از دو هزار نفر هستند اداری و غیر اداری ملاحظه بفرمایید یک اداره مهم دولتی کهمتجاوز از دو هزار نفر مستخدم داخل کار دارد یازده نفر آنها بلژیکی باشد باقی دیگر پس چه می‌کنند؟ اگر ما فرض کنیم که آنها هیچ مستخدمی برای اداره کردن کار تهیه نکرده‌اند پس ما آن دو هزار نفر را یک پول مفت و مجانی و بلا عوض می‌دهیم و فقط این یازده نفرند که کار می‌کنند در صورتی که این طور نیست در آذربایجان یا خراسان در مراکز مهمه فقط یک مأمور دارند و باقی تمام سرحدات دست مستخدمین ایرانی است در صورتی که قبل از بهمن در حدود باجگیران و خوی و سلماس و درخیلی نقاط سرحدی همیشه مأمورین بلژیکی بوده‌اند حالا اینها را برداشته اندو الآن مأمورین ایرانی همان کارها را می‌کنند نهایت عرض کردم در مراکز مهمه یک نفر مأمور بلژیکی دارند برای اینکه کار آنها را تمرکز بدهد در ان حوزه و هنوز زود است که به کلی دست آنها کوتاه بشود و همه را بدهند به دست مأمورین ایرانی این یک معایبی دارد که خود آقایان شاید بهتر بدانند و تصدیق بفرمایند که نمی‌شود به این زودی صرف نظر کرد از آنها. در یک مواقعی پیش آمده است که مستخدمین ایرانی همیشه فرار کرده‌اند و مستخدمین بلژیکی همیشه ایستاده‌اند و حتی تا پای کشته شدن هم ایستاده‌اند و حتی کشته هم شده‌اند در سر کار و این نمی‌شود هیچوقت فراموش کرد و زحمات اشخاص را قدردانی نکرد مخصوصاً درچند سال قبل در آذربایجان آنوقت مسیو مرنارد هم بود یک مأموری داشتند مسیو دومز نام که این را در سرحد اردبیل گذاشته بودند وبا شاهسونها مقابل شده بود تلگراف کرد که مأمورین ایرانی هیچکدام جلونمیروند – مسیومرنارد جواب داد که شما چرا نمی‌روید؟ این بیچاره رفت و کشته هم شد یعنی گفت برای انجام وظیفه من می‌روم رفت و به دست شاهسونها کشته هم شد. در همین جنوب که آقای دشتی فرمودند سه نفر از مأمورین بلژیکی گمرک دوننفر مرد و یک نفر زن کشته شدند برای خاطر اشخاصی که آنجا مرتکب
قاچاق شده بودند و زحماتی از برای دولت ایجاد می‌کردند مسیو کنستان بود و زنش و یک نفر بلژیکی دیگر ۱س اینها در موقع خودش برای انجام وظیفه حتی از کشته شدن هم باک نداشتند و وظیفه خودشان را خیلی خوب ا نجام داده‌اند البته در این ضمن یک اشخاص بدی هم بوده‌اند بنده عرض نمی‌کنم که نوع بلژیکیها اشخاص خوبی هستند خیر اشخاص بدی هم در بین شان بوده‌اند بند عرض نمی‌کنم لاکن اینکه گفته می‌شود که اینها زحمت نکشیده‌اند ومستخدم تربیت نکرده‌اند بنده دور از انصاف میدانم الآن هم درغالب از ادارات ما اگر دقت بفرمایید از متخدمین سابق گمرک هستند که آنها را بلژیکیها تربیت کرده‌اند خیلی هم قابل هستند و مخصوصاً یهتر از سایرین هم کار می‌کنند. حالا این عده را که امروز وزارت مالیه پیشنهاد استخدام شان را کرده است یازده نفر هستند به طور کلیی ب جای این ۱۱ نفر که فعلاً موجود هستند یا از خود آنها تجدید کنند یا عده را جدیداً انتخاب واستخدام کنند این بسته است به نظر خودشان شاید در ضمن هم مقتضی دیدند که یکی دو نفر را هم کم بکنند. یک اشاره فرمودید که در جنوب قاچاق زیاد شده است یا بعد گمرک مطالبه کرده‌اند بنده می‌خواهم عرض کنم که اداره گمرک مکلف به اطاعت و اجرای قوانین ونظاماتی است که مربوط به او است اگر امروز یک قانونی بگذرد که فلان نوع مال التجاره هیچ عوارض گمرکی گرفته نشود اداره گمرک نخواهد گرفت و حق ندارد یک شاهی بگیرد از آنها. اداره گمرکات در نظامات قانونیش مقید است که هر وقت در یک امری اشتباهی کند تا شش ماه بعدش می‌تواند آن را مطالبه کند این در نظامنامه قانونی به او دستور داده شده است حالا هر وقت دولت این را اصلاح کرد و گفت حق ندارید بعدها چیزی بگیرید البته او هم حق ندارد بگیرد اما تا وقتی دولت این حق را به ا و داده است او هم لابد است که عمل بکند و بحثی به او نیست که چرا مطابق دستور وقانونی که در دستش است عمل کرده است. راجع به خرج سفر و اینها مخواهم تذکری به آقای دشتی عرض کنم یک قانونی در سه چهار سال پیش گذشت است که در آن جا خرج سفر مأمورین را معین کرده‌اند که اگر از راه شمال بروند صد لیره و اگر از راه جنوب بروند ۱۲۵ لیره بگیرند این یک چیز تازه نیست که حالا معین کرده باشند قانونی است که از سابق هم بوده و معمول هم بوده و داده شده است اما راجع به تأدیه لیره و این هم معمول تمام دنیا است مستخدمینی هم که فعلاً به تازگی دولت استخدام می‌کند هیچکدام از اینها به پول فعلی ایران استخدام نمی‌شوند یا با دلار است یا با پهلوی طلا و این منحصر به مملکت ما نیست هر مملکتی که پولش یک تزلزلی پیدا می‌کند سایر ممالک در معاملاتشان با آنها همیشه می‌گردند یک واحد ثابتی را قرار می‌دهند ولو گندم باشد یا با طلای شمش معامله می‌کنند. البته میخواهند که یک پول ثابتی در دست داشته باشند وبا پول لاستیکی معامله نمی‌کنند ولی این اشخاص چون از سابق اینجا بوده‌اند دولت با آنها اینطورمعامله کرده است که نصف پول رایج را بگیرند و نصف آنرا ریال طلا داشته باشند تا مطمئن باشند پولی که می‌ماند برای ذخیره و برای مراجعتشان پولی نباشد که دچار زحمت باشد این هم یک قاعده کلی است و خرج سفرشان از روی این ترتیب منظور شده است حقوقشان هم از روی این اصول با آنها قرار گذاشته شده است. راجع به کرایه منزل هم در اینجا یک چیز فوق العاده ذکر نکرده است خودتان هم تصدیق می‌فرمایید که از پارسال تا حالا چقدر کرایه منزل تفاوت کرده است آخر خود ما هم کرایه خانه می‌دهیم خانه اجاره می‌کنیم میدانیم که کرایه خانه‌ها تفاوت کرده است. دولت به این مستخدمش مسیو دکرکر امر می‌کند که شما خزانه داری را هم رسیدگی کنید و کار آنجا را هم اداره کنید او هم اطاعت کرده و علاوه بر این کارش به کار خزانه داری هم می‌رسد و خدماتی را هم که در اداره خزانه داری کرده است خیلی قابل تقدیر است این شخص را بعد از آن دکتر سوئیسی که رئیس خزانه بود مسیو والدر که از این جا رفت و یک کار اسفناکی در خزانه داری کرد که غالب وجوه وظائف و تقاعد و
انحصار و غیره را خرج کرده بود بدون هیچ مطالعه‌ای ولی از وقتی که مسیو دکرکر رئیس خزانه داری شده است با موافقت وهمراهی که با او شده است این قروض را داده است و همه حسابها را روشن کرده است وهمه را تصفیه کرده است یعنی قروض گذشته را داده و وجوهی که از انحصار و اینها برداشت کرده بودند همه را به جای خود گذارده است و یک محاسبه خیلی روشنی برای عایدات و مخارج درست کرد است پس زحماتی کشیده است و از اینکه ماهی صد تومان به او داده شود این یک چیز فوق العاده نیست که اشکال شود اگر آقایان نظری دارند خوب است در باب یک نفری که برای معلمی آمده است برای یک کار مختصری یک مبلغ گزافی تقاضا دارد اظهار عقیده بفرمایند که چرا مبلغ گزافی اضافه خرج می‌دهیم ولی برای یک مستخدمی که چند سال است خدمت می‌کند اگر بخواهیم برای این کار اضافیش یک چیزی منظور کنیم اهمیتی ندارد و الآن شاید متجاوز از بیست سال است این آدم در ایران خدمت می‌کند وخدمات خوبی هم کرده است و ماهی صد تومان به او اضافه دادن یک چیز فوق العاده نیست و به طور کلی عرض می‌کنم اشخاصی که خدماتی کرده‌اند در گذشته خدمات آنها را باید قدر دانست به جهت اینکه اینها که تبعه ایران نیستند تبعه دولت خارجی هستند آمده‌اند و اینجا برای ما خدمت می‌کنند البته ما هم باید از خدمات آنها قدردانی کنیم و از آنهایی که خدمت نمی‌کنند البته باید تنفر کنیم مساعدت هم نمی‌کنیم. برای اینکه ما حالا تا مدتهایی یا برای کار اداری یا غیر اداری محتاج هستیم به استخدام اشخاص خارجی.
عده از نمایندگان - مذاکرات کافی است
رئیس ـ پیشنهاد آقای دشتی قرائت می‌شود:
بنده پیشنهاد می‌کنم ماده اول اینطور اصلاح شود: وزارت مالیه مجاز است به جای یازده نفر مستخدم بلژیکی که در سال ۱۳۱۰ کنتراتشان منقضی می‌شود عده از بلژیک که بیش از یازده نفر نباشند برای اداره گمرک الی آخر.
دشتی ـ فرق این پیشنهاد با لایحه دولت این است که دولت ملزم نیست حتماً یازده نفر را استخدام کند آقای وزیر مالیه هم خودشان در ضمن توضیحات شان همینطور تصریح کردند این بود که بیش از یازده نفر نباشند و از ا ین عده تجاوز نکند برای گمرک استخدام کنند. و این را به طوری که خودشان گفتند ممکن است قبول کنند.
وزیر مالیه ـ بلی همینطور است. مقصود همین است بنده هم مخالفتی ندارم
رئیس ـ نظر آقای مخبر کمیسیون چیست؟
مخبر کمیسیون بودجه (دکتر طاهری) قبول می‌کنم
رئیس ـ رأی می‌گیریم به ماده اول …..
اعتبار ـ اجازه می‌فرمایید این ماده اشکال دارد ….
رئیس ـ بفرمایید
اعتبار ـ عرض کنم که در پیشنهاد آقای دشتی نوشته است که یازده نفر از بلژیک استخدام کنند جدیداً و حال آنکه یک عده اینجا هستند و فعلاً نظر دولت این است که این عده را استخدام کنند ….
دشتی ـ بنده بلژیکی گفتم.
اعتبار ـ در پیشنهاد از بلژیک است یکمرتبه دیگرقرائت می‌شود
رئیس ـ قرائت مشود:
بنده پیشنهاد می‌کنم ماده اینطور اصلاح شود: وزارت مالیه مجاز است به جای یازده نفر مستخدمین بلژیکی که در سال ۱۳۱۰ کنتراتشان منقضی می‌شود عده‌ای از بلژیک که
روحی ـ از را بزنید و بلژیکی بکنید بلژیکی درست می‌شود.
دشتی ـ بلی عده‌ای بلژیکی بکنید.
رئیس ـ پیشنهاد ایشان یک بار دیگر با این اصلاح که اظهار کردند قرائت می‌شود:
«بنده می‌کنم ماده اول اینطور اصلاح بشود: وزارت مالیه مجاز است به جای یازده نفر مستخدمین بلژیکی که در سال ۱۳۱۰ کنتراتشان منقضی می‌شود عده‌ای بلژیکی که بیش
از یازده نفر نباشد برای اداره گمرک الی آخر.»
عده‌ای از نمایندگان – صحیح است
رئیس ـ موافقین با ماده اول با اصلاح پیشنهادی آقای دشتی که قبول کردند قیام فرمایند. (اکثر قیام نمودند)
رئیس ـ تصویب شد. ماده دوم قرائت می‌شود
ماده دوم – حقوق مستخدمین مزبور نباید دوی هم رفته سالیانه از بیست و هشت هزار و چهار صد و بیست و پنج تومان (۲۸۴۲۵۰ قران) و نود و چهار هزار و هفتصد و چهل و هشت ریال تجاوز نماید
رئیس ـ آقای اعتبار
اعتبار ـ به نظر بنده اینجا یک اشکالی هست و آن این است که مجلس کنترات مستخدمین خارجی را به مدت و ملیت و حقوقش رأی می‌دهد ولی اینجا معلوم نیست که به مستخدم چه قدر حقوق داده می‌شود در آن کنترات اولی شان هم که گذشت همین اشکال بود و بالاخره یک حد اقلی منظور شد اینجا چهار هزار تومان نباید تجاوز کند بنده لازم میدانم که این حد اقل را ما در اینجا ذکر کنیم که آن اشکالی که هست مرتفع شود.
بعضی از نمایندگان – حداقل نه آقا حداکثر
رئیس ـ آقای طباطبایی دیبا
طباطبایی دیبا ـ بنده این اعتراض آقای اعتبار را نفهمیدم و کاملاً ملتفت نشدم گمان می‌کنم وارد نباشد چون فرمودند حد اقل گویا مقصود ایشان حد اکثر بود که حد اکثر باید نوشته شود نه حد اقل (صحیح است)
اعتبار ـ بلی اشتباه شد. حد اکثر باید معلوم شود
مخبر ـ به عقیده بنده این ایراد وارد نیست برای اینکه ما باید به این عده یک حقوقی بدهیم حالا ازاین عده به یکی کمتر وبه یکی بیشتر بخواهیم بدهیم این مانعی ندارد به هر حال جمعش از این مبلغی که ما الآن در اینجا رأی می‌دهیم نباید تجاوز کند و چون مبلغ کل معین است گمان می‌کنم مانعی ندارد دیگر نه حد اقلش لازم است ونه حداکثرش.
رئیس ـ آقایان موافقین با ماده دوم قیام فرمایند
(عده زیادی برخاستند)
رئیس ـ تصویب شد. ماده سوم قرائت می‌شود:
ماده ۳ – شرایط کنترات مأمورین مزبور مطابق قانون ۲۴ خرداد ۱۳۰۴ می‌باشد به جز در قسمت کرایه خانه مأمورین مقیم مرکز که حد اکثر آن در ماه هفتاد و پنج تومان (۷۵۰ قران) خواهد بود
رئیس ـ آقایانی که با ماده سوم موافقند قیام فرمایند
(عدة قیام نمودند)
رئیس ـ تصویب شد. ماده چهارم
ماده ۴ – کرایه خانه مسیو دکرکر رئیس اداره کل گمرکات از اول فروردین ۱۳۱۰ تا آخر اسفند ۱۳۱۱ که انقضای کنترات اوست از هشتاد تومان به یک صد تومان ترقی داده می‌شود.
رئیس ـ آقای مؤید احمدی
مؤید احمدی ـ بنده فقط خواستم یک توضیحی بخواهم که چرا به دوماه قبل عطف می‌کنند گر چه مبلغ جزئی است و چهل تومان است ولی باید در نظر گرفت که از کی گرفته می‌شود
مخبر ـ بلی این را حالا که اجازه می‌فرمایید دو سالش داده شود دو ماهش هم چندان اهمیتی ندارد چه فرقی می‌کند.
رئیس ـ آقایانی که با ماده چهارم موافقند قیام فرمایند
(اکثر نمایندگان قیام نمودند)
رئیس ـ تصویب شد ماده پنجم قرائت می‌شود:
ماده ۵ – از اول فروردین ۱۳۱۰ مادام که مسیو دکرکر عهده دار خزانه داری کل می‌باشد ماهی یک صد تومان به عنوان مدد معاش به مشارالیه تأدیه خواهد شد
رئیس ـ آقای عراقی
عراقی ـ بنده این مطلب را اگر چه گفته شد ولی به طور تکرار عرض می‌کنم که این لایحه راجع به تجدید کنترات یازده نفر مستخدم بلژیکی است مربوط به این که ما صد تومان به این آدم اضافه بدهیم
نیست. آخر این چیست؟ اگر خیلی دولت این اضافه را واجب و لازم میداند که بدهد خوب بود این را لایحه جداگانه وبا استقلالی می‌کرد و به مجلس می‌آورد که چون این خدماتی کرده و آن خدمات را هم در درجه اول لایحه می‌نوشتند و صد تومان در آنجا برای او اضافه حقوق بخواهند و الا در اینجا یعنی راجع به کنترات یازده نفر مستخدم بلژیکی موردی ندارد و لایحه برای کنترات تنظیم شده است نه برای اضافه حقوق چیز عجیبی است علاوه بر این ایشان چه کرده‌اند که ما به ایشان صد تومان اضافه بدهیم خوب است در این موضوع یک توضیحی بدهند تا ما هم بفهمیم و اگر واقعاً خدمتی کرده است خوب ما هم همراهی کنیم.
وزیر مالیه ـ بنده اگر مطلب دیگری هم راجع به این قسمت د اشتم اگر موجب تصدیق خاطر آقایان نبود در این لایحه قید می‌کردم ولی این را آقایان در نظر دارند که ما خیلی لوایح داشتیم که مناسبتهای خیلی دورتر از این مسائلی داشت و تصویب هم شده است و اینجا هم در مقام انصاف باید گفت آیا روا بود که ما برای بیست تومان کرایه خانه یک لایحه بیاوریم در کمیسیون و آنجا شور کنیم یا برای اینکه جبرانی از خدماتش بکنیم وبه واسطه تقلیل قیمت نرخ و اینها یک لایحه مستقلی برای این کار بیاوریم این استخدام بلژیکیها است دوازده نفر بودند یازده نفرش موعد کنتراتش منقضی شده است جدیدأ استخدام می‌شوند آن یک نفر دیگر منقضی نشده است و دو سال مانده است و اگر امروز کنترات او تجدید می‌شد همین صد تومان و دویست لیره اضافه می‌خواست. ولی این همیشه در اینباب البته رضایت خاطر نداشته و ناراضی بوده است و اینکه فرموده‌اید آیا صد تومان ارزش دارد که ما به او اضافه بدهیم باید عرض بکنم که خیلی خیلی بیشتر از صد تومان ارزش دارد واقعأ در این مورد که مسیو دکرکر خزانه داری را به طور موقت قبول کرده است مقدار زیادی از وقتش را بر خلاف آنچه که گفته شد که روزی ۷ ساعت یا ۸ ساعت کار می‌کند یک زحمت خیلی زیادی دارد بی اندازه کار می‌کند همانطور که آقای فهیمی توضیح دادند این شخص خیلی در خزانه زحمت کشیده و امور آنجا را مرتب کرده است حتی شبها هم کار کرده‌اند چندین ماه شبها هم نشسته‌اند و کار کرده‌اند در صورتیکه هیج تکلیفی نداشته‌اند شما او را برای گمرک استخدام کردید و او اینجا این خدمات را هم علاوه بر آن کرده است ولازم بود که جبرانهای دیگری از او بکنیم و او هم رضایت ما را در مقابل جلب کرده است بنابر این این صد تومانی که شاید تا شش ماه یا چهار ماه دیگر به او داده شود چون خزانه داری جدیداً می‌خواهیم بیاوریم لایحه او هم تقدیم می‌شود خودش هم نمی‌خواهد این کار را این اشکال ارزش ندارد که یک لایحه دیگری هم برای آن جدا بیاوریم و داخل کردن این موضوع در این لایحه مورد ندارد این مذاکرات بعقیده بنده ارزش ندارد که اوقات آقایان را مشغول کنیم به یک لایحه مستقلی برای اینکه سه ماه ماهی صد تومان یا دو سال ماهی بیست تومان به این آدم کرایه خانه بدهیم بیش از این که چیزی نمی‌دهیم و با این خدماتی هم که کرده ا ست این مبلغ قلیل ارزش ندارد.
رئیس ـ آقایانی که با ماده پنجم موافقند قیام فرمایند
(اغلب برخاستند)
رئیس ـ تصویب شد. ماده ششم قرائت می‌شود:
ماده ۶ – مخارج معاودت مسیو دکرکر که مطابق کنترات فعلی پانصد تومان است طبق قانون ۲۴ خرداد ۱۳۰۴ و به شرح ذیل اصلاح و پرداخت خواهد شد. هرگاه مشارالیها از یکی از بنادر خلیج فارس یا محمره یا زاهدان یا سر حد کرمانشاهان مراجعت نماید معادل یک صدو بیست و پنج پهلوی و اگر از یکی از بنادر بحر خزر یا سر حد شمال ایران مراجعت نماید مبلغ یک صد پهلوی ولی مشار الیه حق مطالبه آن را نخواهد داشت مگر در صورتی که در انقضاء کنترات بالقطع از ایران خارج شود.
رئیس ـ آقایانیکه با ماده ششم موافقند قیام فرمایند.
(عده زیادی قیام کردند)
رئیس ـ تصویب شد. یکی دو نفر از آقایان پیشنهاد می‌کنند که ما قبل از اینکه رأی به کلیات و ماده هفتم بگیریم جلسه را ختم کنیم که در این قضیه یک مطالعه شده باشد (صحیح است) آقای دیبا هستند و چند نفر از آقایان. بنا بر این اگر موافقت میفرمائید جلسه را ختم کنیم (صحیح است)
۴ – تقدیم یک فقره لایحه از طرف آقای وزیر مالیه
وزیر مالیه – چون آقایان معلوم شد خسته شده‌اند (دشتی ـ نه خیر ما خسته نشدیم) و میخواهند تشریف ببرند بنده هم نمی‌خواهم اوقات شان را زیاد مشغول کنم. لایحه ایست تقدیم می‌کنم به مجلس مقدس و مربوط به همین مواد کنترات هم هست یعنی برای استخدام خزانه داری کل جدید سه نفر هم برای مالیه است که آقایان ملاحظه بفرمایند
(لایحه را تقدیم مقام ریاست نمودند)
رئیس ـ آقای وزیر عدلیه کاری ندارند؟
وزیر عدلیه ـ نه خیر عرضی ندارم
۵ ـ موقع و دستور جلسه بعد ـ ختم جلسه
رئیس ـ جلسه آتیه پنج شنبه پس فردا سی ام اردیبهشت سه ساعت قبل از ظهر ودستور بقیه این لایحه و لایحه که جدیداً داده‌اند.
(مجلس مقارن ظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی ـ دادگر