مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۷ اردیبهشت ۱۳۲۸ نشست ۱۶۳
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری پانزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری پانزدهم |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: متن قوانین - تصویب‌نامه‌ها - صورت مفصل مذاکرات مجلس شورای ملی - سوالات - اخبار رسمی - فرامین - انتصابات - آیین‌نامه‌ها - بخش‌نامه‌ها - آگهی‌های رسمی
شماره تلفن: ۵۴۴۸ - ۸۸۹۴ - ۸۸۹۵ - ۸۸۹۶
مدیر سید محمد هاشمی
مشروح مذاکرات مجلس ملی، دوره ۱۵
جلسه: ۱۶۳
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز سه‌شنبه بیست و هفتم اردیبهشت ماه ۱۳۲۸
فهرست مطالب:
۱. تصویب چهارده فقره مرخصی.
۲. تصویب شور اول لایحه الحاق ایران به قرارداد هواپیمایی بین‌المللی
۳. تصویب شور اول قرارداد مبارزه با ملخ بین ایران و عراق
۴. تصویب شور اول قرارداد مبارزه با ملخ بین ایران و دولتین هندوستان و پاکستان
۵. تصویب مقرری ورثه ذوافنون و جلیلی و رشیدی
۶. تصویب شور اول لایحه الحاق ایران به قرارداد پست جهانی
۷. تصویب استخدام ۵ نفر استاد دانشکده پزشکی تبریز
۸. بیانات بعد از دستور چند نفر از نمایندگان
۹. موقع جلسه بعد - ختم جلسه
مجلس ساعت نه و ده دقیقه صبح به ریاست رضا حکمت تشکیل گردید.
رئیس - تصور می‌کنم اولین روزی است که در این ۲۲ ماه مجلس در این ساعت تشکیل می‌شود (صحیح است) همه آقایان تصدیق می‌فرمایند که پیشرفت امور هر ملت یا جمعیت بلکه فرد بسته به انتظام و ترتیب است (صحیح است) بنده واقعاً به این تصویب نظامنامه و روح فعالیتی که در آقایان پیدا شده و در همه پیدا شده تبریک عرض می‌کنم و امیدوارم این دو ماه جبران گذشته را بکند و خدمات مفیدی برای کشور انجام شود (نمایندگان - انشاءالله) عرض کنم که مطابق این آیین‌نامه جدید صورت خلاصه نداریم صورت مذاکرات طبع و نشر می‌شود و باید الان به آقایان داده شده باشد (بعضی از نمایندگان - داده نشده) با آن که دیروز بعد از ظهر از طرف تندنویسی به چاپخانه داده شده متأسفانه تا حالا توزیع نشده بنده حالا به کارپردازی تذکر دادم و خاطرنشان کردم که تأکید بفرمایند که بعد از این باید مرتب قبل از تشکیل جلسه به دست آقایان برسد (آزاد - اگر نرسید) عرض کردم اگر ندادند مورد مؤاخذه واقع می‌شوند و بعد از این مرتب خواهد رسید و الان هم می‌آورند با قدری تأخیر وارد دستور می‌شویم.
کشاورز صدر - یک تذکر قانونی داشتم راجع به نظامنامه اگر اجازه بفرمایید عرض کنم.
رئیس - بفرمایید.
کشاورز صدر - می‌خواستم حضور مبارک عرض کنم که در قانون مدنی تصریح شده است که مصوبات مجلس به موقع اجرا گذاشته نمی‌شود مگر در روزنامه رسمی انتشار پیدا کند این هم جزو مصوبات است و پس از ده روز باید اجرا شود این را یا نظر مجلس را بخواهید تصریح بکنند که محتاج آن تشریفات نیست و یا این که پس از ده روز اجرا شود.
رئیس - این آیین‌نامه داخلی مجلس است و محتاج آن تشریفات نیست و به علاوه در آیین‌نامه ملاحظه فرمودید ذکر شده که پس از تصویب این آیین‌نامه آیین‌نامه سابق ملغی است بنابر این یک چیزی باید در دست باشد (صحیح است) این است که چون این تشریفات مربوط به قوانین است مربوط به آیین‌نامه داخلی مجلس نیست دیگر اجرای آن تشریفات لازم نیست، آقای نبوی فرمایشی دارید؟
نبوی - خیر.
۱. تصویب چهارده فقره مرخصی.
رئیس - عرض کنم بنابراین چند فقره مرخصی است که گزارش آنها قرائت می‌شود چون راجع به گذشته است دیروز دستور مجلس را مطابق نظامنامه جدید با حضور آقایان رؤسای کمیسیون‌ها و نماینده دولت تعیین کردیم ولی چون باید ۲۴ ساعت قبل منتشر شود مربوط به روز پنجشنبه است و امروز بر طبق ماده ۸۰ از طرف دولت تقاضا شده که چند فقره که اول این دستور است امروز مورد بحث قرار بگیرد (صحیح است) حالا مرخصی‌ها را قرائت بفرمایید.
(به شرح زیر قرائت شد)
گزارش از کمیسیون عرایض و مرخصی به مجلس شورای ملی
آقای دکتر معظمی به موجب گواهی پزشک از تاریخ چهاردهم فروردین ۱۳۲۸ مریض و مشغول معالجه بوده‌اند و به این واسطه یک ماه از حضور در مجلس معذور بوده‌اند و اکنون درخواست تصویب آن را نموده‌اند کمیسیون عرایض و مرخصی با درخواست ایشان موافقت نموده اینک گزارش آن تقدیم می‌شود مخبر کمیسیون عرایض و مرخصی - حسین مکی
امیر تیمور - اجازه می‌فرمایید؟
رئیس - بفرمایید.
امیر تیمور - مطابق آیین‌نامه جدید قبل از قرائت مرخصی‌ها یعنی قبل از دستور اجازه بفرمایید آیین‌نامه جدید را ملاحظه بفرمایید.
رئیس - قبل از دستور کسی تقاضا نکرده.
کشاورز صدر - چرا نوشته‌ایم آنجا، نیاورده‌اند حضورتان.
امیر تیمور - چرا خواسته‌ایم.
رئیس - بلی چهار نفر از آقایان تقاضای نطق قبل از دستور کرده‌اند.
امیر تیمور - طبق آیین‌نامه باید صحبت کنیم.
رئیس - نه «باید» نیست که حتماً صحبت کنند با نظر مجلس است ماده ۸۳ که راجع به نطق قبل از دستور است قرائت می‌شود. (به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۸۳ - راجع به نطق قبل از دستور، هر یک از نمایندگان که مطلب مهمی داشته باشند و بخواهند به استحضار مجلس برسانند می‌توانند قبل از شروع به دستور یا آخر جلسه با اجازه رئیس و رعایت نوبت به عنوان نطق قبل از دستور یا بعد از دستور مطالب خود را اظهار نمایند و مجموع این قبیل نطق‌ها در یک جلسه به طور کلی نباید از یک ساعت تجاوز کند و در هر جلسه بیش ا ز ۴ نفر نمی‌توانند در اول یا آخر جلسه صحبت نمایند و هر کدام از دارندگان اجازه نطق می‌توانند حق خود را به ناطق دیگر واگذار کند.
رئیس - حالا چون تصدیق می‌فرمایید که هم در اول جلسه و هم در آخر جلسه می‌توان صحبت کرد و ساعت جلسه هم معین است و نمی‌شود کمتر از سه ساعت کار کرد موافقت بفرمایید این چند کاری که هست بگذرد یک ساعت از آخر جلسه صحبت بفرمایید.
امیر تیمور - بسیار خوب.
رئیس - پس رأی می‌گیریم به مرخصی آقای معظمی موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد مرخصی دیگر قرائت می‌شود (به شرح زیر قرائت شد)
آقای احمد فرامرزی درخواست ۲۰ روز مرخصی از تاریخ استفاده نموده‌اند و مورد موافقت کمیسیون عرایض و مرخصی واقع شده اینک گزارش آن به عرض می‌رسد.
رئیس - رأی می‌گیریم به مرخصی آقای احمد فرمرزی آقایانی که موافقند قیام کنند (اکثر بخاستند) تصویب شد، مرخصی دیگر قرائت می‌شود. (به شرح زیر قرائت گردید)
آقای لاهوتی درخواست یک ماه مرخصی از تاریخ استفاده نموده‌اند و مورد موافقت کمیسیون عرایض و مرخصی واقع شده اینک گزارش آن به عرض می‌رسد. رئیس آقایانی که با مرخصی آقای لاهوتی موافقند قیام کنند (اکثر بخاستند) تصویب شد، مرخصی دیگر قرائت می‌شود. (به شرح زیر قرائت شد)
آقای منصف از تاریخ اول اسفندماه ۱۳۲۷ به واسطه کسالت مزاج به واسطه گواهی پزشک معالج بیست و دو روز غایب و ممنوع از حرکت بوده‌اند و اکنون هم به موجب تشخیص پزشک برای تکمیل معالجه لازم شده به خارجه مسافرت نمایند کمیسیون عرایض و مرخصی عذر ایشان را موجه تشخیص داده با ۲۲ روز غیبت ایشان از اول اسفند و برای مسافرت ایشان هم به خارجه از تاریخ حرکت تا آخره دوره پانزدهم موافقت نموده اینک گزارش آن تقدیم می‌شود.
رئیس - این یک قسمتش راجع به گذشته است که امروز رأی گرفته می‌شود و قسمت دومش آقایان مسبوقند که مطابق آیین‌نامه جدید مرخصی‌ها باید به ترتیب خاصی به کمیسیون محاسبات برود بعد بیاید بنابراین راجع به غیبت گذشته و مرخصی که کمیسیون تشخیص داده رأی می‌گیریم آقایانی که موافقند با مرخصی آقای منصف قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد نسبت به آینده مشمول نظامنامه جدید است که رعایت می‌شود و بعداً می‌آید.
منصف - آقا این نظامنامه جدید را به ما ندادند.
رئیس - نخواستید می‌دهند مرخصی دیگر قرائت می‌شود (به شرح زیر قرائت شد)
آقای عبدالرحمن فرامرزی درخواست یک ماه و نیم مرخصی از تاریخ استفاده نموده‌اند کمیسیون عرایض و مرخصی با ۲۵ روز آن موافقت نموده اینک گزارش آن به عرض می‌رسد.
رئیس - آقایانی که با مرخصی ۱۵ روزه آقای فرامرزی موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد مرخصی دیگر قرائت می‌شود. (به شرح زیر قرائت شد)
آقای رحیمیان به واسطه کسالت مزاج و لزوم معالجه به موجب گواهی پزشک درخواست ۴۵ روز مرخصی از تاریخ استفاده نموده‌اند و مورد موافقت کمیسیون عرایض و مرخصی واقع شده اینک گزارش آن تقدیم می‌شود.
رئیس - چون آقای رحیمیان استفاده نکرده‌اند اجازه بفرمایید برود به کمیسیون و مطابق ترتیبی که دارد بیاید به مجلس.
رحیمیان - بنده مرخصی را قبل از آیین‌نامه جدید تقاضا کرده‌ام.
رئیس - استفاده از بعد است هنوز که استفاده نکرده‌اید.
یکی از نمایندگان - گزارشش که آمده است همین جا رأی گرفته شود.
رئیس - پس مال آقای منصف هم به همین ترتیب باید رأی گرفته شود.
فولادوند - بنده مخالفم.
رئیس - بفرمایید.
فولادوند - بنده با مرخصی رفقا هیچ وقت مخالفت نمی‌کنم ولی کار خلاف قانون نباید بکنیم (دکتر بقایی - بی‌اجازه صحبت نکنید مطابق کدام ماده صحبت میی‌کنید نظامنامه جدید چنین چیزی ندارد) اجازه بفرمایید این مرخصی است که یک نفر تقاضا کرده است که باید حالا مجلس اجازه بدهد اگر می‌خواهید از روز اول کار خلاف قانون بکنید بنده هم عرضی ندارم.
دکتر عبده - بنده اخطار دارم.
مخبر کمیسیون عرایض و مرخصی (آقای مکی) - اجازه می‌فرمایید؟
رئیس - بفرمایید.
مکی - این مرخصی‌ها درست مثل کار کمیسیون‌ها و شعب می‌ماند که قبلاً تصمیم گرفته می‌شود ولی موعد آن شعبه منقضی می‌شود و مخبری که در شعبه قبل بوده می‌تواند از آن گزارش دفاع کند بنده تصور می‌کنم که این درست مثل این نمی‌ماند که یک نماینده‌ای الان تقاضای مرخصی کرده که در آتیه استفاده کند کمیسیون هم رویش موافقت کرده بنابراین هیچ اشکالی ندارد که در مجلس تصویب شود.
دکتر عبده - اجازه می‌فرمایید؟
رئیس - بفرمایید.
دکتر عبده - بنده خیال می‌کنم به موجب آیین‌نامه سابق یک عده‌ای تقاضای مرخصی کرده‌اند کمیسیون عرایض و مرخصی صلاحیت داشته برای رسیدگی (صحیح است) و در موقع خودش این کار را کرده و الان هم آمده است به مجلس بنابراین قانون ثابتی به نفع متقاضی تصویب شده و این مطلب دیگر قابل تجدید رسیدگی در کمیسیون محاسبات نیست.
رئیس - پس ما طبق کارهای گذشته تلقی می‌کنیم و می‌گوییم که آیین‌نامه به مقدم عطف نمی‌شود بنابراین آقایانی که موافقند با مرخصی آقای رحیمیان قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد. راجع به آقای منصف هم بنابراین اجازه می‌فرمایید که یک مرتبه دیگر رأی گرفته شود (صحیح است) آقایانی که با مرخصی آقای منصف موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد مرخصی دیگر قرائت می‌شود (به شرح زیر قرائت گردید)
آقای دکتر علی امینی درخواست ۱۵ روز مرخصی از تاریخ دهم اردیبهشت ۱۳۲۸ نموده‌اند و کمیسیون عرایض و مرخصی با درخواست ایشان موافقت نموده اینک گزارش آن تقدیم می‌شود.
امیر تیمور - اجازه می‌فرمایید؟
رئیس - بفرمایید.
امیر تیمور - از نظر کمال اشتیاقی که به دیدار دکتر دارم واقعاً نمی‌خواهم غیبت بفرمایند معهذا از نظر می‌گذریم.
کشاورز صدر - بنده مخالفم.
رئیس - ایشان مخالف بودند و گفتند، رأی می‌گیریم آقایانی که با مرخصی دکتر امینی موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد مرخصی دیگر قرائت می‌شود. (به شرح زیر قرائت شد)
آقای قهرمانی درخواست ۸ روز مرخصی از تاریخ چهاردهم فروردین ۱۳۲۸ نموده‌اند و مورد موافقت کمیسیون عرایض و مرخصی واقع شده اینک گزارش آن تقدیم می‌شود.
رئیس - آقایانی که با مرخصی ۸ روزه آقای قهرمانی موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مرخصی دیگر قرائت می‌شود. (به شرح زیر قرائت شد)
آقای مهندس خسرو هدایت درخواست دو ماه مرخصی از تاریخ استفاده نموده‌اند و کمیسیون عرایض و مرخصی با درخواست ایشان موافقت نموده اینک گزارش آن تقدیم می‌شود.
رئیس - آقایانی که با مرخصی آقای مهندس هدایت موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مرخصی دیگر قرائت می‌شود. (به شرح زیر قرائت شد)
آقای بیات به واسطه کسالت مزاج و دو عمل جراحی که در اروپا کرده‌اند به موجب گواهی پزشک از تاریخ انقضای مرخصی سابق ۴۵ روز دیگر تحت معالجه و از حرکت ممنوع بوده‌اند کمیسیون عرایض و مرخصی عذر ایشان را موجه تشخیص داده و با ۴۵ روز تمدید مرخصی ایشان موافقت نموده اینک گزارش آن تقدیم می‌شود.
رئیس - آقایانی که با مرخصی آقای بیات موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد مرخصی دیگر قرائت شود: (به شرح زیر قرائت گردید)
آقای سلطانی شیخ‌الاسلامی به واسطه کسالت مزاج به موجب گواهی پزشک و برای گشایش تونل آبیاری و لوله‌کشی و تهیه لوازم آن ۶۴ روز از تاریخ ۲۳ آذر ۱۳۲۷ غایب بوده‌اند و اکنون درخواست تصویب آن را نموده‌اند کمیسیون عرایض و مرخصی با این درخواست موافقت نموده اینک گزارش آن تقدیم می‌شود.
رئیس - آقایانی که با مرخصی آقای سلطانی موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد مرخصی دیگر قرائت می‌شود (به شرح زیر قرائت گردید)
آقای حاج میرزا حبیب‌الله امین درخواست ۹ روز مرخصی از تاریخ ۱۴ فروردین ۱۳۲۸ نموده‌اند و مورد موافقت کمیسییون عرایض و مرخصی واقع شده اینک گزارش آن تقدیم می‌شود.
رئیس - آقایانی که با مرخصی نه روزه آقای امین موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد مرخصی دیگر قرائت می‌شود. (به شرح زیر قرائت شد)
آقای موسوی درخواست ۴۲ روز مرخصی به طور تناوب نموده‌اند و در کمیسیون عرایض و مرخصی با درخواست ایشان موافقت شده اینک گزارش آن تقدیم می‌شود.
کشاورز صدر - آقای رئیس طبق ماده ۲۰۷ چرا آقایان اینجا در صندلی‌های جلو نشسته‌اند.
رئیس - بفرمایید، دائمی که اینجا نمی‌نشینند.
دکتر بقایی - آقای رئیس جنابعالی این را چه جور تفسیر می‌فرمایید؟ در ماده ۲۰۷ چنین اجازهای قید نشده است.
رئیس - نخیر ممکن است سابقه هم دارد.
سزاوار - بنده توضیحی دارم.
رئیس - آقایان اگر شلوغ بکنند بنده ناچارم تذکر بدهم و اخطار بکنم.
کشاورز صدر - آقای رئیس اینجا حق ندارند بنشینند.
رئیس - بعد آیین‌نامه را می‌خوانیم اگر آقایان تصدیق نکردند بلندشان می‌کنیم این کار مرخصی تمام شود آقایانی که با مرخصی آقای موسوی موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد مرخصی دیگر قرائت می‌شود. (به شرح زیر قرائت شد)
آقای شریعت‌زاده به علت کسالت ۲۴ روز تقاضای مرخصی کرده‌اند که از حرکت ممنوع بوده‌اند و با تقاضای ایشان موافقت می‌شود.
رئیس - آقایانی که با مرخصی آقای شریعت‌زاده موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۲۰۷ قرائت می‌شود:
سزاوار - بنده یک توضیحی دارم راجع به این ردیف جلو
رئیس - آقایان توجه بفرمایید ماده ۲۰۷ قرائت می‌شود (به شرح زیر قرائت شد)
جایگاه وزرا و مخبرین شعب و کمیسیون‌ها - صندلی‌های ردیف اول مقابل جایگاه هیئت رئیسه به موجب اصل ۳۱ قانون اساسی اختصاص به وزرا و معاونین آنها و مخبرین شعب و کمیسیون‌ها دارد و هیچ یک از سایر نمایندگان حق جلوس در آن ردیف را ندارند و در صورت تخلف مورد اخطار رئیس واقع می‌شود (صحیح است)
دکتر بقایی - تفسیر جنابعالی کجاش بود؟
رئیس - بسیار خوب این باعث نظم خواهد شد بنده خیلی موافقم ولی می‌خواهم بدانم این جلوس جلوس دائمی یا موقت است.
سزاوار - اسم موقت ندارد - بنده یک توضیحی دارم راجع به این قسمت، نوشته مخبر شعب و مخبر کمیسیون‌ها می‌توانند بنشینند ردیف جلو عبارت از این ۹ صندلی جلو است.
رئیس - مقابل جایگاه هیئت رئیسه است، هیئت رئیسه شامل منشی‌ها هم می‌شود و تمام صندلی‌های جلو را شامل می‌شود. آقای وزیر امور خارجه فرمایشی دارید؟ بفرمایید.
۲. تصویب شور اول لایحه الحاق ایران به قرارداد هواپیمایی بین‌المللی
وزیر امور خارجه (آقای حکمت) - در ماده ۸۰ این نظامنامه هست که اگر در دستور چیزی نباشد وزرا می‌توانند چیزی را درخواست کنند و بنده می‌خواستم تقاضا کنم که طبق همان ماده ۸۰ تا ماده ۶ این دستوری که برای مجلس معین شده امروز مطرح شود (صحیح است)
رئیس - تقاضایی که برطبق ماده ۸۰ آقای وزیر خارجه کرده‌اند باید به تصویب مجلس هم برسد مطابق ماده ۸۰، آقایانی که موافقند با این که این چند قانون امروز جزو دستور باشد قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. قرائت می‌شود (به شرح زیر قرائت شد)
گزارش از کمیسیون راه به مجلس شورای ملی (همهمه نمایندگان)
رئیس - آقایان همهمه نفرمایید قرائت بفرمایید... کمیسیون راه لایحه دولت راجع به الحاق دولت ایران به مقررات هواپیمایی بین‌المللی را با حضور نماینده دولت مورد شور و رسیدگی قرار داده در نتیجه ماده واحده پیشنهادی دولت و ضمائم آن را عیناً تصویب و گزارش آن را تقدیم مجلس شورای ملی می‌نماید.
ماده واحده - مجلس شورای ملی قرارداد هواپیمایی کشوری بین‌المللی مورخ ۱۶ آذر ۱۳۲۳ مطابق ۷ دسامبر ۱۹۴۴ مشتمل بر بیست و دو فصل و نود و شش ماده و پرتکل اضافی متضمن ماده ۹۳ مکرر مورخ ۱۵ اردیبهشت ۱۳۲۶ مطابق ششم مه ۱۹۴۷ و قرارداد ترانزیت هواپیمایی بین‌المللی مورخ ۱۶ آذر ۱۳۲۳ مطابق ۷ دسامبر ۱۹۴۴ مشتمل بر ۶ ماده را که در تاریخ ۱۶ آذر ۱۳۲۳ مطابق ۷ دسامبر ۱۹۴۴ به امضا رسیده است تصویب و به دولت اجازه می‌دهد اسناد مصوبه را به دبیرخانه سازمان هواپیمایی کشوری بین‌المللی تسلیم نماید - مخبر کمیسیون راه مهندس هدایت - (همهمه نمایندگان) (زنگ رئیس)
رئیس - چرا شلوغ می‌کنید نظم مجلس را باید رعایت بکنید اگر شلوغ بکنید که نمی‌شود آقای مهندس هدایت مجلس تصویب کرد که آنجا ننشینید.
مهندس هدایت - بنده مخبر کمیسیون هستم.
رئیس - بسیار خوب، خواهش می‌کنم آقایان نظم را رعایت بفرمایند نمی‌گذارند معلوم شود که چه چیزی می‌خواهند، آقای معتمد دماوندی شما هم مخبرید؟
معتمد دماوندی - بنده مخبر کمیسیون پیشنهادات هستم (خنده نمایندگان)
رئیس - آقای هدایت شما مخبر کدام کمیسیون هستید؟
مهندس هدایت - مخبر کمیسیون راه
رئیس - بقیه‌اش را قرائت بفرمایید...
گزارش از کمیسیون امور خارجه به مجلس شورای ملی - کمیسیون خارجه لایحه دولت راجع به الحاق دولت ایران به مقررات هواپیمایی بین‌المللی را با حضور آقای وزیر امور خارجه با توجه به گزارش کمیسیون راه در این موضوع مورد شور و رسیدگی قرار داده در نتیجه ماده واحده پیشنهادی دولت و کلیه ضمائم آن را عیناً تصویب و گزارش آن را تقدیم مجلس شورای ملی می‌نماید مخبر کمیسیون خارجه عباس مسعودی.
رئیس - این لایحه دو شوری است شور اول مطرح است آقای مسعود ثابتی اجازه خواسته‌اند.
مسعود ثابتی - در این قسمت من نخواستم.
رئیس - بسیار خوب آقای امیر تیمور.
امیر تیمور - عرض کنم بنده با این که این موضوع جزو دستور قرار بگیرد بر طبق تقاضای جناب آقای وزیر خارجه موافق هستم لیکن طبق قسمت اخیر این ماده ۸۰ اینجا نوشته شده این دستور به هیچ وجه قابل تغییر نیست مگر در موقعی که به حکم فوریت و ضرورت از طرف دولت یا سی نفر از نمایندگان کتباً تقاضا شود - تقاضای آقای وزیر خارجه شفاهی بود بنده با این قسمت مخالف هستم و باید طبق
نظامنامه کتبی باشد مقام ریاست باید توجه بفرمایند که مر نظامنامه را رعایت کنند، مر نظامنامه باید اجرا شود چون اینجا نوشته کتباً...
رئیس - از طرف سی نفر کتباً نه وزیر کتباً.
امیر تیمور - پس این را تفسیر بفرمایید که معلوم شود از طرف سی نفر یا از طرف وزیر هم کتباً باید باشد.
رئیس - چرا در آن موقع تذکر ندادید و مجلس رأی داد به هر حال به تصویب مجلس رسیده است.
امیر تیمور - تمنی می‌کنم مقام ریاست مقرر فرمایند که این قراردادها را قرائت بفرمایند زیرا ما قراردادها را ندیده‌ایم بنده خبر کمیسیون را نخواندم مگر طبع و توزیع نشده.
بعضی از نمایندگان - شده.
امیر تیمور - ماندیدیم.
رئیس - طبع و توزیع شده و خیلی وقت است که شده به علاوه این شور اول است اگر پیشنهادی هم بیاید به کمیسیون می‌رود و اینجا هیچ بحثی نمی‌شود این هم تقریباً مقاوله‌نامه است آقای حاذقی شما صحبتی ندارید؟
حاذقی - بنده موافقم.
رئیس - آقای امینی.
امینی - بنده تذکار نظامنامه‌ای داشتم و آن این است که طبق آیین‌نامه جدید منشی‌ها باید شش نفر باشند.
رئیس - صحیح است بعد تعیین می‌شوند، آقای دکتر بقایی راجع به این قسمت فرمایشی دارید؟
دکتر بقایی - خیر.
رئیس - آقای دکتر عبده.
دکتر عبده - بنده موافقم.
رئیس - آقای حائریزاده.
حائریزاده - یک گزارشی الساعه به دست من رسید که درتاریخ ۸/۳/۲۷ تقریباً نزدیک یک سال پیش بیرون آمده از کمیسیون و در آن موقع من نظرم هست مطالعه می‌کردم یک نواقصی... بلی در ۸/۳/۲۷ به شماره یک گزارشی به مجلس داده است کمیسیون راه راجع به قسمت هواپیمایی من، در آن موقع خیال می‌کنم مطالعه می‌کردم یک تبعیض‌هایی شده بود که ما یک کشوری یک موقعیتی داریم که باید در امور بین‌المللی یک موقعیت بین‌المللی را رعایت بکنیم و هیچ تبعیضی در این قسمت‌ها نشود.
نورالدین امامی - این نیست که می‌فرمایید جناب آقای حائریزاده (زنگ رئیس).
وزیر امورخارجه - این راپورت ۲۵/۸/۲۷ است این آن نیست.
مخبر - این آن نیست.
رئیس - آقای حائریزاده اشتباه می‌فرمایید این آن نیست این الحاق به مقررات هواپیمایی بین‌المللی است
حائریزاده - بلی بسیار خوب ولی یک چیز مجمل و مبهمی است که برای همه رفقا اجمال دارد و من که خواستم این را به من دادند.
وزیر امورخارجه - این دو شوری است، شور دومش هم هست.
حائریزاده - پس اگر آقای وزیر خارجه موافقت بفرمایند که این از دستور امروز خارج شود اگر آقایان مصلحت بدانند این را باز موافقت بفرمایند که از دستور امروز خارج شود تا فردا مطالعه کنیم بحث کنیم یک چیز نفهمیده و بی‌اطلاع و تاریک را ما نمی‌توانیم بحث کنیم این که در آیین‌نامه نوشته شده است که باید برنامه ۱۵ روزه مجلس به تصویب مجلس برسد برای این است که وکلا لوایح و آن چیزهایی که مربوط به موضوع هست حاضر داشته باشند رویش مطالعه بکنند و آماده باشند تا بتوانند روی آن نظر بدهند.
رئیس - آقای حائریزاده این دو شوری است می‌رود به کمیسیون.
حائریزاده - در هر صورت این یک چیز مبهمی است و چیز مبهم و تاریک معنی ندارد
رئیس - آقای وزیر - امور خارجه.
وزیر امورخارجه - البته این مطالعه آقایان نمایندگان بسیار چیز ضروری و لازم است و باید نظر بدهند و دولت (عده‌ای از نمایندگان - بفرمایید پشت تریبون) نظر آقایان نمایندگان را رعایت می‌کند با این توضیح بنده عرض می‌کنم که این لایحه دو شوری است برای لایحه دو شوری مجال هست باز هم تشریف می‌آورند در کمیسیون هر نظری دارند می‌فرمایند برای شور دوم درست می‌شود.
حاذقی - اجازه می‌فرمایید من موافق بودم.
دهقان - من یک عرضی داشت می‌خواستم استدعا بکنم آقایان تشریف بیاورند پشت تریبون.
رئیس - می‌توانند اینجا هم صحبت بکنند آقایان اگر گوش بکنید می‌شنوید. آقای حاذقی بفرمایید.
حاذقی - از آنجایی که این آیین‌نامه جدید مجلس که به تازگی به تصویب رسیده اجازه می‌دهید که مجلس شورای ملی کارهای لازمی که در دستور دارد و از مدت‌ها به این طرف همه روزه جزو دستور بوده و مجال طرح نبود مورد بحث و مطالعه و مداقه قرار بدهد خواهش می‌کنم آقایان توجه بفرمایند که راجع به این موضوع تصمیمی گرفته شود البته دولت با کمال نظم و دقت مراقب جریان است.
رئیس - آقا این مربوط به جواب نیست این مربوط به من است شما تذکر ندهید شما فقط جواب بدهید.
حاذقی - خواستم که گوش بدهم.
رئیس - این مربوط به من است.
حاذقی - بیاناتی که آقای نماینده محترم راجع به این لایحه فرمودند هیچ وارد نبود برای این که یک علت طول مدت طرح این لایحه پیش‌بینی فرمودند خود این دلیل به عقیده من لزوم طرح و تصمیم درباره این قانون است چون مجلس شورای ملی موظف است که تمام لوایح دولت را تمام را یکی یکی در موقع خودش مطرح بکند و درباره آن به طور مثبت و یا به طور منفی تصمیم اتخاذ کند و این که مدت‌ها است طرح شده است ناشی از همان نقص نظامنامه بوده و حالا که نظامنامه جدید به تصویب رسیده است ایجاب می‌کند که مطابق پیشنهاد و تقاضای دولت تصویب شود و آقایان موافق و مخالف نظر بدهند به طور نهایی مورد رأی مجلس شورای ملی قرار بگیرد. یک مورد دیگر که تذکر فرمودند راجع به این که از مفاد لایحه استحضار پیدا نشده قبلاً این لایحه چاپ شده بین آقایان نمایندگان توزیع شده و همه استحضار دارند به علاوه موضوع دیگر این است که این لایحه دو شوری است و حالا که مجلس شورای ملی شور اول را تصویب می‌کند مراجعه می‌کند مجدداً به کمیسیون و اگر پیشنهاد دیگری باشد ممکن است به آن ضمیمه شود و بعد که مجدداً آمد به مجلس رأی نهایی مجلس آن را تصویب می‌کند بنابراین استدعا می‌شود که آقایان نمایندگان محترم هر چه زودتر نظر موافق خودشان را نسبت به این لایحه ابراز نمایند.
رئیس - پیشنهاد کفایت مذاکرات راجع به این موضوع رسیده است قرائت می‌شود. (به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد کفایت مذاکرات می‌نماییم - صدرزاده فولادوند
رئیس - آقای صدرزاده بفرمایید.
صدرزاده - عرض کنم که این گزارش راجع بلایحه الحاق ایران به هواپیمایی بین‌المللی در ۲۷/۲/۲۷ یعنی ۲۷ اردیبهشت طبع و توزیع شده که از آن موقع آقایان نمایندگان که علاقه به مطالعه این گزارش دارند مطالعه فرمودند به علاوه دو شوری است پس از این که آقایان مذاکراتی فرمودند به کمیسیون خواهد رفت و دقت بیشتری برای مطالعه و دادن نظر برای آقایان خواهد بود برای تسریع جریان تقاضا می‌کنم که با کفایت مذاکرات موافقت بفرمایید که در شور دوم صحبت بشود.
رئیس - آقای اردلان مخالفید؟ بفرمایید.
اردلان - موقعی که این لایحه مطرح شد بنده اجازه خواستم برای این که یک کلمه عرض داشتم و استدعا می‌کنم آقای وزیر خارجه به عرض بنده توجه بفرمایند و بنده با اصل لایحه کاملاً موافق هستم فقط یک نظر داشتم خواهش می‌کنم که اگر ممکن است این نظر بنده را در شور دوم تأمین بفرمایید و آن این است که در این قراردادهای هواپیمایی بین‌المللی هر وقت که دولت ایران بخواهد در مجمعی شرکت بکند فقط نماینده دولت ایران یک نفر ایرانی باشد.
نمایندگان - رأی رأی.
بعضی از نمایندگان - عده کافی نیست.
فولادوند - موقع رأی هر کس نیست باید نصف حقوقش جریمه بشود.
حاذقی - بفرمایید ماده ۷۲ قرائت بشود.
رئیس - اگر نیامدند بنده خودم بلدم می‌گویم قرائت بشود.
(در این موقع عده برای اخذ رأی کافی شد)
رئیس - رأی گرفته می‌شود به کفایت مذاکرات آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد رأی گرفته می‌شود به ورود درشور دوم آقایانی که با ورود درشور دوم موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد بنابراین لایحه به کمیسیون می‌رود اگر پیشنهادی هم باشد لطف کنند به کمیسیون.
۳. تصویب شور اول قرارداد مبارزه با ملخ بین ایران و عراق
رئیس - لایحه دیگری قرائت می‌شود تقاضای کتبی هم آقای وزیر خارجه دادند آقای امیر تیمور تذکر آقا به موقع بود و اجرا شد اکنون لایحه قرائت می‌شود. (به شرح زیر قرائت شد)
گزارش از کمیسیون امورخارجه به مجلس شورای ملی
کمیسیون امور خارجه لایحه شماره ۴۹۴۶ دولت پیوست قرارداد مبارزه با ملخ دولت ایران و دولت عراق را با حضور آقای وزیر امور خارجه مطرح نموده نظر به آن که در متن قرارداد چند فقره اصلاحات عبارتی و اشتباهات قلمی به نظر رسید که لازم بود اصلاح شود با موافقت آقایان وزیر امور خارجه از این قرار اصلاح شد:
۱. در عنوان قرارداد کلمه (طرح) زاید به نظر رسید و حذف شد.
۲. در ماده یکم اسامی نقاط به این ترتیب اصلاح شد (از مصب شط‌العرب تا دهلران - مهران - خسروی الی آخر)
۳. در مواد دوم و سوم کلمات (متعاقدین) به (متعاهدین) تبدیل گردید.
سپس ماده واحده پیشنهادی عیناً از اینق رار تصویب گردید که گزارش آن تقدیم می‌شود:
ماده واحده - مجلس شورای ملی قرارداد مبارزه با ملخ که بین دولتین ایران و عراق مشتمل بر شش ماده در تاریخ ۱۱ آذر ماه ۱۳۲۴ شمسی منعقد گردیده تصویب می‌نماید.
مخبر کمیسیون خارجه - کفایی
گزارش از کمیسیون کشاورزی به مجلس شورای ملی
کمیسیون کشاورزی با حضور آقای وزیر کشاورزی لایحه شماره ۴۹۴۶ دولت راجع به قرارداد مبارزه با ملخ بین دولتین ایران عراق را که مشتمل بر شش ماده می‌باشد مطرح نموده در نتیجه با گزارش کمیسیون امور خارجه در این قسمت و اصلاحات عبارتی موافقت و اینک نظر خود را در تأیید ماده واحده تقدیم شورای ملی می‌نماید.
مخبر کمیسیون کشاورزی - مسعود ثابتی
رئیس - لایحه‌ای که مطرح است ماده واحده است بنابراین ماده واحده هم دو شوری خواهد بود و آقایانی که اجازه خواسته‌اند آقای کشاورز صدر موافقید.
کشاورز صدر - موافقم.
رئیس - آقای حائریزاده.
حائریزاده - موافقم.
رئیس - آقای مشایخی
مشایخی - صرف‌نظر از این که حقیقتاً و معناً کشور ما هم یک کشور کشاورزی است اصولاً یک اصطلاحی است که می‌گویند مملکت ما مملکت کشاورزی است، ولی با این حال باید تصدیق کنم که هنوز سیستم کشاورزی و طرز زراعت ما همان سیستمی است که در سه هزار سال قبل متداول معمول بوده است بنده راجع به مبارزه با ملخ می‌خواستم تذکری داده باشم و آن این است که اگر عوامل طبیعی به ما کمک نکند یعنی همین قدر یک سال خدای نکرده خشکسالی باشد ما از نقطه‌نظر خواربار کشور و از نقطه‌نظر آذوقه مملکت در مضیقه هستیم اگر خدای نکرده سن یا ملخ به محصول مملکت ما حمله بکند ما مثل ممالک مترقی دنیا وسائل مبارزه با آنها را تاکنون درست نکرده‌ایم و به این جهت در قحطی می‌مانیم و به همین جهت بود که اداره تثبیت غله از چند سال قبل در کشور تأسیس شد به منظور این که اگر خدای نکرده یک وقت خشکسالی شد ما ذخیره کافی برای احتیاجات کشور داشته باشیم بنده تصور می‌کنم تأسیس سیلوها هم در کشور از همین نقطه‌نظر بوده است من می‌خواستم خاطر آقایان را به این نکته توجه داشته باشم که مبارزه با ملخ در مرزها برای جلوگیری از ورود ملخ یا سن از نقاط مرزی و از ممالک دیگر بسیار کار مفیدی است ولی هنوز در داخله کشور آن طوری که شاید و باید و لازم است برای مبارزه با ملخ و سن اقدامی نشده است (صحیح است) در همین ورامین که یکی از بلوکات اطراف تهران است همان سن خانگی پیدا می‌شود دولت در مقام مبارزه برمی‌آید ولی موقعی که تمام محصولات بلوکات ورامین و حومه‌اش از بین رفته، بنده توجه کمیسیون و توجه دولت را به این نکته جلب می‌کنم در عین موافقتی که با این لایحه دارم برای جلوگیری از بروز آفات و برای جلوگیری از خطراتی که ممکن است آذوقه کشور ما را در این صورت مورد تهدید قرار بدهد آقای وزیر کشاورزی هر چه زودتر وسائل لازمه برای مبارزه با سن و ملخ را در تمام کشور فراهم بکنند و به هر حال با اصول این لایحه موافق هستم.
کفایی - پس مخالفی نیست.
مسعود ثابتی - ایشان موافق بودند.
رئیس - بالاخره باید مخالف و موافق صحبت بکنند آقای کشاورز صدر.
کشاورز صدر - آقای مشایخی آنچه بنده توجه کردم ببینم که مخالفت‌شان چیست که جواب‌شان را بدهم مخالفتی نکردند و مسائلی که گفتند مربوط به این لایحه نبود و مثل این بود که بگویند ما مبارزه با مالاریا بکنیم ولی بگویند چون که در این لایحه گفته نشده است که مثلاً به او با هم می‌خواهیم مبارزه کنیم بنابراین من مخالفم اما وظیفه بنده است که از طرف خودم و بخصوص از طرف موکلین خودم که قسمت عمده‌شان در مرز عراق هستند و اول هجوم ملخ به آنها می‌شود به عرض آقایان برسانم و عرض بکنم که این لایحه از لوایح بسیار مهم است و عرض بکنم که از دولت نهایت تشکر و امتنان را دارم و داریم نهایت می‌خواستم تذکر بدهم که همیشه هر چیزی باید پیش از وقوع حادثه جلوگیری شود و اما راجع به سن که آقا فرمودند مربوط به این لایحه نیست و در این قسمت هم جمیع نمایندگان موافقند که بیشتر دولت مراقبت بکند و جلوگیری بکند و مانع ورود این آفات در کشور بشود و بنده زیادتر از این برای این که زودتر لوایح دولت تصویب بشود مزاحم نمی‌شوم و اظهار تشکر و امتنان از دولت می‌کنم به این که این لایحه را آورده‌اند و آقایان هم تسریع بکنند که زودتر وارد عمل شویم.
رئیس - آقای مسعود ثابتی.
مسعود ثابتی - بنده می‌خواستم عرض کنم که آقایانی که صحبت کردند هر دو را بنده موافق دیدم عرض کنم قراردادی که راجع به مبارزه با ملخ بین دو همسایه برقرار می‌شود این قرارداد هم مطابق معمول است و قسمت‌هایی که راجع به کشاورزی و تهیه وسایل کشاورزی که نداریم ایشان فرمودند مربوط به امور داخله است که ارتباطی به این لایحه ندارد. ولی وقتی راجع به آن قسمت صحبت بشود بنده عرایض مفصلی دارم که می‌خواهم عرض بکنم و می‌توانم دفاع کنم از این که در مملکت بایستی وسائل عوض بشود و بچه صورتی باید دربیاید.
رئیس - پیشنهاد کفایت مذاکرات رسیده قرائت می‌شود. (به شرح زیر قرائت شد)
پس از صحبت یک مخالف و یک موافق کفایت مذاکرات را در شور اول پیشنهاد می‌نمایم. صدرزاده.
رئیس - آقای صدرزاده.
صدرزاده - راجع به موضوع مبارزه با ملخ که ضررش به کشاورزی و زراعت ایران می‌رسد تمام افراد ایرانی انتظار دارند کم و بیش مبارزه بشود و من تصور می‌کنم قوانینی راجع به جلوگیری از این آفت از مجلس می‌گذرد ما باید سعی بکنیم که هر چه زودتر تصویب و اجرا بشود. به علاوه شور دوم هم فرصت کافی به آقایان می‌دهد که مطالعه بکنند ازاین جهت تقاضا می‌کنم که آقایان با کفایت مذاکرات در شور اول موافقت بفرمایند.
اردلان - بنده مخالفم.
رئیس - بفرمایید.
اردلان - بنده خواستم مخبر محترم کمیسیون به بنده این موضوع را توضیح بفرمایند و جناب آقای وزیر خارجه هم تشریف نبرند که در گزارشی که الان قرائت فرمودند آقای فولادوند این نکته بود که این قرارداد مبادله شده بنابراین قبل از این که مجلس شورای ملی ایران رأی بدهد این قرارداد مبادله شده بنده می‌خواستم توضیح بدهم که اگر ما رأی می‌دادیم و مبادله می‌شد بنده اعتراضی نداشتم ولی در گزارش خوانده شده که مبادله شده و ما وقتی رأی می‌خواهیم بدهیم این باید توضیح داده شود.
مسعود ثابتی - این برخلاف مقررات نیست و تا به حال هم معمول بوده و همین طور عمل می‌شده قراردادهایی که در این قسمت‌ها منعقد می‌شده مبادله می‌شده و مطابق معمول رفتار شده و سابقه هم در مجلس دارد.
مخبر - اجازه بفرمایید.
رئیس - بفرمایید.
مخبر (آقای کفایی) - عرض کنم که این معمول بین‌المللی است که کلیه قراردادها اول امضا می‌شود و مبادله می‌شود ولی پس از تصویب مجلس اجرا می‌شود این قرارداد هم مبادله شده ولی اجرایش موکول به تصویب مجلس بوده است (صحیح است)
رئیس - پس رأی می‌گیریم ولی عده کافی نیست آقایانی که حاضر نیستند مورد جریمه واقع می‌شوند.
کشاورز صدر - الان جریمه بفرمایید.
رئیس - عده کافی شد ولی آقایانی که حاضر نمی‌شوند جریمه می‌شوند.
قبادیان - بنده قربان در این قسمت توضیحی داشتم چون بنده در این باره اطلاعاتی دارم.
رئیس - کفایت مذاکرات اگر تصویب نشد آن وقت توضیح بفرمایید.
رأی می‌گیریم، رأی گرفته می‌شود پیشنهاد کفایت مذاکرات آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد رأی گرفته می‌شود به ورود در شور دوم این لایحه آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد بنابراین به کمیسیون فرستاده می‌شود و پیشنهادها هم که رسیده به کمیسیون ارجاع می‌شود.
۴ - تصویب شور اول قرارداد مبارزه با ملخ بین ایران و دولتین هندوستان و پاکستان
رئیس - لایحه دیگری قرائت می‌شود (به شرح زیر قرائت شد)
گزارش از کمیسیون خارجه به مجلس شورای ملی گزارش کمیسیون امور خارجه لایحه شماره ۳۶۵۹ دولت راجع به قرارداد مبارزه با ملخ دریایی را بین دولت ایران و دولتین پاکستان هندوستان با حضور وزیر امور خارجه مطرح نموده با توضیحاتی که آقای وزیر امور خارجه دادند ماده واحده پیشنهادی را عیناً از این قرار تصویب نموده اینک گزارش آن را تقدیم مجلس شورای ملی می‌نماید. ماده واحده - مجلس شورای ملی قرارداد مبارزه با ملخ دریایی را که در تاریخ ۲۲ مرداد ماه ۱۳۲۶ بین دولت شاهنشاهی و دولت انگلیس امضا شده و دولتین هندوستان و پاکستان آن را تأیید کرده‌اند مشتمل بر یک مقدمه و ۷ ماده تصویب و به دولت اجازه می‌دهد که اسناد مصدقه آن را با دولت هندوستان و پاکستان مبادله نماید.
مخبر کمیسیون امور خارجه - کفایی
گزارش از کمیسیون کشاورزی به مجلس شورای ملی
کمیسیون کشاورزی لایحه شماره ۳۶۵۹ دولت راجع به قرارداد مبارزه با ملخ دریایی بین دولت ایران و دولتین هندوستان و پاکستان را با حضور آقایان وزیر امور خارجه و وزیر کشاورزی مطرح نموده نظر به آن که در ماده واحده ذکر شده که این قرارداد بین دولت شاهنشانی و دولت انگلیس امضا شده و دولتین هندوستان و پاکستان آن را تأیید کرده‌اند لذا مورد اشکال کمیسیون واقع و در جلسه بعد آقای وزیر امور خارجه مراسلاتی که در این خصوص مبادله شده بود به اطلاع کمیسیون رسانیده و با توضیحاتی که دادند کمیسیون را قانع و لذا ماده واحده پیشنهادی عیناً به شرحی که کمیسیون امور خارجه گزارش داده است مورد تصویب واقع گردید که اینک گزارش آن را برای تصویب تقدیم مجلس شورای ملی می‌نماید.
مخبر کمیسیون کشاورزی - مسعود ثابتی
رئیس - ماده واحده مطرح است آقای دکتر عبده.
دکتر عبده - موافقم.
رئیس - آقای صفوی.
صفوی - بنده موافقم ولی می‌خواهم یک تذکری داده باشم که قراردادها البته همان طور که فرمودند مبادله خواهد شد ولی برای این که رفع سوءتفاهم بشود عرض می‌کنم هیچ گونه قراردادی به موقع اجرا گذاشته نخواهد شد مگر بعد از تصویب مجلس شورای ملی، و قبل از تصویب مجلس هیچ قراردادی به موقع اجرا گذاشته نمی‌شود.
رئیس - اینها واضح است. آقای کشاورز صدر موافقید؟
کشاورز صدر - بنده نوبت خودم را به آقای قبادیان دادم.
قبادیان - بنده مخالفتی ندارم با این لایحه توضیحی می‌خواستم بدهم راجع به مبارزه با ملخ این که مال پاکستان است بنده عرضی ندارم.
دهقان - وزیر مربوطه که نیست.
رئیس - آقای وزیر فرهنگ هستند از طرف دولت، آقای امیر تیمور.
امیر تیمور - بنده آنچه که اطلاع پیدا کردم این قرارداد را دولت موقعی تدوین کرده و به مجلس تقدیم کرده بود که هنوز دولتین هندوستان و پاکستان استقلال خودشان را رسماً اعلام نکرده بودند و دولت ایران با دولت انگلستان این قرارداد را منعقد کرده و الان هم لایحه‌اش که در مجلس مورد تصویب قرار می‌گیرد و لایحه‌ای است که به اسم پادشاه انگلستان است ولی برای این که اثر سوئی نسبت به دولت هندوستان و پاکستان نکند این توضیح داده می‌شود که بعداً دولتین هندوستان و پاکستان خودشان موافقت کردند که طرف این قرارداد واقع شوند ولی قرار داد به اسم دولت پادشاهی انگلستان است (صحیح است) خواستم توضیح داده شود که ایجاد وهن نشود.
رئیس - آقای دکتر عبده موافقید؟
دکتر عبده - بنده موافقم ولی آقای امیر تیمور مخالفتی نکردند که بنده جوابی بدهم بنده خواستم بگویم که اصولاً این قبیل قراردادها علاوه بر نفعی که بر آن مترتب است اصولاً مبنای معاضدت و همکاری بین‌المللی است و به نظر بنده بایستی از این قبیل قراردادها مخصوصاً بین دول همسایه منعقد شود و بنده از موقع استفاده می‌کنم و از حضور آقای نخست وزیر پاکستان در ایران که موجب تقویت روابط بین دولتین است و البته موجب خوشوقتی نمایندگان است (صحیح است) و امیدوارم روابط بین پاکستان و ایران بیش از پیش تقویت بشود، اظهار خوشوقتی می‌کنم (صحیح است)
رئیس - چون مخالفی نبود رأی گرفته می‌شود
رضوی شیرازی - آقا بدون حضور وزیر نمی‌شود.
رئیس - وزیر اینجا نشسته است.
رضوی - ماده ۱۱۶ نظامنامه را استدعا می‌کنم قرائت بفرمایید.
رئیس - ماده ۱۱۶ قرائت می‌شود. (به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۱۱۶ - در غیر مواردی که طرح قانونی مربوط به امور داخلی مجلس باشد باید به وزیر مسئول اطلاع داده شود که خود یا معاون او در جلسه علنی حاضر شود و مذاکرات در حضور او به عمل آید و اظهار عقیده نمایند. در صورت عدم حضور وزیر یا معاون او صاحبان طرح حق دارند او را مورد اخطار قرار دهند.
رئیس - ملاحظه می‌فرمایید طرح با لایحه دو تا است لایحه را دولت می‌آورد و این لایحه را دولت داده به کمیسیون هم رفته و گزارشش هم آمده است. طرح یعنی این که ۱۵ نفر از نمانیدگان امضا کنند پس این اخطار وارد نیست بنابراین پیشنهاد کفایت مذاکرات قرائت می‌شود (نمایندگان - مخالفی نیست) پس رأی گرفته می‌شود به ورود در شور دوم آقایانی که موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد لایحه به کمیسیون ارجاع داده می‌شود.
۵. تصویب مقرری ورثه ذوالفنون و جلیلی و رشیدی
رئیس - لایحه دیگری قرائت می‌شود (به شرح زیر قرائت شد)
گزارش از کمیسیون فرهنگ به مجلس شورای ملی
کمیسیون فرهنگ لایحه دولت راجع به برقراری مقرری جهت وراث ذوالفنون - جلیلی و رشیدی را با حضور آقای وزیر فرهنگ مورد شور و رسیدگی قرار داده در نتیجه لزوم ماده واحده پیشنهادی دولت را عیناً تصویب و اینک گزارش آن را تقدیم مجلس شورای ملی می‌نماید.
ماده واحده - به وزارت فرهنگ اجازه داده می‌شود از تاریخ اول فروردین ماه سال ۱۳۲۷ ماهیانه مبلغ دو هزار ریال درباره ورثه مرحوم ذوالفنون و دو هزار ریال درباره ورثه مرحوم عبدالله جلیلی و دو هزار ریال درباره ورثه مرحوم ابراهیم رشیدی مستمری برقرار نموده و با رعایت قانون موظفین به آنها پرداخت نماید.
تبصره - سایر شرایط را وزارت فرهنگ تعیین و از قیمی که انتخاب خواهد شد تعهد خواهد گرفت که مستمری مزبور به مصرف هزینه تحصیل و لوازم زندگانی اطفال و عیال و سایر ورثه قانونی برسد.
مخبر کمیسیون فرهنگ - کفایی
گزارش از کمیسیون بودجه به مجلس شورای ملی کمیسیون بودجه لایحه دولت راجع به برقراری شهریه درباره وراث مرحوم ذوالنون - جلیلی - رشیدی را با حضور آقایان وزیر فرهنگ و معاون وزارت دارایی و توجه به گزارش کمیسیون فرهنگ از نظر مالی مورد شور و رسیدگی قرار داده در نتیجه ماده واحده پیشنهادی را از نظر مالی تصویب و اینک گزارش آن را تقدیم مجلس شورای ملی می‌نماید
مخبر کمیسیون بودجه - دکتر مصباح‌زاده
رئیس - لایحه یک شوری است چون مالی است ماده واحده مطرح است آقای کشاورز صدر مخالفید؟ بفرمایید.
مکی - بنده موافقم.
کشاورز صدر - بنده با دادن شهریه به ورثه مرحوم ذوالنون مخالف نیستم ولی با حرف و پرداخت هر گونه وجهی و لو ضروری‌تر از این باشد مخالفم چرا برای این که در کمیسیون بودجه ما همیشه گفتگومان این است که بودجه را کم بکنیم خود جناب آقای وزیر فرهنگ هم...
دکتر امینی - راجع به حقوق وزرا بفرمایید با آن که موافقند دیگر چرا مخالفت می‌کنید؟ (همهمه نمایندگان)
رئیس - باز هم که همان اوضاع است ساکت باشید.
کشاورز صدر - بنده خیلی تعجب می‌کنم که آدم وقتی می‌آید پشت تریبون خیال می‌کنند نمی‌شود مخالفت کرد. من عقیده خودم را عرض می‌کنم آقایان ممکن است رأی ندهید بنده معتقدم که می‌بایستی برای این بودجه‌ای که کسر هنگفتی دارد یک فکری کرد و این مورد هم از آن موارد است و بخصوص عرض می‌کنم به این که نمی‌دانم چند نفر ورثه هستند کی‌ها هستند از اول ۱۳۲۷ چرا بدهیم؟ شنیده‌ام که دولت اینها را پرداخت کرده است در صورتی که صحیح نیست بدون تصویب مجلس پرداخت شود این حرف‌ها را من می‌خواهم به آقایان بگویم اما آقای دکتر امینی که کلافه شدند وقتی بنده خواستم عرض کنم آقا بنده معتقد هستم که حقوق وزرا به جا و به مورد بوده
که اضافه و ثابت هم می‌کنم.
دکتر امینی - ابداً این طور نیست.
حاذقی - پس حقوق ذوالنون هم بی‌مورد است.
رئیس - تذکر می‌دهم آقای حاذقی به شما برای این که عقیده آزاد است چرا نمی‌گذارید صحبت کنند.
کشاورز صدر - بنده این موضوع را چون گفتند ناچارم توضیح بدهم و از خودم دفاع بکنم آقایان همه حقوق‌ها از کوچک تا بزرگ اضافه شده ۸ تا ۱۰ تا وزیر دارید آقای نمی‌دانم گلشاییان که دارایی ندارد نباید وزیر بشود آقای دکتر امینی که دارایی پدری دارد حق دارد وزیر بشود.
رئیس - آقا وارد اشخاص نشوید.
کشاورز صدر - آقای دکتر امینی فرمودند من باید از خودم دفاع کنم بنابراین بنده مخالفم با این مقرری که از سال ۱۳۲۷ داده شود ورثه کی‌ها هستند چرا در ۱۳۲۷ داده شود و حقوق وزرا را موافقم و باید داد.
رئیس - آقای صدرزاده.
صدرزاده - عرض کنم به طوری که در مقدمه این گزارش ذکر شده است مرحوم حبیب‌الله ذوالنون از دانشمندان سالخورده و ستاره‌شناس متبحری بوده و چند سال در دانشکده معقول و منقول به تدریس علوم ریاضی اشتغال داشته (صحیح است) من خیال می‌کنم همین خصوصیاتی که در مقدمه گزارش نسبت به این شخص محترم ذکر و بیان شده کافی باشد که ما یک مقرری درباره ورثه او برقرار کنیم (مکی - صحیح است) خدا، بکند در ردیف آن پول‌هایی که در این مملکت خرج می‌کنیم موفق بشویم یکی از پول‌ها را درباره وراث دانشمندان این مملکت مصرف کنیم.
رئیس - پیشنهاد کفایت مذاکرات شده.
دهقان - بنده مخالفم.
رئیس - پیشنهاد کفایت مذاکرات قرائت می‌شود (به شرح زیر قرائت شد)
پس از بیانات آقای صدرزاده کافی است به ماده واحده رأی گرفته شود - حاذقی.
رئیس - آقای حاذقی.
حاذقی - چون در عین آن که من مخبر کمیسیون فرهنگ هستم اجازه می‌خواهم که خاطرآقایان نمایندگان محترم را بر این موضوع متوجه کنم که همیشه در موقعی که لوایح فرهنگی مطرح می‌شود آقایان نمایندگان اظهار کمال علاقه فرموده‌اند به بهبود اوضاع فرهنگ و تشویق از خدمتگزاران فرهنگ و کمک مساعدت از طبقه دبیر و آموزگار و معلم و استادان، این لایحه از لحاظ کمیت چیزی نیست در مملکتی که هفتصد میلیون تومان در یک سال صرف پرداخت ماهانه مستخدمین دولت می‌شود دویست تومان به ورثه یک مرد خدمتگزار فرهنگ چیز مهمی نیست (صحیح است) ولی تصویب این لایحه از طرف مجلس شورای ملی ایران نشان می‌دهد که مجلس شورای ملی ایران به خدمتگزاران صمیمی فرهنگ علاقمند است و اگر از بین بروند نسبت به فرزندان صغار آنها برای این که تعلیم و تربیت کافی بشود حاضر است مساعدت مالی بکند و با تصویب این لایحه نشان می‌دهد که نسبت به خدمتگزاران فرهنگ همیشه احترام و تجلیل قائل بوده است بنابراین من استدعا می‌کنم آقایان محترم هم به کفایت مذاکرات و هم به اصل لایحه رأی بدهند تا بپردازیم به کارهای دیگر.
رئیس - آقای دهقان مخالفید؟
دهقان - بله بنده مخالفم و مخالفت بنده از آن لحاظ است که آقایان، این وجوهی که پیشنهاد شده بسیار ناچیز است و حقیقتاً شرم‌آور است که به یک مردی مثل ذوالنون که عمرش را در راه علم و دانش صرف کرده است و اگر در کشورهای دیگر بود تقدیر و تشویق از او می‌کردند و یا مرحوم جلیلی معلم شریفی که در راه انجام وظیفه شهید شده اگر در کشورهای دیگر بود حقوق کافی به خانواده او می‌دادند آمده‌اند اینجا پیشنهاد کرده‌اند که دویست تومان به زن و بچه اطفال این شخص داده شود فکر کنیدکه اینها با دویست تومان چطور می‌توانند زندگی بکنند؟ بنده معتقدم که آقای وزیر فرهنگ که خودشان اهل علم و دانش هستند این لایحه را پس بگیرند و لایحه دیگری با حقوق کافی به ورثه این اشخاص بیاورند آقایان ذوالنون ۹۰ سال به این مملکت خدمت کرده به علم و دانش این مملکت خدمت کرده خجالت‌آور نیست که فقط دویست تومان به زن و بچه‌اش حقوق داده شود! بنده مخالفم و از شما خواهش می‌کنم آقای وزیر فرهنگ شما خودتان فرهنگی هستید و می‌دانید که جلیلی زن و بچه‌اش گرسنه هستند این شخص در راه انجام وظیفه شهید شده این لایحه را خواهش می‌کنم پس بگیرید و لایحه دیگری با حقوق کافی پیشنهاد کنید.
رئیس - آقای وزیر فرهنگ.
وزیر فرهنگ - عرض کنم که حسن نظر جناب آقای دهقان تشکر می‌کنم که توجه به معلمین و فرهنگیان دارند ولی این نظری که فرمودند به عنوان مخالف نبود بلکه عین موافقت بوده و بنده خواهش می‌کنم موافقت بفرمایید که این لایحه تصویب بشود البته ما هم سعی می‌کنیم که به هر وسیله‌ای ممکن است کمک‌های دیگری بتوانیم بکنیم.
رئیس - آقایانی که با کفایت مذاکرات موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
اردلان - آقای رئیس بنده پیشنهاد اصلاح عبارتی کرده‌ام.
رحیمیان - اعلام رأی شده.
اردلان - خیر آقا بایستی نوشته شود به وزارت دارایی اجازه داده می‌شود نه به وزارت فرهنگ.
رئیس - پیشنهاد اصلاح عبارتی آقای اردلان قرائت می‌شود. (به شرح زیر قرائت شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی - اصلاح عبارتی زیر را در ماده واحده پیشنهاد می‌نماییم - در عوض به وزارت فرهنگ اختیار داده می‌شود نوشته شود به وزارت دارایی اجازه داده می‌شود.
وزیر فرهنگ - بنده قبول می‌کنم.
مخبر (آقای کفایی) - بنده قبول می‌کنم.
رئیس - در آیین‌نامه جدید هست که هیچ پیشنهادی که مربوط به موضوع نیست نباید داده شود.
دکتر معظمی - بنده پیشنهادی داده‌ام که مربوط است.
رئیس - قرائت می‌شود پیشنهاد شما که دولت لایحه مربوط به حقوق ورثه دکتر حبیبی را بیاورد ولی وارد نیست. پیشنهاد آقای دهقان هم پیشنهاد اضافه خرج است و وارد نیست قرائت می‌شود.
(پیشنهاد آقای دهقان به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم آخرین حقوق رتبه مرحوم حبیبی به ورثه آنها داده شود.
رئیس - وارد نیست پیشنهاد آقای دکتر معظمی قرائت می‌شود. (به شرح زیر قرائت شد)
دولت مکلف است تا یک ماه دیگر لایحه کمک به ورثه دکتر حبیبی را به مجلس بیاورد.
رئیس - لایحه را دولت به مجلس تقدیم کرده و در کمیسیون است و پیشنهاد شما در اینجا وارد نیست.
وزیر فرهنگ - این لایحه آورده شده و در کمیسیون هم مورد تصویب قرار گرفته است.
رئیس - رأی گرفته می‌شود با ورقه آقایان موافقین البته ورقه سفید می‌دهند ترتیب اخذ رأی هم مطابق آیین‌نامه جدید این است که اسامی آقایان قرائت می‌شود از دست راست یکی یکی تشریف می‌آورند و رأی خود را در جلوی تریبون در ظرف می‌ریزند. (اسامی آقایان به شرح زیر قرائت شده و هر یک رأی دادند)
آقایان: کفایی، معتمد دماوندی، سزاوار، مکی، اسدی، شریف‌زاده، لاهوتی، اردلان، دکتر فلسفی، حاذقی، دکتر عبده، کشاورز صدر، دکتر معظمی، برزین، دکتر طبا، مسعود ثابتی، محمدعلی مسعودی، حائریزاده، صفوی، رضوی شیرازی، دکتر آشتیانی، امیر تیمور، افخمی. حبیب‌الله امین. سید علی بهبهانی. آشتیانی‌زاده. ناصر ذوالفقاری. اعزاز. نیک‌پی. دکتر امین. آصف. حسین وکیل. محمود محمود. سید هاشم وکیل. یمین اسفندیاری. ابوالقاسم امینی. ضیاء ابراهیمی. گنابادی. حسن نبوی. وثوق. اسلامی. آزاد. سلطان‌العلما. عامری. شهاب خسروانی. مشایخی. قبادیان. رحیمیان. ملک مدنی. دولتشاهی. عدل اسفندیاری. بیات. صاحب‌جمع. کامل ماکویی. منصف. عباس مسعودی. دکتر متین دفتری. بوداغیان. لیقوانی. دکتر مجتهدی. بهادری. عباسی. افشار. دکتر ملکی. شریعت‌زاده. مکرم. پالیزی. زنگنه. احمد دهقان. صفاء امامی. ارباب. صادقی. معین‌زاده. گرگانی. سلطانی. دکتر راجی. مهندس هدایت. سالار بهزادی. خوئی‌لر. باتمانقلیج. مامقانی. نورالدین امامی. امیر نصرت اسکندری. رفیع. اخوان. نراقی. علی وکیلی. دکتر شفق. ملک‌پور. قوامی. صاحب‌دیوانی. ارباب گیو. دکتر مصباح‌زاده. احمد فرامرزی. نواب غضنفری. کهبد. نصرت‌الملک ملکی. ظفری. دادور. موسوی. فولادوند. صدرزاده. (پس از آرا نتیجه به قرار زیر اعلام شد)
رئیس - با ۹۶ رأی تصویب شد.
اسامی موافقین - آقایان: ظفری. فولادوند. ملکی. صاحب‌دیوانی. نراقی. صفاء امامی. صادقی. نورالدین امامی. آشتیانی‌زاده. دکتر عبده. دهقان. زنگنه. دکتر مجتهدی. عباس مسعودی. شهاب. خسروانی. سلطانی. فتحعلی افشار. معین‌زاده.
بهادری. اسدالله ممقانی. دکترملکی. مسعود ثابتی. کفایی. دکتر طبا. اسلامی. شریعت‌زاده. اسدی. ابوالقاسم امینی. حبیب‌الله امین. ناصرالدین ناصری. بوداغیان. محمود محمود. منصف. صدرزاده. محمدعلی دادور. دکتر امینی. علی وکیلی. موسوی. قبادیان. حسین وکیل. سید علی بهبهانی. ملک مدنی. ابوالحسن رضوی. حسن مکرم. دولتشاهی. ضیاء ابراهیمی. گنابادی. برزین. وثوق. مهدی مشایخی. گرگانی. ارباب. سالار بهزادی. دکتر راجی. غضنفری. پالیزی. احمد فرامرزی. دکتر مصباح‌زاده. محمدعلی مسعودی. شکرالله صفوی. سلطان‌العلما. یمین اسفندیاری. نیک‌پی. عدل اسفندیاری. ارباب گیو. عزت‌الله بیات. امیر نصرت اسکندری. دکتر شفق. ملک‌پور. مهندس هدایت. کامل ماکویی. آصف. باتمانقلیج. حسین مکی. دکتر فلسفی. قوامی. دکتر معظمی. کهبد. دکتر آشتیانی. نبوی. هاشم وکیل. مرتضی شریف‌زاده. سزاوار. صاحب‌جمع. معتمد دماوندی. اردلان. نواب. دکتر متین دفتری. حاذقی. لیقوانی. امیر تیمور. اخوان. ناصرذوالفقاری. آزاد. لاهوتی. موافق
بی‌اسم یک ورقه
ورقه سفید - چهار برگ.
۶. تصویب شور اول لایحه الحاق ایران به قرارداد پست جهانی
رئیس - آقای وزیر فرهنگ کتباً تقاضا کرده‌اند که دنباله دستور که مطرح است مورد مذاکره قرارگیرد و قرائت می‌شود:
ریاست محترم مجلس شورای ملی: تقاضا می‌شود لوایحی که به شماره‌های ۵ و ۷ و ۸ و ۹ و ۱۲ و ۱۳ هست مطرح شود. دکتر زنگنه.
نبوی - اشکال دارد.
رئیس - بفرمایید.
نبوی - آقای وزیر امورخارجه تا قسمت ۶ تقاضا فرمودند که مطرح شود هنوز قسمت ۶ مطرح نشده اجازه بفرمایید بعد از قسمت ۶ نظر آقای وزیر فرهنگ تأمین شود.
رئیس - بعد از قسمت ۶ مطرح می‌شود. گزارش قرائت شود. (به شرح زیر قرائت شد)
گزارش از کمیسیون پست و تلگراف به مجلس شورای ملی - کمیسیون پست و تلگراف لایحه دولت را راجع به الحاق دولت ایران به مقررات پستی جهان را با حضور آقای وزیر پست و تلگراف مورد شور و رسیدگی قرار داده و در نتیجه ماده واحده پیشنهادی و کلیه ضمائم آن را عیناً تصویب و اینک گزارش شور اول آن را تقدیم مجلس شورای ملی می‌نماید، مخبر کمیسیون پست و تلگراف - معتمد دماوندی.
گزارش از کمیسیون امور خارجه به مجلس شورای ملی - کمیسیون امور خارجه با حضور آقای وزیر پست و تلگراف و تلفن لایحه دولت راجع به الحاق دولت ایران به مقررات پستی جهانی را که بدواً در کمیسیون پست و تلگراف به تصویب رسیده بود رسیدگی نموده از لحاظ تشریک مساعی در روابط عمومی بین‌المللی ماده واحده پیشنهادی دولت را تصویب نموده و اینک گزارش شور اول آن تقدیم مجلس شورای ملی می‌نماید.
ماده واحده - مجلس شورای ملی قرارداد پستی عمومی و موافقت‌نامه منعقد میان سازمان ملل متحد و اتحاد پستی عمومی که جزو آن است و مقاوله‌نامه راجع به مراسلات و جعبه‌هایی که قیمت آن اظهار شده است و مقاوله‌نامه راجع به امانات پستی و مقاوله‌نامه راجع به بروات پستی و آیین‌نامه‌ها و پروتکل‌های نهایی ضمیمه آنها را که در تاریخ ۵ ژوئیه ۱۹۴۷ مطابق ۱۳ تیر ماه ۱۳۲۶ در دوازدهمین کنگره پستی عمومی منعقده در پاریس به امضا رسیده است به شرح ذیل تصویب می‌نماید:
۱. قرارداد پستی عمومی دارای ۷۴ ماه و پروتکل نهایی آن دارای ۱۷ ماده و اعلامیه آخر آن و موافقت‌نامه منعقده میان سازمان ملل متحد و اتحاد پستی عمومی دارای ۱۶ ماده و آیین‌نامه اجرای قرارداد دارای ۸۴ ماده و مقررات راجع به حمل مراسلات هوایی دارای ۳۳ ماده و پروتکل نهایی آن دارای ۳ ماده
۲. مقاوله‌نامه راجع به مراسلات و جعبه‌هایی که قیمت آنها اظهار شده است دارای ۲۹ ماده و پرتکل نهایی آن دارای دو ماده و آیین‌نامه اجرای آن دارای ۱۶ ماده
۳. مقاوله‌نامه راجع به امانات پستی دارای ۵۰ ماده و پروتکل نهایی آن دارای ۱۱ ماده و آیین‌نامه اجرای آن دارای ۴۵ ماده و مقررات راجع به حمل امانات پستی از راه هوا دارای ۲۱ ماده و پروتکل نهایی آن دارای یک ماده.
۴. مقاوله‌نامه راجع به بروات پستی دارای ۴۰ ماده و آیین‌نامه اجرای آن دارای ۴۰ ماده - مخبر کمیسیون امور خارجه - دکتر جلال عبده.
رئیس - ماده واحده مطرح است و دو شوری است آقای نبوی.
نبوی - بنده موافقم.
رئیس - آقای حاذقی.
حاذقی - بنده موافقم.
رئیس - آقای رضوی شیرازی.
رضوی شیرازی - عرض کنم بنده البته مخالفت با این که یک قرارداد پستی مابین دولت ایران و وضعیت پستی بین‌المللی منعقد بشود و دولت ایران هم در این موضوع الحاق پیدا بکند بنده البته مخالفتی نمی‌کنم ولی از این فرصت باید استفاده کرد و وضعیت پستی که ما امروز داریم این تأخیرات متوالی و متمادی که در رساندن کاغذهای عادی و حتی کاغذهای سفارشی بلکه پست‌های هوایی ما پیش می‌آید آن وقت بنده فکر می‌کنم اگر یک علاجی برای این موضوع نشده باشد آن وقت الحاق ما به یک وضعیت بین‌المللی جز این که خدای نخواسته باعث یک بی‌آبرویی بشود هیچ فایده‌ای نخواهد داشت بنده مکرر دیدم که کاغذهایی که از شیراز می‌رسد برای بنده و غالباً هم پست هوایی روی آن نوشته شده است و آدرس بنده هم بسیار روشن است یا مجلس شورای ملی است با منزل بنده هیچ کدام از این معاذیر در آن پذیرفته نیست که یک روزی اظهار شود معهذا کاغذهای بنده ده روز دوازده روز می‌رسد بیان مناسبت بنده می‌خواستم به دولت توجه بدهم که اول باید جریان پست یک نظمی، یک ترتیبی پیدا بکند که مطابق یک اصول منظمی و صحیحی جریان پیدا بکند بعداً البته ملحق شدن به یک وضعیت پستی بین‌المللی یک امر طبیعی خواهد بود. برای این که امروز وضع ارتباط بین ممالک طوری است که می‌شود گفت ممالک مثل محله‌های یک شهر و ولایتی هستند از لحاظ ارتباط، این بود که مقصود بنده از این اظهار مخالفت این بود که حقیقتاً اصلاح پست و تلگراف و حتی تلفن در مرحله اول تقدیم دارد و تا انجام نگیرد انجام چنین کارهایی به صرفه مملکت تمام نخواهد شد.
رئیس - آقای نبوی.
نبوی - در اصل موضوع که الحاق به قرارداد پستی بین‌المللی باشد جناب آقای رضوی مخالفتی نفرمودند که بنده ادله‌ای برای آنها عرض کنم ما سال‌ها است که به دفتر بین‌المللی پستی ملحق هستیم و قرارداد داریم و همه دولت‌ها به آن ملحق هستند و این قراردادی است که تمام دول دارند و شاید هم هیچ دولتی نباشد که در این الحاق شرکت نداشته باشد و در این قسمت هم ایشان مخالفتی نفرمودند ولی در قسمت خرابی پست داخلی بنده هم حق به ایشان می‌دهم و شاید هیچ یک از آقایان تکذیب نکنند که پست ما بسیار بد است و تلگراف و تلفن هم بسیار بد است جناب آقای وزیر فرهنگ که از طرف دولت این جا تشریف دارند توجه بفرمایند و به دولت تذکر بدهند که وضعیت پستی از این خرابی بیرون بیاید و به صورت بهتری دربیاید.
رئیس - پیشنهاد کفایت مذاکرات از طرف آقای حاذقی رسیده مخالفتی نیست
حائریزاده - بنده مخالفم.
رئیس - بفرمایید آقای حاذقی.
حاذقی - اسباب خوشوقتی است که برای اولین بار در ظرف یک روز پنجمین لایحه دولت است که در مجلس شورای ملی مطرح می‌شود و این مسائلی که در لوایح بود همه از طرف دولت البته با دقت و توجه و مراقبت به قراردادهای بین‌المللی همه پیش‌بینی‌های لازم شده بود و در کمیسیون مربوطه هم آقایان اعضای کمیسیون نظرهای دولت را شنیده‌اند و نظریاتی که داشته‌اند داده‌اند و از طرفی هم این لایحه دو شوری است احتیاج به مذاکرات بیشتری ندارد این است که اگر هم آقای حائریزاده نظریاتی دارند به صورت پیشنهاد بدهند که به کمیسیون برود که بعد از شور اول وقتی لایحه به کمیسیون می‌رود مطرح شده و مورد رسیدگی قرار می‌گیرد در صورتی که نظر صائبی مورد توجه قرار بگیرد و مجدداً به مجلس شورای ملی برای تصویب بیاید.
رئیس - آقای حائریزاده
حائریزاده - بنده این آیین‌نامه را چون هنوز صحیحاً مطالعه نکرده‌ام درست نمی‌توانم مطابق تشریفات آیین‌نامه عمل کرده باشم راجع به لوایح، فلسفه این که وزیر مربوطه باید حاضر باشد و همچنین در موقع طرح لایحه یا طرحی که از طرف وکلا داده شود آن وزیری که باید قانون را خودش اجرا کند باید حضور داشته باشد برای این است که او احاطه دارد به امور مربوطه و همچنین به امور وزارتخانه خودش این قوانینی که باید به دست او به موقع اجرا گذارده شود او باید در تصویب این قوانین حضور داشته باشد و این عملی که روز اول اجرای آیین‌نامه ما داریم در مجلس می‌کنیم که وزیر پست و تلگراف حضور ندارد راست است که وزیر کشور، وزیر فرهنگ، وزیر کشاورزی حضور دارند ولی آنها
اطلاعاتی را در امور وزارت پست و تلگراف آن طوری که باید داشته باشند ندارند و مثل اطلاعاتی است که بنده دارم، اطلاعات‌شان عمیق نیست این است که من مخالف هستم که وزیر نباشد و لایحه مطرح بشود اگر یک وزیر از هیئت دولت کافی است من این را مخالف نیستم ولی یک بام و دو هوا نشود که فردا یک لایحه‌ای بیاید بگویند چون وزیر دارایی نیست ما مطرح نمی‌کنیم وقتی یک نفر نماینده از طرف دولت در مجلس حاضر بود راجع به هر یک از اعضای دولت لایحه قانونی، طرحی در مجلس مطرح شد این سابقه را مابعدها هم حفظ بکنیم من هم موافق هستم ولی اگر بنا بشود بعدها اعتراض بکنیم و خود وزیر مربوطه بیاید دبه بکند که من حضور نداشتم این درست نیست و برای این که این اشکال پیدا نشود امروز مطرح نکنید این لایحه را چون وزیر پست و تلگراف نیست و این که بنده گفتم بیشتر بحث شود روی این موضوع بود (صحیح است).
رئیس - بر طبق آیین‌نامه جدید فقط در مورد طرح‌ها لازم است که وزیر مربوطه حاضر بشود ولی در لایحه نماینده دولت، یکی از وزرا کافی است.
حائریزاده - در صورت مجلس ذکر بشود که بعدها رعایت بشود.
رئیس - یک نفر از آقایان باید تشریف بیاورند تا بشود رأی گرفت البته امروز جلسه اول است راجع به غیاب و حضور شاید یک چیز پیش بیاید بعد از این البته هم در مجلس و هم در اطاق‌های دیگر دو سه نفر دیگر مراقبت خواهند کرد برای غیاب و حضور که آقایان وقتی بیرون می‌روند معلوم بشود الان هم آقایانی که غایب هستند مطابق آیین‌نامه نصف حقوق روز جریمه خواهند شد. اردلان - آقای رئیس بعد از دستور اجازه بفرمایید، یک عرایضی داشتم.
رئیس - اعلام رأی شد اجازه بفرمایید رأی بگیریم، رأی گرفته می‌شود به کفایت مذاکرات آقایانی که با کفایت مذاکرات موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد رأی گرفته می‌شود به ورود در شور دوم آقایانی که موافقند قیام کند (اکثر برخاستند) تصویب شد به کمیسیون مربوطه ارجاع می‌شود.
۷. تصویب استخدام ۵ نفر استاد دانشکده پزشکی تبریز
رئیس - دو ساعت حالا کار کرده‌ایم اگر آقایان موافقت دارند آقای وزیر فرهنگ تقاضا کرده‌اند که بقیه دستور مطرح شود تقاضای ایشان قرائت می‌شود. (به شرح ذیل قرائت شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی - تقاضا می‌شود لوایحی که به شماره ۵، ۷، ۸، ۹، ۱۰، ۱۲، ۱۳ تقدیم شده مطرح شود.
رئیس - آقای وزیر فرهنگ.
وزیر فرهنگ - بنده این پیشنهاد را قبل این که لایحه فعلی تصویب بشود پیشنهاد کردم ولی حالا به ترتیب مطرح شود.
رئیس - چون باید این تقاضا به تصویب مجلس برسد رأی می‌گیریم آقایانی که با این تقاضا موافقت دارند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد لایحه مربوط به استخدام پنج نفر برای دانشکده پزشکی تبریز قرائت می‌شود. (به شرح زیر قرائت شد)
گزارش از کمیسیون امور خارجه به مجلس شورای ملی
کمیسیون امور خارجه با حضور آقایان وزیر خارجه و وزیر فرهنگ لایحه شماره ۲۵۰۰۹ دولت راجع به استخدام پنج نفر از پزشکان عالی‌مرتبه آلمانی و اتریشی را برای تدریس در دانشگاه تبریز مطرح نموده در نتیجه از نظر ملیت با استخدام آنها موافقت و با جزیی اصلاحی که در ماده اول نموده است اینک گزارش آن را در تأیید گزارش کمیسیون‌های فرهنگ و بودجه تقدیم مجلس شورای ملی می‌نماید: ماده اول، وزارت فرهنگ مجاز است پنج نفر از پزشکان عالی‌مرتبه آلمانی و اتریشی را که مقام علمی و صلاحیت آنان را برای معلمی محرز بداند به منظور تدریس در دانشکده پزشکی تبریز برای مدت سه سال از اول شهریور ۱۳۲۸ با شرایط ذیل استخدام می‌نماید.
تبصره ۱ - حداکثر حقوق معلمین مزبور نباید از ۲۵ هزار ریال در ماه تجاوز نماید.
تبصره ۲ - وزارت فرهنگ مجاز است سایر شرایط استخدام معلمین مزبور را بر طبق قانون استخدام اتباع خارجه مصوب ۲۳ عقرب ۱۳۰۱ و سایر قوانین مربوطه تعیین و قرارداد استخدام آنان را امضا نماید. مخبر کمیسیون خارجه - کفایی.
گزارش از کمیسیون بودجه جدید به مجلس شورای ملی
کمیسیون بودجه با حضور آقای وزیر فرهنگ و نماینده وزارت دارایی تشکیل و به لایحه شماره ۲۵۰۰۹ دولت و گزارش کمیسیون فرهنگ راجع به استخدام پنج نفر استاد از اتباع اتریش برای دانشگاه تبریز رسیدگی نموده پس از شور و مداقه لازم ماده واحده پیشنهادی را عیناً تصویب و اینک گزارش آن را تقدیم شورای ملی می‌نماید مخبر کمیسیون بودجه دکتر معظمی.
گزارش از کمیسیون فرهنگ به مجلس شورای ملی
کمیسیون فرهنگ با حضور آقای وزیر فرهنگ لایحه دولت راجع به استخدام چند نفر استاد برای تدریس در دانشگاه تبریز از آلمان و اتریش را مورد رسیدگی قرار داد در نتیجه ماده واحده و تبصره‌های آن را عیناً تصویب و گزارش آن را تقدیم مجلس شورای ملی می‌نماید. مخبر کمیسیون فرهنگ - کفایی.
رئیس - این لایحه یک شوری است. آقای نورالدین امامی موافقید؟
امامی - بنده موافقم.
رئیس - آقای دکتر معظمی.
دکتر معظمی - بنده موافقم.
رئیس - آقای دهقان.
دهقان - بنده موافقم.
رئیس - آقای مکی (گفته شد - تشریف ندارند) آقای اردلان مخالفید؟
اردلان - بلی بنده مخالفم، آقایان نمایندگان محترم سابقه دارند که بنده در دوره چهاردهم که افتخار نمایندگی داشتم و حالا هم که در دوره پانزدهم این افتخار برای من باقی است در هر مورد بنده با استخدام اتباع خارجی مخالف بوده‌ام وقتی که می‌شود از ایرانی‌ها جایگزین اینها نمود بنده مخالفت کرده‌ام این نظر بنده است و از این نظر خودم نه عدول کرده‌ام و نه عدول خواهم کرد بنده معتقد هستم مادامی که در مملکت خودمان ایرانیان واجد شرایط داشته باشیم از استخدام اتباع خارجه خودداری کنیم (دکتر معظمی - نداریم) اجازه بفرمایید تا عرض کنم می‌فرمایید نداریم بنده این را منکر نیستم که ما نداریم در این مملکت آقایان عده زیادی از افراد فرزندان‌شان را با خون دل زیادی پول تهیه می‌کنند می‌فرستند به خارجه درس بخوانند و به مقامات بسیار عالی برسند ما در عوض آن که آنها را تشویق بکنیم می‌آییم در مجلس لایحه می‌آوریم و تصویب می‌کنیم و آنها را به آن مقامات نمی‌گماریم این عقیده شخص بنده است حالا آقایان بفرمایید که نداریم بنده بسیار خوشوقت می‌شوم که آقای مخبر کمیسیون فرهنگ و آقای وزیر فرهنگ بنده را متقاعد کنند و بفرمایند که استخدام این اشخاص برای چه رشته‌هایی است آن رشته‌ها آیا مربوط به گوش است؟ مربوط به گوش و حلق و بینی است یا چشم است یا فرض بفرمایید معده است؟ جراحی است ما در ایران داریم یا نداریم؟ اخیراً در یک مسابقه‌ای که در فرانسه تشکیل شده بود یکی از دانشمندان ایرانی رفته بود که آقای جمشید اعلم باشد و مقام پروفسوری را به او دادند وقتی که ما امثال او جوانانی را در ایران داریم (کشاورز صدر - نداریم آقا) وقتی که ما امثال جمشید اعلم را در ایران داریم به نظر بنده شایسته است که برای دانشگاه تبریز هم از ایرانی‌ها بگماریم حالا آقای وزیر فرهنگ بفرمایند در چه رشته‌ای است بنده متقاعد می‌شوم و اما قسمت دوم راجع به حقوق در اینجا نوشته‌اند که حداکثر حقوقی که به این پزشکان داده می‌شود دو هزار و پانصد تومان است حالا بنده می‌خواهم از آقا بپرسم که کدام طبیب عالیمقام خارجی است که بتواند با ماهی دو هزار و پانصد تومان در ایران زندگی کند (کشاورز صدر - زیادتر پیشنهاد بفرمایید) اطبای درجه دو و سه شما در ایران ماهی سه الی چهار هزار تومان عایدی دارند (دکتر بقایی - اگر خودشان قبول کنند چه مانعی دارد) این از دو صورت خارج نیست یا این که یک طبیب عالی‌مقامی نیست و اگر نباشد ما لازمش نداریم و اگر هم عالیمقام باشد که با دو هزار و پانصد تومان محال است بیاید اینجا (کشاورز صدر - قبول کرده‌اند) آقای کشاورز صدر توجه بفرمایید گوش بدهید آقایان اطلاع دارند آقایانی که برای معالجه به اروپا رفته‌اند از وکلای مجلس شورای ملی هم رفته‌اند از خارج هم رفته‌اند کمترین عمل جراحی را صد لیره را می‌گیرند اطبای عالیمقام خارجی.
سزاوار - شما تعیین نرخ می‌کنید خیلی کمتر از ایران تمام می‌شود مخارج معالجه کمتر است و این فرمایش را نفرمایید... (زنگ رئیس)
رئیس - آقایان توجه داشته باشید وقتی که بنده دو دفعه تذکر دادم جریمه تعلق خواهد گرفت و وقتی خیلی شلوغ کنید بنده مجبورم که تذکر بدهم قطع کلام ناطق را نفرمایید بفرمایید، آقای اردلان
اردلان - استخدام این آقایان اطبا از خارجه از دو حال خارج نیست یا یک اطبای عالیمقام خارجی هستند محال است که طبیب عالیمقام خارجی با این مبلغ بیاید به ایران محال است شما خودتان ببینید
اشخاصی که از ایران می‌روند به خارجه یک عمل جراحی را در خارجه دو برابر می‌گیرند اطبایی که در ایران داریم بیش از این مبلغ عایدی دارند پس اینها اطبای درجه یک نیستند چرا برمی‌دارید با دو هزار و پانصد تومان یک اشخاص را که درجه اول نباشند؟ و وقتی این طور شد چرا از مملکت خودمان استخدام نکنیم ما در مملکت خودمان اشخاص دانشمندی داریم این اطبای ایرانی خوب تربیت شده‌اند سال‌های سال در خارجه در همان دانشگاه‌هایی که آنها تربیت شده‌اند عوض این که آنها را بیاوریم به دانشگاه تبریز باید از وجود دانشمندان ایرانی استفاده کنیم ما باید وقتی دست به سوی خارجی دراز بکنیم که در داخل نداشته باشیم الان دکتر طبا در مجلس هستند و جراح قابلی هستند (نورالدین امامی - با بیست هزار تومان هم نمی‌رود) از فرمایش آقا که یک نفر ایرانی با بیست هزار تومان نمی‌رود آن وقت یک نفر خارجی که همان درجه را دارد می‌آید در ایران با ماهی دو هزار و پانصد تومان؟ بنده از وزیر فرهنگ که کمال اخلاص و ارادت را به شخص ایشان دارم و از آقای مخبر کمیسیون فرهنگ تقاضا می‌کنم که توضیح بدهند و من را قانع کنند.
رئیس - آقای مخبر.
مخبر کمیسیون بودجه (آقای دکتر معظمی) - فکر آقای اردلان که بایستی از ایرانی‌ها استفاده کرد کاملاً قابل تقدیس است و بنده هم کاملاً موافقم و این لایحه‌ای که تقدیم شده است هیچ غرضی در بین نبوده که توهینی به اطبا بشود بلکه در کمیسیون بودجه هم مذاکره شد و مخصوصاً از استادان دانشکده پزشکی که با کمال خوبی انجام وظیفه می‌کنند اظهار تشکر و قدردانی شد (صحیح است) و در اینجا بنده باید بگویم که این آقایان با نهایت لیاقت دانشکده پزشکی را اداره می‌کنند منتها برای این که دانشکده پزشکی تبریز افتتاح شده است در تبریز و پزشک به اندازه کافی ندارد ناچار شده‌اند که یک لایحه بیاورند برای استخدام اطبای خارجی و چرا آمدند از اطبای خارج با این حقوق کم استخدام کردند اینها همه از اطبای عالیمقام هستند منتها چون در اتریش و آلمان وضع زندگی سخت است به این جهت آمده‌اند حاضر شده‌اند که با این حقوق در ایران کار کنند و از این جهت دولت حاضر شده است که این لایحه را بیاورد بنابراین اشکالی که نماینده محترم کردند به هیچ وجه وارد نیست و مخصوصاً از حیث این که اطبا در کشور کم هستند در جلسه گذشته کمیسیون بودجه هم مورد مذاکره واقع شد خود بنده هم پیشنهادی تقدیم کردم که آقای وزیر دارایی موافقت فرمودند که برای ما صرف دارد که در سال عده‌ای از محصلین را برای تحصیل طب به خارج بفرستیم و مخصوصاً در بودجه سال ۱۳۲۸ یک مقدار اضافه شد که ازآن محل محصل برای تحصیل علم طب به خارج فرستاده شود و وقتی تحصیل کردند و برگشتند در این جا ما هم البته اطبای حاذق را به کار می‌گماریم ولی برای شهرستان‌ها عده‌شان کم است مثلاً آقای دکتر طبا اینجا الان با نهایت خوبی بیمارستان راه آهن را اداره می‌کنند و به درد مردم می‌خورند فقط علت این است که طبیب کم است چه از نظر این که قصدی نبوده است که به ایرانی‌ها توهین شود و هم از لحاظ این که حقوق آنها کم است مطمئن باشید که اشخاص بافهم و بااطلاع استخدام می‌شوند.
رئیس - پیشنهاد کفایت مذاکرات شده است. (به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد کفایت مذاکرات می‌کنم. فولادوند.
رئیس - آقای فولادوند.
فولادوند - پیشنهاد کفایت مذاکره دراین لایحه به نظر بنده از تمام لوایح قبل لازم‌تر است (صحیح است) دولت می‌خواهد چند نفر طبیب از اروپا استخدام کند که بیایند محصلین ایرانی را تدریس کنند که مردم کمتر به اروپا رفتن تشویق بشوند و این فرمایش آقای اردلان هم البته بنده به استادهای ایرانی نهایت احترام را می‌گذارم ولی آقایان وقتی مریض می‌شوند ارز دولتی می‌گیرند زحمت می‌کشند می‌روند اروپا خودشان را معالجه می‌کنند برای این که معلوم شده است که اینها اطبای‌شان مجرب‌تر هستند از ایران تا انشاءالله ما هم به پای آنها برسیم.
رئیس - آقای امیر تیمور.
امیر تیمور - آقایان نمایندگان نظریاتی دارند که در ضمن این لایحه می‌خواهند به عرض مجلس شورای ملی برسانند بنده از این جهت با کفایت مذاکرات مخالفت کردم که آقایان نمایندگان نظریات خودشان را به عرض برسانند من‌جمله خود بنده تذکر مختصری دارم که از حضور آقای وزیر محترم فرهنگ استفاده می‌کنم و به استحضار ایشان می‌رسانم سال قبل اعلیحضرت همایونی توجه فرمودند که برای تدریس امراض ریوی یک کرسی در دانشکده طب اضافه شود بنده خواستم بدانم تا به حال وزارت فرهنگ در این باب چه اقدامی کرده و چون امراض ریوی متأسفانه در کشور ما زیاد است و ما هم به اطبایی که متخصص این امراض باشند نهایت احتیاج را داریم و درکشور ایران هم بیش از یکی دو نفر طبیب متخصص وجود ندارد سعی بکنیم همان طوری که اعلیحضرت هم توجه فرمودند بفرمایید این کرسی تدریس امراض ریوی زودتر در دانشکده طب تأسیس شود.
وزیر فرهنگ - اجازه می‌فرمایید؟
رئیس - بفرمایید.
وزیر فرهنگ - عرض کنم که این نظری که آقای امیر تیمور فرمودند البته مشغول مطالعه هستیم در دانشکده پزشکی البته برای امراض ریوی یک کرسی مخصوص لازم است ولی در دانشکده پزشکی هم کرسی‌ها محدود است و پیشنهاد خواهد شد که اصلاحی هم بشود در قانون که این عمل تصویب شود.
امیر تیمور - پارسال اعلیحضرت همایونی بآقای دکتر اقبال که وزیر بهداری بودند فرمودند.
رئیس - رأی گرفته می‌شود به کفایت مذاکرات آقایانی که با کفایت مذاکرات موافقند قیام کنند (اغلب برخاستند) تصویب شد. این لایحه یک شوری است اگر پیشنهادی رسیده قرائت شود (پیشنهاد آقای نبوی به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم تبصره زیر به ماده واحده راجع به استخدام اطبای دانشگاه تبریز اضافه شود.
تبصره - دولت مکلف است در سال ۲۸ موجبات تبدیل آموزشگاه بهداشت مشهد و شیراز را به دانشکده پزشکی فراهم نماید.
رئیس - این مربوط به این نمی‌شود.
نبوی - مربوط است آقا.
رئیس - وقتی مربوط نیست که نمی‌شود. پیشنهاد آقای دهقان قرائت می‌شود. (به شرح زیر قرائت شد)
تبصره زیر پیشنهاد می‌کنم: دولت مکلف است قبل از شروع دوره تحصیلی ۲۸ مقدمات استخدام پنج پزشک مورد نیاز دانشگاه تبریز را فراهم نماید که در موقع شروع سال تحصیلی پزشکان مزبور در محل خدمت خود حضور داشته باشند.
رئیس - اجازه داده شده اینجا هیچ وارد نیست.
دهقان - وارد نیست که وارد است اجازه بدهید قول بدهند که این کار را بکنند.
رئیس - آقای وزیر فرهنگ.
وزیر فرهنگ - عرض کنم که این قانون اصلاً برای همین کار است و ما اصرار داریم که برای شهریور استخدام شوند.
بعضی از نمایندگان - پس گرفتند.
رئیس - آقای رضوی پیشنهاد جنابعالی در خود ماده هست که از ۲۵ هزار ریال تجاوز نکند.
ابوالحسن رضوی - بنده توضیح دارم.
رئیس - توضیح ندارد.
رضوی - اجازه بفرمایید عرض کنم.
رئیس - بفرمایید.
رضوی - مبلغ پرداخت به پزشکان معلوم نشده است نوشته که از فلان مبلغ بیشتر نباشد در استخدام مستخدمین خارجی در قانون چهار موضوع پیش‌بینی شده یکی تابعیت است و یکی سمت و یکی مدت و یکی هم مبلغ دریافتی این چهار تا باید در قانون مدون بشود تا بشود استخدام کرد به نظر بنده در این قانونی که یک دفعه قرائت شد و متأسفانه در اختیار بنده هم نبود که مطالعه بکنم یک مقدار ابهاماتی وجود داشت که مجال گفتگو که نشد از این جهت بنده خواستم پیشنهاد بکنم که در قسمت مبلغش دولت همان مبلغی را که می‌خواهد استخدام بکند معلوم بکند تا از تصویب مجلس بگذرد.
رئیس - این پیشنهادی که شما تذکر دادید در لایحه هست هم مدت سه سال است هم از آلمان و هم حقوق از ۲۵۰۰ تومان تجاوز نمی‌کند. آقای وزیرفرهنگ.
وزیر فرهنگ - عرض کنم این چیزهایی که فرمودید مخصوصاً بنده اینجا آمدم برای این که در خبر کمیسیون‌ها یک نقصی هست و آن این است که تابعیت در این خبرها تصریح نشده و مخصوصاً بنده استفاده کردم برای این که در این لوایح و خبر کمیسیون‌ها یک نقصی داشت و آن تصریح نشدن تابعیت در گزارش کمیسیون‌ها است که باید آلمانی و اتریشی باشد در صورتی که بعضی نوشته‌اند آلمانی و اتریشی و یک جا خوانده شد اتریشی این بود که بنده خواستم توضیح داده باشم که آلمانی و اتریشی است و سمت‌شان هم معلمی است و حقوق‌شان هم از بیست و پنج هزار ریال بیشتر نخواهد بود.
رئیس - پیشنهادی آقای دکتر راجی کرده‌اند که اختصاص به اتباع اتریشی و آلمانی ضروری نباشد و این وارد نیست و باید معلوم باشد.
دکتر راجی - اجازه می‌فرماید؟
رئیس - باید ملیت معلوم باشد، توضیح ندارد اصلاً وارد نیست.
دکتر راجی - پس بنده می‌روم اسمم را را غایب بنویسد
ابوالحسن رضوی - آقا این برخلاف قانون استخدام خارجی است.
رئیس - رأی گرفته می‌شود به لایحه عده حاضر ۹۱ نفر (به ترتیب زیر اسامی آقایان نمایندگان قرائت و اخذ آرا به عمل آمد)
آقایان: دکتر متین دفتری. شریف‌زاده لاهوتی. معتمد دماوندی. اردلان. دکتر فلسفی عباس مسعودی. سزاوار. حاذقی پالیزی. نورالدین امامی. کشاورز صدر. برزین. دکتر بقایی. امینی. محمدعلی مسعودی. حائریزاده. صفوی. رضوی. دکتر آشتیانی. امیر تیمور. افخمی. دکتر راجی. سید علی بهبهانی. آشتیانی‌زاده. ملک مدنی. اسدی. دکتر مصباح‌زاده. اعزاز نیک‌پی. آصف. حسین وکیل. محمود محمود. سید هاشم وکیل. لیقوانی. دکتر مجتهدی. ضیاء ابراهیمی. دکتر معظمی. محسن گنابادی. نبوی. وثوق. آزاد. سلطان‌العلما. دهقان. اسلامی. بیات. قبادیان. رحیمیان. دولتشاهی. عدل اسفندیاری. امین. صاحب‌جمع. ماکویی. عباسی. بوداغیان. مامقانی. امیر نصرت اسکندری. بهادری. دکتر ملکی. افشار. ارباب گیو. شریعت‌زاده. مشایخی. مکرم. کهبد. عامری. صفا امامی. ارباب مهدی. معین‌زاده. گرگانی. دکتر امینی. صادقی. مهندس هدایت. سالار بهزادی. خوئی‌لر. تولیت. رفیع. نورالدین امامی. اخوان. ناصری. باتمانقلیج. علی وکیلی. ملک‌پور. قوامی. صاحب‌دیوانی. بهبهانی. سلطانی. احمد فرامرزی. ظفری. نواب یزدی. غضنفری. مسعود ثابتی. ذوالفقاری. دادور. موسوی. فولادوند. صدرزاده. حسین مکی.
(استخراج آرا به عمل آمد و نتیجه به شرح زیر اعلام شد)
(۸۶ موافق یک مخالف بقیه سفید)
موافقین آقایان: دکتر فلسفی. دکتر امینی. صدرزاده. محمدعلی مسعودی. حائریزاده. لاهوتی. صفوی. دکتر مجتهدی. کامل ماکویی مکی. دکتر معظی. دکتر بقایی. مسعود ثابتی. ملک‌پور. فولادوند. موسوی. دادور. غضنفری. ظفری. نواب. ناصر ذوالفقاری. سلطانی. ابوالقاسم بهبهانی. احمد فرامرزی. قوامی. صاحب‌دیوانی. تولیت. سالار بهزادی. دکتر متین دفتری. صفا امامی. مکرم. خسرو هدایت. ناصری. باتمانقلیج صادقی. ارباب گیو. اخوان. معین‌زاده باقری. گرگانی. ارباب. مشایخی. افشار. مامقانی. دکتر ملکی. بهادری. امیر نصرت اسکندری. امین صاحب‌جمع. عباسی. بوداغیان. کهبد. دولتشاهی قبادیان. عدل اسفندیاری. اسلامی. وثوق. هاشم وکیل. ضیاء ابراهیمی. بیات. گنابادی. آزاد. نبوی. دهقان. آصف. لیقوانی. حسین وکیل. نیک‌پی. اسدی. ملک مدنی. دکتر مصباح‌زاده. منصف. علی بهبهانی. آشتیانی‌زاده. عزیز زنگنه. دکتر آشتیانی. برزین. کشاورز صدر. نورالدین امامی. پالیزی. حاذقی. سزاوار. عباس مسعودی. شریف‌زاده. سلطان‌العلما. کفایی.
مخالف: آقای ابوالحسن رضوی.
رئیس - بنابراین لایحه استخدا م ۵ نفر پزشک خارجی به اکثریت ۸۶ رأی تصویب شد حالا اگر آقایان موافقت بفرمایند آقایانی که در آخر جلسه بیاناتی دارند بفرمایند.
معتمد دماوندی - طبق آیین‌نامه جدید وزرا موظف هستند در ظرف یک هفته به سؤالات نماینگان پاسخ بدهند بنده سؤالی از آقای وزیر خارجه کرده‌ام تقاضا می‌کنم بفرمایید بیایند جواب بدهند.
۸. بیانات بعد از دستور چند نفر از نمایندگان
رئیس - آقای امیر تیمور.
امیر تیمور - مذاکره بعد از ختم جلسه غالباً برای گوینده مطلوب نیست زیرا آقایان هم خیلی خسته هستند و گمان نمی‌کنم که دولت فرصت استماع داشته باشد (بفرمایید) عرض بنده هم خیلی مختصر است و مطلبی که عرض می‌کنم گمان می‌کنم مورد نظر تمام نمایندگان محترم بلکه تمامی ملت ایران است آقایان به طوری که ملاحظه فرمودند در ۳ چهار روز قبل اعلامیه‌ای از طرف دولت در جراید منتشر شد راجع به مذاکرات مربوط به نفت، صدور این اعلامیه بکلی برخلاف انتظارات ایران بود (صحیح است) ما منتظر بودیم بعد از این مدت مذاکره دولت وقتی اعلامیه را صادر کند که حقوق حقه ملت ایران رعایت شده باشد، و با وعده‌های قبلی و با تعهداتی که مخصوصاً جناب آقای وزیر دارایی در مجلس شورای ملی در پشت همین تریبون کردند صدور یک چنین اعلامیه‌ای واقعاً اسباب تأثر بود، بنده مجبور هستم مذاکراتی که در این موضوع در افواه هست به طور اختصار عرض کنم آنچه مردم فکر می‌کنند بسیار به موقع‌شناسی عمال شرکت نفت با دیده تحسین می‌نگرند که این آقایان موقعی را برای مذاکره انتخاب کردند که در کشور ایران حکومت نظامی بود و جراید هم غالباً منتشر نمی‌شد یا در توقیف بودند برای این که مطالب زیادی در این باب گفتگو نشود اما دولت که در این موضوع باید خودش توجه داشته باشد چون موضوع یک موضوع نظامی نبود و چون موضوع یک موضوع سیاسی نبود از اول نمی‌بایست مذاکرات را به طور محرمانه جریان بدهد برای چه؟ برای این که دولت باید این قدر فکر بکند که این مذاکرات و این که کمپانی حاضر شد تسلیم نظریات دولت بشود در اثر غلیان احساسات عمومی در اثر فشار مجلس شورای ملی و تذاکرات عدیده آقایان نمایندگان بود که کمپانی حاضر شد در این قضیه رضایت ملت ایران را حاصل بکند و حقوق از دست رفته ملت ایران را رعایت کند که اگر چنانچه دولت در آن موقع اعلام می‌کرد که مذاکرات را شروع کرده بنده اطمینان داشتم که مجلس شورای ملی برای الغای قرارداد رأی می‌داد (صحیح است) و این قرارداد هم اگر منافع ملت ایران تأمین نشود کان لم‌یکن خوهد بود (حائریزاده - کان لم‌یکن بوده است ما رسمی نمی‌شناسیم) کان لم‌یکن بوده بنده هم موافقم در هر حال موضوعی را که بنده می‌خواستم بگویم این است که دیر یا زود ملت ایران حقوق خودش را خواهد گرفت چون حق گرفتنی است و صلاح کمپانی هم در این است که به نظریات ملت ایران تسلیم بشود و حق ایران را بدهد (صحیح است. احسنت)
رئیس - آقای رحیمیان فرمایشی دارید؟
رحیمیان - نظر بنده هم همین بود که جناب آقای امیر تیمور فرمودند دیگر نظری ندارم
رئیس - آقای اردلان.
اردلان - عرض بنده بسیار مختصر است و آن این بود که در دستوری که هیئت محترم رئیسه معین فرمودند قسمت پانزدهمش راجع به قانون مالیات‌ها بود در صورتی که این قانون مالیات ۲۲ ماده دارد و ۱۹ تبصره و دو شوری هم هست اگر ما بخواهیم در جزء دستور مجلس شورای ملی بگذرانیم ماده به ماده رأی بدهیم نخواهیم رسید در صورتی که الان چند سال است مالیات را به موجب تصویب‌نامه می‌گیرند و ما باید حتی‌المقدور این را از مجلس شورای ملی بگذرانیم و قانون مالیات‌ها را تصویب کنیم بنده عرضم این بود که در این گزارشی که از کمیسیون تقدیم مجلس شده چندین ماده دارد که آیین‌نامه‌های اجرایی آن را باید کمیسیون قوانین دارایی تصویب بکند تصور بفرمایید که فرضاً هم مجلس شورای ملی این قانون را تا آخر دوره تمام بکند فرصتی نیست که آیین‌نامه‌های اجرایی این را کمیسیون قوانین دارایی به موقع خودش تصویب کند بنده خواستم از آقایان محترم استدعا بکنم که موافقت بفرمایند عوض این که تمام این لایحه را دو شوری رأی بدهیم و مورد بحث قرار بدهیم یک ماده واحده‌ای تنظیم بکنیم و اجازه بدهیم که به طور موقت و آزمایش این لایحه اجرا بشود مدت یک سال است که در کمیسیون قوانین دارایی که بنده خودم افتخار عضویت آن را دارم ما تمام مؤدیان مالیاتی مملکت را در کمیسیون احضار کردیم و با آنها صحبت کردیم و بالاخره در تاریخ تیر ماه ۱۳۲۷ گزارشی به مجلس تقدیم کردیم دولت آقای ساعد که تشکیل شد جناب آقای گلشاییان نظرشان این بود که این دو مرتبه هم اصلاح بشود دو مرتبه هم یک اصلاحی آوردند به کمیسیون و دو مرتبه ما سه ماه دیگر وقت صرف کردیم و این لایحه را تصویب کردیم و گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم داشتیم بنده اطلاع دارم که بعضی از آقایان نمایندگان محترم هستند که با بعضی از مواد این شاید نظر مخالفی داشته باشند جای تردید نیست ولی من حیث المجموع وقتی نگاه بکنیم یک قانونی تهیه شده است که برای مملکت بسایر مفید است این است که بنده خواستم به عرض آقایان نمایندگان برسانم و ذهن آقایان را روشن و حاضر بکنم که بهتر است که ما یک طرحی به مجلس تقدیم بکنیم و این را به طور آزمایش اجرا بکنیم تا این که معطل نمانیم.
رئیس - آقای کشاورز صدر.
کشاورز صدر - بنده به طور احتصار یک مطلبی است راجع به استقلال قضایی که در اینجا صحبت شد و علی الظاهر بین عده‌ای از قضات محاکم پائین گفتگو شده و سوء تعبیر شده به عرض آقایان برسانم بنده در اینجا مقصودم این بود که ما تا دادگستری خودمان را اصلاح نکنیم مصلحت کشور و قوه قضائیه نیست که یک قاضی لایتغیر بشود (صحیح
است) مقصود بنده این بود متأسفانه در جراید دیده می‌شود که یک مطلبی که اینجا گفته می‌شود جور دیگر نوشته می‌شود و بعد سوء تأثیر می‌بخشد بنده اینجا مطلقاً راجع به این که مأمورین قضایی خدای نخواسته نادرست هستند اشاره‌ای نکردم آقایان عموماً تصدیق می‌کنند که اگر ما به نسبت بسنجیم هشتاد درصد قضات دادگستری از مأمورین وزارتخانه‌های دیگر بهترند زیرا اینها کسانی هستند که در دانشکده حقوق تحصیل کرده‌اند با اصول و مبانی رابطه دارند ولی البته ما با این دادگستری نمی‌توانیم تأمین حقوق افراد این مملکت را بکنیم باید اصلاحش بکنیم و این اصلاح هم تابع اصلاح تمام دستگاه‌های دیگر است نمی‌شود یک دستگاه سطحش خیلی بالا برود و یک دستگاه دیگر پائین باشد اگر انشاءالله آقایان محترم همت کنند تا قوانین مفیدی بگذرانیم بنده امیدوارم که قوه قضاییه اصلاح می‌شود اگر قوه قضاییه اصلاح شد مملکت اصلاح می‌شود و یک نکته قابل توجه این است که آقایان بایستی متوجه باشند در ضمن فرمایشات‌شان نوید بدهند به قضات که واقعاً یک قاضی باید امرار معاشش بشود تا بتواند درست قضاوت بکند و استقلال خودش را حفظ کند (صحیح است) آقایان عموماً و اکثراً اطلاع دارند که در دولت‌های خارج در کشورهای متمدن برای قضات استیناف و دیوان کشور چک امضاء شده سفید می‌فرستند اما در کشور ما آقایان الان یک قاضی باور بفرمایید به اندازه یک ماشینیست بانک صنعتی حقوق نمی‌گیرد (صحیح است) من نمی‌گویم که چرا آنها می‌گیرند ولی من عقیده‌ام این است که باید رعایت تناسب را کرد اول این دستگاه قضایی‌مان را اصلاح کنیم اگر ما دستگاه قضایی‌مان را اصلاح کرده بودیم تا حالا اگر قضات را تحت کنترل قرار داده بودیم و استقلال داده بودیم آن وقت این خرابی در دستگاه‌های دولت پیدا نمی‌شد که محتاج باشیم که یک هیئت تصفی‌های درست بکنیم (اردلان - اداره دفتر مجلس شورای ملی شما آن روز با استقلال قضات مخالفت کردید) بنده مخالفت نکردم آقا تحریف نفرمایید مخالفت نکردم می‌گویم عرض می‌کنم که باید اول تصفیه شود بعد باید استقلال بدهیم این عقیده جمیع آقایان است زیرا ما تا اطمینان نداشته باشیم نمی‌توانیم بگوییم این قاضی اینجا بماند تا قیامت با اعتراف به این که ۸۰% قضات عدلیه بهترند ولی بایستی اول اینها را سیر کرد بعد تصفیه کرد و بعد استقلال داد بنده معتقدم که یک قاضی را مادام‌العمر وقتی روی قاعده گذاشتید دیگر برندارید. اما این که آقای رحیمیان فرمودند که چون جناب آقای امیر تیمور مطلب را فرمودند من هم نظرم همان است بنده معتقدم که در این قضیه اکتفا نباید کرد فرمایشات جناب آقای امیر تیمور کاملاً به نفع ملت ایران بود و از دهان تمام ملت ایران بود ولی تمام نمایندگان باید به دولت بریتانیا و شرکت اعلام کنند که ملت ایران گرسنه است (مکی - آقا مال خودمان است گدایی که نمی‌خواهیم بکنیم) تنها سرمایه‌ای که دارد معدن نفتش است که در اختیار آقایان است که مدت‌ها است استفاده کرده‌اند و ما یک هزارمش را استفاده نکرده‌ایم ما از اینجا اعلام می‌کنیم و با بی‌صبری تقاضا داریم که راجع به این موضوع دولت انگلستان یک قدری از خر شیطان پائین بیاید و حقوق ملت ایران را که بدبخت‌ها و فلک‌زده‌ها هستند بیش از این غصب نکند
۹. موقع جلسه بعد - ختم جلسه
رئیس - با اجازه آقایان می‌خواهیم جلسه را ختم کنیم یک پیشنهادی رسیده که جلسه صبح‌ها ساعت ده باشد ولی آقایان موافقت بفرمایند که ساعت ۹ و ربع باشد یک ربع هم ضرب‌الاجل است که نه و نیم تشکیل می‌شود نیم ساعت بعد از ظهر هم جلسه ختم می‌شود بنابراین جلسه روز پنجشنبه ساعت ۹ و ربع خواهد بود.
(یک ساعت و ربع بعد از ظهر جلسه ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی - رضا حکمت
روز و دستور جلسه آینده
روز تشکیل جلسه آینده مجلس - پنجشنبه ۲۹ اردیبهشت ماه ۱۳۲۸
ساعت تشکیل جلسه - دو ساعت و سه ربع قبل از ظهر
دستور جلسه:
۱. اصلاح قانون استخدام پزشکان
۲. قانون استخدام آقای دلپی
۳. قانون تأسیس دانشگاه‌های شهرستان‌ها
۴. مقررات هواپیمایی کشور
۵. قانون آموزش و پرورش اجباری مجانی
۶. قانون اصلاح قانون تأسیس دانشگاه
۷. قانون معافیت ماشین‌های کشاورزی از عوارض گمرکی
۸. قانون مالیات‌ها
اداره دفتر مجلس شورای ملی