مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۷ آذر ۱۳۰۷ نشست ۱۳
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری هفتم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری هفتم |
مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۷ آذر ۱۳۰۷ نشست ۱۳
مذاکرات مجلس
دوره هفتم تقنینیه
صورت مشروح مجلس روز سه شنبه ۲۷ آذر ماه ۱۳۰۷ مطابق ۵ رجب المرجب ۱۳۴۷
جلسه ۱۳
فهرست مطالب:
۱- مذاکرات نسبت به خبر کمیسیون راجع به متمم بودجه مجلس شورای ملی و اعاده آن به ضمیمه پیشنهاد آقای فهیمی به کمیسیون
۲- تصویب مرخصی آقایان تیمورتاش - آشتیانی - غلامحسین میرزا مسعود - وهاب‌زاده
۳- مذاکرات در شور اول عهدنامه موقتی بین ایران و اطریش و همچنین پرتکل منضمه به قرارداد ایران و افغان و قرارداد موقتی بین ایران و چکواسلواکی
(مجلس یکسات و سه ربع قبل از ظهر بریاست آقای دادگر تشکیل گردید).
(صورت مجلس سه شنبه بیستم آذر ماه را آقای اورنگ قرائت نمودند)
غائب با اجازه جلسهٔ قبل
آقای عبدالحسینخان دیبا
غائبین بی اجازهٔ جلسهٔ قبل
آقایان: میرزا حسنخان وثوق – دشتی – آشتیانی –
اکبر میرزا مسعود – آقا زاده سبزواری – موقر – قوام – مرآت اسفندیاری – حاج رحیم آقا قزوینی – میرزا ابوالفضل – میرزا محمد تقی – محمد تقی خان اسعد – شیخ محمد جواد – حاج محمد آقا مهدوی – شیخهلی مدرس – حاج حسن آقا ملک – حاج غلامحسین ملک – تیمور تاش
دیر آمده با اجازه جلسه قبل
آقای کازرونی
دیر آمدکان بی اجازه جلسه قبل آقایان:
آقایان: نجومی – خطیبی – یاسائی – شریعت زاده – ملک ایرج میرزا دولتشلهی – دیوان بیکی – همراز – دبستانی – ناصری – ملک مدنی – مرتضی قلیخان بیات – محمد حسن خان مسعودی
رئیس - آقا سید مرتضی وثوق
آقا سید مرتضی وثوق – بنده را دیر آمده بی اجازه نوشته‌اند در صورتیکه بنده حضور داشتم.
رئیس – در صورت مجلس اعتراضی نیست؟(گفته شد خیر)
رئیس – صورت مجلس تصویب شد. لایحه متمم بودجه ۱۳۰۷ مجلس مطرح است. مذاکرات در کلیات است آقای آقا سید یعقوب مخالفند بفرمائید.
آقا سید یعقوب- با اینکه بنده هنوز لایحه اش را ندیدهام باز هم تقصیر با خودم است زیرا میدانم اعضاء مجلس کار خودشان را کرده‌اند لایحه را یا فرستاده‌اند در منزل یا گذارده‌اند در قفسه ولی بنده ندیدهام و نمیدانم لایحه چه جور تنظیم شده است. لکن موضوعی است که بنده ناچار شدم اینجا در وقتیکه بودجه مطرح می‌شود عرضه یدارم گویا به سمع مقام ریاست هم رسیده است بطوریکه بنده اطلاع پیدا کردم قوانینی که مچلس شورای ملی می‌نویسد باید بقدری سهل و آسان باشد و بقدری قیمتش را ملاحظه کنیم که عمومیت در مملکت پیدا کند. قانون دوره ششم نه قران تمام شده است هیئت مباشرین آمده‌اند دوازده قران قیمتش را معین کرده‌اند بنده اعتراض کردم که آقایان نکنید. ما باید قانون را همان اندازه که قیمتش تمام شده است بلکه یک قدر بهم کمتر بفروشیم که مردم بیشتر توجه کنند و بخرند. ما که نباید تجارت کنیم بنده این قضیه را به اراده تقینیه و مباشرت اطلاع دادم. ما بخواهیم در اینموضوع تجارت بکنیم که معنی ندارد. آخر ما یکجا باید به معارف کمک بکنیم؟ جایش همین جا باشد. معنی نادرد که نه قران تمام شود دوازده قران بفروشیم این یک مسئله. مسئله دیگر ار قراریکه بنده مستحضر شدم این است که برای شانزده نفر پیشنهاد کرده‌اند و این مطابق اساسی است که اراده مباشرت در نظر گرفته است. ولی بنده یک نظری دارم که خواستم بعرض مجلس برسانم. غالبا” در کمیسیون بودجه هم گفته‌ام وقتی که رئیس کل مالیه امریکایی بود می‌گفتم آقای دکتر میلسپو شما اول مخارج را معین کنید چه اندازه است بعد مطابق او بیائید اعتبار بگیرند نه اینکه اعتبار زیاد بگیرید بعد بیائید بگوئید ماخدمت کرده‌ایم و صد هزار تومان صرفه جوئی کرده‌ایم. از اول آن خرجی را که در نظر دارید آن خرج را در نظر بگیرید نه اینکه از اول زیادتر بگیرید مثلا” ارقام مخارج دویست هزار تومان است شما یک مقدار زیادی اعتبار بگیرید بعد بیائید بگوئید حذف کرده‌ایم و چه کرده‌ایم و سیصد هزار تومان صرفه جوئی کرده‌ایم خیر آقا از این جیبم در نیار ان جیبم بینداز که هم وقتمان تلف شده است و هم کاری نکرده‌ایم. این یک اساسی بود که همیشه در کمیسیون می‌گفتیم و آقای وزیر مالیه هم که عضو کمیسیون بودند شاید خاطرشان باشد حالا هم بینی و بین الله این حرف را از روی حقیقت می‌گویم که وضعیت وزارت مالیه کاملا رضایت بخش است همانطور که اعلیحضرت در نطق افتتاحیه بیان کردند چون کاملا پولهای ما بمصرف مملکت می‌رسد از این نظر باید ما
همیشه کاملا نظمان دقیق باشد و به اصطلاحی که خودم دارم کاملا مته به خشخاش بگذاریم و آنقدر که خرج داریم اعتبار از مجلس بگیریم و بیشتر از آن اعتبار صادر نکنیم که بعد بگوئیم صرفه جوئی شده است. بنده مخالفم با این ترتیب ملت این خدمت را نمی‌خواهد. آقا جان:
۱۳۳ نفر بیشتر انتخاب نشده است انتخاب سه نفر هم در سه محل باقی استکه برای آنها محتاج به اعتبار نیستیم از این ۱۳۳ نفر هم اوزده نفرشان از اول نیامده‌اند بمجلس حالا صورت می‌دهم. دو تا از شیراز از اول نیامده‌اند. سه تا از خوزستان از اول نیامده‌اند. یکی از خزاسان نیامده است یکی از کرمان نیامده است صورتش هست رویهم رفته وقتی حساب کنیم دوازده نفر از اول نیامده‌اند حالا ما هم امیدوار هستیم بعد از این مجلس موافقت کند با این مته به خشخاش گذاشتن بنده و اینها که نیامده‌اند اگر اجازه مرخصی بخواهند اجازه ندهیم و از این حیث یک صرفه جوئی به خزانهٔ مملکت بکنیم از این نظر بنده عرض می‌کنم آن اندازه را که پیشنهاد کرده‌اند تا آخر سال از این نقطه نظر زیاد است. گر چه می‌توانیم تصدیق کنیم نظر به ترتیب بودجهٔ اعتبار می‌گیرند و اعتبار می‌ماند اما بنده نمی‌خواهم اعتبار گرفته شود بعد بگویند صرفه جوئی شده. خیر بماند توی خزانه. ما وقتی این ملاحظات را می‌کردیم که پولهای خزانه مان به مصارف واقعی نرسد ولی خالا ما کاملا مطلع هستیم بقدری از نقیر و قطمیر در تحت نظر دقیق است که بمصرف خودش می‌رسد. این است نظر من در این لایحه حالا میدانم آقای ارباب جواب می‌دهند که ما اعتبار می‌گیریم و اگر خرج نشود وزارت مالیه نمی‌دهد جواب این است که آقا اگر وزارت مالیه نمی‌دهد چرا اعتبار می‌گیرید بگذارید این صرفه جوئی در خزانه مان بماند
رئیس – آقای ارباب کیخسرو
ارباب کیخسرو – اینجا دو موضوع را آقای آقا سید یعقوب فرمودند اولا راجع به قوانین که چرا به این قیمت به فروش می‌رود مباشرین که نشستند و قیمت را معین کردند نه فقط نظر به قیمتی بود که تمام شده است بلکه یک اضافه خرج هائی دارد که گاهی اتفاق می‌افتد مثل اینکه از مقام ریاست چند روز قبل دستور داده شدکه چند جلد قانون برای مجمع اتفاق ملل فرستاده شود و از این قبیل خرجها دارا که ما این خرجها را از خود قیمت بیرون می‌آوریم و چون محاسبات این قوانین در حساب جاری است (درحساب بودجهٔ نیست) و در حساب جاری ادارهٔ مباشرات است که طبع می‌کند و می‌فروشد باید طوری باشد که ضرر متوجه حساب جاری خودش نشود واین قضیه از این حهت بوده است. در قسمت بودجه که فرمودند. ما همیشه در بودجه‌های سالیانه ادوار گذشته بیش از صدو بیست نفر پیش بینی نمی‌کردیم چون هیچ وقت بیش از این حاضر نمی‌شدند در مرکز بودجه امسال هم که سال گذشته تقدیم مجلس کردیم و مجلس تصویب کرد همان صدو بیست نفر را پیش بینی کردیم ولی الان بطوریکه فرموده ۱۳۳نفر انتخاب شده‌اند. مطابق قانون بودجه ما باید در حدود حقوق تمام نمایندگان اعتبار بگیریم. اگر آمدند پولش را از خزانه می‌گیریم و می‌پردازیم و اگر نیامدند البته نمی‌گیریم الان صد و بیست و چهار نفر کسانی هستند که در مرکز حاضر هستند بعضی اجازه می‌گیرند و می‌روند و بعضی هستند وما در حدود حقوق صد و بیست نفر بیشتر اعتبار نداریم چهار نفر را چه کنیم؟ نباید حقوق بدهیم؟ مجلس رای بدهد ندهیم ما هم نمی‌دهیم. در هر صورت ما اعتبار را در حدود حقوق ۱۳۶ نفر که قانون معین کرده است بگیریم. اگر انتخاب شدند و آمدند و می‌پردازیم اگر نیامدند که نمی‌گیریم.
رئیس – آقای زوار
زوار – موافقم
رئیس – آقای فهیمی
فهیمی – پیشنهاد اداره مباشرت در حقیقت یک مخارج اضافی است یعنی به عنوان مخارج اضافی منضمه به بودجه و برای تکمیل اعتبارات سابق که در بودجه مصوبه
مجلس پیش بینی نشده است در صورتیکه محل این خرج تعیین نشده است و همچو میفهماند که علاوه بر آنچه تصویب شده است وزارت مالیه باید یک وجه اضافی بهد زیرا بودجهٔ مجلس برای یازده ماه تصویب شد در صورتیکه یکماه و بیست روز دیگر علاو بر آن یکماه مجلس تعطیل بود و مقرری نمایندگان از بابت آن یکماه و بیست روز بیش از این مقدار اعتباری است که در اینجا خواشته‌اند بنابراین بهتر این بود که کمیسیون محاسبات و اداره مباشرت فکر می‌کردند که محل این بیست و دو هزار توان از اضافه اعتباراتی است که در بوجه پیش بینی شده بوده و خرج نمی‌شود که معلوم بشود از این بابت اعتبار جدیدی از وزارت مالیه نخواهندخواست و صورت قانونی هم دارد. اگر برای آن اعتبارات ترتیب دیگری پیش آمده است یعنی محل این خرج از آن اعتبار باقی نخواهد بود این را توضیح بدهند که این اعتبار از آن محل است یا خیر؟ ولی بعقیدهٔ بنده اعتبار جدیدی لازم نیست و می‌توانند از همان محل بپزدازند.
رئیس- آقای زوار
زوار – بنده اشکالی در فرمایش نماینده محترم دارم که آن یکماه که فرمودند کدام یکماه است اگر آن یکماهی است که اعتبار نامه نمایندگان نگذشته است که آن وقت وزارت مالیه هیچ پول نمی‌دهد. مطابق قانون وقتی ما می‌توانیم پول یگیریم که اعتبار نامه مان گذشته باشدبر فرض هم که محل باشد این اعتراض ایشان وارد نبست صد وسی و شش نفر نمایندگان هستند چطور می‌شود صد و بیست نفر را حقوق داد باقی را نداد؟ در هر صورت این مسائل را ادارهٔ مباشرت در نظر آورده است و البته توضیح خواهند داد.
رئیس- آقای کازرونی
کازرونی – موافقم
رئیس – آقای فیروز آبادی
فیروز آبادی – بنده در کلیات عرض دارم
رئیس- مخالفید بفرمائید.
فیروزآبادی- بنده عرضم این است که باید تمام اصلاحات از مجلس شروع بشود و بجاهای دیگر خاتمه پیدا بکند و از جمله اصلاحاتی که عقیده دارم هر چند این عرض بنده حالا موقعش نیست ولی تذکرا” عرض می‌کنم تا در موقع تدوین بودجه کل منظور کنند و آن این است که اصلاحات باید از مجلس شروع بشود و بجاهای دیگر خاتمه پیدا بکند که ما انشائالله اضافاتی پیدا بکنیم این اضافات را صرف استخراج معادن و راها و کارهای عام المنفعه بکنیم که تمام افراد مملکت از آن استفاده بکنند و از جمله چیزهائیکه عقیده نداشتم و ندارم (هرچند شاید قبول نشود و قبول هم نمی‌شود)
آن این است که حقوق آقایان و کلا اصلاح شود سیصد تومان بعقیدهٔ من زیاد است و باید تغییر کند و حد اکثرش بهمان دویست تومان سابق باشد بعد جاهای دیگر هم همین رویه را تعقیب کنند. اگر انشاءالله پنج میلیون ده میلیون زیاد آوردیم بمصرف یک کارهائی برسانیم که تمام افراد مملکت از آن استفاده کنند نه اینکه اختصاص داشته باشد منافع مملکت بیک عدهٔ دون عدهٔ دیگر.
رئیس- آقای کازرونی
کازرونی-گمان می‌کنم خود آقا هم تصدیق بفرمایند که فرمایشاتشان در این موضوع بخصوص مورد ندارد برای اینکه اداره مباشرت پیشنهاد می‌کند که بجهت یک عدهءمعینی که اضافه بر بودجهٔ سابق است اعتبار بدهند. حالا حقوق نمایندگان زیاد است و باید کمتر بشود آن موضوع جداگانه ایست و ممکن است آقا یک طرحی پیشنهاد بکنند اگر مجلس تصویب کرد بر طبق آن اجرا خواهد شد در هر صورت فرمایشات آقا مربوط به این موضوع نیست اما راجع به مخالفتهای دیگر که شد بنده عرض می‌کنم ادارهٔ مباشرت دارد اعتبار مورد پیدا کرد یعنی همانطور که پیش بینی می‌کنند صدو سی و شش نفر حاضر شدند صورت می‌دهد به خزانه و پول همانطوریکه آقای آقا سید یعقوب خواسته‌اند در خزانه باقی خواهد بود پس خیال می‌کنم بیش از
این در این موضوع بحث کردن بیمورد است
جمعی از نمایندگان – مذاکرات کافی است
رئیس – رای می‌گیریم برای ورود در شور مواد.
یاسائی- بنده عرض دارم
رئیس – بفرمائید
یاسائی- بنده تصور می‌کنم کسی جواب آقای فهیمی را نداد و ایراد ایشان وارد بود تا محلی برای این بیست و دو هزار تومان پیدا نکنیم چطور می‌توانیم تصویب کنیم خوبست بیشتر صحبت کنیم و آقای ارباب توضیح بدهند که ماتفت بشویم.
رئیس- آقای ارباب کیخسرو
ارباب کیخسرو- خاطر آقایان مستحضر است وقتی که بودجهٔ مجلس میگذست خود آقای آقا سید یعقوب به مجلس پیشنهاد می‌کردند که آنچه (باصطلاح خودشان که حالا فرمودند) صرفه جوئی شده باشد یا کمتر از وزارت مالیه گرفته شده باشد اختصاص پیدا پیدا بکند بکارخانه کاغذ سازی. مثل اینکه ما برای خرج افتتاحیهٔ مجلس پیش بینی نکرده بودیم دویست و هفده تومان و کسری خرج شد قبلا از وزارت مالیه و داخله کسب تکلیف کردیم از وزارت مالیه نوشتند از محل صرفه جوئی بمصرف برسانید ما نتوانستیم چون مجلس رای داده بود این بود که در ضمن همین موضوع اعتبار خواستیم که بعد از آنکه مجلس تصویب کند این مسئله را ما عملی کنیم. محل همان محل صرفه جوئی است یعنی هر قدر که خرج مجلس شد شده است و هر قدر که خرج نشد جزو صرفه جوئی خواهد شد و الا محل همان بودجهٔ خود مجلس است از محل صرفه جوئی خود مجلس به این محل اعتبار داده می‌شود آن وقت در آخر سال از روی همین خرجها حساب می‌شود...
وزیر مالیه- کدام رقم؟
ارباب کیخسرو- رقم اعتبار برای شانزده نفر نماینده و دویست و پنجاه تومان خرج افتتاحیهٔ مجلس اینها از محل صرفه جوئی است هر قدر از این محلها خرج شد از آن موضوع می‌شود و بقیه اش می‌ماند برای کارخانه کاغذ سازی بهر حال محل همان است و چیزی از وزارت مالیه علاوه گرفته نمی‌شود که در بودجه کل تاثیری داشته باشد.
جمعی از نمایندگان – مذاکرات کافی است.
رئیس- رای بورود در شور مواد گرفته می‌شود آقایان موافقین قیام فرمایند.(اکثر برخاستند)
رئیس- تصویب شد ماده اول است
(به شرح ذیل قرائت شد)
ماده اول- برای مقرری چهار ماه و هفده روز شانزده نفر نمایندگان محترم علاوه بر مصوبه مورخه ۲۶ فروردین ماه ۱۳۰۷ مبلغ بیست و یک هزار و نهصد و بیست تومان اعتبار به ادارهٔ مبارشرت مجلس شورای ملی داده می‌شود که از وزارت مالیه دریافت دارد.
رئیس- آقای اعتبار
اعتبار- اینجا بعقیدهٔ بنده نظر آقای فهیمی یک نظر اساسی است و آقای ارباب آنرا توجه نفرمودند و اشکالی هم ندارد که قبول کنند لایحه همینطور اصلاح شود. مادهٔ اول که قرائت شد اینطور میرساند که یک اعتبار جدیدی علاوه بر بودجه مصوب بایستی مجلس بدهد و حال آنکه مقصود این نیست برای اینکه ما در بودجهٔ کل برای مجلس شورای ملی یازده ماه بودجه تصویب کردیم. البته بودجهٔ مصوب دوازده ماهه است ولی قسمت حقوق نمایندگان را چون پیش بینی می‌کردیم که یکماه برای رسیدگی به اعتبار نامه هاتعطیل خواهد بود یازده ماه تصویب کردیم و حال آنکه در عمل از بیست و دوم مرداد تا چهاردهم آبان آن تقریبا” هشتاد روز می‌شود حقوق بنمایندگان داده نمی‌شد یعنی تعطیل داشتیم. یکماه را که البته در بودجه پیش بینی نشده بو و محل نداشت ولی برای بقیه مدت در بودجه محل هست باین جهت اشکال ندارد که موافقت کنند و کمیسیون محاسبات هم قبول کند که این مبلغ را از همان محل اعتبار حقوق نمایندگان بدهند و اصلا”
به صرفه جوئی هم کار نداشته باشیم زیرا مطابق یک قانون علیحده ما صرفه جوئی را برای کارخانهٔ کاغذ سازی اختصاص دادیم و بهتر این است از محل همان اعتبار اعتبار حقوقی که در بودجه یازده ماهه تصویب کردیم و بیش ار نه ماه کسری استفاده در این سال نخواهیم کرد تعیین شود که وزارت مالیه بتواند بپردازد و رفع اشکال بشود. رئیس- آقای روحی، روحی- موافقم رئیس- آقای ارباب کیخسرو، ارباب کیخسرو- بودجه که تصویب شده است در حدودیکه ما خرج ماهیانه داریم وزارت مالیه در همان حدود می‌پردازد و یک دینار علاوه نمی‌دهد مثلا برای نمایندگان که صد و بیست نفر در بودجه نوشته‌ایم اگر نود نفر باشند بقدر حقوق نود نفر می‌دهد ولی اگر در یکماه صدو بیست و یک نفر شد حقوق آن یک نفر را نمی‌دهد و مطابق آن قانون بودجه که در مجلس گذشته است هر چه از آن بابت ما نگرفته باشیم در تحت عنوان صرفه جوئی است و وزارت مالیه از آن چیزی بما نمی‌دهد که ما بتوانیم به آن دست درازی بکنیم و بمصرف دیگر برسانیم اینجا در عمل هیچ فرقی نمی‌کند چه عنوان بشود از محل صرفه جوئی یا بطور کلی اعتبار جدیدی بگیریم البته هیچ فرقی نمی‌کند و همین قسمتی که فرمودند در تحت همین عنوان ممکن است کمیسیون محاسبات قبول کند که خیال آقایان راحت باشد ولی در هر حال از محا صرفه جوئی است و از محل دیگری نیست. وزیر مالیه- بنده اینجا برای اینکه مطلب خودم روشن بشود خواستم یک توضیحی از آقای ارباب بخواهم صرفه جوئی که مجلس تخصیص داده است برای یک مصرفی البته مقصود صرفه جوئی است که در موقع انعقاد مجلس بدست می‌آید والا عنوان صرفه جوئی مطابق قوانین به آن اطلاق نمی‌شود مثلا اگر بودجه مجلس دوازده ماهه باشد و مجلس تشکیلش در وقتی که باید بشود و نشود و یکماه دو ماه دیرتر از آن مدت تشکیل بشود آن قسمت تشکیل نشده مجلس را جزء صرفه جوئی محاسباتی نمی‌شود اطلاق کرد چون مجلس تشکیل نشده است که صرفه جوئی داشته باشد برای اینکه صرفه جوئی از روزی حساب می‌شود که مجلس تشکیل شده باشد آن وقت البته مطابق همان رائی مه داده شده بهمان مصرف می‌رسد و در همان حدود هم اگر نظر جدیدی اتخاذ کردند اشکالی ندارد. رئیس-آقای کازرونی، کازرونی – عرضی ندارم رئیس- آقای عمادی، عمادی- بنده موافقم. این موضوع را با آن بیاناتی که آقای ارباب کردند گمان نمی‌کنم دیگر اشتباهی باشد زیرا ایشان همان مقداری را که اشخاص حقوق بر از مستخدمین اداری و وکلا باید حقوق بگیرند همان اندازه صورت به وزارت مالیه می‌دهند و پو ل می‌گیرند حالا می‌گوید آن وقت آن پول را به ملاحظه صد و بیست نفر می‌گرفتم و حالا عده بیشتر است اعتبار صد و سی و شش نفر را می‌خواهم اینهمه صحبت ندارد رئیس- آقای ارباب، ارباب کیخسرو- سوالی که حضرت والا فرمودند جواب عرض می‌کنم ما دو قسم صرفه جوئی در بودجه داریم یک قسم صرفه جوئی است که از آنچه مجلس تصویب کرده است کمتر خرج می‌شود و ما نمی‌گیریم (وزیر مالیه صحیح است) یک قسمت پیشنهادی است که آقای آقا سید یعقوب در موقع تصویب بودجه در مجلس کردند و تصویب شد. حتی حقوق نمایندگان را هم که ما یازده ماهه پیشنهاد کرده بودیم و یک مبلغ از خرج در بودجهٔ امسال کاسته بودیم آقای آقا سید یعقوب پیشنهاد کردند که تفاوت بودجه سیصد و هفت نسبت به سیصدو شش هم بکارخانه کاغذ سازی تخصیص داده شود که بودجه ۳۰۷ باید باندازه بودجه ۱۳۰۶ باشد که آن حقوق یکماههٔ وکلا هم جزء صرفه جوئی بشود. بطور کلی دو قسم صرفه جوئی در مجلس تصویب شده است برای کارخانه کاغذ سازی یکی تفاوت بودجه ۱۳۰۶ با بودجه ۱۳۰۷ که آقا سید یعقوب پیشنهاد کرده و مجلس تصویب کرد و یک قسمت هم آن
Page 6 missing
اندازهٔ که تصویب شده و ما کمتر گرفته‌ایم و بطوریکه حضرت والا فرموده ما کاری باین نداریم که مجلس بوده است یا نبوده است ولی بطورده است و ما کمتر گرفته‌ایم از آن محل پیشنهاد کرده‌ایم
بعضی از نمایندگان – مذاکرات کافی است
رئیس- آقای عدل پیشنهاد کرده‌اند این مسئله از دستور خارج شود.
(به شرح ذیل خوانده شد)
بنده پیشنهاد می‌کنم خبر کمیسیون محاسبات مجلس از دستور خازج شود
رئیس- آقای عدل
عدل – پیشنهاد بنده به مناسبت این است که بنده تصور می‌کنم اصلا این خبر مطابق آنچه که کمیسیون خواسته است تنظیم نشده یعنی یک چیزی که اعتبار داده شده از نو اعتبار خواسته نمی‌شود...
ارباب کیخسرو- از نو اعتبار خواسته نشده است عدل- اجازه بفرمائید بنده همین عرض را می‌خواهم بکنم این خبر همینطور که آقایان گفتند مثل این است که مجلس از نو اعتبار می‌خواهد و حال آنکه مجلس از نو اعتبار نمی‌خواهد باین مناسبت بنده عقیده‌ام این است که این برود به کمیسیون و از نو اصلاح شود و مجددا” بیاید. این عقیدهٔ بنده است.
رئیس- آقای عراقی
عراقی- اولا بنده تصور می‌کردم بعد از این مذاکرات و اشکالی که آقای فهیمی کردند و آقای ارباب جواب دادند بعد هم آقای اعتبار و آقای وزیر مالیه توضیح دادند بعد از این هم ترتیبات رفع اشکالات سرکار شده باشد ولی باز اشکال را شما می‌برید سراغ آن حرف اولی که آقای اعتبار فرمودند و جوابش را آقای ارباب دادند و وزیر مالیه هم توضیح دادند شاید حواستان اینجا نبود و ملتفت نبودید که اینطور تصور فرمودید و الا اشکال رفع شده است و چون وزارت مالیه پول نمدهد باین جهت لازم است این لایحه تصویب شود. نگاه کنید الان ۱۲۳ نفر هستند باقی را هم که اعتبار نامه شان را تصویب فرموده‌اید امروز فردا خواهند آمد یک قسمتش هم شاید از همان ولایت حضرتعالی باشند و می‌آیند. آنوقت از حقوقی همه تان کسر می‌شود... اگر میل دارید یکی صد تومان از حقوق خودتان کسر کنید که به آنها بدهند حالا خود دانید.
عدل – بنده پس می‌گیرم.
(خنده نمایندگان)
رئیس- در ماده اول آقای احتشام زاده پیشنهادی داده‌اند
(این قسم قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم در ماده اول اضافه شود از محل صرفه جوئی بودجه ۱۳۰۷ مجلس شورای ملی.
احتشامزاده- عرض کنم که یک بودجه برای ۱۲۰ نفر از نمایندگان در اواخر دوره تقنینیه ششم یعنی در اوایل سال ۱۳۰۷ برای همین سال تصویب شد البته اگر چنانچه عده کمتر از ۱۲۰ نفر بود وزارت مالیه بعنوان صرفه جوئی این مبلغ را نمی‌داد ولی وقتیکه بیشتر شد عده البته وزارت مالیه نمی‌دهد یعنی محل می‌خواهد مثل الان که ۱۲۳ نفر است فردا شاید زیادتر هم شد خوب محل تادیه را باید نشان داد که مالیه بدهد و الا اشکال می‌کند و البته حق هم دارد و چون تکلیف او هم باید معلوم باشد لذا برای اینکه رفع این اشکال بشود و آن عده از نمایندگان هم که از ۱۲۰ نفر بیشترند ادارهٔ مباشرت برای آنها هم اعتباری داشته باشد بنده پیشنهاد کردم و گمان می‌کنم بهتر این باشد که از محل اعتبار حقوق نمایندگان که صرفه جوئی شده یعنی در ماههای گذشته اعتبار بوده و داده نشده و وزارت مالیه نداده است از همان محل بدهند و این هم یک محل قانونی است که معین می‌شود و هم یک پول اصافی و محل جدیدی نیست بلکه همان مبلغی که بعنوان صرفه جوئی هست و وزارت مالیه نداده است آنرا بعنوان حقوق نمایندگانی که بعد خواهند آمد و بیش از ۱۲۰ نفرند بپردازند. این پیشنهاد بنده بود که از همان صرفه جوئی بودجه مجلس بدهند.
رئیس- چهار پنج نفر از آقایان اجازه خواسته‌اند ولی هیچکدام از اعضاء کمیسیون محاسبات نیستند آقای پور محسن عقیده شان راجع باین پیشنهاد چیست؟
پور محسن مخبر کمیسیون محاسبات – بنده این پیشنهاد اصلاحی را قبول می‌کنم.
همهمهٔ بعضی از نمایندگان – لازم نیست. چرا قبول می‌کنید.
رئیس- رای می‌گیریم بقابل توجه بودن پیشنهاد آقای احتشام زاده موافقین قیام فرمایند. (عدهٔ قلیلی قیام نمودند)
رئیس- رد شد. پیشنهاد آقای اعتبار هم طبعا” رد می‌شود.
اعتبار- خیر. پیشنهاد بنده غیر از آن است.
(پیشنهاد ایشان نیز به مضمون ذیل قرائت شد)
ماده اول را بطریق ذیل پیشنهاد می‌کنم ماده او ل برای مقرری چهار ماه و ۱۷روز ۱۶ نفر نمایندگان محترم علاوه بر مصوبه مورخه ۲۶ فروردین ماه ۱۳۰۷ مبلغ بیست و یکهزار و نهصد و بیست تومان اعتبار به اداره مباشرت مجلس شورای ملی داده می‌شود که از وزارت مالیه از محل صرفه جوئی اعتبار مصوب حقوقنمایندگان دریافت دارد.
اعتبار- اینجا پیشنهاد بنده با پیشنهاد آقای احتشامزاده یک تفاوتی دارد و نظریه جلس را از نقطه نظر بودجه و قانونی که سابقا گذارده است تامین می‌کند. الیته ما این قانون را قبلا تصویب کرده‌ایم که صرفه جوئی بودجه مجلس برای کارخانه کاغذ سازی اختصاص پیدا کند اینجا بنده پیشنهاد کردم که صرفه جوئی بودجه مجلس (از محل حقوق اعتبار مقرری نمایندگان) برای اعتبار حقوق این عده اضافی باشد. برای اینکه آن نظر مجلس را که سابقا” تصویب کرده است. برای کاغذسازی آن هم تامین شود و اینها از اعتبار حقوق نمایندگان داده شود و نظری هم که ما داشتیم خود آقای وزیر مالیه هم تذکر دادند اینجا بنده پیشنهاد کردم حقوقی را که نگرفته‌ایم یعنی یازده ماه بودجه برای مقرری نمایندگان از هذه السنه تصویب شد و از این یازده ماه ۵۰ ورزش که مجلس دائر نبوده اخذ نشده است این حقوق از همان محل داده شود و گمان می‌کنم آقایان اگر موافقت نفرمایند رفع اشکال را می‌کند.
وزیر مالیه- اینکه فرمودند بنده یک نظریه را قبول دارم و تذکر دادم بنده عرض می‌کنم که هیچ نظری در این خصوص ندارم و هر پیشنهادی که بر خلاف قوانین و مقررات محاسباتی جاری باشد نمی‌توانم قبول کنم مگر یک قانون صریحی باشد که آن ماده را توضیح بدهد یا نقض کند و الا ما نمی‌توانیم عمل بکنیم.
رئیس- رای گرفته می‌شود بقابل توجه بودن پیشنهاد آقای اعتبار آقایان موافقین قیام فرمایند.
(دو سه نفر قیام نمودند)
رئیس- قابل توجه نشد. رای می‌گیریم بماده اول آقایانی که تصویب می‌کند قیام فرمایند.
بیات- از چه محل...
(اکثر برخاستند)
رئیس- تصویب شد. نظر آقایان باشد که بنده پیشنهاد شفاهی را قبول نمی‌کنم هر وقت پیشنهادی دارند کتبا” بدهند. ماده دوم
(این قسم قرائت شد)
ماده دوم – از بابت مخارج جشن دوره هفتم تقنینیه که بعمل آمده است مبلغ دویست و پنجاه تومان و پنج قران و چهار صد دینار اعتبار باداره مباشرت مجلس می‌دهد که از وزارت مالیه دریافت دارد.
رئیس- آقای آقاسید یعقوب
آقاسید یعقوب – بنده در ماده اول اجازه خواسته بودم ولی به بنده اجازه داده نشده در صورتیکه در کلیات اینجا قبلا صحبت کردم سه نفر اصلا انتخاب نشده اندو هفت نفر هیچ نیامده‌اند باقی می‌ماند شش نفر دیگر بچه مناسبت‌ها شانزده نفر را تصویب کنیم بجای شش نفر؟
اعتبار – ایت اعتباراست.
آقا سید یعقوب – بچه مناسبت اعتبار بگیریم و بعد بگوئیم که خرج نشده و صرفه جوئی شده است؟ چرا اینکار را بکنیم اصلا؟ این اولا ثانیا” هم بنده اعتراضی دارم به کمیسیون محاسبات که چرا نماینده وزارت مالیه را نخواسته‌اند. ثالثا” بودجه مجلس را شما نگاه کنید چند قسم اعتبار در ضمن بودجه اش هست. اعتبار خصوصی – اعتبار عمومی- اعتبار غیر مترقبه – اعتبار متفرقه – اعتبار فوق العاده خوب این ۲۵۰ تومان را از یکی از این محل اعتبارات خرج کنید علاوه دیگر می‌خواهید چه کنید؟ نگاه کنید دیگر بودجه در نظرتان هست چند قلم اعتبار نوشته‌اید در آنجا پریروز بود دیگر در نظرتان هست چهار چهار قسم اعتبار مترقب و غیر مترقب در آنجا نوشته‌اید و گذرانده‌اید این را از همانجا بدهید دیگر
رئیس- آقای ارباب کیخسرو
ارباب کیخسرو- اولا راجع باینکه فرمودند چرا نماینده مالیه را نمی‌خواهید اینجا خود آقای سید یعقوب تصدیق می فرمائید وقتی که خودشان هم رئیس کمیسیون محاسبات بودند هیچ وقت نماینده مالیه را نمی‌خواستند وهمیشه کمیسیون محاسبات مجلس مستقل بوده است.(نمایندگان- صحیح است) در ثانی راجع به اعتباراتی که فرمودید یک اعتبار که اعتبار خصوصی است برای انعامات مستخدمین است که بکرات خود آقایان نمایندگان پیشنهاد فرمودند- یکی مخارج غیر مترقبه است برای جزئیات و یک مخارج مخصوصی است که معین شده است از وزارت مالیه هم صراحة نوشته شده است بم که از محل صرفه جوئی این مبلغ را بدهید ما هم مجبوریم چون از وزارت مالیه نوشته‌اند بمجلس بفرستیم و اجازه خرج را که مجلس داد البته از همان محل محسوب خواهد شد.
رئیس – آقای زوار موافقید؟
زوار – بلی
رئیس – آقای کازرونی موافقید؟
کازرونی- بلی
رئیس- پیشنهاد آقای احتشامزاده.
(این قسم قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم در ماده دوم اضافه شود: از محل صرفه جوئی بودجه ۱۳۰۷ مجلس.
احتشامزاده- با وضعی که ماده اول تصویب شد معلوم می‌شود علاوه بر اعتباری که در موقع تصویب بودجه ۱۳۰۸ برای مجلس معین شده است این مبلغ ۲۱ هزار تومان و کسری را هم وزارت مالیه باید بدهد البته در نتیجه تفاوتی پیدا نمی‌کند ولی از نقطه نظر بودجه نویسی و ارقام بودجهٔ خیلی تفاوت می‌کند برای اینکه اگر ما می‌آمدیم و در مادهٔ اول یا دوم اضافه می‌کردیم که این وجه از محل صرفه جوئی بودجه مجلس داده شود در ارقام بودجه عمومی مملکتی تفاوتی حاصل نمی‌شد ولی حالا که آن ماده گذشت و البته تفاوتی در نتیجه ندارد ولی اشکال تولید می‌کند در عمل بودجهٔ و بنده تصور می‌کنم این کار ار نقطه نظر بودجه نویسی بی مناسبت باشد چون در اول سال ۱۳۰۷ دولت کلیه اعتبارات و عواید و مخارج خودش را معین و معلوم کرده است و یک قانون بودجهٔ در مجلس تصویب شده و حالا معنی ندارد که ما بگوئیم که از همان بودجه فلان قدر هم برای فلان کار بدهید- در آن بودجه محل خرج و دخل کاملا معین شده دیگر جا ندارد- از این جهت بود که بنده در اینجا هم پیشنهاد کردم از محل صرفه جوئی بودجه مجلس که محلش معین باشد ولی تصویب نفرمودید و بنده قطع دارم که ماده اول در موقع پرداخت دچار اشکال خواهد شد برای اینکه وزارت مالیه محل ندارد و راجع بمادهٔ دوم هم همین نظر را باز بنده دارم و برای اینکه ماده دوم در موقع پرداخت دچار اشکال نشود و این یک خرج پیش بینی نشده که برای مجلس پیش آمده راجع به جشن افتتاح مجلس در دورهٔ هفتم این خرج را وزارت مالیه بدهد و محل داشته باشد باین جهت پیشنهاد کردم که از محل صرفه جوئی بودجه مجلس بدهد یا از همان محل ۵۲ روز که مجلس شورای ملی دائر نبوده
است بپردازند که در وقت پرداخت دچار اشکال نشود حالا بسته است بنظر آقایان نمایندگان
رئیس- آقایان زوار و دکتر حسن خان اجازه خواسته‌اند هیچکدام عضو کمیسیون نیستند رای گرفته می‌شود بقابل توجه بودن پیشنهاد آقای احتشامزاده آقایان موافقین قبام فرمایند.
(دو سه نفر برخاستند)
رئیس- قابل توجه نشد رای می‌گیریم بماده دوم آقایان موافقین قیام فرمایند.
(اکثر نمایندگان قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد. مادهٔ سومی هم از طرف آقای فهیمی پیشنهاد شده است و گمان بنده این است که مساوی است با پیشنهاد آقای اعتبار که را شد. قرائت می‌شود.
(این قسم قرائت شد)
این بنده مادهٔ ذیل را بعنوان ماده سوم پیشنهاد می‌نمایم:
ماده سوم- مخارج مذکوره در مواد فوق از تفاوت میزان مقرری نمایندگان که در بودجه ۱۳۰۷ منظور گردیده است پرداخته خواهد شد.
فهیمی- پیشنهاد بنده با پیشنهاد آقایان اعتبار و احتشام زاده فرق دارد برای اینکه مجموع مذاکرات آقایان که کردند این بود که اگر محلی معین نشود وزارت مالیه نمی‌پردازد چون موقع خرج پیدا نکرده است نخواهد پرداخت اینجا دو قسمت صرفه جوئی هست یکی آنکه خرج نمی‌شود و در مالیه می‌ماند و نمی‌دهند یک قسمت دیگری هست که ادارهٔ مباشرت می‌گیرند ولی خرج نمی‌شود مثلا آقایان غیبت می‌کنند و نیستند این قسمت جزء صرفه جوئی‌های مجلس است که باید بمصرف کارخانه کاغذ سازی برسد و اینجا اگر ما بگوئیم از صرفه جوئی داده شود که مخالف آن قانونی است که برای کاغذ سازی گذارنده‌ایم ولی آن قسمتی را که وزارت مالیه نمی‌پردازد و در همانجا خود صرفه جوئی عمومی می‌شود آن اعتبار را مجلس می‌تواند محل این خرج قرار بدهد چون برای همین موضوع تصویب شده منتهی خرج نشده است و بنده اینجا تذکر داده‌ام که از این صرفه جوئی که وزارت مالیه نپرداخته و علاوه بر حقوق نمایندگان تصویب شده و داده نشده از همان محل بپردازند نه آن صرفه جوئی که در خود مجلس می‌شود از قبیل غیبت نمایندگان و غیره که برای کارخانه کاغذ سازی اختصاص داده شده است. این است که بنده بعنوان تفاوت میزان اعتبارات مصوبه برای مقرری نمایندگان این را در پیشنهادم ذکر کردم که برای وزارت مالیه هم اشکال نباشد و مخالف قوانین سابقه هم نباشد.
رئیس – رای می‌گیریم بقابل توجه...
وزیر مالیه- چون صحبت هائی می‌شود و پیشنهاداتی داده شده که بعضی رد شد و بعضی قبول شد و عقاید مختلفه در اینجا اظهار شد که بنده خودم هر چه فکر می‌کنم چیزی ملتفت نمی‌شوم و حالی نمی‌شوم و می‌ترسم بالاخره در عمل فردا وزارت مالیه واداره مباشرت اختلافی در فهم قانون پیدا کند و مجبور شوند مجددا” ماده قانونی بنویسند و بیاورند اینجا تفسیر کنند باین ملاحظه بنده اگر چه نبایستی در این قسمت مداخله کنم ولی از نقطه نظر پیش بینی و راهنمائی حل قضیه عرض می‌کنم و تصورمیکنم اگر آقایان این پیشنهاد آقای فهیمی را ارجاع به کمیسیون بکنند و در آنجا با مشورت آقایان عبارتی نوشته شود که بعد محتاج بتوضیح و تفسیر ماده جدیدی نشویم بعقیده بنده بهتر است.
جمعی از نمایندگان – صحیح است.
پور محسن مخبر کمیسیون محاسبات – بنده تقاضای ارجاع بکمیسیون می‌کنم.
رئیس- به کمیسیون ارجاع می‌شود چند فقره لایحه ایست از کمیسیون عرایض و مرخصی رسیده است قرائت می‌شود.
آقای آقا میرزا محمد تقی طباطبائی نماینده محترم بروجرد بوسیلهٔ مشروحهٔ که بمقام ریاست عالیه دامت شو کته معروض داشته‌اند تقاضای ۴۵ روز مزخصی بواسطه کسالت مزاج
نموده‌اند که از تاریخ ۱۴ آبان غایب با اجازه ثبت شوند کمیسیون عذر نماینده محترم را موجه ندانسته و با عدم تصویب مرخصی ایشان اینک خبر آنرا تقدیم می‌دارد
رئیس- آقای اعتبار
اعتبار – آقای ثقةالاسلام بروجردی مثل سایر آقایان دیگری که ملتزم رکاب همایونی بودند ایشان هم برای تشریف فرمائی موکب ملوکانه در بروجرد متوقف بودند و آقایان هم که تشریف داشتند میدانند که ایشان یک وظایفی داشتند که باید انجام بدهند بعد دچار کسالتی شدند که نتوانستندبمجلس بیایند و حالا تصور می‌کنم که این مرخصی بموقع باشد از آن طرف هم می‌خواستم استدعا کنم از آقایان همانطور که باسایر آقایان محترم موافقت فرمودند با این قسمت هم موافقت می‌فرمایند چون ایشان یک زحماتی کشیده‌اند و یک وظایفی داشته‌اند که نمی‌شود بی قدر و قیمت دانست.
رئیس – رای گرفته می‌شود بمدلول خبر کمیسیون عرایض و مرخصی...
زوار مخبر کمیسیون عرایض- عرض می‌کنم که کمیسیون عرایض و رمخصی بایستس ادلهٔ علت رد کردن این مرخصی‌ها را بعرض برساند: آن پولهائی که از این تودهٔ رنجبر گرفته می‌شود مالیاتی که گرفته می‌شود باید در مقابلش خدمت باشد..(همهمه بعضی از نمایندگان)(صدای زنگ رئیس)
مخبر – بااینکه مجلس مجلس ملی است نمدانم چرا هررقت اسم رنجبر برده می‌شود فریاد بلند می‌شود؟ این پولها از یک ملت بدبخت فقیری گرفته مشود در مقابل آن باید قائل شدکه خدمت و انجام وظیفه هم باید کرد از این جهت و روی این اصل بود که کمیسیون عرایض و مرخصی با بعضی از این پیشنهادات نمی‌تواند موافقت بکند اینکه فرمودند آقای ثقةالاسلام بروجردی ملتزم زکاب همایونی بودند اولا ده روز بیشتر چیز نداشته و ده روز بیشتر منتظر رکاب همیونی نبودند و ایشان هم که تقاضا کردند تقاضاشان روی اصل کسالت مزاج بوده است نوشته که من کسالت مزاج داشتم و نتوانستم درمجلس حاضر شدم و اینرا بطور کلی کمیسیون نمی‌تواند بپذیرد که هر کدام از آقایان نمایندگان بگویند گه من کسلم مطابق ماده ۱۱۷ کمیسیون نمی‌تواند قبول کند که عذر موجه است مگر اینکه طبیب معالج ایشان تصدیق کند که ایشان مریض بوده اندو سابقه هم این طور عمل شده است و از اول دوره هم چهل و پنج روز می‌گذرد و ایشان مرخصی خواسته‌اند و از قضا چهل و پنج روز شان هم دارد منقضی می‌شود باز هم حاضر نشده‌اند و کمیسیون هم نتوانست با این مرخصی موافقت کند یک نکتهٔ دیگری را هم خدمت آقایان عرض کنم که صندوق جرائم بکلی خالی شده است.
رئیس- آقای اعتبار
اعتبار- عرض کنم قضیهٔ را که خود نمایندهٔ محترم در تقاضاشان اظهار کرده‌اند کسالت است و اظهار کرده‌اند که من کسل هستم و بمحض اینکه بهبودی حاصل کردم شرفیاب می‌شوم.
رئیس – رای کرفته می‌شود به مدلول راپورت کمیسیون که رد تقاضای ایشان است موافقین قیام فرمایند (عده قلیلی قیام نمودند)
رئیس- رد شد رای گرفته می‌شود به اجابت تقاضای ایشان موافقین قیام فرمایند (عده قیام نمودند)
رئیس – آقایان بفرمائید
آقا سید یعقوب – اخطار دارم بنده.
رئیس – در بین رای نمی‌شود مذاکره کرد حالا تکرار می‌کنم رای را تردید داریم.
آقا سید یعقوب – رد شده است.
رئیس – تشخیص رای با هیئت رئیسه است آقا. بشما مربوط نیست. موافقین با مرخصی ایشان قیام فرمایند (عده کمی برخاستند)
رئیس- بی تکلیف ماند. موکول به بعد می‌شود آقای آقا سید یعقوب
آقای سید یعقوب- گر چه آقای رئیس جواب خواخند داد که سابقه دارد بنده عرض می‌کنم خبری که طرف توجه مجلس واقع شود باید با راپورتباشد با پیشنهاد مقام ریاست که پیشنهاد نکردند نمایندگان هم پیشنهاد نکردند خبر اثباتی هم که از کمیسیون نیامده است بنده عقیده‌ام این است که همانطوری که ما مواظب هستیم که کمالا نظامنامه عملی شود و یک سوابقی هم هست که نباید از بین برود باید این مسئله را رعایت کرد که مسائلی که در مجلس رای گرفته می‌شود یا باید راپورت باشد و یا پیشنهاد و بغیر از این نمیشودرای گرفت.
رئیس- آقای رفی
رفیع – آقا چندین دوره است در مجلس تشریف دارند و میدانند وقتی که یک خبری بمجلس آمد و بالاخره رد شد بطف دیگرش باید رای گرفته شود یعنی به اصل مرخصی و نظامنامه هم صریح است در این قضیه.
رئیس – صریح نظامنامه در این است که اگر خبری رد شد باید به اثباتش رای گرفت.
خبر مرخصی آقای تیمورتاش
نمایندهٔ محترمجناب اشرف آقای میرزا عبدالحسین خان تیمورتاش بواسطهٔ اشتغال بخدمات محوله از هشتم آذر ماه ۱۳۰۷ اجازه شش ماه تقاضای مرخصی نمودند کمیسیون عذر معظم الیه را موجه دانسته با تقاضای ایشان موافق اینک خبر آنرا تقدیم می‌نماید.
رئیس- آقای روحی موافقید؟
روحی- موافقم
رئیس- آقای فیروز آبادی
فیروز آبادی – تا حالا گفتگو ی مرخصی چهل روزه پنجاه روزه بود حالا آقای وزیر درباره تقاضای شش ماه مرخصی کرده‌اند. نظر به اینکه خود ایشان باید با فقرا و بی چیزهای این شهر همراه باشند که بلکه این حقوق را نگیرند و اینجا بگذارند که به آنها برسد می‌آیند و تقاضای ششماه مرخصی می‌نمایند. بنده نمیدانم چه شده است که اینطور شده است و گمان نمی‌کنم که این عقیده خودشان باشد. بنابراین بنده گمان می‌کنم که خوب است این جور اجازه‌ها را ما ندهیم و الا اگر بنا باشد امروزه دربارهٔ آقای وزیر دربار این اجازه زا بدهیم فردا دربارهٔ دیگران هم باید بدهیم والا خواهند گفت تبعیض شده است و برای اینکه به محظور نیفتیم و دیگران از این تقاضا‌ها نکنند و این پول بماند برای فقرا بنده مخالف هستم.
رئیس- یک قسمت از این را به بنده اجازه بدهید جواب عرض کنم که قسمت مالی این مطلب را آقای وزیر دربار وجها” من الوجوه متوجه نبودند و آنرا برای یک کار بهتری به بنده اختیار داده‌اند که مصرف کنم و تنها از نقطه نظر وقت است و این اجازه را خواسته‌اند.
فیروزآبادی- در این صورت بنده مخالف نیستم.
رئیس- رای گرفته می‌شود به مرخصی ششماهه موافقین قیام فرمایند.(اغلب قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد.
خبر مرخصی آقای آشتیانی
آقای آشتیانی نماینده محترم بواسطه امتداد کسالت تقاضای مرخصی نموده‌اند. کمیسیون عذر ایشان را موجه دانسته و از تاریخ ۱۴ آذر الی اول فروردین ۳۰۸ با مرخصی نماینده محترم موافقت نموده و اینک خبر آنرا تقدیم می‌دارد.
رئیس- آقای زوار
زوار- موافقم
رویس – آقای احتشامزاده
احتشامزاده – موافقم
بعضی از نمایندگان – مخالفی نیست.
رئیس- موافقین با مدلول راپورت قیام فرمایند (اکثرا قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد
خبر مرخص آقای غلامحسین میرزا
نمایندهٔ محترم آقای غلامحسین میرزا مسعود از ۱۴ آبان الی ۹ آذر تقاضای مرخصی کردند کمیسیون عذر ایشان را موجه ندانسته با تقاضای ایشان مخالف اینک خبر آنرا تقدیم می‌نماید.
رئیس- آقای روحی با راپورت موافقید؟
روحی – مخالفم
رئیس – بفرمائید
روحی- عرض کنم که این ترتیب را بنده نمیدانم یعنی چه؟ بعضی را کمیسیون تصویب می‌کند بعضی را نمی‌کند. آقایان وکلا همه در عرض هم هستند و این معنی ندارد که یک دسته چهار نفر را اجازه بدهند و چهار نفر را اجازه ندهند بنده کاملا مخالفم و عقیده‌ام را اظهار کردم و گمان می‌کنم همکاران محترم همین عقیده را دارند.
زوار (مخبر کمیسیون عرایض و مرخصی)- اعتراض نمایندهٔ محترم به کمیسیون عرایض هیچ مورد نداشت برای اینکه به آن آقایانی که کمیسیون مرخصی داده است اوراق تقاضائیه انها را هم منضم آن ورقه خبری که از کمیسیون عرایض و مرخصی می‌رسد نموده است مرخصی تصویب شده است در کمیسیون عرایض بنده حاضر هستم بسمت مخبری کمیسیون ثابت کنم که مطابق با مواد نظامنامه بوده است که رای داده است و اگر به ورقهٔ تقاضای ایشان مراجعه فرمائید به هیچگونه عذری متعذر نشده‌اند از این نقطهءنظر کمیسیون رد کرد ایشان عذری نداشته‌اند نه التزام رکاب همایونی که به سایر آقایان نسبت دادند و نه کسالت را قید کرده اهد و بنده از آقایان حقیقه انصاف می‌طلبم که شاهزاده غلامحسین میرزا باید از مجلس استفادهٔ حقوق نمایند و حاضر نشوند؟
رئیس- آقای غلامحسین میرزا
غلامحسین میرزا مسعود- بنده اولا تکذیب می‌کنم که در تقاضا نامه‌ای علتی ننوشته‌ام بلکه بنده در تقاضا نامه‌ام نوشته‌ام که کسالت داشتم ممکن است اصل تقاضا را بیاورند این جا و خوانده شود که معلوم شود آقای زوار اشتباه کرده‌اند و بعلاوه اگر آقایان تا این اندازه به یکدیگر اعتماد ندارند که یک نفر نماینده وقتی که می‌گوید کسالت دارم قبول کنند پس چه طور از آن نماینده توقع دارند که قانون وضع کند؟
مخبر- بنده مجبورم از کمیسیون دفاع کنم
(مقدمهٔ تقاضا نامه مرخصی آقای غلامحسین میرزا مسعود بشرح ذیل قرائت شد)
نظر به کسالت و نقاهتی که در اصفهان...
(خندهٔ نمایندگان)
رئیس- رای گرفته می‌شود به مدلول راپورت کمیسیون موافقین قیام فرمایند.(عده کمی قیام نمودند)
رئیس- رد شد. رای می‌گیریم به مرخصی آقای غلامحسین میرزا موافقین قیام فرمایند (اکثرا برخاستند)
رئیس – تصویب شد
خبر مرخصی آقای وهاب زاده
خبر استردادیه خبر کمیسیون عرایض راجع به مرخصی ده روزه نماینده محترم آقای وهاب زاده از ششم آذر الی ۱۶ در کمیسیون تجدید نظر بعمل آمده چون عذر ایشان موجه نبوده لذا کمیسیون با مرخصی ایشان موافقت ننموده اینک خبر آنرا تقدیم می‌نماید.
رئیس- آقای شریعت زاده
شریعت زاده – در تصویب یا رد مرخصی بنده حرفی ندارم ولی با این اصول موافق نیستم زیرا بنده معتقدم وقتی که نماینده اظهار کرد که من مریض هستم باید آنرا به صحت مبتنی کرد و عظمت مجلس و نمایندگی آقایان هم اجازه نمی‌دهد که راجع به این موضوع توضیحاتی داده شود که این تقاضا مبتنی بر حقیقت است یا نیست به این جهت بنده اساسا” با این جریان مخالف هستم مگر اینکه در نظامنامه بالصراحة قیودی معین شود که در چه موارد ممکن است یک تقاضائی را شود یا قبول شود.
از این جهت بنده مخالفم.
مخبر- مطابق عقیده نماینده محترم آنوقت بایستی قائل شد که هر یک از نمایندگان بدون رعایت مواد نظامنامه ممکن است ششماه یا هشت ماه اجازه مرخصی بگیرند و در این صورت ممکن است مجلس از اکثریت بیفتدو امورات مملکتی مختل بماند. از این نقطه نظر و نظر به علاقهٔ که بنده بشخص آقای وهاب زاده دارم و سابقهٔ که باخلاق ایشان دارم از ایشان تقاضا می‌کنم که بنام افتخارات شخصی خودشان و نمایندگی خبر مرا قبول کنند.
عدل- خیر قبول نمی‌کنند
رئیس- رای گرفته می‌شود به مدلول راپورت کمیسیون. موافقین قیام فرمایند.(عده کمی برخاستند)
رئیس- تصویب نشد. رای می‌گیریم به مرخصی آقای وهاب زاده موافقین قیام فرمایند (اکثر قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد
خبر مرخصی آقای حاج حسین آقا نهدوی نمایندهٔ محترم تقاضای دو ماه مرخصی از تاریخ ۱۴ آبان نموده‌اند که بواسطه شدت کسالت از حضور در مجلس معاف باشند کمیسیون عذر ایشان را موجه تشخیص نداده و مرخصی مزبور را تصویب نمبنماید.
رئیس- آقای شریعت زاده
شریعت زاده- بنده مخالفتم با این خبر از دو جهت است. یکی اینکه مطابق نظامنامه تقاضاهائی که دائر به مرخصی می‌شود باید کتبا” از طرف خود نمایندگان بشود و اگر هم کسی واسطه است باید دلائلی برای رسالتش موجود باشد چون راجع به این موضوع نه تقاضانامهٔ موجود است و نه مراسلهٔ بنده اساسا” در صلاحیت رسیدگی کمیسیون به این مرخصی تردید دارم. این یکی دیگر اینکه اگر معین شود مطابق یک سندی ایشان چنین تقاضائی کرده‌اند در این صورت باردش مخالفم زیرا آقای حاج حسین آقا مهدوی مدنی است مریض هستند و در مریضخانه مشغول معالجه هستند.
رئیس – آقای اعتبار
اعتبار – بنده هم مخالفم.
مخبر- عرض می‌کنم. یک موضوعی را که نمایندهٔ محترم در یک تاریخ خیلی نزدیکی یعنی در همین ساعت اینجا فرمودند تذکر می‌دهم که گفتند گفتهٔ نماینده صحیح است من هم همجنس شما هستم و از این نمایندگان هستم خودم شخصا” برای آقای حاج حسین آقا مهدوی تقاضای مرخصی کردم و خبر موافقت آنرا هم آوردم اینجا پس از آوردن مطابق آن حق مشروعی که یک نفر مخبر داشت مسترد داشتم و مراجعه دادم بکمیسیون و دوباره در کمیسیون برای حفظ اموال عمومی موافقت نظر با این مرخصی حاصل نشد و این خبر را هم بنده با اینکه کاملا مخالف با عقیدهٔ خودم بود دادم چرا؟ برای اینکه به وظیفهٔ خودم باید عمل کنم در صورتیکه عقیدهٔ شخصی خودم این است که به آقای حاج حسین آقا باید مرخصی داد زیرا که چهار ماه است چشمشان را عمل کرده‌اند و قادر به حرکت نبوده‌اند ولی بنده بر حسب وظیفه مخبری عین خبر مصوب کمیسیون را تقدیم مجلس کردم و از آقای شریعت زاده هم تمنا می‌کنم که در فرمایشاتشان تند نروند. رئیس- آقای افسر
افسر – عرض کنم. چنین سابقهٔ ما بخاطر نداریم اگر سابقه دارد بفرمائید ماهم که فراموش کرده‌ایم بخاطرمان بیاید یک سابقه نباید گذاشت که یکی عوض دیگری تقاضای مرخصی کند. آقای مهدوی اگر چنانچه مرخصی لازم دارند بمجلس اظهار کنند ماهم البته میدانیم عذر ایشان موجه است تصدیق می‌کنیم ولی ایت ترتیب سابقه ندارد.
مخبر- این سابقه همه روزه در مجلس هست زیرا هر وقت یکنفر از آقایان نیاید یکنفر دیگر بلند می‌شود و می‌گوید که ایشان مریض بوده‌اند و مثلا نظر به کسالتی می‌دهند به اداره مباشرت و آن غیبت در نظر گرفته می‌شود و خوب است برای هو و جنجال یک اصلی قائل شویم.
رئیس- آقای اورنگ و آقای اعتبار و آقای رفیع
تقاضا کرده‌اند که این خبر از دستور خارج شود.
جمعی از نمایندگن – صحیح است.
رئیس – قرارداد موقتی بین دولتین ایران و اطریش مطرح است. خبر کمیسیون قرائت می‌شود.(بشرح ذیا خوانده شد)
کمیسیون امور خارجه در جلسه ۲۰ آذر با حضور نمایندهٔ دولت قرارداد موقتی بین دولتین ایران و اطریش را مورد شور قرار داده نظر به اینکه عهدنامه مزبور مثل سایر عهود و روی اصل تساوی است مواد آنرا تصدیق و ماده واحده ذیل را برای تصویب به مجلس شورای ملی تقویم می‌نماید.
مادهٔ واحده- مجلس شورای ملی قرار داد موقتی دولتین ایران و اطریش را که در تاریخ ۲۷ خرداد ۱۳۰۷ بامضاء رسیده تصویب و اجازه مبادله نسخ صحهٔ شده آنرا به دولت می‌دهد.
رئیس- در کلیات که مخالفی نیست؟ (گفتند- خیر)
رئیس- آقای فرخی تقاضا کرده‌اند که مواد قرائت شود برای رعایت تقاضای اشان مواد قرائت می‌شود ماده اول (بمضمون ذیل خوانده شد)
ماده ۱- هیئت نمایندگی سیاسی هر یک از طرفین معظمین متعاهدین در خاک طرف متعاهد دیگر بشرط معامله متقابله از امتیازات و معافیت هائی که بموجب حقوق عمومی بین المللی مقرر است بهره مند خواهند گردید نمایندگان قونسولی هر یک از طرفین معظمین متعاهدین که موافق ترتیب دارای اکزکواتور باشد بشرط معامله متقابله مجازباقامت خواهند بود و در اجرای وظائف خود از مزایای افتخاری و معافیتهای شخصی قضائی و مالیاتی که بموجب حقوق بین الملل مقررات بشرط معامله متقابله کامله بهره مند خواهند گردید نسبت به نمایندگان سیاسی و قونسولی هر یک از طرفین متعاهدین در خاک طرف متعاهد دیگر بشرط معاملهٔ متقابله در هیچ مورد رفتاری مادون آنچه نسبت به دول کاملةالوداد می‌شود نخواهد شد،
رئیس- در این ماده اعتراضی نرسیده است مادهٔ دوم. (بشرح ذیل خوانده شد)
ماده دوم- هر یک از طرفین معظمین متعاهدین در خاک خودراجع به اقامت نسبت باتباع طرف متعاهد دیگر همان رفتاری را خواهند کرد که نسبت باتباع دول کامله الوداد می‌کنند راجع باحوال شخصیه اتباع هر یک از طرفین معظمین متعاهدین در خاک طرف متعاهد دیگر متقابلة تابع مقررات قوانین ملی خود خواهند بود. احوال شخصیه عبارت از موارد ذیل است:
ازدواج- ترتیب اموال ما بین زوجین – طلاق – افتراق – جهیز – ابوت – نسب – قبولی بفرزندی – اهلیت حقوقی – قیمومت – ولایت – حجر – حق وراثت بموجب وصیت نامه و بدون وصیت نامه – تسویه و تقسیم ارث و یطور کلی تمام مسائل مربوطه بحقوق عائله وسائل راجعه توضعیت اشخاص.
(در این موقع عده برای رای کافی نبود و) پس از قدری تامل چند نفر از نمایندگان وارد مجلس شدند)
رئیس-فعلا بایستی رای بگیریم بورود در مواد چون عده کافی نبوده‌اند. آقایان موافقین قیام فرمایند.(اغلب قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد. در دو ماده که قرائت شد اعتراضی نرسیده بود ماده سوم مطرح است.
ماده سوم- دولت ایران محصولات طبیعی اطریش و محصولات مصنوعه در اطریش وارده بخاک ایران را تابع قوانین گمرکی خود قرار داده و نسبت به آنها حداقل تعرفه گمرکی خود و هر تخفیفی را که بمحصولات متشابه هر مملکت دیگری داده شود مجری خواهد داشت. دولت اطریش نسبت به محصولات طبیعی ایران و محصولات مصنوعه در ایران وارده بخاک اطریش رفتار دولت کاملة الوداد را خواهد نمود.
رئیس- در این ماده هم اعتراضی نرسیده است ماده چهارم قرائت می‌شود.
Page 16 – 17 missing
(بمضمون ذیل خوانده شد)
خبر از کمیسیون امور خارجه به مجلس شورای ملی: کمیسیون امور خارجه در ۲۰ آذر قرارداد موقتی بین دولتین ایران و چکوسلواکی را با حضور نمایندهٔ دولت مطرح مذاکره قرار داده و عهدنامهٔ مذکور را که روی اصل تساوی و مقابله کامله انعقاد شده است تصدیق و مادهٔ واحدهٔ ذیل را برای تصویب بمجلس شورای ملی پیشنهاد می‌کند
مادهٔ واحده – مجلس شورای ملی قرارداد موقتی دولتین ایران و چکوسلواکی را که در تاریخ ۲۷ خرداد ۱۳۰۷ بامضاء رسیده تصویب و اجازه مبادله نسخ صحه شده آنرا بدولت می‌دهد.
رئیس- مذاکره در کلیات است. در کلیات که مخالفی نیست. رای می‌گیریم به ورود در مواد موافقین قیام فرمایند (عدهٔ زیادی قیام نمودند)
رئیس – تصویب شد. موافق تقاضای آقای فرخی مواد قرائت می‌شود ماده اولـبمضمون ذیل خوانده شد)
ماده اول- هیئت نمایندگی سیاسی هر یک از طرفین معظمین متعاهدین در خاک طرف متاهد دیگر بشرط معامله متقابله از امتیازات و معافیت هائی که بموجب حقوق عمومی بین الملل مقرر است بهره مند خواهند گردید نمایندگان قونسولی هر یک از طرفین معظمین متعاهدین در خاک طرف متعاهد دیگر که موافق ترتیب دارای اکزگوآتور باشد مجاز به اقامت خواهند بود.
نمایندگان مزبور از مزایای افتخاری و معافیتهای شخصی و قضائی و مالیاتی که بموجب حقوق عمومی بین الملل مقرر است بشرط معامله مقابله کامله بهره مند خواهند بود
رئیس- در این ماده معارضی نبود. ماده بعد قرائت می‌شود.
(این طور قرائت شد)
ماده دوم- از تاریخ دهم مه ۱۹۲۸ اتباع هر یک از طرفین معظمین متعاهدین بر طبق قواعد و معمول حقوق بین الملل و بر روی اساس معامله مقابله کامله در خاک طرف متعاهد دیگر پذیرفته شده و با آنها مطابق همین ترتیب رفتار خواهد شد
اتباع هر یک از دولتین راجع به شخص و اموال و حقوق و منافع خود از حمایت قوانین و مصادر امور مملکتی بنحو اکمل بهره مند خواهند گردید و نسبت به آنها از هر حیث طوری رفتار می‌شود که بطور کلی دربارهٔ اتباع داخله معمول است بدون اینکه اتباع مزبور بتوانند معامله را که فقط مختص اتباع داخله می‌باشد و کلیهٔ اتباع خارجه از آن مستثنی هستند درباره خود تقاضا نمایند.
راجع به احوال شخصیه اتباع هر یک از طرفین متعاهدین در خاک طرف دیگر تابع مقررات قوانین مملکت خود می‌باشند.
اتباع هر یک از طرفین متعاهدین در خاک طرف متعاهد دیگر مشمول هیچگونه خدمات نظامی چه در قوای بری و چه در قوای بحری و هواپیمائی و در مستحفظی و چریک ملی و چه تحمیلاتیکه جانشین خدمت نظامی باشد نخواهند بود اتباع دولتین متعظمین متعاهدین در خاک طرف متعاهد دیگر فقط مشمول تحملات و مصادره‌های نظامی خواهند بود که قانونا” نسبت به اتباع داخله بهمان درجه و مطابق همان اصولی که نسبت به اتباع داخله مجرا می‌شود
رئیس- در این ماده هم معارضی نبوده است.
آقای سید یعقوب – بنده یک چیزی بعنوانارجاع به کمیسیون عرض کرده بودم.
رئیس – به کمیسیون مراجعه می‌شود. ماده سوم (بشرح ذیل خوانده شد)
ماده سوم- طرفین معظمین متعاهدین با استقرار روابط خود برروی اصل استقلال گمرکی موافقت می‌نمایند که کحصولات ارضی و صنعتی هر یک از مملکتین در ورود به خاک طرف متعاهد دیگر تابع قوانین گمرکی مملکت مزبوره باشند.
نظر باینکه می‌توان امیدوار بود که مدت یکسال برای انعقاد قرارداد مودت و قرارداد اقامت و قراردادهای
قونسولی و تجارتی و گمرکی که حالا مطرح مذاکره می‌باشد کافی خواهد بود طرفین معظمین متعاهدین موافقت می‌نماید که تا دهم ماه مه ۱۹۲۹ حق استفاده از تعرفه حداقل و هر گونه تخصیصات تعرفه مزوبره که نسبت به محصولات هر مملکت دیگری مبذول گردد متقابلة به یکدیگر اعطاء نمایند.
رئیس- در این ماده هم معارضی نیست. ماده بعد قرائت می‌شود.
(به مضمون ذیل قرلئت شد)
ماده چهارم- این قرارداد موقتی به تصویب خواهد رسید و نسخ مصوبه هر چه زودتر ممکن گردد در طهران مبادله خواهد شد و تا وقتیکه قراردادهای مذکوره در فوق منعقد نشده و منتهی تا دهم مه ۱۹۲۹مجری خواهد بود.
بدیهی است که برای ایران به مقررات قانون ۱۳ اردیبهشت ۱۳۰۷(سوم مه ۱۹۲۸) ماده سه راجع به مقررات گمرکی محتاج به تقدیم مجلس شورای ملی برای تصویب نخواهد بود. علیهذا اختیار دادن طرفین این قرارداد را امضاء و به مهر خود ممهور نمودند.
رئیس- در این ماده هم اعتراضی نرسیده است. رای گرفته می‌شود به شور ثانوی عهدنامه موقتی بین دولتین ایران و چکوسلواکی. موافقین قیام فرمایند.(اغلب قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد. پیشنهادی رسیده است که جلسه را ختم کنیم اگر موافقت فرمائید جلسه باشد روز پنج شنبه سه ساعت قبل از ظهر و دستور هم رسیدگی به بقیهٔ قراردادها.
بعضی از نمایندگان – صحیح است.
آقای سید مرتضی وثوق – بنده مخالف هستم.
رئیس- بفرمائید
آقا سید مرتضی وثوق- در جلسه که پنج شنبه باشد بنده مخالف هستم. اگر آقایان موافقت بفرمایند همانطوری که مواد نظامنامه در کمیسیون رسیدگی می‌شود در هر جلسه هفت ماده هشت ماده از آنرا مخبر کمیسیون بتدریج بدهد به مطبعه که طبع شود در مجلس زسیدگی شود به این جهت بنده مخالفم.
رئیس- آقای احتشام زاده
احتشام زاده – آقای وثوق فرمودند که مخبر کمیسیون تجدید نظر در نظامنامه بترتیبی که مواد در کمیسیون رسیدگی می‌شود و تجدید نظر و اصلاح می‌شود طبع کند که در مجلس مطرح شود گمان می‌کنم این کار بر خلاف سابقه و نظامنامه است. اینکه فرمودند روز پنج شنبه جلسه نباشد در مواقع عادی معمولا جلسات بعد از سه شنبه روز پنج شنبه بوده است.
(مجلس یک ربع ساعت بعد از ظهر ختم شد)