مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۶ اردیبهشت ۱۳۵۳ نشست ۱۶۷
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و سوم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامههای عمرانی کشور |
مذاکرات مجلس شورای ملی
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز ۲۶ اردیبهشت ۱۳۵۳ نشست ۱۶۷
جلسه ۱۶۷
صورت مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی روز پنجشنبه ۲۶ اردیبهشت ماه ۱۳۵۳
فهرست مطالب:
| مجلس ساعت نه صبح بریاست آقای عبدالله ریاضی تشکیل گردید. |
- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل.
رئیس- اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
غائبین با اجازه
- آقایان اخلاقی – عبدالحسین آموزگار – مهندس اردلان – دکتر انوشیروانی – اوحدی ایخانی پور – بوداغ زاده – دکتر حبیب بهبهانی – پور بردباری – پیمان – دکتر توانا- جعفری – جندقی – دکتر حاتم – دکتر سعید حکمت- تیمسار خطیب شهیدی- دشتی – رشیدی- دکتر رشید یاسمی- ضیاء رضوی- سعادت – دکتر سعید- سمیعی- مهندس سهم الدینی- شاهنده- صائب – صادقی- دکتر صالحی- طباطبائی دیبا – مهندس عطائی- فرنود- دکتر فروزین- فیاض- فیصلی- کسرائی- کلانتر هرمزی – مهندس کیا- دکتر لقمان ادهم- دکتر متین- کیوان- خانم امیر ابراهیمی- خانم مزارعی.
غائبین مریض
- آقایان رامبد کریم بخش سعیدی- دکتر شریف امامی- مهرزاد- دکتر ناوی- دکتر نجیمی- تیمسار حکیمی- خانم ضرابی- خانم صنیع.
- بیانات قبل از دستور آقایان: اوحدی- مهندس حسن صائبی- مصطفوی نائینی
۲- بیانات قبل از دستور آقایان: اوحدی- مهندس حسن صائبی- مصطفوی نائینی.
رئیس- نطق‌های قبل از دستور را شروع می‌کنیم. آقای اوحدی تشریف بیاورید.
اوحدی- بطوریکه خاطر همکاران عزیز مستحضر است روز دوشنبه بیست و سوم اردیبهشت ماه جاری شهر تاریخی اصفهان بار دیگر بافتخار بزرگی نایل شد و آن زیارت شاهنشاه محبوب و مفخم ما بود که در دل فرد فرد ملت ایران جای دارند. (صحیح است) در اصفهان شاهد بزرگترین و باشکوهترین استقبال مردم این شهر نسبت برهبر عالیقدر ملت ایران بودیم.
مردم اصفهان از همه طبقات از دانشگاهیان، کارگران، کشاورزان، سپاهیان انقلاب- ورزشکاران- اصناف و بازرگانان- نمایندگان عشایروسایر طبقات با شوروشعف زائدالوصفی مقدم مبارک شاهنشاه اندیشمند خود را گرامی داشتند (صحیح است. احسنت).
قبل از فرود آمدن هواپیمای اختصاصی همهٔ آنها دقیقه شماری می‌کردند تا چشمشان بزیارت رهبر محبوب خود روشن گردد، در فرودگاه پس از عرض خیرمقدم از طرف معاون استانداری و فرماندار اصفهان و گزارش نظامی از طرف فرمانده مرکز توپخانه و موشکها، شاهنشاه از برابر مستقبلین عبور فرمودند و همه استقبال کنندگان را مورد عنایت قرار دادند.
در مقابل صف دانشگاهیان- اصناف و بازرگانان مدیران جرائد – کارگران- کشاورزان- نمایندگان عشایر- انجمن شهر و استان سؤالاتی فرمودند که پاسخ عرض شد در مدت توقف در این شهر که شاهنشاه قسمتهای مختلف را بازدید می‌فرمودند در مسیرموکب ملوکانه احساسات شاهدوستانه جمعیت بیشمار مردم اصفهان از زن و مرد، پیر و جوان بحدی باشکوه و غرورآمیز بود که حدی بر آن متصور نیست (احسنت) عده‌ای را دیدم که با زیارت شاهنشاه اشک شادی می‌ریختند و باز عده‌ای را دیدم که با زیارت شاهنشاه دست دعا بآسمان بلند کرده و سلامت و موفقیت روزافزون این شخصیت بزرگ جهانی را از خداوند طلب می‌نمودند (صحیح است) این استقبال باشکوه و غرورآفرین بار دیگر نشان داد که مردم شاهدوست و وطن پرست استان اصفهان قدر خدمات گرانبهای شاهنشاه عالیقدر خود را می‌داند و از رهبر بزرگی که در هر مسافرت اوامر معظم له موجبات خیروبرکت و عمران و آبادی این استان بوده صمیمانه قدرشناسی می‌نمایند (صحیح است).
مردم استان اصفهان از موفقیتهای بزرگی که در صحنه بین المللی رهبر عالیقدر ما را بعنوان یک شخصیت بزرگ جهان معرفی کرده است سپاسگزار و دعاگو بودند. مردم شاهدوست استان اصفهان اقدامات پر ارج شاهنشاه عظیم الشأن را در تأمین رفاه آسایش ملت ایران در صدور فرامین اخیر دائر بتحصیل و بهداشت رایگان و اجباری هیچگاه فراموش نکرده و از هم اکنون برأی العین می‌بینید که این اقدام چه تأثیر بزرگی در زندگی فرزندان ما که نسل آینده این مملکت را تشکیل می‌دهند خواهد داشت.
شاهنشاه آریامهر ساعت ده و بیست دقیقه روز سه شنبه در دومین روز اقامت در اصفهان برای گشایش آموزشگاه حرفهای رضا پهلوی باین آموزشگاه نزول اجلال فرمودند. هنگام ورود شاهنشاه از طرف هنرجویان و مربیان این آموزشگاه آنقدر ابراز احساسات شد که موجب افتخار و مباهات بود (احسنت).
آموزشگاه حرفهای رضا پهلوی در زمینی بمساحت ۸۴۰۰۰ متر مربع و مجموع زیر بنای آن ۲۷۰۰۰ متر مربع است. ظرفیت این آموزشگاه برای تعلیم یکهزار نفر هنرجودرروز پیش بینی شده وهرساله یکهزارنفر کارگر نیز خواهند توانست با شرکت در دوره‌های شبانه تکمیلی مهارت، در این آموزشگاه تعلیم ببینند. در مهر ماه سال جاری تعداد هنرجویان این آموزشگاه روزانه به پانصد نفر خواهد رسید.
دوره این آموزشگاه دو سال است و فارغ التحصیلان می‌توانند یک دوره تکمیلی یکساله اختصاصی ببینند و بصورت کارگر ماهر وارد بازار کار شوند. شاهنشاه آریامهر پس از بازدید از قسمتهای مختلف و پرسش از یکایک هنرجویان و مربیان آنان مسئولین امر را مورد تفقد قرار دادند.
آموزشگاه حرفهای رضا پهلوی که مورد بازدید ذات اقدس شهریاری قرار گرفت در نوع خود یکی از بهترین آموزشگاهها است.
توفیق کسانی را که در ایجاد این آموزشگاه زحمت کشیده‌اند خواستارم (احسنت).
از خداوند متعال سلامت و شادکامی برای شاهنشاه آریامهر و شهبانوی محبوب و نیکوکار و والاحضرت همایون ولایتعهد نور دیده ملت ایران آرزو می‌نمایم (احسنت – احسنت).
رئیس - آقای صائبی بفرمایید.
مهندس صائبی - با اجازه مقام معظم ریاست و نمایندگان محترم، به طوری که استحضار دارند چند روز است که جناب آقای احمد عصمان نخست وزیر کشور دوست و مسلمان مغرب و والا حضرت شاهدخت لالاتزها خواهر گرامی اعلیحضرت ملک حسن دوم پادشاه کشور مغرب به دعوت جناب آقای هویدا نخست وزیر شایسته و خدمتگزار ایران در کشور ما هستند در ضیافت هایی که به افتخار نخست وزیران مغرب و ایران تشکیل شد والا حضرت شاهدخت فاطمه پهلوی و سرکار علیه خانم فریده دیبا شرکت داشتند. رابطه دوستی ایران و کشور مغرب یک رابطه بسیار صمیمانه و دوستانه و افتخارآمیز است (صحیح است). و نمایندگان مجلس ایران از صمیم قلب ورود این میهمانان عالیقدر و ارجمند را تبریک و تهنیت می‌گویند و امیدوارند که‌این سفر بیش از پیش موجب تحکیم روابط دوستی دو کشور مسلمان ایران و مغرب گردد (صحیح است). با کمال خوشوقتی امروز این دو کشور اسلامی تحت رهبری‌های مدبرانه شاهنشاه آریامهر رهبر محبوب ملت ایران و اعلیحضرت ملک حسن دوم پادشاه محبوب مغرب مقام و موقعیت ممتازی در میان همه کشورهای جهان به خصوص کشورهای اسلامی دارند (صحیح است، احسنت).
اظهارات نخست وزیران ایران و مغرب در ضیافت های رسمی نشان داد که دو کشور مسلمان از روابط بسیار دوستانه و صمیمانه‌ای بهره مند هستند و هرچه زمان می‌گذرد بر استحکام این روابط افزوده می‌گردد (احسنت).
جناب آقای هویدا نخست وزیر ایران درباره روابط دو کشور چنین گفتند:
«در زمینه امور بین‌المللی هر دو کشور ما در جهت برقراری صلح عادلانه و شرافتمندانه در جهان می‌کوشند و اتفاق نظر دو کشور به خصوص در حمایت از مساعی برادران عرب برای پس گرفتن سرزمین هایی که در جنگ ۱۹۶۷ و پس از آن به زور اشغال شده کاملاً بارز و آشکار است.
دولت ایران معتقد است کوشش های در خور تحسینی که در جهت جدا کردن نیروهای سوریه و اسراییل آغاز شده بایستی ادامه یابد. پس گرفتن سرزمین های اشغال شده اعراب و استیفای حقوق مردم فلسطین ممکن است مسائل غیر قابل حلی به نظر برسد ولی اگر بخواهیم که مخاصمه کنونی پایان یابد و صلح پایدار برقرار شود و اگر قرار باشد که اعراب و اسراییل نسل بعداً نسل مصون از خطر دائمی مرگ و نابودی زندگی کنند اقداماتی که در جهت صلح آغاز شده بایستی به نتیجه موفقیت‌آمیز برسد و ما امیدواریم و اعتقاد راسخ داریم که با حسن نیت متقابل و روح سازگاری، این اقدامات به نتیجه موفقیت آمیز خواهد رسید.
جنگ، اعمال زور و تروریسم هیچگاه هیچ مسئله‌ای را حل نکرده بلکه بر پیچیدگی و دشواری مسائل افزوده و به قیمت تلفات جانی و خسارات مالی بسیار تمام شده است. در این مورد ما حوادث تأسف‌آوری را که موجب تعویق سفر شما به‌ایران شد به یاد داریم و معتقدیم که تمام کسانی که به اعمال تروریستی و غیرانسانی دست می‌زنند باید از آن حوادث درس عبرت بگیرند و بدانند که توسل به‌اینگونه اعمال بیهوده و بی‌نتیجه است.» (صحیح است).
جناب آقای احمد عثمان نخست وزیر مغرب در پاسخ نخست وزیر ایران چنین اظهار داشتند:
- ایران و مغرب که در دو سوی جهان اسلام قرار گرفته‌اند و گهواره دو تمدن کهن و درخشان به شمار می‌روند، توانسته‌اند با برخورداری از رهبری خردمندانه سران عالیقدر دو کشور که مورد احترام ملت‌های‌مان هستند و با اتکا به تمدن معنوی، نبوغ و ارزش های سنتی خود را حفظ کنند، بی‌آنکه با مقتضیات دنیای معاصر برخوردی به وجود آید. نهادهای اساسی دو کشور ما که بر پایه آگاهی ملی و سازگاری با عمیق‌ترین آرمان‌های دو ملت استوار است به ما امکان داده است که با وجود بحران‌های شدیدی که جهان مسلمان را از پایان قرون وسطی تکان داده میراث معنوی و فرهنگی خود را پاس داریم. این دلبستگی تزلزل ناپذیر به ارزش های مقدس معنوی و مدنی است که به ایران و مغرب امکان داده است که در تاریخ و تمدن اسلامی مقام شامخی را احراز کنند و فعالانه در اشاعه مبانی اسلامی در طی قرون و در پهنه همه قاره‌ها مشارکت داشته باشند.
آقای نخست وزیر، دنیای اسلام فقط در صورتی می‌تواند افتخارات گذشته خود را از نو زنده کند و ارزش‌های اخلاقی و انسانی خویش را در برابر جریانهای منفی گوناگونی که عصر ما را تکان می‌دهد بقبولاند و هرگونه تجاوز و بهره کشی را نابود کند، که صفوف خود را فشرده تر سازد و همبستگی میان کشورهای مسلمان را مستحکم و فزون تر کند در این زمینه باید یادآور شوم که در نخستین کنفرانس سران اسلامی که در سال ۱۹۶۹ بدعوت اعلیحضرت ملک حسن دوم در رباط تشکیل شد اعلیحضرت شاهنشاه آریامهر یکی از برجسته ترین رهبرانی بودند که در آن شرکت فرمودند. دومین کنفرانس اسلامی نیز که در سال جاری در لاهور تشکیل شد بنحوی بارز نزدیکی و همبستگی و برادری کشورهای مسلمان را به ثبوت رسانید. در این کنفرانس کشورهای مسلمان بستگیهای خود را به اصول جاودانی اسلام تأیید کردند. در این کنفرانس ملل مسلمان تصمیم گرفتند که تمام منابع مادی و معنوی و سیاسی خود را برای پاسداری از مبانی اسلامی بکار گیرند. هر دو کنفرانس تجدید حیات و نقش دنیای اسلام را بعنوان یک نیروی متعادل و عامل صلح در جهان به ثبوت رساندند».
امیدواریم جناب آقای احمد عصمان نخست وزیر مغرب و همسرشان از این سفر یادگارهای گرانبهائی برای ملت مسلمان مغرب ببرند که مهمترین این یادگارها احساسات پاک و صمیمانه و دوستانه ملت شاهدوست و مسلمان ایران نسبت بملت دوست و مسلمان مغرب می‌باشد از توجهی که فرمودید سپاسگزارم (احسنت – احسنت).
رئیس- آقای مصطفوی بفرمائید.
مصطفوی نائینی- جناب آقای رئیس، خانمها و آقایان نمایندگان محترم اجازه می‌خواهم شمه‌ای از مشهودات خود را در مسافرتی که باتفاق همکاران اعضای کمیسیون محترم مجلسین به استانهای خراسان، بلوچستان، کرمان ویزدنمودیم بطور اختصار عرض کنم یقین دارم اگر آقایان چند دقیقه‌ای بعرایضم توجه فرمایند قلوبشان که در آرزوی پیشرفتهای بیشتر مملکت می‌طپد شاد خواهد شد و خداوند را شکر خواهند کرد (احسنت) که دولت و مجلسه و همه سربازان انقلاب ایران در اجرای فرامین رهبر بزرگ و داهی انقلاب بشریت تلاش می‌کنند و موفقیتهائی بزرگ بدست آورده‌اند (صحیح است. احسنت).
در خراسان و شهر مقدس مشهد همانطور که اکثر آقایان دیده‌اند چرخهای پیشرفت و اجرای سریع برنامههای عمرانی بسرعت در حرکت می‌باشند و در طی دو سه سال اخیر که بنده سعادت تشرف به آن سرزمین قدسی را نداشته‌ام برأی العین مشاهده نمودم که تغییرات شگرفی در راه نوسازی شهر زیباش مشهد و بهبود زندگی عمومی بعمل آمده است.
مریضخانه‌های مدرن جدید، بیمارستانها، توسعه دانشگاه در شهر جدید مشهد مهمانخانه‌های زیبا برای جلب توریست و صدها قدم جدید در ظرف یکی دو سال اخیر برداشته شده و مسئولین امر بدون خستگی و بدون اینکه از آنچه انجام شده راضی و قانع باشند بسوی پیش گام برمیدارند.
خراسان که کانون دانش و علم و هنر ایران بوده امروز برای آموزش جوانان واجد مقدار کافی دبستان و مدرسه راهنمائی و دبیرستان و از همه بالاتر دانشگاه مجهز می‌باشد و می‌تواند بخوبی نیات مقدس شاهنشاه را بمنطور آنکه هیچ فرد ایرانی نباید از تحصیل محروم بماند جامه عمل بپوشاند (صحیح است).
مردم شهر مشهد در دیدارهائی که با آنها داشتیم از فرامین اخیر رهبر بزرگ ملت برای تحصیل رایگان وکمک غذائی به دانش آموزان سپاسگزاربوده و در آستان حضرت ثامن الائمه برای موفقیت بیشتر رهبر عالیقدر مملکت دعا می‌کردند (احسنت) اقدام وزارت کار در تأسیس مرکز حرفهٔ مجهیز و رایگان در مشهد برای تربیت کارگر ماهر نه تنها در صنعت این استان بلکه در رفع مشکلات استانهای مجاور که بواسطه تحول صنعتی کشورفاقد تکنیسین و کارگر ماهر بوده‌اند تأثیر داشته و هر سال تعداد جدیدی افراد مجهز به دستگاههای صنعتی آن استان و سایر نقاط کشور تحویل می‌دهد از مشهد بگذریم زیرا این شهر را که شاهنشاه محبوب و بزرگوار ما بعلت علاقه و عشق بآستان مقدس امام رضا به آن توجه فوق العاده دارند اکثر آقایان زود بزود بازدید می‌فرمایند و تشریح جزئیات برنامه‌ها جز تضییع وقت، سودی ندارد.
بلوچستان استانی که مردم آن یکی از اصیلترین و وطن پرست ترین مردم ایران هستند، در دوران قبل از انقلاب محرومیتهای زیادی داشتند ولی اینک آنقدر فعالیت عمرانی در آن استان شروع شده که ناگزیر تعدادی کارگران نقاط دیگر را جذب نموده است.
شهر زاهدان با ایجاد خیابانهای جدید و ساختمانهای مدرن و تأسیسات فرهنگی و بهداشتی و فعالیتهای همه جانبه که می‌شود تغییرات فاحشی پیدا کرده معهذا با توجه به مشکلات طبیعی آن استان و دوری و خشکی باید اعتبارات بیشتر و امکانات گسترده تری به آن استان عطا نمود مخصوصاّ برای تأنین آب مشروب بهتر و بیشتر در همه شهرهای آن منطقه باید فکر عاجلی بشود.
در چاه بهار برنامههای سازندگی بطوری وسیع و عظیم است که حقاّ باید دید، زیرا به صرف شنیدن نمی‌توان به عظمت آن پی برد. انجام این برنامه‌ها نه تنها در مسائل اساسی و دفاعی ما در این منطقه اهمیت حیاتی خواهد داشت بلکه خلیج زیبای چاه بهار و آبهای شفاف آن برای جلب توریست در فصل زمستان اثر زیاد خواهد داشت و در نتیجه سطح زندگی و درآمد مردم چند برابر بهتر خواهد شد.
جا دارد مجلس و دولت و همه کسانی که به ترقی و تعالی کشور علاقه دارند کلیه افراد و مأمورین دولتی و مهندسین و مربیان تحصیلی و همه آنهائی را که در نوسازی این استان مشکلات طبیعت و آب و هوا را نادیده می‌گیرند هرچه بیشتر مورد تقدیر قرار دهند و از تأمین نیازمندیها و تسهیلات زندگی آنها فروگذار نکنند.
بازدید از کرمان برای بنده و چند نفر افراد کمیسیون کشور که قبلا آنجا را می‌شناختیم اعجاب آور بود.
این استان مستعد در گذشته دور و نزدیک صدمات زیاد تحمل کرده بود علاوه بر مصائب تاریخی که به آن استان وارد شده چون در تیررس نزدیکتر سیاستهای استعماری بود بحکم آن سیاست شوم درگیر اختلافات گوناگون محلی و ناراحتیهای ویژه بود.
این استان از بدو طلوع سلطنت پرافتخار دودمان جلیل پهلوی مورد توجه واقع شد و اقداماتی برای جبران صدمات وارده بمردم شریف آن بعمل آمد لیکن قبل از انقلاب عظیم اجتماعی ایران این استان نسبت به سایر نقاط کشور عقب افتاده محسوب می‌گردید لیکن در دهه انقلاب و مخصوصاّ چند سال اخیر کرمان آنچنان با سرعت پیشرفته است که براستی باید دید و عظمت برنامههای انجام شده را تحسین کرد. بجای کوچه‌های تنگ و باریک دهها خیابان اسفالته و زیبا و بولوار و پارک و میدان ساخته شده بیمارستانها، خانه‌های جوانان و خانه شهر و مدارس عالی و صدها دبیرستان و دبستان، مؤسسات فرهنگی ایجاد شده که هر بازدید کننده را مشعوف و خوشحال می‌کند.
یک انسان کامل بشر دوست و خیر بنام ارشام تمام مایملک شخصی خود را بنام بنیاد ارشام برای امور خیریه و فرهنگی این استان تخصیص داده و در حال حاضر دهها دبستان در نقاط مختلف استان ایجاد و اکنون دست به کار ساختمان عظیم و باشکوهی برای مدرسه جامع مرکز استان است که شامل دبستان و راهنمائی و دبیرستان و مدرسه عالی حرفه خواهد بود.
از خود گذشتگی این شخصیت با همت که تصادفاّ اهل کرمان هم نیست باید سرمشق بقیه صاحبان امکان و ثروت قرار گیرد.
گرچه هنوز عملا ساختمان دانشگاه ۵۰ میلیون تومانی که قرار است بابتکار یک ایرانی وطن پرست دیگر در کرمان تأسیس شود شروع نشده ولی تصمیم بزرگ و همت عالی این شخصیت محترم نیز در خور تقدیر است.
سعید وزیری- چرا اسم نمی‌برید؟
مصطفوی نائینی- بنده چون ایشان را ندیده‌ام نخواستم اسم ببرم ولی حالا که میفرمائید نام می‌برم آقای مهندس افضلی از ثروت شخصی خود ۵۰ میلیون تومان برای ساختمان دانشگاه اختصاص داده است.
بهر حال کسانی که قبلا کرمان را دیده‌اند امروز نمی‌توانند باور کنند که این همان شهری است که قبل از انقلاب وجود داشته است و جا دارد از همه کسانی که در گذشته و حال عامل آن برنامه‌ها بوده‌اند تشکر کنیم. مردم کرمان بطور محسوس در خوشحالی و شعف هستند و این قدمهائی که دولت در سرمایه گذاری عمران آن منطقه برداشته همه را برای سازندگی و شرکت در این کار تحریک نموده است.
شاید بتوان بتحقیق گفت که امروز در این استان حتی یک فرد بدبین نیست که این پیشرفتها را با دیده تحسین نگاه نکند.
همه مردم از پیر و جوان و طبقات مختلف برای عامل اصلی آن قدمهای بزرگ یعنی شاهنشاه بزرگ دعا می‌کنند و در مقابل عظمت اقدامات و اوامر اصلاحی معظم له سر تعظیم فرود آورده‌اند.
بگمان من دیگر جوانهای تحصیلکرده کرمان هرگز بفکر مهاجرت از آن شهر حتی اقامت در تهران نخواهند بود و در موطن خود با وضعی شکوهمند دست بکار ادامه سازندگی خواهند بود.
شهر پر تلاش یزد و مردم متدین و باهوش و پرکار آن نیز روح جدیدی پیدا کرده و در سرعت پیشرفت کمتر از سایر نقاط کشور نیستند. این استان که با قهر طبیعت و مشکل کم آبی مواجه بوده امروز بیمن توجهات دولت و برنامههای مترقی مملکت از بولوارها و خیابانها و میادین آباد و سرسبز برخوردار است. ایجاد کارهای صنعتی و تولیدی بزرگ و کارخانه‌های عظیم و متعدد آن هر صبح و شام با سوت خود کارگران شریف و زحمتکش را به تحرک و تلاش برای ایران بهتر دعوت می‌کند مایه مسرت و امیدواری زیاد است.
در این استان از تأسیسات معادن آهن بافق بازدید کردیم و به اهمیت کار بزرگی که مهندسین و کارگران جوان ایرانی بامر پیشوای بزرگ کشور در صنعت ذوب آهن ایران انجام می‌دهند اطلاع حاصل نمودیم، مهندسین و جوانان وطن ما در آن ناحیه گرم دل کوههای چغارت و سایر معادن را می‌شکافند و در کارگاههای عظیم به قطعات قابل استفاده برای کوره‌های ذوب آهن اصفهان آماده می‌کنند دولت هم برای این جوانان و همه کارکنان امکانات و وسایل زندگی خوب فراهم ساخته تا هموطنان ما که صادقانه خدمت می‌کنند از شرایط زندگی خوب و آینده امیدبخش برخوردار باشند.
این خدمتگزاران واقعی کشور در سفر شاهنشاه در سال گذشته و بازدید از معادن با خوشحالی یاد می‌کردند و افتخاری را که از این راه بدست آورده‌اند از هر مزایای مادی بالاتر و والاتر می‌دانستند.
بهر حال از استانهائی که ما بازدید کردیم همه چرخها بسرعت در حال پیشرفت و همه دستگاههای دولتی برای موفقیت بیشتر در راه ساختن ایرانی نو و آباد و اجرای فرامین رهبر اندیشمندمان گوئی مسابقه گذارده و شب و روز در تلاش هستند.
بنده تردید ندارم که این پیشرفتها مخصوص یک یا چند استان نیست بلکه همه ما می‌دانیم همه استانهای مملکت نیز با همین طرز کار هر یک بنحوی گام به پیش برمیدارند و در راه رساندن وطن ما به تمدن بزرگی که شاهنشاه بزرگوارمان می‌خواهند شتاب دارند.
مردم شرافتمند ایران هرگز تحولاتی را که در دوران انقلاب نصیب کشورشان شده فراموش نمی‌کنند و نسلهای آینده هم وقتی تاریخ وطن خود را ورق می‌زنند به آستان رهبربزرگی که در این برهه از زمان کشور را باین درجه از پیشرفت رسانیده سر تعظیم فرود خواهند آورد. من معتقدم و پیشنهاد می‌کنم باید وسائلی فراهم شود که مردم استانهای مختلف مخصوصاّ جوانان و دانشجویان و دانش آموزان هر منطقه به مناطق دیگر مسافرت کنند و انچه انجام شده بازدید نمایند تا گمان نکنند این جهش عظیم در یک یا دو منطقه مملکت بوده و برأی العین آنچه در سرتاسر مملکت از شمال تا جنوب و از شرق تا غرب در جریان است بازدید نمایند و از اوضاع کشور خود و کسانی که بفرمان شاهنشاه دست بکار نوسازی آن هستند اطلاعات بیشتری بدست آورند. از فرصتی که به بنده داده شد تا این عرایض را بعرض برسانم متشکرم و توفیق همه نمایندگان ملت و دولت ایران را در اجرای اوامر رهبر عالیقدرمان خواهانم (احسنت – احسنت).
- طرح و تصویب گزارش یک شوری کمیسیون بودجه راجع به پرداخت مستمری به آقای عبدالخالق رومانفسکی دوبچا و ارسال به مجلس سنا
۳- طرح و تصویب گزارش یک شوری کمیسیون بودجه راجع به پرداخت مستمری به آقای عبدالخالق رومانفسکی دوبچا و ارسال به مجلس سنا.
رئیس- وارد دستور می‌شویم گزارش یک شوری کمیسیون بودجه راجع به پرداخت مستمری به آقای عبدالخالق رومانفسکی دوبچا مطرح است قرائت می‌شود.
گزارش از کمیسیون بودجه به مجلس شورای ملی
کمیسیون بودجه در جلسه روز سه شنبه ۲۴/۲/۱۳۵۳ با حضور تیمسار سپهبد کاتوزیان معاون وزارت جنگ لایحه شماره ۲۶۲۰ مورخ ۱۱/۲/۱۳۵۳ دولت راجع به پرداخت مستمری به آقای عبدالخالق رومانفسکی - دوبچا را که در جلسه روز سه شنبه ۱۷/۲/۱۳۵۳ به مجلس شورای ملی تقدیم و به شماره ۱۱۵۲ چاپ شده است مطرح و به شرح زیر تصویب کرد.
اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
ماده واحده - به وزارت جنگ اجازه داده می‌شود ماهانه مبلغ بیست هزار ریال به آقای عبدالخالق رومانفسکی دوبچا متخصص فنی موزه دانشکده افسری که در حال حاضر به صورت مستخدم روزمزد در ارتش شاهنشاهی خدمت می‌نماید پس از معافیت از خدمت مادام‌العمر به عنوان مستمری پرداخت نماید.
مخبر کمیسیون بودجه - صدری کیوان.
گزارش از کمیسیون نظام به مجلس شورای ملی
کمیسیون نظام در جلسه روز سه شنبه ۲۴/۲/۱۳۵۳ با حضور تیمسار سپهبد کاتوزیان معاون وزارت جنگ لایحه پرداخت مستمری به آقای عبدالخالق رومانفسکی دوبچا را مطرح و مصوبه کمیسیون بودجه را در این مورد تأیید و تصویب کرد.
اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
رئیس کمیسیون نظام - سرلشگر فضل اله همایونی.
رئیس - کلیات لایحه مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به ورود در شور ماده واحده رأی می‌گیریم خانم ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده واحده مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) در کلیات آخر لایحه نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به ماده واحده و کلیات آخر لایحه رأی می‌گیریم خانم ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. لایحه برای اظهار ملاحظات به مجلس سنا فرستاده می‌شود.
- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون دادگستری راجع به اصلاح ماده ۳۶۴ قانون امور حسبی و ارسال به مجلس سنا
۴ - طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون دادگستری راجع به اصلاح ماده ۳۶۴ قانون امور حسبی و ارسال به مجلس سنا
رئیس - گزارش شور دوم اصلاح ماده ۳۶۴ قانون امور حسبی مطرح است قرائت می‌شود.
گزارش شور دوم از کمیسیون دادگستری به مجلس شورای ملی
کمیسون دادگستری در جلسه ۲۱/۲/۱۳۵۳ با حضور آقای هنرمندی معاون وزارت دادگستری لایحه شماره ۱۷۸ - ۱/۲/۱۳۵۳ دولت راجع به اصلاح ماده ۳۶۴ قانون امور حسبی را که گزارش شور اول آن به شماره ۱۱۴۲ چاپ شده است مطرح و با اصلاحاتی به شرح زیر تصویب کرد.
اینک گزارش شور دوم آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
لایحه قانون اصلاح ماده ۳۶۴ قانون امور حسبی
ماده واحده - ماده ۳۶۴ قانون امور حسبی به شرح زیر اصلاح می‌شود:
ماده ۳۶۴ - در صورتی که بهای ترکه بیش از دویست هزار ریال نباشد آگهی مذکور در ماده ۳۶۱ به عمل نخواهد آمد و دادگاه به ادله درخواست کننده رسیدگی کرده درخواست تصدیق را برحسب اقتضای دلایل قبول یا رد می‌نماید.
در مورد وراث روستاییان در صورتی که بهای ترکه بیش از مبلغ فوق باشد فقط به الصاق آگهی در معابر روستای محل اقامت متوفی اکتفا خواهد شد. این آگهی برای یک بار و در یک روز الصاق می‌شود و پس از انقضای یک ماه از تاریخ الصاق، دادگاه رسیدگی و تصمیم مقتضی اتخاذ می‌کند.
وزارت دادگستری می‌تواند هر سه سال یک بار با توجه به شاخص قیمت‌ها و هزینه زندگی مبلغ مذکور را افزایش یا تقلیل دهد.
مخبر کمیسیون دادگستری - دکتر سید محمدرضا تنکابنی
رئیس – ماده واحده مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) در کلیات آخر لایحه نظری نیست؟ (اظهاری نشد) بمادهٔ واحده و کلیات آخر لایحه رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقندخواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. لایحه برای تصویب مجلس سنا فرستاده می‌شود.
- طرح گزارش شور اول کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری راجع به اصلاح قانون الحاق ماده واحدهبقانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی مصوب ۱۳۳۹/۳/۱۲
۵- طرح گزارش شور اول کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری راجع به اصلاح قانون الحاق ماده واحدهبقانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی مصوب ۱۳۳۹/۳/۱۲
رئیس- گزارش شور اول اصلاح قانون الحاق ماده واحده بقانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی مصوب ۱۳۳۹/۳/۱۲ مطرح است قرائت می‌شود.
گزارش شور اول از کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری بمجلس شورای ملی.
کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری در جلسه ۲۳ اردیبهشت ماه ۱۳۵۳ با حضور تیمسار سپهبد کاتوزیان معاون وزارت جنگ لایحه شماره ۲۶۱۶ مورخ ۱۳۵۳/۲/۱۱ راجع باصلاح قانون الحاق مادهٔ واحده بقانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی مصوب ۱۳۳۹/۳/۱۲ را که در جلسه ۵۳/۲/۱۷ بمجلس شورای ملی تقدیم و بشماره ۱۱۴۹ چاپ گردیده مورد رسیدگی قرار داد و با اصلاحاتی بشرح زیر تصویب کرد.
اینک گزارش آنرا بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مادهٔ واحده- داوطلبان آموزشگاههای درجه داری نیروهای مسلح شاهنشاهی در صورتیکه حداقل دارای گواهینامه دورهٔ اول متوسطه یا پایان دوره راهنمائی تحصیلی باشند و چنین شرطی در مورد آنان برابر اساسنامه‌های آموزشگاههای مزبور ضروری باشد پس از طی دوره این آموزشگاهها بدرجه گروهبان دومی نائل خواهند شد.
- تبصرهٔ ۱- دانش آموزان آموزشگاههای مذکور در صورتیکه مدت دوره آموزشگاه بیش از یکسال باشد در مدت تحصیلات مازاد بر یکسال از حقوق ماهانه معادل حقوق درجه گروهبان دومی استفاده خواهند نمود و مدت آموزش مازاد بر یکسال نیز از لحاظ ترفیع بندی جزو خدمت در درجه گروهبان دومی آنان محسوب خواهد گردید.
- تبصرهٔ ۲- دانش آموزان آموزشگاههای مذکور که دوره آنها بیش از یکسال است درصورتیکه در آزمایشهای پایان سال یکم موفقیت حاصل و شایستگی‌های لازم ابراز نمایند و مقتضیات نیرو یا سازمان مربوط نیز ایجاب نماید ممکن است در پایان سال یکم تحصیل بدرجه گروهبان دومی نائل و بقیه دوره را با همان درجه طی نمایند.
مخبر کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری – رضا پیرزاده.
گزارش شور اول از کمیسیون نظام بمجلس شورای ملی.
کمیسیون نظام در جلسه روز سه شنبه ۲۴ اردیبهشت ماه ۱۳۵۳ با حضور تیمسار سپهبد کاتوزیان معاون وزارت جنگ لایحه اصلاح قانون الحاق ماده واحده بقانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی مصوب ۱۳۳۹/۳/۱۲ را مورد رسیدگی قرار داد و مصوبه کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری را تأیید و تصویب کرد.
اینک گزارش آنرا بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
رئیس کمیسیون نظام- سرلشکر همایونی.
رئیس- کلیات لایحه مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) بورود در شور مادهٔ واحده رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. در مادهٔ واحده نظری نیست؟(اظهاری نشد) لایحه برای شور دوم بکمیسیون‌های مربوط ارجاع می‌شود.
- طرح گزارش شور اول کمیسیون علوم و آموزش عالی راجع به تأمین وسایل و امکانات تحصیل اطفال و جوانان ایرانی
۶- طرح گزارش شور اول کمیسیون علوم و آموزش عالی راجع به تأمین وسایل و امکانات تحصیل اطفال و جوانان ایرانی.
رئیس- گزارش شور اول تأمین وسایل و امکانات تحصیل اطفال و جوانان ایرانی مطرح است قرائت می‌شود.
گزارش شور اول از کمیسیون علوم و آموزش عالی بمجلس شورای ملی.
کمیسیون علوم و آموزش عالی با حضور آقای دکتر میرعلاء معاون وزارت علوم و آموزش عالی و آقای دکتر بطحائی معاون وزارت آموزش و پرورش لایحه شمارهٔ ۸۹۴۴ مورخ ۵۳/۱/۲۰ دولت راجع به لایحه تأمین وسائل و امکانات تحصیل اطفال و جوانان ایرانی را که در جلسه سه شنبه ۱۳۵۳/۱/۲۷ بمجلس شورای ملی تقدیم و بشماره ۱۱۱۸ چاپ شده است مطرح و بشرح زیر تصویب کرد.
اینک گزارش شور اول آنرا بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مادهٔ ۱- هیچکس نمی‌تواند بدون وجود مانع قانونی اطفال و جوانان ایرانی را که طبق مقررات و آئین نامه‌های آموزشی کشور واجد شرایط تحصیل می‌باشند از تحصیل باز دارد.
مادهٔ ۲- پدر یا مادر یا سرپرست قانونی کودک که وظیفه نگاهداری و تربیت کودک بر عهده او می‌باشد مکلف است که در هر محل که بر اساس قانون تعلیمات اجباری مصوب ۱۳۲۲/۵/۶ و اصلاحیه آن موجبات تحصیل مراحل تعلیمات عمومی فراهم و اعلام شده باشد نسبت به ثبت نام و فراهم کردن موجبات ادامه تحصیل کودک تحت سرپرستی خود اقدام کند و در صورتیکه از تحصیل کودک جلوگیری نماید و از انجام وظیفه خویش خودداری کند وزارت آموزش و پرورش رأساّ به ثبت اسامی کودکان مندرج در آمار ارسالی اداره کل ثبت احوال موضوع تبصره مادهٔ ۵ قانون تعلیمات اجباری و همچنین نسبت به ثبت نام کودک واجد شرایط تحصیل در مراحل اول و دوم موضوع مادهٔ ۲ قانون اصلاح قانون مذکور اقدام خواهد نمود.
مادهٔ ۳- پدر یا مادر یا سرپرست قانونی کودک و نوجوان کمتر از هیجده سال ملکف است به ثبت نام کودک یا نوجوان مستعد بتحصیل طبق ضوابط وزارت آموزش و پرورش در رشته‌ای که مدارس راهنمائی تعیین می‌کنند اقدام و وسایل ادامه تحصیل او را در دوره‌های بالاتر فراهم کند و در صورت ادعای عدم تمکن مالی دولت مکلف است امکانات لازم برای ادامه تحصیل او را تأمین نماید. تشخیص عدم تمکن مالی پدر یا مادر یاسرپرست برای تأمین امکانات مزبور از طرف دولت طبق آئین نامه ایست که توسط وزارت علوم و آموزش عالی و وزارت آموزش و پرورش تهیه و به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید.
مادهٔ ۴- هر یک از پدر یا مادر یا سرپرست قانونی کودک و نوجوان کمتر از هیجده سال که قانوناّ مسئول پرداخت مخارج زندگی او می‌باشد و با داشتن امکانات مالی طبق تشخیص مراجع مذکور در این قانون از تهیه وسائل و موجبات تحصیل کودک یا نوجوان واجد شرایط تحصیل در محلی که موجبات تحصیل از طرف وزارت آموزش و پرورش فراهم شده باشد امتناع کند یا بنحوی از انحاء از تحصیل او جلوگیری نماید بجزای نقدی از ده هزار ریال تا دویست هزار ریال محکوم و بانجام تکالیف فوق ملزم خواهد شد. چنانچه ظرف ده روز پس از ابلاغ حکم قطعی محکوم علیه به تکلیف مقرر در حکم مبنی بر فراهم نمودن موجبات تحصیل کودک یا نوجوان و ثبت نام او اقدام ننماید و یا پس از اجراء حکم مجدداّ کودک یا نوجوان را از تحصیل بازدارد به حبس جنحه‌ای از یکسال تا سه سال محکوم خواهد شد. در اینصورت بموجب حکم دادگاه هزینه معاش و تحصیل کودک یا نوجوان از دارائی محکوم علیه تأمین خواهد شد.
- تبصره- وجوه حاصل ازجزای نقدی موضوع این ماده دراختیار شورای آموزش وپرورش منطقه‌ای مربوط قرار می‌گیرد تا جهت اعطای کمک به کودکان و نوجوانان موضوع ماده ۳ بمصرف برسد.
مادهٔ ۵- وزارتخانهها و مؤسسات دولتی جهت رفع نیازمندیهای خود به نیروی انسانی متخصص می‌تواند به دانشجویانی که طبق ضوابط وزارت علوم و آموزش عالی در مؤسسات آموزش عالی کشور یا خارج از کشور پذیرفته می‌شوند علاوه بر هزینه تحصیلی مقرری ماهانه مناسب نیز تأدیه نمایند.
آیین نامه‌های اجرایی این ماده از طرف وزارت علوم و آموزش عالی و سازمان امور اداری و استخدامی کشور تهیه و به تصویب هیئت وزیران می‌رسد.
ماده ۶ - کسانی که از کمک های دولت موضوع ماده پنج این قانون استفاده کرده‌اند مکلفند دو برابر مدتی که از کمک دولت استفاده کرده‌اند در رشته مناسب تحصیلات خود در مشاغل مورد نیاز مؤسسات دولتی یا به معرفی دولت در مؤسسات خصوصی خدمت کنند. در صورت استنکاف از انجام تمام یا قسمتی از خدمات مذکور باید کلیه مقرری دریافتی ایام تحصیل و هزینه‌های تحصیلی را به تناسب مدتی که خدمت خود را انجام نداده است به دولت تأدیه کند.
ماده ۷ - سایر اشخاصی که خارج از ضوابط ماده ۵ این قانون تحصیلات عالیه می‌نمایند مکلفند پس از انجام یا قطع تحصیل به منظور ادای دین خود به میهن به‌اندازه مدت تحصیلات عالیه خود در رشته‌های مورد نیاز کشور خدمت کنند و در صورت استنکاف از انجام تمام یا قسمتی از خدمت مذکور باید مخارجی را که دولت برای تحصیل آنان به طور مستقیم یا غیرمستقیم متحمل شده است بپردازند. آیین نامه‌های مربوط به نحوه خروج از کشور این افراد و نحوه احتساب مخارج مذکور و سایر مقررات این ماده از طرف وزارت علوم و آموزش عالی و وزارت کشور تهیه و به تصویب کمیسیون های علوم و آموزش عالی و کشور مجلسین خواهد رسید.
ماده ۸ - محصلینی که با استفاده از کمک هزینه تحصیلی یا مقرری نیروهای مسلح شاهنشاهی به منظور خدمت در ارتش شاهنشاهی - ژاندارمری کشور و شهربانی کشور تحصیل می‌نمایند از شمول مقررات این قانون مستثنی بوده و در هر مورد تابع مقررات سازمان متبوع خواهند بود.
رئیس کمیسیون علوم و آموزش عالی - دکتر عظیمی.
گزارش شور اول از کمیسیون دادگستری به مجلس شورای ملی
کمیسیون دادگستری در جلسه ۱۶/۲/۱۳۵۳ با حضور نمایندگان دولت لایحه تأمین وسایل و امکانات تحصیل اطفال و جوانان ایرانی را که به شماره ۱۱۱۸ چاپ شده است مطرح و با اصلاحی که بعداً مورد تأیید و تصویب کمیسیون علوم و آموزش عالی قرار گرفت لایحه را تصویب کرد.
اینک گزارش شور اول آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون دادگستری - دکتر سید محمدرضا تنکابنی.
گزارش شور اول از کمیسیون آموزش و پرورش به مجلس شورای ملی
کمیسیون آموزش و پرورش در جلسه ۱۶/۲/۱۳۵۳ با حضور نمایندگان دولت لایحه تأمین وسایل و امکانات تحصیل اطفال و جوانان ایرانی را که به شماره ۱۱۱۸ چاپ شده است مطرح و مصوبه کمیسیون علوم و آموزش عالی را تأیید و تصویب کرد.
اینک گزارش شور اول آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون آموزش و پرورش - اسدالله موسوی ماکویی.
گزارش شور اول از کمیسیون دارایی به مجلس شورای ملی
کمیسیون دارایی در جلسه ۱۹/۲/۱۳۵۳ با حضور نمایندگان دولت لایحه تأمین وسایل و امکانات تحصیل اطفال و جوانان ایرانی را که به شماره ۱۱۱۸ چاپ شده است مطرح و مصوبه کمیسیون علوم و آموزش عالی را تأیید و تصویب کرد.
اینک گزارش شور اول آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون دارایی - امان الله ریگی.
رئیس - کلیات لایحه مطرح است آقای حکمت یزدی بفرمایید.
حکمت یزدی- از پشت این تریبون درود همه ملت ایران، کودکان، جوانان، دانشجویان و سخن درست بگویم درود علم و دانش نثار شاهنشاهی که به یمن فرمانش هر روز قدمهای بلندی ملت ایران بجلو برمیدارد (صحیح است) خوشبختانه امروز شور اول لایحه است و از لحاظ بعضی آقایان ایرادی ندارد که حرفم را بزنم.
دکتر الموتی- شما هر روز پشت تریبون هستید و باز هم اینرا میگوئید.
حکمت یزدی- چکنم یک سلسله لوایحی خوشبختانه مطرح می‌شود که باعتقاد من باید در باره آنها صحبت بشود من استدعا می‌کنم بار دیگر فرمان همایونی را بخوانید و این لایحه را هم ملاحظه کنید بنظر من آن جلال و شکوه و طمأنینه آن فرمان در این لایحه منعکس نیست.
عده‌ای از نمایندگان – (صحیح است).
مهندس صائبی- استنباط شما اینست.
حکمت یزدی- برای اینکه صرفنظر از رایگان بودن تحصیل برای فرزندان مستعد این آب و خاک، مسئله مهم این بود که یک اختلاف طبقاتی خاصی که در امر تحصیل پیدا شده بود از میان برداشته شود یعنی فرزندان مستعد روستائی، کارگر، کشاورز همه و همه که واجد استعداد هستند تنها بگناه درآمد کم از ادامه تحصیل محروم نشوند و تمام افراد این ملت تحت عنوان عام ایرانی بودن بتوانند استعداد نهفته خود را بحد کمال و رقاء متصور برسانند. این لایحه می‌بایست دو طرف داشته باشد یک طرف وظیفه مجریان فرمان و یک طرف کسانی که باید فرزندان خودشان را بمدارس بسپارند شما در این لایحه از صدر تا ذیل ببینید سخنی از وظیفه متصدیان که در این باب چه خواهند کرد نیست. ما فقط بدنبال پدر و مادر و سرپرست قانونی براه افتاده‌ایم در حالیکه آنچه مسلم است و مبالغه نیست ایرانی عاشق علم و دانش است بنده آبروی قناعت را نمی‌برم ولی بسیار کسان و دانشمندانی از این مملکت را می‌شناسم که در وضع مالی بدی بودند ولی بخاطر علم، بخاطر منطق علم، بخاطر آن خصوصیات میهنی و مذهبی بنان خشک هم قناعت کردند و بقول معروف دود چراغ خوردند و درس خواندند پیغمبر اسلام می‌فرماید لوکان العلم فی ثریالناله رجال من الفرس اگر علم در آسمانها باشد ایرانیان آنرا تصاحب می‌کنند برای هیچکس این عبارت را نفرمود این خاصیت ایرانی است کدام پدر و مادر حاضر است کوچکترین قدرت مالی داشته باشد و فرزندش را بمدرسه نگذارد پس شلاق بدست گرفتن و بدنبال پدرو مادر و سرپرست قانونی رفتن صحیح نیست شأن کار بسیار بالا است باید دولت می‌گفت بآن کسانیکه مجری این فرمان هستند به آن کسانیکه می‌خواهند علم و دانش بحد اعلی در همه جوامع ما رسوخ کند چه کردید و چه فکر و پیش بینی کردید چرا باز این عبارت را می‌گذارید در محلی که موجبات تحصیل فراهم باشد اینکه باز برمیگردد بدور تسلسل باطل، باز برمیگردد به اول نقطه. بحث بر این بود که باید در همه روستاها در همه نقاط وسایل تحصیل برای همه فراهم باشد نه آنکه بگویند در محلی که ما وسائل تحصیل داریم این صحیح نیست. در راه اجرای این فرمان باید همه نیروها بکار بیفتد چون راه، راه علم است راه دانش است بایستی تعیین می‌کردند که این طرف قرارداد، این طرف قضیه، کسانیکه مجری این فرمان هستند، کسانیکه این لایحه را تنظیم می‌کنند، کسانیکه می‌گویند پدر و مادر باید جریمه شوند یا زندان بروند اگر خواست بچه اش را بمدرسه بگذارد و سئوال کرد مدرسه برای تحصیل فرزند من کجاست چه جواب می‌دهید؟ بنده بوضع آموزش و پرورش و بحث مفصل در باره آن حال وارد نمی‌شوم و آنرا بعهده دوستان دیگر می‌گذارم و فقط در باب خود این لایحه صحبت می‌کنم اما یک نکته را باید بعرض برسانم و آن این است که اولیاء وزارت آموزش و پرورش باید بمسئله نیروی انسانی علم، که عبارت از طبقه شریف و ارجمند و گرانقدر معلم است توجه کافی و وافی بنماید عده‌ای از فرهنگیان که بنده افتخار دارم که یک روز در خدمتشان بودم می‌گفتند در تمام وزارتخانهها آخر سال پاداش دادند مگر بفرهنگیان که پاداش ندادند و این سؤالی است که باید بیایند و جواب بدهند و این دوگانگی چرا و از کجاست بهر حال راجع به برنامههای آموزشی که پیاده شد در جراید بحث مفصل شد که آنهم یک مقوله ایست که باید یک روز در اطارف آن مفصلا صحبت کرد آنچه من در در جراید خواندم و آنچه راجع به فرزندان خودم در مدرسه راهنمایی دیدم واقعاً برای من ثقیل بود واقعاً برای من هضم نشد که‌این چه برنامه‌ای است این برنامه واقعاً شکست خورده یا مفید است؟ این را واقعاً به بحث بگذارید.آن چنان که در جراید خواندم و بحث مفصلی در این باب بود در مورد تست هایش که گفتند نحوه سؤال غلط و نحوه تنظیم غلط و نتیجه‌گیری کردند که مقدار زیادی اتلاف وقت شد من چون منصف هستم برخلاف نسبتی که پریروز به من دادند چون مطالعه دقیق در این امر ندارم اظهار نظر نمی‌کنم وگرنه به ضرس قاطع می‌گفتم، نمی‌دانم آن برنامه واقعاً تا چه مقدار صحیح بوده و آیا گفته جراید و صاحبنظران درست بوده یا ادعای وزارت آموزش و پرورش درست است؟ به هر حال مطلبی است که من نمی‌توانم قاطعاً اظهار نظر کنم اما در باب این لایحه من سؤال می‌کنم از تنظیم کنندگان این لایحه شما نام پدر و مادر و سرپرست قانونی را در اینجا آورده‌اید و گفته‌اید قانوناً مسئول پرداخت مخارج تحصیلی می‌باشند اما آقا سرپرست قانونی که وظیفه انفاق ندارد کجا سرپرست قانونی وظیفه انفاق دارد بلکه مخارج ضروری زوجه بر عهده زوج است فقط پدر است و دیگر سرپرست قانونی وظیفه‌ای در باب انفاق ندارد اینها را توجه کنید و باز در ماده ۳ بحث کرده‌اید که همه باید ثبت‌نام کنند بسیار خوب اما بحث تمکن و عدم تمکن را آورده‌اید من اعتقادم این است که چون ایرانی راست می‌گوید و از خصایص ایرانی مناعت طبعش است.
اشک چون سیم به رخسار چو زر می‌ریزم - تا نگویند که این طایفه بی‌سیم و زر است. مناعت طبع خصیصه ایرانی است دروغ نمی‌گوید وقتی اظهار می‌کند و می‌گوید من تمکن مالی ندارم بیایید نگویید از اول که اسم بچه‌ات را نمی‌نویسیم تا مرجعی بررسی کند ببینیم تو تمکن مالی داری یا نداری تا بیایید بررسی کنید که تمکن مالی دارد یا ندارد، سال تحصیلی تمام شده، نام فرزندش را ثبت کنید بعد کسی که مدعی عدم تمکن است نام فرزندش را ثبت کنید و بعداً رسیدگی کنید نه این که از اول ثبت‌نام نکنید چون مدعی عدم تمکن است. و باز آن آیین نامه‌ای که توسط وزارت آموزش و پرورش، تهیه شده نمی‌دانم چه پیش‌بینی می‌کنید برای تشخیص تمکن یا عدم تمکن. مسئله دیگر، شما اطفال و نوجوانان کمتر از ۱۸ سال را، پدر و مادر یا سرپرست اینها را موظف کرده‌اید به ثبت‌نام‌شان، دختر ۱۵ ساله طبق قانون مدنی حق شوهر کردن دارد، جوان کمتر از ۱۸ سال می‌تواند معافیت شرط سن بگیرد، او ازدواج کرده، حالا باز پدر و مادرش موظف به ثبت‌نامش هستند؟
نمی دانم این صحیح است؟ این را در مد نظر گرفتید، کسی که زن و بچه دارد پدر و مادرش موظفند بروند ثبت نامش کنند؟ (فرهادپور - سایر قوانین را نمی‌دانند!) به هر حال امیدوارم که دقت شود و من عرض اولم را باز تکرار می‌کنم و استدعا دارم با دیده انصاف بار دیگر فرمان همایونی را بخوانید و یک بار هم این قانون را بخوانید ببینید آن طنین فرمان در این لایحه منعکس است یا نع و ببینید آیا آنچه را که شاهنشاه اراده فرمودند در این که آحاد افراد مستعد این مملکت بتوانند به عالیترین درجه تحصیل برسند در این لایحه منعکس است یا نه؟ و باز یک طرف قضیه کسانی که بایستی اجرای این فرمان را به عهده بگیرند آیا چه تکلیفی دارند و چه اشکال دارد تکلیف و وظیفه خودشان را در اینجا بیان کنند و اظهار دارند که تا چه حد آنها وظیفه دارند و در قبال پدر و مادر آنها چه وظیفه‌ای را به عهده می‌گیرند؟ بنده به علت این که هم خسته هستم و هم مریض عرایضم را کوتاه می‌کنم و نامه‌ای را که از فرهنگیان یزد داشتم حضور ریاست محترم مجلس تقدیم می‌کنم و استدعا دارم امر لازم درباره‌اش صادر فرمایند (احسنت).
رئیس - آقای دکتر الموتی بفرمایید.
دکتر الموتی - با اجازه ریاست محترم بنده نمی‌دانم چرا دوست عزیز آقای حکمت یزدی اصرار دارند که در مقدمه بیان‌شان اشاره‌ای به قانون اساسی بکنند و اینطور جلوه بدهند که خدای نکرده در مملکت ما آزادی وجود ندارد (حکمت یزدی - خدا نکند، بنده به هیچ‌وجه چنین عرضی نکردم) نمونه وجود آزادی بیان خود حضرت عالی هستید که در تمام جلسات مقداری با شعر و نثر و با جملات عربی صحبت می‌فرمایید و ما هم استفاده می‌کنیم. بنابراین برای هیچ کس هیچ محدودیتی وجود ندارد. اگر آئین‌نامه و نظامنامه داخلی مجلس منعی کرده است که نمی‌شود در شور دوم پیشنهاد تازه‌ای داد و جنابعالی اصرار دارید، از یک قاضی منصف و شریف من بعید می‌دانم. جناب آقای حکمت یزدی، امروز که این لایحه در اینجا مطرح است شور اول است جنابعالی هم مثل همه همکاران، مثل آقای ریگی که الان پیش من بودند و مطالبی فرمودند و پیشنهاداتی کردند، می‌توانید هر حرفی دارید بگویید و پیشنهاد بدهید. این که فرمودید دولت باید تکلیف داشته باشد که وسایل تحصیل را فراهم بکند پیشنهاد بدهید، ایشان هم پیشنهاد دادند. خیلی از مطالبی که امروز گفتید، غیر از مطلب اول‌تان، کاملاً صحیح است و بنده هم موافقم و این حرفی است که می‌گوییم شما منصف هستید، ولی قسمت اول مطالب‌تان را باز هم می‌گویم بی‌انصافی کردید، این عقیده من است صورت مذاکرات را هم مطالعه بفرمایید، ملاحظه می‌فرمایید که شاهنشاه بزرگ ما در جلسات متعدد، در کنفرانس‌های متعدد همیشه اندیشه‌های‌شان را به ملت ایران عرضه می‌فرمایند، به دولت اوامری صادر می‌فرمایند، در کنفرانس رامسر امر فرمودند که باید به فرزندان این مملکت کمک تحصیلی داده شود که هر فرد ایرانی بتواند موجبات تحصیل برایش فراهم شود. براساس آن دولت خدمتگزار هویدا که به نظر ما مجری صدیق نیات عالیه شاهنشاه است (صحیح است) چنین لایحه‌ای تنظیم کرد و به مجلس آورد فرمان شاهنشاه درباره تحصیل رایگان در اواخر اسفند ماه صادر شد براساس آن هم دولت مشغول مطالعه است و لوایحی را به مجلس تقدیم می‌کند، شما و ما اینجا هستیم آن لوایح را اصلاح خواهیم کرد. من فکر می‌کنم در چنین لایحه‌ای که برای منظور خاصی آمده، تأمین وسایل و امکان تحصیل برای اطفال و نوجوانان ایرانی، شاید لازم نباشد که تمام مسایل فرهنگی را در این لایحه بیاورند ولی اگر پیشنهادی باشد که به کمیسیون ها برود و بررسی بشود، پیشنهاد بدهید و بگذارید لایحه کامل تر بشود. چون موقع تنظیم این لایحه و طرح این لایحه همان طوری که در مملکت ما هر روز ترقی و جهشی است و به هر حال زمان فرق کرده است. براساس اندیشه شاهنشاه ما، که در آخر اسفند ماه فرامینی صادر فرمودند، مسلماً این لایحه هم باید تغییر کند. و آن تغییر براساس پیشنهاداتی است که دوستان ما و دوستان شما خواهند کرد. بنابراین از این جهت پیشنهاداتی ممکن است باشد و تقدیم خواهند کرد که انشاءالله حتماً قبول می‌شود. ملاحظه کنید مسئله امکان تحصیل برای هر فرد ایرانی یک اندیشه بزرگ انقلابی و مورد ستایش جهانیان است. این مطلب بسیار مهمی است و پیاده کردن آن در مملکتی که ۶۲ هزار روستا دارد کار ساده‌ای نیست، چون خیلی از روستاها هنوز راه ندارند و خوشبختانه در دوران انقلاب این فرزندان عزیز روستایی ما از قید و بند قرون وسطایی و فئودالیته رهایی پیدا کرده‌اند و همان طور که شاهنشاه امر فرمودند هر فرد ایرانی مکلف است کمک کند که از این وضع نجات پیدا کنیم ما هم کمک می‌کنیم و این کار لازم است. فرمودید شکوه و جلال اندیشه شاهنشاه در این لایحه منعکس نیست، البته به نظر من اشاره شما به فرمان شاهنشاه بود که در آخر اسفند ماه صادر شده، ولی عرض می‌کنم اگر پیشنهادی هم بر آن اساس به نظرتان می‌رسد که می‌شود دولت را راهنمایی کرد حالا که لایحه در شور اول مطرح است، شما هم می‌توانید این کار را بکنید، هیچ اشکالی ندارد. اگر بنده در جلسه قبل به جنابعالی ایراد داشتم چون شور دوم بود و بایستی لایحه به سنا می‌رفت، این که بگویید من در شور اول نبودم و مسافرت بودم، این به نظر من درست نیست. بنده هم حق دارم چنین عرض بکنم چون غیر از بنده همه نمایندگان محترم دارای فکر و اندیشه هستند و از بنده واردترند، می‌آیند و نظر می‌دهند. وظیفه ما این است که وقتی مقام ریاست اعلام می‌فرمایند جلسه علنی است هر کاری داریم رها بکنیم و بیاییم در مجلس بنشینیم و نظریه بدهیم و پیگیری کنیم و برای این کار به کمیسیون هم برویم و واقعاً پافشاری کنیم تا آنجایی که امکان دارد پیشنهادات صحیح مورد قبول واقع گردد. کما این که دوستان ما این کار را می‌کنند و از همان مرحله‌ای که لایحه از کمیته مرکزی حزب به اینجا می‌آید دنبال می‌کنند و تا آخرین مرحله تلاش می‌کنند ممکن است بسیاری از پیشنهادات آنها قبول نشده یا کمیسیون قبول نکند و دلایلی بیاورد که آنها قانع شوند. اگر هم پیشنهادشان قبول نشود ولو پیشنهادشان به حق هم باشد می‌آیند و گله هم می‌کنند و راست هم می‌گویند ولی دولت هم امکاناتی دارد می‌گوید به این دلائل پیشنهاد شما عملی نیست. پس مجلس ایران هر لایحه‌ای تصویب می‌کند باید لایحه‌ای کامل باشد.
و البته گاهی هم این صحبت می‌شود که چرا این لوایح تغییر می‌کند. شما بیائید موضوع نفت ایران را مطالعه کنید ببینید در ظرف ۳ سال درآمد نفت ایران کجا بود امروز کجا است. یک چنین مملکتی با چنین جهش انقلابی هر روز لایحه جدیدی لازم دارد که به مجلس بیاید. برای اینکه ما موقع تنظیم طرح برنامه پنجم اعتباراتی که داشتیم با امروز کاملا فرق کرده است که موجب سرافرازی و سربلندی ملت ایران است که دارای چنین جهشی است هر روز برای پیاده کردن افکار و اندیشه‌های چنین پادشاهی لوایح تازه‌ای لازم است. همه باید کار بکنیم و تلاش کنیم که این لوایح کاملتر شود. مسائلی را که سؤال کردید می‌شود پیشنهاد کرد و در کمیسیون هم بررسی کرد اگر مطالبی هم باشد که دولت باید توضیح دهد در جهت فکر شما می‌آید و به شما جواب می‌دهد.. باز هم بعنوان دوست از جنابعالی تقاضا می‌کنم در این ساحت مقدس، مملکتی که شاهنشاه کراراّ فرمودند برای هر فرد ایرانی هر گونه آزادی وجود دارد منهای آزادی در خیانت و ما و شما هم بآن معتقد هستیم یک وقت خدای نکرده گفته نشود که محدودیت برای ایراد نطق بوجود می‌آید.
بهیچوجه چنین نیست شما و دوستان ما، هر ایرانی هر فکری در راه اصلاح و اندیشه تعالی ایران داشته باشند می‌تواند چه در این ساحت مقدس، چه در مطبوعات و چه در سایر جوامع منعکس کنند. مملکتی است زنده و متحرک و نیروی انسانی ما روزبروز باید تقویت شود. و این لوایح است که می‌تواند نیروی انسانی بهتری برای مملکت بسازد. از میان روستاهای ما افرادی آمده‌اند و باز هم خواهند آمد. که اینها گردانندگان امروز و آینده مملکت هستند. دیگر در این مملکت تحصیل اشرافی نیست. بخوانید در یادداشتهائی که هست و گاهی در جراید می‌نویسند در نشریات ۵۰ سال قبل، شاید فقط خانواده‌های معینی بودند که تحصیلات داشتند با معلم سرخانه و امثالهم، امروز دورترین فرد روستائی این مملکت به دانشگاهها می‌رود، همین روزها در روزنامه‌ها خواندم، دکتر سخاوت نامی را دیدم (یکی از نمایندگان – علی سخاوت) بلی علی سخاوت من او را نمی‌شناسم فرزند یک فردی است از طبقه سوم مملکت که ضمن کار تحصیل کرده و امروز موجب افتخار مملکتش است. ما و شما باید شکر کنیم که چنین پادشاهی داریم با چنین اندیشه‌ای، از این اعتبار مملکت بیشتر استفاده کنیم و ازامثال این جوان، دکترسخاوتها ازمیان طبقه کم درآمد بوجودبیاید. اینها سرمایه مملکت هستند که اگرامروزدرآمدنفت هست وموجب می‌شود که چنین انسانهائی را می‌سازد، امروزاین لوایح واین لایحه درجهت تقویت چنین نیروی انسانی است که سازنده آینده مملکت ایران خواهد بود (احسنت).
رئیس- آقای دکتر مهر بفرمائید.
دکتر مهر- با اجازه مقام ریاست و همکاران عزیز، بنده چون عمر کوتاهی را در دانشگاه تهران و برای تربیت جوانان صرف کردم، خواستم چند کلمه‌ای بعرض ساحت مقدس مجلس برسانم، البته قضاوت با همکاران محترم خواهد بود. بنده خواستم قبلا عرض کنم که:
- عیب وی جمله بگفتی هنرش نیز بگوی
- نفی حکمت مکن از بهر دل خامی چند.
لایحه‌ای الآن اینجا شور اولش مطرح است بعنوان لایحه‌ای است که تأمین می‌کند وسایل تعلیم و تربیت کودکان و نوجوانان را، در نامه‌ای که همراه با این لایحه بعنوان مقام محترم ریاست مجلس نوشته شده است تذکر داده شده که این لایحه با توجه به اوامر شاهنشاه در اول اسفند ۵۲ و همچنین با توجه به اوامری که معظم له در کنفرانس پزشکی رامسر صادر فرمودند، اوامری که شاهنشاه می‌فرمایند همیشه بهترین و اصولی ترین و عالیترین راه حلها برای مسائل است. و این وظیفه ما است که آنها را درک بکنیم – مطالعه بکنیم و در راه اجرای آن کوشش و فداکاری بکنیم. همانطوریکه عنایت فرمودند لایحه شامل ۲ قسمت است. قسمت اول اینکه: کلیه پدران و مادران سعی بکنند که فرزندان خود را برای تحصیل بفرستند و در تحصیل آنها کوشش کنند و بهیچ عنوان هیچ فرزند روستائی یا شهری از تحصیل علم و دانش محروم نماند. همانطور که قبلا اشاره شده کشور ما و مملکت ما تمدنش بر روی فرهنگ و دانش و علم گذاشته شده است شعرا و فالسفه و بزرگان ما همیشه که تحصیل علم و دانش را از فرزندان خود دریغ ندارند فردوسی می‌فرماید:
- ز دانش به اندر جهان هیچ نیست
- تن مرده و جان نادان یکیست
سعدی می‌فرماید:
- هر که در خردیش ادب نکند
- در بزرگی فلاح از او برخاست.
- چوب تر را هر آنچه خواهی پیچ
- نشود خشک جز بآتش راست.
نظامی می‌فرماید:
- دانش طلب و بزرگی آموز
- تا به نگرند روزت از روز.
همه فلاسفه و بزرگان مملکت ما نظایر این نصایح را گفته‌اند و ما هر روز مثل ورد دعا می‌توانیم بخوانیم. برای ما این دستورات را فرموده‌اند ولی بعللی برای مردم ما در طی قرون مقدور نشده است که همه از علم و دانش بهره گیری کنند و من امیدوارم صمیمانه که ما بکمک این لایحه و لوایح بسیار دیگری که لازم است در اجرای فرمان مقدس شاهنشاه به مجلس تقدیم شود، موفق بشویم ریشه‌های بیسوادی را از کشور خودمان کاملا برادازیم. قسمت دوم لایحه مبنی بر این است که کلیه جوانان کشور که این موقعیت را پیدا می‌کنند و در دانشگاهها تحصیل علم و دانش می‌کنند به مملکت خودشان خدمت کنند و من وقتی وضعیت تحصیل را در دانشگاههای ایران مقایسه می‌کنم با ۵ سال پیش می‌بینم که واقعاّ تفاوت بسیاری کرده است. توجه و عنایتی که اکنون بجوانان می‌شود بهیچوجه در تاریخ ایران سابقه نداشته، همه همکاران اطلاع دارند، بنده هم شاهد بوده‌ام چطور جوانانی که در خارج به تحصیل علم اشتغال داشته‌اند از خانواده‌های کم درآمد بوده‌اند و پس از تحصیل از آنها دعوت شده به ایران بیایند بکارهای اساسی و مهم گماشته شده‌اند نظیر این وقایع را مسلم همه دیده‌اند جوانی می‌شناسم از خانواده‌های کم درآمد از شهرستانها که در خارج تحصیل می‌کرد ولی واقعاّ فقط بدنبال تحصیل علم و دانش بوده و بهیچ کار دیگری توجه نداشت و پس از آنکه موفق شد دیپلم فراغت از تحصیل را بگیرد بوسیله همین دولت هویدا از او درخواست شد در یکی از دانشکده‌های اینجا مشغول تدریس شود. و الآن این شخص معلم بسیار خوبی است و هم جوانان ما از او استفاده می‌کنند. واقعاّ جوانان باید بدانند شاید در تاریخ ایران در هیچ دوره‌ای اینقدر توجه برای تحصیل و رفاه و آسایش آنها نشده است وظیفه آنهاست که بیایند خدمت بکنند و از این وسیله‌ای که بدست آنها داده شده است استفاده کنند بدین وسیله دین خودشان را به شاهنشاه خودشان و کشور و دولت ادا کنند. همانطور که فرمودند اینلایحه نواقصی دارد و نواقص آن را همکاران پارلمانی در کمیسیونها تذکر دادند و بصورت پیشنهاد تقدیم کردند و امیدواری کامل هست که آنهائی که عملی است و آنهائی که مفید است مورد توجه قرار بگیرد و در هر صورت لایحه‌ای کاملا مفید از تصویب مجلس بگذرد. این جا صحبتی راجع به برنامه مدارس شد ما یک برنامه قدیمی در تحصیلات متوسطه داشتیم بنده صمیمانه عرض می‌کنم در چند سالی که در دانشگاه بودیم، متوجه شدیم که وقتی محصلین بدانشگاه تهران وارد می‌شوند آن اطلاعات لازم را برای تحصیل دانشگاهی ندارند و از طرفی پیشرفت علم در سالهای اخیر بقدری سریع و خارج از حد تصور بوده است که باید پایه‌های تحصیل دانشجویان بنحوی باشد که بتوانند از دانشگاههای پیشرفته استفاده بکنند. مسلماّ همه همکاران محترم اذعان دارند تمدنی که امروز خانواده بشریت از آن استفاده می‌کنند از دو قسمت تشکیل شده یک قسمت تمدن معنوی و اصول اخلاقی و نظایر اینها است، که پایه گذار آن شرقیها بودند و ایران هم در آن سهم مهمی داشته دیگر قسمت تکنولوژی و علم جدید است که باید بدون تعارف گفت که غربیها در این قسمت خیلی از ما جلو هستند آنها بمعنویت ما احتیاج دارند و ما به تکنولوژی آنها وقتی که ما از اتومبیل، رادیو، تلویزیون، هواپیما و غیر ذلک استفاده می‌کنیم باید علم بکاربردن آنها را داشته باشیم بنابراین باید پایه تحصیل را بر این بگذاریم که در دانشگاه بتوانیم این فنون جدید و تکنولوژی جدید را بخوبی بیاموزیم برنامه قدیم بهیچوجه جوابگوی این احتیاج تحصیلی در دانشگاهها نبود البته مسلم است همانطور که اشاره فرمودند باید در این قبیل مسائل به نیروی انسانی توجه کامل مبذول کنیم وگرنه ممکن است اشکالات‌مان در انجام این برنامه‌ها زیاد باشد در هر صورت چون شور اول لایحه بود بنده ناگزیر بودم که این چند کلمه را عرض کنم بنده اطمینان دارم که دولت موفق خواهد شد با کوشش هایی که می‌کند نقایص را برطرف کند و من امیدواری کامل دارم که به امید خداوند در آتیه نزدیک ریشه‌های بیسوادی از کشور، برافتد (احسنت).
رئیس - آقای فرهادپور بفرمایید.
فرهادپور - بنده فکر می‌کنم با یک نگاه مختصر به عنوان این لایحه همه قبول داشته باشیم که این لایحه، لایحه سرنوشت آینده ملت ایران، لایحه تعیین کننده سرنوشت نسل جوان و اداره‌کنندگان فردای مملکت است و چه قدر خوشحال می‌شدم اگر وزیر جوانی که مسئول چنین وظیفه خطیری است امروز برای شنیدن نظر نمایندگان موافق و مخالف و نتیجه گیری از آن درباره لایحه‌ای به این عظمت که مخالف و موافق به اهیمت و عظمت آن وقوف دارند. و تصدیق می‌کنند در اینجا حضور می‌داشتند. خوب، چه می‌شود کرد؟ از حضور جناب دکتر بطحایی قیافه مشخص و متعین سازمان آموزشی کشور این استدعا را دارم که عرایض بنده را که مختصری به گذشته وزارت آموزش و پرورش برمی گردد بدون احساس دفاع از گذشته، چون به نیت چاره جویی و راه جویی برای این وظیفه ملی، وظیفه‌ای که در آن اکثریت و اقلیت وجود ندارد وظیفه‌ای که همه با هم بایستی هر چه در قدرت فکر و خیال و نیروی بازو و اندیشه داریم به کار ببریم تا بشود این وظیفه به نحو احسن انجام بشود. به آقای وزیر جدید که مسئول چنین امر خطیری هستند یادآوری کنید بازگو بفرمایید بعد از سال ها گفت و شنود درباره معایب و نقایص نحوه آموزش انتفاعی، نحوه آموزشی که بچه پولدار در بهترین مدرسه و بچه فقیر اگر مدرسه‌ای در دسترش بود در پایین‌ترین سطح تحصیل می‌کرد و متأسفانه گردانندگان وقت وزارت آموزش و پرورش مدافع این فکر غلط بودند، آن دستی که همیشه به یاری ملت ایران برمی‌خیزد و یک تنه امکانات را برای تمامی ملت فراهم می‌کند از آستین به در آمد و رهبر بزرگ ملت، امر به تعلیمات عمومی مجانی ۸ ساله با سطح مساوی و امکان مساوی برای تمام فرزندان این آب و خاک صادر کردند این امریه در اول اسفند تکلیفی برای گردانندگان وزارت آموزش و پرورش روشن کرد که متأسفانه من می‌بینم لایحه‌ای که مطرح است محصول دماغ گردانندگان سیستم آموزش انتفاعی است و به هیچ‌وجه اولین لایحه‌ای که بعد از فرمان ملوکانه به مجلس داده می‌شود کافی و وافی به تحقق این فرمان نیست (عده‌ای از نمایندگان - صحیح است) جناب دکتر الموتی به تاریخ تقدیم لایحه توجه بفرمایید در ۲۰/۱/۵۳ این لایحه زیر شماره ۸۹۴ به مجلس داده شده یعنی محصول مطالعه ۲ ماه اداره کنندگان گذشته آموزش و پرورش ایران در اجرای امریه مبارک شاهانه، که بر او اضافه فرموده‌اند در معرفی وزیر جدید وظایف جدیدی از نظر تجهیز روحی و اخلاقی و از نظر پرورش جسمی اطفال این مملکت در برابر یک چنین وظیفه خطیری، وزیر آموزش و پرورش و اولیای این وزارتخانه تصور کردند که با این لایحه می‌توانند به‌این فرمان جنبه اجرایی و تحقق بخشند (دکتر الموتی - آقای فرهادپور اوامر شاهنشاه در کنفرانس رامسر بود). به هر حال این لایحه دو ماه بعد از فرمان آموزشی که در اسفند ماه صادر فرمودند در ۲۰/۱/۵۳ یعنی در اوان شروع کار مجلس در سال ۵۳ به مجلس داده شده است، روزی که لایحه را دادند در فروردین ماه وسیله دستگاهی داده شد که از ۲ ماه قبل مأمور اجرای فرمان آموزشی ۸ ساله همگانی رایگان در سطح کشور است و لایحه در زمانی مطرح است که مردم ایران بیش از ۲ ماه است که بابت صدور چنین فرمانی جشن گرفتند و چراغانی کردند و به انتظار اجرای این فرمان که در متن خود فرمان تاریخ اجرا را از اول شهریور امسال مقید کرده است. بنابراین تمام کارهای مقدماتی که وزارت آموزش و پرورش باید فراهم بکند باید موجباتی باشد که تحقیق چنین فرمانی را در اول مهر سال ۵۳ برای مردم این مملکت تأمین کند و ما به عنوان نمایندگان ملت موظف هستیم که دستگاهها و سازمان های اجرایی را به اجرای چنین وظایفی بیشتر آشنا کنیم گوشزد بکنیم و آنها به تکلیف‌شان پی ببرند. به نظر من بعد از صدور چنین فرمانی لایحه‌ای از مجلس بگذرد که در آن نوشته بشود، در هر جائی که امکان فراهم بود، تصویب چنین قانونی، تصویب چنین عبارتی بنظر من گناه نابخشودنی است، فرمان معنایش این است که باید امکان فراهم باشد بفرمایش اخیر اعلیحضرت در شرفیابی وزیر جدید باز توجه کنید که می‌فرمایند بچه را به سمت مدرسه بردن صحیح نیست مدرسه را ببرید پیش بچه‌ها، در محلی که احتیاج دارند در محلی که ضرورت دارد، کار سنگین است، خطیر است، بزرگ است، کاری است در خور اینکه ما برای نسل آینده آنچه می‌خواهیم بسازیم در تحقق این فرماناست و حتی اولیاء آموزش و پرورش ناگزیر باید در طرز فکر خودشان در تشریفات خودشان در سیستمی که در گذشته داشتند تجدید نظر کنند. من شخصاّ معتقدم سازمان گذشته آموزش و پرورش قادر بانجام چنین وظیفه خطیر نیست (شیخ رضائی - صحیح است) من اگر وزیر جدید آموزش و پرورش اینجا تشریف داشتند از ایشان خواهش می‌کردم که محیط آموزش و پرورش آنقدر باید منزه و پاک باشد که حتی تصور شایعاتی در محوطه آن نرود بایستی در انتصابات گذشته تجدید نظر کنند آقای دکتر بطحائی بایستی برای اینکار ضوابط بهتری در نظر بگیرید غیر از آنچه در گذشته بود باید تمام امکاناتی که در آموزش و پرورش روی خاصه خرجی یا احیاناّ روی ایجاد محیطی که عناصری واقعاّ مفید از اینجا فرار کردند باید برگردانید ما به نیروی انسانی در وزارت آموزش و پرورش احتیاج داریم همه تان هم از کمبود نیروی انسانی صحبت می‌کنید بعد ببینید چه تعداد از کارکنان کارآزموده شما یا بمیل یا به اجبار برای فرار از خاصه خرجی‌های گذشته به سایر مؤسسات رفته‌اند شما ببینید چه نیروئی در آموزش و پروش شما بکار غیر وظیفه گرفته شده‌اند حتی بکار حزبی اینها یک وظیفه ملی است در این برهه از زمان (دکتر الموتی – اینها چکار بحزب دارد کار حزبی هم وظیفه ملی است) جناب دکتر الموتی – یقین دارم که اگر توضیح بدهم شما با من همفکر خواهید شد که انجام خدمت اداری یک وظیفه است فعالیت در حوزه حزبی هم وظیفه دیگری است ولی حقوق گرفتن از اداره و کار دیگر انجام دادن و بهمین دلیل سرمشق بدی برای دیگران شدن این کار درستی نیست (دکتر الموتی – در حزب ما چنین نیست) (دکتر بهزادی- مواردش را اسم ببرید) اصراری نداشتم که اسم ببرم، ولی چون دوست عزیز آقای مظهری از مجامله صحبت کردند بی مجامله صحبت می‌کنم شما راهنمای تعلیماتی دارید اینها چنین درگیر کارهای حزبی هستند که کار راهنمائی را انجام نمی‌دهند شما مشاور عالی وزیر کشور دارید که در منطقه گرگان انجام وظیفه می‌کرد شما امثال اینها زیاد دارید ولی برای اقلیت امکان چنین استفاده‌ای نیست جناب الموتی، اگر بتوانیم دوستانی که در کادر اداری داریم اینها را حداقل حقوقشان را حفظ کنیم کهبانجام وظیفه اداری خودشان بپردازند کار مهمی کرده‌ایم (دکتر الموتی – حزب شما اعضای زیادی ندارد ولی حزب اکثریت عضو زیادی دارد ممکن است که در ادارت هم کار کنند) کار به زیاد و کمی ندارم ولی زیاد عشو داشتن دلیل استفاده ازآنها در کارحزبی نیست بهرحال یقین دارم رئیس محترم دولت شما (یکنفر از نمایندگان – کارمند دولت هم حقوق سیاسی دارد) کارمند دولت حقوق می‌گیرد وظیفه اش را انجام می‌دهد بعد از وقت اداری برود هر کاری دلش می‌خواهد بکند این برای حزب شما خوب نیست من یقین دارم دبیر کل عزیزتان، رئیس محترم دولت هم اگر این موارد را به ایشان گزارش بدهند نفی می‌کنند و نمی‌پذیرند و حتماّ اصلاح می‌کنند برای اینکه آنها بخوبی واقف هستند که یک وظیفه دولتی دارند بعد از انجام وظیفه دولتی یک وظیفه حزبی و هم مسلکی، بهر حال مأمورین وزارت آموزش و پرورش بحکم وظیفه‌ای که دارند و بحکم آنچه که باید مورد احترام بچه‌ها باشند بنظر من اگر در کار اداری شان بی نظر باشند و اگر از آنها وظیفه اداری خواسته بشود از سایر دستگاهها عناصر پختهٔ کارآزموده بوزارت آموزش و پرورش برمیگردند و می‌توانیم از حداکثر نیروئی که ممکن است در اختیار بگیریم استفاده کنیم یک چنین وظیفه ملی و مملکتی که واقعاّ همه باید کمک بدهیم، کار، کار سنگینی است کار شوخی نیست باید کمک کنیم تا این وظیفه تحقق پیدا کند بنظر من اگر معاون محترم وزارت آموزش و پرورش عنایت بفرمایند اجرای فرمان ملوکانه برای شما در مرحله اول ایجاب می‌کند که ببینید در چه مناطقی در گذشته به علت جنبه‌های غیرانتفاعی آن مناطق کسر کار داشتید دبستان نداشتید کلاس راهنمایی نداشتید شما در یک فرمانداری کل کهکیلویه و بویراحمد برای تمام بچه‌ها ۴۰۰ دبستان رسمی دارید ولی برای محصول ۴۰۰ دبستان رسمی ۱۱ دوره راهنمایی دارد اینها سدها و موانعی است در برابر جوانان آن طبقه که بش از طبقه مرفه و اعیان، که می‌توانند در مدارس نیمه فرنگی ایران یا در مدارس فرنگی خارج، بچه‌های‌شان تحصیل کنند آن طبقه بیشتر مورد توجه است این فرمان شاه مملکت است (صحیح است) شما در اول مهر امسال باید آمادگی داشته باشید که هیچ بچه‌ای، هیچ طفل واجب‌التعلیمی، از امکان رفتن به مدرسه محروم نباشد این امکان مسئله الزام پدر و مادر نیست این را به شما عرض کنم انقلاب اجتماعی ایران موجب آن شده است که رشد اجتماعی ما با همه جهش و فعالیتی که در رشته اقتصادی داریم و کوششی که دولت می‌کند جلوتر از دولت می‌رود شما امروز با مشکل پدری که بخواهد بچه‌اش به مدرسه برود روبه‌رو نیستید این آرزوی پدر و مادر است من یک دلاک حمام را می‌شناسم که روزی ۱۴ ساعت در محیط مرطوب کار می‌کند، هر سال از من یک توصیه می‌گرفت که از بچه‌اش آن ۱۶۰ تومان را نگیرند که داد زدیم و به داد ما نرسیدید و بالاخره شاهنشاه ما به داد ما رسید (صحیح است) آن دلاک می‌گفت و ناله می‌کرد که من از نان خود می‌برم که سرنوشت بچه‌ام آن نباشد که ۱۴ ساعت مثل من در محیط مرطوب حمام مجبور باشد کار کند. او باید درس بخواند به دبستان برود، به دبیرستان برود، به دانشگاه برود و برای مملکت یک عضو مفیدتری باشد امروز یک چنین روحیه‌ای بر جامعه ایرانی بر اثر انقلاب شاه و ملت حکومت می‌کند شما امروز محتاج این نیستید که بگویید هر پدر و مادری اگر بچه‌شان را به مدرسه نفرستادند جرم‌شان می‌کنیم باید بگوییم اگر شما مدرسه تهیه نکردید شما را جرم می‌کنند به همین دلیل بنده پیشنهادی برای تغییر ماده دوم این لایحه تقدیم می‌کنم که به جای آن حکم وزارت آموزش و پرورش ملکف باشد از اول مهرماه ۱۳۵۳ در اجرای فرمان رهبر ملت ایران در تمام مناطق ایران برای اطفال ایرانی موجبات تحصیل را فراهم بکند (احسنت) (دکتر الموتی - قبلاً چنین پیشنهادی داده شده است) خیلی متشکرم اگر چنین پیشنهادی داده شده است متفقاً در کمیسیون رأی خواهیم داد و امیدوارم که این پیشنهاد رد نخواهد شد این پیشنهادی است که به تأیید لیدر اکثریت هم رسیده است (دکتر الموتی - بسته به نظر کمیسیون است چون در کمیسیون آزادی مطلق هست) در این مورد اگر از انضباط و دیسیپلین فراکسیونی استفاده کنید کار خوبی کرده‌اید بنابراین وقتی این اصل را قبول بکنید دیگر در ماده ۲ مطلب، در هر محلی که موجبات تعلیمات عمومی به موجب قانون تعلیمات اجباری ۲۵ یا ۳۰ سال پیش فراهم بود معنی و مفهوم ندارد ما بعد از این، از مهر امسال به بعد، از شما قبول نمی‌کنیم جایی که بچه‌های لازم‌التعلیمی باشند، شما بفرمایید در آنجا وسایل و موجبات نداریم از حالا بروید نیروهای لازم را نیروی ضایع شده تان را پس بگیرید خود شما آقای دکتر بطحایی می‌دانید که برای اجرای این فرمایشات تشکیلات شما احتیاج به دگرگونی بنیادی دارد تجدید نظر کنید به طرف مناطقی بروید که واقعاً محتاجند و برای آنها مدرسه فراهم کنید در زمینه هم سطح کردن طرز تدریس باز خوشبختانه اینجا رهبر بزرگ ملت به داد شما رسیدند طرق علمی و فنی این مطلب را در فرمان شاهانه به وزارت آموزش و پرورش ابلاغ کردند شما از ماهواره‌ها استفاده می‌کنید و بهتر و کاملتر از آن از کاست تلویزیونی استفاده کنید و این مانع از آن نیست که در فکر تربیت و اعزام معلم برای مناطق دورافتاده نباشید این کار آقای دکتر بطحایی یک جهاد است در این جهاد خاصه خرجی فلان عزیز دردانه، که به ده نمی‌تواند برود و فلان عزیز کرده در فلان‌جا نمی‌تواند خدمت کند نباید جا داشته باشد. این مطلب باید حکم بدهد که شما به یک شهری که ده سال به رئیس آموزش و پرورش آن لقب کل ندادید و این شهر از آموزش و پرورش معمولی هم محروم است باید مأمور شما به منطقه‌ای که وظیفه دارد برود کار بکند و انجام وظیفه کند نه این که مأمور شما به جایی برود که برایش اضافه کار و انعامی می‌دهند برود کار کند و برای ما راهنمای تعلیماتی بفرستند و یک راهنمای تعلیماتی بخواهد یک شهرستان را به آن ترتیبی که عرض کردم اداره کند، به نظر من توجه به امر اخیر شاهانه برای مردم این مملکت جنبه حیاتی دارد تجهیز روحی اطفال پرورش جسمی، شما در تهران در دوره آموزش انتفاعی حتی این ضابطه را نگذاشته‌اید که در مقابل یک یا دو هزار تومان پولی که می‌گیرند، مدرسه باید چند متر مربع زمین داشته باشد و در مقابل این پولی که برای بچه شما و بچه من می‌گیرند یک متر جا نیست که تکان بخورند آن وقت ما می‌خواهیم پرورش جسمی بدهیم باید عرض کنم اصل کمبود کار کمی وزارت آموزش و پرورش را قدری جبران کرده‌اند (دکتر الموتی- بعضی از مدارس ملی خدمت کرده‌اند) بنده حرفی ندارم ولی در مقابل کمبودهای کیفی‌شان شما هم با من هم فکر باشید بروید ببینید که بچه‌ها در شهر تهران که زندگی پدر مادرها آپارتمان‌نشینی شده و خانه‌های کوچک، در مدرسه چقدر فضا در اختیار این بچه‌ها است. در هر حال این شرایط لازم بود، و اما از کارهایی که بعد از فرمان شاهنشاه در مورد رایگان شدن تحصیل انجام شده فقط یک کمیسیون برای خرج دو میلیارد تومان تشکیل شده که آن هم شما می‌دانید که با چه کیفیت و با چه کسانی تشکیل شده به هر حال ما در این موارد به شما کمک می‌کنیم راهنمایی می‌کنیم فکر می‌دهیم و هیچ تعصبی هم نداریم.
چون این کار هم مربوط به بچه بنده و هم مربوط به بچه آقای الموتی است که معلوم نیست بچه‌اش عضو حزب ایران نوین باشد یا بچه بنده عضو حزب مردم باشد، آنها به اختیار خودشان آزاد هستند همان طور که درس دموکراسی دادید آنها آزادند و خودشان می‌دانند عضو کدام حزب بشوند. بنابراین بحث حزبی نداریم بلکه بحث ما بحث ملی مملکتی است، اگر مطلبی عرض می‌کنم تا آنجایی که قابل قبول است بفرمایید، آقایان هم هر تصمیمی می‌گیرید بگذارید این کار و این وظیفه بزرگ ملی را با هم کمک بدهیم و به سر منزل مقصود برسانیم. به نظر من در دستگاه آموزش و پرورش به مسأله پرورش جسمی توجهی نبوده است جناب دکتر رهنمودی می‌توانند مصدق عرایض بنده باشند، ورزش در مدارس ما آنجا که زمین و آب و هوا است، وسیله و معلم نیست، در تمام دهات و روستاها و حتی در شهرهای دورافتاده در آنجا که شما هیچ محظوری از نظر زمین و فضا و هوا ندارید متأسفانه آنجا نه معلم دارید و نه ورزش و آنجا هم که زمین و فضا ندارید انباشته از معلم و وسایل است (صحیح است). یک فکری بکنید این مسأله را که عقل سالم در بدن سالم است، خود شما در کتاب ابتدایی نوشته‌اید به بنده، و امثال من درس دادهاید. چرا اصرار دارید که بچه‌های مردم به جای این که در زمین‌های ورزشی روح‌شان و جسم‌شان پرورش پیدا کند و سالم بار بیایند در تریاهای زیرزمینی با هزار عوامل مسموم کننده باشند. شما چرا متقاضی این نیستید که صبح‌ها سینماها را ببندند، بچه‌ها نروند و از مدرسه فرار نکنند (صحیح است)، کار راه حل دارد و بارها آقای الموتی فرمودید که راه حل‌هایی وجود دارد راه حل‌های ایرانی برای مزاج ایرانی، خیلی خوب پس با این وصف ما می‌توانیم خیلی راحت فکر کنیم، ببینیم چه باید بکنیم، بچه که از خانه می‌آید بیرون به مدرسه می‌رود، پول پدر مادر صرف می‌شود، پول برای آموزش صرف می‌شود، ولی این بچه به جای این که درس بخواند و به مدرسه برود، توی تریا آنجا که زنگوله می‌زنند، چه می‌زنند در هوای تاریک و توی سالن سینما می‌رود. به نظر من این وظیفه آموزش و پرورش است که باید از دستگاهها بخواهند که به چنین مکانی جواز ندهند، بروید این باشگاه‌های تفریحات سالم را بازیدید کنید هر کدامش سالم بود به گردن شما و هر کدام که ناسالم بود ببندید، آخر همهاش که نمی‌شود تعارف کرد، این یک وظیفه خطیری است در اجرای اوامر شاهنشاه امکاناتی که در اختیار من و شما گذاشته شده چرا باید کوتاهی بکنیم، این چه ظلمی است که در حق بچه‌هایمان می‌کنیم، با این کوتاهی که در مدیریت گذشته آموزش و پرورش بوده است و انشاءالله در آینده با تغییر چهره‌ها و با تغییر بنیادی این وزارتخانهها بشود امیدوار بود وظایف خطیری که به عهده آنها محول شده به نحو احسن و اکمل انجام بشود، بنده با ارزوی رساندن پیام بنده به جناب وزیر و این که تأثیر این عرایض را لااقل در منطقه بویر احمد و کهکیلویه ببینم به عرایضم خاتمه می‌دهم (احسنت).
رئیس- آقای سعید وزیری بفرمایید.
سعید وزیری- جناب رئیس، همکاران محترم دو فرمان تاریخی و بی‌نظیر شاهنشاه ایران یکی همان فرمانی که بر آن اساس لایحه امروز مطرح شده است و دیگر این که آقای فرهادپور الآن با اصرار تمام در گفتارش تأکید می‌کند که در تقدیم لایحه اش دولت چرا تأخیر می‌کند، بنده یقین دارم که بزودی تقدیم خواهد شد، این هر دو جهتش در حدی است که اجازه نمی‌دهد بحث در آن محصور به صحبتهای بین الاثنین و خصوصی شود مسأله تأمین وسائل تحصیل برای فرزندان این مملکت اعم از طریق تعلیمات عمومی یعنی بعنوان تهیه کردن وسائل این تحصیلات یا بر اساس این فرمان شاهنشاه یعنی مجانی کردن تعلیمات برای فرزندان این مملکت، این اساسی ترین مطلبی است که جان دموکراسی و حیات این ملت بستگی باین دو فرمان دارد، اهمیت مسأله در این حد است که وقتی همه نوع کار در این مملکت انجام می‌گیرد، برای مخالفان آشتی ناپذیر ایدئولوژیک انقلاب ایران بصورت قابل تحمل بنظر می‌آید، ولی وقتی فرمان مجانی شدن تحصیلات برای نوباوگان این مملکت صادر می‌شود صدای این سوگند خوردگان آشتی ناپذیر ایده ئولوژیک از ترس اهمیت این فرمان بلند می‌شود اهمیت این فرمان در اینجاست جناب آقای حکمت یزدی شکوه و جلال این فرمان با کلمات و الفاظی که انتظار دارید نمی‌شود نشان داد، شکوه و جلال این فرمان در درد دلهای آن سلمانی که در حمام به فرهادپور میگفته است، آن رانندهٔ تاکسی، آن کارگران، آن دهقانان و تمام زنان و مردانی است که در روز صدور این فرمان شاهنشاه، همه دست بدعا و شکر بدرگاه خدا بر آسمان بلند کردند و بجان این شاه دعا کردند، جلال و عظمت این فرمان را انتظار نداشته باشید که در حرفهای من یا درکلمات یک نویسنده یا یک رمان-نویس یا یک ناطق در اینجا و آنجا بیابید، شکوه و جلال و عظمت این فرمان در دلهای فردفرد زنان و مردان ایرانی است در شهرها در روستاها در کارخانجات و مزارع و فرزندانی که هنوز در بطن این ملت هستند و در نسل آیندهٔ زندگی خواهند کرد، شکوه و جلال این فرمان در بطن تاریخ نهفته است شما می‌پرسید همکار عزیز که در گذشته چه کرده‌اند؟ انقلاب برای آن شده است که تکلیف چه کردن‌های آینده را روشن بکنید، بموجب این فرمان و بموجب این قانون و بموجب حمایت و پشتیبانی اصیل و مستمر ملت ایران، محکوم و مجبور هستیم و محکوم هستند که این فرمان همایونی را اجرا بکنند و به ثمر برسانند، صحبت از مختصر پاداشی برای معلم کردید، وقتی صحبت از علم و فضیلت و تقوی بمیان می‌آید مثل اینکه صحبت پاداشهای مختصر دیگر به پشیزی نمی‌ارزد، معلمین آنقدر با شرف، با فضیلت و با تقوی هستند که اگر برای آنها محیطی مناسب برای نشو و نمای فضل فراهم نمائیم اگر ما بآنها بخاطر فضل و تقوای آنها، ارزش قائل بشویم خیلی بهتر است، آنها آنقدر کوته بین نیستند که برای چندرغاز پاداش و حقوق از انجام وظیفه شان سرباز زنند همچنان که سالیان سال است که این طبقه شریف معلمین وظیفه شان را انجام می‌دهند و خواهند داد و ملت ما هم تحت رهبری شاهنشاه همیشه از طبقه معلم پشتیبانی کرده است و در برابر تمام آنها در برابر فردفرد آنهائیکه وظیفه خودشان را به بهترین وجه انجام می‌دهند سرتعظیم فرود می‌آورد (صحیح است – احسنت) سعی کنید جامعهٔ تقوی و فضیلت بوجود بیاورید نه جامعه پول و پاداش. در اینجا صحبترا باینصورت مطرح کنید، که کجاست ارزش تقوی و فضیلت، باینصورت مطرح کنید، که کجاست ارزش تقوی و فضیلت، باینصورت مطرح نکنید که چندرغاز پول بکسی می‌دهید یا نمی‌دهید این صحبت را مطرح نکنید (یکنفر از نمایندگان – این مطالب را شما خودتان گفتید) بلی من مطرح می‌کنم ولی شما هم مطرح و صحبت کنید، با تقوی و فضیلت باشید سخن گفتن از فضیلت و تقوی سهل است ولی عمل کردن بآن اگر محال نباشد یقیناّ مشکل است و بخاطر همین مشکل بودن می‌بایست برای آن ارزش قائل شد اگر کار ساده‌ای بود که ارزش نداشت، کار مشکلی است، اینقدر صحبت از پول بمیان آوردن است که قاضی را، معلم را، وکیل را، کارمند را یادیگری را در مسابقه جلال و شوکت و نخوت و غرور بسوی پول و مقام و اتومبیل سوق می‌دهد و نمی‌گذارد که بسوی شرف و تقوی و فضیلت و علم برود، این را بگذارید برای اشخاص دیگر، در مورد معلم برای همیشه بسینهٔ فراموشی بسپاریم. من تردید دارم دورهٔ تعلیمات راهنمائی با شکست مواجه شده باشد این یکی از سیستم‌های صحیح و مدرن آموزش و پرورش است، این یکی از کارهای درست است که بطور صحیح در کشور ما معمول شده، بنده تردید ندارم و هرگز در این فکر نبودم و در هیچ موردی ابراز تخصص نکرده‌ام در این مورد یا کسانی اطلاعاتی در اختیارم گذاشته‌اند یا گزارشاتی به بنده داده‌اند و چنین چیزی نبوده است من بعنوان یک هموطن اطلاع دارم که این برنامه‌ها نه تنها با شکست مواجه نشده است بلکه قرین پیشرفت و موفقیت هم بوده است. هر روز برنامه‌ها را مورد تخطئه و مظان تردید و در معرض تجدید نظر قرار ندهید. عیب برنامه آموزش و پرورش ما این بوده است که هر روز با سلیقه‌های مختلف و ندانم کاریها بعضاّ مورد تردید و انتقاد و تجدید نظر قرار می‌گیرد، باید یک برنامهٔ آموزش ملی و صحیح بر اساس علم و تکنولوژی جدید و نیازمندیهای این ملت و مملکت بطور مستمر و دائم اجرا بشود تا بتواند یک ملت شایسته و لایقی را در دامان خود بپروراند بیائیم برنامه‌ها را در مظان تردید و تجدید نظر قرار ندهیم، سعادت و خوشبختی و پیشرفتیکه در مملکت نصیب ما شده است فقط در سایهٔ ثبات رژیم حکومتی ماست، باید از این ثبات حداکثر استفاده را بکنیم و برنامههای خوب و اصیل را ادامه بدهیم تا به نتیجه مطلوب برسیم. در مورد این فرمان و این لایحه صحبت از انفاق نیست که یکنفر بعنوان سرپرست قانونی انفاق بکند یا نکند، بچه اش را بمدرسه بفرستد یا نفرستد ما در دورانی زندگی می‌کنیم که شاهنشاه فرموده است که بچه‌های این مملکت غصهٔ هزینهٔ تحصیل را نخورند اعم از اینکه پدر بدهد مادر بدهد یا سرپرست قانونی بخواهد بدهد. این را ملت می‌دهد این پول از درآمد این ملت بفرمان پادشاه این ملت است صحبت از انفاق و گفتن انفاق نیست، صحبت از اینکه چگونه سلمانی یا کارگر، اتفاقاّ نه آن کارگر، نه آن سلمانی و نه آن دهقان و نه آن مرد متوسط هیچیک نباید غصهٔ هزینهٔ زندگی بچه هایشان را بخورند مملکتی که حتی هزینهٔ تحصیلات عالی فرزندانش را هر روز بصورتی می‌پردازد او غصهٔ این را ندارد، که چگونه هزینه تحصیلات ابتدائی را پرداخت کند. یقیناّ دولت پرداخت خواهد کرد مسأله مهم اینست که عرض کردم این اساسی ترین مطلبی است که در مملکت ما مطرح است، درست است ما انقلاب ارضی را انجام دادیم، زمین بدهقانان دادیم، کارگران را در سود کارخانجات سهیم و شریک کردیم، زنان آزاد شدند، بسیاری از حقوق سیاسی و اجتماعی و اقتصادی در مملکت ما برای اکثریت مردم تأمین شد ولی برای پاسداری از تمام این پیروزیها ملت باید آماده بشود و آماده نخواهد شد مگر اینکه باسواد بشود. بهمین دلیل است که آشتی ناپذیرهای سوگند خورده انگشت روی این نکته می‌گذارند و فقط این را می‌گویند. و درست بهمین دلیل است که فردفرد ملت ایران برای بهتر اجرا شدن و کامل اجرا شدن و کاملتر اجرا شدن و صحیح تر به نتیجه رسیدن این فرمان شاهنشاه ایستادگی خواهند کرد. استمرار و مقاومت بخرج خواهند داد تا این تنها پایگاه مهم ادامه حیات دموکراسی به پیشرفت خود ادامه بدهد با سواد شدن فرزندان این سرزمین حتماّ باید تأمین بشود. تردیدی نیست که در اجرای چنین برنامه‌ای تنها پدر و مادرها وظیفه ندارند بلکه مسئولان آموزش و پرورش هم وظیفه خطیری بر عهده دارند و خواهند داشت تردیدی نیست همانطور که می‌گویند، همانطور هم تعهد می‌کنند و همانطور که در قانون برای پدر و مادرها تکلیف تعیین می‌کنند بی تردید برای مسئولین هم حتماّ باید ضابطهٔ قانونی باشد، معلوم و مدون و نوشته شده و معلوم بشود هر فردی که بخواهد در اجرای این فرمان قصور بکند باید مجازات بشود من مخصوصاّ برای کلمهٔ مجازاتی که در فرمان شاهنشاه بآن کلمهٔ مقدس اشاره شده است تکیه می‌کنم و در مقابل آن سرتعظیم فرود می‌آورم. اما برای من این مسأله مطرح نیست که وزیر هست یا نیست، همه هستند. این حرف در اینجا محبوس نمی‌ماند.
این صحبتها در این مکان و در این چاردیواری اینجا باقی نمی‌ماند که وزیر بشنود یا نه، ایشان وزیر است، شما معاون وزیر و شما وکیل و تمام فردفرد ملت ایران این حرف را می‌شنوند. و بدنبال این حرف هستند. شما معلوم کنید که بفرزندان ما چه می‌خواهند بیاموزند. این مسأله اساسی است اگر این مسأله روشن بشود هرگز این بحث پیش نخواهد آمد که بهنگام مجانی شدن تحصیلات در زمینه مدارس ملی چه تخفیفاتی بدهند یا ندهند. چه کسی زیادتر پول بدهد یا ندهد. یعنی برنامه مشخص می‌شود و همان برنامهٔ یکنواخت و غیر طبقاتی اجرا می‌شود. اصلا این صحبت پیش نمی‌آید که چه کسی می‌تواند برای فرزندان خود بیشتر هزینهٔ تحصیلی بپردازد یا نپردازد. مسأله اینستکه فرزندان ما را آدم تربیت کنید. آدمهائی تربیت کنید با فضیلت با تقوی که حرمت ایرانی بودن را بفهمند. حرمت خانواده را بفهمند، دین داشته باشند. تقوی داشته باشند، اخلاق داشته باشند یا قدرت و استقامت در مقابل طوفانهای حوادث بتوانند بایستند. این مملکت باید روی آدمهایش بایستد، آدم تربیت کنید آدمکها هرگز نخواهند توانست در مقابل طوفان حوادث ایستادگی کنند، نخواهند توانست مقاومت کنند. . در مقابل طوفان حوادثی که برای تمام ملتها وجود دارد آدمها می‌توانند استقامت کنند نه آدمکها ما معلم داریم، معلمان خوب هم داریم جناب آقای دکتر یزان پناه ابوریحان بیرونی را معلم ثانی گفتند. ما معلم ثانی در ردهٔ معلمها داریم (چند نفر از نمایندگان – فارابی را معلم ثانی می‌دانند) بلی فارابی، ما در ردهٔ معلمان جهانی معلم ثانی معلم ثالث داشته‌ایم. هم اکنون هم داریم. آنروز بمناسبت سالزور جلال الدین مولوی از جلال الدین همائی اسم بردم، تجلیل کردم و هنوز هم عقیده دارم فردفرد شما هم عقیده دارید که در ایران اعم از ردهٔ تعلیمات ابتدائی و متوسطه و عالی ما معلمان بسیار بسیار عالی، خوب و دانشمند و با فضیلت و تقوی داریم بر آنها تکیه کنید، بآنها احترام بگذارید. نگذارید در جامعهٔ آموزش و پرورش معلمان مرعوب هوچیها باشند. مسأله اینستکه معلمان را دراختیار صنف درست کن‌ها قرار ندهیم. معلمان رابگذارید دانشمندان، دانش – دوستان، ایران پرستان و شاهدوستان رهبری کنند. نه آنها که هر روز بنا بحرفه هوچی بودنشان در هر زمانی می‌توانند هوچی باشند و کارگردان بشوند. نگذارید شرف معلم، دانش معلم و تقوای معلم، آن معلمی که می‌آید در روز تولد شاه خانهٔ او را گلباران می‌کند، اعتقاد و صمیمیت دارد، ایرانی است دستخوش اغراض هوچیها قرار بگیرد بگذارید آن معلم در جامعهٔ آموزش و پرورش بال وپر بگستراند و در آنجا سایه بیفکند او در آنجا حکومت بکند شما هم معلم هستید آقای وزیر آموزش و پرورش هم معلم است. اما این لایحه مواد دیگری دارد در مورد جوانان و دانشجویان که باید تحصیل کنند و در این مملکت خدمت نمایند اگر محیط تقوی و فضیلت و دانش را تصویب بکنید فرزندان ما که بخارج رفته‌اند برمیگردند اگر فرزندان ما بدانند از بچگی و کودکی که فضیلت و تقوی چیست و بذر ایمان و اعتقاد بایران در دل او کاشته شود دیگر همه مسائل حل است و این محیط آموزش و پرورش است که بذر ایمان و اعتقاد باین ملیت و اعتقاد بناسیونالیسم ملی ایرانی را در نهاد آدم می‌کارد بذر ایمان و اعتقاد به نظام شاهنشاهی ایران را، از کودکی باید در دل او نهاد این نونهالان ایرانی بکارید. آنوقت دیگر نمی‌ترسید که آنها بروند بخارج و برنگردند بلکه هرجا که می‌روند یک پرچم کوچک ایران و عکس شاه ایران را در جیب خود می‌گذارند و می‌برند ۱۰ سال، ۱۵ سال درس می‌خوانند و برمیگردند در زیر پرچم شاهنشاهی بزرگ و در پایتخت و سرزمین ایران بزرگ به ملتشان خدمت میکنندو فرآورده‌های دانششان را بایران می‌آورند و تقدیم می‌کنند. منتهی این تضمین را باید برای آنها فراهم کنید از یکطرف آنها را ملت دوست و ایران دوست و مملکت- دوست تربیت بکنید و از طرف دیگر بآنها یاد بدهید که اطمینان پیدا بکنند که تبعیض نخواهید کرد. من با تمام اعتماد و از صمیم قلبم با این موادی که آورده‌اید که حتی بر اساس مواد قانون، فرزندان ما را ملزم و مطمئن بکنید که بدانند، گذشته‌ها دیگر گذشته است. اگر در کاشتن. بذر در گذشته دیگران وگذشتگان اهمال کردند، امروزتصمیم داریم، روز از نو روزی از نو هم بذر وطن- پرستی و شاه دوستی و ناسیونالیسم ایران را در دلهاشان بکاریم و هم سوگند می‌خوریم که تبعیض نکنیم و روز از نو، روزی از نو اینکار را خواهیم کرد و بر اساس قانونی آنها را متوجه کنید که بسیار درست کار کردید. آنها را بر اساس مواد قانون موظف می‌کنیم که گذشته ما گذشته است، از فردا شما هم باید برگردید و خدماتتان را باین مملکت انجام بدهید و دین خود را به این آب و خاک بپردازید و حتی من صد در صد بعنوان یک ایرانی موافقم که بر اساس قانونی آنها مکلف هستند که برگردند به این مملکت و خدمتشان را ارائه بدهند. خیلی ببخشید جناب آقای رئیس، همکاران محترم هر کس یک وقتی در عمرش احساس می‌کند که یک وظیفه‌ای دارد و باید انجام بدهد. من همیشه احساس می‌کردم و می‌کنم که مملکت ما احتیاج بآدم دارد، همیشه من باین مسأله فکر می‌کردم و همیشه مسألهٔ مهم وطن ما اینستکه مملکت ما، احتیاج بآدم دارد. و این آدمها هستند که باید بار سنگین ناسیونالیسم ایرانی را بدوش خودشان، بدوشهای قوی خودشان بکشند من فکر می‌کنم بهر ترتیبی که هست این آدمها باید در این مملکت تربیت بشوند. همه چیز ما فرهنگ، سنن باستانی، دین، من تکیه می‌کنم روی دین و این همان حرفی است که شاهنشاه در فرمایش اخیر خودشان گفتند که این آموزش و پرورش را مبتنی بر تعلیمات و اعتقادات دینی و اخلاقی بکنید، همه چیز همهٔ آموزشها را در زیر چتر دین قرار بدهید ایران دوستی هم جزء دین است. با این دین. با این تقوی و با این فضیلت فرزندان ما را تربیت کنید. بگذارید آدم باشند، امروز این حرفها زده می‌شود هر کس که در اینکار قصور بکند، دانسته یا ندانسته، بکام بیگانگان و دشمنان ایران قدم برداشته است و این مملکت را خالی از آدم و بدون آدم می‌کند، از تصدیعی که دادم خیلی معذرت می‌خواهم (احسنت).
رئیس- آقای فضائلی بفرمائید.
فضائلی- همکار بسیار گرامی، آقای سعید وزیری در بیانات بسیار زیباشان ما را به صفحه افلاک بردند اما باز فکر می‌کنم بهتر است برگردیم و قدم بر بسیط خاک بگذاریم با آنچه که روزمره با آن سر و کار داریم برای اجرای این فکر بسیار بلند و عالی شاهنشاه که برای بهبود و ترقی و تعالی سطح دانش و بینش ملت ایران است تمهیداتی بشود که واقعاّ این فکر هرچه بهتر و هرچه بیشتر عملی شود در واقع تنظیم این لایحه، تقدیم این لایحه برای اجرای آن فکر بسیار عالی است اما اینطور بنظر می‌رسد که این لایحه درست یک آینه کوچکی است که نمی‌تواند همانطور که خودتان فرمودیدی معنویت این افکار بزرگ را منعکس کند و جلوه بدهد «تو بزرگی و در آئینه کوچک ننمائی» در امر مبارک شاهنشاه همچنانکه خود شاهنشاه در اینمورد توضیح فرمودند مسأله رایگان کردن با وجود اهمیت بسیار زیادی که دارد مقدمه‌ای است برای کار بسیار مهمتری از رایگان شدن، و نظر غائی شاهنشاه همان بوده است و خود نیز بر آن تأکید فرموده‌اند که رایگان شدن بخاطر این بود که داشتن پول و نداشتن آن موجب این نشود آنها که پول دارند از یک مدرسه بهتر و با استاندارد صحیح و عالیتر استفاده کنند و آنها که پول کمتری دارند از چنان مدرسه هائی محروم بمانند ولذا نظر بر این است که این مدارس بطور کلی یکسان بشوند و همه دارای سطحی عالی باشند و تکیهٔ شخص شخیص شاهنشاه بر همین مسأله دوم است و بخصوص برای توضیح بیشتر فرموده‌اند که ما آرزو داریم، فعالیت هم می‌کنیم. آثار هم نشان می‌دهد که درآمد سرانه مردم آنقدر بالا برود که پرداخت هزینهٔ تحصیل را که امروز دولت پرداخت آن را قبول می‌کند و باید هم قبول بکند مسأله مهم این فرمان همان باشد که نیتجهٔ آن است و آن یکسان شدن و در عین حال با سطح عالی بودن تعلیمات فرهنگی در همهٔ سطح مملکت در همه مناطق شهرها، بالای شهر یا پائین شهر فرق نکند. و این فکر بسیار عالی است و این لایحه باید اینرا نشان بدهد و این لایحه باید بازتابی صحیح و واقعی و راستگویانه از چنین فکر عالی باشد. امروز این لایحه بر یک مسأله که آن مسأله هم صحیح است تکیه دارد که پدر و مادر یا سرپرستها مکلف هستند که فرزندان خود را بمدرسه بیاورند این نظر بسیار صحیحی است و باید هم باشد و اما فراموش نفرمائید مسائل دیگری هم است که اگر شما آن مسائل را پهلوی هم می‌گذارید می‌بینید که شاه بیت این لایحه باید مسأله دیگری باشدکه بازخودآقای سعیدوزیری بآن اشارت کردند. شمابمن نشان بدهیدکدام مدرسه است که ازشاگردخالی باشد. آیا ما مدرسه خالی داریم؟ پس معلوم می‌شود پدرومادر بچه هایشان را بمدرسه آورده‌اند. آمار نشان می‌دهد که ۵۲ درصد جمعیت این کشور زیر ۱۸ سال است یعنی حدود ۱۵ میلیون نفر جمعیت لازم التعلیم داریم. جناب آقای سعید وزیری معلم داریم، همه شان هم خوب هستند اما برای تعلیم ۱۵ میلیون نه، نداریم و متأسفانه آنکاری که باید بشود برای تربیت معلم نشده است من وزیر گذشته آموزش و پرورش خانم فرخ رو پارسای را مورد انتقاد قرار نمی‌دهم و واقعاّ تعجب می‌کنم چرا تا شخصی که روی کار است هزار جور از او تعریف می‌کنند و وقتی که رفت همه بد می‌گویند و مزخرف می‌گویند. (دکتر الموتی – دوستان شما می‌گویند). نه، رفقای ما هم چنین حرفی نمی‌زنند. بیایید این سنت را فراموش بکنیم. در بودجه مملکت، در برنامه چهارم بخش اجتماعی سهم‌اش کم بوده است و مملکتی که به طرف صنعتی شدن می‌رود باید سهم بخش اجتماعی‌اش مخصوصاً قسمت فرهنگی آن زیادتر باشد و حتی از جلوتر این فکر بود و در برنامه‌ی پنجم هم این سهم را اضافه کردیم ولی جبران کسرهای گذشته را نکردیم. به هر حال نتیجه این شده است که این وزارتخانه موفق نبوده است که برای بچه‌های واجب‌التعلیم معلم کافی تهیه بکند و امروز وقتی که این لایحه را می‌گذرانیم باید تکیه بیشتری برای ایجاد مدارس برای بالا بردن سطح مدارس، برای افزایش تعداد معلمان باید بکنیم. ولی متأسفانه تکیه این لایحه بر این قسمت‌ها یا نیست یا اگر هست مقدار بسیار کمی است. (دکتر الموتی- جناب فضایلی، تعداد افراد واجب‌التعلیم ۶ میلیون نفر است نه ۱۵ میلیون) این آمار است اگر آمار غلط است به من جواب بدهید آمار می‌گوید ۵۲ درصد جمعیت ایران زیر ۱۸ سال است (دکتر الموتی- بین آنها بچه یک روزه هم هست) همان‌ها ۶ سال دیگر از شما معلم می‌خواهند من نگفتم ۱۵ میلیون لازم‌التعلیم الان داریم، ولی به هر حال اینها از شما معلم می‌خواهند چرا بگوییم شما؟ ما، همه ما مسئول هستیم و باید به این مسئله توجه بکنیم، ایرادمان جدا کردن ما و شما نیست فقط در قسمت اجرایی است. سال قبل شما ۱۰۰ هزار نفر داوطلب در کنکور داشتید یعنی ۱۰۰ هزار نفر می‌توانستید بروند به دانشگاه و چون شما جا نداشتید ناچار یک قسمت بهترشان را که کمتر بودند پذیرفته‌اید اینها همه نشانه آن است که همه این وظایف را برای دولت در نظر گرفته‌اند. بنده می‌خواهم در مورد آن کمک تحصیلی هم علاوه بر هزینه مدرسه که در این ماده به آن اشاره شده این نکته را هم عرض بکنم. چنانچه در همین لایحه هم هست و می‌گوید که آیین‌نامه مربوط را خود دستگاه مربوط می‌نویسد و چون آن دیگر به مجلس نمی‌آید و پیش خودتان است استدعایم این است این آیین‌نامه را که برای کمک می‌نویسد شکل و نتیجه‌اش این می‌شود که یک عده به خصوصی که دارای صلاحیت علمی و اخلاقی و تحصیلی هستند کمک نمی‌شود و به یک عده که فقط دارای صلاحیت علمی هستند می‌شود و همین امر موجب گرفتاری‌های زیادی است و موجب شکستن حریم حرمت عدالت است. در این آیین‌نامه‌ها توجه بشود که ضوابط روی صلاحیت‌ها باشد و روی اخلاقیات باشد و این جوان را بسنجید ببینید که واقعاً وطنش را دوست دارد؟ درسش را می‌خواند؟ یا چون فقط پسر فضایلی است دلتان می‌خواهد به او کمک کنید، اینها را توجه کنید و به مجلس نمی‌آید ما خواهش می‌کنیم ترتیبی فراهم بکنید که با یک استحکام بیشتر تدوین و تصویب بشود و طوری اجرا بشود که بسیاری از نارضایی‌هایی که بین جوانان دیده می‌شود چه آنها که اینجا هستند و چه آنها که اینجا هستند و چه آنها که در خارج هستند و به علت همین تبعیضات و عدم دقت در صلاحیت‌های واقعی است از بین برود و امیدوارم که خداوند به ما این توفیق را بدهند که بتوانیم واقعاً این افکار بلند شاهانه را به صورتی عمل بکنیم که در مقابل شاهنشاه و در مقابل ملت سرفراز و روسفید باشیم. (احسنت).
رئیس- نظر دیگری در کلیات لایحه نیست؟ (اظهاری نشد) به ورود در شور مواد رأی می‌گیریم خانمها و آقاینی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده اول قرائت می‌شود.
ماده ۱- هیچ کس نمی‌تواند بدون وجود مانع قانونی اطفال و جوانان ایرانی را که طبق مقررات و آیین‌نامه‌های آموزشی کشور واجد شرایط تحصیل می‌باشند از تحصیل باز دارد.
رئیس- در ماده اول نظری نیست؟ آقای فخرطباطبائی بفرمایید.
فخر طباطبایی- عرض کنم در ماده اول این لایحه مطلبی بود که بنده خواستم توضیحی بفرمایند. تردید نیست این لایحه همان طور که از بحث آقایان احساس کردیم لایحه‌ای است خیلی پراهمیت و با سرنوشت نسل آینده مملکت بستگی دارد. بنده فکر می‌کنم فرمان اعلیحضرت بزرگترین عطیه‌ای بود که به ملت ایران اعطا کردند و این بر دولت و دستگاههای اجرایی است که عطیه شاهانه را به بهترین وجه وسایل اجرایش را فراهم بکند. مطلبی که در این لایحه نوشته شده بود و بنده خواستم که توضیحی بدهم چون خودم نتوانستم یک محملی و یک شقی برایش متصور بشوم اینست که نوشته است که «هیچکس نمی‌تواندبدون وجود مانع قانونی اطفال و جوانان ایرانی را که لازم التعلیم هستند از تحصیل بازدارد» این جمله «بدون وجود مانع قانونی» من خیال می‌کنم از وقتی که قانون تصویب شد و به توشیح رسید و تمام تشریفات آن تمام شد این قانون کاملیت دارد و باید اجرا بشود و اگر یک قانونی آمد گفت که نخیر انیجایش صحیح نیست قانون است و محترم است، عذر موجه هم که نیست. اگر می‌نویسید با غذر موجه، مثلا کسی که علیل است و بیمار است مانعی ندارد ولی از این «بدون وجود مانع قانونی» منظورتان چیست؟ اگر جمله زائدی است در کمیسیون حذف کنید و اگر نه، لازم است لزومش را توضیح بفرمائید که این ذکر «بدون وجود مانع قانونی» برای چه بوده است؟ بنده مطلبم را خلاصه کردم چون در اینمورد بحث زیاد شده است.
چند نفر از نمایندگان- پیشنهاد بدهید.
رئیس- آقای دکتر بطحائی بفرمائید.
دکتر بطحائی (معاون وزارت آموزش و پرورش)- مطلبی که آقای فخر طباطبائی در اینجا مطرح کردند در کمیسیون هم مطرح شد تصور کلی اینست که هر فردی که بموجب مقررات باید تحصیل بکند نمی‌توانند او را از ادامه تحصیل بازدارند ولی بعضی وقتها موانع قانونی هست که فردی را نمی‌توانند بگذارند برود در مدرسه‌ای درس بخواند فرض بفرمائید یک فردی دو سال، سه سال، بیشتر مردود می‌شود طبق قوانین آموزشی دیگر نمی‌تواند بمدرسه برود یا یک طفلی، نوجوانی، بعلتهای قانونی مورد تعقیف قرار می‌گیرد و در اینجا اگر این مطلب را نگذاریم و موردی پیش آید که اگربازپرس بخواهداین فردرا حضار کند او می‌گوید تو مانع تحصیل و ترک تحصیل من شده‌ای. در هر حال این یک بحث حقوقی است جنابعالی هم که در مسائل حقوقی متبحر هستید باز هم در این مورد بحث خواهیم کرد در مواردی که موانعی وجود دارد و بموجب قوانین و مقررات آموزشی شخصی را نگذارند درس بخواند یا ضوابط دیگر ما هم حررف نداریم که برداشته بشود و کمیسیون برمیدارد معذلک آنطور که در کمیسیون آموزش و پرورش بحث شد وجود این جمله را ضروری دانستند.
رئیس- آقای فخر طباطبائی بفرمائید.
فخر طباطبائی- عرض کنم مثل اینکه شنیدم بعضیها گفتند پیشنهاد بدهید. شاید نظر بنده در این مورد درست نباشد مشورت و تعاطی نظر است تا زمینه برای پیشنهاد فراهم شده باشد ولی باز توضیحی که جناب معاون وزارت آموزش و پرورش دادند یک اندازه‌ای اگر قبلا تردید داشتم تردیدم رفع شد که این چیز لازم نیست من فکر می‌کردم مسأله دیگری هست چون این شقوق را من خودم فکر کرده بودم چون مثلا یک کسی را به ندامتگاه می‌برند در ندامتگاه از برکت انقلاب شاه و مردم قانون تربیت اطفال بزهکار هست و مانع تحصیل آنها نیست در موارد محرومیت یا هر موجب قانونی که الآن متصور نباشد برای ما وقتی قانون اجرا می‌شود که قانوناّ بتوانند آنرا اجرا کنند اولا کسی که دو سال مریض شده یا رد شده یا بنا بقانون محروم از تحصیل است که بحث جدائی است این قانون برای این است که اطفالی که واجد شرایط تحصیل هستند باید تحصیل کنند و کسی مانع تحصیل آنها نباشد یک مقدار هم حالا راجع به مجازاتهایش اینجا صحبت شد سلیقه‌ها متفاوت است من فکر می‌کنم، جناب آقای دکتر الموتی، استدعا می‌کنم توجه بفرمائید این قانون از خواسته‌های ملت ایران است آن کسی که وسایل و امکانات برایش فراهم باشد اگر بچه اش را نبرد و در مدرسه اسمش را ننویسد بنظر من مریض و مجنون است کیست که نخواهد بچه اش را بمدرسه بفرستد و بحمدالله به همت و رهبری اعلیحضرت همایونی این امکانات فراهم شد و بحثهائی که اینجا شد بضرورت اهمیت این لایحه است بنظر من این رسید حالا لایحه با پیشنهادها می‌رود به کمیسیون، نظر شخص شما این است که این قانون بدون نوشتن جمله وجود موانع قانونی جامع نیست، بنظر من این حشو زائدی است بهر حال عرض بنده این بود حالا نمی‌دانم آقایان چه صلاح بدانند.
رئیس- هر نظری دارید پیشنهاد بفرمائید در کمیسیون رسیدگی می‌شود. نظر دیگری در مادهٔ اول نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت می‌شود.
با احترام در مورد لایحه قانون تأمین وسائل و امکانات تحصیل اطفال و جوانان ایرانی پیشنهاد می‌نماید که این قسمت بمادهٔ یک اضافه شود.
برای تربیت نیروهای انسانی در آینده و یکنواخت شدن تحصیلات با توجه باصول ملی و میهنی ودینی وزارت آموزش و پرورش مکلف است برنامه تحصیلات را برای کلیه کودکان ایرانی در مدارس ایرانی یکنواخت تنظیم و از تحصیل کودکان ایرانی در مدارس خارجی و نیمه خارجی جلوگیر نماید.
مهروش مستوفی صفی نیا.
محترماّ پیشنهاد می‌نماید که کلیه «جملات پدر یا مادر» در لایحه قانون تأمین وسائل و امکانات تحصیل اطفال و جوانان ایرانی به «ولی یا سرپرست» تغییر یابد.
با تقدیم احترام – هوشنگ شریفها.
پیشنهاد می‌شود و عبارت (بدون وجود مانع قانونی) از سطر اول مادهٔ ۱ حذف شود.
فخرطباطبائی.
رئیس- مادهٔ ۲ قرائت می‌شود.
مادهٔ ۲- پدر یا مادر یا سرپرست قانونی کودک که وظیفه نگاهداری و تربیت کودک بر عهده او می‌باشد مکلف است که در هر محل که بر اساس قانون تعلیمات اجباری مصوب ۱۳۲۲/۵/۶ و اصلاحیه آن موجبات تحصیل مراحل تعلیمات عمومی فراهم و اعلام شده باشد نسبت به ثبت نام و فراهم کردن موجبات ادامه تحصیل کودک تحت سرپرستی خود اقدام کند و در صورتیکه از تحصیل کودک جلوگیری نماید و از انجام وظیفه خویش خودداری کند وزارت آموزش و پرورش رأساّ به ثبت اسامی کودکان مندرج در آمار ارسالی اداره کل ثبت احوال موضوع تبصره مادهٔ ۵ قانون تعلیمات اجباری و همچنین نسبت بثبت نام کودک واجد شرایط تحصیل در مراحل اول و دوم موضوع مادهٔ ۲ قانون اصلاح قانون مذکور اقدام خواهد نمود.
رئیس- در مادهٔ دوم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت می‌شود.
محترماّ پیشنهاد می‌نماید:
در مادهٔ ۲ لایحه مربوط به تأمین وسائل و امکانات تحصیل جوانان اصلاحاتی بشرح زیر بعمل آید.
مادهٔ ۲- در هر محل که بر اساس قانون تعلیمات اجباری مصوب ۱۳۲۲/۵/۶ و اصلاحیه آن موجبات تحصیل مراحل تعلیمات عمومی فراهم و اعلام شده باشد، پدر یا مادر یا سرپرست قانونی کودک وظیفه نگاهداری و تربیت کودک بر عهده او می‌باشد مکلف است نسبت به ثبت نام و فراهم کردن موجبات ادامهٔ تحصیل کودک تحت سرپرستی خود اقدام کند. الی آخر…
با تقدیم احترامات – فروزین.
محترماّ پیشنهاد می‌نماید:
عبارت زیر به اول مادهٔ ۲ اضافه شود (وزارت آموزش و پرورش مکلف است در اجرای فرمان شاهنشاه از اول سال تحصیلی ۵۳-۵۴ در کلیه مناطق کشور موجبات تحصیل مراحل تعلیمات عمومی مجانی را فراهم آورد و پدر یا مادر الخ.
فرهادپور.
محترماّ پیشنهاد می‌نماید:
در مادهٔ ۲ قانون تأمین وسائل و امکانات تحصیل عبارت زیر حذف شود.
(که در هر محل که بر اساس قانون تعلیمات اجباری مصوب ۱۳۲۲/۵/۶ و اصلاحیه آن موجبات تحصیل مراحل تعلیمات عمومی فراهم و اعلام شده باشد).
فرهادپور.
رئیس – مادهٔ ۳ قرائت می‌شود.
مادهٔ ۳- پدریا مادر یا سرپرست قانونی کودک و نوجوان کمتر از هیجده سال مکلف است بثبت نام کودک یا نوجوان مستعد بتحصیل طبق ضوابط وزارت آموزش و پرورش در رشته‌ای که مدارس راهنمائی تعیین می‌کنند اقدام و وسایل ادامه تحصیل او را در دوره‌های بالاتر فراهم کند و در صورت ادعای عدم تمکن مالی دولت مکلف است امکانات لازم برای ادامه تحصیل او را تأمین نمایند. تشخیص عدم تمکن مالی پدر یا مادر یا سرپرست برای تأمین امکانات مزبور از طرف دولت طبق آئین نامه ایست که توسط وزارت علوم و آموزش عالی و وزارت آموزش و پرورش تهیه و بتصویب هیئت وزیران خواهد رسید.
رئیس- درمادهٔ ۳ نظری نیست؟(اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود.
احتراماّ پیشنهاد می‌نماید تبصرهٔ زیر بمادهٔ ۳ لایحه قانون تأمین وسائل و امکانات تحصیل اطفال و جوانان ایرانی اضافه شود:
- تبصره- وزارت آموزش و پرورش مکلف است در روستاهائی که فارغ التحصیلان دوره ابتدائی آن حداقل به ۵۰ نفر بالغ شود کلاسهای راهنمائی تحصیلی دائر نماید.
دکترکیان.
رئیس- مادهٔ ۴ قرائت می‌شود.
مادهٔ ۴- هر یک از پدر یا مادر یا سرپرست قانونی کودک و نوجوان کمتر از هیجده سال که قانوناّ مسئول پرداخت مخارج زندگی او می‌باشد و با داشتن امکانات مالی طبق تشخیص مراجع مذکور در این قانون از تهیه وسائل و موجبات تحصیل کودک یا نوجوان واجد شرایط تحصیل در محلی که موجبات تحصیل از طرف وزارت آموزش و پرورش فراهم شده باشد امتناع کند یابنحوی از انحاء از تحصیل او جلوگیری نماید بجزای نقدی از ده هزار ریال تا دویست هزار ریال محکوم و بانجام تکالیف فوق ملزم خواهد شد. چنانچه ظرف ده روز پس از ابلاغ حکم قطعی محکوم علیه به تکلیف مقرر در حکم مبنی بر فراهم نمودن موجبات تحصیل کودک یا نوجوان و ثبت نام او اقدام ننماید و یا پس از اجراء حکم مجدداّ کودک یا نوجوان را از تحصیل بازدارد به حبس جنحه‌ای از یکسال تا سه سال محکوم خواهد شد. در اینصورت بموجب حکم دادگاه هزینه معاش و تحصیل کودک یا نوجوان از دارائی محکوم علیه تأمین خواهد شد.
- تبصره- وجوه حاصل ازجزای نقدی موضوع این ماده دراختیارشورای آموزش و پرورش منطقه‌ای مربوط قرار می‌گیرد تا جهت اعطای کمک به کودکان و نوجوانات موضوع مادهٔ ۳ بمصرف برسد.
رئیس- در مادهٔ ۴ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت می‌شود.
با عرض احترام پیشنهاد می‌نماید که در مادهٔ ۴ (لایحه قانونی تأمین وسائل و امکانات تحصیل اطفال و جوانان ایرانی) عبارت زیر:
- (در محلی که موجبات تحصیل از طرف وزارت آموزش و پرورش فراهم شده باشد) حذف شود.
باتقدیم احترام دکتر بهزادی-دکتر نایبی.
محترماّپیشنهاد می‌نماید:
درسطر چهارم مادهٔ ۴ لایحه تأمین تحصیل اطفال عبارت زیر:
- (درمحلی که موجبات تحصیل از طرف وزارت آموزش وپرورش فراهم شده باشد) حذف شود.
فرهادپور.
محترماّ پیشنهاد می‌نماید تبصرهٔ ذیل بعنوان تبصرهٔ یک بمادهٔ ۴ لایحه امکانات تحصیل اطفال و جوانان ایرانی اضافه شود.
- تبصرهٔ یک – درصورتیکه مسئولین آموزش وپرورش بدون عذرقانونی درمراحل اول و دوم موضوع مادهٔ ۲ قانون اصلاح قانون تعلیمات اجباری در حوزه‌های مربوط بر اساس قانون تعلیمات اجباری مصوب ۱۳۲۲/۵/۶ خودداری نمایند بجزای مذکور در این ماده محکوم خواهد شد.
با تقدیم احترام – هوشنگ شریفها.
پیشنهاد در گزارش شور اول، لایحه قانون تأمین وسائل و امکانات تحصیل اطفال و جوانان ایرانی.
در مادهٔ ۴ جمله (در محلی که موجبات تحصیل از طرف وزارت آموزش و پرورش فراهم شده باشد) حذف و جمله ذیل اضافه شود:
- (در کلیه مناطق کشور که وزارت آموزش و پرورش موظف به تهیه موجبات تحصیل می‌باشد).
باتقدیم احترام-مهندس حسین ایمان زهرائی.
رئیس- مادهٔ ۵ قرائت می‌شود.
مادهٔ ۵- وزارتخانهها و مؤسسات دولتی جهت رفع نیازمندیهای خود به نیروی انسانی متخصص می‌توانند به دانشجویانی که طبق ضوابط وزارت علوم و آموزش عالی در مؤسسات آموزش عالی کشور یا خارج از کشور پذیرفته می‌شوند علاوه بر هزینه تحصیلی مقرر ماهانه مناسب نیز تأدیه نمایند.
آئین نامه‌های اجرائی این ماده از طرف وزارت علوم و آموزش عالی و سازمان امور اداری و استخدامی کشور تهیه و به تصویب هیئت وزیران می‌رسد.
رئیس- آقای احتشامی بفرمائید.
احتشامی- تا آنجا که من اطلاع دارم ۳۵ تا ۴۰ هزار نفر دانش آموز و دانشجو در خارج از کشور مشغول تحصیل می‌باشند که از این عده ۱۹ هزار نفر گذرنامه تحصیلی دارند و به تعبیر روشنتر تحت سرپرستی وزارت علوم و آموزش عالی قرار می‌گیرند.
بموجب آمار رسمی اکنون ده هزار نفر در ایالات متحده آمریکا و بیش از ده هزار نفر در کشورهای اروپای غربی و در حدود هزار نفر در کشورهای آسیائی مشغول تحصیل می‌باشند. ولی نکته مهمی که باید بعرض نمایندگان محترم برسانم این است که بطور کلی دانش آموزان و دانشجویانی که بخارج از کشور می‌روند به سه دسته تقسیم می‌شوند:
- ۱- آنهائی که پس از اخذ دیپلم متوسطه و توفیق در امتحانات اعزام دانشجو طبق موازین خاصی بخارج از کشور می‌روند.
- ۲- آندسته که قبل از پایان تحصیلات متوسطه و در سنینی قبل از دانشجوئی بخارج از کشور می‌روند که وظایف والدین ایندسته از دانش آموزان از نظر مراقبت مداوم و نظارت بر تحصیل بسیار سنگین است و اخیراّ نیز بموجب قانون جدید گذرنامه ایندسته نیز با موافقت و تأیید کمیسیونی که تشکیل می‌شود تحت شرایط خاصی بخارج می‌روند. ولی دسته سوم که بعد از انجام خدمت مقدس وظیفه با گذرنامه معمولی ظاهراّ برای ادامه تحصیل بخارج می‌روند غالباّ موجب وبال و زحمت می‌باشند زیرا تحت هیچگونه شرایطی با وزارت علوم و سفارتخانه‌های ایران در کشورهای مختلف ارتباط ندارند و آزادانه بدون هیچگونه قید و شرطی هر کاری می‌خواهند می‌کنند و چه بسا برای تحصیل دانه در دام مخالفان مملکت که شما آن عوامل را بهنر از من می‌شناسید قرار می‌گیرند و فاجعه‌های نامطلوب و تأسف آوری نظیر آنچه در اسفند ماه گذشته در پایتخت‌های سوئد و فنلاند و بلژیک انجام گرفت، بوجود می‌آورند. و بنظر من وظیفه وزارت امور خارجه در باره نظارت و هدایت ایندسته بسیار سنگین است و باید اذعان کنییم که غالباّدر سفارتخانه‌های ایران آنطور که لازم است در مورد دو دسته دیگر نیز یعنی آنان که تحت شرایط و ضوابط معینی بخارج از کشور می‌روند نظارت و مراقبت و همکاری کافی معمول نمی‌گردد مسئولان فرهنگی سفارتخانه‌ها از وضع زندگی و چگونگی تحصیل آنان بیگانه‌اند. بعنوان مثال عرض می‌کنم که در فروردین ماه گذشته برای نظارت در امر تحصیل فرزندانم به اروپا رفته بودم قبل از حرکت یکی از دوستانم از من خواست در لندن از فرزند او دیدن کنم و نام کالج محل تحصیل فرزندش را نیز بمن داد ولی با کمال تأسف هنگامیکه بسفارت ایران در لندن مراجعه کردم از وجود آن کالج اظهار بی اطلاعی کردند ناگزیر پس از مکاتبه با تهران شماره تلفن کالج مزبور را گرفته و بآنجا مراجعه کردم و با کمال تعجب دیدم که در آن بیش از ۱۵ دانشجوی ایرانی تحصیل می‌کنند که متأسفانه قسمت فرهنگی سفارت ایران مطلقاّ از وجود آنان اطلاع نداشت این یک نمونه بود. تو خود حدیث مفصل بخوان از این مجمل. من بارها بعرض نمایندگان محترم رسانده‌ام که برای مبارزه و خنثی کردن اقدامات تبلیغات شوم و خطرناکی که مخالفان پیشرفت ترقی مملکت ما از چپ و راست انجام می‌دهند باید مأمورین دولت ایران مجاهدت پیگیر و مدام بعمل آورند و از تماس با دانشجویان غافل نباشند و تبلیغات سوإء و زهرآگینی را که مخالفان ایرانی با امکانات فراوان و وسایل مجهز خاص خود بعمل می‌آورند با شدت خنثی نمایند و بهمان طریق که آن تشکیلات با مکابته و مراجعه بدانشجویان در مقام انحراف آنان برمیآیند مسئولان ایرانی در سفارتخانه‌ها نیز مانع از انحراف آنان بشوند و در حل مشکلات دانشجویان و تشویق دانشجویان ممتاز و مستعد که با علاقه و جدیت تحصیلات درخشانی دارند اهتمام کافی مبذول دارند و متأسفانه در حال حاضر کمتر باین مسائل متوجه می‌شود. ما مسئولان و مشاوران فرهنگی داریم وجودشان برای چیست بروید در خارج ببینید بچه‌ها چه جور تحصیل می‌کنند چه جور سرگردان هستند هیچ ارتباطی با آنها وجود ندارد و در موقعیکه مسأله نفت مطرح بود شرکتهای نفتی ۷ خواهر چه اقدامی که نکردند؟ خودم شاهد بودم چقدر خلط مبحث کردند. چقدر تبلیغ منفی کردند و مأموران ایران حتی پنج دقیقه از رادیو تلویزیون صحبت نکردند که جوابگوی آنها باشد و این واقعاّ موجب کمال تأسف است.
و اما بموجب این ماده بدانشجویانی که طبق ضوابط وزارت علوم و آموزش عالی در خارج از کشور تحصیل می‌کنند علاوه بر هزینه تحصیلی مقرری ماهانه مناسب تأدیه می‌شود. من نمی‌دانم با این خونسردی و بی علاقگی که در مسؤلان امور فرهنگی سفارتخانه‌ها دیدم این ماده چگونه انجام خواهد شد و بهر حال من نظر مسئولان وزارت علوم و آموزش عالی را باین قبیل مشکلات و ناهماهنگیها جلب می‌کنم مگر اخیراّ به پیشنهاد آقای خوانساری قرار نشد ارزش تحصیلی دانشجویان توسط سفارتخانه انجام شود چون سفارتخانه‌های خارج والر و ارزش تحصیلات دانشگاهها را بهتر می‌دانید آیا وزارت علوم در این مورد چه نقشی خواهد داشت. بهر حال وزارت علوم هیچ اطلاعی از این مسائل ندارد و خود را موظف نمی‌داند که باین مسائل رسیدگی کند. ما می‌خواهیم نحوه انتخاب ایندسته از دانشجویان را که مشمول عنایات خاص رهبر عالیقدر ایران قرار گرفته و قطعاّ برای انجام وظایف مقدسی که برای نیل به تمدن بزرگ بعهده گیرند فداکاری خواهند کرد، مشخص سازند و در آئین نامه قانونی بطرز صریح و قاطعی پیش بینیهای لازم را در بارهٔ صلاحیت استفاده کنندگان معمول دارند.
رئیس- نظر دیگری در مادهٔ پنجم نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود
خواهشمند است مقرر فرمائید قسمت دوم مادهٔ ۵ قانون در «تأمین وسایل تحصیل جوانان ایرانی» بترتیب زیر اصلاح شود: «آئین نامه‌های اجرائی این ماده از طرف وزارت علوم و آموزش عالی و سازمان امور اداری و استخدامی کشور تهیه و به تصویب کمیسیونهای علوم و آموزش عالی و استخدام مجلسین می‌رسد».
با احترامات – دکتر عظیم اسکوئیان.
رئیس- مادهٔ ششم قرائت می‌شود.
مادهٔ ۶- کسانی که از کمکهای دولت موضوع مادهٔ پنج این قانون استفاده کرده‌اند مکلفند دو برابر مدتی که از کمک دولت استفاده کرده‌اند در رشته متناسب تحصیلات خود در مشاغل مورد نیاز مؤسسات دولتی یا به معرفی دولت در مؤسسات خصوصی خدمت کنند. در صورت استنکاف از انجام تمام یا قسمتی از خدمات مذکور باید کلیه مقرر دریافتی ایام تحصیل و هزینه‌های تحصیلی را بتناسب مدتی که خدمت خود را انجام نداده است بدولت تأدیه کند.
رئیس- در مادهٔ ۶ نظری نیست؟ (اظهاری نشد). پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود.
با عرض احترام پیشنهاد می‌نماید که عبارت زیر بآخر مادهٔ ۶ در لایحه قانونی تأمین وسائل و امکانات تحصیل اطفال و جوانان ایرانی اضافه شود:
- (مگر آنکه دولت نتواند در ظرف سه ماه از تاریخ اعلام آمادگی افراد مذکور ترتیب استخدام آنان را در مؤسسات دولتی یا خصوصی بدهد).
با تقیدم احترام – دکتر بهزادی – دکتر نایبی.
رئیس- مادهٔ هفتم قرائت می‌شود.
مادهٔ ۷- سایر اشخاصی که خارج از ضوابط مادهٔ ۵ این قانون تحصیلات عالیه می‌نمایند مکلفند پس از انجام یا قطع تحصیل بمنظور ادای دین خود به میهن باندازه مدت تحصیلات عالیه خود در رشته‌های مورد نیاز کشور خدمت کنند و در صورت استنکاف از انجام تمام یا قسمتی از خدمت مذکور باید مخارجی را که دولت برای تحصیل آنان بطور مستقیم یا غیر مستقیم متحمل شده است بپردازند. آئین نامه‌های مربوط بنحوه خروج از کشور این افراد و نحوه احتساب مخارج مذکور سایر مقررات این ماده از طرف وزارت علوم و آموزش عالی و وزارت کشور تهیه و بتصویب کمیسیونهای علوم و آموزش عالی و کشور مجلسین خواهد رسید.
رئیس- در مادهٔ ۷ نظری نیست؟ (اظهاری نشد). پیشنهادهای رسیده قرائت می‌شود.
محترماّ پیشنهاد می‌نماید که در مادهٔ ۷ لایحه قانون تأمین وسائل و امکانات تحصیل اطفال و جوانان ایرانی «کلمه یا غیر مستقیم» حذف شود.
با احترام- هوشنگ شریفها.
خواهشمند است مقرر فرمائید در ماده ۷ قانون تأمین وسایل تحصیل جوانان در مورد تصویب مقررات این ماده کمیسیون دارائی نیز اضافه شود.
بااحترامات – دکتر عظیم اسکوئیان.
رئیس- مادهٔ هشتم قرائت می‌شود.
مادهٔ ۸- محصلینی که با استفاده از کمک هزینه تحصیلی و یا مقرری نیروهای مسلح شاهنشاهی بمنظور خدمت در ارتش شاهنشاهی – ژاندارمری کشور و شهربانی کشور تحصیل می‌نمایند از شمول مقررات این قانون مستثنی بوده و در هر مورد تابع مقررات سازمان متبوع خواهند بود.
رئیس- در مادهٔ ۸ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد مواد الحاقی قرائت می‌شود.
محترماّ پیشنهاد می‌نماید یک ماده بعنوان مادهٔ ۱ به لایحه قانون تأمین وسائل و امکانات تحصیل اطفال و نوجوانان بشرح زیر اضافه شود:
مادهٔ ۱- دولت مکلف است به پیروی از منویات مبارک اعلیحضرت همایونی جهت تأمین وسایل و امکانات تحصیل اطفال و نوجوانان ایرانی بتدریج که امکانات امر اجازه می‌دهد در سراسر کشور ترتیبات و تشکیلات لازم برای تحصیل رایگان اطفال و نوجوانان ایرانی تا مرحله آخر تحصیلات دورهٔ راهنمائی و حرفهای را فراهم آورد.
باتقدیم احترامات فائقه- امان الله ریگی.
با احترام پیشنهاد می‌نماید مادهٔ زیر به لایحه قانون تأمین وسائل و امکانات تحصیل اطفال و جوانان ایرانی اضافه گردد:
- وزارت آموزش و پرورش مکلف است معلمان کارآزموده را از طریق مسابقه انتخاب و بتعداد کافی بمدارس اعزام دارد و نحوه تدریس آنانرا مرتباّ از طریق بازرسان فنی زیر نظر گرفته و بالا ببرد.
مهروش صفی نیا مستوفی.
رئیس- لایحه و پیشنهادها برای شور دوم به کمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.
رئیس- آقای دکتر میرعلاء بفرمائید.
دکتر میرعلاء (معاون وزارت علوم و آموزش عالی)- با اجازه مقام محترم ریاست، دوست گرامی جناب آقای احتشامی مطلبی در باره این لایحه اظهار فرمودند که بنده ناگزیر هستم برای روشن شدن اذهان چند کلمه‌ای عرض کنم. فرمودند مسائلی که در خارج از لحاظ سیاسی وجود دارد وزارت امور خارجه آنطوری که باید و شاید در این مورد اقدامات لازم نمی‌کند بخصوص به تلویزیون و برنامههای آن و مسائل دیگر اشاره فرمودند که البته بنده در بارهٔ این مطالب پاسخی عرض نمی‌کنم ولی مطمئن هستم که سفرای دولت شاهنشاهی در هر کجا که هستند در مقابل آن تحریکات و آن تبلیغات و سیاستهائی که امروز هم بآنها آشنائی داریم و می‌دانیم از کجا سرچشمه می‌گیرد تدابیر لازم را اتخاذ می‌کنند و آنطور که لازم باشد پاسخگو هستند (صحیح است). ولی راجع بمسائلی که مربوط به وزارت علوم و آموزش عالی است راجع به محصلین باید برای مجلس شورای ملی این نکته روشن بشود که دانشجویان ما با این سیستم و تقسیم بندی که ایشان فرمودند در خارج وجود دارد ولی باید نظری به وضع آنها و ضوابط و شرایطی که بخارج رفته‌اند توجه بشود. دانشجویان همانطور که جناب آقای احتشامی فرمودند یا بعد از سیکل اول متوسطه با یک شرایط خاصی که قانون گذرنامه پیش بینی کرده به خارج اعزام می‌شوند و این شرایط به ترتیبی است که ما برای آنها پرونده داریم و آن ضوابط و قانون وظیفهٔ عمومی را کمیسیونهائی هست که کاملا روی همه افراد دقیقاّ مراعات می‌کنند و تحصیلاتشان پیگیری می‌شود، همچنین دانشجویانی که با گذراندن کنکور اعزام محصل بخارج با ضوابط خاصی بخارج می‌روند آنها هم دارای پرونده‌های خاصی دروزارتخانه علوم هستند وتحصیلات آنها مرتب بوسیله وزارت امور خاجه و سفارتخانه‌ها گزارش می‌شود و کاملا نظارت می‌شود. دسته ثالثی وجود دارد که افراد، گذرنامه عادی می‌گیرند و بخارج می‌روند و اینها دارای یک وضع دانشجوئی با یک وضعی نیستند که وزارت علوم یا وزارت امور خارجه بتواند از لحاظ دانشجوئی روی آنها بررسی کند و گزارش دهد یک کسی گذرنامه می‌گیرد بعد برای اینکه مثلا در انگلستان سه ماه فرصت دارد می‌رود در آن تشکیلات و مؤسسات آزادی که در خارج وجود دارد اسم می‌نویسد و این را مدرکی قرار می‌دهد که بتواند ادامه دهد برای اینکه جواز اقامتش را تمدید بکند در مقابل یک چنین سیستمی که فقط برای ابقای خودش در یک کشوری اتخاذ می‌کند و یک مدرک تحصیل زبان ارائه می‌دهد ما اینگونه افراد را محصل نمی‌شناسیم ما برای دانشجویان خارج تعریفی داریم ضوابط و شرایط خاصی داریم هر دانشجو که با آن شرایط خاص در خارج بود وزارت خارجه وظایفی دارد که بررسی کند و گزارش دهد ولیکن به وزارت علوم ارتباطی ندارد و یک کسی که رفته جوازی را که در دست دارد تمدید بکند همینطور باید اضافه کنم ما دانشجویانی داریم که برجسته هستند یا رتبه اول هستند و ممتاز هستند اینها تمام مخارجشان را از وزارت علوم می‌گیرند یا اینکه کمک تحصیلی می‌گیرند طبق یک ضوابطی که همان صندوق رفاه دانشجویان است برای اینها یک مقرراتی در نظر گرفته شده که طبق قانون بآنها کمک خواهد شد و این قانونی که امروز شور اول آنرا تصویب میفرمائید برای محصلین است که در خارج مملکت و در دانشگاههای مملکت تحصیل می‌کنند و وضع آنها را روشن می‌کند ما برای دانشجویان خارجی ضوابط زیادی داریم شرایط خاصی داریم که طبق آن مقررات کسانی که برجسته باشند دستمان باز است و کاملا می‌توانیم بآنها کمک بکنیم (احسنت).
احتشامی- جناب آقای رئیس اجازه میفرمائید بنده عرایضی دارم؟
رئیس- مطلبی مطرح نیست مطالبی جنابعالی فرمودید آقای دکتر میرعلاء هم توضیحی فرمودند.
- استردادلایحه پبکاربابیسوادی، بوسیله آقای دکتر بطحائی معاون وزارت آموزش و پرورش
۷- استردادلایحه پبکاربابیسوادی، بوسیله آقای دکتر بطحائی معاون وزارت آموزش و پرورش.
رئیس- آقای دکتر بطحائی بفرمائید.
دکتر بطحائی – (معاون وزارت آموزش و پرورش) – با اجازه ریاست محترم، لایحه مبارزه با بیسوادی که در سال ۴۷ تقدیم مجلس شد چون لایحه‌ای که اکنون در دست تصویب است و لوایح دیگری که در اجرای اوامر مطاع شاهنشاه قریباّ تهیه و تقدیم خواهد شد دیگر نیازی بآن لایحه نیست لذا تتقاضای استرداد آن را دارم.
- ختم جلسه
۸- ختم جلسه.
رئیس- با اجازه خانمه وآقایان این جلسه را ختم می‌کنیم تاریخ و دستور جلسه آینده بعداّ به اطلاع همکاران محترم خواهد رسید.
رئیس مجلس شورای ملی – عبدالله ریاضی.