مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۵ شهریور ۱۳۲۶ نشست ۱۶
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری پانزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری پانزدهم |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: متن قوانین - تصویبنامهها - صورت مفصل مذاکرات مجلس شورای ملی - سوالات - اخبار رسمی - فرامین - انتصابات - آیین‌نامه‌ها - بخش‌نامه‌ها - آگهی‌های رسمی
شماره تلفن: ۸۸۹۴ - ۸۸۹۵ - ۸۸۹۶ - ۵۴۴۸
سال سوم - شماره ۷۵۶
مدیر سید محمد هاشمی
۳شنبه ۳۱ شهریور ماه ۱۳۲۶
دوره پانزدهم قانونگذاری
شماره مسلسل ۱۵۰۰
مذاکرات مجلس شورای ملی
بقیه جلسه ۱۶
بقیه جلسه ۱۶ صورت مجلس روز پنج شنبه بیست و پنجم شهریور ماه ۱۳۲۶
فهرست مطالب:
- ۱- بقیه مذاکره در برنامه دولت
- ۲- معرفی آقای تجدد به معاونت وزارت دادگستری از طرف آقای نخست‌وزیر
- ۳- موقع و دستور جلسه بعد – ختم جلسه
مجلس ساعت ده و ده دقیقه صبح بعنوان بعد از تنفس بریاست آقای رضا حکمت تشکیل گردید.
- بقیه مذاکره در برنامه دولت
۱- بقیه مذاکره در برنامه دولت
رئیس- جلسه پیش بعنوا تنفس ختم شد و آقای کشاورز صدر بیاناتشان ماند حالا بفرمائید.
محمد علی مسعودی- بنده سوالی کرده بودم.
رئیس- حالا مورد ندارد.
محمد علی مسعودی- اعلام بفرمائید.
رئیس- آقای کشاورز صدر.
کشاورز صدر- عرایض بنده در جلسه قبل مربوط به دو موضوع بود یکی راجع به اصلاح قوه قضائیه ویکی راجع به طرح مبارزه با دزدی که استحضار پیدا کردند آقایان و محتاج به تکرار و توضیح نیست مطلبی که امروز بنده بعرض آقایان میرسانم در موضوع دیگر است که در برنامه دولت نیست وبعقیده بنده اقتضا دارد از نقطه نظر اهمیت مورد توجه دولت قرار بگیرد و در برنامه دولت بگنجانند و راجع به چند ماده از برنامه نظریات و بحث و انتقادی دارم که بعرض آقایان با کمال اختصار میرسانم که نوبه به دوستان و رفقای دیگر هم برسد اول اصلاح ماده ۵و۸ قانون حکومت نظامی است عمل کردن به ماده ۵قانون حکومت نظامی به این صورتی که معمول شده‌است بعقیده بنده سلب امنیت ازکلیه افراد این مملکت از عالی و دانی می‌نماید و حال آنکه مقصود از وضع ماده ۵قانون حکومت نظامی واصل قانون حکومت نظامی در صدر مشروطیت این نبوده‌است. آنچه بنده در نظر دارم قانون حکومت نظامی در آن موقعی که وضع کرده‌اند برای این بوده‌است که در ظرف مستبدین خلل و رخنه‌ای در اصول و اساسی مشروطیت پیدا نشود و خواسته‌اند دست دولتهایی مشروطه وقت باز باشد برای اینکه در آن موقع که فاصله بین استبداد و مشروطه خیلی نزدیک بوده‌است و هنوز عمال و کارکنان استبداد نفوذ واقتدار داشته‌اند و حتی شاید در دستگاه مشروطه هم دخیل بوده‌اند نتوانند با این مداخله اساس مشروطیت را متزلزل بکنند و مقصود از وضع ماده ۵این بوده که اگر کسی بخواهد رخنه‌ای در اصول مشروطیت بکند علاوه بر اصول و قواعد عادی یک وسیله فوق العاده‌ای در دست دولت باشد که عمال مخالف آزادی را با او سرکوبی بکند و جلوگیری بکند که به اصول آزادی لطمه وارد نیاید ولی بدبختانه مشاهده می‌شود که از این ماده هم که ۴۰ سال که از مشروطیت ایران می‌گذرد یک استفا ده‌های بی مورد و بیجا می‌شود عموم آقایان تصدیق دارند اگردر مملکت تأمین قضائی برای افراد یک مملکت دموکراسی نباش امید و آرزوی استفاده از آن حکومت مبدل به یأس می‌شود از ارکان حکومت آزادی یکی آزادی زبان و یکی آزادی قلم است آزادی زیان و قلم را نباید از مردم سلب کرد بدبختانه بنده آنچه مشاهده کردم در دوره فترت و حکوم جناب اشرف آقای قوام السلطنه از ماده ۵سوء استفاده‌هایی شده‌است مثلاً بموجب ماده ۵آنچه بنده در نظر دارم بروحانی و غیر روحانی آزادی خواه و مرتجع حمله شده‌است یعنی باستناد ماده ۵قانون حکومت نظامی که می‌بایستی شورشیان و انقلاب طلبان و مخالفین دموکراسی و مشروطه را تعقیب بکنند آیت الله حاج سید ابوالقاسم کاشانی که علمدار آزادی و مشروطیت ایران بوده‌است وبنده تصور نمی‌کنم در رشته علماء کسی به‌اندازه او در راه آزادی مشروطیت حتی در بین النهرین خدمت و فداکاری کرده باشد. آقای حاج سید ابوالقاسم کاشانی یکی از روحانیین روشنفکری است که همیشه در راه آزادی و خدمت به مملکت زحماتی متحمل شده و صدماتی کشیده‌است و بدبختانه این روحانی از طرف دول خارجی هم یعنی از طرف انگلیسها هم همیشه مورد شکنجه و آزار وستم بوده‌است.
آقای حاج سید ابوالقاسم کاشانی در بین النهرین در موقع جنگ بین المللی سابق خودش مسحل شد وبا یک عده‌ای از آزادی خواهان باقشون انگلستان که برخلاف قاعده بآن مملکت حمله کرده بود مبارزه کرده خودش در سنگر نشست(امینی در بین النهرین) بین النهرین عرض کردم توجه نفرمودیدوبعد در مملکت خود ما هم از موقعی که آیت الله کاشانی آمده‌است همیشه در راه آزادی همیشه در راه مشروطیت همیشه در راه سعادت مملکت خدمت و فداکاری کرده‌است و بدبختانه در دو سه سال قبل هم باز دچار شکنجه و زحمت شده با یک عده دیگر از وطن پرستان مملکت از قبیل سرلشکر آق اولی که از مفاخر این مملکت بشمار می‌رود زیرزنجیر اجانب مدتی محبوس بود بنده نمیدانم کی گزارش داده‌است به دولت البته عموم آقایان مستحضرند که می‌بایستی برای تعقیب یک نفر طبق ماده ۵یا طبق قوانین دیگر باشد نهایت در ماده ۵ حکومت نظامی دست دولت بیشر باز است یک گزارشی بیاید یک مطالبی بگویند که فرض آقای آیت الله کاشانی در مقام انقلاب است و در مقام قیام بر علیه حکومت و ملت است تابر طبق آن بتوان ایشان را توقیف کرد بنده نمیدانم آیا چنین گزارشی بدولت رسیده‌است یا نه و اگر رسیده‌است این از طرف شهربانی بوده یا غیر شهربانی واگر از طرف هر یک از این مقامات بوده مضمون آن چیست که دولت را حرکت و تکان داده و هشیار کرده و در او نوشته‌است که آیت سید ابوالقاسم کاشانی را بر طبق ماده ۵حکومت نظامی توقیف کنید. بر طبق ماده ۵حکومت نظامی آیت الله کاشانی در خارج از حدود و تغور حکومت نظامی طهران در موقعی که در بین راه مشهد و طهران درسبزوار برای زیارت جد خود میرفته‌است بگیرند بر فرض کسی عملی بکند که مشمول ماده ۵باشد آیا در سبزوار حوزه حکومت نظامی بوده‌است که بشود ایشان را گرفت بند قطع دارم که شخص آقای قوام السلطنه که یکی از رجال سالخوردة ماست ممکن نبود که در چنین موردی بدون فکر و تعمق دست باین کار بزنند و برای بنده اسباب تأسف و شگفتی است که خود آقای قوام السلطنه در تمام اعلامیه‌های خودشان از آزادی و از قیام بر علیه ارتجاع و از آزادی قلم و زبان سخن راندند وباقلم توانا قلمفرسایی کردند چه چیز موجب شده‌است که ایشان دستور داده‌اند آیت الله کاشانی، آقای دولت آبادی، آقای لنکرانی وبرادران، مرحوم میرزا کریم خان رشتی که یکی از پیران و آزادی خواهان این مملکت بود و در نتیجه شکنجه در کنج زندان حکومت نظامی مرض او شدت گرفت و دار فانی را بدورد گفت، همچنین آقای میر اشرفی مدیر روزنامه آتش و آقای بشارت مدیر صدای وطن و آقای خلیلی مدیر اقدام و عده‌ای دیگر که بر طبق ماده ۵ حکومت نظامی توقیف کردند بنده آنچه در نظر دارم لنکرانی از کسانی بود که به شخص آقای قوام السلطنه اظهارایمان و علاقه می‌کرد و در برقراری حکومت ایشان و روی کار آمدن آقای قوام السلطنه زحماتی کشیدند و از طرفی بنده آنچه در نظردارم لنکرانی جزء مرتجعین معرفی نشده بود بلکه جزء آزادی خواهان خود را معرفی می‌کرد ودر مجلس چهاردهم هم بهمین صورت معرفی شده بود بنده مقصودم ایجادتأثر آقایان یا تذکر به جناب اشرف آقای قوام السلطنه و ایجاد تأثر روحی برای ایشان از یادآوری توقیف آقایان نبود مقصودم از ذکر توقیف آقایان و عدم صلاحیت وجود ماده ۵قانون حکومت نظامی باین صورت ست و به این جهت امثال ونظایر را بعرض آقایان رساندم که اگر این ماده ۵با این صورت باشد جز اینکه اسباب اختناق آزادی نطق و زبان وقلم و مطبوعات باشد فایده دیگری ندارد(ملک مدنی- ماده ۵ چنین اجازه‌ای نمی‌دهد ماده ۵ نبوده نظریات شخصی بوده) بعقید بنده ماده ۵قانون حکومت نظامی را با این بدعتی که حکومت جناب آقای قوام السلطنه گذاشته بضرر تمام این مملکت خواهد بود حتی خدای نخواسته ممکن است گاهی اوقات اگریک دولت دیگریی بیاید واین سابقه عمل بشود دامنگیر تمام آقایانی که در اینجا نشسته‌اند بشود بنده بیش از این در اطراف ماده ۵ و لروم اصلاح آن حالا موضوع الغایش را بنده عرض نمی‌کنم اصلاح آن را کافی میدانم برای اینکه عمل بر غرض شخصی واینکه بنده خواسته‌ام از این راه یک حمله آتاکی کرده باشم، فقط پیش از این در اطراف این موضوع مذاکره نمی‌کنم. اما ماده ۸ مطبوعات و آزادی قلم است آن هم ناچارم بعرض آقایان برسانم که بدبختانه اگر به ماده ۵ عمل بشودعلاوه برآنکه در تهذیب و تنقیح مطبوعات تأثیری ندارد بلکه اثر معکوسی می‌بخشد زیرا بنده به اجازه آقایان می‌خواهم یک مطلبی را عرض کن و آن این است که آیا در یک روزنامه اگربدولت فحش دادند من تصدیق می‌کنم نباید فحش بدولت بدهند و هر دولتی بایستی با کمال قدرت از طرف مطبوعات و مجلس پشتیبانی بشود تا بتواند خدمت به مملکت بکند ولی اگریک روزنامه آمد وانحراف پیدا کرد نباید او را در زندان انداخت و روزنامه او را توقیف کردن بایستی اورا به دادگستری فرستاد و رسیدگی کرد مطابق اصول کلی محاکمه کرد ومحکوم کرد و روزنامه اورا توقیف کرد و نکته‌ای که خواستم عرض بکنم این بود که آیا فحش از هر دو طرف خوبست یا از یک طرف بنده الان درردیف مخالفین برنامه دولت اسم نوشته‌ام نظرم هست یک روز در حزب دمکرات یک روزنامه‌ای یعنی روزنامه دمکرات ایران که ارگان حزب دمکرات ایران است و هنوز هم آمال وآرزو دارم که انشاءالله حزب دمکرات ایران با مساعی رفقای ما تنقیح شود و تهذیب بشود و اصلاح بشود و موجب سعادت و خوشبختی مملکت بشود یک حزبی که خود را بزرگترین احزاب میداند و اکثریت در مجلس دارد نمی‌بایستی در روزنامه ارگان آن حزب اقلیت را بنام یک سگ بکشد که دنبال است رئیس دولت صدا می‌کند اما اگر اهانت بد است اگر توقیف روزنامه می‌بایستی بوسیله ماده ۵حکومت نظامی بشود این روزنامه و آن نویسنده استحقاق نداشتند که مؤاخذه بشوند و ملامت بشوند که چرا این کار را کردید؟ جراید حساسترین عامل پرورش افکار عمومی است ما اگر مثل دوره بیست ساله بخواهیم اجازه نطق و بیان و آزادی قلم ندهیم رجالی که بدرد این مملکت می‌خورند پیروزی پیدا نخواهند کرد و بنده افتخار دارم از اینکه در این که مجلس پانزدهم تا آخر دوره مدافع تمام جراید چپ، راست، متوسط خواهم بود وقتی در دادگستری اگر کسی بر علیه جراید بر علیه مدیر روزنامه یا نویسنده اقامه دعوی می‌کند چون بنده افتخار اینکه وکیل رسمی دادگستری هستم دارم از همین جا تعهد می‌کنم که برای تمام جراید مجاناً در دادگستری بسمت وکالت مدافع انجام وظیفه نمایم(مهندس رضوی- چه خوب بنویسد چه بد؟) فرق خوب و بد با محکمه‌است بنابراین بنده پیشنهاد می‌کنم و خواهش می‌کنم که هیئت دولت این اصلاح ماده پنج و هشت را در برنامه خودشان بگنجانند به این صورت که برای اجرای ماده پنج یعنی اگر مصالح مملکت و ملت اقتضا کرد جایی که یک شخصی که بر علیه دولت و ملت قیام کرده‌است و قصد شورش وانقلاب و بلوا دارد و خواستند او را توقیف بکنند مرجع تشخیص این امر عبارت باشد از دادستان کل، رئیس دیوان کشور، رئیس یکی از شعب دیوان کشور، وزیر دادگستری، وزیر جنگ یعنی وقتی چنین گزارشی رسید به رئیس دولت، رئیس دولت ارجاع کند به این کمیسیون که بنشینند وتشخیص بدهند که آیا اینطور است یانه وتوقیف مصلحت است یا خیر؟ درباب ماده ۸ هم بعقیده بنده باید تکلیف توقیف جراید معلوم بشود ودر این زمینه لابد مطالعات و دقت‌هایی شده‌است یا رجوع کنند وقتی یک روزنامه نویس از عفت قلم منحرف شد یعنی از طریق خیر و صلاح انحراف پیدا کرد درآن موقع بیک سازمان مطبوعاتی یعنی خود دولت در مقام تشکیل یک سازمان مطبوعاتی برآید از مدیران صالح جراید و یا اخذ آراء و اکثریتی که از بین تمام مدیران جراید بعمل می‌آید رسیدگی به انحرافات مطبوعات را باین سازمان مطبوعاتی رجوع بکنند یا اگر دولت باز خواهد گفت باین که جراید از یکدیگر حمایت می‌کنند و حال آنک بعقیدة بنده روزنامه نویسهای صالح بیش از دیگران از خروج و صلاح مطبوعات متأثر می‌شوند یک وضع دیگری تشخیص بدهند که آن هم باز بیک کمیسیونی که از قضات عالیرتبه و بی نظر و مجرب تشکیل می‌شود و یا از استادان دانشگاه انتخاب کنند ارجاع بشود که وقتی بنده حالا چون آقای قوام السلطنه نشسته‌اند و حکومت ایشان هست ممکن است عموم آقایان و خود آقای قوام السلطنه معتقد باشند که این اعمالی که نسبت به توقیف اشخاص و جراید شده‌است بجا است می‌گویم اگر فردا دولت دیگری اگر یک دولتی بود که به هیچ چیز پابند نبود آنوقت این مادة ۸ را در اختیارش بگذاریم آیا به مصالح مملکت تمام می‌شود یا خیر؟ بنابراین تقاضای بنده این است که اصلاح مادة پنج و هشت در برنامة دولت قرار بگیرد و مورد توجه هیئت دولت قرار بگیرد (یکی از نمایندگان- تغییر قانون که با مجلس است) پیشنهاد باید بشود.
یک موضوع دیگر که جلب توجه بنده را کرد و آن این است که آنجه بنده در نظر دارم قانون وصول مالیات مدتش سپری شده‌است و بموجب تصویبنامه‌ای که گذشته‌است مشغول وصول مالیات هستند در برنامه دولت هر چه بنده دقت کردم ندیدم که اشاره شده باشد به اینکه قانون مالیاتی به مجلس پیشنهاد خواهد شد حالا نمی دانم این را ضرورت ندیده‌اند که در برنامه ذکر بکنند و دراین فکر هستند یا خیر یا اینکه باین تصورند که می‌بایستی باین ترتیب که مالیات وصول می‌شود وصول بهر تقدیر بنده در اصل موضوع صحبت دارم و آن این است که می‌بایستی در قانون مالیات بر درآمد یک مداقع زیادی بشود یک توجه خیلی مهمی بشود با علاقه و جلب نظر متخصصین در این موضوع فکری بکنند یکی از مواد برنامه دولت موضوع برنامه ۷ ساله اصلاحی دولت است که اشاره کردند بعقید بنده اگر ما درآمد و پول نداشته باشیم هیچ اصلاحی در مملکت نمی‌توانیم انجام دهیم و حالا آنچه بنده مشاهده می‌کنم و شاید جناب آقای هژیر وزیر دارایی هم تصدیق بکنند این است که در سال ۱۳۲۵ و در سال ۱۳۲۶ هزینه و درآمد را که مقایسه کرده‌ام بنده از روی همین بودجه تصویب شده چاپ شده وزارت دارایی سه میلیارد و پانهس و چهل و هشت میلیون و هفتصد و نود و پنج هزار و دویست و شش ریال کسر بودجه داریم در بودجه تفصیلی که چاپ کرده‌اند وزارت دارایی و دولت کالاهای موجودی خودشان را جزء درآمد حساب کرده‌اند و با این وسیله کسر بودجه را صورتاً در این بودجه چاپ شده‌است جبران کرده‌اند بنده معتقدم درآمد و هزینه عبارت از آن است که یک درآمد معین و مشخصی بر طبق قوانین مالیاتی و درآمدی که وصول می‌شود و همه سال باید باشد درآمد باین رقم میگویند نه درآمد بموجودی دولت ما البته ابنیه و عمارات و خالصجات وچیزهای دیگر در این مملکت داریم که اگر بر این قاعده آنها را تقویم می‌کردند ما از هزینه خودمان چندین برابر درآد داشتیم بنابراین بنده معتقدم که دولت می‌بایستی یک قانون مالیات بر درآمد با کمال دقت هر چه زودتر وضع و به مجلس بیاورد و درآن قانون مالیات بردرآمد دو نکته را مورد توجه و دقت قرار بدهد یکی آنکه برعایا و افراد طبقه سوم تحمیلی نشود ویکی آنکه از کسانی که درآمد آنها از صورت طبیعی در این مملکت زیادتر است بیشترمالیات بگیرند حالا این قانون مالیات بر درآمد بصورت تصاعد یا هر شکل دیگر جناب آقای هژیر متخصصند و این نظر بنده را استدعا می‌کنم تأمین بفرمایند(فولادوند- روی کاغذ بنویسند یا حقیقتاً بگیرند؟) بگیرند مأمورینشان هم خیلی خوب باشندکه تعدی نکنند بلی بنده خواستم … یک تلگرافی بود در آنجایی که نوشته‌اند که ما رفاه حال کشاورزان را تأمین میکیم می‌خواستم بخوانم ولی حالا بمناسبت مالیات بر درآمد و وصول مالیات قرائت می‌کنم این تلگرافی که از لرستان عده‌ای از مردمی که فقط به‌اندازه قولایموت خودشان زمین دارند این تلگراف را مخابره کرده‌اند اینجانبان رعایا و کدخدایان طوایف مبریک و نورعلی و دلفان لرستان بطوری که سوابق امر حاکی است پیوسته نسبت به اوامر دولت مطیع و فرمانبردار بوده اکنون اداره دارایی مأمورینی برای اخذ مالیات مزروعی چهار ساله به محل فرستاده و مطالبه مالیات ۱۳۲۳ الی سال جاری را می‌کنند و مبلغی مالیات به هر نفر از ما تعلق می‌گیرد یعنی تعلق داده‌اند و بعلاوه در مالیات مقرره مبلغ هنگفتی بعنوان جریمه نوشته‌اند در صورتی که اگر مالیات هر سال را در موقع خود مطالبه بکنند ممکن بود پرداخت شود با توجه به وضعیت رقت بار ما کشاورزان زحمتکش استدعا داریم بذل توجه فرموده مقرر فرمایید مالیات سالهای گذشته را صرفنظر نمایند که بتوانیم زندگانی خود را در سایه زمامداری محترم ادامه دهیم در این صورت بواسطه عدم استطاعت پرداخت مالیات حاضریم تمام املاک خود را عوض بدولت بسپاریم و با زن و بچه خود بجای دیگر رفته رعیتی بنماییم برای تعیین تکلیف قطعی به تلگرافخانه خرم آباد متحص هستیم عموم رعایای نورعلی و دلفان. این آقایان، ما این اشخاصی که تلگراف کرده‌اند کسانی هستند که جز ملکی که خودشان کشت و زرع می‌کنند ملک دیگری ندارند یعنی به‌اندازه عائله خودشان کشت و زرع می‌کنند و بنده می‌خواستم استدعا بکنم که این را برای این قرائت نکردم که دستور بدهند مالیات از نآنها نگیرند برای این بود که مراقبت بکنید در وضع قانون مالیات جدید این قبیل اشخاص و این کسانی که آقای قوام السلطنه وعده و نوید به آنها داده‌اند که رفاه و آسایش آنها را فراهم سازند مشمول این قبیل مالیاتها نشوند مالیات را بعقیده بنده باید از کسانی گرفت که در سال بیش از ۵۰ هزار تومان درآمد دارند در مملکت بدبخت ایران هر کس بیست هزار تومان در سال یا ۳۰ هزار تومان عایدی داشته باشدزندگی اشرافی می‌کند و بنابراین از این مبلغ که بالا رفت ولو بطور موقت اقتضا دارد دولت برای دو سال، چهار سال، پنج سال مالیات از حتی سرمایه داران درجه اول بگیرد بطور تصاعدی که حتی تا صدی نود هم برسد مثلاً اگر کسی در سال یک میلیون تومان درآمد دارد به عقیده بنده این می‌بایستی توجه بکند و علاقه داشته باشد که هموطنان و هم مملکت او هم رفاه داشته باشد و انشاءالله بعد از آنکه این مرحله تمام شد بعد این پولها را بگذارد روی هم و کسی هم بخل و حسد نمی‌کند (فولادوند- اکثریت وکلای به این لایحه رأی نمی‌دهند) یکی از موضوعاتی که در برنامه دولت به آن اشاره شده‌است موضوع تعرفه گمرک است که بعقیده بنده بسیار مفید وبجاست که در نهایت مراقبت و توجه این مطلب از مرحله حرف جامة عمل بپوشد ولی در اینجا بنده از فرصت استفاده می‌کنم وسربسته یک تذکراتی را عرض می‌کنم و معتقدم درضمن اصلاح این تعرفه گمرکی اقتضا دارد دولت نسبت به اشیاء لوکشس نسبت به این اتومبیلهایی که بقراری که بنده شنیده‌ام در آمریکا هم کمتر از این اتومبیلها درخیابان دیده می‌شود یک تعرفه گمرکی سنگینی ببندند مملکت ایران تاب تحمل این همه تجمل را ندارد(صحیح است) و همچنین نسبت به اشیاء لوکس وغیر ضروری دیگر این توجه را دولت بکند که از این راه بشود یک کمکی به مردم بدبخت اصلاحات این مملکت کرد، موضوع دیگرموضوع مراقبت در وضعیت اجرای تعرفه گمرکی در سرحدات است بعقیده بنده این مطلب بسیار قابل توجه‌است و بنده آنچه اطلاع دارم در یک مورد یک مثلی برای آقایان می‌آورم این زواری که برای زیارت به عتبات رفته بودند برای بنده نقل کردند آنهایی که با گذرنامه و با تذکره و با اجازه رفته‌اند در گمرک سرحدی شاید متجاوز از ده ساعت، دوازده ساعت، یک روز آنها را بنام تفتیش اثاثیه، بنام و طرق دیگر نگاه داشته‌اند برای اینکه در آنجا خجالت می‌کشند بگویند آقا شما تخلف کرده‌اید و باید رشوه بدهید وی بعکس کسانی که بطور قاچاق از مرز خارج می‌شوند و یک اشخاصی مأمور اجرای این امر هستند، قسم می‌خورد یکی کسی که خودش قاچاق رفته بود می‌گفت وقتی ما به سرحد رسیدیم شوفر اتوبوس آمد پائین جلوتر از ما نفری ۲۵ تومان گرفته بود تا آن مأمور مرزی رسید این نفری ۲۵ تومان را داد و گفت فوری حرکت کن که داد و فریاد و هیاهوی دیگران بلند شد که جلوتر از ما حرکت کرده بودند و گذرنامه هم داشتند وقتی که به کاظمین رسیدند می‌گفتند چند روز است آمده‌اید گفتیم ما دو روز است وارد شده‌ایم گفتند ما الان می‌آییم این است که دراین موضوع هم بایستی بک توجه دقیقی بشود. راجع به ماده سه برنامه دولت طرح قانون کار که اشاره فرموده‌اند بعقیده بنده تصویب قانون کار یکی از قوانین بسیار ضروری و لازم است و بایستی در قانونکار طوری پیش بینی شود مطالب که رفاه و آسایش کارگر بدبخت مراعات بشود(صحیح است) بنده معتقدم سخنرانی و وعده ونوید به کارگر برای او فایده‌ای ندارد می‌بایستی یک قدم عملی برای اصلاح حال کارگر برداشت به عقیده بنده یکی از طرقی که می‌شود درآمدی برای اصلاح وضع کارگر و زندگانی کارگر پیدا کرد موضوع بانک صنعتی است، دیروز در یکی از جراید نوشته بودند فلانی همیشه تکیه کلامش بانک صنعتی است، خوب ضرورت دارد و ناچار باید اسم برد اما بانک صنعتی، بانک صنعتی بنده به موارد پروانه‌ها بخرید و فروش جنس، و به استفاده‌های نامشروعی که در آنجا شده‌است کار ندارم چون آقایان بهمن اشاره فرموده‌اند عرایضم را خلاصه کنم و اصولاً هم معتقد هستم این قبیل موارد در مجلس نباید گفت و بنده سلیقه‌ام نیست که عرض بکنم مطالب بنده اصولی واساسی است والان با دو رقم بنده به آقایان ثابت خواهم کرد که شایستگی و لیاقت این آقای هراتی که در اینجا نشسته‌است بمراتب از کارکنان و مدیران و عمال بانک صنعتی بیشتر است، اجازه بفرمائید رقم را بخوانم بعد توضیح بدهم چرا؟
اجازه بفرمائید آقا کلیه درآمد بانک صنعتی ۱۴۸۲۹۶۹۷۴۴ ریال است این کل درآمد بانک صنعتی است کارخانه‌های عظیم که در این مملکت در شمال و جنوب وشرق و غرب قرار گرفته و حال آنکه به عقیده بنده اگر یکی از این کارخانه‌های بزرگ دست دولت نبود و در دست اشخاص بود برابر تمام این درآمد عایدی می‌داشت (مهندس رضوی- آقای کشاورز صدر کارخانه‌های دولت را نباید دست مردم داد) و هزینه بانک صنعتی و هزینه کارگر و مخارج و مصالح واین چیزها ۱۵۳۷۹۴۹۷۴۴ ریال است و بودجه سازمانی مرکزی بانک صنعتی که اینقدر قدرت ید بخرج داده‌است که باین صورت درآورده وضع هزینه ومخارج را ۹۴۶۹۵۳۲ تومان هزینه سازمان مرکزی بانک صنعتی است هزینه اتومبیلها و ماشین نویسها و بازرسهای ویژه و آقایانی که از هر جا می‌آیند یک فشار و صدمه‌ای بدولت وارد می‌آورند و بدولت متوسل می‌شوند و دولت مجبور می‌شود به آنها و امثال آنها.. (یک نفر از نمایندگان- باید اصلاح بشود؟) که بنده نتیجه‌ای که گرفتم این است که ۱۵۰۶۷۵۳۲۸ ریال بانک صنعتی ماکه می‌بایستی یکی از منابع درآمد ما باشد ضرر داشته‌است، کسر داشته‌است، آیا انصاف است در مملکتی که باین سرنوشت دچار است کارخانجات او ضرر بکند؟ و حال آنکه بنده نتوانستم این آمار را تهیه کنم که با رقم بعرض آقایان برسانم هر یک از این ارباب کارخانجات که یک کارخانه بسیار متوسط دارد آن کارخانه سهامش(آقای ملک الشعراء بهار در اصفهان بودید) سهام یک تومان(خود آقای حکمت آمدند مشاهده کردند) یک تومان، سی تومان شده بود ما در مملکت بربختما می‌بایستی از این کارخانه‌ها که از تمام کارخانجات دنیا بهتر است می‌بایستی ضرر ببریم؟ این انصاف است؟ این مروت است؟ باید با مملکت ایران اینطور رفتار کرد؟ بنده عقیده دارم در ضمن وضع قانون کار دولت یک طرحی تهیه بکند یک فکری بکند که از همین کارخانجات زندگی کارگر و وضع کارگر اداره بشود(صحیح است) شما اگر فعال بودید با همین کارخانجات و با همین صنایعی که دارید برای تمام این کارگرهای خودتان تا حالا خانه ساخته بودید مقدور بود، شما به جای اینکه هر روز اتومبیل سیستم ۴۶و۴۷ تهیه کنید خوب بود یک اتوبوس تهیه می‌کردید که کارگرهای بدبختتان را می‌برد این ور وآن ور(اسدی- جواب می‌دهیم بفرمائید) اما راجع به بهبود وضع کشاورزان بنده دراینجا زیاد صحبت نمی‌کنم و سربسته بعرض آقایان میرسانم که به عقیده بنده اقتضا دارد درآمد کشاورزان را با هر صورتی است بالاببرند و این عملی نمی‌شود جز با یک انقلاب فلاحتی و کشاورزی در مملکت ایران می‌بایستی که بانک کشاورزی سرمایه خودش را در درجه اول به رعایا و بعد به مالکین جزء بدهد زیرا اگر کسی آمد به عقیده بنده و ۵۰ هزار تومان، صد هزار تومان خواست از بانک قرض کن به او نباید داد، او استطاعت دارد که برود بیرون پول قرض کند و بیاید ملک خودش را آباد کند وهمین عدم لیاقت او است که با داشتن ملکی که ۵۰ هزار تومان قرض برای آبادی آن احتیاج دارد محتاج به قرض از بانک کشاورز ی باشد، این است که بنده عقیده دارم از هم اکنون دولت آقای قوام السلطنه به بانک رهنی دستور بدهند که یک طرح و نقشه و خط مشی برای کشاورزان ایران با دادن وام به ترتیبات دیگر تحت نظر وزارت کشاورزی که خوشبختانه آقای عدل هم تخصص فنی دارند اداره بکنند، بند از یک نکته‌ای ناگزیرم، اسم آقای عدل که آمد یادم آمد و آن این بود که یک روزی خدمت ایشان رسیدم و وزارت کشاورزی برای موضوع آبادی لرستان در آنجا از این نکته هم نمی‌بایستی خودداری بکنم و از جناب اشرف تشکر بکنم که یک دستوری راجع به اصلاحات لرستان به وزارت کشاورزی دادند آنجا رفتم خدمت ایشان عرض کردم آقا راجع به دامپروری ما یک فکری بکنید چون لرستان مرکز دامپروی است وبزرگترین سرمایه آنها احشام و اغنامی است ک دارند متأسفانه به من فرمودند که من الان راجع به دامپروری نمی‌توانم مطلبی به شما بگویم متخصص نداریم، بودجه کافی نداریم، و حال آنکه این یکی از مسائل بسیار مهم ضروزی این مملکت است بنده این نکته را عرض می‌کنم و بعرایض خاتمه می‌دهم و آن این است ماده ۶ برنامه دولت مربوط است به زمینه اصلاحات اداری وتقلیل کارمندان، بنده تصدیق می‌کنم به اینکه در حال حاضر و با وضعی که مملکت ما دارد نمی‌شود و نمی‌توانیم و مقدور نیست که دست یک مستخدمی که در آنجا بای نحو کان رخنه کرده بگیریک و از ادارات خودمان قبل از پیدا کردم کار او را بیرون کنیم این را تصدیق دارم ولی استدعای بنده این است از مجلس شورای ملی و توقع بنده این است از دولت آقای قوام السلطنه که نسبت بدرآمدی که از این به بعد پیدا می‌شود دیگر مستخدم جدیدی نپذیرند زیرا ملت ایران بیش از این نمی‌تواند تحمل این قبیل مفتخورها را بکند(صحیح است) خدای واحد شاهد است اساساً اداره دولتی ووزارخانه‌ها رایک محل تفنن و اعاشه قرار داده‌اند.
و در هیچ کجای دنیا این طورمعمول نیست که بیایند برای تهیه نان توی ادارات بروند بنابراین تا حال که تحمیل شده‌اند باشد از این ببعد دستور بدهند که مستخدم جدید به هیچ شعل و به هیچ صورت نپذیرند آقا ما در وزارت کشور ۱۵۰ نفر و ۲ نفر منتظر خدمت رتبه ۸و۹ مجرب داریم و هر روز می‌بینیم می‌آیند یک فرماداری یا تصویبنامه می‌فرستند، یک استانداری با تصویبنامه می‌فرستند آخر اگربیایند آقایان را از بین منتظرین خدمت دولت این کار را بکنند همین کار قطره قطره زیاد می‌شود و بنده حاضرم برای این موضوع یک رقم درشتی را تهیه کنم بنده دیگر عرضی ندارم فقط راجع به حوزه انتخابیه خودم سربسته عرض می‌کنم که لرستان یکی از مناطقی است که شاید نسبت به نقاط دیگر بیشتر احتیاج به توجه و امعان نظر و محبت دولت داشته باشد لرستان منطقه‌ای است که در تمام ادوار به این مملکت با کمال صداقت و شهامت خدمت کرده‌است شما اگر در نظر داشته باشید هرج و مرج و ناامنی که از سوم شهریور در مملکت ما رواج گرفته در هر گوشه‌ای در هر منطقه‌ای، هر کسی، هر شخصی سر به طغیان و خودسری کشید ویکی از زحمات و مشقتهای عموم جمیع دولتها در بعد از سوم شهریور همین قضیه ناامنی وقضیه اغتشاش و قضیه بی نظمی بود اگر آقایان در نظر داشته باشد و شاید عده زیادی در اینجا باشند میدانند که در سوم شهریور بزرگترین نگرانی‌ها از لرستان بود خیال می‌کردند حالا که دولت ضعیف شده‌است در لرستان بیش از سایل نقاط اغتشاش و ناامنی خواهد شد در لرستانی که از نقطه نظر سیاسی هیچ نقطه این مملکت در این ایام بعد از شهریور مثل آنجا نبود در موقعی که جنگ بین المللی بود جنگی بودکه نام ایران پل پیروزی شده پل پیروزی ایران از این جهت بود که تمام مهماتی که به کشور دوست ما شوروی فرستاده می‌شد از کوههای لرستان عبور می‌کرد که اگر یک نفر تفنگچی یک نفر بدون تفنگ یک سنگی روی خط آهن می‌گذاشت تمام این نقشه‌ها را باطل می‌کرد و خوشبختانه تمام افراد لرستان با گرسنگی و بدبختی و بیچارگی بعد از تمام مصائبی که از دولتها قبلی کشیده بودند و شکنجه‌هایی که متحمل شده بودند با کمال آرامش و با کمال صدق و صفا سرخودشان را پایین انداختند و اوامر دولت را اجرا کردند و بدبختانه کوچکترین توجهی به لرستان تاکنون نشده من این مسائل را به اطلاع جناب اشرف مکرر رسانیده‌ام و عرض کرده‌ام وایشان هم به من وعده داده‌اند که انشاءالله برای لرستان فکری بشود وهنوز هم امیدوارم که دولت برای اصلاحات آنها اقداماتی بکند، لرستان کشت وزرعی که دارد گندم و جو و تریاک است گندم به‌اندازه‌ای می‌کارد که تقریباَ قوت خود ساکنین آن محل است و حاصلی که لرستانی زندگی ۴۵۰ هزار نفر عشایر لرستان را اداره می‌کند تریاک است بنده نمی‌خواهم عرض کنم که موافق با کشت تریاک هستم ولی این نکته را ناگزیر عرض می‌کنم که دولت میبیاستی در لرستان وفارس و بعضی از نقاط که واقعاً مم اعاشه و زندگی آنها این کشت است به وزارت کشاورزی دستور بدهد که یک قضیه عملی برای جانشین کشت تریاک در نظر بگیرند بعد کشت تریاک را در آنجا منع کنند بنده هم موافقم در تمام لرستان در ۴۸۰ هزار نفر لرستانی بنده از روی حقیقت عرض می‌کنم و قسم می‌خورم که ۱۲۰ نفر معتاد به تریاک نیست بعکس نقاط دیگر که خیلی زیاداست آنجا تریاک میکاریند و می‌فروشند، تریاک نمی‌کشند و معتاد نیستد، بهداری لرستان سه طبیب دارد یک روز من پیش آقای وزیر بدهاری رفتم و به ایشان عرض کردم ۴۵۰ هزار نفر و ۴۰ فرسنگ در ۵۰ فرسنگ عرض و طول سه تا طبیب دارد یک دیپلمه دو تا معین طبیب و در یکی از بخشهای لرستان یک مرضی پیدا شده بود که گلو درد بود و تب شدیدی می‌کرد و گلوی آنها متورم می‌شد وروزی ۵۰ نفر از اینها می‌میرد روزی ۵۰ نفر می‌میرد و راه علاج را اینطور تشخیص داده بودند(یکی از آنها بر حسب تجربه و تصادف این قرحه گلو را شکافته بود) که اگر می‌شکافت صدی، پنجاه خوب می‌شدند و صدی ۵۰ می‌مردند ویک شخصی پیداشده بود که می‌رفت با یک چنگالی این قرحه را پاره می‌کرد و عده‌ای خوب می‌شدند این است که بعقیده بنده می‌بایستی به این قبیل عشایری که خدمت کرده باین قبیل عشایری که وطن پرستی خودشان را ثابت کرده‌اند، همین جناب اشرف آقای قوام السلطنه شاهدند که در همان اوقاتی که گفتگوی موضوع شمال و قضیه پیشه وری بود و سایر ناامنیها و بی انتظامیها در مملکت ایجاد شده بود تمام خوانین لرستان خدمت ایشان می‌آمدند درخواست می‌کردند که به آنها اجازه داده شود با همین لباس پاره به همین تفنگ خودشان بروند و درراه مملکت جانفشانی بکنند یک موضوع دیگر راجع به لرستان قضیه پشتکوه‌است و آن را من ناچار بعرض آقایان برسانم که پشتکوه هم به همین مصائب و دردها و بیچارگیها مبتلا است و البته بنده نمی‌خواهم باز جزء بجزء عرض کنم زیرا این تکرار مکرر ات است که فرهنگ نداریم، بهداشت نداریم اینها را می‌بایست به طور کلی گوشزد کرد آن نکته این است که در زمان سابق وقتی که شاه آباد غرب متعلق شد به اعلیحضرت شاه فقید نسبت به وضع پشتکوه هم مقداری از املاک آجا را بعنوان اینکه والی پشتکوه مهاجرت کرده به بین النهرین و در آنجا بوده سربازها و ارتش وقتی که وارد آنجا شدند املاک او را متصرف شد آنها را هم وزارت دارایی خودبخود دست انداخته بود و بعد هم عده‌ای آمدند در موقع بخشیدن املاک واگذاری که باز ناگزیر و ناچارم که بعنوان معترضه اظهار تأسف بکنم که وقتی که در اینجا شاه بخشید شیخعلی خانم نمی‌بخشید بود و خدا رحمت کند مرحوم آهی را که پافشاری کرد و فشارآورد که به اینها سرو صورت داده شود و الان هم نبده اعتراف می‌کنم که شخص آقای وزیر دارایی به نهایت حسن نیت و علاق را دارند و تمام همشان مصروف این عمل شده واز کار دارایی مملکت واقعاً باز مانده‌اند، هروقت بنده رفتم خدمت آقای وزیر دارایی دیدم راجع به املاک شرق و غرب و شمال و غیره مشغولند و تنها کسی هم که قدرت اراده دارد(بدبختانه مدی کلها اغلب محافظه کارند ومیترسند که روزنامه مبادا بهشان فحش بدهد) خود ایشان در تمام جزییات باید قلم بقلم اظهار نظر بکنند و واقعاً باور کنید کار مشکلی است که یک وزیر با تمام این تشکیلات محکمه بدون محکمه تجدید نظر(خیلی خوب خدا حفظش کند آقای موسوی زاده هم این موقع آمد گفت اعاده دادرسی) و حال آنکه اگر قانون اجازه بدهد می‌توانیم تصویب نامه و آئین نامه بگذرانیم و آنوقت این آئین نامه و تصویبنامه ارزش واعتبار دارد و اگر قانون اجازه ندهد نمی‌توانیم در اینجا قانون اجازه نداده و اعاده دادرسی قائل شده‌است و این هم یک زحمت بزرگ دیگری است برای وزارت دارایی و مردم، این است که در پشتکوه یک عده مردم بدبخت دچار این مشقت هستند، ۵۰ نفر نمایندگان ایلات خزل وند، قلی وند، مرشد وند، با یک وضع تأثر آوری آمدند که آقای ملک مدنی و آقایان که منزل بنده آمده‌اند البته بعضی از آقایان که جزء اعیان و اشرافند که منزل بنده نمی‌آیند (فولادوند- پسرهای والی گدایی مکنند در تهران درصورتی که اجداد آنها سرحد داری می‌کردند) (رئیس- آقا حرف نزنید) اجازه بفرمائید عرض کنم بله اینها آمدند ۵۰ نفر نماینده این سه ایل هستند استدعا می‌کنم، تمنی می‌کنم ازآقایان به این نکته توجه بفرمایند زیرا این مؤثر در حال چهارده هزار نفر مردم بربختی است که مرز شما را در عراق نگهداری می‌کنند و نمی‌گذارند امثال آنهایی که آمده‌اند در مرز شوروی اسباب زحمت شده ند بیایند مرزداری بکنند توجه بفرمائید این دو دقیقه بیشتر طول نمی‌کشد بله آقایان آمدند در اینجا و من خدمت آقای وزیر دارایی رسیدم ایشان هم لطف کردند تلگراف کردند به املاک غرب که آقا مأمور از املاک آنها بردارید تا محکمه تکلیف آنها را معین بکند، اینها کسانی هستند که هنوز چهار ماه‌است با اینکه وزیر دارایی تلگراف کرده و دستور داده وزیر دارایی هم آقای هژیر است میدانید آدم سرسختی است با این حال ۴۰ ژاندارم و مأمور املاک واگذاری جناب اشرف در منزل این مرزدارهای کشور شما روزی ۴ تومان خرج مرغ و جوجه و فوق العاده و مشروب و غیرمشروب آنها می‌شوداین است که اینها آمدند به محکمه رجوع کردند محکمه حکم به آنها داده‌است حکم تجدیدنظر، نوشته‌اند اعاده دادرسی ما گفتیم قربان اعاده دادرسی مانع از اجرا نمی‌شود اینطور نیست آقای وکیل؟ (سید هاشم وکیل- چرا) آمدند حالا قول دادند جناب آقای وزیر دستور دادد والله این ۴۰،۵۰ نفر در منزل بنده کوچه آبشار در این هوای گرمی که بود در این آفتاب می‌نشستند مردمی که می‌آمدند رد می‌شدند بطوری لباس اینها پاره و ژنده بود که پول می‌خواستند به اینها بدهند، نمی‌خواهند گدایی بکنند بهشان بر می‌خورد، این اشخاص را هنوزر راحت نکردند، یکی بچه‌های والی است هر روز توی روزنامه فحش به پسران والی می‌دهند اینها املاکشان را دولت گرفته و تصرف کرده دادگاهی هم هست حکم می‌دهد می‌آیند میگویند دادگاه، در فلان جا بر علیه فلان شخص حکم بی جا داده‌است من هم تصدیق می‌کنم و با این بدبختیها که بایستی استدعا بکنم از آقایان که برای خاطرخدا یک توجهی بکنید به این قضایا ین است که عرایض بنده گفته می‌شود خواه دولت گوش بکند خواه گوش نکند. بنده باید عرایضم را عرض بکنم یکی هم املاک خالصه‌است که ارتباط دارد به این آقای قبادیان که بنده اطلاع دارم که وضع زندگی آقای قبادیان و ایل کلهر بسیار تأسف آور است و خوب نیست در اینجا من مطلب را بیش از این بعرض آقایان برسانم و تحت تأثیر هو و جنجال رفتن که قبادیان ملک دولت را می‌خواهد ببرد خوب نیست آقای قبادیان اگر مکی هم بخواهد بگیرد برای ایلش می‌خواهد نه برای خودش، دوباره وقتی این خالصه شد میگویند این را بدهید تقسیم کنند بین رعایا که رعایا هم همانها هستند بنده هم عرایضم را ختم می‌کنم و استدعا می‌کنم توجهی باین مسائل وعرایضی که کردم بشود.
رئیس- آقای وزیر دارایی.
وزیر دارایی- (آقای هژیر) فرمایشات آقای مکی و آقای کشاورز صدر دو قسمت بود یک قسمت درکلیات برنامه و وضع مملکت یکی هم در امور مربوط به وزارت دارایی یک قسمت از فرمایشاتی که فرمودند به نظر بنده برای اطلاع از عقاید وافکارآقایان خیلی بجا بود مثلا ما دانستیم که آقای مکی نظرشان ارجع به حکومت نظامی این است که هردفعه که بنا شد حکومت نظامی بشود اول از مجلس شورای ملی بپرسند (مکی- قانون اینطور می‌گوید) اما اجرای این قانون در ادوار مختلف تقنینیه غیر از این بوده مکرر در موقع حضور مجلس شورای ملی دولت حکومت نظامی اعلام کرده و مجلس ایرادی نکرده‌است بعد از قتل ایمبری دولت اعلان کرد و مجلس هم استیضاح کرند در حضور مجلس دوازدهم دولت اعلان حکومت نظامی‌کرد کسی هم ادعا و ایرادی نداشت حالا بنده نمی‌گویم چرا آقای مکلی اینطور عقیده دارند استنباط ایشان از قضایا اینطور است خوب البته اگر نظراکثریت مجلس شورای ملی این باشد دولت اطاعت می‌کند، ایرادی نیست، آقای صدر کشاورز هم نظرشان این است که بایستی اگر قانون حکومت نظامی برقرار می‌نماید دو ماده اش اصلاح بشود خوب پیشنهاد بفرمائید تصویب می‌شود و دولتهای آتیه هم عمل می‌کنند زیاد گفتگویی برایش نیست ولی تا هست قانون است و باید به آن عمل کرد. آقای مکی می‌فرمایند قانون مجازات مدنی را باید لغوکرد(مکی- عرض کردم طرحی را بیاورید مجلس) اولاً لغوش در دست دولت نیست ثانیاً هستند آقایانی نمایندگانی که اگر می‌خواهند مملکت اصلاح بشود قانون اسلام ر اجرا کنند یعنی سارق را دستش را قطع کنند(صحیح است) البته اکثریت هر چه گفت ما اطاعت می‌کنیم آنطور هم گفت اطاعت می‌کنیم. در باب صدی پانزده اضافة که برعایا داده شده‌است، خوب در برنامة دولت که قید شده‌است این یک امری بوده‌است درغیاب مجلس ازلحاظ مساعدت به دهاقین لازم دانسته‌است دولت و کرده البته مانند قبلیش بسته به تصویب مجلس شورای ملی خواهد بود مقرر فرمودند این ارفاق تمدید خواهد یافت، نفرمودند از بین خواهد رفت اگر هم مقرر بشود از طرف مجلس شورای ملی که گرفته بشود خوب بترتیبی مصرف خواهد شد که بگویند…(ملک مدنی- آقای وزیر دارایی بایستی طبق قانون عمل کرد) آقای ملک مدنی برای تعیین سهم بین مالک و رعیت تاکنون بنده قانونی سراغ ندارم می‌فرمایید بفرمائید (صحیح است) (زنگ رئیس) استدعا می‌کنم اگر قرار بر این است که اسباب رفاهیت رعایا فراهم بشود و آقای صدر کشاورز هم مکرر فرمودند پس این را باید از یک جایی بگیرند وبدهند و آقایان دیگر دراین صدی پانزده که دولت گفته از مالک بگیرند برعیت بدهند زیاد اصرار نفرمائید(سزاوار- صحیح است بسیار بجا و بموقع بوده‌است) راجع به اتومبیل ناطق محترم توضیحاتی فرمودند اولارقمش این ۲۴ میلیون تومانی که فرمودندنیست ثانیاً قبل از اینکه حتی مجلس شورای ملی تشکیل بشود آقایر رئیس الوزراء مقرر فرمودند یک کمیسیونی از اشخاص بصیر و بی غرض تشکیل شد و در این کار و در سایر مخارج زاید و غیر ضروری بودجه مملکتی امعان نظر دقیق کرد آقای دکتر شفق بودند، آقای حائری زاده بودند، آقای وکیل بودند، آقای دکتر امینی بودند در باب اتومبیلها این کمیسیون یک راپرتی که داده قائل شده‌است که بحداقل قلیل تقلیل داده شود وهمین طور راجع به سایر مخارج (یک نفر از نمایندگان- رقم چقدر بود؟) آنقدر که بنده اینجا صورت دارم البته در قسمت وزارت جنگش بنده اطلاعی نداشتم ولی (یک نفر از نمایندگان- یعنی هر وزارتخانه سه ماشین) هر وزارتخانه‌ای سه تا را آن آقایان پیش بینی کرده بودند اجازه بفرمائید عرض کنم صورتی که اینجا بنده دارم البته مربوط به ژاندارمری و قشون نیست ۴۴۶ دستگاه سواری و ۲۲۷ دستگاه باری(برزین- مجموع هزینه چقدر است؟) ۶ میلیون و خورده‌ای…
رئیس- ماده ۱۱۲ را به آقای برزین تذکر می‌دهم قطع کلام نمی‌شود.
وزیر دارایی- اجازه بفرمائید بنده حواسم پرت نمی‌شود، چند دفعه هم اگر سوال بفرمایند بنده حواسم پرت نمی‌شود به هر صورت دراینکه یک مقداری اتومبیل، هست که زائد بر حاجت واقعی مملکت و بودجه مملکت است تردیدی نیست و در اینکه بایستی این اتومبیلها تقلیل پیدا کند البته دولت در این هم هیچ تردیدی ندارد(صحیح است) حالا یک قدری بالاتر یا پایین ترش بسته به تصمیم مجلس خواهد بود یا کمیسیون مجلس شورای ملی … (سزاوار- تقاضایی بود بنده از رئیس دولت کردم که فوراً بکند).
رئیس- تأمل بفرمائید ماده ۱۱۲ خوانده شود ماده ۱۱۲ را قرائت کنید. (ماده ۱۱۲ بشرح زیر خوانده شد)
- کلیه قطع کلام و استعمال الفاظ زشت و تعرضات شخصی و هر گونه حرکات و نمایشاتی که موجب بی نظمی مجلس باشد ممنوع است.
سزاوار- بنده راجع به این ماده توضیح دارم.
رئیس- وقت توضیح نیست. بفرمائید آقای هژیر.
هژیر- (وزیر دارایی) عرض کنم که این کمیسیون تصمیمات دیگری داشت حتی در نتیجه اجرای تصمیمات گفت از اثاثیه تجملی از عماراتی که مورداحتیاج نیست وکرایه کرده‌اند از عده اشخاصی که شاید خیلی ضروری نبوده‌است اعزامشان برای مطالعات بخارجه(عده‌ای از نمایندگان- همه شان زیادی بوده‌اند) خوب حالا جنابعالی دست بالا را گرفته‌اید بله همانطور عمل خواهد شد خواستم عرض کنم ایراد آقایان دراین قسمتها وارد است و مورد توجه دولت هم بوده‌است البته طرحش هم تهیه شده و تقدیم می‌شود و بالاخره برای اینکه اینجور نباشد که دولت یک چیزی به نظر خودش صلاح ببیند و عمل کند بعد نظر آقایان نمایندگان مخالف باشد ناچار باشد به تجدید نظر، مقصود این بود وقتی که مجلس شورای ملی افتتاح می‌شود تصمیم گرفته شود وبموقع اجرا گذاشته شود که بعد هم تخلف از آن ممکن نباشد والا اگر بمصرف تصمیم دولت باشد دیگری می‌آید تصمیم دیگری می‌گیرد به هر صورت اگر درت بود لازم بود که به تصویب خود مجلس شورای ملی برسد یا اگر اختیار می‌دهند برود به کمیسیون، درباب بانک صنعتی هم مطالبی فرمودند البته بنده نمی‌خواهم عرض کنم که بانک صنعتی ازعیب مبراست ایراد ممکن است به همه کس و همه جا فقط آقایان باید اینرا در نظر داشته باشند که بانک صنعتی یک محلی بود که مرکز همه گونه تبلیغات غیرعادی و معمول به مملکتی شده بود یک اقداماتی بایستی می‌شد ولو غیر عادی برای اینکه اساس این کارخانه‌ها حفظ شود و از آنجا یک آتشی رخنه نکند و بجاهای دیگر برسد(صحیح است) حالا در ضمن این عمل اگر یک ریخت و پاشهایی شده به نظر بنده معفو است، یا اینکه اگر قابل تعقیب میدانید این فداکاری است این دوتا را روی هم نمی‌شود ریخت اجازه بفرمائید طرحهایی که تهیه شده‌است از طرف آقای وزیر اقتصاد ملی بعرض آقایان برسد و اصلاحی هم که بنظر مجلس شورای ملی رسیده باشد یا بعد از این برسد در آن رعایت بکند امیدوارم که از هر جهت نظر آقایان رعایت شود، یک قسمت از فرمایشات آقای کشاورز صدر راجع به قوه قضائیه مملکت بود استقلال قضات می‌فرمایند بایستی تأمین بشود البته صحیح هم هست و بسطی هم که لازم است در دستگاه دادگستری باید بعمل بیاید البته این فرمایشی که فرمودید در بودجه وزارت دادگستری اولاَ اینکه مقایسه فرمودید با املاک واگذاری این را باید عرض کنم که بودجه املاک واگذاری اختصاصی است بودجه اش بودجه مصرفی است، اداره املاک واگذاری امروز هم انتفاعی و هم خدمتی است یعنی انتفاعی و بهره برداری از خالصجات جزء همان رقمی است که بنظرجنابعالی رسیده، اگر از لحاظ درآمد هم بخواهید وارد مذاکره بشویدبنده عرضی ندارم یک وقتی جنابعالی می‌فرمایید که سهم کارخانجات اصفها رسیده ازیک تومان به سی تومان و یک رقمی را قرائت می‌فرمایید از بانک صنعتی می‌فرمایید اینهم سهم عایدات بانک صنعتی است بنده باید اینجور بگیرم که دولت نباید آنطورعمل بکند و باید بانک صنعتی را طوری اداره بکندکه همان منافع کلی و هنگفت را ببرد اینکه مقایسه نیست؟(کشاورز صدر- مقصود من این است که ضرر نکند) وقتی که دیگر ضرر نباید داشته باشد این را می‌شود گفت ولی جنابعالی می‌فرمایید این یک مختصری ضرر دارد و آن مختصر ضرر را مرتفع کنید و این اهمیتی ندارد که می‌فرمایید مثل اینکه ماباید هدایت بشویم ببینم صاحبان کارخانجات اصفهان یا به قول جنابعالی آقای هراتی ببینم چطور در کارخانشان عمل می‌کنند ماهم همانجور اداره کنیم از بنده اداره کردن اینجور کارخانجات دولتی برنمی آید… (کشاورز صدر- بنده اینطور عرض نکردم).
رئیس- آقا من جلوگیری کردم و گذاشتم شما فرمایشاتتان را بفرمائید باید مجلس محیط آرامی داشته باشد که ناطق مخالف و موافق صحبت کند(صحیح است) بفرمائید آقا.
وزیر دارایی- راجع به وزارت دادگستری البته بایستی بودجه کافی داد و تأمین عدالت را از قضات آنجا خواست همینطور که می‌فرمایید مداخله قوه مجریه در قوه قضائیه موردی ندارد و اگر یکی از نمایندگان محترم هم بعد از بنده بفرمایند که مداخلی قوه تقنینیه هم در قوه مجریه خیلی صحیت نیست این هم صحیح است اگر بفرمائید مثلاً مداخلیه قوه قضائیه هم در مجریه به یک صورتی صحیح نیست این هم صحیح است اگر یک اصل مسلمی گذاشتید این اصل مسلم وقتی اجرا می‌شود که این قوای مختلف هیچکدام مزاحم هم نباشند و کمک هم باشند و اگر دولت از یکجا بهش فشار بیاید و بگویید در جالی دیگر بهش فشارنیاید این ار محالات است(کشاورز صدر- همچون چیزی نبوده‌است) و انشاءالله نخواهد آمد. البته راجع به جراید هم یک شرح مفصلی فرموند آن هم صحیح است آزادی بیان و قلم مطاع است و لازم الاجرا ولی آنهم حدود دارد حالا که مطبوعات امروز رکن رابع، رکن چهارم مشروطیت است، به هرصورت چهارقوه هست، ولی، اگر یکی زین چهار باشد غالب- جان شیرین برآید از قالب، اگر همه با هم همکاری کردند و با اعتدال کار کردند بجایی می‌رسیم و اگر نکردند و هر کدام بناشد تخطی بکنند بحقوق دیگران به جایی نمی‌رسد مملکت ولو تخطی قوه مقنند در قوه مجریه باشد، اما راجع به وزارت دارایی چند توضیح فرمودند یکی راجع به بودجه بود که عین بودجه چاپی خدمت جنابعالی هم هست بنده اولاً نفهمیدم سه میلیارد کسری که فرمودید از کجا درآمده، مطالعه بفرمائید جنابعالی این بودجه را بنده حالا می‌خوانم، نوشته‌است مخارج هفتصد و هفتاد و شش میلیون تومان درآمد بدون موجودیها که می‌فرمایید پانصد و پنجاه میلیون تومان حالاا ین چطو سه میلیارد تفاوتش می‌شود بنده نمیدانم. (کشاورز صدر- بنده حساب کردم) حسابش را بفرمائید بنده هم یاد می‌گیرم، بعد در خارج بفرمائید(خنده نمایندگان) عرض کنم این طور که سفسطه می‌فرمایید هفتصد و هفتاد و شش میلیون تومان مخارج است و پانصد و پنجاه و پنج میلیون تومان درآمد یعنی دویست و بیست میلیون تومان نه سیصد میلیون تومان و اما چرا این نوشته شده؟ ششماه از این یک سال گذشته دیگر بنده خیال می‌کنم بالاترین دلیل حسی است و عیان، گفت پنجاه دلیل من می‌آورم که توی این حوض آب نیست گفت وقتی پنجاه دلیل را شمردی من دست می‌کنم زیر آب ومیگویم این آب است دلیل دیگر نمی‌خواهد، ششماه مالیه مملکت گشته، مخارج مملکت را با همین کسر بودجه که می‌فرمایید پرداختیم این هم صورت موجودی خزانه‌است مال پریروز، که ما ۲۶۹۹لیره موجودی داریم به اضافه آن اسعار جدیدی که هست مطابق آن صورتی که اینجا هست ۳۵۰تومان درصورتی که علاوه بر این مخارج مملکت و علاوه بر موجودیهای فعلی چهل و پنج میلیون تومان هم قرض این مملکت در ظرف این هفت هشت ماه اخیر پرداخته‌ایم(احسنت، احسنت)(حاذقی- بیخودی که به جنابعالی ایمان ندارند) اما حالا که خودمانیم از این بگذریم، کدخداها می‌آیند متحص می‌شوند میگویند ازشان مالیات نگیرند املاک واگذاری را هم که بگذاریند و بروند بدون رسیدگی، کارخانجات هم که از این بدتر اداره نمی‌شود، منتفذین که بر جای خودشان نیستند ایلات هم که پدرانشان خدمت کردند و مرزداری کردند اشخاص مختلف هم که دراند اینجا زندگی می‌کنند پس مخارج مملکت از کجا بیاید؟ اگر جنابعالی از کسانی بودید که می‌فرمودید مخارجی نکنیم مالیات هم نگیریم موافقم، می‌فرمایید سرتاسر لرستان بهداشت ندارد، فرهنگ ندارد، مدرسه ندارد، با دست لوزتین عمل می‌کنند می‌خواهید درست عمل بکنند با چه عمل بکنند و تأمین بکنند؟ بفرمائید که اینها را چطور تأمین کنیم؟ پس از کجا باید بیاید؟ این معجز را این دولت بر نمی‌آید. اگر جنابعالی کسی را سراغ دارید که هیچ مالیات نگیرد و همه مخارج مملکت را تأمین کند درآمد هم از هزینه زیادتر باشد بفرمائید بنده فوراً جایم را تقدیم کنم به جنابعالی (بهادری- پس گرفتند قربان) یک مسائل دیگری بطور کلی فرمودند آقای کشاورز امروز که بنده نفهمیدم، آنرا قرائت کردند از یک روزنامه‌ای و بنده نفهمیدم ایرادشان کجا بود؟ راجع به خرید اتومبیل، حالا اصل خرید اتومبیل زائد است باید کسر کرد آن بجای خودش، اما دولت تصویبنامه‌ای صادر کرده بود که اگر بنا باشد اتومبیلی خریداری شود بایستی به نرخی که تعیین شده بر طبق اصول از طرف اطاق بازرگانی خریده شود و در نتیجه اجرای این تصویبنامه یک مبالغی به خزانه مملکت کمک شده، اگر این تصویبنامه صادر نمی‌شد ممکن بود را بازار آزاد بخرند و گرانتر بشود چنانکه در چند مورد شد که این هم یکی مربوط به وزارت دارایی بود، یکی دیگر هم راجع به جمع آوری غله بود و دیگری هم راجع به دخانیات، چند اتومبیل خریده بودند یکی هم برای چند تا دیگر از دوایر بنرخ بازار آزاد وقتی که بند ملتفت شدم که اینطور است بعرض آقای رئیس الوزراء رساندم موافقت فرمودند که به هرصورتی بود یک تصویبنامه‌ای صادر کردیم هشتاد هزار تومان که زیادی گرفته بودند پس گرفتیم حالا چه ایرادی هست که چرا این تصویبنامه صادر شده؟ تصویبنامه که به خزانه مملکت ضرر نرسانده، بنده نمیدانم ایراد کجا بود؟ بنده نفهمیدم که اصلاً ایراد کجا هست که چرا ما تصویبنامه صادر کردیم که بعد توانستیم باستناد همان تصویبنامه هشتاد هزار و خورده‌ای تومان پس بگیریم؟ بمأخذ مبالغی که قبلاً پرداخته بودیم (احسنت، احسنت) اما اینکه فرمودند قانون مالیا بر درآمد موعدش سر آمده‌است و در این برنامه نیست که بخواهیم تقدیم کنیم بقدری مطلب را ابده بدیهیات دنیا بود که حاجت بتذکرات نداشت بخصوص در خود برنامه بطور کلی قید شده‌است در ماده ۹ که کلیه قوانینی که لازم باشد در دست تهیه‌است و آن را هم تهیه می‌کنیم و تقدیم هم می‌کنیم عرض کنم حضورتان البته این قانون مالیات بر درآمد و کلیه امور مالی مملکت بودجه سال گذشته مملکت بودجه امسال مملکت یک مخارجی که ما می‌کنیم اینها همه قانون می‌خواهد و تصویب مجلس شورای ملی و باید تهیه بشود و تقدیم بشود و بدون تصویب مجلس شورای ملی هیچ قانونی صورت قانونی ندارد ولی درغیاب مجلس از جهت ضرورتی که برای مخارج مملکت بود دولت قائم مقام مجلس بوده‌است آن تصویبنامه را گذرانده‌است (دکتر معظمی- مالیات از مختصات مجلس شورای ملی است و حقوق ملت است) (صحیح است) عرض کنم ما که این حق را سلب نمی‌کنیم اجازه بفرمائید، حق مجلس شورای ملی را بر فرض بنده هم اینجا بیایم و بخواهم خدای نکرده از حدود خود تجاوزبکنم و یک عرض غیر واقعی بکنم و و بخواهم حقی راسلب بکنم که نمی‌شود، کسی که نمی‌تواند سلب کند، حق مجلس شورای ملی مسلم است ولی عرض کنم از طرف دیگر و قطعی دنیا را معطل که نمی‌شود گذاشت حالا من باب مثال عرض می‌کنم یکی از مخارجی که دولت کرده‌است این است که دو میلیون و خورده‌ای تومان خرج انتخابات وکلای مجلس شورای ملی کرده اگر بنا بود بنده مالیان نگیرم بنده پولی نداشتم که خرج انتخابات بکنم واین مجلس مقدس شورای ملی اصلا تشکیل نشده بود (خنده نمایندگان) (زنگ رئیس) جریان را ببینید چه جور است و به کجا می‌رسیم (عباس مسعودی- از خرج اتومبیلها برمیداشتید و خرج انتخابات می‌کردید) اجازه بفرمائید شش میلیون تومان اگر مامی‌خواستیم بگوییم که بدون تصویب مجلس شورای ملی مالیات نمشود گرفت خرج اتومبیل هم نمی‌توانستیم بکنیم اصلاً یک صفحه کاغذ هم نمی‌شود گرفت چون مجلس شورای ملی نبود که ما بیاییم اجازه بگیریم که آقا کدامش را بکنیم و کدامش را نکنیم، نمی‌شود گفت این یکیش درست است و آن یکیش درست نیست(عباس مسعودی – همه اش غلط است) مجلس شورای ملی که نبود ما بیاییم از مجلس استجازه بکنیم، این باقی می‌ماند فقط به تشخیص دولت که می‌گفت من این را صلاح می‌بینم می‌شود و این را نمی‌شود کرد بنابراین هم خرج اتومبیل می‌شود کرد و هم خرج انتخابات را یا باید ما برویم به سمت افراط یا بسمت عادی اگر به سمت افراط می‌خواستیم برویم یک دینار مالیات نمی‌توانستیم بگیریم ولی وقتی این را فرمودید که در نتیجه وضع معیشت ناچار بودیم که یک پولی بگیریم تشخیص دردست دولت می‌ماند و راه دیگری نداشت(دکتر معظمی- ولی این دلیل نمی‌شود که قانون اساسی پامال شود وضع مالیات از مختصات نمایندگان ملت است) راجع به قانون مالیات بر درآمد هم عرض می‌کنم قانون اساسی می‌گوید قانونی که از مجلس شورای ملی گذشت لازم الاجرا است قانونی بود، قانون مطاع و متبعی که از مجلس شورای ملی گذشته قانون آبان ۳۲۲ است که در زمان دکتر میلیسپو تصویب شد این قانون یا به اعتبار خودش باقی است یا باقی نیست مادام که مجلس شورای ملی آن را نقض نکرده این قانون باعتبار خودش باقی است، کاری که دولت کرده‌است کمتر از صدی هشتاد مالیات گرفته‌است یعنی بموجب تصویبنامه گفته‌است که از آن آقایانی که باید صدی هشتاد و صدی شصت و صدی چهل و پنج بگیرند صدی سی بگیرند ماکمترگرفته‌ایم ما بیشتر نگرفته‌ایم اگر مجلس شورای ملی عقیده اش بر این است که بایستی همان صدی هشتاد گرفته شود جای دوری نرفته باز هم می‌گیریم، آقای دکتر معظمی شما که‌استاد حقوق هستید ما که بیشتر نگرفتیم از مردم که بفرمائید قانون پامال شده ما بموجب آن قانون تا این دقیقه که اینجا ایستاده‌ام حضور شماکمتر گرفته‌ایم می‌فرمایید چرا کمتر گرفته‌ایم؟ از فردا می‌گیریم ازآنهایی که معاف بوده‌اند (حائری زاده- از آنهایی که گرفته شده‌است نباید گرفته شود) همچو چیزی نیست عجالتاً بنده اینطور مبینم که نکات بخصوصی که جواب نگفته باشم نیست فقط یک موضوع کلی هست عرض کنم بعقیده بنده در مملکت ایران بعد از مقام سلطنت که لایتغیر است عجالتاً مقام ثابتی که باقیمانده مجلس شورای ملی است که بعد از دو سال مجلس شورای ملی ثابت و مستقل الرأی است و قابل تغییر و عزل وتبدیل هم نیست ولی در حکومت مشروطه دولتها مدام ممکن است تغییر بکنند بروند وبیایند باین جهت می‌خواهم عرض کنم وقتی که مقام سلطنت هم بنا بصریح قانون اساسی اصلاً مسئولیت ندارند مسئولیت هیئت حاکمه عبارت خواهد بو از مسئولیت هیئت دولت و مسئولیت مجلس شورای ملی (صحیح است) پس مجلس شورای ملی سعی بکند که همینطور که قانون گفته‌است عملاً هم یک قوه محکم مرکز ثقل امور و قابل احترام عامه باشد، وقتی که در ناطق محترم صبحت می‌فرمودند گوش دادم دو مطلب شنیدم که حقیقتاً متأثر شدم یکی اینکه فرمودند منتظر بودند در غیاب مجلس اصلاحات بشود مثل اینکه مجلس شورای ملی مخل اصلاحات است (مکی- کی همچو حرفی زده) (دکتر مجتهدی – ما می‌خواستیم که خراب نشود) آقاشما که صحبتی که نکردید من خواستم جواب آنهایی که صحبت کردند داده شود، عرض کنم اگر می‌فرمایید گفته نشده صورت جلسه حاضر است، آقایر کشاورز صدر هم فرمودند طرح مبارزه با دزدی بدهند که شروع بکنیم به رسیدگی اول از مجلس هرکس البته برای خودش یک نظریه سیاسی دارد بنده خیال می‌کنم نظر به اهمیتی که مجلس شورای ملی دارد مابایستی همه آقایان یعنی هم دولت و هم خود آقایان وکلا سعی بکنیم که احترام مجلس شورای ملی را روز به روز زیادتر بکنیم(صحیح است) مجلس شورای ملی از روز افتتاح و تأسیس همیشه منادی استقلال ایران و حافظ حقوق و استقلال ایران بوده (صحیح است) این مطلب در آتیه هم خواهد بود و منظورم از این عرضی که کردم این بود که هر چه حیثیت مجلس شورای ملی بیشتر باشد بهتر خواهد بود ما اولاد آن کسی هستیم که کتیبه اش را بعد از ۲۵ مائه می‌خوانند می‌گوید منم داریوش پسر ایساس پادشاه ایران پادشاه پادشاهان، پادشاه بزرگ وقتی این مملکت را بما سپردند باید نگاه بداریم باید خودمان معتقد باشیم که مرد بزرگ و دارای عقاید عالی هستیم، آنچه که داریم از دست نمی‌دهیم و نمی‌گذاریم سایرین از خارج از مجلس یک رخنه‌ای در حیثیت مجلس بکنند چه رسد خودمان(صحیح است) البته بنده هم قبول دارم که اظهارات و بیانات آقایان نمایندگان در مجلس مظهر افکار عامه‌است پس اشخاص مختلف، طبقات مختلف نظریات مختلف دارندو چون نمایندگان محترم هم نماینده ملت هستند منعکس میکنندعقاید مختلف مردم را، این درش تردید نیست اما این عقاید مختلف را باید طوری با هم تلفیق بدهیم، وفق بدهیم که بالاخره به منفعت مملکت باشد، و البته تردیدی هم ندارم که این مجلس هم بنوبت خودش مثل مجلسهای قبل خدمات بزرگ خواهد کرد (نمایندگان- انشاءالله) ولی خواستم عرض کنم که مبارزه با دزدی از اهم مسائل لازم این مملکت است(صحیح است) ولی نه اینطور که ما خودمان طوری بکنیم که در انظار بگویند که ماصاحب یک لکه‌ای هستیم بنده اگر شخصاً بخودم این اجازه را بدهم که در حضور آقایان این را عرض کنم میدانند همه آقایان که من از محاسبه باکی ندارم صد بار هم اگر کمیسیونی تشکیل بشود وضع بنده وضع آن بهلول است که گفت بیایید قیامت کبری درست کنیم حساب او حساب شولاش بود و یکدست رختش که وقتی حساب می‌کردند می‌رفت کنار ولی می‌خواستم این را عرض کنم آقایان طوری بفرمائید که مشکل کار از ریشه حل بشود آخر این دزدی که می‌فرمایید این چرا در مملکت ایجاد شده؟ و چرا رواج پیدا کرده؟ و بالاخره معنایش چیست و چرا شده‌است؟ و چطور نباید بشود؟ یک کلمه بنده خدمتتان عرض می‌کنم، ؟ ازاین فقری که از قدیم گفته‌اند که کادالفقران یکون کفراً بجایی رسیدیم که مخارجی که در مرور زمان برای خودمان وبرای مملکت ایجاد کردیم و هر روز هم می‌کنیم متناسب با ثروت و درآمد مانیست(صحیح است)
صد هزار بار این را زیر و رو کنید نتیجه اش غیر از این نخواهد بود حالا آقا ما بایستی که بوسایلی که اسباب دخنه و خلل در سایر شئون اساس مملکت ما نشود سعی بکنیم که هر چه زودتر ثروت مملکت ما زیاد بشود و به تدریج که ثروت اضافه بشود مخارج پیش بینی شده مملکت و حوائج عمومی ملت را اضافه می‌کنیم و مخارج را بالا می‌بریم و یا اگر این نمی‌شود راه دیگرش این است که از مخارج خود بکاهیم غیر این دو راه همین است که هست هزار گونه تغییر بدهید هزار نفر را بردارید و هزار نفر را بجایش بگذارید تا این علت العلل برطرف نشود سرجایش هست تا اساس اصلاح نشود کار مملکت ما بجایی نمی‌رسد(باتمانقلیچ- یگانه راه تولید سرمایه‌است) یگانه راه بفرمائید تولید ثروت است با سرمایه عرض کنم که این عمل ما است حالا حکومتهای ما چه جور می‌فرمایید باید تشکیل شود یا بایستی طوری کرد که این دستگاه اداری روی پای خودش مستقر باشد و مسلم بتواند کار خودش را بکند در حدود مقرر متناسب با توانایی مالی در مملکت (مهندس رضوی- تصفیه هم بشود) برای تصفیه شدنش باید رسیدگی کرد و اشخاصی که زندگی خودشان را با درآمدشان تطبیق نمی‌دهند کنار بگذارید آقا یان کار مشکلی نیست، دستگاه دولت آقا بایستی مأمورین دولت بدانند که در خدمت دولت حیثیت می‌خواهند بدست بیاورند نه پو ل و ثروت، پول و ثروت از خزانه مملکت ممکن نیست پیدا کرد.
اگر بخواهند دنبال ثروت بروند باید بروند کنار تجارت بکنند کارهای آزاد بکنند یا اینکه ارث داشته باشند، از قدیم داشته باشند از کارهای تجارتی داشته باشند و برای تأمین این منظور مادامی که زندگی عمومی را طوری نگرفته‌اید که آن مستخدم دولت با آن حقوقی که بهش می‌دهید بتواند معاش بکند این موازنه حاصل نمی‌شود حالا بنده زائد براین عرضی ندارم تمام فرمایشات جنابعالی هم که باید جلوگیری کرد و فرمایشات آقای دکتر رضوی هم که بایستی جلوگیری از دزدی و رسیدگی کرد این بجای خودش صحیح است امادر ضمن اینکه آن کار را بکنیم برای اینکه دوباره برنگردیم بجای اولمان بایستی این مسئله اساسی را در نظر بگیریم (صحیح است) این است که این موضوع برنامه اقتصادی را درست توجه فرمودند آقای رئیس الوزراء و درش بسط مقال دادند وامیدواریم در آینده این خدمت بزرگ را بکنیم حالا روی همرفته همه امور دنیا ممکن است یک مشکلاتی داشته باشد یک نتایج مطلوب و یک نتایج غیر مطلوبی، خوب و بد همیشه باهم است، بنده شخصاً اینطور می‌بینم کاردر ایران از بعضی جهات از همه جای دنیا مشکلتر است ولی بنابراین است که مجال بشود بدانیم کجا می‌توانیم برویم و فکر کنیم با چه مسائلی می‌توانمی والا تمام خوبیهای دنیا را در آن واحد فکر کردن که می‌خواهیم این موجب تشتتی می‌شود که بالمال بضرر ملت تمام خواهد شد، بدون یک نقشه مثبت و بدون یک ریخت و پاشهای در اطراف مشکل است به این نتیجه رسید گفته‌اند از قدیم، آسیا سنگ دهرهزارمنی- بدو مرد از کمر بگرداند، لیک از زیر بر زبر بردن – بهزار آدمیش نتواند، خراب کردن آقا کار خیلی آسان است، در این دوره آنچه که می‌خواهم عرض کنم و بهش مؤمن هستم نتیجه زحمات دولت این بوده که وحدت مملکت ایران تأمین شده (صحیح است) و امیدوارم به هیچ وجه از هیچ روی وبه هیچ طریق هیچ گونه رخنه‌ای دراین وحدت ایجاد نشود (انشاءالله) و زمینه تهیه شده‌است که آقایان فارغ بنشینند واصلاحات اساسی برای مملکت بکنند این خدمت خیلی خدمت بزرگی است و در تاریخ زیادی دارد(احسنت)
رئیس- آقای اردلان.
مکی- اخطار نظامنامه‌ای دارم.
رئیس- روی چه ماده‌ای؟
مکی- ماده ۱۰۹
رئیس- چه شده‌است آیا شما بیانی کردید که تحریف شده.
دکتر اعتبار- چرا تبعیض قائل می‌شوید؟
مکی- بله تحریف شده و اگر تحریف نشده قضاوتش با مجلس است ایشان فرمودند من گفتم دزد را دستش را نبرید، بنده کی گفتم دست دزد را نبرید؟ گفتم مجازات کنید.
رئیس- ایشان گفتند؟ آقای اردلان.
اردلان- در اواخر دوره چهاردهم بنده نسبت به زمامداری جناب اشرف آقای قوام السلطنه اظهار تمایل کردم دو هفته قبل هم هیمن تمایل را تمدید کردم حالا هم بنام موافق اینجا آمده‌ام و از برنامه دولت دفاع خواهم کرد البته جناب آقای وزیر دارایی یک قسمت از کار بنده را تسهیل فرمودند و سرانجام هم به برنامه دولت رأی اعتماد خواهم داد یک جهت اصلی که باعث شده بنده در دو هفته قبل که تمایل نمایندگان مجلس شورای ملی را خواستند بنده مجدداً نسبت به جناب اشرف آقای قوام السلطنه اظهار تمایل کردم علتش مقایسه وضع آخر سال ۲۴ بود با وضعیت حاضر موقعی که دقایق آخر مجلس چهاردهم منقضی می‌شد چون بنده افتخار نمایندگی دوره چهاردهم را داشتم و از این مجلس شورای ملی به سوی منزلم می‌رفتم یک قلب بسیار نگران آمیخته به اضطرابی داشتم و حتی خوشبین ترین اشخاص هم درهمان روزها نمی‌توانستند پیش بینی بکنند که وضعیت مملکت چه جور خواهد شد(صحیح است) و حال که وضعیت مملکت ما باین منوال است و خوشبختانه مشکلات بسیار عظیمی که داشتیم حل شده و آذربایجان عزیز بازگشته و آن افق تاریکی که داشتیم امروز مرتف شده‌است البته وظیفه من بود که به چنین شخص توانایی اظهار تمایل بکنم(صحیح است) در برنامه‌ای که جناب اشرف آقای نخست وزیر به مجلس شورای ملی تقدیم فرمودند خودشان متذکر شدند که موفقیت ایشان بیشتر مرهون توجهات اعلیحضرت همایونی شاهنشاهی است بنده گمان می‌کنم که تمام ملت ایران همین نظری را که جناب آقای قوام السلطنه اظهار فرمودند دارند واین توجهات شاهانه کمک شایانی به بهبودی وضع کشور ما بوده‌است بنابراین بنده هم بنام یک نماینده ملت ایران را این عنایات ملوکانه سپاسگذاری می‌کنم و امروز هم که یک جراحی ثانوی برای اعلیحضرت همایونی در پیش است از خداوند متعال سلامتی ایشان را مسئلت می‌نمایم (صحیح است) در روز سه شنبه ما برای اسم نویسی برنامه آمده بودیم یک عده زیادی ازآقایان تشریف آورده بودند در این موقع آقای گرگانی گوی سبقت را ربودند. چیزی که مرا تشویق کرد بیایم در این برنامه اسم نویسی بکنم که باید عرض کنم و گمان می‌کنم که آقایان اعضاء محترم فراکسیون حزب دمکرات هم با این نظر من موافق باشند وآن این بود که بنده تصمیم دارم شاید تمام آقایان هم تصمیم داشته باشند که دولت حاضر را در تمام دوره پانزدهم نگهداریم(صحیح است) برای این که آن تجربه تلخی که در دوره چهاردهم ما داشتیم و هر سه ماه یک برنامه و یک دولتی بود دیدیم که چه نتایجی بار آورد و امروز هم انشاءالله تصمیم داریم که این دولت را نگهداریم تقویت بکنیم تا این که موفق شود و در مملکت یک اصلاحاتی بنماید باین نظر این اولین وآخرین فرصتی بود برای یک نماینده‌ای که بتواند در برنامه دولت حاضر صحبت کند دیگر مجالی نخواهد بود برنامه‌ای که دولت هم یکی و تا آخر دوره انشاءالله بتوانیم کاری بکنیم اما در خود برنامه که دولت آقای قوام السلطنه تقدیم فرمودند البته مثل تمام برنامه‌ها دو قسمت دارد یک قسمت مربوط به سیاسی خارجی و یک قسمت مربوط به سیاست داخلی بنده تأیید می‌کنم نظریه دولت را در سیاست خارجی به این عبارت که ما باید دوستی خودمان را با دول همجوار کاملا محفوظ نگاه داریم ما سه دولت بزرگ همجوار داریم با دولت اتحاد جماهیر شوروی که از قرنهای متمادی دوست بوده و خواهیم بود نمی‌توانیم دوست نباشیم ما مرزهای بسیار طولانی داریم که سرتاسر بخاک شوروی دیوار به دیوار هستیم بسیاری از کالاهای مملکت ما در مرز شمالی است که از دریای آزاد دور است و غیر از اتحاد جماهیر شوروی بازاری ندارد کسانی که در شمال ایران بودند این حقیقت را درک کردند و بسیار کالاهایی است که از همسایه شمالی اتحاد جماهیر شوروی می‌آید وسواحل جنوبی ما با دریای آزاد وصل است بنابراین این مایحتاج ما از دریای آزاد می‌آید صادرات ما که انشاءالله کوشش بکنیم که روز به روز زیادتر بشود باید از دریای آزاد برود بنابراین دوستی با دو دولتی که در دریای آزاد هستند ناگزیر هستیم دوستی داشته باشیم با ممالکی مثل دولت انگلستان وآمریکا ناگزیر هستیم دوستی داشته باشیم بنابراین دوستی با این سه دولت از وظایف ماست و بنده خواستم دراین جا عرض کنم که هر مقامی هر مرکزی بخواهد در دوسی مابا این سه دولت اخلال بکند ما با او مبارزه خواهیم کرد(صحیح است) اما در شرق خودمان هم با دولت دوست خودمان افعانستان همجوار هستیم و موضوع آب هیرمند ازطرف دولت توجهی شده و خواهد شد و انشاءالله این نقیصه هم رفع می‌شود و گزارش مثبتی مبنی بر خاتمه این امر از طرف دولت به مجلس شورای ملی ایران تقدیم خواهد شد و اما در قسمت سیاست داخلی من بسیارمتأسفم از اینکه دو نفر از مخالفین محترمی که در مجلس شورای ملی امروز صحبت فرمودند بسیار نکات کوچک و مختصر را تذکر دادند ولی از قضیه باین مهمی آذربایجان که از مسائل مهم داخلی و از وظایف داخلی ما بود کوچکترین اشاره‌ای نفرمودند درصورتی که یکی از قضایای مهمی بود تحولات بسیار بزرگی بود که در تاریخ مملکت ما رخ داده بود و اکر این قضیه بخوبی و به سرعت خاتمه پیدا کرد مانباید از اهمیت آن بکاهیم قضیه بسیار مهم بود اگر دست توانای جناب اشرف آقای قوام السلطنه توانست این قضیه را بزودی و به سرعت خاتمه بدهد مانباید منکر بشوم که این قضیه یکی از معضلات کشور ما بشود(صحیح است) و من بسیار تأسف خوردم و افسرده شدم که چطور شد مسائل بسیار کوچک را آقایان تذکر دادند و این مسئله بسیار مهم و حیاتی را آقایان تذکر ندادند (فولادوند- بی انصافی آقایان بود)بله درسیاست داخلی ایران جناب اشرف آقای قوام السلطنه یک اقدام بسیار اساسی فرمودن که شاید بتوان گفت وظیفه دولتی خودشان نبود ولی از لحاظ مصلحت مملکت بسیار مفید بود بنظر بنده این موضوع ایجاد حزب دمکرات ایران یکی از بزرگترین حزبهایی است که تاکنون در مملکت بوجود آمده‌است، باید به نفع مملکت استفاده بکنیم و به نیروی این حزب موفق با اصلاحات بزرگی در مملکت بشویم، متأسفانه همین دو نفر آقایان نمایندگان محترمی که در این جا صحبت فرمودند از اعضاء همین حزب دمکرات بودند و من درصورت مخالفینی که نگاه کردم دیدم که بسیاری از آقایان نمایندگانی که بنام مخالف اسم نویسی کرده‌اند عضو همین حزب بوده‌اند(امینی- زهی ناسپاسی) و آنچه که بنده در این مدت مشاهده کرده‌ام حزب دمکرات ایران بسیار نسبت به این آقایان با محبت بود، با حقیقت بود، محبتی که بنده تصور می‌کنم هیچ مادری نسبت به فرزند دلبسته خودش نداشت(خنده نمایندگان) بسیاری از مادرها مایل هستند چنین محبتی بکنند و نمتوانند بکنند حالا چطور شد این فرزندان عزیز (فولادوند- ناخلف) از چنین مادری جدایی کردند بنده حالا نمی‌خواهم از آقایان سئوال بکنم ونباید هم بکنم زیرا الناس مسلطون علی اموالهم و انفسهم ولی این دل من متأثر بود که یک حزبی آمد خدمتی به مملکت بکند بتمام آقایان هم کمال محبت را بکند ولی امروز اینطور با او مخالفت می‌کنند (یک نفر از نمایندگان- بدون استحقاق) من با یکی از این آقایان نمایندگان محترمی که عضو حزب دمکرات بود ورفته بود بیرون صحبت کردم چون به او خیلی علاقه داشتم او به من شمه‌ای اظهار فرمود که بله این حزب نواقصی دارد، معایبی دارد و سرانجام بمن گفتند اگر این حزب را شما اصلاح فرمودید من برمیگردم و حتی یک عبارتی فرمودند که من خجل شدم گفت دست شماها را خواهم بوسید من می‌خواهم بگویم که غیر از ما کی باید حزب دمکرات را اصلاح بکند اگر ما کمر همت ببندیم اگر نقصی دارد باید نقیصه اش را ما رفع کنیم…(نورالدین امامی- آقا این مربوط به برنامه نیست)
رئیس- در موقعی که برنامه دولت مطرح است در هر قسمت ناطق می‌تواند صحبت کند (صحیح است)
اردلان- بهر حل بنده اعتراف می‌کنم و عرض خودم را تکرار می‌کنم که اگر یک حزبی در مملکت لازم است و ما معتقد هستیم که با نیروی آن درمملکت می‌توانیم اصلاحات لازم بکنیم اگر که در حزب نواقصی مشاهده بکنیم غیر از این که ما خودمان او را اصلاح کنیم کی باید اصلاح کند؟ آیا می‌شود از خارج مستشاری آورد؟ ابداً و رهبر حزب دمکرات ایران کدام وقت مخالف بوده‌است که اگر ما خواستیم اصلاحی بکنیم بگویند خیر، همیشه ایشان پیش قدم بوده‌اند از برای این کار، این است که بنده عقیده‌ام است که آقایان که داخل این حزب بودند اگر نواقصی مشاهده می‌کردند خوب بود می‌فرمودند و ما هم در رفع این نواقص اقداماتی می‌کردیم و اما در قسمت بیاناتی که آقای کشاورز صدر از عدلیه فرمودند، فرمودند با دزدی باید مبارزه کرد بنده خیلی بالاتر می‌گیرم و می‌گویم باید با دزدی جهاد کرد تنها مبارزه کافی نیست واین چیزی نیست که تنها ایشان بگویند تمام افراد این مملکت تمام اشخاصی که باین مملکت علاقه دارند معتقدند که بایستی با دزدی جهاد کرد، با فساد جهاد کرد و بنابراین اینکار خواهد شد و مسلماً هم خواهد شد. ما بدولت مجال بدهیم خواهیم دید که بتدریج تمام این کارها خواهد شد منتهایش یک دولتی که در ظرف یکسال و نیم نصف مدت را توجهش معطوف به امور آذربایجان و مسائل خارجی بود وقت این را نداشت که بتواند تمام این کارها رابکند، آخر ما باید انتظاری داشته باشیم که آن انتظار مقدور باشد و آن انتظار ما این است که انشاءالله دولت را نگه بداریم و او را تقویت کنیم، پشتیبان او باشیم، قدم به قدم تا اصلاحات را شروع کند اما در قسمت استقلال قضات اتفاقاً بنده خودم هم رفته بودم به اداره قوانین مجلس شورای ملی خیلی علاقه داشتم باین موضوع مطالعه کردم حالا چون این موضوع به میان آمد از آقایان نمایندگان محترمی که در این قسمت مطالعاتی دارند مخصوصاً آقای شریعت زاده خواهش می‌کنم توجه بفرمایند آنچه را بنده مطالعه کرده‌ام در قانون اساسی یک ماده‌ای دارد که می‌گوید تفسیر قانون از وظایف مختصه مجلس شورای ملی است بنابراین کمیسیون قوانین دادگستری که در ۲۶ مرداد ۱۳۱۰ اصل ۸۲ قانون اساسی را راجع به استقلال قضات تفسیر کرده بعقیده بنده اصلاً نمی‌توانسته این کار را بکند برای اینکه در اصل ۸۲ قانون اساسی می‌گوید:
- تبدیل مأموریت حاکم محکمه عدلیه ممکن نمی‌شود مگر برضای خود او و در اصل دیگر می‌گوید که تفسیر قانون از وظایف مختصه مجلس شورای ملی است
اینرا بنده استدعا می‌کنم چون همه علاقه دارند باینکه ما امور قضایی خودمان را اصلاح بکنیم کمیسیون دادگستری هم که از دانشمندان این فن تشکیل شده یک راه حل مناسبی که با مقتضیات مملکت وفق بدهد به مجلس شورای ملی پیشنهاد بکنند که تصویب بشود(صحیح است) اتفاقاً در چندی قبل که بنده افتخار شرفیابی بحضور اعلیحضرت را پیدا کردم به بنده فرمودند چه اصلاحی به نظر من می‌رسد حضورشان عرض کردم که استقلال قضات یکی از اصلاحات مهم کشور است و در دوره چهاردهم که آقای صالح وزیر بودند این لایحه را به مجلس پیشنهاد کردند حالا یک موضوعی است البته من هم که با دولت موافق هستم از دولت تقاضا می‌کنم که یک توجهی باین کار بشود اما راجع به مطبوعات آقای کشاورز صدر یک فرمایشاتی فرمودند اینجا اتفاقاً بنده چند روز قبل به اداره قوانین رفتم وقتی که قوانین را راجع به مطبوعات مطالعه می‌کردم یادداشتی برداشتم چون بسیار نسبت به این موضوع علاقه دارم می‌خواهم چند کلمه راجع به این موضوع عرض کنم بنده اولاً معتقد هستم که کشوری که قابل زندگی است که درآن کشور آزادی نطق، آزادی بیان و قلم رعایت شود و در عین حال هم باز این عقیده شخصی من است که در یک کشوری می‌توان زندگی که حیثیت و شرافت اشخاص همیشه مورد تعرض نویسندگان و ارباب قلم واقع نگردد بنابراین ما باید این دو اصل را رعایت بکنیم، در عین این که آزادی مطبوعات را رعایت بکنیم، در عین اینکه باید شرافت و حیثیت اشخاص را مصون بدرایم، درقانون مطبوعاتی که در پنج محرم ۱۳۲۶ دوره اول قانونگذاری تصویب شده‌است یک مادة دارد مکرر عده‌ای از آقایان به بنده گفتند که یک روزنامه بما بد گفته و مطابق ماده ۱۰ قانون مطبوعات باو جواب گفتیم و درج نمی‌کنید وبرای من خیلی مشکل شده بود که این موضوع را باور کن اتفاقاً چندی قبل در یکی از روزنامه‌ها نسبت به خود بنده که من نسبت به مدیرش همیشه احترام قائل بودم یک مقاله‌ای نوشته شده بود که با کمال ادب یک کاغذی نوشتم که روزنامه باید عفت قلم و نامه نگاری را رعایت بکند و تصور می‌کردم که درج می‌شود و تا این ساعت درج نکرده ایت بنابراین ما بایستی همانطوری که آزادی قلم را باید رعایت کنیم احترام اشخاص را هم باید مد محفوظ بداریم غیر از این به هیچ صورتی مقدور نیست اما در برنامه دولت بنده خودم جزءموافقین هستم معهذا یک نظری دارم چون نمی‌خواهم بنام اعتراض عرض کنم از جناب اشرف تقاضا می‌کنم که نسبت به این موضوع توجهی بشود و آن این است که در بند ۲ می‌نویسد: سیاست اقتصادی کشور بر پایه اصلی و اساس قانون انحصار تجارت خارجی خواهدبود. من راجع به انحصار تجارت تمنی می‌کنم دولت حاضر یک توجهی بکند، شخص بنده معتقد هستم که دولت نظارت در تجارت رابرای خودش داشته باشد ولی انحصار نکند، انحصار آنچه که ما دیدیم تاکنون به نفع کشور تمام نشده‌است و وسیله شده‌است که یک اشخاصی، اشخاص معینی سوء استفاده کرده‌اند وولایات ما از تجارت بازمانده‌اند بنابراین چون من هم خودم عضو کمیسیون بازرگانی و پیشه و هنر هستم از آقای دکتر سجادی هم خواهش می‌کنم که تشریف بیاورند و با سایر آقایان بنشینیم و تبادل نظر بکنیم و انشاءالله یک راه حل مناسبی که به صلاح کشور باشد پیدا بکنیم و به مجلس شورای ملی تقدیم بکنیم و در ضمن برنامه دولت آقای صدر زاده به بنده تذکر دادند راجع به انجمنهای ولایتی خوب است که مجلس شورای ملی و دولت توجهی بکنند این هم یک چیزی است که بسیار مفید است و البته این قانون انجمنهای ولایتی یک نواقصی دارد و باید نواقصش رفع شود و دولت هم دربرنامه خودش متذکر بود که چون در اینجا یکی از آقایان فرمودند که قانون انجمنهای ایالتی اگر قانونی مثل قانون اساسی تدوین بشود موضوع تجزیه پیش می‌آید به نظر بنده آقا نباید تااین اندازه افراطی باشیم بسیار مسائل داخلی است که خود شهرستانها می‌توانند انجام بدهند و دولت هم می‌تواند در این قسمت یک قانونی وضع کند (صحیح است) عرض کردم آقای وزیر دارایی تسهیل فرمودند و آنچه لازم بود بیاناتی فرمودند، فقط بنده یک چند کلمه‌ای راجع به حوزه انتخابی خودم کردستان می‌خواهم عرض بکنم البته همه ایران خانه ماست ولی کردستان علاوه براینکه نماینده آن هستم خانه اجدادی من هم هست و تا آنجا که تاریخ نشان می‌دهد ۱۴ سال است که خانواده من در آنجا سکنی داشته‌اند والبته اینها توقعاتی دارند چون کردستان یک محل دورافتاده‌ای است احتیاج مبرمی به اصلاحات دارد، یک اصلاحاتی است در مملکت که باید خود مردم بکنند و البته خواهند کرد، یک اصلاحاتی راهم دولت باید بکند بنده فقط از دولت جناب اشرف آقای قوام السلطنه یک تقاضا دارم و آن این است که یک شاهراهی که کرمانشاه را به میاندواب وصل بکند این را دستور بدهند و جزء برنامه بگذارند که درست شود، این شاهراه علاوه براینکه آذربایجان را به خوزستان وصل خواهد کرد کردستان را هم بطور مستقیم آباد خواهد کرد، این یک کار مشکلی نیست و سابقاً هم یک عده از مهندسین رفته‌اند به آنجا مطالعه کرده‌اند آقای وزیر راه هم که علاقه خاصی نسبت به این اصلاحات دارند تمنی می‌کنم جزء برنامه خودشان بگذارند و یک اعتباری هم اگرلازم است در بودجه منظور فرمایند که انشاءالله درست شود. و اما یک مطلب دیگری بود اهالی کردستان یک تلگرافی به بنده کرده بودند بنده قبل از اینکه افتخار نمایندگی را پیدا کنم برای بازرسی از طرف وزارت دارایی رفته بودم به همدان یک کارخانه برقی بود در همدان و نتیجه این شد که این کارخانه باید فروخته شود دیروز اهالی کردستان یک تلگرافی به بنده کردند که بنده بجناب آقای وزیر دارایی تقدیم می‌کنم، استدعایشان این است در صورتی که این کارخانه باید فروخته شود با همان شرایط به شهرداری سنندج فروخته شود. خواهش می‌کنم چون یک تقاضای مشروعی است بنده تقاضا می‌کنم دستور بفرمائید یک توجهی بشود برای اینکه همدان یک برقی دارد که از آبهای آنجا براه می‌افتد، باز هم یک مطلبی بود که اهالی کردستان به بنده مراجعه کردند چیز بسیار مهمی نیست، در موقعی که بنده می‌آمدم بانوان کردستان یک نامه‌ای به بنده نوشتند که یک مطلبی دارد من رفتم آنجا گفتند ما سالهاست از یک فریضه دینی که زیارت بیت الله‌است محروم ماندیم خواهش داریم دولت در این خصوص یک توجهی بکنند البته جناب آقای جم مدتها تشریف داشته‌اند و قضیه ابوطالب یزدی هیچ وقت از خاطره‌ها محو نمی‌شود و در نظر داریم ولی اگر باین تقاضای مشروعی که اهالی دارندتوجهی بشود در ضن پاسخی داده می‌شود اگر هم تصمیمی در این خصوص گرفته‌اند بفرمایند که ما بتوانیم به کردستان تلگراف کنیم، یکی از اهالی کردستان هم یک کاغذی به من نوشته بود که دولت در نظر دارد کارخانجات قندی برای ایران وارد کند اگراین تصمیم صحیح است خواهش کنید که درقروه که مرکز کردستان استیک کارخانه هم نصب شود چون ما کردها زراعتی جز گندم و جو نداریم و این کارخانه باعث خواهد شد که چغندر کاشته شود وبهبودی در وضع زراعت ما پیدا شود این است که بنده خواهش می‌کنم که دراین خصوص یک توجهی بفرمائید به هر حال بنده نمی‌خواهم که وقت آقایان را زیاد بگیرم و به عرایض خودم خاتمه می‌دهم و چیزیکه قلب مرا لرزان نگهداشته‌است این است که درسیاست خارجی ودر اصلاحات داخلی ما اختیار مملکت و زمام کشور مان را به تواناترین مردی که در ایران ممکن بود وجود داشته باشد تفویض کردیم(صحیح است) و امیدوارم که ایشان با پشتیبانی و کمکی که از طرف مجلس شورای ملی خواهد شد موفق بخدمات بزرگی بشوند.
رئیس- آقای نخست وزیر فرمایشی دارید؟
نخست وزیر- بنده عرضی نداشتم ولی چون وزیر دادگستری هنوز معین نشده‌است و قریباً تعیین می‌شود خواستم آقای تجدد را به سمت معاونت وزارت دادگستری معرفی کنم(بعضی از نمایندگان- مبارک است) و بعقیده بنده بهتر است بقیة برنامه بماند برای جلسة بعد چون ممکن است مجلس کار دیگری داشته باشد.
رئیس- پیشنهادی رسیده قرائت می‌شود(بشرح ذیل قرائت شد)
- پیشنهاد می‌کنم اعتبار نامه آقای ارسنجانی مطرح شود. حاذقی
حاذقی- البته تصدیق می‌فرمایید مادام که برنامه دولت مطرح بود معنی نداشت که ما به اختیار خودمان دستور برنامه دولت را عوض کنیم ولی حالا که خود دولت موافقت کرده‌اند فعلاً بروز دیگر موکول شود بنده استدعا می‌کنم اگر آقایان موافق باشند اعتبار نامه آقای ارسنجانی مطرح بشود (یک نفر از نمایندگان- عده کافی نیست) ممکن است عده کافی شود.
رئیس- مخالفی ندارد؟
رحیمیان- بنده مخالفم اولاً عده کافی نیست ثانیاً اعتبار نامه آقای ارسنجانی را پیشنهاد کرده‌اند که بماند و برنامه دولت مطرح شود و خود مجلس حق دارد که در برنامه دولت صحبت کند و بحص کند و اختیار ما در دست جناب اشرف نیست که هر وقت، وقت داشتند در برنامه دولت صحبت کنیم و هر وقت، وقت نداشتند صحبت نشود بنابراین بنده خواهش می‌کنم مذاکرات در اطراف برنامه دولت ادامه پیدا کند.
رئیس- به واسطة آقای نخست وزیر اجازه خواستند که بروند و بقیه مذاکره بماندبرای جلسه بعد و اماراجع به پیشنهاد آقای حاذقی البته اگر عده کافی شد که بشودرأی گرفت به آن عمل می‌شود (چندنفر از نمایندگان- عده کافی شد) مذاکره‌ای که ندارد پیشنهاد شده‌است و مخالفت کرده‌اند باید رأی بگیریم.
نورالدین امامی- چند دقیقه تنفس بدهید.
ابوالقاسم امینی- چند شعبی در خارج کار دارند بهتر است که جلسه خاتمه پیدا کند.
- موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه
۳- موقع و دستور جلسه بعد – ختم جلسه
رئیس-جلسه را ختم می‌کنیم جلسة آینده روز یک شنبه ساعت هشت و نیم صبح دستور بقیه برنامه. (مجلس بیست دقیقه بعد از ظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی - رضا حکمت
تصویبنامهها
تصویبنامهها
شماره ۱۱۳۷۰ ۲۶/۶/۲۸
- وزارت کشور
هیئت وزیران در جلسه ۲۵ شهریور ماه ۲۶ طبق پیشنهاد شماره ۴۵۸۹۷-۲۲۱۵۶ وزارت کشور شش تن آقایان کارمندان دوره پنجم انجمن شهرداری نائین به شرح زیر:
سید محمد نبوی- اسمعیل معصومی- محمد شهداد- محمد دانشور- عبدالحمید ملک زاده- محمد بنی فاطمی تعیین وتصویب نمودند. تصویبنامه در دفتر نخست وزیر است. م- ۳۵۷۸
از طرف نخست وزیر شماره ۱۰۹۲۸ ۲۶/۶/۲۸
- وزارت دارایی
هیئت وزیران در جلسه ۲۵ شهریور ماده ۳۲۶ طبق پیشنهاد شماده ۳۹۶۶۶-۲۰۱۹۰ وزارت کشور تصویب نمودند که ازتاریخ صدور این تصویبنامه ردیف ۸ تصویبنامه شماره ۶۴ / ۲۵/۵/۲۵ مربوط به اخذ ۱۰ ریال از هر دانه پوست نرمیکه از شیراز بخارج حمل می‌شود بشرح زیر اصلاح گردد:
- ۸- از هر جفت پوست نرمی که از شیراز حمل می‌شود دوازده ریال به نفع شهرداری شیراز دریافت گردد.
- تبصره- شهرداری شیراز موظف است پس از تشکیل انجمن موافقت انجمن را اخذ نماید. تصویبنامه در دفتر نخست وزیر است م- ۳۵۸۰
از طرف نخست وزیر شماره ۱۱۶۶۸ ۲۶/۶/۲۸
- وزارت دارایی
هیئت وزیران در جلسه ۲۵ شهریور ماه ۲۶ طبق پیشنهاد شماره ۲۵۰۸۲ وزارت کشور تصویب نمودند وجوهی که تا این تاریخ از محل صدی سه کالای انحصاری در حوزه فرمانداری طوالش وصول گردیده و با این که بعداً وصول می‌شود باختیار فرمانداری طوالش گذاشته شود که با نظر معتمدین محل و نظارت اداره دارایی به تشخیص وزارت فرهنگ به مصرف ساختمان یک باب دبستان یا دبیرستان در یکی از نقاط پر جمعیت طوالش برسد. تصویبنامه در دفتر نخست وزیر است م- ۳۵۷۷
از طرف نخست وزیر شماره۱۳۵۲۸ ۲۶/۶/۲۸
- وزارت اقتصاد ملی
هیئت وزیران در جلسه ۲۵شهریور ماه ۲۶ بنا برپیشنهاد شماره ۱۴۴۳۴ مورخ ۲۶/۶/۲۵ وزارت اقتصاد ملی تصویب نمودند که مفاد تصویب نامه شماره ۳۶۸۳۲ مورخ ۲۵/۱۰/۳ راجع به منع صدور خرما شامل قصب و خارک نبوده و صدور آنها از بنادرخلیج فارس آزاد می‌باشد. تصویبنامه در دفتر نخست وزیر است م- ۳۵۶۹ از طرف نخست وزیر شماره ۱۱۰۶۰ ۲۸/۶/۲۶
- وزارت دارایی
هیئت وزیران در جلسه ۲۵ شهریور ماه ۳۲۶ طبق پیشنهاد شماره ۱۵۱۴۳/۴۴۸۳۷ وزارت کشورتصویب نمودند از تاریخ صدور این تصویبنامه عوارض زیر:
- ۱- از کنجد هرصدکیلو ۵ریال از صادر کننده
- ۲- از بزرک هرصدکیلو ۳ریال از صادرکننده
- ۳- از بادام هرصدکیلو ۵ریال از صادر کننده
- ۴- از حفت هرصدکیلو۲ریال از صادر کننده
- ۵- از زدو هرصدکیلو۳ریال از صادر کننده
- ۶- از مهذب هرصدکیلو ۵ریال از صادر کننده
- ۷- از روغن هر ۱۵ کیلو ۱۰ ریال از صادر کننده
- ۸- از خرما جلدی ۵۰/- ریال از صادر کننده
- ۹- ازشیره هردله ۱ ریال از صادر کننده
- ۱۰- کتیرا هرصدکیلو۱ریال از صادر کننده
- ۱۱- از هر پوست گوسفند و بز ۵ریال از صادر کننده
- ۱۲- از هر پوست گاومیش ۲۰ ریال از صادر کننده
- ۱۳- از هر پوست گاو ۱۰ ریال از صادر کننده
- ۱۴- از هر جریب باغ شهر۵ریال از صاحب ملک
- ۱۵- از هر خانه در ماه ۱۰ریال از صاحب ملک
- ۱۶- از هر مسافر حین عزیمت ۵ریال بوسیله گاراژدارها به نفع شهرداری رامهرمز دریافت شود. تصویبنامه در دفتر نخست وزیر است م- ۳۵۷۹
از طرف نخست وزیر شماره ۱۸۳۸
- وزارت دارایی
هیئت وزیران در جلسه ۲۵ شهریور ماه ۳۲۶ برطبق پیشنهاد شماره۲۷۳۹۲-۱۹۱۳۲ وزارت کشورتصویب نمودند از تاریخ صدور این تصویبنامه عوارض زیر:
- ۱- بادام و گردو با پوست هر خروار ۱۵ ریال از صادر کننده
- ۲- مغز بادام و گردو هر خروار ۵۰ریال از صادر کننده
- ۳- کتیرای سفید هر کیلو ۲ ریال ازصادر کننده
- ۴- کتیرای اره بر هر ده کیلو ۱ ریال از صادرکننده
- ۵- پشم وپنبه هر کیلو ۲۵/۰ ریال از صادر کننده
- ۶- کشمیش و مویز هرخروار ۲۰ ریال ازصادر کننده
- ۷- کنجد و کرچک هر خروار ۳۰ ریال از صادرکننده
- ۸- برنج چمپا هر خروار ۱۵ ریال از صادر کننده
- ۹- برنج صدری هر خروار ۳۰ ریال از صادر کننده
- ۱۰- روغن هر کیلو ۵/۰ ریال از صادر کننده
- ۱۱- صابون هرده کیلو ۷۰/۰ ریال از صادر کننده
- ۱۲- اقسام پوست گوسفند وبزو گاو هر صد کیلو ۱۰ ریال ازصادرکننده
- ۱۳- اقسام روغن نباتی هر کیلو ۲۵/۰ ریال از صادر کننده
- ۱۴- جفت وزد و سریش هر صد کیلو ۵ریال ازصادر کننده
به نفع شهرداری بروجرد دریافت شود تصویبنامه در دفترنخست وزیر است م- ۳۵۷۴
از طرف نخست وزیر شماره ۱۱۹۸۰ ۲۷/۶/۲۸
- وزارت کشور
هیئت وزیران در جلسه ۲۵ شهریور ماه ۳۲۶ طبق پیشنهاد شماره ۱۴۷-۶۰۴۱ وزارت کشور ششب تن از آقایان کارمندان دوره اول انجمن شهرداری میمه(کاشان) را به ترتیب زیر: قیصر گرانمایه- احمد خردمند- حسین نعمت اللهی- عباسعلی نیک نژاد- خان بابا هدایتی- حسینعلی قرقانی تعیین و تصویب نمودند. تصویبنامه در دفتر نخست وزیر است م- ۳۵۷۰
از طرف نخست وزیر شماره ۱۰۴۰۲ ۲۶/۶/۲۸
- وزارت اقتصاد ملی
هیئت وزیران در جلسه ۲۵ شهریور ماه ۳۲۶ بنا به پیشنهاد شماره ۱۰۹۹۹-۴۵/۲ تاریخ ۱۳۲۶/۵/۱۹ وزارت اقتصاد ملی تصویب نمودند که قانون اوزان و مقیاسها درشهرستان جهرم بموقع اجراگذارده شده و متخلفین از قانون مذکور طبق مفاد ماده ۸ نظامنامه اجرای قانون نامبرده تعقیب شوند. تصویبنامه در دفتر نخست وزیر است م- ۳۵۷۱
از طرف نخست وزیر شماره ۹۳۲۸ ۲۶/۶/۲۸
- وزارت دارایی
هیئت وزیران در جلسه ۲۵ شهریور ماه ۳۲۶ طبق پیشنهاد شماره ۱۵۹۴۰ وزارت کشورتصویب نمودند از تاریخ صدور این تصویبنامه عوارض زیر:
- ۱- از تمام گاو ماده و گاوی که اهالی برای استفاده شخصی در شهر نگهداری می‌نمایند هر یک رأس درسال ۱۰ ریال از صاحب آن
- ۲- از تمام بز وگوسفندی که اهالی برای استفاده شخصی در شهر نگهداری می‌نمایند هریک رأس در سال ۵ریال از صاحب آن
- ۳- از هر مسافری که از گاراژها با اتوبوس مسافرت می‌نمایداز هر نفری ۵ریال به نفع شهرداری سقز دریافت گردد. تصویبنامه در دفتر نخست وزیر است م- ۳۵۷۳
از طرف نخست وزیر شماره ۱۳۷۳۴ ۲۶/۶/۳۰ وزارت فرهنگ نظر به اهمیت تاثیری که روابط فرهنگی بعد از جنگ در مناسبات میان دول احراز کرده‌است و نظر به اهمیت موقعیت پاریس از جهت فعالیت بین المللی و از حیث مساعی دولت فرانسه درزمینه روابط فرهنگی هیئت وزیران در جلسه بیست و پنجم شهریور ماه ۱۳۲۶ بر حسب پیشنهاد وزارت فرهنگ تصویب نمودند.
- ۱- وابسته فرهنگی کنونی سفارت کبری شاهنشاهی ایران در پاریس از این تاریخ مقام مستشاری فرهنگی خواهد داشت.
- ۲- مستشار فرهنگی از جهت روابط فرهنگی با مقامات دولتی با جلب نظر سفیر کبیر اقدام خواهد کرد از جهت سرپرستی دانشجویان مستقیماً تابع وزارت فرهنگ خواهدبود.
- ۳- فوق العاده ارزی مستشار فرهنگی مطابق حداکثر فوق العاده ایست که وزرات خارجه به مستشاران سفارت کبری می‌دهد وهمچنین از جمیع امتیازات مأمورین سیاسی برخوردار است
- ۴- مقررات ماده ۳این تصویبنامه از ابتدای فروردین ۱۳۲۶ قابل اجرا می‌باشد. م- ۳۶۲۰
از طرف نخست وزیر شماره ۱۲۱۲۶ ۲۶/۶/۲۸
- وزارت کشور
هیئت وزیران در جلسه ۲۵ شهریور ماه۲۶ طبق پیشنهاد شماره ۵۰۴۳۸-۲۴۳ وزارت کشور شش تن از آقایان کارمندان دوره هشتم انجمن شهرداری گرگان را به ترتیب زیر: حاجی میررحیم هاشمی- صادق تقوی- صادق رسول زاده- علی اکبر رهبر- صادق میرکریمی- غلامحسین برادارن تعیین وتصویب نمودند تصویبنامه در دفتر نخست وزیر است م- ۳۵۸۴
از طرف نخست وزیر شماره ۱۱۹۵۲ ۲۶/۶/۲۸
- وزارت دارایی
هیئت وزیران در جلسه ۲۵ شهریور ماه ۳۲۶ طبق پیشنهاد شماره۴۷۴۲۴/۲۴۱۰۹ وزارت کشور و موافقت شماره ۳۰۹۴۹-۱۳۲۶/۵/۰۲۸ وزارت دارایی تصویب نمودند از تاریخ صدور این تصویبنامه عوارض مشروحه زیر:
- ۱- از انواع روغنهای نباتی (باستثنای روعن تخم پنبه) هر تن ۲ ریال از صادر کننده
- ۲- از انواع برنج هر تن ۱۵۰ ریال از صادر کننده
- ۳- از شلتوک – باقلا خشک- لوبیا هر تن ۱ ریال از صادر کننده
- ۴- از کنف و پشم و کنجد هرتن ۱۵۰ ریال از صادر کننده
- ۵- از تخم کدو هر تن ۲ ریال از صادر کننده
- ۶- از جو و صیفی و کاهو و انواع تره بار هر تن ۵۰ ریال از صادر کننده
- ۷- از انواع مرکبات هر تن ۱ ریال از صاد
- ۸- از هر عد پوست گران بهای حیوانات حلال گوشت ۵ریال از صادر کننده
- ۹- از کره و روغن خوراکی هر تن ۵ ریال از وارد کننده
- ۱۰- از درشکه و دوچرخه‌های پائی ارابه‌های اسبی به تناسب از ۱۵ الی ۱۰ ریاله بنفع شهرداری بابل دریافت گردد.
- تبصره- از تاریخ صدور این تصویبنامه بنده الف و ب و ج از ماده ۴ تصویبنامه شماره ۲۰۳۳۶/۲۶/۲/۲۵ ملغی می‌شود. تصویبنامه در دفتر نخست وزیراست م ۳۵۷۶
از طرف نخست وزیر شماره۳۵۲۰ ۲۶/۶/۲۸
- وزارت دارایی
هیئت وزیران در جلسه ۲۵ شهریور ماه ۳۲۶ برابر پیشنهاد شماره ۵۱۸۲۷/۲۷۰۹۹ وزارت کشورتصویب نمودند از تاریخ صدور این تصویبنامه از هر یکصد کیلو برنج با شلتوک که ازبستان و سوسنگرد به اهواز حمل می‌شود مبلغ ۸ ریال به نفع شهرداری سوسنگرد دریافت شود تصویبنامه در دفتر نخست وزیر است م- ۳۵۸۱ از طرف نخست وزیر شماره ۱۰۴۱۰ ۲۶/۶/۲۸ وزارت اقتصاد ملی هیئت وزیران در جلسه ۲۵ شهریور ماه ۳۲۶ بنا به پیشنهاد شماره ۱۰۹۹۷-۴۲۹۲ به تاریخ ۲۶/۵/۱۹ وزارت اقتصاد ملی تصویب نمودند که قانون اوزان مقیاسها در شهرستان کرمانشاه به موقع اجرا گذاره شده و متخلفین از قانون مذکور طبق مفاد ماده ۸ نظامنامه اجرای قانون نامبرده تعقیب شوند تصویبنامه در دفتر نخست وزیراست م- ۳۵۸۲ از طرف نخست وزیر شماره ۱۱۴۴۶ ۲۶/۶/۲۸
- وزارت دارایی
هیئت وزیران در جلسه ۲۵ شهریور ماه ۳۲۶ طبق پیشنهاد شماره ۲۱۶۵۹ وزارت کشورتصویب نمودند تصویبنامه شماره ۱۴۷۵۰-۲۴/۱۰/۴ موضوع صدی یک و نیم عوارض معاملات دفاتر اسناد رسمی سبزوار کماکان بقوت خود باقی است تصویبنامه در دفتر نخ در دفتر نخست وزیر است م- ۳۵۷۵ از طرف نخست وزیر شماره ۸۵۸۲ ۳۲۶/۶/۲۸
- وزارت دارایی
هیئت وزیران در جلسه ۲۵ شهریور ماه ۳۲۶ بر طبق پیشنهاد شماره ۳۶۵۲۲-۱۶۰۲۵ وزارت کشورتصویب نمودند از تاریخ صدور این تصویبنامه عوارض زیر:
- ۱- مغز بادام هر سیصد کیلو یک هزار ریال از صادر کننده
- ۲- بادام هر سیصد کیلو بیست و پنج ریال از صادر کننده
- ۳- آنقوذه هر صندوق ده ریال ازصادر کننده
- ۴- از هر طاقه قالی پنج ریال از صادر کننده
- ۵- انجیر خشک هر سیصدکیلو دوازده ریال از صادر کننده به نفع شهرداری تبریز دریافت شود تصویبنامه در دفتر نخست وزیر است م- ۳۵۷۲ از طرف نخست وزیر شماره ۱۲۲۹۲ ۲۶/۶/۲۸
- وزارت کشور
هیئت وزیران در جلسه ۲۵ شهریور ماه ۲۶ بنا بپیشنهاد شماره۴۸۸۸۲-۲۲۲۹۴ وزارت کشور تصویب نمودند که مطالبات معوقه بنگاه برق رضاییه با پست آبونمان برق مصرفی شهرداری رضاییه تااین تاریخ از طریق داوری حل و تصفیه گردد.
تصویبنامه در دفتر نخست وزیر است. م- ۳۵۸۳ از طرف نخست وزیر