مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۴ شهریور ۱۳۲۱ نشست ۸۷
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری سیزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری سیزدهم |
دوره سیزدهم قانونگذاری
مشروح مذاکرات مجلس ملی، دوره۱۳
جلسه: ۸۷
صورت مشروح مجلس روز سه‌شنبه ۲۴ شهریور ماه ۱۳۲۱
فهرست مطالب
۱- تصویب صورت مجلس
۲- تصویب شش فقره مرخصی
۳- طرح گزارش کمیسیون عرایض و مرخصی راجع به تقاضای مرخصی آقای ثقه‌الاسلامی
۴- شور دوم گزارش کمیسیون نظام راجع به نظام وظیفه
۵- موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
(مجلس چهار ساعت و ربع بعد از ظهر به ریاست آقای اسفندیاری تشکیل گردید)
صورت مجلس روز شنبه ۲۱ شهریور ماه را آقای (طوسی) منشی خواندند. (اسامی غایبین جلسه گذشته که ضمن صورت مجلس خوانده شده است:
غایبین با اجازه- آقایان: فاطمی، ملک‌زاده آملی
غایبین بی‌اجازه- آقایان: روحی، افخمی، تولیت، دکتر ضیا، فیاض، شهدوست، فرخ، طالش، دکتر تاج‌بخش، محیط لاریجانی، مشار، مکرم افشار، ناصری، اکبر، امیر ابراهیمی، عطاءالله پالیزی، معتصم سنگ، یاراحمدی، دبستانی، جهانشاهی، آصف، سلطانی، تهرانچی، صادق وزیری، مسعودی، مستشار، دکتر لقمان، کامل ماکو
- تصویب صورت مجلس
۱- تصویب صورت مجلس
رئیس در صورت مجلس نظری نیست؟ (گفته شد خیر) صورت مجلس تصویب شد.
ـ تصویب شش فقره مرخصی
(۲ـ تصویب شش فقره مرخصی)
رئیس چند فقره گزارش از کمیسیون عرایض و مرخصی رسیده است خوانده می‌شود: گزارش مرخصی آقای دکتر ضیاء
آقای دکتر ضیاء بواسطه دوام کسالت و لزوم ادامه معالجه بموجب گواهی پزشکان معالج حرکت برای ایشان مضر است بنابراین درخواست یکماه تمدید مرخصی از تاریخ ۲۰ مراداد ۱۳۲۱ نموده‌اند و کمیسیون عرایض و مرخصی با درخواست ایشان موافقت نموده اینک گزارش آن تقدیم می‌شود.
رئیس موافقین با مرخصی آقای دکتر ضیاء برخیزند (اغلب برخاستند) تصویب شد. گزارش مرخصی آقای حمزه‌تاش.
آقای حمزه‌تاش بواسطه دوام کسالت و لزوم ادامه معالجه بر حسب تجویز و گواهی آقای امیر اعلم و پزشک معالج
درخواست یکماه مرخصی از تاریخ ۷ مرداد ۱۳۲۱ نموده‌اند کمیسیون عرایض و مرخصی با درخواست ایشان موافقت نموده اینک گزارش آن تقدیم می‌شود.
رئیس موافقین با مرخصی آقای حمزه‌تاش برخیزند (اکثر قیام نمودند) تصویب شد. گزارش مرخصی آقای روحی:
آقای روحی برای انجام امور ضروری کرمان و تشریک مساعی با مامورین دولت در تهیة وسائل آسایش اهای درخواست دو ماه مرخصی از تاریخ ۱۵ شهریور ۱۳۲۱ نموده‌اند کمیسیون عرایض و مرخصی با توجهاتی که ایشان در ادوار گذشته و دوره حاضر درخواست مرخصی نکرده‌اند و این درخواست بر حسب ضرورت و بموجب تلگراف کفیل استانداری کرمان که بآقایان نمایندگان آنجا مخابره کرده‌اند بوده لذا با دو ماه مرخصی آقای روحی موافقت نموده اینک گزارش آن بعرض رسید.
رئیس موافقین با مرخصی آقای روحی برخیزند (اغلب قیام نمودند) تصویب شد. گزارش مرخصی آقای کامل ماکوئی:
آقای کامل ماکوئی برای انجام امر وصول مازاد غله شهرستان خوی و ماکو و مساعدت با مأمورین دولت در این موضوع درخواست یکماه تمدید مرخصی از تاریخ ۲۸ مرداد ۱۳۲۱ نموده‌اند کمیسیون عرایض و مرخصی با درخواست ایشان موافقت نموده اینک گزارش آن بعرض می‌رسد.
رئیس موافقین با مرخصی آقای کامل ماکوئی برخیزند (عده زیادی قیام نمودند) تصویب شد. گزارش مرخصی آقای شاهرودی:
آقای شاهرودی درخواست هفده روز مرخصی از تاریخ ۲۵ مرداد ۱۳۲۱ نموده‌اند کمیسیون عرایض و مرخصی با درخواست ایشان موافقت نموده اینک گزارش آن تقدیم می‌شود.
رئیس موافقین با مرخصی آقای شاهرودی برخیزند (اغلب قیام نمودند) تصویب شد. گزارش مرخصی آقای فرخ:
آقای فرخ درخواست یکماه مرخصی از اول شهریور ۱۳۲۱ نموده‌اند و مورد موافقت کمیسیون عرایض و مرخصی واقع شده اینک گزارش آن تقدیم می‌شود.
رئیس موافقین با مرخصی آقای فرخ برخیزند (عده زیادی قیام نمودند) تصویب شد.
ـ طرح گزارش کمیسیون عرایض راجع به تقاضای مرخصی آقای ثقه‌الاسلامی
(۳ـ طرح گزارش کمیسیون عرایض راجع به تقاضای مرخصی آقای ثقه‌الاسلامی)
رئیس آقای لاریجانی.
(آقای لاریجانی مخبر کمیسیون عرایض و مرخصی گزارش کمیسیون مبنی بر تقاضای مرخصی آقای ثقه‌الاسلامی را اینطور خواندند)
آقای ثقه‌الاسلام موقع تشکیل و رسمیت مجلس شورای ملی در دوره دوازدهم برای معالجه خود و خانمشان در برلن متوقف بوده بر طبق گواهی‌نامه‌هائیکه اخیراً به مجلس شورای ملی تقدیم داشته بعلت امتداد کسالت نمی‌توانسته است حرکت نماید بعد از حضور در مجلس برای مدت غیبت خود طبق مدارک تقدیمی که جمعاً سیزده ماه و بیست و یک روز است تقاضای مرخصی نموده که در واقع بمنزلة تشخیص عذر موجه محسوب شود ولی کمیسیون‌هائی که در خلال این مدت تشکیل شده بود بعلت اینکه آقای ثقه‌الاسلامی مدارک مقتضیه را دائر بر کسالت خود ارائه نداده بودند از اظهار نظر خودداری کرده‌اند اینک کمیسیون عرایض با توجه بمدارک بالا بطریق زیر گزارش و نظریه خود را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد. نظر باینکه کمیسیون فعلی برای اظهار نظر در امور دوره گذشته صالح نمی‌باشد بنابراین از مجلس شورای ملی درخواست می‌شود که مستقیما تکلیف قبول یا رد این تقاضا را معلوم فرماید ـ بدهی است در صورت قبول چون اعتبار حقوق این مدت مطابق قانون محاسبات عمومی بایگانی شده باید در ضمن لایحه متمم بودجه تأمین گردد.
رئیس آقای اعتبار:
اعتبارـ عرض کنم بنده تا بحال که خاطر ندارم یک همچو چیزی از کمیسیون عرایض به مجلس آمده باشد البته کمیسیون عرایض چه مال این دوره و چه مال دورة قبل این حق را دارد که اگر نمایندة مرخصی خواسته است یا مریض بوده است و مدت آن مقضی شده یا مجلس تمام شده و فرصت نشده اظهار نظر بکند در دروة بعد اظهارنظر کنند و در دورة بعد اظهار نظر کنند و در دورة بعد با دلایلی که بنظرش موجه می‌آید نظر خودش را به مجلس بدهند ولی این گزارش تازگی دارد اینطور گفته است آقای ثقه‌الاسلامی این تقاضا را کرده‌اند اینهم مدارک حالا بسته باین است که مجلس قبول بکند یا نکند و بنده خیال می‌کنم که بایستی کمیسیون در این باب اظهار نظر کند و دلایل را هم در ضمن گزارش بگوید اگر دلایل واقعاً وارد است و ایشان این حق را داشته‌اند هیچ مانعی ندارد که کمیسیون موافقت کند و گزارش آنرا به مجلس بدهد و اگر دلایل هم وارد نیست رد کند آنوقت خبر ردش را به مجلس بدهد مجلس هم اگر نظر کمیسیون را در قبول تصدیق کرد که تصویب می‌شود و اگر رد کرد که تکلیفش معلوم می‌شود. در هر حال بنده معتقدم که کمیسیون عرایض مرخصی چون مسئولیت در این کار دارد باید اظهارنظر قطعی بکند یعین یا رد کند یا قبول بکند.
رئیس آقای دکتر جوان.
دکتر جوان بنده با آن قسمتی که آقای اعتبار فرمودند که اساساً بایستی کمیسیون اظهارنظر بکند موافق هستم و بعقیدة بنده هم این گزارش قابل طرح نیست یعنی حقیقتاً نمی‌شود این گزارش مورد نظر مجلس واقع شود و رأی گرفته شود و اساساً بی‌موضوع است چون معلوم نیست بچه چیزی رأی داده می‌شود و بعلاوه این مرخصی راجع به دوره دوازدهم است و حالا دورة سیزدهم است و نمی‌تواند این مجلس به مرخصی دوره دوازدهم رذی بدهد حالا اگر بعنوان پرداخت حقوق یا بعنوان دیگر در بودجه اصلاحاتی می‌شد عنوان علیحدة داشت ولی ما نباید برای یک دوره‌ای که منقضی شده و نمایندگان فعلی از آن بی‌خبر هستند برای یک نمایندة مرخصی تصویب کنیم این کار اصلاً مورد ندارد و کمیسیون هم بعقیده بنده نمی‌تواند در این مورد تصمیم بگیرد.
رئیس آقای اورنگ.
اورنگ عرض کنم که آقای ثقه‌الاسلام در آن دوره مرخصی داشتند و برای معالجه به خارج رفتند و از آنجا هم رئیس مریضخانه و اطبای معالجشان نوشته‌اند که قادر بحرکت نیستند و حرکت ایشان غیر مقدور است باین ملاحظه معالجه ایشان، مداوای ایشان چندی در آنجا طول کشید و در آنجا ماندند و اینجا که آمدند اسناد و مدارکشان را به کمیسیون عرایض و مرخصی دادند و آن اسناد و مدارک را هم بنده خودم دیده‌ام و سایر رفقا هم دیده‌اند در اینموقع کمیسیون عرایض و مرخصی وارد رسیدگی این موضوع شده است و همینطور که آقای اعتبار فرمودند کمیسیون یا باید آن مدارک را معتبر تشخیص بدهد یا غیر معتبر ولی تازه وقتی کمیسیون عرایض این اسناد را معتبر دانست پرداخت آن و محلش و طرز پرداختش بنظر مجلس شورای ملی است لیکن این مدارک یا معتبر است بنظر کمیسیون یا معتبر نیست این اندازه کمیسیون باید اظهار عقیده بکند که این مدارک معتبر است یا نه ما که نمیدانیم آن تصدیقی را که رئیس مریضخانه برلن یا رئیس مریضخانه فرانسه داده است معتبر تشخیص بدهند یا غیر معتبر و اظهار نظر بکند و خبرش بیاید به مجلس شورای ملی و مجلس می‌گوید چون مدارک معتبر است با این که مربوطه به دورة گذشته است ما رأی می‌دهیم و اینهم محل پرداخت حقوق است اما اعتبار مدارک و عدم اعتبار آنرا باید کمیسیون عرایض و مرخصی معین کند.
رئیس آقای اعتبار.
اعتبارـ این قسمتی که آقای دکتر فرمودند این اشکال بنظر بنده وارد نیست برای اینکه الآن در کمیسیون بودجه ما یک مصوباتی را داریم پیشنهادی می‌کنند برای طلب یک مستخدمی و در موقع خود یا محل داشته یا محل نداشته است بالاخره ما هم تصویب می‌کنیم پس این اشکالی ندارد و اگر کسی حقاً طلب داشته باشد از امسال بسال دیگر هم بشود این مانعی ندارد فقط یک تصویب مجلس شورای ملی لازم است (دکتر جوان بر حسب پیشنهاد دولت باید باشد) فرق نمی‌کند البته دولت هم باید نظر خودش را بگوید. بطور خلاصه نظر بنده این است که کمیسیون مربوطه باید بگوید این طلب صحیح است یا صحیح نیست آنوقت مجلس هم اظهارنظر می‌کند بعد از آنکه مجلس نظر خودش را اظهار کرد البته یا قبول می‌شود یا رد می‌شود.
رئیس آقای لاریجانی.
لاریجانی (مخبر کمیسیون عرایض و مرخصی) عرض کنم آقای اعتبار فرمودند که کمیسیون باید در قسمت گواهی پزشکی که آقای ثقه‌الاسلامی به کمیسیون ارائه داده‌اند اظهارنظر بکند اگر به گزارش کمیسیون توجه بفرمایند ملاحظه خواهند فرمود که گواهی و مدت غیبت ایشان را کمیسیون تصدیق کرده منتهی دو موضوع است که بایستی حل شود یکی ایکه اگر الآن کمیسیون این مرخصی را تصویب کند حسابداری مجلس نمی‌تواند حقوق آنرا بپردازد برای این که مطابق قانون محاسبات دو سال گذشته و سال مالی آنهم تمام شده این موضوع را کمیسیون غیر از اینکه مدت مرخصی و تقاضای ایشان و صحت تقاضای ایشان را بعرض مجلس برساند کار دیگری نمی‌تواند بکند چرا؟ برای اینکه اگر بخواهد کمیسیون این مرخصی را تصویب بکند ملازمه دارد که حسابداری بتواند حقوق ایشان را بپردازد ولی حسابداری نمی‌تواند بدهد چون مدت سال مالی آن گذشته است این بود که کمیسیون مدت تقاضای ایشان و صحت گواهی پزشکی که تصدیق و تأیید کسالت ایشان را کرده بعرض مجلس میرساند بقیة آن با مجلس است و مجلس یا رأی می‌دهد یا رد می‌کند این که فرمودند سابقه ندارد صحیح است تا حالا چنین سابقة نبوده ولی برای اینکه آقای ثقه‌الاسلامی شخص با شرافتی هستند (یمین اسفندیاری همه با شرافت هستند) البته همه با شرافت هستند مقصود این است که آقای ثقه‌الاسلامی نمی‌خواهند باین وسیله جلب منفعت بکنند طلبی دارند طلب ایشان بموجب قانون محاسبات عمومی تصدیق مجلس را لازم دارد و فعلاً کمیسیون نظر خودش را داده است و باقی بسته بنظر مجلس است و غیر از این وظیفة کمیسیون نبود و کمیسیون موافق است باینکه سیزده ماه و بیست روز ایشان مطالب هستند و محقق هستند در این حقوق (نبیل سمیعی گزارش کمیسیون این منظور را نمیرساند) اگر عبارت وافی نیست و ناقص است ممکن است دوباره اصلاح کنیم و به مجلس شورای ملی تقدیم کنیم (صحیح است).
رئیس آقای طوسی.
طوسی اگر آقایان موافقت بفرمایند تا وقتی که این خبر حاضر شود موضوع برود در جلسه خصوصی و در آنجا قبلاً تکلیفش معلوم شود اگر آقایان موافقت بکنند باین ترتیب تصور می‌کنم بهتر است.
اورنگ- خبر حاضر شود و بیاید به مجلس.
عده از نمایندگان این مربوط به مجلس نیست برود در جلسه خصوصی.
رئیس پس فعلاً از دستور خارج می‌شود و دوباره می‌رود به کمیسیون.
ـ شور دوم گزارش کمیسیون نظام راجع به نظام وظیفه
(۴ـ شور دوم گزارش کمیسیون نظام راجع به نظام وظیفه)
رئیس شور دوم گزارش کمیسیون نظام راجع به نظام وظیفه مطرح است. ماده ۲۳:
فصل دوم مناطق سربازگیری.
ماده ۲۳ـ در هر یک از استانهای کشور بنابر پیشنهاد اداره نظام وظیفه و تصویب وزارت جنگ یک منطقه سربازگیری تشکیل می‌شود.
رئیس آقای ملک مدنی.
ملک مدنی بنده می‌خواستم تذکر بدهم که این قانون نظام وظیفه خیلی طرف احتیاج است و بایستی هرچه زودتر از مجلس بگذرد که تکلیف اشخاصیکه و بایستی هرچه زودتر از مجلس بگذرد که تکلیف اشخاصیکه مشمول هستند و تکلیف وزارت جنگ و اداره نظام وظیفه معلوم باشد (صحیح است) چون اساعه در عمارت مجلس و در خارج یک عده زیادی اشخاص بودند از افراد این کشور و جوانان تحصیل کرده و مستخدمین دولت که همه بلا تکلیف هستند و امیدوارند آقایان نمایندگان هرچه زودتر تکلیف آنها را معلوم کنند این است که تقاضا می‌کنم آقایان التفات بفرمایند و زودتر تکلیف این قانون را معین بفرمایند و مردم و مجلس دولت را از این گرفتاری نجات بدهند (صحیح است)
رئیس موافقین با ماده ۲۳ برخیزند (اغلب قیام نمودند) تصویب شد. ماده ۲۴:
ماده ۲۴ـ هر یک از مناطق سربازگیری بنا به مقتضیات مرکب از چند حوزه اصلی و فرعی سربازگیری خواهد بود.
رئیس موافقین برخیزند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۳۳:
فصل سوم احضار مشمولین
ماده ۳۳ـ اشخاصی که به سن سربازی می‌رسند بایستی به محض انتشار آگهی برای روشن شدن وضعیت و اعزام بخدمت به حوزة سربازگیری مربوط و در صورت اقامت در خارج از حوزه مربوطه به نزدیکترین حوزة سربازگیری محل اقامت مراجعه و خودشان را معرفی نمایند.
رئیس آقای انوار.
انوار این جا می‌گوید: اشخاص که به سن سربازی می‌رسند بایستی بمحض انتشار آگهی برای روشن شدن وضعیت و اعزام بخدمت بحوزة سربازگیری مربوط و در صورت اقامت در خارج از حوزة مربوطه به نزدیکترین حوزة سربازگیری محل اقامت مراجعه و خودشان را معرفی نمایند. بیشتر شکایات که خود آقایان هم مستحضر هستند ناشی از همین عبارت است که فوراً پا می‌شود سرپا می‌گویند که شما مأمور هستید که برای روشن شدن وضعیت خودتان بیائید آنوقت میایند در اینجا و سرگردان می‌مانند بدون اینکه یک جواب حسابی به اینها بدهند اینها نواقصی است که از سابق همینطور بود و باید برداشته شود باید طوری باشد که تکلیف این سرباز فوراً معلوم شود و موجبات معطل کردنش را فراهم نکنند میایند اعلان که بیائید اینها هم اطاعت می‌کنند وقتی میایند همینطور اینها را سرگردان می‌کنند امسال هم همینطور بود و هکذا حالا چه می‌کنند امسال هم همینطور بود و هکذا حالا چه می‌کنند این معطلی‌ها و این وضعیات برای پول گرفتن است که پول بگیرند حالا بنده سربازگیری بشود و اصلاحی نسبت باین موضوع بشود که تکلیف این مردم بیچاره معلوم باشد.
معاون وزارت جنگ آقای انوار اگر در جلسه کمیسیون تشریف آوردند بودند ملاحظه می‌فرمودند که ما مخصوصاً حوزه‌های اصلی و فرعی درست کرده‌ایم و حوزه‌های فرعی را طوری ترتیب داده‌ایم که برای یکنفر بیست و چهار ساعت بیشتر ایاب و ذهاب نخواهد بود این مشمول می‌رود آنجا و تکلیفش را معلوم می‌کند اگر بناست که برود می‌رود بحوزه اصلی و تکلیفش معلوم می‌شود و با این حال تصدیق میفرمائید که بیش از یک روز معطلی ندارد چون در سابق ما حوزه‌هامان خیلی کم بود و حالا حوزه‌ها را خیلی زیاد کرده‌ایم و برای رفع این محظور این کار را کرده‌ایم. می‌خواستم عرض کنم در ماده هم یک جا بنظرم نوشته شده سربازگیری مربوط جای دیگر نوشته شده حوزه مربوطه هر دو را مربوطه بنویسیم که تباینی با هم نداشته باشد.
رئیس آقای افشار
افشار- تذکری را که آقای انوار فرمودند موضوعش خیلی مهم است و یکی از مواقعی که مأمورین نظام وظیفه استفاده می‌کنند و اسباب سوء استفاده آنها می‌شود و ازم مردم پول می‌گیرند همین موقع است که باینوسیله رعیت بیچاره را ده روز پانزده روز بیست روز از کاریش باز می‌دارند و می‌اندازد قلاب سنگ در کوچه و متضرر می‌شود و بعد هم معلوم نیست که این را بسربازی خواهند برد یه نه و این بلا تکلیفی برای مردم ایران فوق‌العاده گران تمام می‌شود و راه دخلی است برای مأمورین نظام و در این قانون متأسفانه سانکسیون و مجازاتی وضع نشده است که مأمورین نظام وظیفه تا چه مدتی بایستی وضعیت آن مشمول را روشن بکند این جا می‌گوید وضعیت او را روشن بکنند قید نشده است فلانکش که مشمول شده است این ده روز می‌تواند بلا تکلیف بماند یا ده ساعت تکلیفی این جا معین نشده است لهذا مأمورین نظام وظیفه ولایات اگر بخواهند از این راه استفاده کنند چنانچه در گذشته هم استفاده می‌کردند این را بهانه قرار خواهند داد و اسباب زحمت مردم می‌شوند این است بنده تقاضا دارم در این ماده تکلیفی معین شود که تایک مدت معینی وضعیت مشمولین را روشن بکند بنده این جا پیشنهاد کردم یک هفته و بنظر بنده یک هفته هم زیاد است در ظرف سه روز و الان هم پیشنهاد خودم را اصلاح می‌کنم که در ظرف سه روز وضع مشمولین را موظف است روشن بکند که اگر روشن نکردند خود مشمول حق دارد برگردد به مسکن خودش. معاون وزارت جنگ بنده می‌خواستم استدعا کنم از آقای افشار که خوب بود در جلسات کمسیون تشریف می‌داشتند یا لااقل یک مراجعة به قانون می‌فرمودند. در فصل سوم در مورد احضار مشمولین صراحتاً نوشته شده است که در شهرها این کار به شهربانی‌ها صراحتاً نوشته شده است که در شهرها این کار به شهربانی‌ها محول می‌شود و در ماده ۳۶ هم نوشته شده است: حوزه‌های اصلی مکلفند محل گردآوری مشمولین را در حوزه‌های فرعی طوری تعیین نمایند که مشمولین برای حضور در مراکز معینه بیش از ۳۶ کیلومتر مجبور به طی مسافت نباشند. بنابراین وقتی حوزة فرعی رفت در یک نقطة نزدیکی و طوری بود که دهاتی در اطراف او بود می‌تواند یک روزه برود و حوزه سربازگیری هم در یک روز اداره می‌کند اعلان می‌کند اشخاص که مشمول خدمت هستند و واجد شرایط هستند بیایند و آنها که آمدند این کمیسیون آنجا حاضر است و تکلیف او را معلوم می‌کند و آن کمیسیونی که آنجا تشکیل شده است با حضور نمایندة وزارت کشور است و تکلیف این سرباز را معلوم می‌کند یا می‌گویند برو به منزلت یا می‌گویند برو به حوزة اصلی آن ترتیبی که چندین صد سرباز در یک حوزه جمع می‌شدند برای این بود که یک حوزه بود برای یک حوزة فرمانداری ولی حالا ما برای تمام کشور پانصد و پنجاه حوزة فرعی قائل شدیم و ابداً ترتیب سابق پیش نمی‌آید. موضوع دیگری را که بنده می‌خواستم تذکر بدهم نه برای این است که تبرئة برای افسران قائل شوم بلکه یک حقیقتی است که می‌خواهم بسمع آقایان برسانم که راشی سرباز است و مرتشی آن افسر یا مأمور شهربانی یا مأمور وزارت کشور اگر روحیه ملت طوری بشود که سرباز سرموعد بخدمت سربازی حاضر شود بنده قول می‌دهم کسی پول ندهند و پولی هم گرفته نمی‌شود (بعضی از نمایندگان اینطور نیست از او می‌گیرند) ولی سربازی که نمی‌خواهد سر موعد بیاید خدمت کند سعی می‌کند رشوه بدهد و ما البته در حدود خودمان سعی می‌کنیم که کسی رشوه نگیرد. (نبیل سمیعی بخودتان قیاس می‌کنید آقا) ولی روحیه سرباز اینطور است که عرض کردم.
رئیس آقای افشار.
افشار-ـ عرض کنم بنده غرضم مهاجه نیست غرض بنده این است که در صورتیکه ما این قانون را می‌گذاریم طوری مقررات را در نظر بگیریم که باعث زحمت و گرفتاری مردم نشود. اینکه فرمودند از نقطة نظر آسایش مشمولین حداکثر فاصله را سی و شش کیلومتر معین کرده‌اند این کار تنها رفع اشکال را نمی‌کند بایستی مقرراتی وضع شود که اگر صد نفر دویست نفر مشمول در یک ده یا قصبة جمع شدند فوراً مأمورین نظام وظیفه ترتیب کار آنها را بدهند و آنها را بلا تکلیف نگذارند. چهار سال قبل بود بنده رفته بودم زنجان توی کوچه‌های زنجان (فرماندار آنجا شاهد است) یک عده زیادی از رعایای بدبخت را دیدم که در کوچه‌ها سرگردان همینطور حرکت می‌کردند و راه می‌رفتند و می‌گفتند ما مشمول هستیم و بلا تکلیف هستیم و نمیدانیم ما را به نظام خواهند برد یا نه و می‌گفتند ما چقدر خسارت داده‌ایم و مجبور هستیم برویم رشوه بدهیم تا تکلیف ما را معلوم کنند (رهبری همیشه اینطور بوده و خواهد بود) پس بنده استدعایم این است که در این قانون یک مقررات را خودتان پیشنهاد بفرمائید (بنده اصراری ندارم پیشنهاد بنده را قبول بفرمائید) یک مدتی را یک ضرب الاجلی را معین بفرمایند برای مأمورین خودتان که بیش از این نتوانند مردم را در دهات و قصبات و شهرها بلاتکلیف نگذارند و تقاضای بنده این است یک مدتی را هر چه خودتان پیشنهاد میفرمائید معین کنید بنده اول یک هفته پیشنهاد کردم ولی عقیده دارم کی هفته زیاد است سه روز، چهار روز معین شود که در ظرف این مدت حوزه‌های سربازگیری تکلیف مردم را معلوم کنند و این که فرمودند راشی و مرتشی و تقصیر را بگردن مشمولین قرار دادند اینطور نیست مشمول بدبخت چیزی ندارد و نمی‌خواهد رشوه بدهد از پنجاه فرسخ راه از ده آمده است در شهر و منتظر است که تکلیف او معلوم شود او اگر دو روز سه روز هم بخواهید بماند پدرش درمیآید جا ندارد زنگانی ندارد و وسیلة برای ماندن ندارد مجبور است برود آنجا رشوه بدهد و تکلیف خودش را معلوم نمی‌کند. پیشنهادی هم در این خصوص تقدیم کرده‌ام.
رئیس آقای طباطبائی
طباطبائی (رئیس کمیسیون نظام بجای مخبر کمیسیون نظام) اگر مواد را هم درست بخوانند اشکال زیادی باقی نمی‌ماند برای اینکه این قانون قانون اولی نیست که تصویب شده و بعرض مجلس رسیده. قانون اول نظام وظیفه در ۱۳۰۴ آمد بمجلس قانون دوم در ۱۳۱۰ و قانون سوم در ۱۳۱۷ و این قانون چهارم است یعین شور اول این قانون قانون چهارم بود و شور دوم را می‌شود قانون پنجم حساب کرد (آزادی تکرار بفرمائید) در ۱۳۰۴ یک قانون آمد این جا و در ۱۳۱۰ یک قانون دیگر و در ۱۳۱۷ یک قانون دیگر آمده و حالا این قانون هم دو مرتبه بمجلس آمده شور اول آمد و مطرح شد آقایان دقت فرمودند و برای شور دوم برگشت به کمیسیون و حالا آمده است بمجلس. این که عرض کردم آقایان یکقدری توجه بفرمایند برای این بود که هیچ سابقه نداشت و آقایان اینطور فرصت نداشتید که همه‌تان تشریف بیاورید به کمیسیون و هر طور هم دلتان می‌خواهد قانون را اصلاح کنید توجه میفرمائید چه عرض می‌کنم؟ یک قانونی نوشته بودند آورده بودند این جا و آقایان هم بدون اینکه قانون را خواهنده باشند تصویب کردند و حالا روزگار بشما فرصت داد و شور اول را آزادانه گذراندید (دکتر جوان هیچ فرقی نکرده است) برای شور دوم که قانون برگشت به کمیسیون اکثر آقایان تشریف آوردند در کمیسیون حتی بما مجال ندادند البته ما از افکار آقایان و پیشنهاد آقایان و نظریات آقایان کمال استفاده را کردیم اعضاء کمیسیون شش نفر بودند ولی عده‌ای که حاضر می‌شدند در کمیسیون همیشه چند برابر این عده بود (افشارـ اینکه دلیل نیست) بله آقا اعتراض کردند به بنده که چرا چهار دفعه را پنج دفعه حساب کردی حالا جواب آنرا می‌دهم. عرض کنم اگر آقاسان مواد را مطالعه بفرمایند توجه می‌فرمایند که این خلجان فکری که برای آقایان پیش می‌آید اینطور نیست و این دقت‌ها شده است لا علی‌التعیین که نیست. در این ماده می‌نویسد در آن آگهی که از طرف اداره نظام وظیفه منتشر می‌شود و اول فروردین است در آن جا معین می‌کند که از فلان روز تا فلان روز من سرباز می‌گیرم (دکتر جوان این را ننوشته است) این جا نوشته است اداره نظام وظیفه بر حسب کیفیت و مقتضیات هر محلی در فروردین ماه مشمولین را در سرتاسر مملکت احضار می‌کند با یک تفاوت پنج روز، شش روز پس و پیش اگر در قانون تصریح می‌کردیم دست و پای اداره نظام وظیفه بسته می‌شد اگر اینجا تصریح کنید از پنجم فروردین تا دهم فروردین اداره نظام وظیفه آنوقت دست و بالش بسته است یا بفرمائید از پنجم تا دهم فروردین ماه بنویسند فقط پنجروز یا سه روز. یک جا هست در ظرف سه روز اداره نظام وظیفه این وظیفه قانونی را می‌تواند انجام بدهد ولی در بعضی جاها در ظرف سه روز نمی‌تواند انجام کند از این نظر اگر محدود بفرمائید بدو روز و سه روز و چهار روز و پنجروز این عیب پیدا می‌شود از آن طرف اگر بنویسید (یعنی روز را معین نفرمائید) از اول تا دهم فروردین فرض بفرمائید تا دهم نوشتید بعضی جاها اداره نظام وظیفه اصلا می‌توانید این کار را از اول تا دهم فروردین ماه انجام نماید ولی در بعضی جاها این کار را نمی‌تواند اصلا عملی نکند بنابراین بریا اینکه دست و بال اداره نظام وظیفه از لحاظ انجام وظیفه قانونی که بر عهدة اوست باز باشد این جا روز معین نشود و محدود نشود بهتر است که در این چند روز این عمل را انجام دهد یا از فلان تاریخ ما هم در ماده محدود نکردیم عمل او را بیک روز معینی اما معمولا اداره نظام وظیفه در فروردین ماه در تمام مملکت شروع می‌کند باحضار مشمولین و در آگهی که منتشر می‌کند معین می‌کند که آقا از فلان روز تا فلان روز بیائید خودتان را معرفی کنید و دیگر ارفاق و تسهیلی که شده است این است که هر مشمولی بیشتر از شش فرسخ احضار نمی‌شود بخلاف سابق که سی فرسخ و چهل فرسخ و پنجاه فرسخ و شصت فرسخ اینها را احضار می‌کردند حالا حوزه‌های فرعی تشکیل می‌شود اگر چهار فرسخ و پنج فرسخ فاصله او تا حوزة فرعی بود که مشمول آنجا هست و در آن حوزه است و می‌رود اگر بیشتر است که آنوقت مأمورین می‌روند بسراغ مشمول
دکتر جوان درست ملتفت نشدید آقا.
طباطبائی خوب اگر من ملتفت نشدم حالا بفرمائید اشکالش در کجاست؟ عرض کنم که این حوزه‌های فرعی را در ماده بعد ملاحظه میفرمائید ممکن است بطور سیار انجام وظیفه نمایند و این هم از لحاظ تسهیلاتی است که برای انجام این منظور و برای رفع مزاحمت از مردم پیش‌بینی شده کجایش اشتباه است؟ (خنده نمایندگان صحیح است)معهذا بنده موافق هستم با هر گونه تسهیلی که برای مردم فراهم شود و اگر نظر آقایان در این ماده و در این فصل و در فصول بعد هر نوع تسهیلی باشد که برای مردم مفید باشد و بخواهند برای مشمولین فراهم نمایند بنده صددرصد موافقم (صحیح است)
رئیس آقای دشتی
دشتی بنده استدعا می‌کنم آقای سرتیپ ریاضی این مطلب را درست دقت و توجه بفرمایند و آن این است که غالباً در وضع قوانین در ایران اشتباه می‌کنند و حال آنکه چیزی را که در وضع قوانین و اجرای قوانین مؤثر است باید آن را در نظر داشت و آن روحیه مملکت و روحیه افراد مملکت است (صحیح است) قانون را باید همیشه از لحاظ روحیات یک مملکت و روحیات احتیاجات عمومی و از نظر اخلاق عمومی مملکت وضع کرد و نوشت (صحیح است) بعقیده بنده یکی از قوانینی که فوق‌العاده مفید و واجب و ضروری است همین قانون نظام وظیفه است (صحیح است) این یک امر بدیهی است یعنی افراد هر مملکت جوانان هر مملکت باید از وطن خودشان دفاع کنند. یکی از مفیدترین کارهای بشر و اجتماع همین قانون نظام وظیفه است که مردم از مملکت خودشان دفاع کنند (صحیح است) معهذا ملاحظه فرمودید که در این ده دوازده ساله اخیر این قانون یک تأثیر خلافی کرد و مردم یک نفرت عمومی از نظام وظیفه داشتند. چرا؟ برعکس بجای اینکه عادت کرده باشند بنظام وظیفه و مردم با رغبت و میل بروند باین اداره و خدمت بکشورشان بکنند همه سعی می‌کنند فرار کنند از خدمت.
اورنگ کاملاً صحیح است
دشتی چرا؟ برای اینکه نظم و ترتیب نداشت. برای اینکه خوب اجرا نمی‌شد برای اینکه برای مردم اسباب زحمت فراهم می‌کردند. در این ده پانزده سال اخیر دولت نخواسته است که اینها خدمت کنند نه بمردم آزادی دادند که شکایت خودشان را بکنند و درد خودشان را بگویند و نه به روزنامه‌ها آزادی دادند که بنویسند تا در نتیجه آنها رفع این اشکالات بشود دولت هم خیال می‌کرد مأمورین خودش جعفربن‌محمد هستند الآن هم که آقای سرتیپ پشت تریبون تشریف بردند و صحبت کردند همه‌اش صحبت کردند که ما مناطق و حوزه‌ها را زیاد کردیم و تصور کردند که کمی مناطق باعث معطلی مردم است در صورتیکه اینطور نیست. مردم را غالباً معطل می‌کردند برای اینکه مجبور کنند آنها را که پول بدهند (صحیح است) بنده خودم این را برأی‌العین دیده‌ام در دشتی در سال ۱۳۰۲ یادم هست تمام رؤسا و خوانین دشتی حاضر شده بودند که مالیات خودشان را بپردازند بعد مأمور گفته بود صبر کنید تا من بروم به برازجان و برگردم وقتی که رفته بود آنجا بشیراز را پرت داده بود که اینها حاضر نیستند این مالیتات را بدهند و باید قوا اعزام کنید. چرا؟ برای اینکه بروند و از مردم پول بگیرند و پدر مردم را در بیاورند اینها زندگانی‌شان ترقی‌شان در این است که مردم را بچزانند و پدر مردم را دربیاورند حالا وظیفه مردم و دولت و مجلس چیست؟ وظیفه دولت و مجلس این است که حتی‌الامکان تماس مأمورین را با مردم کمتر بکند (صحیح است) تا این فساد اخلاق و این چیزهائی که آقای افشار توضیح دادند و البته یک قسمت صحیح است از بین برود آقا این غیر از آن موضوعی است که آقای طباطبائی فرمودند مناطق متعدد تشکیل دادید یا ۳۶ کیلومتر کردید این درست ولی باید جلوی معطلی مردم و سوء‌استفاده مأمورین را گرفت (صحیح است) یک مدتی را معین کنید دو روز پنج روز هفت روز ده روز منظور ما جلوگیری از معطلی مردم است. ملاحظه بفرمائید مشمول را احضار می‌کنید میگویئید از اول تا دهم فروردین باید مشمولین بیایند خوب آنها هم از اول تا دهم فروردین باید مشمولین بیایند خوب آنها هم از اول تا دهم فروریدن مشمول را نمی‌پذیرند. بله؟ (صحیح است) اعتناء هم نمی‌کنند پس فردا هم بمجردی که مشمول برگشت می‌گویند تو نیامدی پدرش را هم در می‌آورند بنابراین بنظر من بهتر است که شما کاملاً موافقت بفرمائید و نگذارید که این مأمورین مستولی بر مردم بشوند مأمور باید وظیفه خودش را انجام بدهد و بس (صحیح است) و این نوع وسائل سوء‌استفاده را باید از مأمورین گرفت تا بروند و فقط کار خودشان را انجام بدهند و بی‌جهت اسباب زحمت مردم را فراهم نکنند این پیشنهاد و نظری را که آقای افشار دادند و رفقای مجلسی ما هم موافق هستند این فقط برای این است که مأمورین سوء‌استفاده نکنند و زودتر تکلیف مردم معلوم شود.
عده از نمایندگان مذاکرات کافی است
رئیس آقای طوسی
طوسی البته آقایان می‌فرمایند مذاکره در این مطلب کافی است برخلاف نظر بنده که معتقدم هر قدر در این زمینه بیشتر صحبت بشود با تمام این حرفها که این قانون ما به‌الابتلاء مردم و مملکت است باز هرقدر در این موضوع صحبت بشود بهتر است. اما خیلی متأسفم (الان یکی از آقایان به بنده اعتراض می‌کنند که چرا این جا صحبت می‌کنم و پشت تریبون نمی‌آیم عرض می‌کنم که در ماده ۱۰۶ درست است که می‌نویسد باین پشت تریبون صحبت بشود ولی در آخر همان ماده در نظامنامه داخلی می‌گوید اگر خواست خلاصه صحبت کند می‌تواند در محل خودش هم حرف بزند بنده هم خیلی مختصر عرض می‌کنم) که تذکر بدهم و عرض کنم که پیشنهادات آقایان نمایندگان ضمن شور اول بهیچوجه ترتیب اثر به پیشنهادات آقایان نمایندگان نداده است اینکه می‌فرمایند آزادتان گذاشتند. بلی آزاد بود اگر باول خبر کمیسیون یک مراجعة بفرمائید ملاحظه خواهید فرمود که همان خبر خودش نشان می‌دهد که کوچکترین ترتیب اثری هم برایش قائل نشدند بنده بخاطر دارم که قریب شصت پنج شش نفر از آقایان نمایندگان یک موضوعی را پیشنهاد کردند و بهیچ وجه این پیشنهاد مورد توجه آقایان واقع نشد و بعد برای شور دوم هم گزارش می‌دهند بمجلس شورای ملی با آب و تاب و تعریف هم می‌کنند درست است بنده نمی‌گویم اینطور نیست ولی توجهی به پیشنهادات نشده (صحیح است) حالا اگر آقایان مذاکرات را کافی نمیدانند که بنده در اطراف این موضوع عرایض خودم را عرض کنم.
طباطبائی عرض کنم الان یکی از رفقای محترم بمن نوشته است که این صحبتی که شما کردید مقصود آقایان راجع برسیدگی بود نه احضار بنده بهشان جواب عرض کردم مدت رسیدگی است نه مدت احضار و اگر قبول هم فرمودند که این فصلی را که ما داریم گفتگون می‌کنیم راجع باحضار و صرفاً مربوط باحضار مشمولین است فصل سوم است و احضار مشمولین وقتی که رسیدید بفصل پنجم آنجا راجع است برسیدگی بوضعیت مشمولین و این نقص ناشی از این است که بعضی از آقایان توجه کامل بمواد قانون نمی‌فرمایند. اینکه آقای طوسی فرمودند توجه به پیشنهادها نشده باید بایشان عرض کنم پیشنهادات آقایان اعضاء محترم کمیسیون و آقایانی که تشریف داشتند در کمیسیون نظام، اینطور نیست و ما بر خلاف ترتیب یک متود دیگری را گرفتیم و عوض اینکه اول مواد را بخوانیم اول پیشنهادات چاپی را یکمرتبه خواندیم…
یکی از نمایندگان ورد کردید
طباطبائی اول در آنها یکی‌یکی دقت کردیم یک قسمت در این پیشنهادها عرض کنم که درست و خوب مناسب نبود و معنی نداشت ناچار گذاشتیم برای اینکه با مواد بخوانیم…
معدل یعنی چه معنی نداشت آقا؟ یعنی فارسی نبود
طباطبائی بله. خوب معنی نداشت (خنده نمایندگان) بعد وقتی که ما یک دور تمام این پیشنهادات را خواندیم و کاملا دقت کردیم رویش یک مقداری از آنها را کنار گذاردیم و متن قانون را گرفتیم مواد را که خواندیم در هر ماده اگر پیشنهاداتی در اطرافش بود مجدداً پیشنهادات مربوط بآن ماده را دوباره خواندیم البته بعضی از پیشنهادات بود که مفید بود و خوب بود و مورد توجه واقع شد و ازش استفاده کردیم بعضی از آنها هم از روی دقت و مطالعه تنظیم نشده بود آنها را هم ناچار رد کردیم آقای طوسی.
طوسی معذرت می‌خواهم استدعا می‌کنم ببخشید. یکی از نشان بدهید.
طباطبائی خیلی خوب بمواد که رسیدیم نشان می‌دهم.
جمعی از نمایندگان مذاکرات کافی است
رئیس پیشنهاد آقای افشار:
پیشنهاد می‌کنم بآخر ماده ۳۳ علاوه شود که وزارت جنگ موظف است که تا یک هفته وضعیت آنها را روشن نماید.
طباطبائی یکمرتبه دیگر خوانده شود. (بشرح سابق خوانده شد)
معاون وزارت جنگ اجازه بفرمائید یک توضیحی بنده عرض کنم تا همه آقایان محترم هم متقاعد بشوند. آقای دشتی فرمودند که قوانین ما باید جنبة عملی داشته باشد این موضوع یک هفته یا ده روز این عملی نیست برای مملکت ایران اجازه بفرمائید ما در آئین‌نامه که باید وزارت کشور تنظیم کنیم در آن آئین‌نامه وضعیت را ببینیم و تعیین کنیم و چون متعهد شده‌ایم که آئین‌نامه را در کمیسیون مجلس بیاوریم این موضوع را هم در آئین‌نامه تعیین می‌کنیم ولی یک موضوع را باید عرض کنم راجع بمدت یک هفته یا پانزده روز اگر میل دارید بگذارید بنده مخالفتی نمی‌کنم ولی بنده عملی نمیدانم مثال هم عرض می‌کنم در ۲۰ اسفند یک طیاره از یکی از دول متفق ما مفقود شد و از ما خواهش کردند بهر وسیله شده این طیاره را پیدا کنیم تلگرافات بتمام فرماندهان لشگر و امینه و غیره شد جنازة ن نه نفری که در آن طیاره کشته شده بودند پانزده روز پیش در اشتران کوه لرستان دفن شد ملاحظه بفرمائید وقتی که پنج ماه بگردند تا جنازة یک نفری را پیدا کنند فرض بفرمائید آن سربازی که در آنجا هست ما چطور در ظرف یک هفته یا ده روز می‌توانیم…
همهمه نمایندگان.
امیر تیمور واقعاً هیچ بهتر از این استدلال نمی‌شود
معاون وزارت جنگ و در ظرف یک هفته واقعا دسترسی نداریم….
همهمه نمایندگان (زنگ رئیس)
رئیس چرا نمی‌گذارید صحبت کنند آقا. بگذارید صحبت کنند. یعنی چه؟
افشار- بجای وزارت جنگ حوزه‌های سربازگیری مرقوم بفرمائید
طباطبائی جایش این جا نیست این مربوط برسیدگی بوضعیت مشمولین است و در فصل خودش باید مذاکره شود
دکتر جوان جایش همین جا است
افشار- بلی جایش همین جا است
طوسی اجازه بفرمائید خوانده شود.
پیشنهاد می‌شود بآخر ماده ۳۳ علاوه شود که حوزه‌های مربوطه سربازگیری موظف هستند تا یک هفته وضعیت آنها را روشن نمایند
معاون وزارت جنگ حوزه‌های اصلی یا فرعی چون یک حوزه اصلی داریم یک حوزه فرعی بحوزه‌های فرعی دستور بدهند عرضی ندارم ولی فاصله حوزه‌های اصلی تا فرعی خیلی راه است…
پیشنهاد آقای دشتی:
مدت معطلی و توقف در هر حوزه از پنج روز تجاوز نخواهد کرد والا مشمول می‌تواند بمحل خود عودت کند.
دشتی عرض کنم مدتی را که شما معین کرده‌اید برای رسیدگی غیر از مدتی است که برای احضار معین می‌شود ما برای جلوگیری از معطلی اشخاص پیشنهاد کردیم شما می‌نویسید بیست روز یک ماه باز هم معطل می‌کنند در آنجا و مقصود ما این است که آن جا که مشمول می‌آید و خودش را معرفی می‌کند و می‌رود بیش از پنج روز نباید طول بکشد شما مدت‌تان را هر جور می‌خواهید معین کنید برای خودتان معین کنید یک جاده روز یک جا پنج روز آن اشکالی ندارد ولی مقصود ما این است که در آن حوزه که می‌آید اسمش را بنویسد و خودش را معرفی کند بیش از پنج روز نبایستی معطل بشود تا از کار و زندگانی خودش باز نماند یا بگوئید تو مشمول هستی بیا و بمان یا نمی‌خواهیم برو پی کارت و اگر از پنج روز هم تجاوز کرد حق داشته باشد برود پی کارش بمحل خودش.
جمعی از نمایندگان تعیین تکلیف پیشنهاد آقای افشار نشد.
انوارتبصره پیشنهادی بنده چه شد؟
نقابت باز هم پیشنهاد در همین زمینه است.
طوسی پیشنهاد آقای افشار است توجه بفرمائید استدعا می‌کنم تا تکلیفش معلوم شود.
اعتبارـ اقا شما هی می‌خوانید باید یکی‌یکی بخوانید تا تکلیفش معلوم شود.
رئیس پیشنهاد آقای افشار را بخوانید.
پیشنهاد می‌کنم بآخر ماده ۳۳ علاوه شود حوزه‌های مربوطه سربازگیری موظف هستند که تا یک هفته پس از معرفی سرباز وضعیت را روشن نمایند.
طباطبائی اینکه نه انشاء دارد و نه معنی دارد آقا.
طوسی درست می‌کنند ما اصلاح می‌کنیم دوباره می‌خوانم.
رئیس موافقین با پیشنهاد آقای افشار برخیزند (عدة کمی برخاستند) رد شد.
پیشنهاد آقای دشتی:
مدت معطلی و توقف در هر حوزه از ۵ روز تجاوز نخواهد کرد والا می‌تواند بمحل خود مراجعت کند.
نقابت بنده مخالفم.
رئیس بفرمائید.
نقابت بنده موافق هستم با اساس فرمایش آقای دشتی اشخاص وقتی می‌آیند باین تکلیف‌شان زود معلوم شود ولی مجری این قانون دولت است چند نکته هم هست یک وقت اعلان و دعوت است ما نوشتیم اشخاص موظفند بروند خودشان را معرفی کنند در حوزه یک وقت هم هست که ایشان معرفی می‌شوند و اسم نویسی می‌کنند یک تشریفاتی دارد مثل اینکه چون فقط متولد هزار دویست و چند احضار شده بایستی دید موانعی را که ابراز می‌کند وارد هست یا نیست و چه دلیل دارد آیا مریض است آیا معلول است و آن چیزهائی که ابراز می‌کند چه جور چیزهائی است آیا مانع در کار او هست یا نیست اینها رسیدگی باید بشود اگر قید کنیم حتماً ۵ روز یا قید کنیم یک هفته و این فکر عملی نباشد خود بخود اجرا نمی‌شود مثل اینکه قید بفرمایند که فلان محکمه باید در ظرف ۵ روز رأی بدهد حالا اگر رأی نداد یک غفلتی کرده است در اینجا هم حوزه تقصیری که نکرده است بنده چیزی را که مخالفم با پیشنهاد آقای دشتی (آقای دشتی استدعا می‌کنم توجه بفرمائید) بیشتر آن جمله آخرش است که نوشته شده اگر تکلیفش معلوم نشد برگردد این می اختلالی ایجاد می‌کند و یک اختلافاتی را ایجاد می‌کند (صحیح است).
دکتر جوان- نخیرـ نمی‌کند.
نقابت از یک طرف دولت می‌خواهد او را متخلف بشناسد از طرف دیگر او می‌گوید آمدم شما مرا نخواستید و یک اختلاف و اختلالی ایجاد می‌شود بالاخره آقای معاون وزات جنگ موافق است که توافقی حاصل بشود آقای طباطبائی هم که موافق است جمع کنیم نظرها را او با این موافقت‌ها بنده پیشنهاد می‌کنم بعد از ورود سرباز و معرفی خودش در ظرف ۱۵ روز تکلیف نهائی او را معلوم کنند (یکی از نمایندگان زیاد است) ما ۱۵ روز درنظر گرفتیم حالا آقایان ده روز می‌فرمایند ده روز باشد اینجا مقصود طرز عمل است بنده گفتم پس از ورود سرباز و معرفی خودش هم حوزه مکلف است تکلیف او را تا ۱۵ روز معلوم کنند و در این زمینه هم پیشنهادی شده است حالا خوبست این عمل را یک قدری مهلت بهش بدهند تا بجریان بیفتد تا سال دیگر این عمل را بکند بعد اگر اشکالی داشت پیشنهاد کنند. (بعضی از نمایندگان رأی بگیرید).
رئیس آقای دشتی.
دشتی عرض کنم اگر می‌خواهید کار را عملی کنید و انجام بدهید همه جور می‌شود اگر مأمور نظام وظیفه نداند یا نخواهد وظیفه خودش را انجام دهد این شخص مشمول که مقصر نیست پس بنابراین ما نباید مشمول را معطل کنیم که از کار و زندگیش بیفتد معهذا چون آقای سرتیب فرمودند که من با اصل آن موافقت می‌کنم ولی از آن والا ببعد را مخالفند از آن والا ببعد را بزنید باقی دیگر را ممکن است در ماده بگنجانیم.
نقابت پس از جمله والا را حذف بفرمائید مدت هم ده روز بشود.
افشار-ـ ده روز زیاد است.
(مجدداً این قسم خوانده شد)
(مدت معطلی هر مشمولی در هر یک از حوزه‌های سربازگیری از ۵ روز نباید تجاوز کند).
دشتی یک هفته‌اش بکنید.
اعتبارـ یک هفته رد شده است.
نقابت ده روز.
افشار-ـ ده روز زیاد است.
مستشارـ ده روز.
دشتی هشت روز باشد پس از معرفی از هشت روز نباید تجاوز کند.
(مجدداً این قسم خوانده شد)
مدت معطلی در هر یک از حوزه‌های سربازگیری پس از معرفی از ۸ روز نباید تجاوز بکند.
رئیس آقای مخبر.
طباطبائی مواقم بنده.
معاون وزات جنگ قبول می‌کنم.
اعتبارـ این پیشنهاد قبول شده حالا بماده باید رأی بگیرید.
طوسی پیشنهاد آقای دکتر حکیم‌الدوله هم همین است تقریباً.
دهستانی بنده هم پیشنهادی داده‌ام.
رئیس پیشنهاد آقای دهستانی:
موقع احضار مشمولین در هر سال یک مرتبه و در غیر موقع کار کشاورزی خواهد بود.
دهستانی پس می‌گیرم.
رئیس موافقین با ماده ۳۳ با این اصلاحاتی که شده برخیزند (اغلب برخاستند) تصویب شد. ماده سی و چهارم:
مادة ۳۴ـ مشمولین آماده بخدمت در روز تعیین شده بایستی حضور یابند و در صورت تأخیر و یا غیبت مشمول مقررات مادة (۱۵۶) خواهند بود.
رئیس آقای ملک مدنی.
ملک مدنی بنده در شور اول هم عرض کردم خوب بود این قانون اساساً یکجا بمجلس شورای ملی می‌آمد که حالا این مادة ۱۵۶ که بآن اشاره شده است بنده که یک نفری هم که در تمام این ادوار در مجلس بوده‌ام خاطرم نیست که باشد (تهرانچی در خود این لایحه در صفحه آخر است) آقا بنظر بنده در شور اول هم عرض کردم که یک عیب و نقصی دارد این قانون بنده عرض می‌کنم که هر عیب و نقصی اگر در توش هست در روز اول باید رفع کرد و بنده می‌خواهم عرض کنم که اگر مشمولی بیمارشد و نتوانست حاضر شود بالاخره او هم بایستی به مدت خدمتش بعنوان تخلف افزوده شود؟ یا اینکه اگر مشمولی بیمار شود عذرش موجه است؟ و باید این را یا در قانون یا در نظامنامه پیش‌بینی بکند که اگر مشمولی مریض شد طبیب گواهی باو داد قانوناً معاف باشد خواستم این را توضیح بدهند آقای سرتیپ که در مجلس سابقه باشد و بعدها اسباب زحمت مردم نشود.
معاون وزارت جنگ در صفحة ۱۴ مادة ۱۵۶ را اگر ملاحظه بفرمائید نوشته شده است که هرگاه مشمول بدون عذر موجه حاضر نباشد و الا عذر موجه اگر داشته باشد و یا عذری برای خانواده‌های آنها پیش آمده باشد یا بیمار باشد و از طرف پزشک تصدیق شده باشد عذر موجه است و قبول می‌شود.
رئیس آقای انوار فرمایشی دارید؟
انواربلی آقا.
رئیس بفرمائید.
انواراینجا مدت غیبت و تأخیر را یکجور قرار داده است و نوشته است مشمولین آماده بخدمت در روز تعیین شده بایستی حضور یابند و در صورت تأخیر و یا غیبت مشمول مقررات مادة (۱۵۶) خواهند بود.در صورتیکه مطابقه مادة ۱۵۶ که قرائت کردم غائب که نیامده است مدت خدمتش بر ایام خدمتش اضافه می‌شود اما این تأخیری بیشتر نبوده است یعنی صبح باید بیاید ظهر آمده عصر باید بیاید فردا آمده تأخیر غیر از غیبت است نوشته است تأخیر و غیبت بعلت اینکه باید اینها را مورد کیفر قرار بدهند و کیفر اینها فرق می‌کند و بنده معتقد نیستم برای تأخیر هم اینجا مجازات باشد و نمی‌شود غیبت و تأخیر را در حکم واحد قرارداد مجازات نمود غیبت البته تخلف کلی است ولی تأخیر که مدت کمتری است این بایستی که کیفرش کمتر باشد توضیح بدهند از توضیح ایشان مطلب روشن شود.
معاون وزارت جنگ اینجا ملاحظه بفرمائید تأخیر یا غیبت برای ما مفهومش یکی است یک کسی که نیامده یا تأخیر کرده است یا غائب بوده است برای ما مفهومش یکی است.
انوارخوب قانون را درست بکنید آقا تأخیر را بردارید.
معاون وزارت جنگ خوب تأخیر را برداریم ناقص می‌شود.
انوارـ پس اصلاح کنید.
دکتر طاهری بنویسید در صورت غیبت.
معاون وزارت جنگ مانع ندارد. در صورت غیبت.
رئیس پیشنهاد آقای اوحدی:
بنده پیشنهاد می‌کنم مادة ۳۴ لایحه حذف و مادْ ۳۴ اصل قانون جای آن باشد.
رئیس آقای اوحدی
اوحدی بنده قبل از دستور خواستم یک عرایضی راجع به این قانون بکنم آقای رئیس به بنده اجازه ندادند هر وقت باشد بنده عرایض خودم را راجع به این قانون نظام وظیفه خواهم کرد حالا پیشنهاد کردم که این مادة ۳۴ از این لایحه حذف شود و مادة ۳۴ اصل قانون جایگزینی آن باشد حالا از آقایان نمایندگان محترم قضاوت می‌خواهم از روزی که آگهی معین می‌کنند که اشخاص حاضر شوند پس از اینکه حاضر شده‌اند تا وقتیکه تحویل قسمت سربازخانه بشوند از این مدت تا آن مدت تمام عنوانش عنوان احضار است پس از اینکه حاضر شدند دو قسم مجلس رسیدگی برای وضعیت مشمولین منعقد می‌شود یکی مرتبه اول در تحت نظر ریاست حوزه و یکی در تحت نظر ریاست حکومت حوزه و یکی در تحت نظر ریاست حکومت و هیئتی که بنام مجلس سربازگیری تشکیل می‌شود مادة ۳۴ اصل قانون که آقایان کنار گذاشته‌اند این است مادة ۳۴ رسیدگی و اسم‌نویسی تحت نظر فرمانده قسمت و رئیس حوزة سربازگیری و رئیس دفتر آمار (یا نماینده آنها) انجام می‌شود این ماده اصل قانون است این ماده را کنار گذاشته‌اند بجای آن این ماده را تعیین کرده‌اند (مشمولین آماده بخدمت الی آخر مشمولین آمادة بخدمت آن مشمولی را می‌گویند که وضعیت اولیه‌اش در حوزه سربازگیری معین شده باشد اگر نشده است آماده بخدمت نیست آنوقتی که آمادة بخدمت شد می‌آید در حوزه مجلس سربازگیری آنوقت اگر اشکالاتی دارد و اگر بیاناتی دارد درمجلس سربازگیری بیان می‌کند باین نظر عرض کردم که آقایان قضاوت بفرمایند و پیشنهاد کردم که‌ایم ماده ۳۴ برداشته شود و ان مادة ۳۴ جانشین آن بشود.
معاون وزارت جنگ آقای اوحدی گمان می‌کنم فصل سوم را با فصل پنجم فرمودند برای اینکه ما در فصل پنجم راجع بوضعیت مشمولین بطور کلی صحبت کردیم در صورتی که در فصل پنجم رسیدگی بوضعیت مشمولین را در چندین ماده طرح کردیم استدعائی که داشتم این است که زیاد روی قانون سابق نروید زیرا قانون سابق بیشتر روی حوزه‌های اصلی می‌رود و ما حالا حوزه‌های فرعی و اصلی نسبت بوضعیت سابق فرق می‌کند مثلاً مأمور کشوری که در محل هستند فرق می‌کند اگر امروز هم یک نفر مأمور آمار یا یک نفر دیگری را در این حوزه اسم ببریم و آن مأمور نباشد بکلی اصل ترتیب قانون بهم می‌خورد اگر این پیشنهاد است و واقعاً آقایان محترم مصر هستند خوب است باز در کمیسیون دقت بشود تا با وضعیت کل مطابقه بشود اگر مخالفتی و یا موافقتی می‌باشد بشود والا اگر ما با عجله بخواهیم این کار را بکنیم دچار زحمت می‌شویم و ممکن است یک قانوین در بیاید که قابل اجرا نباشد.
اوحدی اجازه میفرمائید بنده یک توضیحی بدهم؟ بنده اشتباه نکردم بنده حق ندارم یک توضیح بدهم؟
رئیس بفرمائید
اوحدی مگر نظامنامه نیست؟ بنده اشتباه نکرده‌ام بنده اشتباهی که در خود این ماده شده است آنرا بیان کردم فصل پنجم و ششمی که لایحه معین کرده است آنهم برخلاف اصل قانون است و توضیحات خودم را نسبت بآن هم در جای خودش می‌گویم عجالتاً پیشنهاد کردم این ماده ۳۴ را بردارید و همان ماده ۳۴ قانون اصلی را جایش بگذارید.
رئیس رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای اوحدی.
اعتبار باید بماده رأی بگیریم اگر مجلس رأی نداد منظور آقای اوحدی حاصل شده است اگر رأی داد که پیشنهاد ایشان رد شده محسوب می‌شود (صحیح است)
انوارـ آقا اینکه اصلاح شد به کجا رسید؟ بنده پیشنهاد کردم که کلمه تأخیر حذف شود خود آقای سرتیپ هم قبول کردند و فرمودند که اینها در صورت غیبت است.
رئیس آقا تأخیر باید باشد و تأخیر با غیبت فرق داد تأخیر این است که دیر حاضر می‌شود و دیر می‌آید ولی غیبت آنست که اصلاً نمی‌آید…موافقین با ماده ۳۴ برخیزند (اکثر برخاستند) تصویب شد
ـ موقع و دستور جلسه آتیه ختم جلسه
(۵ـ موقع و دستور جلسه آتیه ختم جلسه)
رئیس اگر تصویب میفرمائید جلسه را ختم کنیم (صحیح است) جلسه آتیه روز پنج‌شنبه ۲۶ شهریور ماه سه ساعت و نیم بظهر دستور هم شور دوم لایحه نظام وظیفه عمومی.
مجلس پنج ساعت و سه ربع بعدازظهر ختم شد
رئیس مجلس شورای ملی حسن اسفندیاری