مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۴ اسفند ۱۲۸۸ نشست ۶۵
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری دوم | تصمیم‌های مجلس | درگاه انقلاب مشروطه |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری دوم |
مجلس شورای ملی ۲۴ اسفند ۱۲۸۸ نشست ۶۵
صورت مجلس یوم سه شنبه سوم شهر ربیع الاول ۱۳۲۸
مجلس سه ساعت و ربع قبل از غروب در تحت ریاست آقای ممتاز الدوله نایب رئیس دوم قرائت شد.
معاضدالملک ـ خلاصه مذاکرات جلسه قبل را قرائت کردند.
نایب رئیس ـ در صورت مجلس ملاحظه است؟
مرتضی قلیخان ـ در باب مالیات نواقل وزیر که پیشنهاد کرده بود در عنوانش مالیت وسائط نقلیه نوشته شده بود در این صورت هم خوب است وسائط نقلیه نوشته شود.
مؤتمن الملک ـ پیشنهاد آقای عز الملک و اسدالله میرزا در صورت مجلس دکر نشده است.
نایب رئیس ـ چرا نوشته شده است.
مؤتمن الملک ـ عرض بنده این بود که چرا عقبش نوشته نشده است.
نایب رئیس ـ صحیح است ولی همین قدر نوشته شده که پیشنهاد آقای عز الملک و آقای اسدالله میرزا ولی قابل توجه نشد.
مرتضی قلیخان ـ در باب جلسه که رأی گرفته شد ۲۸ رأی در باره تصویب او اظهار شده شود مبهم ماند و هیچ توضیح نشده است.
نایب رئیس ـ اینجا همین طوریکه اخذ رأی شده بود نوشته شده ولی تصویب این مسئله و مسئله سابق موکول به این است که آن مطلبی که را که آن روز جناب آقا شیخ محمد عنوان نموده بودند حل شود آن وقت تلکیف این دو مسئله معین میشود و در اینجا هم نوشته نشده است تصویب شد.
مرتضی قلیخان ـ پس خوب بود در صورت مجلس به همین ترتیبی که فرمودند ذکر شود.
لایحه ای از هیئتی از علمای نجف به مجلس نوشته شده مبنی بر تشکر از اقدامات مجلس در جلوگیری از مناهی شرعیه قرائت شد.
نایب رئیس ـ چنانچه در صورت مجلس نوشته شده است دستور امروز شور در بقیه مالیات نواقل شور در راپورت کمیسیون پست و تلگراف راجع به قیمت مخابرات ارباب جرائد شور در بقیه بودجه وزارت داخله در اداره امنیه.
مرتضی قلیخان ـ دیروز وزیر علوم در کمیسیون تشریف آوردند و خواهش کردند مسئله انجصار نمک زودتر بگذرد و موادیکه از طرف آقایان پیشنهاد شده بود و به کمیسیون رجوع شد اصلاح شده استدعای اعضای کمیسیون و وزیر آن است که آنها مقدم شود.
در این موقع شروع به قرائت راپورت کمیسیون قوانین مالیه راجع به انحصار نمک قرائت شد پس از مذاکرات لازمه در ماده اولی راجع به انحصار استخراج و فروش نمک در سر معدن رأی گرفته شد به این طور.
نایب رئیس ـ هر کس تصویب میکند همین قسم که قرائت شد قیام نماید اکثریت حاصل شد.
ماده دوم قرائت شد قدری مذاکره در آن نمودند پس از آن رأی به قیام و قعود گرفته شد در صورتی که مختصر اصلاحی در آن ماده شده بود و با اکثریت پذیرفته شد.
ماده سوم قرائت شد در خصوص خریداری معادن از صاحبان ملکی که معدن در آن واقع است کمیسیون تصویب کرده بود که تا ده برابر قیمت عادله از صاحب ملک خریداری شود بعضی پیشنهاد کردند که دو برابر کافی است در این خصوص چند پیشنهاد شد و با آنکه دو برابر خریداری شود رأی گرفته شد به قیام و قعود و به اکثریت پذیرفته شد.
ماده سوم قرائت شد پس از قدری مذاکره و جزئی اصلاحی رأی گرفته شد و به اکثریت ۳۷ رأی به قیام و قعود پذیرفته شد.
نایب رئیس ـ حالا یک رأی لازم است در کلیه این قانون با ورقه گرفته شود اقایانی که تصویب می کنند ورقه سفید خواهند انداخت و آنها که رد می کنند ورقه آبی خواهند انداخت .
رأی گرفته شد عده حضار شصت و دو ورقه سفید علامت قبول پنجاه و یک ورقه آبی نداشت امتناع یازده و اسامی اشخاصی که تصویب کردند به قرار ذیل است :
ممتاز الدوله ـ معاضد الملک ـ آقا سید جلیل ـ حاجی میرزا آقا ـ وحید الملک ـ حاجی شیخ علی خراسانی ـ حاجی محمد کریم خان ـ آقا میرزا احمد ـ شیبانی ـ قوام الاسلام ـ صدرالعلما ـ متین السلطنه ـ آقا میرزا محمد علی خان تربیت ـ آقا سید ابراهیم ـ سلیمان میرزا ـ دکتر اسمعیل خان ـ آقا سید حسین اردبیلی ـ میرزا داود خان ـ معتمد التجار ـ ابوالقاسم میرزا ـ فهیم الملک ـ صدیق حضرت ـ حاجی سید نصرالله ـ حاجی میرزا آقا ـ معزز الملک ـ حاجی میرزا رضاخان ـ لسان الحکما ـ ذکاء الملک ـ اسدالله میرزا ـ مرتضی قلیخان ـ اقا شیخ ابراهیم ـ تقی زاده ـ دکتر علیخان ـ هاشم میرزا ـ مؤتمن الملک ـ معزز السلطان ـ وکیل الرعایا ـ نوبری ـ فاتح الملک ـ سید محمد رضا ـ آدینه محمد خان .
نایب رئیس ـ وزیر مالیه اظهاری داشتند می فرمایند.
وزیر مالیه ـ بنده در باب مسیونپرو می خواستم عرض کنم که کنترات مسیونپرو تا بیستم فوریه که الان بیست روز است می گذرد تمام شده با رضایتی که دولت و وزارت مالیه خصوصاً از او دارند شایسته تمجید و تشکر است و چون معلوم نیست که فعلاً دولت مصمم باشد در باب مستشارها قراری بدهند لازم می داند وزارت مالیه که کنترات او تا سه ماه امتداد یابد و چون در تمام این مدت استخدام مسیونپرو به هیچ وجه مرخصی نگرفته سه ماه مرخصی می خواهد که برود به پاریس و در این مدت مرخصی هم دولت بعضی تکالیف به او نموده و قبول کرده است که تحصیل نماید بعضی کتب و لوایح و نوشتجات را که از برای دولت خیلی لازم است و یا اطلاعاتی که از وضع مالیه ایران تحصیل کرده به خوبی از عهده بر می آید و در این مدت هم بیش از سه هزار فرانک بیشتر به او حقوق داده نخواهد شد و چون این مسئله مربوط بود به تصویب مجلس به این جهت به مجلس پیشنهاد نمودم .
وکیل التجار ـ بنده ملتفت نمی شود که امتداد خدمت مسیونپرو سه ماه آن هم در صورتی که او می رود برای ما چه فایده خواهد داشت و اگر فائده که در نظر دارند فقط تحصیل بعضی کتابها و غیره است آن آن قدر مهم نیست که یک نفر مأمور مخصوص از اینجا به پاریس برود از برای خرید کتاب آن هم مثل مسیونپرو و این مسئله به قدری مهم نیست که تجدید کنترات سابق نمود یا امتداد داده آن را ممکن است بدون این ترتیب تحصیل کرده غرض این نیست که دادن سه هزار فرانک در سه ماه یک چیز مهمی است غرض فائده است که عاید ما می شود و تصور نمی کنم از این مسئله فائده حاصل بشود ممکن است از برای این مسئله هزار هزار و پانصد فرانک حق العمل بدهند و اگر وجود او را به عنوان مستشاری لازم داشتند بعد تصویب خواهد شد امتداد کنترات او را به این ترتیب شده تصویب نمی کنم .
وزیر مالیه ـ امتداد این کنترات فقط برای تحصل پاره کتب و لوایح است گرچه این کار هم منحصر به اوست او هم بهتر از یک ایرانی است که مأمور از برای انجام این عمل شود برای اطلاعاتی که دارد هم بهتر از یک فرنگی است که تازه استخدام بشود برای اینکه او در این طول مدت پاره اطلاعات از وضع ایران تحصیل کرده است دیگر آنکه نقطه نظر وزارت مالیه مقداری به این بوده است که او رد این مدت با یک حسن ترتیبی خدمت کرده است و زحمات زیاد کشیده است وزارت مالیه از او کمال رضایت را دارد به علاوه چون معلوم نیست فعلاً دولت مصمم شده باشد برای استخدام مستشارها به این جهت خواستیم او داخل خدمت ایران باشد تا وزارت مالیه یک میدانی داشته باشد ببینیم یک مستشاری لازم خواهیم داشت یا خیر.
میرزا ابراهیم خان ـ بنده چیزی که می بینم فقط تقاضای سه هزار فرانک است که معادل ششصد تومان می شود برای سه ماه به ملاحظه اصلاحاتی که وزارت مالیه در نظر گرفته و ما از یک طرف از وزراء اصلاحات می خواهیم از طرف دیگراین طور اشکالات می کنیم و این منافات دارد البته وزارت مالیه یک فایده ای که بیش از سه هزار فرانک است در نظر گرفته لازم دانسته و آن خدمات گذشته مسیونپرو را ما که اطلاع نداریم لکن نظر به اعتمادی که به وزیر مالیه حاصل است از ایشان تشکر می کنم و اینکه مأموریت مسیونپرو دادن این وجه برای خریداری پاره کتب و نقشه جات بدیهی است که این یک کار مهمی نیست واین معلوم است برای اصلاحات کلی در وزارت مالیه است و در مقابل دادن این وجه را وزارت مالیه که تصویب نموده مجلس هم رد نخواهد کرد لکن اینکه گفته شد و معلوم نیست دولت مصمم باشد برای آوردن مستشارها بنده نمی توانم بپذیرم برای اینکه چیزی که جزء پروگرام وزراء به مجلس آمد و مجلس هم تصویب کرد چطور می شود در آن مصمم نباشند در صورتی که استخدام وزراء جالب منافع کلی است و هیچ مانعی هم در پیش نیست و از طرف خودم در دادن
آن سه هزار فرانک مانعی نمی بینم .
وزیر مالیه ـ معلوم است هیئت وزراء در مطلبی که جزو پروگرام آنها بوده نهایت اهتمام را دارند لکن تصمیم دو قسم است یک مرتبه در کلیات اوست که وجود مستشارها باشد در آن مطابق پروگرام خودشان مصمم هستند یک مرتبه تصمیم در جزئیات و خصوصیات اوست که از کجا و به چه قسم استخدام نمایند این تصمیم ثانوی هنوز نشده است .
حاجی محمد اسمعیل کاشف ـ اینکه جناب وزیر مالیه فرمودند که مسیونپرو خدمات نمایانی کرده است ما که از خدمات ایشان چیزی نفهمیده یام لکن نظر به اعتمادی که به وزراء داریم حالا که خدمات او را تصدیق می کنند وامتداد خدمات او را در سه ماه لازم می دانند یا اینکه در نظر دارند مستشارهای دایمی از برای وزارتخانه ها بیاورند چه ضرر دارد که یکی از آنها همین مسیونپرو باشد و او را دائمی نمایند.
نایب رئیس ـ خواهش می کنم از آقایان که از اصل مطلب خارج نشوند.
وکیل التجار ـ بنده در آن قسمتی که سه هزار فرانک داده شود حرفی ندارم عرض بنده در امتداد قرار داد است بنده شنیده ام خودش میل به استخدام در ایران ندارد و هر قدر اصرار کرده اند قبول نکرده است در این صورت استخدام سه ماهه او چه صرفه برای ما خواهد داشت .
نایب رئیس ـ این از موضوع خارج است وچیزهائی که از خارج می شنوید نباید در مقابل اظهارات رسمی وزیر در مجلس اظهار نمائید.
وزیر مالیه ـ برای وکیل التجار یک اشتباهی شده است معلوم است در صورتی که او قبول نمی کرد بنده او را نمی توانستم اجبار نمایم و به مجلس نمی آوردم لکن در خصوص دایمی بودن او خودش هم قبول نمی کند و وزارت مالیه همین مدت را برای او لازم می داند و بنده فقط به ملاحظه این ششصد تومان که متعلق به بودجه است به مجلس آوردم و تصور نمی کنم محتاج به اینقدر مذاکره باشد و استدعا می کنم زودتر رأی گرفته شود.
معتمد التجار ـ فرمودند خدمات خیلی به دولت کرده است مسیونپرو خوب است بعضی از خدمات او را بفرمائید چون ما که چیزی ندیده ایم .
وزیر مالیه ـ اینکه خدمات نمایانی از مسیونپرو معلوم نشده است که تقصیر او نبوده است دوره سابقه دوره ای بود که خودمان اهل فضل و اطلاع معلومات خودشان را نمی توانستند اعمال نمایند و او خدمات خیلی زیاد کرده است منتهی به واسطه عدم مساعدت به او و موافقت با خیالات او نتیجه مطلوبه حاصل شده است اگر کمیسیونی تشکیل شود بنده می توانم پاره خدمات او را بیان کنم و تصدیق کنم خدمات او را .
فاتح الملک ـ بنده تصور می کنم پس از آن که جناب وزیر مالیه تقاضای سه هزار فرانک برای سه ماه امتداد کنترات مسیو نپرو نمودند خوب است نظر به اعتمادی که داریم تصویب کنیم و آن قدر در این خصوص مذاکره ننمائیم .
وزیر مالیه ـ گمان می کنم از بعضی اظهارات که تصور کرده اند این سه هزار فرانک علاوه بر حقوق اوست که سابقاً معین شده است و این تصور نشود مدت کنترات او بیست روز است بر آمده و تا همان روز حقوق خودش را تمام و کمال می گیرد و اگر این جزء او بود بنده به مجلس نمی آوردم.
وزیر علوم ـ این تصور نشود که این سه هزار فرانک علاوه بر آن پنج هزار فرانک است این طور نیست فقط در تمام این سه ماه سه هزار فرانک حقوق به او داده خواهد شد.
نایب رئیس ـ حالا رأی می گیریم در این پیشنهاد وزیر مالیه که از برای امتداد کنترات مسیونپرو در این سه ماهه سه هزار فرانک داده شود هر کس تصویب می کند ورقه سفید بیندازد و هر کس رد می کند ورقه آبی خواهد انداخت در این موقع شروع به اخذ رأی گردید و رأی گرفته شد عده حضار ۵۴ نفر ورقه سفید علامت قبول سی وسه ورقه آبی علامت رد پنج امتناع شانزده .
اسامی اشخاصی که تصویب کرده اند: ذکاء الملک ـ شیخ رضا ـ معزز الملک ـ معاضد الملک ـ مؤتمن الملک ـ منتصر السلطان ـ آقا سید جلیل ـ حاجی محمد کریم خان ـ وزیر زاده ـ دکتر امیر خان ـ مرتضی قلیخان ـ آقا میرزا احمد ـ آقا میرزا اسمعیل نوبری ـ فهیم الملک ـ میرزا محمد نجات ـ آقا سید محمد رضا ـ حاجی سید ابراهیم ـ آقا شیخ ابراهیم ـ اسدالله میرزا ـ حسن علی خان ـ لسان الحکماء ـ آقا سید حسین اردبیلی ـ صدر العلما ـ حاجی اقا ـ فاتح الملک ـ افتخار الواعظین ـ شیبانی ـ ممتاز الدوله ـ حاجی سید نصرالله ـ صدیق حضرت ـ وکیل الرعایا ـ آقای میرزا ابراهیم خان .
اسامی اشخاصی که رد کردند : اقا شیخ اسمعیل هشترودی ـ محمد هاشم میرزا ـ ادیب التجار ـ معین الرعایا ـ معتمد التجار.
رئیس ـ پس پیشنهاد وزارت مالیه با اکثریت پذیرفته شد حالا ده دقیقه تنفس است.
نایب رئیس ـ اجازه ده دقیقه تنفس داده مجددا جلسه تشکیل و راپورت شعبه ششم راجع به نمایندگان خوانسار جناب لوالدوله و جناب حاجی شیخ اسدالله قرائت شد شعبه صحت انتخاب نمایندگان مرقوم را تصدیق کرده اند پذیرفتن آن را موکول به تصویب مجلس نموده است.
فهیم الملک ـ سابقا هم راپورت این مسئله به مجلس آمده بود این انتخاب در درحه اول چه در مرکز و چه بلوکات صحیحا به عمل آمده بود یک دفعه دو نفر را از میان شش نفر منتخبین درجه اول انتخاب کرده اند وشکایتی در باب این انتخاب به انجمن نظار رسیده است و این را هم در سابق نوشته بودند انجمن نظار شکایت را صحیح دانسته و انتخاب را باطل کرده و قرار شده مجددا انتخاب درجه ثانی به عمل بیاید چند روز طول کشید و اشکالاتی پیدا شد و محتمل بود که مجددا باز همان دو نفر انتخاب شوند و اشکالات زیاد پیش آمد که جزء به قرعه ممکن نبود طور دیگر انتخاب شوند این بود که به حکم قرعه انتخاب نمودند و این دو نفر منتخب شده اند و در این مدت شکایتی هم نرسیده است و تمام اظهار رضایت نموده اند فقط یک شکایتی از آن دو نفر رسیده بود که انتخاب ایشان باطل شده بود.
اقا شیخ علی ـ در انتخاب وکلا که باید از مجلس رأی بگیرند خوب است انتخاب نامه ها و تلگرافات و شکایاتی که میرسد قبل از رأی گرفتن طبع و توزیع شده به وکلا داده شود که در ترتیب مسبوق باشند.
نایب رئیس ـ یک ترتیبی در نظامنامه برای این کار مقرر است رعایت آن ترتیب که در آنجا نوشته شده میشود.
محمد هاشم میرزا ـ عرض میکنم در این جا نوشته شد که چهار نفر این دو نفر را به قرعه معین کردند و حال اینکه قرعه معین که هر شش نفر مینشینند و اسم آنها را میاندازند و دو نفر را بیرون میاورند.
فهیم الملک ـ قرعه این است که اسامی شش نفر را میاندازند بعد دو نفر اسامی رأی میدهند دیگر لازم نیست که هر شش نفر بنشینند و قرعه بکشند.
افتخار الواعظین ـ بنده چون جزء شعبه هستم لازم میدانم توضیح بدهم شعبه در این باب دو سه جلسه تحقیقات کرده است در اینکه انتخاب درجه اولی صحیح و توافق قانون بوده است و یکی با اکثریت نسبی بعد از انتخاب شکایتی رسیده است از اطراف به انجمن نظار که انتخاب این دو نفر از روی تهدید و تطمیع بوده است و بعد از تحقیقات این مطلب بر انجمن ثابت شده است انجمن انتخاب آنها را باطل کرده است و بعد از بطلان انتخاب باز همان منتخبین اولی را داخل در انتخاب درجه ثانی نموده است و چیزی که انجمن نظار در اعتبار نامه های اینها مینویسد و تصدیق میکند که چون اشکالاتی پیش آمد که با آن اشکالات ممکن نبود انتخاب دیگر به قرعه این بود که قرعه کشیده شد شعبه خواست بفهمد که علت چه بود که به قرعه عمل شده است و بداند که آن اشکالات چه بوده است سه مرتبه انتخاب کرده که تساوی آراء بوده است که به غیر از قرعه قاطعی پیدا نشده است یا اشکال دیگری بوده است به توسط وزارت داخله از حاکم آنجا تحقیق شد باز تصریح نمیکند که اشکال چه بوده است همین قدر مینویسد اشکالاتی بوده است و این دو نفر هم که بعد تجدید انتخاب شد و در درجه ثانی به قرعه منتخب شده اند شکایتی در انتخاب ایشان نرسیده شعبه هم این انتخاب را به عقیده خودش تصدیق نموده ولی تصحیح آن را موکول کرده است به تصویب مجلس که هر طور صلاح دانست یا رد قبول مختار است ولی آنچه انجمن نظار میگوید این است که در صورتی که تجدید انتخاب شود ممکن نیست مگر اینکه به قرعه معین شوند گویا همچو گمان میکند که هر دو نفر اسم خود و دیگری را خواهد نوشت لهذا مجبور به قرعه خواهند شد.
نایب رئیس ـ در این باب میخواهیم رأی بگیریم مخالفی هست؟(گفتند بلی.)
نایب رئیس ـ پس اگر مخالف دارد مذاکره نمیشود میماند برای جلسه آتیه.
مؤتمن الملک ـ حالا که قرار شد در جلسه آتیه مطرح شود باید این راپورت طبع و توزیع شود.
نایب رئیس ـ طبع و توزیع میشود.
اقا میرزا ابراهیم خان ـ بنده یک طرحی به توسط لسان الحکما به هیئت رئیسه تقدیم کردم اگر قابل توجه شده است خوب است به کمیسیون رجوع شود.(راپورت شعبه ثالث راجع به انتخاب ضیا الملک نماینده سمنان و دامغان قرائت شد.)
اقا میرزا ابراهیم خان ـ آنچه در آنجا راجع به جنون نایب الصدر نوشته اند چون سابقه دارم عرض میکنم که بهتر این بود که نسبت جنون را برای دهندگان او بدهند نایب الصدر دیوانه نیست مدتی است در تهران است در دیوانه خانه عدلیه مشغول مرافعه و گفتگو است و بنده از مدتی با او آشنا بودم آنچه اطلاع دارم دیوانه نبوه است که بتوان او را از حدود دماغی خارج دانست و اگر دیوانه بوددر دفعاتی که قرعه میکشیدند اسم دیگری را نمینوشت.
اقا سید حسین کزازی ـ این مسئله که میرزا ابراهیم خان فرمودند شعبه تحقیقات کامل در این باب کرده است و از وزارت داخله خواستند از آنجا به حکومت تلگراف کردند و الان جواب حکومت حاضر است که نایب الصدر چهار روز قبل از انتخاب درجه اول جنون ایشان محقق بوده است و الان هم برای معالجه به تهران آمده اند.
نایب رئیس ـ پس مذاکره در این باب هم میماند برای جلسه آتیه طرح قانونی که آقای میرزا ابراهیم خان میفرمایند که از کمیسیون مبتکرات رسیده این است که قرائت میشود.(طرح خوانده شد.)
نایب رئیس ـ اولاً لازم است که رأی بگیریم ببینیم مجلس این را قابل توجه میداند.(گفتند البته قابل توجه است.)
نایب رئیس ـ پس رأی میگیریم به همین طرحی که از کمیسیون مبتکرات آمده و خوانده شد هر کس این طرح را قابل توجه میداند قیام نماید.(بالاتفاق قیام نمودند.)
میرزا ابراهیم خان ـ کمیسیون مبتکرات فوریت این طرح را تقاضا نموده است.(جمعی گفتند که فورییت دارد.)
نایب رئیس ـ پس در این باب هم رأی میگیریم کسانی که فوریت این طرح را تصویب میکنند قیام نمایند.(متفقاً قیام نمودند.)
نایب رئیس ـ در باب عانه و استقراض چند روز پیش بعضی تلگرافات و غیره که از ولایات رسیده بود قرائت شد و حالا باز بعضی تلگرافات و لوایح چه از تبریز و چه از رشت و مشهد و از طرف بیجار و اهالی رسیده است که قابل توجه است و آن روز هم قرار شد کمیسیون مخصوص برای اینکار انتخاب شود و حالا بنده تقاضا میکنم که آن کمیسیون انتخاب شود.
وکیل التجار ـ اولاً باید دانست که ما داخل این مذاکره خواهیم شد یا خیر و طرحی در این باب پیشنهاد خواهد شد و مجلس لازم میداند اعانه بگیرد یا اینکه لازم نمیداند چنانچه لازم باشد که اقدامی در این باب بشود باید قبل از اینکه مطرح مذاکره شود از مجلس دستوری به ولایات برود یک تلگرافی به تمام ولایات از طرف مجلس بشود که مشغول مذاکره باشیم و از طرف مجلس دستور داده خواهد شد ولی قبل از رسیده دستور به احدی از این باب چیزی ندهند به جهت اینکه بعضی اشخاص هستند که به محض اینکه این مطلب در مجلس عنوان شد تصویب نشده و در ولایات به این اسم بعضی پولها میگیرند و حیف و میل میشود همینقدر تلگراف بشود که مشغول مذارکره هستیم و بعد از این تلگراف هر طور که لازم است اقدام شود.
نایب رئیس ـ اینها مطالبی است که راجع به اقدامات آن کمیسیون است حالا چون اوراق در این باب خیلی رسیده است جناب آقا شیخ ابراهیم پیشنهاد کرده اند که این کمیسیون تشکیل شود چنانچه مجلس تصویب کرد که این کمیسیون تشکیل شود اوراقی که در این باب رسیده است رجوع میشود به آنجا که مذاکره کنند و نتیجه را به مجلس راپورت بدهند حالا میخواهم ببینم در تشکیل این کمیسیون مخالفی هست.
اقا میرزا ابراهیم خان ـ بنده در طرز تشکیل این کمیسیون عرضی ندارم.
نایب رئیس ـ مذاکره در اساس است در اساس تشکیل این کمیسیون مخالفی هست؟(گفتند خیر.)
نایب رئیس ـ معلوم میشود که در اصل تشکیل کمیسیون مخالفی نیست حالا در عده مذاکره میکنیم.(پیشنهاد آقا شیخ ابراهیم قرائت شد که یا کمیسیون مخصوص برای این کار منعقد شود یا اینکه کمیسیون مبتکرات قوانین مالیه تواما رسیدگی نمایند.)
حاجی آقا ـ بنده گمان نیمکنم کمیسیون قوانین مالیه و کمیسیون مبتکرات برای اینکار کافی باشد و به علاوه شش نفر را هم کم میدانم ده نفر باشند که خوب رسیدگی نمایند که به طور صحیح تنقیح شود.
حاجی شیخ علی ـ بنده عرض میکنم ۱۲ نفر انتخاب شوند و انتخاب اینها هم در شعبات بشود از هر شعبه دو نفر و این بهتر است به جهت اینکه بعد از انتخاب بسا میشود که بعضی از آقایان استعفا بدهد آن وقت اسباب اشکال میشود و اگر از شعبه انتخاب شود اگر یک نفر استعفا بدهد از همان شعبه به جای او معین میشود.
تقی زاده ـ تنها حرف در عده نیست در طرز تشکیل هم هست و آن این است که اگر بنا بشود که بعضیها که در کمیسیون عضو نیستند انتخاب شوند حرفی ندارم لکن اگر بنا هست که هر کس کار هم دارد انتخاب شود آن وقت لازم میدانم عرض کنم که ۶ نفر از کمیسیون بودجه و ۶ نفر از کمیسیون قوانین مالیه و مبتکرات بنشینند و تمام طرحهائیکه پیشنهاد شده است و چیز هائیکه در روز نامه درج شده است مذاکراتی که در هیئت وزراء و هیئت رئیسه شده است همه را روی هم بریزند و جناب صنیع الدوله هم طرحی درست کرده اند آن را هم ببینند و یک جوابی برای عموم ملت فکر کنند یعنی انهائیکه عادتا محال است دور بیندازند و آنهائی که ممکن است دنبال نمایند.
ناصر الاسلام ـ این مسئله را بنده از مسائل مهمه میدانم و عده را هم همان ۱۲ نفر صحیح میدانم و کمتر نباید باشد و عقیده ام این است که این کمیسیون باید رأی تمام آقایان نمایندگان باز باشد یعنی هر کس میتواند برود و عقاید خود را در آنجا اظهار بدارد اما اینکه فرمودند که از کمیسیون بودجه شش نفر انتخاب شود بنده گمان میکنم برای اینکه در این مسائل غوررسی شود و نقشه کامل پیشنهاد شود باید اشخاص بصیر و با اطلاع معین شود اگر مجلس انتخاب کند بهتر است.
نایب رئیس ـ خواهش میکنم از آقایان که از موضوع خارج نشویم الان مذاکره در عده است.
حاجی فاتح الملک ـ بنده عده اعضای کمیسیون با را ۱۲ نفر صلاح میدانم.
منتصر السلطان ـ بنده در این مسئله با آقای تقی زاده هم عقیده هستم.
نایب رئیس ـ مذاکره کافی است حالا رأی میگیریم کسانی که تصویب میکنند که برای این کمیسیون ۱۲ نفر اعضاء انتخاب شود قیام نمایند.(اغلب قیام نمودند و اکثریت شد.)
وحید الملک ـ بنده باید بدانم این مسئله رجوع میشود به کدام یک از این کمیسیون ها که داریم این مسئله بهتر این است که رجوع بشود به کمیسیون قوانین مالیه یا کمیسیون بودجه و مبتکرات به جهت اینکه در آنجا اشخاص قابلی داریم که میتوانند به اینکار به خوبی رسیدگی نمایند.
نایب رئیس ـ عرض کردم از موضوع خارج نشوید این فرمایش شما خارج از موضوع است مجلس تصویب کردند کمیسیون علیحده برای این کار تصویب شود و تصویب کرد که اعضای کمیسیون ۱۲ نفر باشند و این رأی را هم برای تعیین عده گرفتیم.
حاجی آقا ـ بنده عقیده ام این است که اگر در شعبات انتخاب بشود اشخاصی را انتخاب میکنند که در هیچ کمیسیونی کار ندارند و چون این مسئله بزرگی است و معلوم است که اشخاصی برای اینکار لازم است که بصیرت داشته باشند پس به عقیده بنده باید از مجلس انتخاب بشود.
نایب رئیس ـ خوب حالا رأی میگیریم هر کس تصویب میکند که این کمیسیون در مجلس انتخاب شود قیام نمایند.(اغلب قیام نمودند و اکثریت شد.)
نایب رئیس ـ با اکثریت تصویب شد که این کمیسیون در مجلس انتخاب بشود و رأی گرفته مبشود به اوراق چنانکه تصویب شد عده اعضاء ۱۲ نفر هستند.
حاجی شیخ علی ـ هر کس استعفا خواهد داد مقدمه میگوید که دیگر دچار اشکالات نشویم.
اسدالله میرزا ـ این مسئله را باید گفت که این منافات ندارد با اینکه اشخاصی که در دو کمیسیون عضویت دارند در این کمیسیون انتخاب نشوند.(در این موقع ورقه رأی توزیع شد.)اشخاص ذیل برای استخراج آراء به قرعه معین شدند:
شیخ رضا ـ وکیل الرعایا ـ وکیل التجار.
نایب رئیس ـ خوب است این را ببرند بیرون استخراج کنند قبل از اینکه آقایان تشریف ببرند و عده کافی نباشد لازم است عرض کنم آن روز قرار شد یک کمیسیون ۴ نفری برای مقبره شهدا انتخاب شود آن را هم امروز خوب است انتخاب نمائیم.
حاجی میرزا آقاـ این را هیئت رئیسه معین نمایند.(اغلب گفتند صحیح است.)
نایب رئیس ـ کمیسیون ۱۲ نفری مختلط لازم است فردا صبح تشکیل شود هیئت وزراء هم تشریف خواهند آورد محض اطلاع آقایان عرض شد.
وکیل الرعایا ـ ابتدا تا ماده ۳۶ از نظام نامه داخلی مجلس را قرائت کردند به موجب این ماده هر طرحی که به کمیسیون مبتکرات رجوع میشود باید در ظرف پانزده روز در صورتی که قابل توجه دانستند به مجلس پیشنهاد کنند من در چهارم محرم طرحی قانونی در خصوص عمل روده به مجلس تقدیم کردم و هنوز راپورتی داده نشده عرض میکنم روزی ۶۰۰ تومان پول این مملکت هدر میرود شما میخواهید طرح اعانه برای استقراض بریزید این را مطرح کنید و پول خودتان را بگیرید و بنده فوریت آن را پیشنهاد و تقاضا میکنم.
میرزا ابراهیم خان ـ طرح آقای وکیل الرعایا در کمیسیون مبتکرات خوانده شد چون محتاج به یک تحقیقی شده بود و به وزیر مالیه نوشته شد و جوابی هم دادند که در کمیسیون خواندهشد و همین ایام به مجلس می آید.
لسان الحکما ـ میخواستم عرض کنم موافق قانون راپورت از کمیسیون داده شده است وی هنوز جزء دستور منظور نشده است که در مجلس خوانده شود.
معزز الملک ـ بنده هم میخواستم فرمایش آقای وکیل الرعایا را تکرار کنم بنده هم یک طرحی در یک ماه قبل پیشنهاد کردم و هنوز به مجلس نیامده است.
وکیل التجار ـ بنده هم یک پیشنهادی کردم و مطرح نشده است در باب کمیسیون ۱۲ نفری که فرمودید فردا منعقد شود آن کمیسیون دائمی نبوده برای یک کار مخصوص انتخاب شده بودند.
نایب رئیس ـ معلوم است وقتی که این کار تمام شد منفصل میشوند برای پاره ای مذاکرات جلسه الان خصوصی میشود موضوع مذاکرات جلسه آتیه راجع به تخفیف قیمت مخابرات و مراسلات ارباب جراید راپورت کمیسیون داخله راجع به بقیه نواقل راپورت کمیسیون بودجه راجع به بودجه امنیه.
فهیم الملک ـ عرض میکنم دستورهائیکه برای جلسه آتیه خوانده میشود باید در جلسه آتیه دنبالش گرفته شود بودجه وزارت داخله هنوز ناتمام مانده و بودجه وزارت پست و تلگراف هم آمده به علاوه هر روز از هیئت وزراء به مجلس مینویسند که بودجه های موقتی را زودتر بفرستید که ترتیب بودجه های دولتی را بدهیم و به اول حمل هم چیزی نمانده است در این صورت بنده تقاضا میکنم که بودجه موقتی زودتر از مجلس بگذرد.
نایب رئیس ـ دیگر مذاکره نمیکنیم به جهت اینکه الان دو ساعت از شب گذشته و هنوز جلسه خصوصی ما تشکیل نشده است.
وحید الملک ـ آقایان میدانند که در چندی قبل وزیر معارف نظامنامه ای راجع به وزارت اوقاف پیشنهاد کرده فرستاده شد به کمیسیون معارف و کمیسیون معارف مدتی است که تحقیق کرده است و راپورت داده است اهمیت معارف هم بر تمام ماها پوشیده نیست و تقریبا وزارت معارف تاکنون هیچ نظامنامه نداشته یعنی معرفی نداشتیم که وزارت خانه داشته باشد و بنده تقاضا میکنم راپورت کمیسیون معارف زودتر در مجلس خوانده شود و بگذرد.
نایب رئیس ـ الان ۹۵ مطلب داریم باید تامل کنیم که یک عده هم از خارج از وکلا بیایند که تمام شود حالا مجلس را خصوصی مینمائیم.
تقی زاده ـ هر یک از این مسائلی که عنوان شده است مهم است ولی بنده تکلیف میکنم که لایحه نواقل را بر سایرین مقدم بدارند.
(جلسه نیم ساعت از شب گذشته خصوصی شد.)