مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۳ فروردین ۱۳۰۷ نشست ۲۳۰
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری ششم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری ششم |
مشروح مذاکرات مجلس ملی، دوره۶
جلسه: ۲۳۰
صورت مشروح مجلس پنج شنبه ۲۳ فروردین ماه ۱۳۰۷ مطابق ۲۱ شوال ۱۳۴۶
فهرست مندرجات:
۱-بقیه شور نسبت به خبر کمیسیون محاسبات مجلس راجع به بودجه سنه ۱۳۰۷ مجلس
۲- مذاکره نسبت به لایحه تمدید اختیارات رئیس کل مالیه و تصویب آن
۳- مذاکره نسبت به خبر کمیسیون بودجه راجع به یک دوازدهم فروردین ماه ۱۳۰۷ و تصویب آن
۴- قانون تمدید اختیارات آقای مهدی‌قلی خان هدایت رئیس کل مالیه تا هفتاد روز
۵- قانون اجازه پرداخت اعتبارات مصوب ۱۳۰۶ در فروردین ماه ۱۳۰۷ بابت مخارج مملکتی
(مجلس دو ساعت و نیم قبل از ظهر به ریاست آقای پیرنیا تشکیل گردید)
(صورت مجلس یوم سه شنبه ۲۱ فروردین را آقای دولتشاهی قرائت نمودند)
رئیس- صورت مجلس ایرادی ندارد؟ (گفتند خیر)
رئیس- پیشنهاد آقای شریعت زاده
(اینطور خوانده شد)
پیشنهاد می‌کنم اولا خبر کمیسیون بودجه راجع به تمدید اختیارات رئیس کل مالیه در درجه اول مطرح شود ثانیا خبر کمیسیون بودجه راجع به یک دوازدهم در درجه دوم مطرح شود.
رئیس- مخالفی دارد؟
آقا سید یعقوب- بنده مخالفم.
شریعت زاده- بنده موافقت می‌کنم که بعد از بودجه مجلس باشد.
رئیس- ماده چهار بودجه مطرح است.(به شرح ذیل قرائت شد)
ماده۴- مجلس شورای ملی به اداره مباشرات مجلس اجازه می‌دهد که عواید مطبعه مجلس و باغ بهارستان و صورت مشروح مذاکرات مجلس را تماما در بانک معتبری گذاشته به انضمام عواید ۱۳۰۵ و ۱۳۰۶ موسسات مزبور برای وارد کردن ماشین کاغذ سازی و لوازم تاسیس و استخدام متخصص اختصاص دهد که هر چه زودتر از طرف اداره مباشرات اقدام به عمل آید.
رئیس- آقای یاسائی
یاسائی- بنده با این ماده مخالفتی ندارم ولی خواستم استعلام کنم که این مبلغی که آقای ارباب در جلسه گذشته تذکر دادند که ذخیره شده است برای تهیه کارخانه کاغذ سازی تاکنون چه اقدامی کرده‌اند؟ بالاخره در حدود نود هزار تومان پول ذخیره شده است و ممکن بوده است که با یک موسسات خارجی مذاکره بکنند و چون خودشان تشریف ندارند ممکن است آقای مخبر توضیح بدهند که در این باب چه اقدامی کرده‌اند.
رئیس- آقای روحی
روحی- عرض کنم این بهترین فکری بود که در مجلس پنجم برای ایجاد یک کارخانه کاغذ سازی در ایران از طرف نمایندگان ابراز شد و بطوریکه آقایان نمایندگان مستحضرند قریب نود هزار تومان موجود است ولی این مبلغ برا ی آن کارخانه که ما واقعا انتظار داریم که تامین حوایج مملکت را بکند کافی نیست اداره مباشرات در این قسمت یک مراسلاتی با کارخانجات خارجه نوشته است و زمینه هائی تهیه کرده است و البته وقتی که مبلغ لااقل به نصف برسد یک کارخانه آبرومند توانائی که لااقل بتواند یک قسمت حوایج مملکت را تامین کند وارد میشود آقایانی مطمئن باشند که با مبلغی که هر ساله اضافه میشود قریبا عملی خواهد شد.
رئیس- آقای عمادی
عمادی- بنده موافقم
رئیس- آقای بیات
بیات- نظر به اینکه آقا ی ارباب تشریف آوردند بنده هم همان اظهاراتی را که آقای یاسائی فرمودند در کمیسیون بودجه هم مخصوصا تذکراتی به آقای ارباب داده شد و تقاضا شد که زودتر اگر ممکن بشود در صدد یک اقداماتی برآیند و یک کاتولوک هائی بخواهند و با کارخانه جاتی کهممکن است یک مذاکراتی بکنند که زودتر این کارخانه بیاید و عملی شود و البته یک محلی هم که در سال شصت هفتاد هزار تومان عایدات اوست مجلس برای اینکار معین کرده و از همان محل می‌توانند در ظرف سه چهار سال کلیه وجه مال المصالحه را بپردازند بالاخره بنده می‌خواستم از آقای ارباب کیخسرو سئوال کنم که در این باب چه اقدامی کرده‌اند و ممکن است در ظرف این مچندماهی که به آخر دوره مانده است این اقدام را بکنند که کارخانه خریداری شود یا اینکه موکول است به دوره بعد.
رئیس- آقای ارباب
ارباب کیخسرو- تا چندی قبل از این ما هیچگونه اقدامی نمی‌توانستیم بکنیم چون آن وجوهی که اختصاص داده شده بود برای کارخانه کاغذ سازی وزارت مالیه در تحت اختیار اداره مباشرات نمی‌گذاشت البته نظر آقایان اعضاء کمیسیون بودجه هست
که در یکی از جلسات مخصوصا در آنجا مذاکراتی شد رئیس محاسبات کل وزارت مالیه در آنجا بودند و بالاخره کمیسیون بودجه تذکر دادند به آنها که باید این پول در تحت اختیار اداره مباشرت باشد و به بنده هم دستور داده شد که حالا که اسن ترتیب داده شد موقعی است که شما اقدامات خودتان را شروع کنید. از طرف مقام منیع ریاست هم مکرر اقدام در این باب شده بود بالاخره مبلغی از آن وجه را که در حدود چهل هزار تومان باشد به بانک سپرده‌اند ولی این ترتیب کاملا بر خلاف قانون است و تا حال مکررا از طرف اداره مباشرت به وزارت مالیه تذکر داده شده است ولی باید صریح عرض کنم که وزارت مالیه به هیچ وجه اعتناء به قانون نکرده است در ماده قانون صراحتا نوشته شده است که بایستی در تحت اختیار اداره مباشرت باشد ولی خزانه پولی را که به بانک داده است قبض به اسم خودش گرفته است نهایت درآنجا قید کرده‌اند که چنانچه پولی لازم باشد به امضاء خزانه داری و اداره مباشرت داده شود. ما در این باب اعتراض کردیم و چندین عریضه هم عرض کردیم در هیئت رئیسه هم این مسئله مطرح شد قانون را آوردند و دیدند معلوم شد که وزارت مالیه بر خلاف قانون عمل کرده است. در این باب البته رای با مجلس است و مخصوصا بنده خواستم اینجا عرض کنم که در ماده چهارم بودجه که می‌گذرد واقعا اگر قانون می‌گذرد که باید وزارت مالیه تبعیت از قانون بکند والا اگر وزارتخانه بخواهد به میل و اراده خودش رفتار کند این ماده را هیچ لازم نیست رای بدهید این را لازم بود عرض کنم که یک قسمت تاخیرش از طرف وزارت مالیه شده است اما از آن روزیکه در کمیسیون بودجه در این باب به بنده تذکر دادند از طرف اداره مباشرت اقدام شد و اقدام اولیه این بود که یک نفر متخصص به مدت شش ماه بیاورند اینجا و مطالعه کند اولا ضرورت رقم کاغذ را، ضرورت مقدار کاغذی که لازم است مصرف شود و در چه نقاطی محل مصرف آن ممکن است، زیرا بدیهی است ما اگر با نداشتن راه در شمال کاغذ تهیه کنیم و آن کاغذ را خواهیم به جنوب حمل کنیم با نداشتن وسایل آن وقت در بنادر مجنوب کاغذ را خیلی ارزان تر وارد می‌کنند باید تمام این ملاحظات را بفرمائیدباید ملاحظه شود که ما چه رقم کاغذ لازم داریم و در حدود آن قسم چه نوع کارخانه‌ای را می‌توانیم وارد کنیم و چقدر قیمت خواهد داشتو در اینموضوع به طوری که بنده در راپرت اول هم به عرض رساندم این عبارت از ماشین تنهات نیست ماشین یکی از لوازم آن است و چیزهای لازم تر از ماشین می‌خواهد. اشجار مخصوصی است که باید از آن اشجار خمیر بسازند. لوازم او متنوع است. پنبه است، پارچه است، کاه است، چوبهای جنگلی است، و بالاخره باید منخصص بیاید و ببیند در کدام نقطه این وسایل بیشتر فراهم است. که در آنجا کارخانه دایر شود و اشجاری غرس بشود که بتوانند خمیر مایه به عمل بیاورند و یکی از ضروریات آب و هوای مخصوص است که باید با آب و هوای مخصوص کاغذ صحیح به عمل بیاورند و همه اینها را بنده در ضمن راپورت به عرض رسانده‌ام. این بود که ما با سفارتخانه‌ها داخل مذاکره شدیم که در تمام ممالکی که اختصاص دارند به ساختن ماشین آلات کاغذ سازی و اطلاعات لازمه در باب کاغذ سازی دارند پیشنهاد خودشان را بدهند که اگر یک متخصص برای شش ماه به ما بدهند که اطلاعات جامع خودش را به ما بدهد به چه مبلغ خواهد آمد؟ از بعضی جاها به ما اطلاعات داده‌اند منتظریم از جاهای دیگر هم به ما اطلاع بدهند آن وقت از هر حیث ملاحظاتش به عمل آید از حیث ملیت و حقوق از هر حیث و بعد نتیجه اش را امیدوارم به عرض مجلس برسانیم که اجازه بدهند اقدامات عملی بشود.
معاون وزیر مالیه- مازاد عواید مطبعه مجلس همیشه در بانک در دسترس اداره مباشرت هست هر وقت اقدام بکنند برای خرید ماشین آلات وجهش در بانک موجود است و در دسترس اداره مباشرت است.
رئیس- آقای ارباب
ارباب کیخسرو-اسناد وزارت مالیه در اداره مباشرت موجود است رسید از بانک گرفته‌اند و سواد آن را به اداره مباشرت فرستاده‌اند که پرداخت آن به اجازه خزانه داری و به امضاء ادراه مباشرت خواهد بود بنده عرض می‌کنم دخالت خزانه در اینجا برخلاف قانون است حالا هر چه را مجلس صلاح بداند اداره مباشرت حرفی ندارد ولی تا آن رای باقی است باید مطابق او عمل شود.
جمعی از نمایندگان- مذاکرات کافی است
بیات- بنده با کفایت مذاکرات مخالفم.
رئیس- بفرمائید
بیات- عرض می‌کنم که این یک قضیه مهمی است و بایستی در اطراف آن مذاکره شود آقایان نظریاتی دارند که می‌خواهند برای تذکر به اداره مباشرت اظهار کنند که این کار عملی شود این است که بنده مقتضی میدانم که مذاکراتی بشود که اداره مباشرت مقدم به این امر شوند و اگر لازم است لایحه اش را بیاورند به مجلس که اجازه آن داده شود به این جهت عقیده‌ام این است که مذاکره شود.
رئیس- آقای آقا سید یعقوب
آقا سید یعقوب- بنده خواستم توجه بدهم آقای بیات را که مذاکره کردن در وقتی است که در این موضوع مخالفی باشد کسیکه مخالف نیست بالاخره در کمیسیون قدیم تشریف داشتید در این مسئله اقدام شد معاون محترم وزارت مالیه یک اظهاری کردند و کاملا دانستند که مقصود مجلس چیست هم عملی شدن است و هم اقدام کردن خواستم عرض کنم که کسی مخالف نیست خوبست ایشان هم موافقت بفرمایند.
رئیس- آقایانیکه مذاکرات را کافی میدانند قیام فرمایند.(اغلب قیام نمودند)
رئیس- اکثریت است. پیشنهاد آقای عباس میرزا (اینطور خوانده شد)
تبصره ماده چهار- اداره مباشرت مکلف است که هر شش ماه صورت عایدات مطبعه را طبع و توزیع نماید.
رئیس - آقای عباسمیرزا
عباس میرزا- عرض کنم برای خاطر اینکه آقایان وکلا مطلع شوند از عواید مطبعه مجلس پیشنهاد کردم که هر شش ماه یکمرتبه صورت عواید طبع شود.
زوار مخبر کمیسیون- عرض می‌کنم که در اصل بودجه یک چیز تازه‌ای اختراع شده بودجه مجلس هم مثل بودجه مملکتی است که تقدیم میشود و این پیشنهاد نماینده محترم عملی نیست اگر نماینده محترم در دوره هفتم موفق شدند می‌توانند تشریف ببرند به محاسبات و رسیدگی کنند.
رئیس- آقای ارباب کیخسرو
ارباب کیخسرو- عرض می‌کنم اگر برای اطلاع آقایان نمایندگان است که همیشه حق دارند از جزئیات محاسبات مجلس مطلع شوند دفاتر برای همه شان باز است کمیسیون محاسبات همیشه حق دارد به جزئیات کلیات امور رسیدگی کند اگر محاسبه صحیح بخواهید هر شش ماه یک مرتبه ممکن نیست برای اینکه تصور بفرمائید یک قسمت از عملیاتش با دولت است هنوز محاسبه ۱۳۰۵ ما با دولت تصویه نشده است به این جهت ما نمی‌توانیم یک صورت صحیحی بدهیم به طور علی الحساب بخواهید حرفی نیست ولی محاسبه صحیح را جز اینکه به حساب سالیانه بیاید ممکن نیست.
رئیس- آقایانیکه این پیشنهاد را قابل توجه میدانند قیام فرمایند (کسی قیام نکرد)
رئیس- تصویب نشد پیشنهاد آقای شیروانی (به مضمون ذیل قرائت شد)
پیشنهاد میشود در آخر ماده اضافه شود: اداره مباشرت مکلف است مفاد این قانون را در عرض شش ماه به موقع اجرا گذارده مقدمات تاسیس کارخانه را فراهم نماید.
شیروانی- متاسفانه مذاکرات زود کافی شد و آقایان اجازه ندادند که بعضی مسائل گفته شود. اگر چنانچه به احصائیه گمرکی ما مراجعه بشود بنده درست نظرم نیست گویا پارسال بود که بنده دیدم دو میلیون پول ما در سال به بهای کاغذ می‌دهیم در مسائل اقتصادی خیلی مذاکره می‌کنیم بالاخره تا آن درجه که مربوط به حرف است ما مردمان خیلی لایق و رشیدی هستیم و مسائل را خوب تشریح می‌کنیم و تمام جزئیاتش را در نظر می‌گیریم مه عمل که می‌رسیم متاسفانه تاثیرات خارجی ندارد آن وقت می‌بینم آقای ارباب هم که یکی از عناصر فعال این مملکت هستند در مقابل یک حرفها و یک ایرادات فرمولی وزارتخانه‌ها نتوانسته‌اند مقصود خودشان را انجام دهند. در دوره پنجم این پیشنهاد را اگر آقایان نظرشان باشد بنده و یکی دو سه نفر از رفقا تقدیم کردیم و نظرمان این بود که حالا که مجلس شورای ملی یک تجارتخانه که اسمش مطبعه است دایر کرده و عایدی برا ی خودش تهیه کرده چون شان مجلس این نیست که کسب بکند و بالاخره در نتیجه تاسیس کارخانه عایدات تهیه کند و در خزانه بریزد پس این عایدات را اقلا به نام مجلس صرف یکی از مستئل مهم اقتصادی بکند این بود که گفتیم عایدات مطبعه و سایر عوایدی که هست صرف تاسیس یک کارخانه کاغذ سازی که سهل الوصول است بکنیم آقای ارباب خودشان بهتر از هما ماها مطلعند که اگر ما یک اعتبار مستمر و یک اعتباری که همیشه سالیانه باشد در مقابل یکی از کارخانجات اروپا نشان بدهیم بدون اینکه پول نقد هم داشته باشیم می‌توانیم یک معاملات عمده بکنیم امروز تمام معاملات دنیا روی این ترتیب است هیچ دولت و مملکت سرمایه داری یک مرتبه نمی‌تواند پانصد هزار تومان به یک کارخانه بدهد و مثل یک دکان بقالی خرید بکند معاملات امروز در مقابل اعتبار است ما می‌توانیم اعتبار نشان بدهیم و یکی از کارخانجات اروپا یک کارخانه کاغذ سازی به قدر احتیاجات این مملکت باشد بخواهیم و متدرجا پولش را بدهیم و سرمایه‌ای که الان داریم صرف سایر حوایج این کار بکنیم. بنده خودم یکی از کسانی هستم که می‌توانم با مکاتبه این کار را انجام دهم بالاخره ما می‌خواهیم که این کار زودتر عملی بشود زیرا هر یک سالی که این کار را زودتر انجام دهیم دو میلیون بیشتر به این مملکت فایده رسانده‌ایم بنده هر چه پیشنهاد اصلاحی و لایحه مالیات و غیر اینها به مجلس بیاید اینها را عایدی برای این مملکت نمیدانم. عایدات مملکت از این قبیل کارها است و ما نباید این مسائل را به حرف بگذرانیم لهذا بنده این پیشنهاد را کردم و ممکن است که جمله اول پیشنهادم را پس بگیرم و آن جمله آخرش باشد که در ظرف شش ماه وسایل مقدمات این کار را در اداره مباشرت هر طور که صلاح میداند فراهم نماید.
مخبر- بر روی این نظریه این نماینده محترم بود که اداره مباشرت مجلس شورای ملی و کمیسیون محاسبات تشخیص داد که ما باید یک کارخانه کاغذ سازی بیاوریم که احتیاجات ما از این موضوع رفع شود و اینکه فرمودند در عمل چطور آخر ملاحظه بفرمائید ارباب می‌گوید که وزارت مالیه پول را این ترتیب کرده است مع ذالک با اینکه اختیارات مالیه در دست اداره مباشرت نبوده طوری توضیح دادند با سفارتخانه‌ها مذاکره کرده‌اند بالاخره در نتیجه برای آوردن متخصص داخل مذاکره شده است البته خود نماینده محترم میدانند که ما سرمایه را می‌توانیم نشان بدهیم به کارخانجات دنیا که ما این سرمایه را داریم برای ما ادوات و ماشین و اینها بدهید ولی به تخصص که نمی‌شود سرمایه نشان داد. متحصص را بدون سرمایه نمی‌توان آورد به اضافه باید مقدمات کار را هم تهیه کنیم همانطور که آقای ارباب اظهار داشت باید ببینیم در کدام نقطه می‌توانیم کارخانه دایر کنیم تهیه خمیر کنیم تهیه آب و هوا کنیم
(خنده نمایندگان)
موقر- آب و هوا را که دیگر نمی‌شود تهیه کرد.
مخبر- بلی در خوزستان که نمی‌شود آقا باید در سواحل مازندران و آن جاها باشد از این نقطه نظر است که گمان می‌کنم در مقابل خدمات و سعی و مجاهدت کاملی که حیقت اداره مباشرت و شخص آقای ارباب کیخسرو برای آوردن ماشین کاغذ سازی به خرج می‌دهد تصور می‌کنم این تبصره موضوع نداشته باشد.
ارباب کیخسرو- اجازه میفرمائید؟
رئیس- بفرمائید
ارباب کیخسرو- فرمایشاتی که آقای شیروانی فرمودند البته بنده خودم کاملا موافقم که هر چه زودتر این عمل مورد پیداکند از هر حیث برای مملکت مقرون به صلاح است ولی عرض می‌کنم از طرف اداره مباشرت کوچکترین کوتاهی نشده است اولا عرض کردم گرفتاری در آن بود که یک دینار از آن پولی که باید ه اختیار اداره مباشرت باشد نبود و ایشان در کمیسیون بودجه بودند که مذاکره شد و قرار شد کهاز آن تاریخ بنده اقدام کنم پس از آن موقع اگر مراجعه کنند بدوسیه‌های اداره مباشرت خواهد دید که اقدامات لازمه شده با بعضی‌ها داخل مذاکره شده‌ایم و هالا هم داخل عمل هستیم و امیدواریم قبل از آن موعدی که ایشان اینجا اظهار کردند ما داخل عمل شویم. داخل عمل شدن ما چیست؟ خودمان البته مطلع نیستیم که بتوانیم تشخیص بدهیم چقدر لازم داریم چه جور کارخانه لازم داریم در کجا لازم داریم. باید یک کسی بیاید و این تشخیص را بدهد ما این پولی را که این طور تحصیل و ذخیره می‌کنیم خود دلیل بر این است که باید دینار دینار به مصرف صحیح برسد. از این جهت ما محتاج به متخصص هستیم حالا هم بنده تصور می‌کنم که حاجت به این تبصره نباشد ایشان می‌خواهند باشند مختارند بنده هم حرفی ندارم ولی عرض کردم عملیاتی شده است داخل مذاکره هم شده‌ایم و دنباله اش را هم داریم و نظر ما هم این است که اجرای امر و نظر مجلس را به طور خوبی بکنیم امیدوارم موفقیت حاصل شود که هر چه زودتر عملی شود.
رئیس- آقایانیکه این پیشنهاد را قابل توجه میدانند قیام فرمایند (عده قلیلی قیام نمودند)
رئیس- قابل توجه نشد پیشنهاد آقای آقا سید یعقوب (به مضمون ذیل قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم کلیه صرفه جوئی بودجه مجلس در تحت نظر اداره مباشرت برای احداث کارحانه کاغذ سازی تخصیص داده شود.
رئیس- آقای آقا سید یعقوب
آقا سید یعقوب- این مسئله را که بنده پیشنهاد کردم یک قدم عملی است به این نظری که آقای شیروانی پیشنهاد کردند بنده و رفقائی که در کمیسیون بودجه بودیم وقتی که وارد شدیم در عواید ممملکت نسبت به این قلم کمیسیون بودجه این مسئله را در تحت فشار آورد وقتی که متخصیص آمریکائی اینجا بودند این مسئله را تعقیب کرد که مجلس رای داده است و یک عوایدی را برای یک محل مخصوصی معین کرده معنی ندارد مجلس رای بدهد و یک عوایدی را برای یک محل مخصوص تخصیص بدهد آن وقت دولت بیاید مداخله کند بعد از آن جدیت و سماجتهائی که کمیسیون بودجه قدیم نسبت به امور داشت دکتر میلسپو آمد بعد وزیر مالیه وقت آمد با آقای ارباب کیخسرو در چند جلسه آمدیم و به آن فشار فوق العاده که حقیقت بنده خجالت می‌کشم که چه اصراری کمیسیون بودجه کرد تا اینکه این حقیقت به صورت عملی در آورد که آقای ارباب به عرض مجلس رساندند نودو نه هزار تومان ما فعلا داریم که آقای معاون وزارت مالیه هم حالا کاملا فهمیدند دیگر مرحمت بفرمائید و دست از سر این مبلغ بردارند بدانند این محلش
معین و باید در تحت نظر اداره مباشرت باشد. و پیشنهاد آقای شیروانی اگر چه قابل توجه نشد ولی باید عملی شود و این قدم عملی برداشته شود. این یک نظر نظر دیگری است که در کمیسیون محاسبات آقای ارباب را آوردیم در کمیسیون بودجه سئوال کردیم که اقل مخارجی که رای احداث کارخانه کاغذ سازی خواهد شد که بتوانیم تا اندازه احمتیاجات مملکت را رفع کنیم تا چه اندازه است چون بعضی‌ها به ما گفتند هشتاد هزار تومان، نود هزار تومان آقای ارباب با زحماتی که در مسافرت خودشان کشیده بودند و تحقیقات کرده بودند فرمودند اقل چیزی که ما کارخانه را بتوانیم جریان بیندازیم چهار صد هزار تومان و ما با این مبلغ می‌توانیم دائر کنیم این مسئله در کمیسیون بودجه در نظر بود آمدیم در کمیسیون محاسبات لایحه بودجه تفصیلی را که آقای ارباب در آنجا پیشنهاد کرده بودند برای کتابخانه پنجاه هزار تومان پیشنهاد کرده بودند) سی و پنج هزار تومان یا سی و چهار هزار تومان هم برای بعضی ماشین آلات. بنده آن نظری که در کمیسیون بودجه با رفقایمان داشتیم با یک التماس و اصراری از آقای ارباب و همینجور هم اعضاء کمیسیون موافقت کردند که ما در اینجا بیائیم یک صرفه جوئی نسبت به این بکنیم که قریب پنجاه و پنج هزار تومان بلکه بیشتر میشود این صرفه جوئی را با آن نود و نه هزار تومان رویهم جمع کنیم شاید امسال به امید خدا و مساعدت نمایندگان صدای سوت کارخانه در ایران بلند شود و حقیقت دو میلیون در جیب این مردم وارد کنیم اینها قدم اساسی است نه به دوازدهم رای دادن و پی در پی خرج کردن. ما در امسال دارای صدو پنجاه هزار تومان دویست هزار تومان پول می‌شویم برای این کارخانه اگر آقایان نمایندگان محترم و آقای مخبرهم قبول کنند امسال ما در تحت نظر اداره مباشرت آن مته و خشخاشی که آقای ارباب می‌گذارد که سه شاهیش را هم اینجا می‌آورد می‌گوید می‌توانیم کارخانه کاغذ درست کنیم کهبه یاری خدا دوره هفتم خلفهای ما که اینجا می‌آیند بگویند دوره ششم و دوره پنجم یک قدمهائی برداشتند کارخانه کاغذ سازی را ایجاد کنند مطبوعاتمان ترقی می‌کند منافعمان ترقی می‌کند و این یک مولده‌ای خواهد شد از خود مجلس این است که بنده این پیشنهاد را کردم و با آقای مخبر هم صحبت کردم.
مخبر- بنده قبول می‌کنم.
شیروانی- دو مرتبه بخوانند (پیشنهاد آقای آقا سید یعقوب مجددا قرائت شد)
ارباب کیخسرو- اجازه میفرمائید؟
رئیس- بفرمائید.
ارباب کیخسرو- عرض میشود اینجا این پیشنهادی که آقای آقا سید یعقوب فرمودند با اظهاراتی که فرمودند موافقت نمی‌کند نظریه آقای آقا سید یعقوب در آنچه بیان کردند تفاوت بودجه ۱۳۰۷ با ۱۳۰۶ است که پنجاه و پنج هزار و کسری تفاوت حاصل کرده یعنی سال ۱۳۰۷ پنجاه و پنج هزار تومان و کسری کمتر از ۱۳۰۶ است این پیشنهادشان مبنی بر صرفه جوئی نسبت به بودجه حاضر ۱۳۰۷ پس مربوط به آن پنجاه و پنج هزار تومانم نیست. خواستم تذکر بدهم که اگر نظرشان این است واضحتر مرقوم بفرمایند و اگر نظرشان به هر دو است آن مطلب دیگری است در هر حال خواستم تذکر بدهم که اظهاراتشان با پیشنهادشان متفاوت است.
آقا سید یعقوب- اجازه میفرمائید
رئیس- آقایانیکه این پیشنهاد را تصویب می‌کنند قیام فرمایند.(عده کثیری قیام نمودند)
بعضی از نمایندگان- مخبر قبول کرد
رئیس- نباید رای بگیریم؟
بعضی از نمایندگان- خیر مخبر قبول کرد
رئیس- آقای دشتی پیشنهاد جناب عالی خوانده شد.
دشتی- بلی (به مضمون ذیل قرائت شد)
بنده پیشنهاد می‌کنم ماده پنجم این طور نوشته شود.
مجلس شورای ملی به اداره مباشرت مجلس اجازه می‌دهد که عواید مطبعه ممجلس و باغ بهارستان و صورت مشروح مذاکرات مجلس را تماما در بانک معتبری به انضمام عواید ۱۳۰۵ و ۱۳۰۶ موسسات مزبور بگذارد و در ظرف شش ماه اداره مباشرت به مجلس شورای ملی راپرت جامعی دائر با مکان تاسیس کارخانه کاغذ سازی از لحاظ اقتصادی تقدیم دارد.
رئیس- آقای دشتی
دشتی- ما تقریبا سر بی صاحب می‌تراشیم. اصلا معلوم نیست که کارخانه کاغذ سازی ممکن است اینجا دائر شود یا خیر (بعضی از نمایندگان- چرا) حالا عرض می‌کنم البته بنده و سایر آقایان هیچکدام اطلاعاتی نداریم از تاسیسات کارخانه کاغذ سازی بنده هم یک وقتی شوق داشتم که سایرین را تشویق کنم به تاسیس کارخانه کاغذ سازی در ایران اطلاعات مختصری بنده پیدا کردم معلوم شد این کارخانه سهل نیست کارخانه کاغذ سازی مرکب است از دو کارخانه که کاغذ درست می‌کند یک کارخانه که خمیر تهیه می‌کند کارخانه‌ای که کاغذ درست می‌کند خیلی سهل است و شاید با پنجاه هزار تومان صد هزار تومان بشود تهیه کرد و برای ایران یک کارخانه کاغذ سازی کافی است ولی تهیه خمیرش خیلی مشکل است چون کوچکترین کارخانه خمیر سازی محصولات آن اقلا برای ده یا بیست کارخانه کاغذ سازی کافی است شما آن وقت برای یک کارخانه کاغذ سازی یک کارخانه خمیر سازی بخواهید بیاورید این در سال فقط ده پانزده روز بیست روز کار می‌کند و مواد تهیه می‌کند برای کارخانه کاغذ سازی و از طرف دیگر شما نمی‌توانید ده تا کارخانه کاغذ سازی بیاورید تا محصولات کارخانه خمیر سازی را مصرف کنند برای اینکه ما خودمان محتاج به کاغذ نیستیم و بواسطه اشکال حمل و نقل هم نمی‌توانیم صادرات کاغذ داشته باشیم این مشکلات موجود است و ما نمی‌توانیم کارخانه کاغذ سازی تهیه کنیم و همانطور آقای ارباب فرمودند بایستی متخصص بیاید و ببیند که اولا کجا متناسب است از برای این کار و ثانیا می‌توانند هم کارخانه خمیر سازی تهیه کند و هم کارخانه کاغذ سازی و آن وقت محصولاتش به خارج خواهد رفت یا نخواهد رفت یا اگر فرض کنید به اندازه محصولات کارخانه کاغذ سازی کاغذ درست کنند آن وقت ما آنقدر مصرف و صادرات خواهیم داشت یا نه در هر صورت این مسئله همچو مسئله سهل و آسان ساده‌ای نیست که مثل فرضا کارهانه قند سازی باشد که بیاید در اینجا در سالی هم دو میلیون قند درست کند. اینطور نیست کارخانه کاغذ سازی یکی از کارخانه‌های خیلی مشکل است فرض بفرمائید در اطریش اگر کارخانه کاغذ سازی هست دو کارخانه خمیر سازی بیشتر نیست د رصورتیکه پنجاه کارخانه کاغذ سازی است و اغلب کاغذ‌های ممالک اروپا را هم از آنجا می‌فرستند پس بنابراین ما بی گدار به آب بزنیم که در قانون تصریح کنیم که تمام این پولها اختصاص داده شود به کارخانه کاغذ سازی بهتر این است که اینها تحت نظر اداره مباشرت باشد و در ظرف شش ماه اداره مباشرت به توسط متخصص یک راپرت صحیح جامعی تقدیم مجلس کند اگر ممکن بود مجلس آن وقت رای بدهد که تمام این پولها را صرف کارخانه کاغذ سازی بکنیم و الا صرف کار دیگر بکنند.
رئیس- آقای فهیمی
فهیمی- پیشنهاد آقای دشتی گمان می‌کنم عملی نباشد زیرا همان طور که فرمودند کارخانه دو قسم است یکی کاغذ سازی و یکی خمیر. اداره مباشرت مانعی ندارد همین قدر که سرمایه اولیه را تهیه کرد ماشین کاغذ سازی بیاورد و در قسمت خمیر سازی همین طور
که معلول است قرار بگذارند قالبهای خمیر کاغذ که برای جاهای دیگر می‌فرستند رای اینجا هم بفرستند لازم نیست که فعلا حتما کارخانه کاغذسازی داسته باشیم. خمیر سازی در خارج هست و همینطور که با کارخانه‌های کاغذ سازی معامله دارد با کاغذ سازی ایران هم معامله خواهد داشت و خمیر می‌فرستد اگر بعد لازم شد و سرمایه هم پیدا کردیم البته کارخانه خمیرسازی هم ممکن است آورد ولی فعلا البته لازم نخواهد بود زیرا به قدری محصولش زیاد خواهد بود که مجبور می‌شویم به خارج بفرستیم. خارج هم که احتیاج ندارند آقای دشتی در پیشنهاد خود اشاره به عایدات صورت مشروح مجلس هم کرده‌اند در صورتیکه در مجالس عدیده صحبت شد که یکی از مسائل مهمه است و باید عموم ملت را ازمذاکرات مجلس مطلع نمود که تمام مردم بدانند در مجلس در هر امری چه مذاکره میشود صورت مشروح یک قانون ناطقی است برای ادارات و وزارتخانه‌ها و تمام اشخاصی که با قانون سروکار دارندما امروز یک مذاکراتی که می‌کنیم و قانون می‌نویسیم شاید یک مدتی که فاصله شد خود آقایان نمایندگان هم چندان مستحضر نباشند که مقصود از نوشتن این عبارت چه بوده است چیزی که مطلب را توضیح می‌دهد همین صورت مجلس مشروح است و یکی از کارهای مفیدی است که درمجلس رای داده شده و این را نمی‌شود حذف کرد و باید باشد.
رئیس- رای گرفته میشود آقایانیکه این پیشنهاد را قابل توجه میدانند قیام فرمایند (فقط آقای دشتی قیام نمودند)
رئیس- قابل توجه نشد باید رای گرفته شود به ماده چهارم…
آقا سید یعقوب- اجازه میفرمائید؟ بنده یک اصلاحی دارم اگر اجازه بفرمائید عرض کنم؟ یک پیشنهادی کردم اشتباهی شد اجازه میفرمائید توضیح بدهم؟
رئیس- رای گرفته میشود به ماده چهارم به ضمیمه اصلاح پیشنهادی آقای آقا سید یعقوب آقایانیکه تصویب می‌کنند قیام فرمایند.(اکثر نمایندگان قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد. ماده الحاقیه پیشنهادی آقای تقی زاده (به شرح آتی قرائت شد)
اداره مباشرت مکلف است از محل عواید ذخیره مذکور در ماده چهارم که برا ی ایجاد کارخانه کاغذ سازی تخصیص شده است دو نفر محصل ایرانی برای فراگرفتن و تکمیل فنون لازمه برای تکمیل کاغذ سازی علما و عملا به خارجه فرستاده و مصارف تحصیل آنها را از محل مزبور بپردازد.
رئیس- آقای تقی زاده
تقی زاده- عرض کنم یک لفظ شده‌ای زیادی خوانده شد (فرستاده) است نه (فرستاده شده) این صحبتهائی که در مجلس شد برا ی اینکه چرا زودتر به کار اقدام نمی‌شود بنده لازم میدانم عرض کنم که خیلی عجله در این کار لازم نیست برای اینکه هر قدر با پول کم شروع بکارکنیم ماشین کوچکتری میشود و این اقدام یک تاجری نیست که مخصوص به یک ولایت باشد برای اینکه وقتی دولت می‌خواهد یک کارخانه کاغذ سازی ایجاد کند باید سعی کند که یک کارخانه مهمی باشد که برای تمام ایران کاغذ بدهد و در این صورت اگر وچوه ذخیره زیاد شود فرضا سیصد چهارصد هزار تومان شود بهتر میشود از ابتدا یک انگاره بزرگی برداشت آن وقت اشکال آقای دشتی هم رفع میشود و ممکن است یک ماشین خیلی کوچک برای خمیرسازی بیاورند زیرا که برای کاغذ تمام ایران لازم میشود این نکته هم از نظر نباید فراموش شود که مصرف کاغذ روز ه روز در تزاید است و معروف است که گفته‌اند تمدن یک ملتی متناسب است با مصرف
کاغذ و صابون در آن مملکت. چون تعلیمات ابتدائی وسعت می‌گیرد و زیاد میشود وقتی ما دو سه سال صبر کردیم و وجوه کافی شد و شروع کردیم که این کارخانه را ایجادکنیم تازه باید یکی دو نفر فرنگی هم بیاوریم که این کاغذ را برای ما بسازد و هر وقت آنها بروند کارخانه کاغذ سازی باز می‌خوابد حالا که وقت داریم از این مبلغ می‌توانیم دو هزار تومان صرف تربیت دو نفر ایرانی کنیم برای کاغذ سازی که بعد از بنا شدن کارخانه کاغذ سازی معطل نمانیم. این نکته را عرض کنم که ما باید یک کارخانه کاغذ سازی بزرگی تهیه کنیم که برای تمام ایران کاغذ بدهد آن وقت همچنانکه عواید مطبعه را مخصوص بنای کارخانه کاغذ سازی کردیم عواید کارخانه کاغذ سازی را هم باید مخصوص توسعه تعلیمات ابتدائی کنیم که بیشتر کاغذ بخرند.
مخبر- بنده این پیشنهاد را قبول می‌کنم.
رئیس- آقای روحی
روحی- موافقم
رئیس- آقای آقا سید یعقوب
آقا سید یعقوب- مخالفم بنده نظر آقای تقی زاده را در اینکه ما در مملکت نسبت به تمدن و تربیت حاجت داریم اساسی میدانم ولی ملاحظه بفرمائید ما چقدر پول داریم این را باید اول از چند وزارت مالیه در بیاوریم اول ما اسب را بخریم بعد آخور درست کنیم هنوز ما وجوه این را معین نکردیم چطور دو نفر بفرستیم؟ بنده می‌گویم دولت اقلا صد هزار تومان سال اول. سال دویم دویست هزار تومان سال سوم سیصد هزار تومان برای تعلیمات ابتدائی پیشنهاد کرد و همینطور سال به سال بالا می‌رود این چیزی را که با خون دل ما اگر بتوانیم از چنگال وزارت مالیه در بیاوریم این را بگذاریم برای این کار بنده عقیده‌ام را باید عرض کنم آنقدر احساسات تند را به خرج ندهیم که یک مرتبه در مقام عمل گیر کنید بنده تصدیق دارم که باید محصل فرستاد اما چرا از این پولی که هیچ نمی‌شود ما بیائیم و این کارها را بکنیم؟
مخبر- البته نماینده محترم میدانند که این فکر در کلیه افراد ایرانی هست که ما باید کارها را به دست خودمان بکنیم ما هر متخصصی که مملکت لازم دارد باید خودمان تهیه کنیم اتگر غیر از این باشد تصور می‌کنم عقیده غلطی است یک مثل عوامانه است که می‌گویند چراغ خانه را باید در خانه روشن کرد اما این پیشنهاد را که بنده قبول کردم برای این است که این دو هزار تومان است وقتی که ما تصمیم کردیم برای آوردن کارخانه کاغذ سازی سالی دو هزار تومان هم بدهیم دو نفر شاگرد آنجا بفرستیم هیچ فرقی نخواهد داشت چون این یکی از پیشنهادهای مهم است که ما دو نفر شاگرد بفرستیم و در ظرف سه چهار سال احتیاجاتمان را لز حیث متخصص رفع خواهد کرد.
رئیس- رای گرفته میشود آقایانیکه این ماده را تصویب می‌کنند قیام فرمایند (اکثر نمایندگان قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد. پیشنهاد آقای روحی (به مضمون ذیل خوانده شد)
تبصره الحاقیه- محصل مزبور از بین محصلینی که کلاس دوازدهم متوسطه را تکمیل کرده باشند انتخاب خواهد شد
رئیس- آقای روحی
روحی- عرض کنم بهترین پیشنهادی که در این قسمت شد همین پیشنهاد نماینده محترم بود بنده تصور می‌کنم این محصلین باید یک معلوماتی داشته باشند که لااقل بتوانند بفهمند که از ابتدا شروع به مقدمات نکنند و از آن گذشته واسطه و رعایت هم درش دخالت نکند که اداره مباشرت ماخوذ به حیا شود آن وقت یک اشخاصی را قبول کند. بنده عقیده دارم یک لفظ مسابقه هم در اینجا علاوه کنیم که اداره مباشرت بطور مسابقه
از این اشخاصیکه سال ششم متوسطه را تمام کرده باشند انتخاب کند.
مخبر- البته این پیشنهادی که نماینده محترم فرمودند خوب است ولی شاگردی که به اروپا فرستاده میشود برای فراگرفتن علم تخصص ماشین کاغذ سازی البته از شاگردان مدارس خواهدبود و اداره مباشرت هم گمان می‌کنم همین کار را بکند ولی در این موقع تصور می‌کنم اگر به نظر وزارت معارف واگذار شود بهتر است.
روحی- استدعا می‌کنم دوازدهم تبدیل به ششم شود.
رئیس- رای گرفته میشود به این پیشنهاد آقای روحیبا اضافه لفظ مسابقه….
آقا سید یعقوب- بنده اخطار قانونی دارم نه نظامنامه
رئیس- بفرمائید
آقا سید یعقوب- در این موضوع یک قانونی در تحت چند ماده گذشت چرا نظرتان نیست؟ آقای تقی زاده پیشنهاد کردند آقای تدین هم وزیر معارف بودند اینجا گذراندیم به چه عنوان باشد چرا یک دفعه پیشنهاد دیگر می‌کنیم مطابق همان چیزی که گذشته باید بروند دیگر هر روز علیحده یک قانون لازم نیست.
روحی- مجددا بفرمائید قرائت شود (به شرح ذیل قرائت شد)
تبصره الحاقیه- محصل مزبور از بین محصلین که کلاس ششم متوسطه را تکمیل کرده باشد با رعایت مسابقه انتخاب خواهد شد.
رئیس- رای می‌گیرم آقایانیکه این پیشنهاد را قابل توجه میدانند قیام فرمایند (عده قلیلی قیام نمودند)
رئیس- قابل توجه نشد. پیشنهاد آقای فیروزآبادی (به این مضمون خوانده شد)
ماده الحاقیه ذیل رل ینده پیشنهاد می‌کنم
ماده الحاقیه- اداره مباشرت مکلف است در این چهار ماه اخیر ماهی نود تومان از شهریه آقایان را کسر گذاشته در اداره مباشرت بماند و تخصیص بدهد جهت ساختن یک مریضخانه در جنب مجلس شورای ملی و یک مریضخانه در حضرت عبد العظیم.(همهمه نمایندگان)
رئیس- آقای فیروزآبادی
فیروزآبادی- عرض کنم آقایان یک کمی مهلت بدهند کم لطفی نکنند بنده عرایض خودم را بکنم اگر قابل قبول است قبول کنند اگر نه رد کنند نه آنقدر خنده کنند نه آنقدر هیاهو بنده خدا شاهد است د راین پیشنهادات این اغراضی را که بعضی خیال می‌کنند در نظر ندارم بجز اصلاح مملکت بجز آسایش مردم چیز دیگری به نظرم نیست حالا هر کس به هر چیزی می‌خواهد حمل بکند بکند. بنده عقیده خودم این است که سیصد تومان به جهت ما وکلا زیاد است هر کس دارد از مال خودش خرج کند. هر کس هم ندارد دویست تومان کافی است و بعد از این عرض می‌کنم البته خاطر همه آقایان مسبوق است که مردمان این مملکت فقیرند به خصوص مردمان دهات که در کمال فقر و پریشانی هستند خدا میداند بسیاری از آنها از آن روزی که تب می‌کنند در خانه می‌خوابند تا روزی که نعششان را بیرون ببرند نه پول دوا دارند نه پول غذا دارند نه اسبابی دارندکه بفروشند و نه پول حکیم دارند و اگر هم داشته باشند در حضرت عبد العظیم محل ندارد که در آنجا خودشان را معالجه کنند به این جهت بنده این پیشنهاد را کردم که آقایان وکلا لطف بفرمایند و رای بدهند که ماهی نود تومان در این چهار ماهه اخیر از حقوق خودشان تخصیص بدهند به میل و اراده و را ی خودشان بنده تصرف در حق غیر هم نکردم از آقایان استدعا می‌کنم که رای بدهند ماهی نود تومان در این چهار ماهه اخیر از حقوق خودشان را تخصیص بدهند اگر بنا بشود به بنای دو مریضخانه یکی در جنب
مجلس و یکی هم جنب حضرت عبدالعظیم اگر نمی‌شود لااقل یک مریضخانه در حضرت عبد العظیم خود اینهم تقریبا از ده هزار تومان متجاوز است خود بنده هم عرض کردم چه از دوره سوم چه در این دوره تمام را تخصیص می‌دهیم به این کار و یک پول نمی‌خواهیم که انشاء الله یک مریضخانه تاسیس شود و اشخاصی که مریض می‌شوند. چه در حضرت عبد العظیم چه دهات اینها را بیاورند در این مریضخانه معالجه کنند و رها کنند. غرضم این است که خوب پیشنهادی است.
مخبر- نظریات نماینده محترم را راجع به این ملت پرستی تقدیس می‌کنم و تصدیق دارم که بنده همیشه با یک عقاید خالصی به پیشنهادات آقای فیروزآبادی توجه داشته‌ام ولی خواستم تذکر بدهم آقای فیروزآبادی را که همه آقای فیروزآبادی نمی‌شوند که از حقوق خودشان دست بکشند و یک مخارجی برای آن منظور بدارند و باز آقا را متذکر می‌سازم که اهمیت ملت ایران و عظمت مجلس شورای ملی بالاتر و والاتر از این است که هر روز این ثمن بخس در اینجا مذاکره شود از این نظر همانطور که آقا تصدیق کردند به حقوق دیگران نباید تجاوز کرد استدعا می‌کنم روی این اصل مهم پیشنهادشان را پس بگیرند.
رئیس- آقایانیکه این پیشنهاد را …….
آقا سید یعقوب- قابل را ی نیست. اجازه میفرمائید عرض کنم؟
رئیس- بفرمائید
آقا سید یعقوب- بنده پریروز هم عرض کردم حالا هم عرض می‌کنم آقای فیروزآبادی که انشاء الله می‌خواهند از تهران وکیل بشوند این مسئله در ماده اول رای داده شد و حق بنده است و در اینجا وکیل حق دارد شما حق ندارید در مال بنده دخالت کنید بنده بیایم رای بدهم که عمادی املاک خودش را بیاید وقف کند در طهران مریضخانه بسازد !! نه قانون به شما این حق را می‌دهد نه حیثیت مجلس این اجازه را می‌دهد، شما حق دارید ملک فیروزآبادتان را وقف کنید. چرا آبروی من را می‌ریزید؟ شما حق ندارید در مال من وارد شوید.
رئیس- طریق غیر مستقیمی است برای کسر حقوق بنده گمان می‌کنم میشود رای گرفت. میفرمائید نمی‌شود؟
آقا سید یعقوب- چه عرض کنم.
رئیس- رای می‌گیریم که رای بگیریم یا نه. آقایانیکه موافقند اتخاذ رای بشود در این باب قیام فرمایند.(عده قلیلی قیام نمودند)
رئیس- نشد. پیشنهاد آقای آقا سید یعقوب (به مضمون ذیل خوانده شد)
ماده الحاقیه- مقصود از صرفه جوئی پیشنهادی شامل دو قسم صرفه جوئی است صرفه جوئی بودجه ۳۰۷ و تفاوت بین بودجه ۳۰۶ و ۳۰۷
رئیس- آقای آقا سید یعقوب
آقا سید یعقوب- بنده خواستم رفع یک اشتباهی بشود در آن پیشنهادی که بنده کردم و آقای مخبر هم قبول کردند آقای ارباب یک اشاره فرمودند که مقصود کدام صرفه جوئی است؟ بنده مقصودم این بود که بین بودجه ۳۰۷ و ۳۰۶ پنجاه و پنج هزار کسری تفاوت است و یک صرفه جوئی هم در بودجه ۳۰۷ است بنده برای عشقی که همه مان برای کاغذ سازی داریم گفتم هر دواش باشد.
رئیس- آقای دشتی
دشتی- بنده چون مفاد پیشنهاد را نفهمیدم خواهش می‌کنم مجددا قرائت شود (مجددا قرائت شد)
رئیس- آقایانیکه اسن پیشنهاد را قابل توجه میدانند قیام فرمایند.
(اغلب قیام نمودند)
رئیس- قابل توجه شد مراجعه میشود به کمیسیون
جمعی از نمایندگان- تنفس
رئیس- چند دقیقه تنفس داده میشود
(در این موقع جلسه برای تنفس تعطیل و به فاصله نیم ساعت مجددا تشکیل گردید)
معاون وزارت مالیه- نظر به مختصر تغییری که در لایحه تمدید اختیارات رئیس کل مالیه حاصل شده است لایحه سابق را مستردو لایحه دیگر به قید دو فوریت تقدیم می‌دارد و استدعا می‌کنم لایحه یک دوازدهم فروردین هم جزو دستور شود (لایحه تمدید اختیارات رئیس کل مالیه به شرح ذیل خوانده شد)
نظر به دلایل مقدماتی که در لایحه سابقه توضیح شده البته لزوم تمدید اختیارات رئیس کل مورد تصدیق نمایندگان محترم می‌باشد و چون لازم بود تغییر مختصری در ماده واحده داده شود لایحه سابقه استرداد و این لایحه تقدیم و تصویب آن با قید دو فوریت تقاضا میشود.
ماده واحده- مجلس شورای ملی از تاریخ انقضاء مدت اختیارات سابق تا هفتاد روز دیگر مدلول قانون ۲۴ دی ماه ۱۳۰۶ که به موجب آن اختیارات مندرجه در قانون اسد ۱۳۰۱ به آقای مهدی قلی خان هدایت رئیس الوزرا واگذار شده بود تمدید می‌نماید.
تبصره اول- دولت مکلف است قبل از انقضاء مدت فوق استخدام خزانه دار سویس را که به موجب قانون ۲۶ بهمن ماه ۱۳۰۶ تصویب شده است تمام کرده مشغول کار شوند و پس از اشتغال خزانه دار اختیارات رئیس مالیه ملغی خواهد بود.
تبصره ۲- تبصره قانون ۲۴ دی ماه ۱۳۰۶ به موجب این قانون ملغی است.
رئیس- مذاکرات راجع به فوریت قسم اول است. آقای دادگر
دادگر- موافقم
جمعی از نمایندگان – کسی مخالف نیست
آقا سید یعقوب- بنده عرض دارم
رئیس- آقای شریعت زاده
شریعت زاده- موافقم
رئیس- آقای روحی
روحی- موافقم
رئیس- آقای احتشام زاده
احتشام زاده- موافقم
رئیس- آقای آقاسید یعقوب
آقا سید یعقوب- بنده مخالفت اساسی ندارم لیکن می‌خواستم یک استرحامی بکنم از مجلس راجع به دو نفر معلمین مدرسه صنعتی که سابقا هم لایحه اش را تقدیم کردم اینها هشت ماه است آمده‌اند شیراز و مدرسه بکلی از کار افتاده و چون با این لایحه آقای معاون وزارت مالیه هم کاملا موافقند از این جهت استدعامیکنم بعد از این لایحه آن را مطرح کنند برای اینکه مدرسه به راه بیفتد بنده این را می‌خواستم عرض کنم.
رئیس- اخطار قانونی میفرمائید بشود؟ مخالفی ندارد؟
جمعی از نمایندگان- خیر
رئیس- رای می‌گیریم به فوریت قسم اول آقایان موافقین قیام فرمایند (اغلب قیام نمودند)
رئیس- تصویب نشد. فوریت قسم دوم مطرح است آقای دادگر
دادگر- موافقم
رئیس- آقای عراقی
عراقی- موافقم
جمعی از نمایندگان- مخالفی ندارد
رئیس- رای گرفته میشود به فوریت قسم دوم آقایانی که تصویب می‌کنند قیام فرمایند (اکثر قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد.(مجددا ماده واحده به شرح ذیل خوانده شد)
ماده واحده- مجلس شورای ملی از تاریخ انقضاء مدت اختیارات سابق تا هفتاد روز دیگر مدلول قانون ۲۴ دی ماه ۱۳۰۶ که به موجب آن اختیارات مندرجه در قانون اسد ۱۳۰۱ به آقای مهدی قلی خان هدایت رئیس الوزرا واگذار شده بود تمدید می‌نماید.
رئیس- آقای دادگر
دادگر- موافقم
رئیس- آقای دشتی
دشتی- موافقم
رئیس – آقای عمادی
عمادی- موافقم
رئیس- آقای احتشام زاده
احتشام زاده- موافقم
رئیس- آقای فیروزآبادی
فیروزآبادی- مخالفت بنده راجع به اصل مطلب نیست بنده خواستم عرض کنم یک امری در این مجلس می‌آید و یک قانونی هم برای آن می‌گذرد و اجازه داده میشود بعد دو مرتبه بعد از دو ماه میایند اجازه مکرر می‌خواهند اجازه داده میشود باز بعد از هفتاد روز میایند یک اجازه دیگر می‌خواهند همه اش مکرر در مکرر است بنده می‌ترسم حالا هم که اجازه داده میشود بعد از هفتاد روز دوباره بیایند در مجلس و اجازه بخواهند بنده می‌خواستم تذکر بدهم که این دفعه آخری مطلب باشد و دیگر تکرار نشود.
رئیس- آقای دادگر
دادگر عرض کنم که آقا از کلمه تکرار می‌ترسند یا از عمل تکرار؟
فیروزآبادی- از عمل تکرار
دادگر- نهایت تقدیر را باید نسبت به دولت کرد که دقیقه‌ای تاخیر نمی‌کند و در موقعیکه اختیاراتی که از طرف مجلس داده شده تمام میشود دوباره تقتضا می‌کند این طرز بسیار خوبی است بالاخره این قوانین شوروی است اما اینکه می‌فرمایند تکرار نشود این در وقتی قابل انتقاد است که دولت در استخدام آن اشخاصی که معهود بود مسامحه می‌کرد ولی برای مطالب یک زمانی معینی لازم است و بالاخره هر مطلبی یک زمان معینی را فرا می‌گیرد چه شما بخواهید و چه نخواهید مذاکره کردن و حل کردن و اینها یک زمانی می‌خواهد و بالاخره این مسئله هم از امور طبیعی است و بر امور طبیعی هم اعتراض نیست.
جمعی از نمایندگان- مذاکرات کافی است
رئیس- رای گرفته میشود به ماده واحده آقایانیکه تصویب می‌کنند قیام فرمایند (اغلب قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد. لایحه یک دوازدهم مطرح است (به مضمون ذیل قرائت شد)
ماده واحده- وزارت مالیه مجاز است مخارج مملکتی را بابت فروردین ماه ۱۳۰۷ در حدود اعتباراتی که برای اسفند ۱۳۰۶ تصویب شده است بر طبق قوانینی که شامل این قبیل پرداخت‌ها میشود تادیه نماید
رئیس- آقای روحی
روحی- موافقم
رئیس- آقای یاسائی
یاسائی- موافقم
رئیس- آقای زوار
زوار- موافقم
رئیس- آقای عراقی
عراقی- موافقم
رئیس- آقای شیروانی
شیروانی- عرضی ندارم
رئیس- آقای بامداد
بامداد- موافقم
رئیس- آقای احتشام زاده
احتشام زاده- موافقم
رئیس- آقای آقا سید یعقوب
آقا سید یعقوب- اگر کفیل محترم وزارت مالیه یک فکری برای این کارکرده است درست میشود. چنانچه در نظر آقایان هست در شب ماه رمضان که ماده واحده راجع به بودجه تفصیلی در اینجا مطرح شد بنده یک تبصره پیشنهاد کردم که بودجه تفصیلی که در تحت این کاده واحده الان مطرح شده است بیست و یک ماه شرح این بودجه تفصیلی است باید دولت را مکلف کنیم که این بودجه تفصیلی را مطابق موتدی که در کمیسیون بودجه گذشته است تحت نظر بگیرد. چرا به علت اینکه خود بودجه اجازه می‌دهد به دولت که مخارج بکند به شرط اینکه این مواد را ملاحظه کند. از جمله موادی که آقایان ملاحظه کردند یکی راجع به اعتبار دولت است که در کمیسیون بودجه قدیم یک نظریاتی در آنجا داشتند و یک ماده‌ای پیشنهاد کردند بودجه تفصیلی جدید که تقدیم که مجلس شده است اینجا‌ها هست آقایان ملاحظه بفرمایند ببینند موادی دارد و این ماده پانزده بودجه جدید مخالف با ماده پانزده بودجه قدیم است و این مواد شرح آن بودجه است که وزارت مالیه باید این بودجه تفصیلی که مجلس رای می‌دهد خرج کند در آن شب به واسطه آن مبرزیت آقای وزیر مالیه که نمیدانم چکار کردند که مجلس رای نداد گفتم آقایان این بودجه باید مطابق این مواد باشد این طوری در بسته ما رای نمی‌دهیم که دولت هرطوری بخواهد خرج کند باید مطابق این مواد خرج کند تعقیب کردم و اصرار کردم که وزراء ناظر هستند در مخارج و مالک که اجازه می‌دهد ناظر باید با یک شرایط و موادی خرج کند ولی مجلس رای نداد چکار کنم؟ من عرض خودم را کردم و این تبصره را دادم حالا این ماده واحده آقایان مسلم بدانند یعنی به واسطه جریان میدانند که بودجه تفصیلی مثل دوره پنجم نخواهد گذشت و قطعا به همین دوازدهم دوازدهم درست خواهد شد در این صورت دولت آیا چه جور خرج خواهد کرد؟ این خرجی را که ما تصویب می‌کنیم و اجازه می‌دهیم آیا مطابق با مواد تفصیلی بودجه ۱۳۰۶ خرج می‌کند یا مطابق مواد بودجه تفصیلی جدید مواد تفصیلی بودجه را که مجلس رای نداد بودجه تفصیلی جدید هم که موادش نگذشته است بنده نمیدانم رفع این شبهه قانونی را از من بکنند که دولت چه جور خرج می‌کند حالا اگر آقای معاون یا آقای مخبر یا اعضاء کمیسیون مستحضرند که چه جور خرج می‌کند بفرمایند بنده می‌گویم در سیصدو شش هم غلط بود چرا؟ برای اینکه ما خرج را مطابق آن مواد رای دادیم کمیسیون بودجه هم که رای داده است مطابق آن مواد رای داده الان آن زمینه و شالوده برای ۳۰۷ است بنده عرض می‌کنم آقایان یک فکری بکنند اول آن مواد را بیاورند در مجلس بگذرانند تا اینکه الان که می‌خواهند یک دوازدهم را تصویب کنند بعد مطابق آن مواد خرج کند ولی این ترتیب در واقع رای دربستی میشود نه رای تفصیلی کهدر تحت ۲۲ ماده است بنده این مسائل را برای رفع شبهه عرض کردم والا ا دولت مخالفتی ندارم.
محمد ولی میرزا (مخبر کمیسیون)- برای توضیح خاطر نماینده محترم که از این جریان یک دوازدهم‌ها کاملا سابقه دارند عرض می‌کنم این دوازدهم روی ترتیی است که در اسفند ماه ۱۳۰۶ کمیسیون بودجه سابق تصویب کرده و مجلس شورای ملی هم به موجب ماده واحده رای به صحت و تصدیق تصویب
کمیسیون داده است. ضمنا هم در اینجا البته یک قیدی است که همیشه در ماده واحده می‌گذرد در این خبر کمیسیون هم هست و آن این است که می‌نویسند بر طبق قانونی که شامل این قبیل پرداخت‌ها میشود تادیه میشود استثنائاتی هم اگر باشد بطوری که آقا فرمودند درآن لایحه تفصیلی خبر کمیسیون بودجه سابق استثنائاتی بوده است آن استثنائات هم حالا در واقع همان صورت را دارد چیزی که فعلا پرداخته میشود فقط آن چیزهایی تصویبی اسفند ماه است که کمیسیون بودجه قدیم صورت جزء آن را دیده است و مجلس شورای ملی هم بر طبق ماده واحده تصویب کرده است.
رئیس- آقای خطیبی
خطیبی- موافقم
رئیس- آقای تقی زاده
تقی زاده- آقایان که می‌فرمایند مذاکره کافی است به این عنوان است که یک دوازدهم است و باید ادارات دولتی هم البته معطل ننمایند ولی گمان می‌کنم همه آقایان از باطن و حقیقت امر مطلعند که این یک دوازدهم نیست این خود بودجه مملکتی است برای اینکه ما بودجه مملکتی که هیچ وقت نداریم هر ماه یک دوازدهم از سال گذشته می‌دهیم. اگر سال گذشته بودجه مملکتی داشتیم و در اینجا مباحثه شده بود البته این یک دوازدهم آن بودجه بود ولی سال گذشته خود بودجه مملکتی در اینجا مطرح نشد یک ماده در اواخر اسفند طرح شد که آنچه در کمیسیون درست شده به مورد عمل گذاشته شود و وقتی که اینجا خواسته شد مذاکره شود گفته شد که در بودجه تفصیلی وقتی آمد در مجلس مذاکره می‌کنم. بودجه مملکتی را قبل از اینکه کمیسیون بودجه تمام بکند یک لایحه به مجلس آوردند به عنوان لایحه بودجه مملکتی گویا در دی ماه یا آذر ماه بود این برای این بود که مجلس اصرار می‌کرد که باید لایحه بودجه بیاید و در هر یک دوازدهمی اعتراض و انتقاد می‌کردند. یک لایحه آوردند و یک صورت موافق و مخالفی هم تعیین کردند و در هر روز بیست نفر سی نفر مخالف و موافق آنجا امضاء خود را نوشتند که شاید تقریبا همان هائی که در خارج اجازه خواسته بودند به صد نفر بالغ می‌شد غیر از آنهایی که در داخل مجلس اجازه گرفته بودند ولی از آنها دو سه نفر که صحبت کردند یعنی مسمی به عمل آمد و داخل موضوع شدیم دستور‌های دیگری به میان آمد و بودجه مملکتی علی الرسم از دستور خارج شد و ماند برای آخر اسفند ماه که پنج روز به آخر اسفند ماه بودجه همان سالی که عمل شده بود به مجلس آمد. باز در آخر ۱۳۰۴ اقلا یک فرصتی بود که همان وقت هم که آمد به مجلس دو سه روزی در آن باب صحبت شد ولو به عجله ولی این دفعه خود آن را هم مثل دوازدهم تصویب کردند یعنی به فوریت گذراندند لهذا بنده در آن موقع هم اظهار کردم که این یک دوازدهم را بودجه مملکتی ما باید تلقی کنیم و هر مطلبی داریم در این یک دوازدهم باید بگوئیم بواسطه اینکه این یک دوازدهم یک چیزی است که در مجلس مباحثه نشده است و بودجه تفصیلی آن هم به مجلس نیامده است. وقتی ما به آن بودجه تفصیلی که در کمیسیون بودجه دیده شده است رای دادیم چند تا از بودجه‌های تفصیلی هنوز به دست ما نرسیده ود چند روز پیش آوردند یعنی نیت کردیم که رای می‌دهیم به آنچه که در کمیسیون بودجه گذشته و ما ندیده‌ایم این تاریخ ترتیب آوردن بودجه به مجلس بود. مکرر اینجا صحبت شده که کار عمده مجلس شورای ملی نظارت در مالیه مملکت و دخل و خرج مملکت است و حکومت مجلس در امور مملکت از این را ه میشود ووقتی که این به کلی موقوف شد آن نظارت بکلی منسوخ شده است برای اینکه آن چیزی که دولت لازم میداند به کمیسیون بودجه می‌فرستند و در آنجا مذاکره میشود بعد در اواخر اسفند ماه که می‌آید در واقع بدون مباحثه کافی تصویب
میشود بعد هم یک دوازدهم از آن تصویب میشود پس داخل شدن به جزئیات امور مملکت و ترتیب مخارج و اینکه کدام لازم و مهم است از نظر گذراندن فصول کلی بودجه هیچ وقت در مجلس مطرح نمی‌شود. اگر یکی از نمایندگان ملت عقیده داشته باشد که یکی از این قلمهای کلی اصلا لازم نیست و بهتر این است که حذف شود و صرف چیز دیگری بشود با یک عقاید اساسی در اصول تشکیلات و ترتیب درجه بندی امور مملکت و تقدیم امور مهم بر هم داشته باشد هیچ موقع و فرصت نیست که عقاید خودش را بگوید و بواسطه نبودن فرصت است که در موقعی که صحبت از بودجه بود بنده به طور کلی این مطلب را عرض کردم غرمودند اینها کلیات است. وقتی دست به جزئیات نمی‌رسد چاره غیر از این نداریم که کلیات رت بگوئیم. یک کلیاتی است که جزئیاتش هم در ذهن ما حاضر است و مخصوصا باید نظر دولت را متوجه این کار کنیم که برای تشکیل خود بودجه من حیث المجموع یک فکر اساسی بکنند نمایندگان هم در تعقیب این فکر شرکت باید داشته باشند. دولت البته نیتش خوب است و می‌خواهد برای مملکت کارهای خوب بکند می‌نشینند آنچه به عقل پنج شش نفر می‌رسد روی آن ترتیب یک نقشه می‌ریزند و از روی آن بودجه را ترتیب می‌دهند مثلا خیال می‌کنند که ما در بعضی ممالک دنیا که سفیر نداریم باید سفارتخانه ایجاد شود یا در بعضی جاها که ثبت اسناد نداریم باید ایجاد شود یا پست و تلگراف دائر کنند ولی شاید در مجلس هم وکلای ملت بعضی عقاید داشته باشند که این رامیشود به یک ترتیب دیگری درست کرد که فایده اش بیشتر و سریعتر و اساسی تر باشد ولی این را بنده می‌خواهم بگویم و مکرر عرض کرده‌ام و خودم هم مصمم هستم که در هر یک دوازدهمی این مطالب را تکرار کنم می‌پرسم در چه موقع ما می‌توانیم این عقیده را اظهار کنیم اگر کسی یک عقیده اساسی داشته باشد بطور کلی در امور مملکت چه وقت باید بگوید؟ کلیات در مورد مهمتر از جزئیات است و فکر اساسی خیلی مهمتر است از اینکه داخل حقوق فلان ثبات یا فلان منشی بشویم که یک قدری کم یا زیاد کنیم عقیده بنده این است که مملکت ما از ممالکی است و در یک حالی و دوره واقع هستیم که بزرگترین و مهمترین کار او فعلا صرف تمام قوای خودش است برای اینکه در حدود و ملل زنده و قائم یا لذات باشد یعنی باید به روشنایی موقتی افق و انتظام امور دلخوش نشده و جهت اساس همت خود را گذشتن از پل نجات قرار دهد. یعنی واضح گفته شود و از آن مرحله بگذرد که برای زندگانی ملی خود مانند یک مملکت مستقل نگرانی داشته باشد ما نمی‌خواهیم خودمان را گول بزنیم و تعارف کینم باید صریح بگوئیم که ما هنوز به مرحله نجات قطعی نرسیده‌ایم آن نیتی که داریم که کاملا از هر نگرانی آسوده هستیم و یکی از ممل قویه عالم هستیم هنوز نشده‌ایم پس بیشر سعی ما همت ما وقت ما و اقدامات اولیای دولت ما از همنه واجب تر باید این باشد که قسمت بیشتر پول خودمان را صرف کارهای اساسی مملکت بکنیم و برای مملکت یک بنیانی بر پا کنیم آن کارهای دیگر در جای خودش میشود و همه اش هم خواست ولی البته تصدیق میفرمائید که کمتر کاری است که بدون پول فقط با نیت خوب اجرا شود. پس هر کاری که برای این مملکت میشود از همین پولی است که از مردم جمع آوری میشود و در صندوق دولت جمع میشود و اگر چنانچه پولی تخصیص ندهند یعنی مجلس شورای ملی هم تصویب کند که فلان کار خوب را که می‌خواهند بکنند بکنند ولی وقتی که پول نباشد آن مطلب به عمل نمی‌آید. پس وقتی که تمام کار مملکت بوسیله این پولی جمع آوری میشود به عمل آید و الان اجازه اش را می‌دهیم که صرف کنند باید نظر خودمان را اظهار کنیم که این پول را به چه چیز صرف کنندبهتر است و به چه ترتیب صرف کنند برای مملکت مفیدتر است. در اینجا است که همیشه تکرار میشود
و به عقیده بنده باید هزار دفعه دیگر هم تکرار شود که تقدیم اهم برمهم از واجبات اولیه ماست. ولی کسانیکه در این باب حرف می‌زنند (چون بنده بعضی اوقات از جواب‌ها ملتفت شده‌ام) مقصود آنها این نیست که انکار امور مهمه را بکنند بلکه مقصود این است که بیشتر پول و همت و اقدام و وقت صرف کارهای مهمتر شود عقیده بنده این است که بعد از انتظام قشون و مالیه به حد ضروری که این دو مقدمه اصلی همه اصلاحات است مفیدترین کارهای مملکت عبارتست از سیر کردن شکم مردم (یعنی باید برای آنها کارهای حاصلخیز پیدا کنند که ثروت پیدا کنند) و حفظ نفوس مملکت از امراض و روشن کردن مغز آنهاست ولی این آخری را مهمترین عامل مملکت میدانم بودجه را همیشه در مملکت دیگر مقایسه می‌کنند که بینند از قرار صدی چند به هر یک از امور مملکت صرف میشود البته پولی که برای قشون مملکت صرف میشود اقلا صدی سی یا صدی سی و پنج صرف میشود که در جای خودش است و خیلی لازم است کهدر مملکت امنیت دائر بشود ولی همه جا بعد از مسئله امنیت داخلی و دفاع مملکت در مقابل خارجه مقدم بر سایر کارها به کارهای صاحلخیز اهمیت می‌دهند. اینکه عرض میشود همه جا یعنی آن ممالکی که به ترقی و تعالی مملکت بیشتر اهمیت می‌دهند. مملکتی که صدی ده کمتر برای معارف و تعالیم عمومی خودش صرف میکنداین مملکت به راه صحیح نمی‌افتد. خصوص مملکتی باشد که هزار‌ها فرسنخ از قافله عقب افتاده باشد و باید نه به سرعت بلکه سریعتر از آنها برود تا به آنها برسد. مملکتی که صدی چهار صرف معارف می‌کنند به بودجه معارف نظر بفرمائید صدی چهار صرف معارف میشود و از آن صدی چهار هم شاید صدی یک یا صدی دو برای تعلیمات عالیه و مدارس پایتخت مثل مدارس طب و حقوق و غیره میشود و در واقع صدی دو برای تعلیمات ابتدائی این مملکت از صغیر و کبیر و مرد و زن صرف میشود و اگر تمام اصلاحات دیگر برای مملکت مطابق مقصود و دلخواه به عمل بیاید و تمام معادن را استخراج کنیم یا راههای مملکت درست شود این فقره به تنهایی باعث این میشود که صرف این پول برای معارف کافی نیست که این مملکت به را ه صحیح بیفتد و به آنجایی که باید برسد برسد. به این جهت است که بنده با این ترتیب بودجه مخالفم یعنی با بودجه ۱۳۰۶ مخالفم لهذا با یک دوازدهم آن هم هر دفعه مخالفم که به آن ترتیب صرف شود اگر فایده اسن عرایض داشته باشد. این است که یکی از آقایان نمایندگان که گمان می‌کنم مخبر کمیسیون بودجه سابق باشد وقتی اینجا صحبت کردند کهالبته خوبست این مطالب و ما حاضریم بنشینیم خود مجلس هم در این باب شرکت کند و یک درجه بندی در امور بکنیم ولی هیچ فرصتی برای مجلس در این کار داده نشده است و این سبب شده است به دو مطلب یکی اینکه بودجه همیشه به این ترتیب به مجلس می‌آید که هر سال در اواخر اسفند که موقع فوت میشود مباحثه میشود و یکی دیگر این که مخارج مملکتی هیچ پیش بینی نمی‌شود و هر دو روز سه در برابریک لایحه دولت هستیم برای مخارج معینی که یک اعتباری می‌خواهند اگر می‌نشستند و همه اینها را فکر می‌کردند و پیش بینی می‌کردند و بودجه به معنی حقیقی اش به مجلس می‌آمد این طور نمی‌شد انکار نداریم که بعضی چیزهای فوق العاده مثل آمدن مهاجرین بصره به محمره و خوزستان پیدا میشود که اعتبار فوری می‌خواهند اما این جور هم نیست که ما تمام بودجه مملکت خودمان را قیراط قیراط و تکه تکه به مجلس بیاوریم و تمام سال را مشغول بودجه بشویم زیرا اینکه هر هفته دولت یک لایحه می‌آورد سی هزار تومان ده هزار تومان اینها جزو بودجه است و اگر یک مرکز عقلی پیدا شود در آنجاعقلای مملکت از اولیای دولت و نمایندگان ملت به مشورت همدیگر یک نقشه ترتیب بدهند نه نقشه
یکساله بلکه ده ساله. ترقی مملکت یک نقشه وسیعی می‌خواهد کهدر ده سال پانزده سال کامل شود و بدون نقشه هر اصلاحات و اقداماتی که ما می‌کنیم مثل سیر یک آدم آواره و گمراهی است که بالا می‌رود و پائین میاید و هی قوس صعود و نزول طی می‌کند و آخرش هم بعضی کارهای مفید به عمل نمی‌آید و این مناسب نیست با مقدار پول و دقت و مشاوره‌ای که برای آن صرف شده است بلکه با این پول میشود اقدامات خیلی اساسی تر کرد که فوائدش ده برابر بیشتر و وسیع تر باشد و این نداشتن نقشه هم مجلس و هم دولت را به اینجا کشانده که در اواخر اسفند یک چیزی می‌آورند و می‌گویند که نیت کنید که رای بدهید به آن چیزی که در کمیسیون بودجه گذشته است و بعد از آن هم یک دوازدهم الی آخر سال به مجلس بیاورند این ترتیب یک ترتیبی نیست که مملکت را به یک جائی برساند. بنده می‌خواهم خیلی بیشتر توجه بدهم برای اینکه این لایحه‌ای که به دست ما داده‌اند یعنی بودجه جدید یک مصارف زیادی است که برای مملکت نه تنها در درجه اول و دوم نیست بلکه حتی در درجه ۹ و ۱۰ هم واقع نیست یعنی فوائد کلی در مقابلش نیست ولی برای مصارف معارف این مملکت و برای نجات مملکت که حفظ وسیله و چاره نجات این مملکت است که قائم بالذات بشود صدی چهار صرف میشود آن هم شاید صدی ۲ تعلیمات عمومی میشود.
رئیس- آقای روحی
روحی- عرضی ندارم
رئیس- آقای یاسائی
یاسائی- فرمایشاتی که آقای تقی زاده فرمودند بطور اجمال بعضی از آقایان دیگر هم تذکر داده‌اند یک نوبت دیگر هم همین جا مذاکره شد خود بنده هم همین عریض را عرض کردم که اگر دولت و مجلس موفق شوند که یک مطالعه و مداقه بیشتری درست از روی اصلاحات مملکتی یک مخارجی را برای مملکت تهیه کنند البته بهتر است ولی به طول جریان امور مجلس و تراکم کار باعث شد آنطوری که باید در سنه گذشته مطالعات دقیقه از طرف مجلس نسبت به بودجه مملکتی بشود نشد و خود آقا تصدیق میفرمائید ما که عضو کمیسیون بودجه قدیم هستیم خیلی سعی کردیم که بودجه را به طور تفصیل در معرض مطالعه مجلس بگذاریم راپورت آن را تقدیم کردیم و متاسفانه خودمان مخالفت کردیم هر وقت ما تقاضا کردیم بودجه مطرح شود فصل به فصل و در اطرافش مذاکره بشود غالب آقایان گفتند این بودجه نیست چون قسمت به قسمت است و باید تمام بودجه بیاید تا داخل در شور آن شویم و وقتی تمام بودجه به طور تفصیل از کمیسیون گذشت که سال آخر رسیده بود و راه عملی غیر از اینکه مجلس کرده و دولت هم موافقت کرده رای دیگری نبود اما اینکه می‌فرمایند که ما مخارج را باید طوری کنیم که در آتیه مملکت قائم بالذات شود و کارهای ما یک اساس و بنیانی پیدا بکند بنده خیلی خوشنود و سرافرازم که اینجا عرض کنم که کارهای ما دارد یک اساسی پیدا می‌کند و قائم بالذات است و اراده هیچکس غیر از ملت در این مملکت حکومت نمی‌کند و جای این فرمایش هم نبود بالاخره ما چهار پنج سال است افتاده‌ایم در صراط ترقی و اگر حضرت عالی انصاف بدهید مقایسه بکنید این سه چهار ساله اخیر را با سنوات قبل در این که در این سنوات اخیر مشروطیت ما یک ترقیات عمده کرده‌ایم هیچ جای شبهه نیست و امیدواریم با توجه ملت و با توجه مقامات عالیه مملکتی همین طور که مملکت افتاده است به جاده ترقی سریعتر پیشرفت کند و موضوعاتی که منظور شما و آقایان و ملت است در مدت‌های کمی انجام شود. منتهی بهتر از هر کسی خود حضرت عالی تصدیق دارید که مرور زمانی برای اصلاحات لازم است. شما با هر وسائل و با هر مقدمات با حضور فرضا یک عده مهندسین عالی مقام ایرانی و با وجود یک سرمایه کافی اداره کنید خط آهن و خطوط اصلیه
این مملکت کشیده شود لااقل سی چهل سال وقت می‌خواهد. شوسه کردن طرق یک مدتی وقت لازم دارد تاسیس موسسات اقتصادی وقت لازم دارد تشویق مردم به تاسیس شرکت‌ها و اقدامات اقتصادی ملی و رفع سوء ظن از مردم و رفع این بدبینی که یک مرض مهلکی است در این مملکت پیدا شده مدتی وقت می‌خواهد. تغییر روحیات مردم و این سوء ظن‌ها یک مقدمات و مبنائی می‌خواهد. در هر صورت تصدیق بفرمائید که غلب قضایا هم دوری است قضیه مصادره است اگر شما میفرمائید معارف را باید مقدم بداریم بر سایر مسائل تصدیق بفرمائید که آن وقت باز خودتان خواهید فرمود که یک سرمایه هائی باید ملت داشته باشد تا عوائدی حاصل کند و به مصرف توسعه و تکمیل معارف برساند تا یک علمای دانشمندی در این مملکت پیدا شود و توده هم باسواد شود آن وقت بنده عرض می‌کنم که تهیه ثروت برای توده باز معلق است به معارف پس کاملا تصدیق بفرمائید که قضیه دوری است و ما باید سعی کنیم که این سلسله دوریه را باید از کجا قطع کنیم و نقطه شروع ما در آن قسمت که شما میفرمائید کجاست؟
تقی زاده- از کم کردن مخارج بیهوده
یاسائی- بله شما به نظرتان می‌آید که بعضی مخارج بیهوده است اگر در بودجه ۱۳۰۶ یک مخارج بیهوده بود جایش این بود که همین الان شما بفرمائید که در بودجه ۱۳۰۶ چه مخارج بیهوده به تصویب مجلس رسیده چون این یک دوازدهم شامل او میشود و برای شما مطابق نظامنامه منعی نبود که عقیده خودتان را راجع به مصارف بیهوده تذکر بدهید تا در ۱۳۰۷ به تصویب مجلس نرسد اگر نظرتان این است که این بودجه که دولت برای ۱۳۰۷ تهیه کرده است دارای یک مخارج فوق العاده ایست تمامش در جای خود به مورد است. مخارج بیهوده که اشاره فرمودید همان هائی است که تا به حال رای داده‌ایم مثلا هفتصدو پنجاه هزار تومان شهریه و مستمری و از این قبیل است که به عقیده بنده تمام پول بی ربطی است که ما می‌دهیم و باید این اقلام را حذف کرد زیرا با این پول میشود همه کار کرد در موقع معلوم خواهد شد کی موافق است و کی مخالف در هر صورت چون به طور کلی فرمودید مخارج بیهوده میشود خوب است اقلام و صورت جزء آن را معلوم و معین فرمائید تا ببینیم آیا واقعا این مخارجی که میشود بیهوده است یا نه؟ مثلا از چیزهائی که در بودجه منظور شده و قطع دارم خود جناب عالی هم با آن موافقید تخصیص مبلغی است برای اعزام محصلین به ممالک خارجه و همینطور اعزام عده برای معرفی وآشنا کردن دول متمدنه دنیا به وضعیات کنونی مملکت خودمان زیراهمان طوریکه معاندین ما سعی می‌کنند که ما را غیر از آن جوری که واقعا هستیم در انظار خارجه معرفی کنند و جلوه دهند ما هم باید به نوبه خود مان سعی کنیم که آنطوری که هستیم خودمان را به دنیا معرفی کنیم. پس این یک مخارج فوق العاده نیست و همانطور بعضی اقلام دیگر که در بودجه پیش بینی شده و لازم است. در هر صورت بودجه در کمیسیون جدید مطالعه خواهد شد بعد راپرتش به مجلس خواهد آمد آن وقت در موقع جنابعالی می‌توانید فرمایشات خودتان را بفرمائید اگر خودتان هم در کمیسیون تشریف دارید که نظریاتتان را در آنجا خواهید فرمود و دیگر محتاج نخواهید بود که در مجلس این صحبت را تکرار بفرمائید. در هر حال چندین مرتبه است که بنده مترصدم یک عرایضی عرض کنم و حالا با یک عبارت دیگر عرض می‌کنم. همانطور که آقای شیروانی یک وقتی گفتند یک قدری ما باید پروژه‌های عملی جلوی روی خودمان بگذاریم والا بطور کلی منفی بافی کردن دیگر برای این مملکت فائده ندارد و تعقیب اصول منفی بافی به حکم تجربه برای مملکت ما مضر است. ودر آتیه خواص ملت و آن اشخاصی که درست به وضعیت گذشته آشنا هستند قضاوت خواهند کرد شاید حضرت عالی در آن موقع در ایران تشریف نداشتید
و در خارجه بودید و درست از جریان و از اوضاع آن وقت مملکت مطلع نیستید و از این جهت شاید یک قدری حق دارید که یک چیزهای بیشتری را توقع داشته باشید و بفرمائید و امیدوارم که همه آرزوهای جنابعالی هم بزودی انجام گیرد. ولی آن کسانیکه همیشه با جریان امور همراه بوده و آن اوضاع و احوال سابق را دیده لذا تصدیق خواهد کرد که اولا اوضاع از چه قرار بوده و بعلاوه منفی بافی دیگر امروزه فائده ندارد. تمام مرامهای سیاسی احزاب مختلفه مملکت که در این ازمنه تشکیل می‌شد تمام یا اجرا شده ویا در دست اقدام و عمل است. و بعبارت اخری در این دو ساله هر چه که منظور نظر احزاب سیاسی این مملکت بوده تمام روی ریل عمل افتاده و در زمان کمی انشاء الله موفق خواهیم شد که تمام نظریاتی که منظور نظر آقا و سایرین است همه انجام گیرد و عملی شود. در هر صورت به عقیده بنده منفی بافی اثری ندارد و خیلی خوش وقت می‌شدم که از نظر جزئیات این منفی بافی را می‌فرمودند زیرا همانطور که خودتان تذکر دادید و فرمودید که ناچاریم بگوئیم تصدیق میفرمائید که مطابق موازین علم منطق کلیات همیشه ناشی و منشعب از جزئیات معینی است و هر وقت که انسان یک کلیاتی را در نظر می‌گیرد باید آن کلیات یک قدر و وجه مشترکی با جزئیات داشته باشد که اسمش مصادیق است به عبارت اخری هر کلی باید منطبق با جزئی و مصداق باشند این مسئله مشکلی نیست و فرضش هم خیلی آسان است پس خوب است شما دو سه تا از جزئیات و مواد آن کلی را که در نظر دارید از آن انتزاع فرموده و آنها را بفرمائید تا از لحاظ روشن شدن اذهان مطلب معلوم شود شاید ما هم با شما موافقت می‌کردیم.
جمعی از نمایندکان- مذاکرات کافی است
رئیس- کسی اجازه نخواسته است
شیروانی- بنده اجازه خواسته‌ام
رئیس- راجع به کفایت مذاکرات می‌خواهید بفرمائید.
شیروانی- بلی
رئیس- بفرمائید
شیروانی- عرض می‌کنم از قرار تحقیقی که بنده کرده‌ام یک سوء تفاهمی نسبت به بودجه صحیه مملکتی شده که این مسئله دامن گیر تمام مملکت دارد میشود و بنده ناچارم این مسئله را در اینجا تذکر بدهم و این سوء تفاهم را رفع کنم خوب است آقایان اجازه بدهند که بنده راجع به این مسئله که دارد دامن گیر همه مملکت میشود مختصری عرض کنم تا سوء تفاهم رفع شود.
رئیس- رای می‌گیریم. آقایانیکه مذاکرات را کافی میدانند قیام فرمایند.(معدودی برخاستند)
رئیس- تصویب نشد. آقای زوار
زوار- بنده می‌خواستم راجع به کفایت مذاکرات صحبت بکنم.
رئیس- آقای دادگر
دادگر- موافقم
رئیس- آقای عراقی
عراقی- موافقم
رئیس- آقای احتشام زاده
احتشام زاده- موافقم
رئیس- آقای وثوق
میرزا عبد الله خان وثوق- بنده موافقم.
رئیس- آقای کازرونی
کازرونی- موافقم
رئیس- آقای شریعت زاده
شریعت زاده- بنده هم موافقم
رئیس- آقای شیروانی
شیروانی- بنده با اینکه کسالت دارم و ممنوعم از اینکه حرف بزنم ولی چون موضوع مهمی است و اشتباهی شده است لهذا باید عرض کنم تا رفع اشتباه بشود. آقایان اعضاء کمیسیون بودجه قدیم نظرشان هست در موقع طرح بودجه صحیه در کمیسیون گفته شد راجع به بودجه ولایات در آتیه دولت چه نظری دارد. برای اینکه اگر آقایان نظرشان باشد ما یک چهل هزار تومان اختصاص برای صحیه ولایات در همین دوره ششم تصویب کردیم. اساسا معنی عمل به یک دوازدهم همانطوری که در قانون تصریح بشود عبارت از عملی است که در اسفند ماه سال قبل شده و در ماههای سال جدید هم به همان ترتیب عمل شود یعنی مثلا اگر بودجه صحیه ولایات و مواجب دکترهائی که به ولایات اعزام داشته‌اند سابقا بیست یا سی هزار تومان بوده ولی در اسفند ماه ۱۳۰۶ اضافه شده است در ماههای ۱۳۰۷ هم باید به همان ماخذ و میزان اسفند ماه ۳۰۶ عمل و مصرف شود. بنده در نتیجه تحقیقاتی که از اداره صحیه کرده‌ام معلوم شد این کار را نکرده‌اند در صورتیکه امسال ما صدو ده هزار تومان هم به بودجه صحیه افزوده‌ایم زیرا بودجه صحیه در سال قبل در حدود دویست و چهل هزار تومان بود ولی برای ۳۰۷ سیصدو پنجاه هزار تومان شده. بنده در اینجا چنانچه آقایان میدانند همیشه مخالف بودم صحبت مرکز و ولایات شود یعنی وقتی که بعضی از آقایان راجع به تبعیض ولایات با مرکز صحبت می‌کردند بنده همیشه موافق بودم که این حرفها خوب نیست و مصلحت نمی‌دانستم صحبت مرکز و ولایات به میان آید و معتقد بودم که البته مرکز باید یک رجحانی نسبت به ولایات داشته باشد ولی این کاری که الان کرده‌اند حقیقت یک طوری است که به هیچ وجه منطقی و صحیح و از روی انصاف و عدالت نیست. بنده حالا عرض می‌کنم تا ملاحظه بفرمائید ببینید چه قدر بی انصافی است.
کدام انصاف و مروت حکم می‌کند که از سیصدو پنجاه هزار تومان بودجه‌ای که برای صحیه منظور شده فقط سی و دو هزار تومان رای تمام مملکت باشد ولی سیصدو بیست هزار تومان برای شهر تهران بالاخره این ترتیب زندگانی نیست. واقعا این ملوک الطوائفی است و ما نمی‌توانیم زیر بار این وضعیت برویم. این لامرکزیت است و با این ترتیب می‌خواهند ولایات را مستعمره مرکز قرار دهند. خون یک نفر قمشه‌ای یا یک نفر شیرازی یا بوشهری بالاخره کمتر از خون یک تهرانی نیست؟ اگر او هم مالاریا بگیرد باید معالجه شود والا می‌میرد و به جای دیگر سرایت می‌کند اهالی تمام ایران یکی هستند و نباید این درجه تفاوت قائل شد. و تمام بودجه مملکتی را نباید صرف مرکز کنند و بنده با این ترتیب مخالفم. و همانطوری که نماینده محترم آقای تقی زاده فرمودند باید در بعضی مسائل فکر اساسی کرد امسال آمده‌اند صد هزار تومان برای بودجه صحیه مثلا محل پیدا کرده‌اند ولی در مقابل این پول هم خرج تراشیده‌اند کهاین صد هزار تومان را در واقع خرج برایش درست کرده‌اند و بالاخره این ترتیب چاره درد این مملکت را نمی‌کند باید فکر اساسی کرد و طوری کرد که این وجوه خرج صحیه مملکت شود نه اینکه به یک مهارجی برسد و در آتیه باید این عدم تناسبی که در مسائل حیوتی ما است موقوف شود. در بودجه ۱۳۰۷ که این مبلغ برای صحیه اضافه شده باید صرف مخارج واقعی خودش که صحیه ولایات باشد بشود والا بنده از مخالفین هستم. در تمام مطبوعات و مقالات گفته و خوانده میشود که اصلاحات را باید از لحاظ الاهم فی الاهم شروع کرد و همانطوری که گفته‌اند اصلاحات اولیه عبارت است از:
اصلاحات اقتصادی، و معارف و صحیه. بالاخره جامعه برای اینکه توانا باشد باید پول داشته باشد و
صحیه داشته باشد یعنی بدن سالم و معارف داشته باشد یعنی فکر روشن و سالم غیر از تن سالم و فکر سالم دیگر چیزی نیست. آن وقت چه موجب شده است که بودجه وزارت داخله باید یک میلیون و نیم باشد ولی بودجه صحیه تمام مملکت سیصدو پنجاه هزار تومان ؟! در صورتیکه اولی مضر است ولی در دومی اقلا نفعی متصور است. در هر حال عرض بنده این است که می‌خواستم محصوصا در حضور نمایندگان دولت عرض کنم کهعمل صحیه عجالتا در این یک دوازدهم مطابق صریح ماده که خودشان نوشته‌اند بایستی مطابق و بر طبق عمل اسفند ۳۰۵ باشد یعنی هر چه در آن تاریخ به ولایات داده‌اند باید در این یک دوازدهم بدهند تا اینکه بودجه صحیه به مجلس بیاید و در آن وقت یک فکر اساسی برای ولایات خواهیم کرد. ولایات ایران مستعمره مرکز نیستند. این بود عرض بنده
مخبر- تصور می‌کنم مطابق بیاناتی که نماینده محترم فرمودند یک سوء تفاهم و اشتباهی رخ داده است بودجه صحیه اگر کم است یک موضوع علیحده است و البته در موقعی که بودجه مملکتی مطرح میشود باید در این باب حرف زد و مازادی برایش تهیه کرد ولی هنوز بودجه صحیه را نیاوردنده‌اند تا این فکر اجرا شود و این اعتراضی که نماینده محترم کردند باید دانست که این همان قلمی است که خودشان در موقعی که در کمیسیون سابق تشریف داشتند با نظر خودشان تهیه شده و امروز هم دولت این لایحه را آورده و در این یک دوازدهم منظور شده و این اعتبار روی همان پایه است که خودتان تنظیم کرده‌اید البته هر میزان و مبلغی که برای هر ولایتی منظور شده اگر در ۳۰۶ هم پرداخت نشده باید بپردازند و در ۳۰۷ هم در نظر بگیرند و بپردازند بعلاوه از این سیصدو شصت هزار تومان بودجه صحیه قریب هفتاد و هشتاد تومانش اعتبار است برای جلوگیری از امراض مسریه و به هیچ وجه مربوط به بودجه صحیه مرکز نیست این قسمت را باید تفکیک کرد زیرا این مبلغ غالبا در ولایات مصرف پیدا می‌کند و در سرحدات صرف میشود برای جلوگیری از امراض مسریه و یک مبلغ دیگری هم بابت پول دوا و تهیه دوا است که جزو بودجه مرکز محسوب شده ولی بدیهی است که تنها در مرکز مصرف نمی‌شود و غالبا در مریضخانه‌های ولایات به مصرف خواهد رسید زیرا دوا را از مرکز باید به خارج بفرستند و از طرف دیگر این سیصدو شصت هزار تومانی که برای کل صحیه مرکز و ولایات منظور شده اگر کم است این موضوع جداگانه ایست این واضح است و بنده تصور می‌کنم هیچ کسی منکر و مخالف این نخواهد بود که این بودجه برای صحیه همه مملکت کم است ولی بنده باید تصدیق کرد که در کمیسیون سابق این طور قرار داده شده و آنها این مسائل را می‌بایستی در نظر بگیرند و بحث کنند و اگر بحثی هم کرده‌اند نتیجه اش همین است که امروز به مجلس آمده و البته از طرف کمیسیون وقت با دولت توافق نظر حاصل شده و امروز یک دوازدهم آن را به این طریق آورده اندو خلاصه آنکه این بیاناتی که فرمودند موردش در این موقع نبود.
جمعی از نمایندگان- مذاکرات کافی است
آقا سید یعقوب- بنده مخالفم.
رئیس- بفرمائید
آقا سید یعقوب- بنده برای استحضار آقایان عرض می‌کنم که اطبای اطراف و ولایات را تماما احضار کرده‌اند و حقوق همه بهشان نمی‌دهند. حالا شما یک طوری بکنید که حقوق آنها تامین شود بنده دیگر حرفی ندارم
رئیس- رای می‌گیریم به کفایت مذاکرات. آقایانیکه مذاکرات را کافی میدانند قیام فرمایند (عده زیادی قیام نمودند)
رئیس- اکثریت است. پیشنهاد آقای مدرس (به شرح ذیل خوانده شد)
بسم الله تعالی- پیشنهاد می‌کنم به عنوان تبصره به ماده واحده اضافه شود: پرداخت حقوق اشخاص به مراعات تفصیل ذیل خواهد بود.
حقوق رئیس الوزرا ماهانه یکهزار تومان و حقوق هر وزیری ماهانه پانصد تومان و حقوق معاون ماهانه دویست و پنجاه تومان خواهد بود و حقوق سایر مستخدمین به اضافه ثلث حقوق رتبه مادون بر رتبه فوق خواهد بود.
رئیس- آقای مدرس
مدرس- بطوریکه بعضی از آقایان پیش بینی می‌کنند این بودجه مال ۱۳۰۷ است یعنی این دو سه ماه ما فرصت نخواهیم کرد که بودجه تفصیلی بنویسیم و از طرف دیگر هم نمی‌شود مردم را بی حقوق گذارد. و مجبورند همه ماهه همینطور پیشنهاد کنند و ما هم رای بدهیم این پیشنهادی که بنده کرده‌ام گمان نمی‌کنم یک ضرر اساسی داشته باشد چرا که در واقع یک تنظیمی است در بودجه. زیرا همانطوری که در بودجه وزارت عدلیه خدمت آقایان عرض کردم باید برای حقوق مستخدمین عدلیه رعایت یک ترتیب و میزان اساسی کرد که به همان نسبت رتبه‌ها بالا بروند و حقوق بگیرند و در اینجا به یک نحو واحد ترقی کرد ولی چون در آن جا درجه اول پنجاه تومان حقوق برایش قائل شدیم درجات بعد را ربع اضافه کردیم و همین قسم درجه بندی کردیم تا بالا. مثلا درجه دو حقوق درجه یک را داشت بعلاوه ربع. درجه سوم درجه دوم را اضافه برد. همین جور تا آخر اما در اینجا چون ما حقوق رتبه اول را سی و دو تومان گرفتیم از این جهت بنده پیشنهاد کردم ثلث علاوه شود مثلا رتبه دوم حقوق رتبه یک را بعلاوه ثلث خواهد داشت و همینطور به بالا، و اگر آقایان حساب بفرمایند خواهند دید که تا رتبه چهار چندان تفاوتی نخواهد کرد (بلکه هیچ تفاوت ندارد) و از رتبه پنج به بالا کمی تفاوت خواهد داشت. در هر حال من نمی‌گویم این حقوق کم است یا زیاد ولی عرض می‌کنم این درجه بندی فعلی بی تناسب است زیرا بدون فلسفه ترقی کرده و بالا رفته خوب است آقای شیروانی هم توجه بفرمایند. به این ترتیبی که عرض کردم رتبه اول سی و دو تومان رتبه دوم به اضافه ثلث رتبه یک و همینطور رتبه ۳ به اضافه ثلث رتبه ۲ غرض اینست که در تمام رتبه‌ها به یک نحو و نهج واحدی بالا برود و این ترتیب به عقیده بنده اجحاف هم نیست برای اینکه تا رتبه چهار و پنج تفاوتی حاصل نمی‌شود درجه نه هم سیصدو شصت تومان میشود. ما دم از اقتصاد می‌زنیم اقتصاد دو جور است. یک قسمت اقتصاد این است که پیدا می‌کنیم و قسمت دیگر اینکه کم خرج کنیم اما نسبت به آقایان وزراء چون خود این آقایان در حقیقت روساء و اولا از دیگران هستند و این هم یک مبلغ جزئی است و چیز قابلی نیست برای اینکه بر سایر مستخدمین هم گوارا باشد. خوب است همین پانصد تومان را بگیرند. این مفاد پیشنهاد بنده است و بعلاوه برای یک ماه هم هست و چون مظنه داریم که این بودجه یک ماه در واقع مال دوازده ماه خواهد بود و هر کاری که ما برای یک ماه بکنیم برای دوازده ماه منظور خواهد شد از این جهت بنده این پیشنهاد را کردم.
مخبر- بنده در این جمله اخیر فرمایشات آقای مدرس نظری دارم که باید عرض کنم. اگر این نیت آقا اجرا شود که این یک دوازدهمی که دولت امروز آورده است و مجلس هم در واقع به همین رضایت می‌دهد این در واقع بودجه ۱۳۰۷ باشد آن وقت دیگر مورد پیدا نمی‌کند بودجه هائی که طبع و توزیع شده مطرح شود و نظر مخالف و موافق معلوم شود. و البته خود حضرت آقا هم راضی نخواهند شد که این فکر در مجلس ایجاد شود ما باید سعی کنیم که قبل از انقضاء دوره بودجه تفصیلی و جزء را ببینیم و به او رای بدهیم بنده شخصا نمی‌توانم این مسئله را تصدیق کنم کهما چشم بسته بدون استحضار از بودجه ۱۳۰۷ به این شکل و به این یک
دوازدهم رای بدهیم. یک قسمت از بودجه‌های تفصیلی به کمیسیون بودجه آمده و بودجه‌ها در اواخر اردیبهشت به مجلس می‌آید آن وقت ممکن است آقا این فکرشان که خیلی منطقی است بفرمایند محل تردید نیست که قانون استخدام محتاج به یک اصلاحاتی است و یک اصلاحاتی در آن باید بشود. این واضح است ولی عجالتا مورد ندارد. از این جهت از آقا تقاضا دارم حالا از این قسمت صرف نظر بفرمائید و ما این فکر آقا را در کمیسیون بودجه تحت مطالعه در می‌آوریم و در موقع مذاکره خواهیم کرد و توافق نظر حاصل خواهد شد.
رئیس- رای می‌گیریم آقایانیکه این پیشنهاد را قابل توجه میدانند قیام فرمایند (عده‌ای قیام نمودند)
رئیس- تصویب نشد پیشنهاد آقای شیروانی (به این نحو خوانده شد)
تبصره ذیل پیشنهاد میشود
تبصره- اعتبار حقوق دکترهای ولایات تا تصویب بودجه ۱۳۰۷ بر طبق اعتبار مصوبه اسفند ۱۳۰۶ منظور و تادیه خواهد شد.
رئیس- آقای شیروانی
شیروانی- مخبر محترم در اینجا هم یک اشتباهی فرمودند و هم ضمنا یک بی لطفی. اما اشتباهشان این بود که تصور کردند بنده به بودجه ۳۰۷ که دولت به مجلس تقدیم کرده ایرادی دارم. در صورتیکه هنوز آن بودجه تفصیلی به مجلس نیامده تا بنده عرض و ایرادی بکنم. اما بی لطفی که کردند این بود که فرمودند در کمیسیون بودجه قدیم چرا این کار را نکردند بنده مقصودم این است که همان کاری که ما کردیم شما تغییر ندهید. در بودجه ۱۳۰۶ ما یک سی و دو هزار تومان و یک چهل هزار تومان برای بودجه صحیه ولایات تصویب کردیم و صرف شده حالا هم مقصود این است که همان مبلغی که در اسفند ۳۰۶ به صحیه ولایات و دکترهای ولایات حقوق داده میشده از اول ۳۰۷ هم به همان مبلغ پرداخت شود تا بودجه ۳۰۷ به مجلس بیاید. به یک عده از اطباء در ولایات یک حقوقهائی داده میشود و کنتراتشان تا آخر ۳۰۶ بوده حالا که میگوئیم کنتراتشان را دوباره تجدید کنید می‌گویند اعتبار نداریم در صورتیکه ما در ۱۳۰۶ اعتبار داریم و همین مبلغ هم در اسفند داده شده. پس حالا چطور اعتبار ندارند؟!به هر حال مقصود این است همان کاری که بودجه کمیسیون قدیم کرده بهم نزنند و وضعیات را کماکان باقی بدارند تا بودجه ۳۰۷ بیاید به مجلس و در اینجا تکلیفش معلوم شود.
مخبر- برای اطلاع خاطر نماینده محترم عرض می‌کنم که راجع به صحیه قلم ولایات معین و قلمی هم که برای مرکز و مخارج متفرقه از هر قبیل. از قبیل اعتبار برای جلوگیری از امراض مسریه و خرید دواجات و غیره هست همه منظور شده و بنده تصور نمی‌کنم که این پیشنهاد یک چیز جدیدی را ایجاد کند. به هر حال بنده قبول می‌کنم.
رئیس- پیشنهاد آقای دشتی (به این مضمون خوانده شد)
بنده تبصره ذیل را پیشنهاد می‌کنم: از شهریع‌ها فقط شهریه هائی پرداخته میشود که از سی تومان تجاوز نکند
رئیس- آقای دشتی
دشتی-یکی نیامدن بودجه‌ها به مجلس و مطرح نشدنش همین است که مجالی به دست نمی‌آید تا در باب شهریه مذاکراتی بشود. در سال ما هفتصد هشتصد هزار تومان پول به این عنوان می‌دهیم. حقوق انتظار خدمت هم می‌دهیم. تقاعد هم می‌دهیم. شهریه و مستمریات هم می‌دهیم.
بعضی اوقات که از این عنوان در مجلس صحبتی
شد یکی از نمایندگان دلیل می‌آورد که مردم آنقدر فقیرند از این جهت باید شهریه و مستمری بگیرند. بنده عرض می‌کنم آن پول بده به مراتب فقیرتر است. ما به چه مناسبت باید از این رعایا و مردمان فقیر بگیریم و به یک عده دیگر بدهیم؟ معهذا بنده برای اینکه مراعات قسمت فقر هم شده باشد پیشنهاد کردم که تا مبلغ سی تومان داده شود و از سی تومان به بالا باشد تا در موقع بودجه در اطرافش صحبت کنیم.
مخبر- این مسئله مکرر در مجلس مورد بحث و مذاکره شده بنده خو. دم تصدیق می‌کنم که نظر نماینده محترم تا حدی وارد است. و مجلس باید کسر و تقلیلی در این بودجه بکند چنانچه در دوره چهارم در این اقلام یک تقلیلی شد ولی باز یک مطالعه و تجدید نظر دیگری در این اقلام لازم است و بدیهی است که این تجدید نظر هم به نفع خزانه مملکت خواهد بود. ولی حالا که می‌خواهیم یک دوازدهم را رای بدهیم موردی برای این کار ندارد. این کار باید در نتیجه اصلاحات در قوانین موضوعه صورت گیرد و از آن مسائلی است که در موقع خودش باید اصلاح شود. لهذا تصور می‌کنم حالا سودی ندارد. در کمیسیون بودجه این مطلب عنوان خواهد شد. آقا هم ممکن است در اینجا تشریف بیاورند و نظریات خودشان را بفرمایند. اعضاء کمیسیون هم اکثر از رفقای خودشان هستند و امیدوارم این نظریه شان تامین شود.
رئیس- رای می‌گیریم آقایانیکه این پیشنهاد را تصویب می‌کنند قیام فرمایند.(چند نفری قیام نمودند)
رئیس- تصویب نشد. پیشنهاد آقای بامداد (به این کیفیت قرائت شد)
تبصره ذیل را پیشنهاد می‌کنم دولت مکلف است لایحه تشکیلات کلیه دوائر دولتی را تا دو ماه دیگر تقدیم مجلس نماید
رئیس- آقای بامداد
بامداد- عرض کنم در هر موردی که یک دوازدهم و دو دوازدهم به مجلس می‌آید همه شکایت دارند از اینکه ما بودجه تفصیلی را ندیده‌ایم تا در اطرافش مذاکره کنیم از آن طرف هم دولت خیلی سعی کرد بودجه تفصیلی را بیاورد کمیسیون بودجه سابق هم خیلی در این باب تاکید کرد و شکایت کرد که چرا بودجه‌های تفصیلی را نمی‌آورند و آقایان به مناسباتی تاخیر کردند و حق هم با آنها بود برای چه؟ برای اینکه ترتیب تشکیل اداراتشان طوری است که متصل حزر و مد دارد غالبا قبض و بسط دارد در صورتیکه تشکیلات و موسسات مملکت باید به نظر مجلس شورای ملی باشد نه اینکه دولت هر کاری که می‌خواهد به نظر خودش بکند آزاد باشد ملاحظه بفرمائید دولت یک مرتبه یک بودجه را به مجلس تقدیم می‌کند بعد از چندی می‌آید و برای تجدید نظر پس می‌گیرد باز دو مرتبه می‌آورد، دیر می‌آورد، می‌برد باز کمیسیون فشار می‌آورد، گاهی یک دائره را حذف می‌کند گاهی دو اداره اضافه می‌کند. این جزر و مدها و تغییرات تمام برای این است که دولت تشکیلات مرتبی برای وزارتخانه‌هایش ندارد. و نمایندگان نمیدانند که دولت دارای چه تشکیلاتی است تا برای آن بودجه بگذرانند. در سابق به اتفاق آراء رای دادند که دولت در ظرف سه ماه قانون تشکیلات خودش را به مجلس بیاورند اگر اینطور بشود دیگر هیچ لازم نیست که مجلس به جزئیات بودجه رسیدگی کند برای اینکه وقتی که لایحه تشکیلات به مجلس آمد و تشکیلات هر وزاتخانه معلوم شد، معین است که هر اداره چقدر ضابط و چقدر ثبات و عضو مثلا خواهد داشت در این صورت نه وقت مجلس تلف میشود و نه وقت کمیسیون. دولت تاکنون لایحه تشکیلات خودش را نیاورده وزارت مالیه می‌گوید بودجه من تشکیلات من است ولی اگر بودجه ثابت شد و خواستند تغییر بدهند باید با اجازه مجلس باشد. آن وقت تشکیلات وزارتخانه‌ها و ادارات هر روزه
زیر و رو نخواهد شد. پس باید دولت را مکلف کرد لایحه تشکیلات خودش را هر چه زودتر به مجلس بیاورد سابقا قانونی در این باب از مجلس گذشته. حالا هم در واقع مقصود بنده تذکر همان قانون است و می‌خواهم دولت قبول کند که تشکیلات خودش را تا دو ماه دیگر به مجلس بیاورد تا ماه دیگر این همه نگرانی و شکایت از بودجه نداشته باشیم.
مخبر- بنده تصور می‌کنم این قانونی باشد برقانون سابقی که مجلس به او رای داده و آن وقت این چه صورتی خواهد داشت. مجلس یک قانونی وضع کرده ولی از دولت نپرسیده که تو قبول داری یانه؟ حالا هم قانون بر قانون میشود. و این صورتی ندارد. در قسمت اظهاراتی که نماینده محترم فرمودند جوابشان در واقع درخود اظهاراتشان بود یعنی فرمایشاتشان جواب ده خودشان بود فرمودند جزر و مد البته مملکتی که رو به نمو است و هر روز رشد می‌کند باید جزر و مد داشته باشد و این یک چیز ضروری است. هشتصد هزار تومان از بودجه وزارت مالیه کسر کردند اگر آن تشکیلات یک تشکیلات ثابت و خوبی بود که نمی‌شد این کسر را کرد. ولی چون آن تشکیلات خیلی توسعه داشت وزیاد بود در واقع بی مورد بود از این جهت این مقدار کم شد بدون اینه به اصل قضیه لطمه و صدمه وارد آورد در واقع این قلم هشتصد هزار تومانی که کسر شد هیچ صدمه به جائی نزد در صورتیکه مطابق بیانات جنابعالی می‌بایستی اداره ارزاق با آن بودجه هنگفت که سابق داشت حالا هم باقی باشد و یک قسمت از پول این مملکت صرف آن بشود. از طرف دیگر خودتان میدانید تا هفتاد روز یا دو ماه دیگر متخصصین ما از آلمان و سویس وارد خواهند شد. آخر ما باید یک کاری برای آنها بگذاریم همه کارها را که ما خودمان نباید انجام دهیم. برای آنکه عنقریب می‌آیند باید یک کاری گذارد و بالاخره اگر هم باید یک تشکیلاتی داد یک تشکیلات قابل دوام و ثابتی باید باشد نه اینکه امروز یک تشکیلاتی بدهیم ولی باز فردا به هزار اشکال و مانع بر بخوریم. از این نظر بنده تقاضا دارم نماینده محترم پیشنهادشان را مسترد بفرمایند.
رئیس- رای می‌گیریم آقایانیکه این پیشنهاد را قابل توجه میدانند قیام فرمایند (چند نفری برخاستند)
رئیس- قابل توجه نشد. رای گرفته میشود با ورقه به ماده و تبصره. آقایانیکه موافقند ورقه سفید خواهند داد. آقای فیروز آبادی ختم جلسه را پیشنهاد کرده‌اند.
جمعی از نمایندگان-(با همهمه) خیر. قبل از رای نمی‌شود
فیروزآبادی- بنده موافقم که پس از رای جلسه ختم شود.
(اخذ و استخراج آراء به عمل آمده نتیجه به ترتیب ذیل حاصل شد)
ورقه سفید علامت قبول هشتادو یک ورقه کبود علامت رد یک
رئیس- عده حضار نودو شش با هشتادو یک رای تصویب شد
اسامی موافقین آقایان: کی استوان- حاج میرزا مرتضی- دولتشاهی- آقا زاده سبزواری- اسکندری- احتشام زاده- محمود رضا- عصر انقلاب- حیدری- امیر اسدالله خان عامری- نجومی- پالیزی- وزیری- دکتر طاهری- فهیمی- افشار- دکتر مصدق- فرهمند – وکیلی طباطبائی- محمد ولی میرزا- فرشی- میر ممتاز- دکتر رفیع امین- ابراهیمی- دکتر لقمان- جاح میرزا حبیب الله امین- مسعود- آقا علی زارع- عدل- امامی خوئی- سهراب خان ساکنیان- بنی سلیمان- مقدم- محمد تقی خان اسعد- معظمی- جوانشیر- روحی
نظام مافی- جمشیدی مازندرانی- صالحی لرستانی- بدر یحیی خان زنگنه- ضیاء میرزا ابراهیم آشتیانی- پور تیمور- موقر- ملک مدنی- مفتی- جهانشاهی- آقا سید یعقوب- خطیبی- فرمند- کازرونی- آقا سید کاظم یزدی- آیت الله زاده اصفهانی- نگهان- عباس میرزا- دشتی- زوار- شیروانی- مرتضی قلی خان بیات- عمادی- نوبخت- عراقی- میرزا عبد الله خان وثوق- میرزا عبدالحسین- ذوالقدر- مولوی- تقه الاسلام- طباطبائی دیبا- جلائی- امیرحسین خان ایلخان- افسر- آیت الله زاده خراسانی- شریعت زاده- خواجوی- یاسائی- محمد آخوند- دادگر
مخالف- آقای تقی زاده
رئیس- آقای فیروزآبادی پیشنهاد کرده‌اند هفته چهار جلسه باشد. ولی چون عده کافی نیست تکلیف این امر روز یکشنبه معین خواهد شد. جلسه آتیه روز یکشنبه. چهار قبل از ظهر.
(مجلس یک ساعت بعد از ظهر ختم شد)
قانون
تمدید اختیارات آقای مهدی قلی خان هدایت رئیس کل مالیه تا هفتاد روز
مصوب ۲۳ فروردین ماه ۱۳۰۷ شمسی
ماده واحده- - مجلس شورای ملی از تاریخ انقضاء مدت اختیارات سابق تا هفتاد روز دیگر مدلول قانون ۲۴ دی ماه ۱۳۰۶ که به موجب آن اختیارات مندرجه در قانون اسد ۱۳۰۱ به آقای مهدی قلی خان هدایت رئیس الوزرا واگذار شده بود تمدید می‌نماید.
تبصره۱- دولت مکلف است قبل از انقضاء مدت فوق استخدام خزانه دار سویسی را که به موجب قانون ۲۶ بهمن ماه ۱۳۰۶ تصویب شده است تمام کرده مشغول کار شوند و پس از اشتغال خزانه دار اختیارات رئیس مالیه ملغی خواهد بود.
تبصره ۲- تبصره قانون ۲۴ دی ماه ۱۳۰۶ به موجب این قانون ملغی است.
این قانون که مشتمل بر یک ماده است در جلسه ۲۳ فروردین ماه ۱۳۰۷ شمسی به تصویب مجلس شورای ملی رسید
رئیس مجلس شورای ملی: حسین پیرنیا
قانون
اجازه پرداخت اعتبارات مصوب ۱۳۰۶ در فروردین ماه ۱۳۰۷ بابت مخارج مملکتی
مصوب ۲۳ فروردین ۱۳۰۷ شمسی
ماده واحده- وزارت مالیه مجاز است مخارج مملکتی را بابت فروردین ماه ۱۳۰۷ در حدود اعتباراتی که برای اسفند ۱۳۰۶ تصویب شده است بر طبق قوانینی که شامل این قبیل پرداخت‌ها میشود تادیه نماید
تبصره- اعتبار حقوق دکترهای ولایات تا تصویب بودجه ۱۳۰۷ بر طبق اعتبار مصوبه اسفند ۱۳۰۶ منظور و تادیه خواهد شد.
این قانون که مشتمل بر یک ماده است در جلسه ۲۳ فروردین ماه ۱۳۰۷ شمسی به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
رئیس مجلس شورای ملی: حسین پیرنیا