مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۲ اردیبهشت ۱۳۴۹ نشست ۱۸۸
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و دوم | تصمیم‌های مجلس | قوانین انقلاب شاه و مردم |
مذاکرات مجلس شورای ملی
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز سه‌شنبه ۲۲ اردیبهشت ۱۳۴۹ نشست ۱۸۸
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره۲۲
جلسه: ۱۸۸
فهرست مطالب:
۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
۲- بیانات قبل از دستور آقایان: مهندس عترت- مریدی- رامبد
۳- تصویب صورت‌جلسه
۴- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای کشاورزیان معاون وزارت پست و تلگراف و تلفن
۵- طرح گزارش شور اول کمیسیون دارایی راجع به لایحه توسعه شبکه تلویزیونی در شهرستان‌ها
۶- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون راه راجع به لایحه ایمنی راه‌ها و راه‌آهن و ارسال به مجلس سنا
۷- تقدیم صورت جزء سهمیه حق عضویت و کمک دولت شاهنشاهی بابت مخارج سازمان‌های بین‌المللی به وسیله آقای قوام صدری معاون وزارت دارایی
۸- اعلام وصول و قرائت نامه‌های مربوط به چهار لایحه قانونی از مجلس سنا
۹- ختم جلسه
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز سه‌شنبه (۲۲) اردیبهشت ماه ۱۳۴۹
| مجلس ساعت نه و چهل دقیقه صبح به ریاست عبدالله ریاضی تشکیل گردید. |
- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
رئیس ـ اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
غائبین با اجازه
- آقایان مریدی ـ دکتر حکیم شوشتری ـ شیخ‌الاسلامی ـ دکتر خسروی ـ دکتر امین ـ دکتر اسفندیاری ـ پرویزی ـ شهرستانی ـ دکتر حبیب‌اللهی ـ خانلر قراچورلو ـ بهادری ـ بانو بزرگ‌نیا ـ روحانی ـ ثامنی ـ مسعودی ـ دکتر الموتی ـ مؤید امینی ـ دکتر حکمت ـ صدقیانی زاده ـ فروتن ـ مهندس اخوان ـ دکتر غنی ـ محمدولی قراچورلو ـ شکیبا ـ بانو جهانبانی ـ تهرانی ـ مهندس ارفع ـ آموزگار ـ اهری ـ بوشهری ـ جوادی ـ صادق سمیعی ـ طباطبائی ـ دکتر خطیبی ـ مهندس عطائی ـ کیوان ـ مرتضوی ـ دکتر گاگیک ـ مروتی.
غائبین مریض
- آقایان ارسنجانی ـ کریم‌بخش سعیدی ـ حق‌شناس ـ پاینده ـ بانو دولتشاهی ـ دکتر ضیائی ـ ظفر ـ دکتر عدل طباطبائی ـ کاسمی ـ کورس.
- بیانات قبل از دستور آقایان: مهندس عترت ـ مریدی ـ رامبد
۲- بیانات قبل از دستور آقایان: مهندس عترت ـ مریدی ـ رامبد
رئیس ـ نطق‌های قبل از دستور را شروع می‌کنیم آقای مهندس عترت تشریف بیاورید.
مهندس عترت ـ جناب آقای رئیس ـ همکاران گرامی
به طوری که عموم نمایندگان مستحضرند عصر دیروز رهبر عالی‌قدر و مدیر بزرگ ایران شاهنشاه آریامهر از سفر پنج روزۀ ترکیه مراجعت فرمودند و چشم ملت خود را به قدوم شریفشان روشن شناختند (صحیح است) این سفر ملوکانه مانند سایر مسافرت‌هایشان برای ایران و هر ایرانی افتخارآمیز و غرورانگیز و منشأ خیر و برکت بود و برای ملت‌های عضو سازمان عمران منطقه‌ای نویدهای رفاه و سعادت بیش از پیش در برداشت (صحیح است) کنفرانس از میر به شهادت مقالات مندرجه در روزنامه‌های سه کشور عضو این سازمان از افکار عالی انسانی شاهنشاه ما بهره وافی گرفت به طوری که حضرت رئیس جمهور ترکیه رسماً ابراز داشتند از نظرات صائب و توانای شاهنشاه در مسائل مختلف سیاسی و اقتصادی و عمرانی استفاده کامل کردیم. این تجلیل نه تنها از طرف رئیس کشور دولت ترکیه به عمل آمده بلکه عموم رؤسای کشورهای بزرگ دنیا و رهبران ملل مترقی امروز مکرر از نیات بلند و افکار ارزشمند معظم له تجلیل و تکریم نموده‌اند و جای بسی مباهات است که شخصیت جهانی شاهنشاه آریامهر ملت ایران را به جائی رسانیده است که امروز مقامی بسیار شامخ توأم با افتخار فیمابین ملل مترقی جهان احراز نموده‌ایم (صحیح است) از درگاه باریتعالی مسئلت می‌نمایم که سابه بلند پایه این گوهر تابناک را برای همیشه بر سر ملت ایران مستدام بدارد (انشاءالله).
مطلب دیگری که قصد داشتم در جلسه گذشته به عرض برسانم و امروز این توفیق به دست آمد آنکه در اوایل ماه جاری وزارت بهداری در اجراء منویات ملوکانه هیئتی مرکب از معاونین و مدیران کل و رؤسای ادارات مربوط به منظور رسیدگی و رفع نواقص واحدهای درمانی و بهداشتی استان کرمان به این استان اعزام داشت. این هیئت به گروه‌های چند نفری تقسیم شده و مدت ۹ روز به مناطف جیرفت، بم، بافت، رفسنجان، سیرجان، بردسیر ماهان مسافرت و از نزدیک بیمارستان‌ها ـ درمانگاه‌ها قسمت‌های ریشه‌کنی مالاریا ـ آزمایشگاه‌ها ـ سپاه بهداشت و همچنین تعدادی از اماکن عمومی این نقاط مانند حمام‌ها ـ آرایشگاه‌ها و نانوائی‌ها را بازدید وضع کار و نحوه فعالیت مأمورین را مورد رسیدگی قرار داده به نواقصی برخورد کرردند و نیازمندی‌ها را تشخیص داده و خدمات و عملیات برجسته آن عده از کارمندانی که بدون تظاهر انجام یافته بود مشاهده نمودند سپس این هیئت در اجتماعی که با حضور آقای دکتر شاهقلی وزیر انسان‌دوست بهداری و جناب استاندارد کرمان و نمایندگان مجلس شورای ملی در استان کرمان و عموم فرمانداران و شهرداران و مسئولین واحدهای درمانی و بهداشتی این استان تشکیل شده بود گزارش بررسی‌های خود را قرائت و مورد بحث و شور قرار گرفت و تصمیمات بسیار ارزنده‌ای که ذیلا به استحضار خواهم رساند اتخاذ گردید و فی‌المجلس دستور اجرای آن از طرف جناب آقای وزیر صادر و ابلاغ نشد.
این تصمیمات عبارتند از:
۱- طرح‌ریزی ایجاد یک مرکز بهداشت درجه ۱ استانی که تا آخر سال ۵۱ آماده و شروع به کار نماید.
۲- تبدیل مرکز درمانی شهرستان‌های جیرفت و بافت مراکز بهداشتی درجه ۱
۳- ایجاد یک آموزشگاه مامائی روستائی در شهر کرمان.
۴- موافقت با پرداخت وام کافی به گروه‌های پزشکی شهرستان‌های کرمان و بم به منظور ایجاد یک بیمارستان مجهز ۱۵۰ تخت‌خوابی در شهر کرمان و ۵۰ تخت‌خوابی در شهرستان بم.
۵- ایجاد یک مرکز بهداشتی در بم.
۶-توسعه مراکز بهداشت رفسنجان و سیرجان و بردسیر.
۷- اختصاص اعتباری به مبلغ یک میلیون و پانصد هزار ریال به منظور تعمیرات آسایشگاه معلولین کرمان.
۸ ساختمان مراکز درمانی و بهداشتی روستائی بردسیر و ماهان با تخصیص چهار میلیون ریال اعتبار شروع گردید.
۹- یک آموزشگاه بهیار مامائی در رفسنجان به ظرفیت چهل دانش‌آموز تأسیس خواهد شد.
۱۰- کادر اداری و پزشکی بیمارستان‌های جیرفت و بافت تکمیل خواهد شد و همچنین بر تعداد پرستاران و بهیاران ـ کرمان افزایش داده خواهد شد.
۱۱- افزایش اعتبار تنظیم خانواده از دو میلیون و چهارصد هزار ریال به ده میلیون و پانصد هزار ریال در سال.
۱۲- تعویض محل آزمایشگاه کرمان به جای مناسب دیگری و تجهیز وسائل فنی و همچنین افزایش تعداد کادر فنی آن.
مسلماً چنانچه این هیئت آقای وزیر بهداری به کرمان نمی‌رفت این تصمیمات مفید به این زودی‌ها اتخاذ نمی‌گردید. من از طرف نمایندگان محترم و مردم شاه‌دوست و وطن‌پرست استان کرمان وظیفه دارم از ابتکار آقای وزیر محترم بهداری و زحمات همکاران ایشان تشکر و سپاسگزاری نمایم و به عرض برسانم که مردم نجیب کرمان هیچ‌وقت خدمات ارزنده خادمین خود را فراموش نکرده و موفقیت‌های بیشتر آنان را از خداوند متعال مسئلت دارند و منتظرند که هیئت محترم دولت هم که قرار است به کرمان مسافرت بفرمایند هر چه زودتر به این استان عزیمت فرموده و مخصوصاً مسئولان وزارت راه و سازمان برنامه راه‌های اصلی و فرعی ناهموار و پر گرد و خاک این استان را به چشم خود ببینند و با استعدادهای نهفته آن مخصوصاً استعداد کشاورزی و ارزش اقتصادی جیرفت مقایسه کرده و متوجه شوند که راه‌های این استان ابداً متناسب با کوشش‌ها و فعالیت‌های چشم‌گیر و تولیدات کشاورزی نبوده و فکر عاجلی در راهسازی بفرمایند. من مطمئنم چنانچه راه‌های ضروری این منطقه ساخته شود بخش‌های خصوصی چندین برابر فعلی سرمایه‌گزاری هنگفتی در این استان نموده و به سرعت بیش از پیش به سوی عمران و آبادی پیش خواهد رفت.
عرض دیگر آنکه در این سفر اینجانب از شرکت سهامی زراعی باغین و بعضی مزارع خشخاش این استان و همچنین خانه‌های فرهنگ روستائی بازدید نمودم. پیشرفت‌های بزرگی که از لحاظ کشت و برداشت و درآمد نصیب این شرکت شده است جای همه گونه تقدیر و ستایش است. مأمورین فنی اصلاحات ارضی با علاقه خاص و به عقیده بنده فوق انجام وظیفه شبانه روز خدمت می‌کردند عموم زراعین عضو این شرکت به واسطه ازدیاد درآمد اظهار رضایت می‌کردند. مزارع خشخاش با مدیریت بسیار صحیح و منظم کنترل می‌شد دستورات مفصل و عاقلانه‌ای که از طرف آقای دکتر ولیان وزیر پر کار و فعال اصلاحات ارضی در مورد حفظ و حراست شیره خشخاش صادر شده بود جزء به جزء به مورد اجرا درآمده بود امیدوارم در تمام مملکت این دستورات مانند کرمان اجرا شود.
در خاتمه عرایضم نظر جناب آقای وزیر دارائی را نسبت به نحوه ممیزی املاک مزروعی در استان کرمان خاصه جیرفت جلب کرده و به استحضار می‌رسانم که عموم باغداران و کشاورزان از تشخیص درآمد مزارع و شمارش اشجار باغات و میزان عواید آنها ناراضی بوده و اظهار می‌داشتند که مأمورین ممیزی اشتباه بزرگی در تعداد اشجار مرکبات و همچنین مقدار محصول آنها نموده و ارقامی سرسام‌آور در دفترچه‌های ممیزی نوشته‌اند که ابداً با حقیقت وفق نمی‌دهد من خواهش دارم فوراً به وسیله مأمورین مجرب و بی‌نظر به این موضوع از نزدیک رسیدگی در صورتی که مشخص شود این هیئت دچار اشتباه شده به تجدید ممیزی آن دستور فرمایند. بدیهی است مردم آماده‌اند که مالیات حقه دولت را بپردازند ولی اگر مالیاتی بر درآمدهای واهی و خیالی بسته شود موجب می‌شود که مالیات حقه هم مدتی لاوصول بماند و این موضوع به زیان دولت و مردم اجباراً تمام خواهد شد. از اظهار لطفی مه فرمودید متشکرم (احسنت ـ احسنت).
رئیس ـ آقای قوام صدری بفرمائید.
قوام صدری (معاون وزارت دارائی) ـ در موردی که تذکر دادند برای استحضار ایشان و مجلس محترم عرض می‌کنم که سه نفر مأمور تعیین شده‌اند و به کرمان می‌روند و به این کار رسیدگی می‌کنند خیال می‌کنم رفع نگرانی نماینده محترم بشود.
مهندس عترت ـ خیلی متشکرم.
رئیس ـ آقای مریدی بفرمائید.
مریدی ـ جناب آقای رئیس ـ همکاران ارجمند، قبل از شروع عرایضم موفقیت کنفرانس از میر را که از سران سه کشور ایران ـ پاکستان و ترکیه تشکیل شده بودن تبریک گفته و مسلماً این موفقیت در نتیجه افکار و اندیشه‌های عالی شاهنشاه آریامهر رهبر عالی‌قدر بوده است و ملت ایران به همین دلائل به رهبری خردمندانه معظم له افتخار می‌نماید. یکی از نیات و افکار بلند و خردمندانه تشکیل شرکت‌های تعاونی (به منظور تفهیم اصول تعاونی و تعمیم اصول آن در سراسر کشور و تهیه قوانین متناسب با اوضاع اجتماعی ایران و تهیه موجبات پیشرفت و حمایت از فعالیت‌های تعاونی و ایجاد هماهنگی در امور شرکت‌های تعاونی و اعطای کمک‌های لازم و تربیت و تجهیز نیروی انسانی مورد لزوم و استقرار تعاون در رشته‌های مختلف اقتصادی و تمرکز امور شرکت‌ها و اتحادیه‌های تعاونی و نظارت بر فعالیت‌های آنها سازمانی زیر نظر مستقیم نخست‌وزیر تشکیل گردد).
در اجرای منویات ملوکانه سازمان مرکزی تعاون کشور زیر نظر مستقیم جناب آقای نخست‌وزیر تشکیل و شروع به فعالیت نمود، از طرفی سازمان مرکزی تعاون روستائی ایران که در اجرای اصل اول انقلاب سفید شاه و مردم تشکیل شده بود و در سال ۱۳۴۶ طبق قانون تشکیل وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستائی زیر نظر آن وزارت‌خانه به فعالیت‌های خود ادامه داد.
سازمان مرکزی تعاون کشور در اجرای وظائف مندرج در فرمان اقدامات مفید و دامنه‌داری انجام داده که برای استحضار همکاران گرامی خلاصه‌ای از آن را به شرح زیر به عرض می‌رساند.
۱- تهیه پیش‌نویس لایحه قانون جدید تعاون که هم اکنون در کمیسیون خاص مجلس مورد بررسی نمایندگان محترم می‌باشد.
۲- آموزش و ارشاد از طریق تشکیل کلاس‌های مختلف در اکثر نقاط کشور و همچنین همکاری لازم با دانشگاه تهران برای تأسیس مؤسسه آموزش و تحقیقات تعاونی همچنین تماس و همکاری با سازمان‌های بین‌المللی تعاون و شرکت در کنفرانس منطقه‌ای و نیز همکاری با وزارت آموزش و پرورش و تنظیم برنامه‌های مربوط به تعلیمات تعاونی در مدارس.
۳- تهیه و تنظیم و همچنین ترجمه کتب مختلف تعاونی و انتشار در حدود ۴۱ جلد کتب مربوط به تعاونی و انتشار نشریه‌ای به نام ماهنامه تعاون که در بالا بردن سطح معلومات افراد بسیار مؤثر و مفید بوده.
سازمان مرکزی تعاون روستائی ایران در اجرای وظائف قانونی خود به موازات سایر فعالیت‌های پردامنه وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستائی اقدامات و فعالیت‌های چشم‌گیری در روستاهای کشور انجام داده که شمه‌ای از آن را جهت مزید استحضار نمایندگان محترم به عرض می‌رساند.
۱- تشکیل ۸۱۰۲ شرکت تعاونی با عضویت ۱۳۹۹۷۶۲ خانوار زارع با سرمایه‌ای به مبلغ ۱۹۸۴۴۰۳۷۰۵ ریال که ان شرکت‌ها به منظور بالا بردن سطح اقتصاد روستائی و درآمد سرانه زارعین عضو توانسته‌اند از محل سرمایه خود و همچنین اعتبارات و وام‌های دریافتی از سازمان مرکزی تعاون روستائی ایران گام‌های مؤثری در بهبود وضع خود بردارند.
۲- تشکیل اتحادیه‌های تعاونی روستائی به منظور خرید مازاد محصول زارعین و فروش آن به بهای متعادل به مؤسسات دولتی و غیردولتی و همچنین تهیه و تدارک مایحتاج اولیه کشاورزان از تولیدکنندگان داخلی با قیمت مناسب که انجام این عمل در تثبیت قیمت‌ها مؤثر بوده و خواهد بود.
به طور مسلم همکاران ارجمند استحضار دارند که تا قبل از انقلاب سفید اکثر دهقانان برای تهیه مواد سوختی خود مبادرت یه قطع درختان جنگلی می‌نمودند ولی پس از انقلاب سفید ایران سازمان مرکزی تعاون روستائی ایران موفق شد با همکاری‌های ارزنده شرکت ملی نفت ایران با تأسیس ۴۷۶۲ فروشندگی مواد نفتی در روستاها از طرفی از بریدن درختان که جزء سرمایه ملی می‌باشد جلوگیری و از طرف دیگر مواد نفتی مورد نیاز کشاورزان را با قیمت رسمی در اختیار آنان قرار دهد.
۳- ترویج و مصرف انواع بذور اصلاح شده ـ کودهای شیمیائی و سموم دفع آفات نباتی از طریق شرکت‌های تعاونی روستائی موجب گردید محصول زارع در واحد سطح بالا رود و از این راه به درآمد کشاورزان کمک شایانی گردد.
۴- با تشکیل کلاس‌های مختلف آموزشی در بالا بردن سطح اطلاعات تعاونی مأموران و زارعین اقدامات چشم‌گیری به عمل آورده.
مطلب دیگری که لازم است به عرض نمایندگان محترم برسانم این است که:
در این مسافرت ضمن بررسی احتیاجات مردم شاه‌آباد غرب از برنامه عملیات مبارزه با آفت سن در روستاهای شاه‌آباد غرب که وسیله اداره کل کشاورزی استان در دست انجام بود بازدید نموده فعالیت‌های مأموران کشاورزی و سپاهیان ترویج در خور تقدیر می‌باشند ضمناً از سازمان برنامه و وزارت راه تقاضا دارد همانطور که طی نامه‌های عدیده درباره احداث جاده فیروزآباد ـ کوزران در منطقه شاه‌آباد عرب تقاضا شده و وعده فرموده بودند قطعه اول این راه از فیروزآباد به گهواره در سال ۱۳۴۸ شروع می‌گردد تقاضای بذل توجه نسبت به انجام این امر را که برای ساکنین منطقه جنبه حیاتی دارد و در موقع بارندگی عبور و مرور اهالی این ناحیه را دچار اشکال می‌نماید دارد.
در خاتمه عرایضم با اطلاع از اینکه در هفته گذشته هیئت علمی و دانشگاهی فرانسه برای بررسی و تأسیس یک مؤسسه نمونه دانشگاهی با وزارت علوم و آموزش عالی مذاکراتی در تهران به عمل آورده‌اند و نظر به اینکه جناب آقای دکتر رهنما وزیر محترم علوم و آموزش عالی با الهام از نیات خیرخواهانه رهبر عالی‌قدر ملت ایران در نظر دارند این مؤسسه را در خارج از تهران تأسیس نمایند لازم می‌دانم ضمن اظهار خوشوقتی از اقدامات جناب آقای وزیر محترم علوم و آموزش عالی تقاضا نماید با توجه به اینکه در حال حاضر در نواحی غربی ایران تا کنون دانشگاهی ایجاد نشده در صورتی که این دانشگاه در ناحیه غرب ایجاد گردد محصلین استان‌های کرمانشاهان و کردستان و فرمانداری‌های کل همدان ـ ایلام و لرستان می‌توانند از آن بهره‌مند گردند، سپاسگزارم (احسنت ـ احسنت).
رئیس ـ آقای رامبد بفرمائید.
رامبد ـ ریاست معظم مجلس، نمایندگان محترم، اینجانب از طرف فراکسیون پارلمانی حزب مردم وظیفه دارم چند دقیقه‌ای وقت همکاران محترم را برای مطالعه و بررسی بسیار سریع و نتیجه‌گیری از سفر میمنت اثر رهبر عالی‌قدر و عزیز ملت ما در راه ترقی و تعالی نه تنها ملت ایران بلکه بهبود وضع بشریت در دوره خاصی انجام داده‌اند بگیرم (احسنت) این سفر و مطالعه درباره نتایج آن متضمن چند نکته‌ات ما اگر بخواهیم آنچه در این جلسه سران سه کشور گذشت در مقابل چشم قرار بدهیم و نتایج جلسات سران سایر کشورهای منطقه همجوار خودمان را مطالعه کنیم چه می‌بینیم؟ در آنجاها صحبت از تجهیز و تحریک و تقاضای برادرکشی بوده ولی در جلسات سران سه کشور دوست صحبت از صلح و صفا و دعوت عموم ملل و دول جهان به حفظ حقوق بین‌الملل بوده است (صحیح است) من وقتی نتیجه این جلسات را از آن جمله پیامی که این سه رئیس کشور به دو قدرت بزرگ شرق و غرب، امریکا و شوروی فرستاده‌اند، دیدم، واقعاً احساس غرور کردم، آنجائی که در تاریخ می‌بینیم غرب، ملل آسیائی و آفریقائی را استثمار کرده بود پیشرفت مملکت ما و این دو کشور دوست تا بدانجا می‌رسد که با این پیام دنیا متوجه است که ایران و دو کشور دوست آن نه جزو اقمار شرق هستند و نه جزو اقمار غرب (صحیح است) نه تلگراف می‌کنند که اگر تا فردا اسلحه نفرستید نابود می‌شویم و نه به آن دیگری تلگراف می‌کنند که اگر به ما کمک نکنید به کجا متوسل می‌شویم، نه تنها ثبات سیاسی مملکت ما را حکایت می‌کند بلکه نیات این سه رهبر را حاکی است البته احتیاجی نیست مطلبی را که خود سروردان من از من بهتر مطلع هستند یادآور شوم، نمونه کوچکی از بشردوستی و صلح‌خواهی رهبر ما همان تشکیل لژیون خدمتگزاران بشر است (صحیح است) و این مطلب بدان پایه شایان اهمیت است که اکنون در سازمان ملل مطرح خواهد شد. بیائیم ورق بزنیم و دو خبر مصادف همدیگر را از لحاظ زمان مقایسه کنیم. در یک جا سران سه کشور دوست ترکیه و ایران و پاکستان می‌نشینند و به مأمورین اجرائی توصیه اکید می‌کنند که در بسط و توسعه اقتصادی و تجاری باید بکوشید و چند ساعت بعد از رادیوها می‌شنویم که در آن منطقه عربی خاورمیانه دو کشور عربی به سبب اختلافات داخلی قطع رابطه تجاری می‌کنند. در خاتمه عرایضم اجازه می‌خواهم از زبان ملت ایران که یقین دارم همه نمایندگان محترم در این بیان هم عقیده هستند نسبت به ریاست جمهوری ترکیه و دولت و ملت همسایه عزیز ما نسبت آنچنان پذیرائی و احترام شایسته‌ای که شایسته رهبر ما بود ابراز داشتند تشکر بکنیم (صحیح است ـ احسنت) و اعلام بکنیم که این دوستی‌ها متقابل است، در هر جائی که پای شاهنشاه ما وارد می‌شود آن ملت ابراز احساسات می‌کنند و تمام ملت ایران این احساسات را مدیون آن ملت متقابلا خواهند بود. (احسنت ـ احسنت)
- تصویب صورت‌جلسه
۳- تصویب صورت‌جلسه
رئیس ـ راجع به صورت جلسه دفعه گذشته نظری نیست؟ (اظهاری نشد) صورت جلسه تصویب می‌شود.
- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای کشاورزیان معاون وزارت پست و تلگراف و تلفن
۴- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای کشاورزیان معاون وزارت پست و تلگراف و تلفن
رئیس ـ وارد شور می‌شویم آقای کشاورزیان بفرمائید.
کشاورزیان (معاون وزارت پست و تلگراف و تلفن) ـ با اجازه مقام ریاست و نمایندگان محترم چون پست کشورهای متحده امریکای شمالی مقررات مربوط به مبادله امانات پستی بین کشورهای اتحاد پستی جهانی را نپذیرفته و برای مبادله امانات و مرسولات با قیمت اظهار شده با سایر کشورها مبادرت به عقد موافقت‌نامه‌های دو جانبه می‌نماید و نظر به اینکه مبادله امانات و مرسولات با قیمت اظهار شده بین دو کشور با توجه به توسعۀ فراوانی که در روابط پستی دو کشور وجود دارد به علت اینکه قرارداد دو جانبه بین دو کشور موجود نیست با مشکلات زیاد مواجه است لذا ماده واحده در مورد مبادله امانات و مرسولات پستی با قیمت اظهار شده بین ایران و کشورهای متحده امریکای شمالی را تقدیم داشته و استدعای تصویب آن را می‌نمایم.
رئیس ـ لایحه به کمیسیون‌های مربوط ارجاع می‌شود.
- طرح گزارش شور اول کمیسیون دارائی راجع به لایحه توسعه شبکه تلویزیونی در شهرستان‌ها
۵- طرح گزارش شور اول کمیسیون دارائی راجع به لایحه توسعه شبکه تلویزیونی در شهرستان‌ها
رئیس ـ گزارش شور اول لایحه توسعه شبکه‌های تلویزیونی در شهرستان‌ها مطرح است قرائت می‌شود.
گزارش شور اول از کمیسیون دارائی به مجلس شورای ملی
کمیسیون دارائی در جلسۀ ۲ اسفند ماه ۱۳۴۸ با حضور نمایندگان دولت لایحه شمارۀ ۴۱۲۱۴ ـ ۱۳ /۱۱ /۱۳۴۸ راجع به توسعه شبکه‌های تلویزیونی در شهرستان‌ها را که به شمارۀ ۱۱۱۶ چاپ گردیده مورد رسیدگی قرار داد و عیناً تصویب کرد.
اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مادۀ واحده ـ به منظور توسعه شبکه دستگاه‌های فرستنده تلویزیونی در شهرستان‌ها به دولت اجازه داده می‌شود که از هر دستگاه گیرنده تلویزیونی که در داخل کشور ساخته می‌شود مبلغ دو تا سه هزار ریال به تناسب بها و کیفیت دستگاه گیرنده از کارخانه‌های سازنده دریافت نماید وجوه حاصل از اجراء این قانون منحصراً به مصرف توسعه شبکه و بهره‌برداری از دستگاه‌های فرستنده تلویزیونی در شهرستان‌ها خواهد رسید.
مخبر کمیسیون دارائی ـ علی اکبر دانشمند.
گزارش شور اول از کمیسیون اطلاعات به مجلس شورای ملی
کمیسیون اطلاعات در جلسۀ ۸ اردیبهشت ماه ۱۳۴۹ با حضور نمایندگان دولت لایحه مربوط به توسعه شبکه‌های تلویزیونی در شهرستان‌ها را مورد رسیدگی قرار داد و مصوبه کمیسیون دارائی را در این مورد تأیید و تصویب کرد.
اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون اطلاعات ـ دکتر وحیدنیا.
رئیس ـ کلیات لایحه مطرح است آقای مؤید امینی بفرمائید.
مؤید امینی ـ با اجازه مقام ریاست مسئله‌ای که در مورد تلویزیون و توسعه شبکه تلویزیون در شهرستان‌ها می‌خواهم به عرض همکاران محترم برسانم مسئله‌ای است که در کمیسیون اطلاعات به طور مشروح مطرح شد و با حضور آقای معاون وزارت اطلاعات همۀ صحبت‌ها را کردیم و از آقای قوام صدری معاون محترم وزارت دارائی خواهش کردیم که یک آمار دقیق در این مورد بیاورند و در کمیسیون مطرح شود که ببینیم آیا این سه هزار ریالی که از مردم شهرستان‌ها می‌خواهند بگیرند تکافوی تأسیس تلویزیون و توسعه تلویزیونی در شهرستان‌ها را خواهد داد یا نه؟ بنده مقدمتاً باید به عرض برسانم با کمال تأسف شنیده‌ام این قانون که هنوز در مرحله طرح است و به تصویب مجلس نرسیده و آقایان مشغول بررسی آن هستند در شهر رشت اجرا شده، من نمی‌دانم ما چه عجله‌ای داریم که به این ترتیب قانون به مجلس بیاید، و چه اصراری هست برای این کار قانونی که به کمیسیون آمده و هنوز از تصویب مجلس نگذشته در بعضی از شهرستان‌ها به موقع اجرا بگذارند این چه مسئله‌ای است که و به چه مناسبت باید اینطور باشد که الان از مردم رشت و بندر پهلوی و سایر شهرستان‌هائی که در آنجا شبکه تلویزیونی برقرار شده و افتتاح کرده‌اند سیصد تومان پول بگیرند به عنوان اینکه می‌خواهند تلویزیون داشته باشند از همه بالاتر از مردم این شهرستان‌ها هم ده تومان به عنوان عوارض می‌گیرند در خود تلویزیون تهران که این مطلب را نشان داد بنده دیدم آن خانم رشتی به آن آقای رشتی گفتند این چه تبعیضی است که روا می‌دارید آیا از شما در تهران هم این ۱۰ تومان را می‌گیرند که از ما می‌گیرند، البته این گفتگوئی بود که بین رپرتر تلویزیون و آن آقا مطرح شد. در کمیسیون اطلاعات همه آقایان بودند و آقای فروتن هم تشریف داشتند مثل اینکه الان در مجلس نیستند این مسئله مطرح شد، از نظر ما و از نظر همه نمایندگان محترم محتویات تلویزیون مهم است، آنچه که به عنوان برنامه در معرض دید مردم گذاشته می‌شود مهم است، تلویزیون در دنیا یک عامل مهم تعلیم و تربیت است، حتی می‌تواند از نیمکره غربی به نیمکره شرقی و از این طرف دنیا به آن طرف دنیا تمام دروس دانشگاهی را نشان بدهند و این موضوع این قدر اهمیت پیدا کرده که ملاحظه فرمودید آمدن فضانوردان آپولو را به چه نحو خوبی نشان دادند، این یک وسیله بسیار عالی است که باید از آن به حد اعلی استفاده بشود از نظر تعلیم و تربیت و از نظر نشان دادن تحولات بسیار عالی که در مملکت ما انجام شده، بنده هرگز ندیدم این تلویزیون ملی ما بندرعباس را که اینقدر تعریف از ترقیاتش می‌کنند و اینقدر توسعه پیدا کرده و میلیون‌ها تومان برای ساختن این بندر خرج شده آنطور که هست نشان بدهد بنده که نرفتم به بندرعباس واقعاً ببینم بندرعباس چه جور جائی است، شما ملاحظه بفرمائید برای خاطر یک چای شهرزاد چه فیلم عالی و بی‌نظیر درست می‌کنند و نشان می‌دهند و پدر مردم را هم درمی‌آورند با این چای شهرزاد یکی پیدا شده مغز مبتکر خودش را به کار انداخته و دوچای را با هم مخلوط کرده آن وقت مردم مجبورند یک ربع تمام این برنامه‌ها را تماشا و این قیافه را نگاه کنند بنده نمی‌خواهم عرض کنم چرا اینها پول خرج می‌کنند بنده اعتراضی ندارم به این نحوه تبلیغ، پول خرج می‌کنند و فیلم خوب برمی‌دارند ولی تلویزیون که تنها منبع تبلیغاتی نیست، تلویزیون همه‌اش این نیست که اشاعه بدآموزی بکنند. بنده شواهد و دلایل دارم. عرض می‌کنم یک فیلمی در تلویزیون نشان می‌دهند که هنوز ناتمام است به نام پیتون پلیس بنده کتابش را خوانده‌ام، مترجم محترمش هم سواد درستی نداشته و در جائی نوشته به حضرت عباس قسم حالا بنده نمی‌دانم نویسنده امریکائی چطور می‌نویسد به حضرت عباس قسم، به هر حال این جمله در کتاب فارسیش آمده است، در این کتاب که به شکل فیلم درآمده می‌خواهد ثابت کند تا آنجا که بنده نگاه کردم یک مرد میلیونری که صاحب تنها کارخانه شهر است هر تصمیمی بگیرد می‌تواند اجرا بکند. آدم‌کشی، اشاعه فحشا، به هر شکلی که بخواهد، و نظایر اینها و خدا شاهد است که جز این هیچ چیزی نشان نمی‌دهد و مرتب هم آدم‌کشی می‌کنند به دستور همان مرد میلیونر مردم را تحریک می‌کنند، این درست نیست، مگر فیلم قحطی است که در مملکت ما این فیلم را نشان می‌دهند عرض کردم تلویزیون یک وسیله عالی برای تعلیم و تربیت است شما همه مملکت را می‌توانید به وسیله این تلویزیون نشان بدهید، این همه کارهای خلاقه که در این مملکت شده کارخانجات پتروشیمی، جزیره خارک با تمام تأسیساتی که در آن شده، بنده ندیدم جزیره خارک را با تجهیزات و اهمیت خاصی که پیدا کرده به مردم نشان بدهند، شما خارک را دیده‌اید؟ نه، این تلویزیون را باید مهارش کرد که برود روی ادبیات ایران روی موسیقی ایران و کارهای خوبی که می‌شود، برنامه تهیه بکند، یک غرب‌زدگی عجیبی در تلویزیون می‌بینیم، یک عده آقایان که موی سرشان را تا نیمه صورتشان پائین آورده‌اند فکر می‌کنند در این مملکت هر کاری که دلشان بخواهد می‌توانند بکنند عرض کنم موسیقی را می‌خواهند نشان بدهند می‌بینیم که موسیقی فرنگی است از شاعر می‌خواهد صحبت بشود از یک شاعر فرنگی است نقاشی می‌خواهند نشان بدهند نقاش فرنگی است اینکه نشد آقا، تا پریروز که بدیع‌الزمان فروزانفر در ایران مرد هیچ‌کس از او تجلیلی آنچنان که باید بکند نکرده بود هیچ آثارش را در جایی دیدید؟ خوب چه اشکالی داشت که زندگی این استاد را نشان می‌دادند یک مسائلی است که به آن توجه نمی‌شود از همه بالاتر ما از هر دستگاه تلویزیونی سیصد تومان می‌گیریم که شبکه دائر کنیم بنده می‌خواهم از معاون محترم وزارت دارائی سؤال کنم این سیصد تومان برای توسعه شبکه‌های تلویزیونی تکافو می‌کند؟ حتماً تکافو نخواهد کرد و بعد می‌بینید یک بودجه چند میلیونی می‌آورند و باید تصویب بفرمائید برای توسعه شبکه‌های تلویزیونی من استدعا می‌کنم یک طوری این مسائل را حل نمائید که هر کس خیال نکند هر کاری بخواهد می‌تواند بکند، بنده استدعا می‌کنم این مسئله را توجه بفرمائید من فکر نمی‌کنم در دنیای امروز کسی مخالف توسعه شبکه تلویزیونی باشد این مهم‌ترین عامل تعلیم و تربیت است ولی این مسائل در دنبالش هست ما نباید تلویزیون را وسیله بدآموزی و خدای نکرده وسیله انحطاط اخلاقی کنیم باید آقای معاون وزارت اطلاعات در مورد خودشان و آقای معاون وزارت دارائی در مورد خودشان بیایند توضیح بدهند که این مسائل مورد توجهشان هست یا نیست؟ آقای معاون وزارت اطلاعات باید بفرمایند کنترلی در دستگاه تلویزیون دارند یا نه؟
دکتر رهنوردی ـ تلویزیون ملی خدمات بسیار خوبی کرده.
مؤید امینی ـ بنده نگفتم خدمت نکرده گفتم تلویزیون ملی باید برنامه‌هائی در جهت مصالح اجتماعی و تعلیم و تربیت مردم اجرا بکند.
دکتر رهنوردی ـ بنده هم دارم عرض می‌کنم که همینطور است (زنگ رئیس).
مؤید امینی ـ شما بی‌خود عرض می‌کنید.
رئیس ـ آقای دکتر رهنوردی بگذارید به صحبتشان ادامه بدهند.
مؤید امینی ـ باید دید که به مردم خدمت می‌کند یا نه.
دکتر رهنوردی ـ خدمت می‌کند شما نمی‌دانید.
مؤید امینی ـ بنده می‌دانم.
دکتر رهنوردی ـ شما نمی‌توانید خدمات آنها را ندیده بگیرید.
رئیس ـ آقای دکتر رهنوردی صحبت ناطق را قطع نکنید بعد بیائید صحبت کنید.
دکتر رهنوردی ـ تخطئه کردن خدمت مردم درست نیست.
مؤید امینی ـ شما هم تشریف بیاورید پشت تریبون مطالبتان را بفرمائید بنده خدمت مردم را تخطئه نکردم هر کس خدمت کند باید گفته بشود مسأله این است که دستگاه تعلیم و تربیت را نباید وسیله بدآموزی قرار داد.
(دکتر رهنوردی ـ بنده هم قبول دارم) اگر قبول دارید دیگر چه می‌فرمائید به هر حال داشتم عرضم را می‌کردم جمله معترضه‌ای پیدا شد واقعاً باید در این دستگاه از نظر مشورت و از نظر مصلحت اجتماع یک کاری بکنید که این دستگاه بهتر بچرخد توجه بفرمائید همین پریروز که شاهنشاه آریامهر به جنوب تشریف بردند آیا نمی‌شد بهترین فیلم را برای تلویزیون تهیه کرد و برای مردم نشان داد یک فیلم دو سه دقیقه‌ای ردیف کردند و نشان دادند تمام شد و رفت. آقا شخص اول مملکت ما تشریف می‌برند به جنوب تمام مسائل را می‌بینند تمام جاهائی که ترقی کرده تعالی کرده همه این مسائل را بررسی می‌کنند شما فقط فیلمی نشان می‌دهید یا یک دقیقه یا دو دقیقه اینکه درست نیست بعد این را قطع می‌کنند و با عجله تمام فیلم آلفرد هیچکاک را نشان می‌دهند که چه جور آدم می‌کشند و مردم هم یاد می‌گیرند اگر درست نمی‌گویم تشریف بیاورد جواب بدهید.
دکتر دهنوردی ـ بنده به موقع می‌آیم جواب می‌دهم.
مؤید امینی ـ تشریف بیاورید جواب بدهید این مسائل را باید جدی بگیریم این مسائل نباید شوخی گرفته شود باید بررسی شود و گفته بشود بنده شخصاً قول شرف می‌دهم که هیچ نظری یا غرضی در این گفته‌هائی که می‌گویم ندارم جز اینکه دلم می‌خواهد کارکنان تلویزیون ملی هم در کار خودشان موفق بشوند، ادبیات ایران و تاریخ ایران و ترقیات ما را نشان بدهند و مملکت خودشان را از طریق تلویزیون بشناسانند کسی مخالف این کارها نیست «یکی از رفقای هم مسلک من یادداشتی نوشته» تردیدی نیست که آقای مهندس قطبی به طور کلی کار خودشان را می‌کنند و تردیدی نیست علاقمندی کامل هم دارند ولی این دستگاهی است که هر روز و هر دقیقه و هر ثانیه با چشم مردم سر و کار دارد این ممکن است بدترین وسیله بدآموزی باشد و ممکن است بهترین وسیله و عالی‌ترین وسیله تعلیم و تربیت و آموزش باشد این را باید گفت و بررسی کرد ولی معایبش را گفت هزاران معایب ممکن است در کار پیدا شود باید معایب را برطرف کرد.
رئیس ـ آقای قوام صدری بفرمائید.
قوام صدری (معاون وزارت دارائی) ـ با اجازه مقام ریاست بنده ناگزیرم راجع به یک مطلبی که صورت خاصی پیدا کرده بود اینجا مطالبی به استحضار برسانم لایحه‌ای که تقدیم مجلس شده است مادامی که تصویب نشود و تا کلیه مراحل را طی نکند و به توشیح و صحه ملوکانه نرسد و مدت قانونی‌اش نگذرد قابل احراء نیست و هیچ قوه و هیچ مقامی قدرت اجرای چنین لایحه‌ای را که هنوز در مجلس مطرح است ندارد آنچه که در مورد شهر رشت به عرض نماینده محترم رسیده است تصمیمی بوده است که انجمن شهر رشت برای پیش‌برد و توسعه کار هنری و فرهنگی اهالی رشت گرفته است و عوارضی که وضع کرده‌اند بر اساس اختیاراتی بوده است که به موجب قانون انجمن‌های شهر دارند تصمیمی گرفته‌اند تصویب شده اجراء کرده‌اند و این آن چیزی است که در شهر رشت عمل شده است. (فضائلی ـ به موجب کدام ماده از قانون انحمن‌های شهر؟) (فرهادپور ـ کی بهشان چنین اختیاری داده شده؟) به هر حال تصمیم انجمن شهر است نه اجرای این قانون که به مجلس تقدیم شده (فضائلی ـ شما در خود وزارت دارائی این مسأله را چه جور تجزیه و تحلیل می‌کنید که انجمن شهر عوارضی بگیرد این کار مجوز ندارد) در مورد تکافوی این درآمد هم در کمیسیون به عرضشان رساندیم که توسعه شبکه تلویزیونی کشور خیلی بیش از این درآمدها خرج دارد و از منابع درآمد عمرانی کشور هم استفاده خواهد کرد از این منبع درآمد هم که یکی از منابع است استفاده می‌کنند البته کمکی است که برای اینکار در نظر گرفته می‌شود این مطلبی بود که بنده باید در مورد مالیات عرض می‌کردم اگر اجازه بفرمائید در مورد برنامه کار تلویزیونی هم توضیحاتی به عرض برسانم چون روزی که در کمیسیون در حضورشان بودم مطالبشان را فرمودند بنده با دستگاه تلویزیون در میان گذاشتم آنها توضیح دادند که به عرض برسانم که این دستگاه تلویزیون با هشت ساعت برنامه در تلویزیون که اگر ضربدر استودیوهای ما بشود در ۲۴ ساعت از ۶۸ تا ۷۰ ساعت برنامه تلویزیون است که این برنامه‌ها یک برنامه نمی‌تواند بشود تمام آنچه را که جناب آقای مؤید امینی فرمودند در طی برنامه‌های مختلف و ساعت‌ها مختلف برنامه‌های تلویزیونی اجرا و منعکس می‌شود حالا تلویزیون شانس نداشته است که آن برنامه‌های مورد نظر جناب آقای مؤید امینی که روی صفحه تلویزیون هست و در معرض نمایش هست در آن ساعتی باشد که ایشان تلویزیون را ملاحظه می‌فرمایند بنده تصمیم گرفتم همان روز هم قرار شد یک صورت تفصیلی از برنامه‌های تلویزیونی را بیاورم حضورشان تقدیم کنم به ویژه بعد از ادغام شدن تلویزیون یعنی یکی شدن دو دستگاه تلویزیون بسیاری از برنامه‌ها که از لحاظ تربیتی مضر تشخیص داده می‌شد از برنامه تلویزیون حذف شده و در برنامه‌ها تغییرات زیادی داده شده برنامه خبری که گذاشته می‌شود با برنامه توضیحی و هنری خیلی فرق دارد اگر فیلم تشریف‌فرمائی شاهنشاه را ملاحظه فرمودید آن برنامه خبری است ولی همین موضوع گاهی اوقات نیم ساعت روی پرده است و متأسفانه مثلاً تصادف نکرده که جنابعالی در آن ساعت تلویزیون را ملاحظه بفرمائید اصولاً توجه بفرمائید که تلویزیون برای یک ملتی که از دستجات و طبقات و سلایق مختلف با معلومات مختلف و در سطوح مختلف تهیه می‌شود هیچ‌گاه هیچ تلویزیونی در هیچ کجای دنیا هنوز نتوانسته است موفق باشد و بتواند رضایت تمام آحاد مردم را در تمام طبقات برای برنامه‌هایش جلب بکند بنده تمام آنچه را که فرمودید البته این یک انتقاد است بنده انتقادات را ابلاغ کردم به تلویزیون ضمن اینکه خیلی تشکر کردند رئیس تلویزیون اعلام داشت که ما همیشه آماده هستیم که تذکرات، توضیحات، راهنمائی‌های همه مردم به ویژه نمایندگان محترم را در اختیار بگیریم تا آنجا که قدرت‌های فنی و مقتضیات فنی تلویزیون چون آنها هم امکاناتی دارند کارهائی دارند که با برنامه‌هایشان باید تطبیق بکند تا آنجا که میسر باشد در اصلاح و پیش‌برد نظرات و انجام مقاصد آقایان انجام می‌شود عرضی ندارم (احسنت).
رئیس ـ آقای فرهادپور بفرمائید.
فرهادپورـ شک نیست که همه همکاران محترم این توجه را دارند که استفاده از طول موج رادیو و تلویزیون این خاصیت را دارد که یک فکری را اگر خوب یا بد باشد دامنه اشاعه آن را وسیع‌تر می‌کند و در یک محیط بازتری توسعه می‌دهد استفاده از این دو وسیله در پیشرفته‌ترین کشورهای دنیا که از نظر فرهنگی حتی به حد اعلای پیشرفت رسیده‌اند و شاید ضرب بی‌سوادی آنها بسیار کم باشد هنوز مورد کمال استفاده است چه برسد به کشورهائی که هنوز از نظر فرهنگی آن پیشرفت کافی را نکرده‌اند و استفاده از وسایلی که می‌تواند به طریق سمعی و بصری مردم را راهنمائی و ارشاد بکند و به آنها خوبی بیاموزد بسیار مفید و به جاست بنابراین استفاده از دستگاه‌های رادیوئی و تلویزیونی به خصوص تلویزیون که از نظر ذوق جامعه به تصویر توأم است و حالت سمعی و بصری کامل دارد و تأثیر خیلی بیشتر روی بینندگان یا بینشگران می‌گذارد اینها اصطلاحات مختلفی دارند بنده نمی‌دانم کدامش صحیح است ولی به هر حال کسانی که از طریق تلویزیون از برنامه‌ها استفاده می‌کنند برنامه اگر خوب باشد البته می‌تواند حد اعلای تأثیر خوبی را بگذارد برنامه اگر خوب نباشد می‌تواند حد اعلای تأثیر بدی را بگذارد بنده هم با تأیید فرمایشات همکار و دوست عزیزم جناب آقای مؤید امینی باید عرض کنم ضمن قبول پیشرفت کلی در امر برنامه‌های تلویزیونی باید قبول کنیم که هنوز در این راه به مرحله کمال نرسیده‌ایم و هنوز آنطور که باید و شاید از این وسیله مدرن و جدید که می‌تواند ما را به بهترین صورت به نتایجی عالی برساند استفاده کامل نکرده‌ایم دستگاه‌های اطلاعاتی ما رادیو یا تلویزیون با همه زحمتی که می‌کشند هنوز توفیق آن را پیدا نکرده‌اند آنطوری که در شأن برنامه‌های انقلابی ملت ایران است و در شأن پیشرفت‌هائی است که تحت سرپرستی و راهنمائی و ارشاد رهبر بزرگ مملکت به آنها دست یافته‌ایم آنها را به مردم داخل و خارج مملکت عرضه کنند بنده زحمات ارزنده اولیاء تلویزیون ملی را ندیده نمی‌گیریم به شرطی که اولیای محترم این امور هم این انصاف را داشته باشند و قبول کنند که هنوز در کارشان نواقصی باقی است که با گفتن همین مطالب بایستی به جبران آن کوشش کنند بنده این فرصت را مغتنم می‌شمارم و عرض می‌کنم از این دستگاه‌هائی که در مملکت داریم و برنامه توسعه وسیع آن را هم داریم هنوز استفاده کامل نکرده‌ایم در همین استفاده‌ای هم که می‌شود نظر بنده پاره‌ای معایب و نواقص هست به عنوان نمونه یک مطلب کوچک را عرض می‌کنم جناب آقای مؤید امینی راجع به نوع فیلم بدآموز و به آموز صحبت کردند بنده خواستم یک کلمه کوچک عرض کنم که ساعت نشان دادن فیلم هم در جامعه مؤثر است شما وقتی بین ساعت ۱۰ و ۱۲ شب برای یک بچه‌ای که در کلاس ابتدائی است فیلم سینمائی می‌گذارید یا هر شب پدر و مادر باید بچه را با کتک بخوابانند یا بچه تا ساعت ۱۲ باید بیدار باشد صبح به مدرسه نرود این مسأله‌ای است خیلی کوچک و خیلی پیش پا افتاده توجه به این مسائل کوچک به عقیده بنده از خیلی از اشتباهات جلوگیری می‌کند اما از این لایحه بنده خیلی خوشحال شدم وقتی می‌بینم که برنامه توسعه برای شبکه‌های تلویزیونی مملکت هست چون تأثیر برنامه‌ها را البته اگر با دقت و مطالعه تنظیم شده باشد از طریق تلویزیون به مراتب بیشتر می‌دانم تا از طریق رادیو و این توسعه شبکه به نظر بنده بسیار مفید است اما در اینجا روی سخن و عرض من با معاون محترم وزارت اقتصاد است چون در این مسأله یک جنبه مصرف می‌خواهد به این معنی که اگر شما دستگاه فرستنده به وجود نیاورید آن کارخانه‌ها مشتری و خریدار نخواهند داست به این دلیل من عقیده دارم که شبکه تلویزیونی مملکت توسعه‌اش باید به خرج کارخانجات سازنده تلویزیون در ایران باشد اینها برای بازاریابی خرج می‌کنند برای فروش تبلیغ می‌کنند شما مشتری به وجود می‌آورید اگر شما دستگاه فرستنده تلویزیون به وجود نیاورید مثلاً در شهر رشت هیچ‌کس تلویزیون نمی‌خرد که با قانون یا بی‌قانون متناسب با وظیفه انجمن شهر یا خلاف وظیفه انجمن شهر پولی گرفته شود (در این هنگام برق مجلس قطع شد) (دکتر مدرسی ـ آقای فرهادپور ـ تأمل بفرمائید تا برق روشن شود) اگر برق وزارت آّب و برق کم نور است خوشوقتم که خداوند آن عنایت را به بنده کرده است که عرایض بنده به سمع همکاران می‌رسد و اقلیت با صرف انرژی بیشتر کمی انرژی برق را جبران می‌کند. به نظر من هر دستگاه فرستنده‌ای که تلویزیون ملی ایران به وجود می‌آورد و توسعه می‌دهد بازار فروش مستقیمی برای چندین هزار دستگاه گیرنده فراهم می‌کند که اگر این فرستنده نبود به آن گیرنده‌ها احتیاجی نبود به این مناسبت بنده خواستم عرض کنم که در این زمینه لایحه بایستی به صورت مورد توجه قرار بگیرد که اولاً مخارج توسعه شبکه تلویزیونی مملکت حالا که ساخت دستگاه‌های گیرنده ما را به صورت مونتاژ و جنبه انحصاری در داخل مملکت درآورده‌ایم که به یک یا چند کارخانه مونتاژ کننده اجازه کار داده‌ایم.
دکتر معتمد وزیری (معاون وزارت اقتصاد) ـ به ۱۸ کارخانه مونتاژ تلویزیون در ایران اجازه کار داده شده.
فرهادپور ـ حالا که این کار را به ۱۸ کارخانه مونتاژ کننده واگذار کرده‌ایم به نظر من این مخارج را آنها باید متحمل بشوند (ریگی ـ آنها مالیات بر درآمد می‌پردازند) بنده توضیجاتی که عرض کردم نمی‌دانم مورد توجه جنابعالی قرار گرفت یا نه هر دستگاهی را که ما ایجاد می‌کنیم هر فرستنده‌ای را که ما به وجود می‌آوریم برای آنها بازار فروش ایجاد می‌کنیم ما هم سهم خودمان را از این سرمایه‌گذاری می‌خواهیم اگر این رقمی که می‌گیرید کافی است عرضی ندارم اگر کافی نیست از کارخانجات مونتاژ کننده و سازنده باید بیشتر بگیرید ولی به این شرط که این ارقام در قیمت تثبیت قیمت‌ها که شما می‌گذارید برای مصرف کننده اثر نگذارد این رقمی است که فقط تولید کننده بایستی بپردازد به همین جهت پیشنهادی تقدیم کرده‌ام که در شور دوم انشاءالله مورد توجه قرار خواهد گرفت.
رئیس ـ آقای دکتر رهنوردی بفرمائید.
دکتر رهنوردی ـ بنده شخصاً عقیده داررم همانطور که در دوره بیست و یک یا اوائل دوره بیست و دوم عرض کردم دستگاه تلویزیون ایران را یک عده از جوانان این مملکت که بارها نمایندگان محترم درباره جوان‌هائی که در خارج تحصیل کرده‌اند و باید به این مملکت جذب بشوند در راه عمران و پیشرفت مملکت خدمت بکنند اداره می‌کنند و دستگاه تلویزیون با کمال نظم و ترتیب این جوان‌ها را دور خودش جمع کرده و فعالیتی که می‌کند وجداناً و انصافاً در خور قدردانی است شما برنامه آپولوی ۱۳ را ملاحظه فرمودید که چقدر دقیق و خوب انجام گرفت ملاحظه بفرمائید اعلی‌حضرت شاهنشاه آریامهر ساعت ۵ به ترکیه وارد می‌شوند ساعت ۷ در اینجا تمام گزارشات به طور دقیق به اطلاع ملت ایران می‌رسد و فیلم آن را نمایش می‌دهند از طرفی برنامه‌هائی که می‌گوئید ممکن است یک برنامه خوبی نباشد هیچ عرضی ندارم ممکن است مثلاً فیلم پیتون پلیس را عده‌ای از دوستان خوششان نیاید بنده می‌خواهم عرض کنم این برنامه فوق‌العاده طرفدار دارد به علاوه شما به برنامه‌های علمی و آموزشی که می‌گذارند به این برنامه‌ها توجه بفرمائید برنامه‌های علمی از لحاظ دانشجویان و دانش‌آموزان مسابقاتی که می‌گذارند برنامه‌های آموزشی که انجام می‌دهند به هیچ عنوان انصاف نیست که انسان بیاید اینجا و نسبت به این اقداماتی که دارد می‌شود و توسعه‌ای که دارد پیش می‌آید ایران بگیرد. البته ایراداتی هست باید گرفت ولی نباید گفت تلویزیون ملی ایران خوب کار نمی‌کند عده‌ای جوان وطن‌پرست و شاه‌دوست دور هم جمع شده‌اند و با کمال علاقه و صمیمیت و وطن‌پرستی دارند خدمت می‌کنند چه از لحاظ ورزشی و چه از لحاظ فرهنگی و اجتماعی برنامه‌هائی دارند ملاحظه بفرمائید و مقایسه بفرمائید البته پرفکسیون در هیچ کاری وجود ندارد و خیلی مانده که ما از هر حیث تکمیل بشویم ولی آیا شما برنامه‌های تلویزیون‌های دنیا را دیده‌اید؟ بنده عقیده دارم که در این مکان مقدس در این جائی که نظر صائب نمایندگان محترم باید راهنمای مؤسسات دولتی و ملی بشود و در عین حال باید نسبت به افرادی که با کمال صمیمیت خدمت می‌کنند و در پیشرفت اهداف انقلاب اجتماعی ایران شریک هستند نباید کاری کرد که دلسرد بشوند البته در خود تلویزیون هم برنامه‌ای هست که تمام بینندگان می‌توانند انتقادات خودشان را بنویسند و ملاحظه می‌فرمائید که همان انتقادات هم در تلویزیون قرائت می‌شود و به آنها ترتیب اثر داده می‌شود بنده از توضیحاتی که نماینده محترم اقلیت در مورد پیشرفت کار و بهتر شدن کار آنها دادند تشکر می‌کنم و خواستم این موضوع را تذکر بدهم که بروید و ببینید که چه جوان‌هائی از کجا آمده‌اند و چقدر حقوق می‌گیرند و چقدر کار می‌کنند و چه برنامه‌هائی دارند امروز پیشرفت‌های ایران به وسیله همین تلویزیون به مردم نشان داده می‌شود. بروید ببینید در شهرستان‌ها مردم چقدر علاقمند هستند و ببینید که چقدر نسبت به پیشرفت اهداف انقلاب این تلویزیون کمک می‌کنند. بنده خواستم این را عرض کنم امیدوارم نمایندگانی که در این مورد آگاهی ندارند تشریف ببرند و ببینند و تصدیق کنند که این حرف‌هائی که بنده اینجا می‌زنم از صمیم قلب و با کمال صداقت است، خیلی متشکرم (احسنت).
رئیس ـ آقای رامبد بفرمائید.
رامبد ـ بهتر است قبل از اینکه از روی احساسات و تعصب دوستی‌های شخصی و با پشتیبانی دولت صحبت کنیم فراموش نکنیم که همه ما از رئیس محترم مجلس تا جوانترین نمایندگان هستیم (صحیح است) و دولت اگر دولت هر حزبی باشد دولت ایران است و نمایندگان هم از هر حزبی که صحبت می‌کنند نماینده ملت ایران هستند برق خاموش می‌شود این خاموشی نه به من مربوط است نه به آقای دکتر مهدوی، نه من چون در حزب مقابل هستم باید از این موقعیت سوء استفاده بکنم و بگویم ... (در این هنگام برق روشن شد) (خنده نمایندگان) بلی در عین خنده این خاموش شدن برق مجلس، برق مجلسی که از چند جریان استفاده می‌کند و در تهران است حالا ببینید در سایر نقاط مملکت و در بیمارستان‌ها که عده‌ای در زیر عمل هستند چه می‌گذرد و این شرم‌آور است. ولی نه من باید از این پیش آمد سوء استفاده بکنم نه جناب آقای دکتر مهدوی به تعصب اینکه مثلاً مرحوم حاج امین الضرب مهدوی روزی کارخانه برق داشتند از برف دفاع کنند.
رئیس ـ جناب آقای رامبد این مطلب را خدمتتان عرض می‌کنم چون من خودم مهندس برق هستم این خاموش شدن برق به خارج مربوط نبود و یک اتصاف داخلی مجلس بود.
رامبد ـ پس بنده از کارپردازان مجلس تشکر می‌کنم (خنده نمایندگان) از جناب دکتر رهنوردی که نسبت به حسن جریان اداری و پیشرفت تکنولوژی در دستگاه تلویزیون ما مطالبی اطلاع داشتند و مجلس از جمله بنده را مطلع فرمودند سپاسگزارم همچنان‌که جنابعالی اطلاع دارید همه معتقدیم که از جوانان شایسته‌ای که تحصیل کرده‌اند و برگشته‌اند باید کمال استفاده بشود و کارهای خویشان مورد تشویق قرار بگیرد ولی تمام مملکت و تمام مسائل را نمی‌توان تحت‌الشعاع یک امر معینی قرار داد برنامه تلویزیون یک مملکت آن هم مملکت شاهنشاهی ایران نه تابع رویه تلویزیون‌های آمریکا قرار می‌گیرد نه آنکه چشم‌بسته از ممالک سوسیالیستی شرق تقلید می‌کند مادر ایران تلویزیون را ملی کردیم چرا؟ برای اینکه تلویزیون نباید و نمی‌تواند در یک اجتماعی که معتقدیم انقلاب کرده‌ایم معتقدم که می‌خواهیم از منابع مملکت همه استفاده بکنند فقط جنبۀ تجارتی داشته باشد نمی‌توانیم اجازه بدهیم تلویزیونی که از بودجه این مملکت سهمی دارد در اختیار حزب معینی قرار بگیرد نمی‌گویم قرار گرفته من‌باب مثال است حتی نمی‌توانیم اجازه بدهیم که منحصراً در اختیار دولت قرار بگیرد این تلویزیون باید هدف ملی داشته باشد و این هدف ملی را چگونه باید مشخص کنیم هدف ملی را نماینده صلاحیت‌دار سازمان‌های مسئول در تمام مملکت اعم از آموزش و پرورش، وزارت خارجه، ستاد ارتش، وزارت کشور، وزارت علوم الی آخر باید بنشینند مسئولیت قبول کنند که این تقسیم اوقات به چه مناسبت است هنر مورد احترام است ولی مملکت نمی‌تواند تمام موجودیت کشور را فدای هنر کند همچنان‌که نمی‌تواند هنر را کنار بگذارد که جنابعالی تغییر سمت داده‌اید و با حضور معاون وزارت اطلاعات مسائلی را مطرح فرمودید (قوام صدری مأموریت کمیسیون اطلاعات لود) در همه احوال این مسائلی را که عرض می‌کنم استدعا دارم جنبه بحث اقلیت با دولت یا به صورت تعصب حزبی و فقط تشریفات جلسه علنی خاتمه پیدا نکند اگر مطلبی دارید که ما اشتباه می‌کنیم بفرمائید توضیح بدهید و بگذارید هر دو مطلب را این جراید آنچنان که باید منعکس کنند جناب قوام صدری شما بهتر از من اطلاع دارید عواملی که موجب تقویت ملیت در یک قوم می‌شود یا برعکس به مرور ایام موجب تفرقه و بی تعصبی و فراموشی حقیقی ملیت می‌شود چیست؟ شمائی که می‌فرمائید برنامه‌های تبلیغاتی دولت خوب تنظیم می‌شود خواهش می‌کنم برنامه‌های مختلف رادیوهای ما را بردارید بخوانید ما نمی‌توانیم اجازه بدهیم رادیوی ۲۷ میلیون ایرانی را تابع یک نظریات و سیاست‌های خاصی برای از بین بردن موزیک و فرهنگ و ملیت ایران بکند من از شما خواهش می‌کنم آقای معاون وزارت اطلاعات همین الان تلفن کنید برنامه رادیو تهران در روز جمعه را بیاورند اینجا و بیائید پشت تریبون بخوانید تا بدانید که من چه می‌گویم و حرفم انتقاد از جوانانی که در پشت تلویزیون دارند انجام وظیفه می‌کنند نیست معذرت می‌خواهم که از مطلب دور شدم اعلانات یک فرستنده دولتی نمی‌تواند منحصراً به رقم درآمد مبتنی باشد یک دستگاه دولتی که از بودجه مردم تغذیه می‌کند با یک دستگاه منحصراً تجارتی فرق دارد وزارت بهداری شما هنوز موفق نشده با کنترل دقیق مواد غذائی را آنچنان‌که باید از دسترس متقلبان به دور نگه دارد ولی دستگاه‌های فرستنده شما چه می‌کند؟ موادی که مصرفش معلوم نیست که به نفع جامعه هست یا خیر تبلیغ می‌کند این پول را که می‌دهد آقای دکتر، فروشنده روی جنس می‌کشد و از مصرف کننده می‌گیرد یعنی دولت با پول ملت دستگاه واسطه‌ای می‌شود که تهیه کننده مواد تقلبی این دستگاه را به کار می‌گیرد و مواد تقلبی را بیشتر می‌فروشد باید در دستگاه شما کمیسیونی باشد باید در دستگاه شما مسئولیتی باشند که بدانند آنچه تبلیغ می‌کنند در اجتماع به طور نهائی چه نوع اثری می‌گذارد فرمودید با حقوق کم چون اطلاعی از حقوق اراد معینی در آن دستگاه ندارم قطعاً جنابعالی مطلع هستید که فرمودید و بنده هم تکذیب نمی‌کنم ما می‌توانیم خدمات متخصصین و اشخاص کم نظیر را با مبلغی که وجود و علم و خدمت آنها ارزش دارد بخریم ولی آقای دکتر معتمد وزیری ما نمی‌توانیم با از بین رفتن فئودالیته در شهرستان‌ها بیائیم خودمختاری اداری در هر تشکیلاتی به وجود بیاوریم تا در قصبه‌ای که دادگستری‌اش در یک خانه اجاره‌ای است بگوئیم بانک ملی چون پول مال خودش است ساختمان‌هائی چنان‌که می‌بیند بسازد. آقای دکتر همایونفر یادداشت نفرمائید خودتان بهتر می‌دانید استدعای من این است که پیش وجدانتان خودتان برگردید به وزارت‌خانه و ببینید احتیاجات با برنامه‌های فعلی، خرج‌های فعلی، قانون استخدام و نحوه استخدام فعلی آیا امکان می‌دهد که مردم نسبت به کارهای شما اعتقاد پیدا کنند یا خدا نکرده فکر کنند که هر دستگاهی وضعی مستقل دارد آن وقت نتیجه آنچنان خواهد شد که دیدیم (احسنت).
رئیس ـ نظر دیگری در کلیات لایحه نیست؟ (اظهاری نشد) به ورود در شور ماده واحده رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده واحده مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت می‌شود.
محترماً پیشنهاد می‌نماید ماده واحده توسعه شبکه‌های تلویزیون در شهرستان‌ها به شرح زیر اصلاح شود:
مادۀ واحده ـ به دولت اجازه داده می‌شود به منظور توسعه شبکه دستگاه‌های فرستنده تلویزیون در شهرستان‌ها از هر دستگاه گیرنده تلویزیون که در داخل کشور ساخته می‌شود مبلغ دو تا سه هزار ریال به تناسب قیمت و کیفیت دستگاه گیرنده طبق آئین‌نامه‌ای که به پیشنهاد وزارت اطلاعات و با نظر وزارت اقتصاد تهیه و تنظیم گردیده و به تصویب هیئت وزیران می‌رسد از کارخانه‌های سازنده دریافت نماید. وجوه حاصل از اجرای این قانون که در حساب مخصوص نگاهداری می‌شود منحصراً به مصرف توسعه شبکه و بهره‌برداری از دستگاه‌های فرستنده تلویزیون در شهرستان‌ها خواهد رسید.
با تقدیم احترام ـ حسن صائبی.
محترماً پیشنهاد می‌نماید تبصره زیر به لایحه توسعه شبکه‌های تلویزیونی اضافه شود.
- تبصره ـ وزارت اقتصاد مکلف است در تعیین قیمت فروش ترتیبی منظور نماید که مبالغ دریافتی به موجب این قانون به مصرف کننده تحمیل نشود.
با تقدیم احترام ـ فرهادپور.
محترماً پیشنهاد می‌نماید در ماده واحده مربوط به قانون توسعه شبکه‌های تلویزیونی مبلغ دو تا سه هزار ریال به یک هزار تا سه هزار ریال اصلاح گردد.
با تقدیم احترام ـ مرتضوی.
محترماً پیشنهاد می‌نماید چون مسئله توسعه شبکه تلویزیونی در شهرستان‌ها مطلبی است که در خود آن شهرستان نیز با توجه به آداب و رسوم ملی تحت نظر کمیسیونی متشکل از فرماندار یا استاندارد مدیر کل آموزش و پرورش، مدیر کل بهداشت و درمان و مدیر کل فرهنگ و هنر و غیره که می‌توانند ذی‌نظر باشند اداره گردد.
با عرض تشکر ـ بهبهانی.
رئیس ـ لایحه و پیشنهادها برای شور دوم به کمیسیون‌های مربوط ارجاع می‌شود.
- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون راه راجع به لایحه ایمنی راه‌ها و راه‌آهن و ارسال به مجلس سنا
۶- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون راه راجع به لایحه ایمنی راه‌ها و راه‌آهن و ارسال به مجلس سنا
رئیس ـ گزارش شور دوم لایحه ایمنی راه‌ها و راه‌آهن مطرح است قرائت می‌شود.
گزارش شور دوم از کمیسیون راه به مجلس شورای ملی
کمیسیون راه در جلسۀ بیستم اردیبهشت ماه ۱۳۴۹ با حضور نمایندگان دولت لایحۀ شمارۀ ۴۰۲۸۰ ـ ۲۷ /۱۰ /۱۳۴۸ راجع به ایمنی راه‌ها و راه‌آهن را که گزارش شور اول آن به شمارۀ ۱۲۲۹ چاپ گردیده با توجه به پیشنهادات مربوط برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و به شرح زیر به تصویب رسانید.
اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مادۀ ۱ ـ شاهراه به راهی اطلاق می‌شود که حداقل دارای دو خط اتومبیل رو برای هر طرف رفت و برگشت بوده و جانبین آن به نحوی محصور و دو طرف مزبور در تمام طول شاهراه از هم کاملاً مجزا و ارتباط آنها با هم فقط به وسیله راه‌های فرعی که زیر یا بالای شاهراه عبور کند تأمین شود و هیچ راه دیگری آن را قطع ننماید.
مادۀ ۲ ـ هر شاهراه که با خصوصیات فوق ساخته شده یا بشود از تاریخی که وزارت راه اعلام نماید مشمول مقررات این قانون می‌باشد.
مادۀ ۳ ـ وزارت راه مکلف است که در هر شاهراه حداقل و حداکثر سرعت متناسب با آن را با نصب علائم مشخص نماید و همچنین کلیه علائم مربوط به مقررات رانندگی و محل‌های توقف مجا و سایر علائم لازم را که برای پیشگیری از خطرات احتمالی تصادف لازم است در طول راه برای اطلاع رانندگان نصب نماید.
مادۀ ۴ ـ ورود و عبور عابرین پیاده و انواع وسائط نقلیه غیرمجاز و عبور دادن دام در شاهراه‌ها و همچنین توقف وسائط نقلیه در خطور عبور ممنوع است.
هر گاه به جهات مذکور حادثه‌ای واقع شود که منجر به ضرب یا جرح یا قتل یا خسارت مالی گردد راننده مجاز وسیلۀ نقلیه مجاز به حرکت در شاهراه نسبت به موارد فوق مسئولیتی نخواهد داشت ولی در هر حال مکلف است در صورت بروز حادثه وسیله نقلیه را در منتهی‌الیه سمت راست عرض شاهراه به نحوی که موجب انسداد راه نگردد متوقف نموده مراتب را به مأمورین انتظامی اطلاع دهد.
عدم مسئولیت راننده مذکور مانع استفاده شخص ثالث از مقررات بیمه نخواهد بود.
- تبصره ـ وزارت راه مکلف است محل‌های توقف ضروری مجاز وسائل نقلیه در طول شاهراه‌ها را ایجاد نماید.
مادۀ ۵ ـ دولت می‌تواند با تصویب کمیسیون‌های راه و دارائی مجلسین برای شاهراه‌ها عوارض متناسب تعیین و وصول نماید.
مادۀ ۶ ـ ایجاد هر گونه مستحدثات یا درختکاری یا زراعت یا اقدام به حفاری در حریم قانونی شاهراه‌ها و راه‌های اصلی و فرعی و راه‌آهن که میزان هر یک به طریق و وسائل متناسب مشخص و از طرف وزارت راه آگهی می‌شود بدون اجازه وزارت راه ممنوع است.
- تبصرۀ ۱ ـ وزارت راه مکلف است با حضور نماینده دادسرا و در نقاطی که دادسرا نباشد با حضور نماینده دادگاه بخش این قبیل مستحدثات یا درختکاری و یا زراعت و حفریات را ضمن تنظیم صورت مجلس راسا قلع و آثار تجاوز را محو نماید.
- تبصرۀ ۲ ـ اشخاص ذینفع می‌توانند به مراجع دادگستری مراجعه نمایند دادگاه خارج از نوبت به این‌گونه پرونده‌ها رسیدگی نموده و حکم لازم را صادر می‌نماید.
مادۀ ۷ ـ هر گاه در طول خطوط راه‌آهن از طرف رانندگان وسائل نقلیه راه‌آهن بر اثر سوانح رانندگی وسائل مزبور قتل یا جرح یا ضرب واقع شود باید وسیله نقلیه متوقف گردد و ضمن مبادرت به کمک‌های نخستین در مورد مجروحین و مصدومین صورت‌مجلس در محل حادثه به وسیله مأمورین انتظامی راه‌آهن و مأمورین مربوط راه‌آهن تنظیم و پس از تحقیقات اولیه از راننده و مطلعین در صورتی که به سبب حادثه جسد یا اجسام دیگری روی خط راه‌آهن قرار گرفته و مانع عبور قطار و وسائل نقلیه راه‌آهن باشد مأمورین پلیس انتظامی راه‌آهن آن را به محاذات محل به خارج خط در نقطه مناسبی انتقال داده و بلافاصله قطار و وسیله نقلیه را حرکت دهند.
مأمورین پلیس انتظامی راه‌آهن موظفند آثار و علائم موجود را در مجل حادثه حفظ کرده و مراتب را در صورت وقوع قتل فوراً به مقامات قضائی برای حضور و انجام تشریفات قانونی گزارش دهند.
مادۀ ۸ ـ راه‌آهن مکلف است معابر و گذرگاه‌های مجاز برای افراد و وسائل نقلیه را با نصب علامات مشخص نماید.
مادۀ ۹ ـ عبور از روی خطوط راه‌آهن و ورود در محوطه ایستگاه‌ها و کارخانه‌ها و تأسیسات فنی راه‌آهن به استثنای سکوهای مسافری و امکنه و گذرگاه‌ها و معابر مجاز واقع در ایستگاه‌ها و در طول خطوط ممنوع است جز برای آن عده از مأمورین راه‌آهن که بر حسب وظیفه مجاز به ورود و عبور می‌باشند و در صورت تخلف و بروز حادثه راه‌آهن به هیچ وجه مسئول نخواهد بود.
مادۀ ۱۰ ـ عبور هر گونه وسیله نقلیه اعم از موتوری و غیر موتوری از یک طرف خط آهن به طرف دیگر در غیر محل‌های مجاز ممنوع است و متخلف از این امر مسئول هر گونه پیش‌آمد و خسارت وارده می‌باشد.
مادۀ ۱۱ ـ از تاریخ تصویب این قانون غرامت موضوع مادۀ (۱۳) قانون کیفر بزه‌های راه‌آهن مصوب فروردین ماه ۱۳۲۰ از پانصد ریال تا پنج هزار ریال خواهد بود و تجاوز به محدوده ایستگاه‌ها در حکم تجاوز به حریم خط‌آهن می‌باشد.
- تبصره ـ حدود ایستگاه راه‌آهن عبارت است از محوطه‌ای که مورد نیاز راه‌آهن بوده و بر اساس نقشه‌های مصوب راه‌آهن قانوناً به تصرف و تملک راه‌آهن درآمده باشد به وسیله علائم مخصوص از طرف راه‌آهن مشخص می‌گردد.
مادۀ ۱۲ ـ تبصرۀ ذیل به مادۀ بزه‌های راه‌آهن اضافه می‌شود.
- تبصره ـ تعقیب متهم موکول به شکایت راه‌آهن خواهد بود.
مادۀ ۱۳ ـ هر گاه بر اثر عبور انسان یا دام یا وسیله نقلیه‌ای که حرکت آن بستگی به راه‌آهن ندارد و برخورد آن با وسائل نقلیه مجاز راه‌آهن در روی خط آهن حادثه‌ای منجر به قتل یا جرح یا ضرب یا خسارت مالی شود راننده مجاز که بر حسب وظیفه رانندگان وسائل نقلیه راه‌آهن را روی خط آهن به عهده دارد و در صورتی که نظامات و مقررات مربوط را رعایت نموده باشد مسئولیت جزائی نخواهد داشت.
مادۀ ۱۴ ـ وزارت راه مکلف است هنگام ایجاد راه‌های جدید و راه‌آهن گذرگاه‌های ضروری و مجاری لازم را در نظر گرفته موجبات ارتباط طرفین راه احداثی را به نحو مقتضی فراهم نماید.
مخبر کمیسیون راه ـ پوربابائی.
گزارش شور دوم از کمیسیون دادگستری به مجلس شورای ملی
کمیسیون دادگستری با حضور نمایندگان دولت لایحه راجع به ایمنی راه‌ها و راه‌آهن را مورد رسیدگی قرار داد و با اصلاحاتی که بعداً مورد تأیید کمیسیون راه قرار گرفت لایحه را برای شور دوم به تصویب رسانید.
اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون دادگستری ـ دکتر وفا.
گزارش شور دوم از کمیسیون دارائی به مجلس شورای ملی
کمیسیون دارائی با حضور نمایندگان دولت لایحه ایمنی راه‌ها و راه‌آهن را برای شور دوم مطرح و گزارش شور اول را مورد مادۀ ۵ تأیید و تصویب کرد.
اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون دارائی ـ دانشمند.
رئیس ـ آقای پوربابائی بفرمائید.
پوربابائی (مخبر کمیسیون راه) ـ در مادۀ ۱۴ سطر اول هنگام در موقع چاپ از قلم افتاده.
رئیس ـ اشتباه چاپی است اصلاح می‌شود ماده اول مطرح است قرائت می‌شود.
مادۀ ۱ ـ شاهراه به راهی اطلاق می‌شود که حداقل دارای دو خط اتومبیل‌رو برای هر طرف رفت و برگشت بوده و جانبین آن به نحوی محصور و دو طرف مزبور در تمام طول شاهراه از هم کاملاً مجزا و ارتباط آنها با هم فقط به وسیله راه‌های فرعی که زیر یا بالای شاهراه عبور کند تأمین شود و هیچ راه دیگری آن را قطع ننماید.
رئیس ـ در ماده اول نظری نیست؟ آقای فضائلی بفرمائید.
فضائلی ـ بنده می‌خواستم که در مفهوم کلمه محصور به خصوص توجه جناب آقای معاون وزارت دادگستری و همه نمایندگان محترم را جلب کنم در تعریف شاهراه یکی از تعاریف شاهراه این است که ظرفیتش محصور باشد این محصور واقعاً معنی و مفهوم روشنش برای وزارت راه و برای مردم چیست؟ ملاحظه می‌فرمائید که این مسئله یک تکلیفی است برای افراد ذیشعور و آدم بالغ، اگر یک حصار مختصری باشد و یا یک تابلوئی باشد که بگوید وارد نشو البته برای او تکلیف‌آور است اما حرکت مخصوص افراد با شعور نیست بچه حرکت می‌کند گاو بی‌سرپرست حرکت می‌کند، گوسفند حرکت می‌کند، سگ احیاناً وارد می‌شود بنده همین الان که در خدمتتان هستم در خانواده من برای خاطر همین کار یک سانحه‌ای پیدا شده و من این را فقط به عنوان اینکه موضوع برایتان روشن بشود نه به خاطر دلسوزی برادرزاده‌ام بلکه برای اینکه این مشکلات برای دیگران پیدا نشود برایتان شرح می‌دهم این شخص عضو اداره‌ای است از کرج با اتومبیل دولتی و با راننده دولتی می‌آید سگ وارد همین شاهراه شده راننده ناخودآگاه چون یک انسان است نمی‌خواهد سگ را زیر بگیرد ناخودآگاه بدون اینکه بخواهد سعی کرد که انحرافی پیدا کند که سگ را زیر نگیرد و هم شاید ترمز بکند نتیجه‌اش این شد که اتومبیل برگشت و خوشبختانه اتومبیل دیگری پشت سرش نبود چون ممکن بود سانحه دیگری پیش بیاید و به کلی از بین برود و الان خطری متوجه او است و در مریض‌خانه خوابیده است ملاحظه بفرمائید مسئله زیر گرفتن سگ نیست مسئله این است که برای خود راننده و برای خود سرنشینان ایجاد خطر می‌شود پس نسبت به کلمه محصور باید توجه شود یک سیم ضربدر گذاشتن که معنی محصور این نیست اگر نخواهیم دیوار بگذاریم چون زشت است حداقل باید شبکه‌های سیم‌های مشبک محکم با پایه‌های محکم باشد که بچه وارد نشود البته افراد ذیشعور هم چون این قانون هست از آن بالا نپرند پائین، آدمیزاد حتی ممکن است از دیوار هم بیاید پائین البته اگر آمد پائین و یک اتومبیل هم او را زیر گرفت راننده ممکن است مسئول نباشد ولی درباره بچه و حیوان چه می‌شود گفت حتی در مقابل آن سرنشین اتومبیل که سوار اتومبیل است چه می‌شود گفت هیچ راهی نیست جز این که به این کلمه محصور به معنی واقعی و لازمیش توجه بکنند عرض بنده همین بود.
رئیس ـ نظر دیگری در مادۀ اول نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به مادۀ اول رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ دوم قرائت می‌شود.
مادۀ ۲ ـ هر شاهراه که با خصوصیات فوق ساخته شده یا بشود از تاریخی که وزارت راه اعلام نماید مشمول مقررات این قانون می‌باشد.
رئیس ـ در مادۀ ۲ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به مادۀ ۲ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ سوم قرائت می‌شود.
مادۀ ۳ ـ وزارت راه مکلف است که در هر شاهراه حداقل و حداکثر سرعت متناسب با آن را با نصب علائم مشخص نماید و همچنین کلیه علائم مربوط به مقررات رانندگی و محل‌های توقف مجاز و سایر علائم لازم را که برای پیشگیری از خطرات احتمالی تصادف لازم است در طول راه برای اطلاع رانندگان نصب نماید.
رئیس ـ نسبت به مادۀ ۳ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به مادۀ ۳ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۴ قرائت می‌شود.
مادۀ ۴ ـ ورود و عبور عابرین پیاده و انواع وسائط نقلیه غیرمجاز و عبور دادن دام در شاهراه‌ها و همچنین توقف وسائط نقلیه در خطوط عبور ممنوع است.
هر گاه به جهات مذکور حادثه‌ای واقع شود که منجر به ضرب یا جرح یا قتل یا خسارت مالی گردد راننده مجاز وسیله نقلیه مجاز به حرکت در شاهراه نسبت به موارد فوق مسئولیتی نخواهد داشت ولی در هر حال مکلف است در صورت بروز حادثه وسیله نقلیه را در منتهی‌الیه سمت راست عرض شاهراه به نحوی که موجب انسداد راه نگردد متوقف نموده مراتب را به مأمورین انتظامی اطلاع دهد. عدم مسئولیت راننده مذکور مانع استفاده شخص ثالث از مقررات بیمه نخواهد بود.
- تبصره ـ وزارت راه مکلف است محل‌های توقف ضروری مجاز وسائط نقلیه در طول شاهراه‌ها را ایجاد نماید.
رئیس ـ در مادۀ ۴ نظری نیست؟ آقای مرتضوی بفرمائید.
مرتضوی ـ بنده فکر می‌کنم که در این ماده در سطر دوم فعل از جمله ساقط شده است و ممکن است اشتباه چاپی باشد به طوری که ملاحظه می‌فرمائید نوشته شده است «ورود و عبور عابرین پیاده و انواع وسائط نقلیه غیرمجاز و عبور دادن دام در شاهراه‌ها و همچنین توقف وسائط نقلیه در خطوط عبور ممنوع است» این یک حکم کلی است می‌گوید هر گاه به جهات مذکور حادثه منجر به ضرب کدام حادثه؟ در صورتی که در مورد حادثه صحبت نشده مثل اینکه فعلش از قلم افتاده است و باید اینطور باشد هر گاه به جهات مذکور حادثه‌ای که منجر به قتل یا خسارت مالی گردد راننده چنین و چنان باشد بنده فکر می‌کنم این یک اشتباه چاپی است اگر موافقت بفرمائید اصلاح شود.
رئیس ـ آقای صادق احمدی اشکالی ندارد؟
صادق احمدی (معاون وزارت دادگستری) ـ فعل حادثه‌ای واقع شود درست است.
رئیس ـ اشتباه چاپی است اصلاح می‌شود نظر دیگری نسبت به مادۀ ۴ نیست؟ (اظهاری نشد) به مادۀ ۴ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد مادۀ ۵ قرائت می‌شود.
مادۀ ۵ ـ دولت می‌تواند با تصویب کمیسیون‌های راه و دارائی مجلسین برای شاهراه‌ها عوارض متناسبی تعیین و وصول نماید.
رئیس ـ در مادۀ ۵ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به مادۀ ۵ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۶ قرائت می‌شود.
مادۀ ۶ ـ ایجاد هر گونه مستحدثات یا درختکاری یا زراعت یا اقدام به حفاری در حریم قانونی شاهراه‌ها و راه‌های اصلی و فرعی و راه‌آهن که میزان هر یک به طریق و وسائل متناسب مشخص و از طرف وزارت راه آگهی می‌شود بدون اجازه وزارت راه ممنوع است.
- تبصرۀ ۱ ـ وزارت راه مکلف است با حضور نماینده دادسرا و در نقاطی که دادسرا نباشد با حضور نماینده دادگاه بخش این قبیل مستحدثات یا درختکاری و یا زراعت و حفریات را ضمن تنظیم صورت مجلس رأساً قلع و آقای تجاوز را محو نماید.
- تبصرۀ ۲ ـ اشخاص ذینفع می‌توانند به مراجع دادگستری مراجعه نمایند. دادگاه خارج از نوبت به این‌گونه پرونده‌ها رسیدگی نموده و حکم لازم را صادر می‌نماید.
رئیس ـ نسبت به مادۀ ۶ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به مادۀ ۶ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۷ قرائت می‌شود.
مادۀ ۷ ـ هر گاه در طول خطوط راه‌آهن از طرف رانندگان وسائل نقلیه راه‌آهن بر اثر سوانح رانندگی وسائل مزبور و قتل یا جرح یا ضرب واقع شود باید وسیله نقلیه متوقف گردد و ضمن مبادرت به کمک‌های نخستین در مورد مجروحین و مصدومین صورت‌مجلس در محل حادثه به وسیله مأمورین انتظامی راه‌آهن و مأمورین مربوط راه‌آهن تنظیم و پس از تحقیقات اولیه از راننده و مطلعین در صورتی که به سبب حادثه جسد یا اجسام دیگری روی خط راه‌آهن قرار گرفته و مانع عبور قطار و وسائل نقلیه راه‌آهن باشد مأمورین پلیس انتظامی راه‌آهن آن را به محاذات محل به خارج خط در نقطه مناسبی انتقال داده و بلافاصله قطار و وسیله نقلیه را حرکت دهند.
مأمورین پلیس انتظامی راه‌آهن موظفند آثار و علائم موجود را در نحل حادثه حفظ کرده و مراتب را در صورت وقوع قتل فوراً به مقامات قضائی برای حضور و انجام تشریفات قانونی گزارش دهند.
رئیس ـ نسبت به مادۀ ۷ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به مادۀ ۷ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۸ قرائت می‌شود.
مادۀ ۸ ـ راه‌آهن مکلف است معابر و گذرگاه‌های مجاز برای افراد و وسائل نقلیه را با نصب علامات مشخص نماید.
رئیس ـ نسبت به مادۀ ۸ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به مادۀ ۸ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۹ قرائت می‌شود.
مادۀ ۹ ـ عبور از روی خطوط راه‌آهن و ورود در محوطه ایستگاه‌ها و کارخانه‌ها و تأسیسات فنی راه‌آهن به استثنای سکوهای مسافری و امکنه و گذرگاه‌ها و معابر مجاز واقع در ایستگاه‌ها در طول خطوط ممنوع است جز برای آن عده از مأمورین راه‌آهن که بر حسب وظیفه مجاز به ورود و عبور می‌باشند و در صورت تخلف و بروز حادثه راه‌آهن به هیچ وجه مسئول نخواهد بود.
رئیس ـ نسبت به مادۀ ۹ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به مادۀ ۹ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۱۰ قرائت می‌شود.
مادۀ ۱۰ ـ عبور هر گونه وسیله نقلیه اعم از موتوری و غیر موتوری از یک طرف خط‌آهن به طرف دیگر در غیر محل‌های مجاز ممنوع است و متخلف از این امر مسئول هر گونه پیش‌آمد و خسارت وارده می‌باشد.
رئیس ـ نسبت به مادۀ ۱۰ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به مادۀ ۱۰ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۱۱ قرائت می‌شود.
مادۀ ۱۱ ـ از تاریخ تصویب این قانون غرامت موضوع مادۀ (۱۳) قانون کیفر بزه‌های راه‌آهن مصوب فروردین ماه ۱۳۲۰ از پانصد ریال تا پنج هزار ریال خواهد بود و تجاوز به محدوده ایستگاه‌ها در حکم تجاوز به حریم خط‌آهن می‌باشد.
- تبصره ـ حدود ایستگاه راه‌آهن عبارت است از محوطه‌ای که مورد نیاز راه‌آهن قانوناً به تصرف و تملک راه‌آهن درآمده باشد و به وسیله علائم مخصوص از طرف راه‌آهن مشخص می‌گردد.
رئیس ـ نسبت به مادۀ ۱۱ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به مادۀ ۱۱ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۱۲ قرائت می‌شود.
مادۀ ۱۲ ـ تبصره ذیل به مادۀ ۲۱ قانون بزه‌های راه‌آهن اضافه می‌شود.
- تبصره ـ تعقیب متهم موکول به شکایت راه‌آهن خواهد بود.
رئیس ـ نسبت به مادۀ ۱۲ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به مادۀ ۱۲ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۱۳ قرائت می‌شود.
مادۀ ۱۳ ـ هر گاه بر اثر عبور انسان یا دام به وسیلۀ نقلیه‌ای که حرکت آن بستگی به راه‌آهن ندارد و برخورد آن با وسائل نقلیه مجاز راه‌آهن در روی خط آهن حادثه‌ای منجر به قتل یا جرح یا ضرب یا خسارت مالی شود راننده مجاز که بر حسب وظیفه رانندگی وسائل نقلیه راه‌آهن را روی خط آهن به عهده دارد در صورتی که نظامات و مقررات مربوط را رعایت نموده باشد مسئولیت جزائی نخواهد داشت.
رئیس ـ آقای فخر طباطبائی بفرمائید.
فخر طباطبائی ـ عرض کنم بنده این ماده را که قرائت کردند خیلی باعث تعجبم شد وقتی یک کسی مقررات و آئین‌نامه و تمام جهات را رعایت کرده طبعاً مسئولیت جزائی ندارد و در محاکم تبرئه می‌شود صد بارش را خود بنده تبرئه کرده‌ام. رعایت آئین‌نامه را کرده، احتیاط کرده، سرعت مجاز داشته از بی‌احتیاطی هم اثری نیست بنابراین این ماده مثل این است که مفهوم مخالفش را بگوئیم در موارد دیگر هر کس این جهات را رعایت کرده مجازات دارد مسئولیت دارد جز این مورد که اینجا تنصیص کردیم این است که من مخصوصاً توجه معاون محترم وزارت دادگستری ار جلی می‌کنم یک دفعه ملاحظه بفرمائید قرائت بفرمائید پیشنهاد حذف را ممکن است قبول کرد عرض کردم پیشنهاد حذف ممکن است قبول نشود ولی با این کیفیت درست نیست راننده مجاز که بر حسب وظیفه رانندگی و رانندگی وسائل نقلیه راه‌آهن را روی خط آهن به عهده دارد در صورتی که نظامات و مقررات مربوط را رعایت نموده باشد مسئولیت ندارد. مسلم است وقتی که مقررات و نظامات را رعایت کرد مسئولیتی ندارد تمام را رعایت کرده (دکتر عدل ـ نوشتنش چه ضرری دارد؟) اصل این است مثل این است که بگوئیم که همه مردم باید ثابت بکنند که گناه نکرده‌اند. اصل برائت است مگر این که گناهی داشته باشند اصراری ندارم البته می‌رود مجلس سنا ولی اگر موافقت کردید یک کار شسته رفته‌ای شده است.
رئیس ـ آقای مهندس وثیق بفرمائید.
مهندس وثیق (معاون وزارت راه) ـ با کسب اجازه از مقام ریاست و نمایندگان محترم، منظور از این ماده این است که در مواردی دیده شده روی خط آهن یک وسیله نقلیه دیگری حرکت می‌کند در مقابل جهتی که راه‌آهن در حرکت است اگر تصادف می‌شد این تصادف وضعش روشن نبود و معلوم نبود که مقصر کیست؟ در اینجا می‌گوئیم راننده راه‌آهن که مسئولیت دارد روی خط راه‌آهن حرکت کند او در این مورد مسئولیتی در مقابل این برخورد ندارد و بنده تصور می‌کنم که این ضرورت داشته باشد. در صورتی که مقررات را رعایت کرده باشد. اینجا نظر بر این بود که ممکن است موقعی راننده‌ای برخلاف ساعتی که برایش تعیین شده حرکت بکند و یا در یک ایستگاه و گذرگاهی مواجه با تصادف بشود این است که نوشته‌ایم که اگر رعایت مقررات را کرده باشد.
رئیس ـ آقای آموزگار بفرمائید.
آموزگار ـ با اجازه جناب آقای رئیس، راجع به این ماده در کمیسیون دادگستری زیاد صحبت شد جناب آقای صادق احمدی و جناب آقای وزیر راه هم تشریف داشتند بنده هم معتقد بودم که این ماده زائد است برای اینکه تکلیف راننده‌هائی که رعایت نظامات و مقررات را کرده باشند و اتفاقی برایشان بیفتد قانون معین کرده چه راه‌آهن و چه غیر و ما اینجا نباید یک فرعی بر اصل به وجود بیاورم یعنی اجازه بدهیم که راننده تاکسی یا راننده‌هائی که در اتوبان رانندگی می‌کنند یا راننده‌های راه‌آهن اگر خودشان گناه کردند و تخلف کردند و آدم زیر گرفتند و کشتند مجازات نکنیم اینکه درست نیست توی این مملکت اگر ما اجازه بدهیم که مأمورین موظف به خدمات عمومی یا راننده‌ها یا افراد دیگر یک کمی برایشان راه پیدا بشود که مجازات ندارد معلوم نیست که چه اتفاقاتی می‌افتد حالا که این‌همه قوانین داریم و سخت می‌گیرند و لایحه تشدید مجازات رانندگان هم داریم می‌بینید که چه وضعی پیش آمده تا اینکه بیائیم یک ماده‌ای بگذرانیم و بگوئیم که راننده لکوموتیو اگر گناه هم کرد ما معافش بکنیم و مسئولیت جزائی نداشته باشد در آینده وضع شما در این قسمت مشکل می‌شود و ماها که این قانون را می‌گذرانیم مسئولیت داریم البته از اول این کلمه رعایت نظامات هم در لایحه دولت نبود و گفته بودند که اگر برای راننده لکوموتیو هر اتفاقی افتاد کسی کارش نداشته باشد و مجازاتش نکنند این کلمه رعایت نظامات را بنده پیشنهاد کردم و اضافه شد ولی اگر چنانچه به طور کلی این ماده از این لایحه حذف شود ضرری ندارد همانطور که جناب آقای فخر طباطبائی هم فرمودند چنانچه آقایان موافق باشند چون در شور دوم است با پیشنهاد حذف موافقت فرمایند.
رئیس ـ آقای مانی بفرمائید.
مانی ـ دو نظر متفاوت یکی همکار محترم آقای فخر طباطبائی داشتند که درست عکس نظریاتشان را آقای آموزگار اظهار کردند یعنی آقای آموزگار معتقد بودند که در هر حال ما باید راننده‌ای که در راه‌آهن است متخلف بدانیم و او را مثل سایر رانندگان قابل تعقیب بدانیم و حال اینکه آقای فخر طباطبائی اعتقادشان این است که اساساً مسئله رعایت مقررات و نظامات را ما از این ماده حذف کنیم که این کاملاً دو تا نظر مغایر است که از دو هم مسلک اقلیتی ما می‌شنویم. آقای آموزگار خودشان تذکر دادند که اضافه کردن این جمله، به پیشنهاد ایشان بوده است (آموزگار ـ شما پیشنهاد حذف را قبول نکردید این پیشنهاد را کردم) اینکه اشاره کردید که رعایت مقررات نظامات بشود محاکم این چنین راننده‌ای را تبرئه می‌کنند باید به استحضارتان برسانم که در جرائم غیرعمدی محکومیت و تعقیب راننده محدود به این نیست که فقط رعایت نظامات رات کرده باشد بلکه بی‌احتیاطی و بی‌مبالاتی هم از ارکان جرائم غیرعمدی است که اگر تحقق پیدا کرد این چنین راننده‌ای را تعقیب و مجازات می‌کنند. رد این ماده برای اینکه ما ضوابط کلی غیرعمدی را به هم نزده باشیم حالا یا به پیشنهاد آقای آموزگار یا به پیشنهاد سایر همکاران قبول کردیم که آن راننده راه‌آهن وقتی از مجازات معاف باشد که مقررات و نظامات مربوط به خود راه‌آهن را حداقل رعایت کرده باشد حالا اگر این کار را هم نکند البته راننده راه‌آهن هم باید تعقیب بشود به این کیفیت بنده تصور می‌کنم که ماده به صورتی که تنظیم شده است وافی به مقصود باشد و عین مصلحت هم همین است. عرض دیگری ندارم.
رئیس ـ آقای رامبد بفرمائید.
رامبد ـ جناب آقای مانی گویا مخبر کمیسیون هستند (یک نفر از نمایندگان ـ خیر نیستند عضو کمیسیون هستند) برای رفع سوء تفاهمی که پیش آمده توضیح عرض می‌کنم هم جناب آقای فخر طباطبائی و هم جناب آقای آموزگار هر دو معتقد بودند که وجود این ماده زائد است و مورد نیاز نیست ولی آقای آموزگار وقتی موفق نشدند که حرف حق خودشان را مورد قبول کمیسیون قرار بدهند لااقل استدعا کردند که این عباراتی که ملاحظه فرمودید به آن اضافه شود ولی در اصل مطلب چند نکته مطرح است ما چرا در شاهراه و یا در راه‌آهن سعی می‌کنیم که حتی‌المقدور یک امکان مراعات خاصی را برای راننده تسهیل کنیم یا تدوین کنیم این مطلب به آن نیت نیست که هر کسی سوار است طرف او را گرفته باشیم گرچه اکثر لوایح دولت در این طریق است ولی اصل موضوع در این جهت نیست پیش می‌آید در جاده‌هائی که شاهراه است و مجاز هستند که سریع بروند یا راه‌آهن وقتی مانعی پیش بیاید اعم از انسان یا حیوان راننده به فکر فرار از تصادف دستپاچگی به خرج می‌دهد که ممکن است خود این موجب تصادف و تلفات یا اتفاقات بسیار سنگین‌تری باشد از این جهت یک مقرراتی می‌خواهیم وضع کنیم که آن کسی که در شاهراه می‌راند یا راننده راه‌آهن این آزادی عمل را داشته باشد که از یک پیش‌آمد جزئی غیرقابل اجتناب وحشت و فرار نکند که خود این وحشت و فرار موجب یک تصادف وحشت‌انگیز دیگری بشود جناب آقای مهندس وثیق فراموش نفرمائید که ما در محیط خودمان زندگی می‌کنیم و در جائی هستیم که از ۲۷ میلیون حداعلی یک میلیون آشنا به اصول رانندگی هستند. ۲۶ میلیون دیگر اگر پیش‌آمدی بکند نه این است که خواسته‌اند مقررات را زیر پا بگذارند آشنائی به مقررات بین‌المللی رانندگی و راهنمائی و اتفاقات و تصادفات ندارند شما هم با این قانون فقط رانندگان لکوموتیو را بتوانید مطلع کنید خیلی هنر کرده‌اید ای بسا قوانین که به دست وزرای همین دولت تقدیم شده و وزیر دیگر از تقدیمش مطلع نبوده است برخورد کرده‌ایم لذا ما در محیط مملکت خودمان احتیاج به این ماده نداریم چون دادگاهی امری را قضاوت می‌کند و وقتی دادگاه قضاوت می‌کند پیش‌آمدی که کرده تشخیص می‌دهد که کوتاهی شده عمدی بوده یا غیرقابل اجتناب بوده می‌توانید به من یک جواب بفرمائید، بفرمائید همانطوری که تو معتقد هستی که همه از قوانین مطلع نیستند آن راننده اتومبیل با راننده لکوموتیو هم ممکن است از این اصول کلی بی‌اطلاع باشد و این تقویت روحی اوست که از مقررات رانندگی به منظور حفظ صدها و هزارها نفری که در واگن‌های عقب نشسته‌اند یک مرتبه خبطی نکند از شما سؤال می‌کنم آقای مهندس چون شما معاون وزارت راه هستید و باید مطلع باشید که در همین شاهراه‌ها چند حادثه دارید که راننده فقط برای احتراز از اینکه یک گربه‌ای یا سگی را زیر نگیرد باعث شده است که یک اتومبیلی واژگون بشود و عده‌ای مصدوم و معلول بشوند اینکه قانون نداشت اینکه وحشت از تعقیب دادگاه نداشت این یک مطلب غریزی است و طبع بشری است در آن لحظه کوچکتر از ثانیه که او به فکر مادۀ ۱۳ این قانون نمی‌افتد اما ببینید چه باعث می‌شود قضات ایران مثل من و شما و تمام دستگاه وزارت راه حس بشر دوستی دارند می‌خواهند حق را باطل نکنند و توجه به تمام مسائل می‌کنند وجود این ماده باعث می‌شود که اگر کسی خلافی هم کرده قدرت‌نمائی هم کرده و به فکر و احساس خودش خواسته در آن دقیقه آن چوپان را تنبیه کند که به او بفهماند که قانون اجازه نداده است که از روی خط راه‌آهن رد بشود امکان ترمز هم داشته و نکرده فردا تمام رانندگان لکوموتیو عریضه امضاء می‌کنند دستگاه وزارت راه به حرکت می‌افتد و ماده ۱۳ را به رخ دستگاه قضائی وزارت دادگستری می‌کشد که طبق این ماده قابل تعقیب نیست با وجود تفاهم بین دستگاه قضائی و دستگاه شما که به دستگاه قضاوت اعتماد داریم شما هم اعتماد داشته باشید مگر تا به حال دستگاه قضائی کسی را که برای نجات هزاران نفر ناگزیر عملی نموده او را تعقیب نموده اما خود این دخالت در دستگاه عدلیه روحیه رانندگان روحیه اجتماع همه را تحت تأثیر قرار می‌دهند و آن منظور و نیت خبری را که شما داشته‌اید درست در مسیری خلاف قرار می‌دهد پس بیائید آقای معاون وزارت دادگستری توضیح بفرمائید که چنانچه راننده‌ای ثابت بشود در پرونده به هیچ وجه خلافی نکرده مقررات را عمل کرده و چاره‌ای جز گذشتن نداشته بنابراین تنبیه نمی‌شود (یک نفر از نمایندگان ـ عیناً همین است) چاره‌ای نیست احتیاجی ندارد اصلی است نمایندگان مجلس مصونیت دارند لازم نیست وقتی لایحه تشکیل مثلا راه‌آهن را می‌آورید بنویسید که اصل مصونیت نمایندگان هم رعایت می‌گردد یک امر قضائی است در مملکت ما کسی که مقررات را رعایت کرده هر پیش‌آمدی که کرده مقصر نیست.
رئیس ـ آقای فولادوند بفرمائید.
فولادوند ـ با اجازه مقام معظم ریاست به فرمایش دوست عزیزم آقای رامبد مثل اینکه این ماده ۱۳ می‌خواهد نحسی کند ولی نخواهیم گذاشت انشاء الله بنده ماده را با اجازه نمایندگان محترم می‌خوانم هر گاه بر اثر عبور انسان یا دام وسیله نقلیه‌ای که حرکت آن بستگی به راه‌آهن ندارد و برخورد آن با وسائل نقلیه مجاز راه‌آهن در روی خط آهن حادثه‌ای منجر به قتل یا جرح یا ضرب یا خسارت مالی شود راننده مجاز که بر حسب وظیفه رانندگی وسائل نقلیه راه‌آهن را روی خط به عهده دارد در صورتی که نظامات و مقررات مربوط را رعایت نموده باشد مسئولتی جزائی نخواهد داشت (یک نفر از نمایندگان- بیمه شخص ثالث هم از بین می‌رود) عرض شود با اجازه دوستان محترم بنده تعجب می‌کنم این یک خرده جنبه حزبی یا سیاسی یا جنبه قانونگذاری داده شده که به عقیده بنده اینجا جایش نیست بنده به عنوان موافق این ماده صحبت می‌کنم به دلیل اطلاعاتی که از این قبیل امور تا به حال کسب کرده‌ام باید اینجا آمد و عملی قضاوت کرد راه‌آهن و رانندگی لکوموتیو غیر از راه‌ها و رانندگی اتومبیل است راننده لکوموتیو شخصی است قفل شده به ریل آهن به خط آهن و قفل شده به برنامه حرکت قطار و اختیار ترمز کردنش شبیه به راننده اتومبیل نیست اختیار پیچاندن ندارد و حتی نمی‌تواند رل لکوموتیو را بگرداند که به اتومبیلی نخورد به حیوان یا انسانی نخورد اینها مطالبی است بسیار فنی و علمی و غیر قابل انکار، این آقای راننده محبوس است در این لکوموتیو و چند تا دستورالعمل به او داده‌اند که این قطار باید در این ساعت اینجا باشد و در فلان ساعت فلان جا باشد و سه ساعت بعدش فرض کنید باید در فلان ایستگاه باشد به هر حال از تهران حرکت می‌کند و در فلان ساعت باید در خرمشهر باشد خلاصه آدمی است مقید به یک لکوموتیو چندین تنی ـ این یک حقیقت علمی است قربان بحث ندارد موضوع حزبی ندارد موضوع سیاسی ندارد و موضوع دولتی ندارد و یک موضوع و حقیقت علمی دیگر این است که رانندگان و افرادی که خارج از قطار و لکوموتیو و راه هستند در جهات مختلف عمودی و افقی و اریبی اینها اختیار دارند و اختیارشان شخصی است و مال خودشان است مسئولیت کارشان با خودشان است چه راننده اتومبیل چه راننده سوار بر اسبی استری هر چی چه اشخاص ساده چه آنها که حیوان را حرکت می‌دهند به عنوان چوپان اینها اختیارشان دست خودشان است پورسانثاژ اختیارشان نسبت به راننده راه‌آهن صد به یک است اینها می‌توانند ترمز کنند می‌توانند بپیچند می‌توانند تصمیم بگیرند بایستند می‌توانند تصمیم بگیرند حرکت کنند می‌فرمائید می‌رویم روی خط امتحان می‌کنیم یک قطاری که با سرعت ۶۰ کیلومتر در حرکت باید ببینیم در چه فاصله‌ای می‌تواند ترمز کند در چه طولی یک مرتبه یک حیوان یک اتومبیل تصمیم می‌گیرد حرکت کند این هیچ اختیاری ندارد وقت ترمز ندارد در تمام دنیا هم همیشه مسئولیت در مقابل راننده لکوموتیو را به عهده سایرین می‌گذارند اولا اینجا می‌شود گفت اگر در تقاطع‌ها اتفاقی بیفتد باید گفت آن کسی که مأمور آن نرده و حفاظ می‌باشد و آن وسیله حفاظ تقاطع را باید پائین بیاورد نیاورده باشد او را باید مقصر بشناسیم من دیده‌ام یک کسی دارد می‌آید مأمور تقاطع دارد آن گردونه را می‌چرخاند که نرده را پائین بیاورد اتومبیل به سرعت می‌آید و به زور از زیر نرده رد می‌شود بیاورد اتومبیل به سرعت می‌آید و به زور از زیر نرده رد می‌شود در اینجا اگر یک اتفاقی بیفتد اول مسئول راننده اتومبیل باید باشد بعد مأمور حفاظ مسئول است آخرش شخص مسئول راننده لکوموتیو است متأسفانه این سابقه هم هست قضات دادگستری بهتر می‌توانند قضاوت کنند یکی از دوستان مرقوم می‌فرمایند که ترمز شدید قطار را از خط خارج کرده الی آخر... بله بنده عرض کردم هیچ منطقی هیچ علمی و هیچ فلسفه‌ای اجازه نمی‌دهد که از راننده لکوموتیو توقع ترمز فوری داشته باشیم همیشه می‌گویند در چهارراه‌ها آن نرده را بیاورید پائین اتومبیل‌ها در دو طرف بایستند تا قطار آزاد حرکت کند در خارج می‌بایستی معمولا یک حریمی داشته باشد و دارد و این حریم خط‌آهن رعایت می‌شود و بنگاه‌های راه‌آهن حتی سیم خارداری می‌کشند و در بعضی جاها مردم رعایت این حریم را نمی‌کنند و سیم خاردار را پاره می‌کنند و خودشان از زیر سیم رد می‌شوند و حتی اگر حیوانی نداشته باشند احتیاج به پاره کردن سیم هم نیست خودشان دولا می‌شوند و از زیر آن رد می‌شوند در چنین موقعی راننده لکوموتیو از لحاظ فنی قادر به ترمز نیست به خصوص که این روزها قطارها با ۱۲۰ کیلومتر در ساعت حرکت می‌کند و قطار سریع‌السیر می‌آورند که با دویست کیلومتر حرکت می‌کند در اروپا و آمریکا و ژاپن هست و نمی‌شود از لحاظ فنی از راننده توقع داشت که مراقب باشد راننده فقط مراقب ساعات حرکت خودش است سر ثانیه برسد سر ثانیه حرکت کند و فرض بفرمائید اگر تونلی هم خراب بشود و به او بگویند این بدبخت همینطور می‌رود توی تونل خراب و این راننده یک آدمی است کور و قانون مداقع او باشد اینکه یک وجه‌الضمانی در لایحه گذاشته باشد بنده تقدیس می‌کنم یعنی به مردم دیگر می‌گوئید که شما مردم باید بدانید و مراقب خودتان باشید این مورد با موارد دیگر فرق می‌کند تا در مقابل اتومبیل یا دوچرخه یا سایر وسایل یعنی اگر کسی دانسته بی‌احتیاطی کرد و قانون را شکست و رفت زیر قطار و این مورد به محکمه سپرده شد و رأی داد که آقا تو مسئول جان خود بودی نه راننده لکوموتیو آن وقت مردم می‌فهمند انشاءالله که هیچ وقت چنین اتفاقی نیفتد و اگر افتاد مردم می‌فهمند که مسئولیت با آنهاست نه دیگری کسی که از روی خط راه‌آهن و تقاطع حرکن می‌کند و یا بچه یا گاو و گوسفندش را همین‌طوری ول می‌کند روی خط و متأسفانه این هست یک چیز دیگر هست که اصولا بایستی این حقیقت را بگوئیم اگرچه اینجا جایش نیست ولی باید عرض کنم که همیشه تقصیر را به عهده راننده می‌گذارند توی این مملکت، آقای صادق احمدی ترا به خدا بیائید بفرمائید تا به حال چند نغر پیاده را محکوم کرده‌اید و چند راننده را این پیاده هیچ وقت تقصیر نمی‌کند؟ در صورتی که در اروپا یک ضوابطی را برقرار می‌کنند و اگر پیاده تخلف کرده می‌گویند جانش پای خودش راننده تقصیر ندارد راه مال او بوده این بی‌خودی آمده جلو می‌خواست نیاید قانون را رعایت نکرده خونش به پای خودش است در اینجا راه‌آهن بیشتر از کوهستان‌ها و دشت‌ها می‌گذرد بیشتر گله‌داران و چوپان‌ها مردم غیر مطلع برخلاف قانون و بدون مراعات به اصطلاح قانون می‌خواهند از این خط بگذرند راننده به عقیده بنده نه تنها مسئولیت ندارد بلکه عملاً، حقاً، قانوناً نباید تقصیر را به عهده راننده لکوموتیو گذاشت و آنها مسئولیت‌شان پای خودشان باشد به هیچ وجه از روی خط رد نشوند و اگر شدند اینجاست که این ماده بسیار به جاست می‌گویند که همان محکمه ممکن است برود تحقیق کند و بگوید آقا راننده لکوموتیو و سایر وسایل نقلیه راه‌آهن تخلفی نکرده رعایت مقررات را کرده یعنی اطاعت از دستور و مقررات راه‌آهن را کرده از مجازات معاف است خوب حکم بکنید آقا همان قاضی، همان مأمور تحقیق می‌رود و می‌گوید ما تحقیق کرده‌ایم او تخلف کرده و به همان دلیل قانون او را معاف نمی‌کند مأمورین تحقیق می‌روند بازرسی می‌شوند و می‌گویند تخلف کرده است پس این نه تنها برای او لازم است برای حفظ راننده هم که گاهی ممکن است مسئول حفظ جان دو هزار نفر باشد که توی قطار نشسته‌اند لازم است و این راننده مسئولیتش خیلی زیاد است این را نمی‌شود گفت که تو وحشت داشته باش و اگر گاوی آمد ترمز کن و همان ترمز ممکن است که باعث بشود این قطار را از خط خارج بکند اگر این ماده را برایش نگذاریم می‌گوید من دستور را اطاعت کردم به من گفته‌اند این ساعت به شهریار برس این آقا خودش یا حیوانش بی‌موقع آمده روی خط من چاره‌ای نداشتم من هیچ تقصیری نداشتم به عقیده بنده این ماده هیچ بحثی ندارد بسیار ماده صحیحی است و استدعای تصویبش را دارم.
رئیس ـ آقای فضائلی بفرمائید.
خواجه‌نوری ـ در پیشنهاد حذف یک موافق و یک مخالف بیشتر صحبت نمی‌کند.
رئیس ـ هنوز پیشنهاد مطرح نشده.
خواجه نوری ـ چه چیز مطرح است؟
رئیس ـ مادۀ ۱۳.
فضائلی ـ بنده مقدمتاً باید به عرض همکاران محترمم برسانم که بدیهی است یعنی همین الان که جناب آقای فولادوند مطالبی بیان می‌فرمودند مسلم است که در این مسائل هیچ‌گونه بحث حزبی وجود ندارد بلکه واقعاً از نظر ایمنی مردم و از نظر حفظ مصلحت کار است که آقایان یا نمایندگان حزب مردم یا نمایندگان پان ایرانیست صحبت بکنند نه به خاطر اینکه اختلاف حزبی را در اینجا مطرح کنیم اگر واقعاً نظرات حزبی بود من تصور می‌کنم که نمایندگان حزب مردم چون معتقد هستند که وزیر راه صادقانه کار می‌کند خیلی آسان‌تر از این مواد رأی می‌دهند و خیلی زودتر تسلیم می‌شوند ولی در اینجا چه از نظر وزارت راه و چه از نظر مردم و چه از نظر مصلحت کار بحث می‌کنیم مطلب مهمی که بنده از طرف همکاران گرامیم نمایندگان حزب مردم مأموریت پیدا کردم که عرض بکنم یک مشکل دیگری است که در اینجا هست در مادۀ ۴ که مربوط به رانندگانی است که در شاهراه‌ها حرکت می‌کنند و عدم مسئولیت آنها در مواقعی که در آنجا ذکر شده صحبت شده که در ذیل ماده این عبارت آمده عدم مسئولیت راننده مذکور مانع استفاده شخص ثالث از مقررات بیمه نخواهد بود اما در مادۀ ۱۳ این عبارت تکرار شده (یک نفر از نمایندگان مادۀ ۱۰ را هم بخوانید) توجه بفرمائید در مادۀ چهار این عبارت که ممکن شاید هم زائد باشد اضافه شده که عدم مسئولیت راننده مانع استفاده شخص ثالث از مقررات بیمه نخواهد بود اما در این ماده این مطلب ذکر نشده اگر در آنجا هم ذکر نشده بود شاید در اینجا هم ضرورتی نداشت که ذکر بشود ولی در همین لایحه چون در مورد رانندگان شاهراه‌ها ذکر شده و اگر در اینجا ذکر نشود این مفهوم را پیدا خواهد کرد که در این مورد شخص ثالث نمی‌تواند از مزایای بیمه‌های شخص ثالث استفاده کند این مطلب مهمی است به علاوه مطالب دیگری از این قبیل هست ملاحظه بفرمائید الان که البته یک نقصی است در کار ما و به تدریج باید این نقایص برطرف بشود (مهندس صائبی ـ مادۀ ۱۰ را بخوانید) می‌گوید عبور هر گونه وسیله نقلیه از یک طرف خط‌آهن به طرف دیگر در غیر محل‌های مجاز ممنوع است قبول دارم من می‌دانم که عبورش ممنوع است (مانی ـ در این ماده مسئولیت مدنی باقی هست) ولی تذکر این مطلب به خصوص در مادۀ چهار این مفهوم را ایجاد می‌کند که آنهائی که مشمول مادۀ ۱۳ می‌شوند ممکن است از این مزیت استفاده نکنند به نظر من بهتر بود در آنجا ذکر نمی‌شد ولی حالا که ذکر شده در اینجا هم بهتر است ذکر بشود (شیخ‌الاسلامی ـ مسئولیت جزائی ندارد) مسئله دیگری که خواستم توجهتان را جلب کنم می‌دانید که در راه‌آهن تقاطعی وجود دارد که وارد می‌شوند و اینها یک درهائی هم دارد که باز می‌کنند و می‌بندند در این مورد این مسئولیت دارد که اگر درست عمل نکند یا نزدیک آمدن قطار موجب بشود که اتومبیلی از آنجا عبور بکند به خصوص ممکن است اتومبیل بیاید سر راه و همانجا خراب بشود اینها یک مسائلی است که تا این نقایص را مرتفع نکرده‌ایم باید جان مردم را حفظ کنیم و قوانین‌مان کامل باشد از این جهت است که بنده از مقام ریاست استدعا می‌کنم که برای توجه به این دو مطلب و مطالب دیگری هم که هست اجازه بفرمائید که این لایحه برگردد به کمیسیون و مشکلاتش مرتفع بشود و الا هیچ‌گونه تعصبی جز تعصب علاقه به ایمنی مردم و حفظ جان مردم در ما نخواهند بود و نیست.
رئیس ـ آقای دکتر یزدان‌پناه بفرمائید.
دکتر یزدان‌پناه ـ راجع به ماده سیزده بنده تصور می‌کنم به اندازه کافی بحث شده باشد تمام مواردش تجزیه و تحلیل شده است و لزوم تصویب این ماده چه از طرف نمایندگان موافق و حتی نمایندگان محترم اقلیت هم تذکر داده شده است پیشنهادی دادند جناب آقای فضائلی که این لایحه به این علت که قیدی که در ماده چهار شده در ماده سیزده نشده و یک دو مورد دیگری که البته نفرمودند چیست برگردد به کمیسیون آن نکته‌ای را که فرمودند در ماده چهار ذکر شده است و در اینجا گفته نشده است در ماده سیزده صحبت از مسئولیت جزائی است گفته است این شخص مسئولیت جزائی ندارد نگفته است که از مسئولیت مدنی هم مبری باشد بنابراین اعم از اینکه ذکر شده یا نه آن مقرراتی که در مورد مسئولیت‌های مدنی وجود دارد شامل حال راننده متخلف خواهد شد.
فضائلی ـ ماده چهار را عرض کردم.
دکتر یزدان‌پناه ـ آنجا صحبت کلی است یک نکته دیگری فرمودند که همه بحث‌ها واقعاً برای این است که چون هدف این بحث‌ها این است تا جایی که امکان دارد مسائل مربوط به ایمنی مردم مورد نظر نمایندگان محترم واقع بشود این لایحه برای همین آمده است تا حال شاهراهی وجود نداشته است یک شاهراهی که ساخته شده در کرج مقرراتی برایش نبود در حال حاضر به علت ازدیاد وسائط نقلیه به علت توسعه‌ای که در تمام زمینه‌های مملکت وجود دارد در نتیجه حمل و نقل هم یکی از آنهاست بنابراین ایجاب می‌کند مقرراتی در زمینه شاهراه‌ها وضع بشود این مقررات مبتنی است حتی‌الامکان در جهت حفظ ایمنی و امنیت مردم و وزارت راه مسئول شناخته شده است که این شاهراه‌ها به چه کیفیت ساخته بشود این شاهراه‌ها به چه کیفیت علامت‌گذاری بشود و به چه کیفیت مردم را از نحوه عبور و مرور مستحضر بکند و هم برای رانندگان مقرراتی باشد آنها هم باید مسئولیت داشته باشند. یا شاهراه نباید داشته باشیم یا وقتی که قرار شد شاهراه داشته باشیم باید مقررات مربوط به شاهراه‌ها را رعایت کنیم نمی‌توانیم به اعتبار اینکه یک نفر یا چند نفر شعور ندارند سواد ندارند اطلاع ندارند نحوه راه رفتنشان را بلد نیستند بگوئیم شاهراه بسازید ولی کیفیت استفاده از شاهراه به همان کیفیت باشد که در مورد سایر راه‌هاست بنده فکر می‌کنم چنین چیزی امکان ندارد و تصور می‌کنم که مادۀ ۱۳ با رعایت تمام جهات تنظیم شده است دلایلش هم از طرف همکاران گفته شد و احتیاج به اینکه لایحه به کمیسیون برگردد نیست (صحیح است).
رئیس ـ نظر دیگری در مادۀ ۱۳ نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود.
محترماً پیشنهاد می‌نمائیم مادۀ ۱۳ از لایحه ایمنی راه‌آهن حذف شود.
فراکسیون حزب مردم ـ رامبد.
رئیس ـ آقای رامبد توضیحی دارید بفرمائید.
رامبد ـ اگر جناب آقای دکتر یزدان‌پناه که خیلی به ایشان احترام دارم تقاضای معقول و به حق جناب آقای فضائلی را قبول فرموده بودند من کمتر مصدع می‌شدم ممکن است دوستانی هم خسته باشند من هم واقعاً احساس خجلت و شرمندگی می‌کنم از این جهت که این همه مجبور هستم موجب ناراحتیتان گردم اما جناب آقای دکتر یزدان‌پناه مطلبی را حتماً باید توضیح بدهم تا حضرتعالی ملاحظه بفرمائید ما نتیجه مصوباتمان چه عاید مردم می‌کند قانون نوسازی تصویب فرمودید هم‌اکنون چون خارج از موضوع است تشریف ببرید و ببینید دستگاه وصول مؤدی و سایرین برای روشن نبودن این مواد برای استنباط مغایری که از این مواد می‌کنند چه نابسامانی در دستگاه شهرداری و در وضع مردم به وجود آورده است ولی من و شما که تصویب کننده این لوایح بودیم به حق باید خجالت بکشیم که نتوانسته‌ایم نیت خیری که امثال شما داشتند روی تعصب یا قدرت اکثریت یا هر چه باشد طوری روی کاغذ بیاوریم که مأمور نتواند به مؤدی بنویسد که اینطور نیست و مؤدی نتواند به مقامات بالاتر بنویسد که اینطور هست و باز رئیس به مأدی نتواند بفهماند این لایحه اینطور است اینجا صحبت پول نیست صحبت زندگی افراد است تا به اصل موضوع که راننده لکوموتیو برای ایمنی جان هزاران نفر باید مقررات را رعایت بکند مخالف نیستم با تمام فرمایشات جناب آقای فولادوند چون راننده سر دقیقه باید برسد و هر کسی راهش آمد باید بکشد هم موافق نیستم (فولادوند ـ من کی چنین چیزی گفتم؟) حضرتعالی موافقید که اگر این ماده هم وجود داشته باشد از لحاظ بیمه شخص ثالث آن چوپانی که به عمرش راه‌آهن را ندیده و این اطلاعات فنی که آقای فولادوند دارند ندارند پیش‌آمدی برایش کرد از آن بیمه‌ای که از برکات اقدامات خوب و قوانین اخیر می‌تواند بهره‌مند بشود بهره‌مند گردد می‌فرمائید می‌شود بنده می‌گویم نمی‌شود چون نحوه اجرای قوانین را که موادش از آن تبصره به آن ماده مفهوم مخالف دارد و با هم مغایرت دارد در جلوی چشم می‌بینم. اگر ریاست محترم مجلس اجازه می‌فرمودند و نمی‌فرمودند که از موضوع خارج نشوم یک مطلبی که تمام دویست نفر اکثریتی که الان بیش از ۶۰ نفرشان حاضر نیستند توضیح می‌دادم که این جملات و مواد چطور ممکن است مورد سوء استفاده مجریان قرار بگیرد وقتی که کاملاً روشن نیست (دکتر رشتی ـ ابهامی ندارد) از روشنی مواد چه ضرری دیده‌اید ابهامش این است که بیمه شخص ثالث اگر لازم نیست و اضافه بشود ضرر ندارد اگر لازم است و نوشته نشود ضرر دارد بنابراین ما هم قبول داریم تعداد اکثریت رأی می‌دهند تصویب هم می‌شود و ما کار دیگری نمی‌توانیم بکنیم ولی موافقت بفرمائید وجدان شما هم راحت باشد بنده هم از این صحبت کردن معذور بمانم و این برود به کمیسیون و این جمله را آنطوری که آقای یزدان‌پناه دلش می‌خواهد تنظیم کند و مورد سوء استفاده قرار نگیرد زیرا با ترتیب فعلی اصولاً به دادگاه هم نمی‌رود آقای یزدان‌پناه برای اینکه طبق مقررات نظر کارشناس قاطع خواهد بود.
رئیس ـ آقای صادق احمدی بفرمائید.
صادق احمدی (معاون وزارت دادگستری) ـ عرض کنم با توضیحاتی که از طرف نماینده محترم داده شد بنده ضروری می‌دانم توضیحاتی به عرض نمایندگان محترم برسانم البته اتخاذ تصمیم در مورد برگشتن لایحه به کمیسیون با مقام ریاست و نمایندگان محترم است دو مسئله در این جا مورد بحث قرار گرفت که مآلا منتهی به این پیشنهاد شد یکی موضوع ماده ۱۳ و یکی مسئله بیمه ثالث در مورد مادۀ ۱۳ بنده باید به عرضتان برسانم بحث وضع این ماده این است که چون در تصادفات رانندگی پای حیات انسان‌ها در کار است معمولا مراجع انتظامی و قضائی یک قدری سخت‌گیری می‌کنند و این به جا و مستحسن است چون همانطور که گفتم پای جان انسان در میان است خدای نکرده بعضی وقت‌ها چندین انسان از بین رفته‌اند نتیجتاً مراجع صلاحیت‌دار برای تعقیب موضوع بایستی تعثیب بیشتری بکنند اما این سخت‌گیری مراجع صلاحیت‌دار گاهی یک سوء تفاهمی برای مردم ایجاد می‌کند و آن این است که بعضی از مردم تصور می‌کنند در مورد تصادفات رانندگی اصل تقصیر راننده است مگر خلافش ثابت شود البته این خلاف اصل است چنین چیزی نیست ولی مردم روی سابقه‌ای که ایجاد شده است و روی سخت‌گیری به جائی که معمول بوده است.
این تصور برایشان ایجاد شده وقتی تصادفی شد اصل این است که راننده مقصر است به همین علت هم هست که خود نمایندگان محترمی که اکثراً رانندگی می‌کنند ملاحظه فرموده‌اند که عابرین در مقابل رانندگان بی‌اعتنائی می‌کنند چون می‌گویند این وظیفه تو است که ترمز بکنی اگر هم تصادف بکنیم این تو هستی که می‌روی به زندان من تقصیری ندارم و حال اینکه این درست نیست و این نوع مواد گنجانیده می‌شود در قوانین جناب آقای فخر طباطبائی برای این است که به مردم هشدار بدهند و بگویند نرو توی خط آهن چون راننده به فرمایش جناب آقای فولادوند نمی‌تواند آناً بلافاصله ترمز بکند و اگر نکند یک خسارات قابل توجهی مالی و جانی بیشتری پیدا خواهد شد نتیجتاً می‌گوید مردم به شما هشدار می‌دهیم که راننده‌ای که رعایت نظامات را بکند مقصر نیست فکر نکنید چون راه‌آهن است به زعم خودشان پولدار است و اگر تصادف کردید می‌روید پولی می‌گیرید ولی اینطور نیست مردم باید بدانند و این وظیفه آنها است که بدانند از کجا عبور کنند و از کجا عبور نکنند بنابراین فلسفه ماده ۱۳ این بوده است که راننده‌ای که رعایت نظامات و مقررات راه‌آهن را بکند مقصر نیست و مسئولیت جزائی ندارد و به مردم و عابرین هشداری داده می‌شود البته این را بنده باید به عنوان یک قاضی و معاون وزارت دادگستری عرض کنم که مفهوم این ماده این نیست که اگر رانندگان وسائط نقلیه راه‌آهن هر کاری دلشان خواست بکنند و هیچ مسئولیتی ندارند همچون چیزی نیست به عنوان نماینده وزارت دادگستری در کمیسیون چنین نظری نداشتند که راننده برود و هر کاری که دلش خواست بکند نه در این ماده و نه در مادۀ مربوط البته اگر پرونده‌ای تشکیل بشود برای راننده‌ای و دلایلی باشد که راننده برخلاف قانون عمل کرده است سرعت مجاز در شاهراه نود کیلومتر بوده و ایشان با ۱۵۰ کیلومتر حرکت کرده و منجر شده است به قتل بنابراین خود راننده مقصر است پس وضع این ماده به نظر بنده اشکالی ندارد و هشداری است برای مردم در عین حال قانون نباید همیشه جنبه تنبیهی داشته باشد بلکه بایستی جنبه تنبه هم داشته باشد در اینجا یک جنبه تنبیهی لازم دارد برای اینکه مردم و عابرین متوجه باشند قسمت دوم فرمایش آقایان راجع به بیمه شخص ثالث بود همانطور که توضیح داده شد جناب آقای شیخ‌الاسلامی رئیس محترم کمیسیون و جناب آقای مانی و آقایان دیگر تشریف داشتند پشت تریبون توضیح دادند در ماده ۴ روی مذاکرات مفصلی که در کمیسیون دادگستری شد حتی جلسه مشترکی تشکیل دادند و به این نتیجه رسیدم که مسئولیت مطلق نوشته بشود به جای مسئولین که فعلاً نوشته شده متأسفانه بنده در مسافرت بودم نظر دادند که مسئولیت مطلق نوشته شود خواهش می‌کنم از محضر نمایندگان محترم به هر حال به چنین نتیجه‌ای رسیده‌اند که مسئولیت مطلق باشد چون مسئولیت مطلق نوشته شده بود روی تذکر بعضی از نمایندگان مسئله بیمه ثالث گنجانیده شد اما در این ماده چون مسئولیت جزائی نوشته شد و خوشبختانه کسی هم ایرادی نگرفته که مسئولیت مطلق نوشته شود چون مسئولیت جزائی است مسئولیت مدنی را ما نگفتیم ندارد و هر مقرراتی در مورد بیمه ثالث باشد در این موارد قابل استفاده است برای ذینفع.
رئیس ـ نظر آقایان تامین شد؟
رامبد ـ با توضیحاتی که آقای معاون وزارت دادگستری دادند و من تقاضا می‌کنم که آن توضیحات را به خصوص در دادگستری منعکس بکنند و برای بیمه شخص ثالث مراعات بکنند بنده پیشنهادم را پس می‌گیرم.
رئیس ـ پیشنهاد پس گرفته شد نسبت به مادۀ ۱۳ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۱۴ قرائت می‌شود.
مادۀ ۱۴ ـ وزارت راه مکلف است هنگام ایجاد راه‌های جدید و راه‌آهن گذرگاه‌های ضروری و مجاز لازم را درز نظر گرفته موجبات ارتباط طرفین راه احداثی را به نحو مقتضی فراهم نماید.
رئیس ـ در مادۀ ۱۴ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به مادۀ ۱۴ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. در کلیات آخر لایحه نظری نیست؟ آقای فرهادپور بفرمائید.
فرهادپور ـ بنده در شور اول این لایحه مطالبی به عرض رساندم که قسمتی از آن شاید در کمیسیون مورد توجه قرار گرفته باشد ولی تذکری را لازم می‌دانم لایحه‌ای است به مجلس داده شد دو شورش گذشته با قیام و قعود اکثریت ۱۴ ماده‌اش به صورت قانون درآمده است و آنچه ما می‌گوئیم در این باره تذکر خواهد بود دیگر از جنبه قانونی خارج است در این لایحه همه چیز صحبت شد جز ضمانت اجرا برای آنچه که هی می‌نویسیم وزارت راه مکلف است این کار را بکند وزارت راه مکلف است آن کار را بکند و اگر وزارت راه آن کار را نکرد چه می‌شود؟ بنده در شور اول عرض کردم اگر شما از محصور کردن یک راه قصدتان این باشد یک سیم بکشید بچه‌های بی‌گناه در این شاهراه‌ها زیر ماشین می‌روند و من یقین دارم که قسمتی از گناه متوجه کسانی خواهد بود که بدون توجه به این مسئولیت شاهراه را فقط به قصد اینکه دورش یک سیمی کشیده‌اند غیر قابل عبور دانسته شما در اینجا نوشته‌اید که وزارت راه مکلف است در ایجاد راه‌های جدید و راه‌آهن گذرگاه‌های ضروری ایجاد بکند مفهوم مخالفش این است که در راه‌های موجودتان چنین مسئولیتی ندارید آقای مهندس وثیق بنده حضورتان عرض کنم اخلاق و ایمان شخص وزیر راه و مختصان روحی شخص جنابعالی ممکن است در این فاصله زمانی برای ما این اعتماد را ایجاد کند که بدون توجه دادن و ذکر این مسائل شاید به این نتایج برسیم ولی به هر حال ما در این لایحه آنچه که مربوط به دولت است همه جا گفته‌ایم مکلف ولی ما می‌دانیم که پشت سر این مکلف جنبه اجرائی برای آن گذاشته نشده و یک مسئله‌ای که شاید روزی هم در اینجا همکار محترم جناب آقای طباطبائی و عده‌ای از همکاران حزب مردم صحبت کردند که در این مورد واقعاً مسئولتی وجدانی ایجاب می‌کند مسئله مطلع کردن مردم است نسبت به مواد این قانون شما برای اطلاع مردم که آخر برنامه چهارم پنجاه درصدشان بی‌سوادند چه طرحی و چه وظیفه‌ای در نظر گرفته‌اید که ما فکر کنیم موکل جناب فولادوند که از منطقه انتخابیه ایشان راه‌آهن عبور می‌کند بدون اطلاع از این مسئله اگر روی آن خط عبور کرد و بی‌گناه یا بدون اطلاع و آشنائی از این قانونی که ما گذراندیم جانش و مالش از بین رفت به نظر من حالا که لایحه گذشته است تکالیفی دارید اولا از نظر محصور کردن شاهراه‌ها به صورتی که واقعاً برای آدم غیر بالغ قابل عبور نباشد این مسئولیت اخلاقی است به گردن شما ثانیاً در مورد راه‌آهن شما مسئولیت دارید راه‌آهن در اکثر جاها از توی قصبات و دهات و شهرها عبور می‌کند در همین تاکستان ما سه محل عبور دارد و متأسفانه باید عرض کنم محل عبور شما آزاد است سوزن بان خط یا نگهبان هم ندارد و این مردم در روز بایستی چند هزار نفر به کرات از این طرف به آن طرف بروند و به طور قطع و یقین راه‌آهن باید در محل‌هائی که می‌گذرد و وقتی از توی آبادی‌ها عبور می‌کند حتماً به صورتی محصور بشود که بچه‌های صغیر که نه سواد خواندن این قانون را دارند و نه شعور درک این قانون خونشان به گردن ما و شما نباشد به این جهات بنده تکلیف اخلاقی ناشی از این قانون را برای اداره‌کنندگان وزارت راه اعلام کردم در تکلیف روشن کردن مردم به مواد این قانون هم متأسفانه معاون محترم وزارت اطلاعات تشریف ندارند ولی چون آقای قوام صدری امروز نعم‌البدل شده‌اند از ایشان تقاضا می‌کنم این مسئله را با وزارت اطلاعات در میان بگذارند به نظر من شما اگر یک سال متوالی هر روز این قانون را در رادیو چند نویت بخوانید تازه برای اینکه همه مردم به جزئیات این قانون واقف بشوند کافی نخواهد بود.
رئیس ـ نظر دیگری در کلیات آخر لایحه نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به لایحه رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد لایحه برای تصویب به مجلس سنا فرستاده می‌شود.
- تقدیم صورت جزء سهمیه حق عضویت و کمک دولت شاهنشاهی بابت مخارج سازمان‌های بین‌المللی به وسیله آقای قوام صدری معاون وزارت دارائی
۷- تقدیم صورت جزء سهمیه حق عضویت و کمک دولت شاهنشاهی بابت مخارج سازمان‌های بین‌المللی به وسیله آقای قوام صدری معاون وزارت دارائی
رئیس ـ آقای قوام صدری فرمایشی دارید بفرمائید.
قوام صدری (معاون وزارت دارائی) ـ با اجازه مقام محترم ریاست صورتی است از پرداخت‌های ارزی کشور به مناسبت عضویت در سازمان‌های بین‌المللی که بایستی طبق تبصرۀ ۲۶ قانون بودجه سال ۴۶ با تصویب کمیسیون محترم بودجه انجام بگیرد برای ارجاع به کمیسیون تقدیم می‌شود.
رئیس ـ به کمیسیون بودجه ارجاع می‌شود.
- اعلام وصول و قرائت نامه‌های مربوط به چهار لایحه قانونی از مجلس سنا
۸- اعلام وصول و قرائت نامه‌های مربوط به چهار لایحه قانونی از مجلس سنا
رئیس ـ لوایحی از مجلس سنا رسیده است برای اطلاع مجلس قرائت می‌شود.
گزارش کمیسیون شمارۀ ۲ (جنگ) در قبال لایحه شماره ۱۱۲۲ مورخ ۲۷ /۱ /۱۳۴۹ راجع به اصلاح مقررات بند ج ماده ۱۵ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی در جلسه روز دوشنبه ۲۱ اردیبهشت ماه ۱۳۴۹ مطرح و مورد شور واقع و به تصویب مجلس سنا رسید.
اینک لایحه قانون فوق جهت تصویب آن مجلس محترم به ضمیمه ایفاد می‌گردد.
رئیس مجلس سنا ـ جعفر شریف امامی.
رئیس ـ لایحه به کمیسیون‌های مربوط ارجاع می‌شود.
گزارش کمیسیون شماره ۲ (جنگ) در قبال لایحه شماره ۴۴۱۶۸ مورخ ۲۸ /۱۲ /۱۳۴۸ دولت راجع به الحاق یک تبصره به ماده ۹۶ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی در جلسه روز دوشنبه ۲۱ اردیبهشت ماه ۱۳۴۹ مطرح و مورد شور واقع و به تصویب مجلس سنا رسید.
اینک لایحه قانون فوق جهت تصویب آن مجلس محترم به ضمیمه ایفاد می‌گردد.
رئیس مجلس سنا ـ جعفر شریف امامی.
رئیس ـ لایحه به کمیسیون‌های مربوط ارجاع می‌شود.
گزارش کمیسیون شماره ۲ (جنگ) در قبال لایحه شماره ۱۱۲۴ مورخ ۲۷ /۱ /۱۳۴۹ دولت راجع به اصلاح مواد ۶۳ و ۶۴ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی در جلسه روز دوشنبه ۲۱ اردیبهشت ماه ۱۳۴۹ مطرح و مورد شور واقع و به تصویب مجلس سنا رسید. اینک لایحه قانون فوق جهت تصویب آن مجلس محترم به ضمیمه ایفاد می‌گردد.
رئیس مجلس سنا ـ جعفر شریف امامی.
رئیس ـ لایحه به کمیسیون‌های مربوط ارجاع می‌شود.
گزارش کمیسیون شماره ۱۰ (کشور) در قبال لایحه شماره ۲۳۷۷۴ مورخ ۲۹ /۸ /۱۳۴۸ دولت راجع به پرداخت فوق‌العاده سختی خدمت به مأمورین زندان‌های نیروهای مسلح شاهنشاهی که ضمن مرقومه شماره ۲۶۳۲۳ /۴۷۵ ل ق ۱۱ /۱۲ /۱۳۴۸ از آن مجلس محترم به مجلس سنا ارسال شده بود در جلسه روز دوشنبه ۲۱ اردیبهشت ماه ۱۳۴۹ مطرح و به تصویب مجلس سنا رسید. اینک لایحه قانون مزبور جهت اخذ رأی نهائی به ضمیمه ایفاد می‌گردد.
رئیس مجلس سنا ـ جعفر شریف امامی.
رئیس ـ اخذ رأی نهائی نسبت به این لایحه در جلسه آینده انجام می‌شود.
- ختم جلسه
۹- ختم جلسه
رئیس ـ با اجازه خانم‌ها و آقایان جلسه امروز را ختم می‌کنیم تاریخ و دستور جلسه آینده بعداً به اطلاع همکاران محترم خواهد رسید.
رئیس مجلس شورای ملی ـ عبدالله ریاضی.