مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۱ خرداد ۱۳۴۶ نشست ۳۶۶

مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و یکم

تصمیم‌های مجلس مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری بیست و یکم

قوانین انقلاب شاه و مردم

مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۱ خرداد ۱۳۴۶ نشست ۳۶۶

مذاکرات مجلس شورای ملی

صورت مشروح مذاکرات مجلس روز شنبه ۲۱ خرداد ۱۳۴۶ نشست ۳۶۶

فهرست مطالب:

مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره‏۲۱

جلسه: ۳۶۶

صورت مشروح مذاکرات مجلس روز یکشنبه (۲۱) خرداد ماه ۱۳۴۶

فهرست مطالب:

۱- قرائت اسامی غایبین جلسه قبل

۲- بیانات قبل از دستور آقایان: سرلشکر نکوزاد - دکتر حکیم شوشتری و بانو دکتر دولت‌شاهی

۳- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون آموزش و پرورش راجع به حق‌التدریس دبیران لیسانسیه و ارسال به مجلس سنا

۴- طرح و تصویب گزارش کمیسیون برنامه دایر به اصلاحات مجلس سنا در لایحه قانونی راجه به برنامه عمرانی سوم و ابلاغ به دولت

۵- طرح و تصویب گزارش کمیسیون بودجه دایر به منتفی بودن تصویب‌نامه مربوط به قرارداد همکاری با آقای رونالد ادواردسیمز مقیم لندن مشاور روابط عمومی اداره کل انتشارات و رادیو و ارسال به مجلس سنا

۶- تصویب صورت‌جلسه

۷- تقدیم دو فقره صورت دیون به وسیله آقای معاون وزارت دارایی

۸- طرح و تصویب گزارش کمیسیون آبادانی و مسکن دایر به منتفی بودن تصویب‌نامه راجع به فروش ده هزار متر مربع از اراضی جلالیه به شهرداری تهران و ارسال به مجلس سنا

۹- طرح گزارش شور اول گزارش کمیسیون آبادانی و مسکن راجع به فروش اراضی و ابنیه و سربازخانه‌ها و میادین تیر و اموال غیر منقول زائد بر احتیاجات ارتش

۱۰- طرح و تصویب گزارش کمیسیون امور استخدام و سازمان‌های اداری دایر به منتفی بودن تصویب‌نامه مربوط به رتبه‌های فنی کارمندان وزارت پست و تلگراف و تلفن و ارسال به مجلس سنا

۱۱- طرح گزارش شور اول کمیسیون کشور راجع به افزایش تعداد نمایندگان مجلس شورای ملّی

۱۲- اعلام وصول یک فقره لایحه قانونی از مجلس سنا

۱۳- قرائت دستور و تعیین موقع جلسه آینده - ختم جلسه

مذاکرات مجلس شورای ملّی

صورت مشروح مذاکرات مجلس روز یکشنبه (۲۱)خرداد ماه ۱۳۴۶

مجلس ساعت نه صبح بریاست آقای مهندس عبداللّه ریاضی تشکیل گردید.

۱-قرائت اسامی غائبین جلسه قبل

رئیس-اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.(بشرح زیر قرائت شد)

غائبین با اجازه-آقایان:دکتر امین- اهری- بختیار بختیاریها- حقشناس- شکیبا- پاکذات- میرهادی- جهانگیری- دکتر ضیائی- مهندس آراسته- دکتر کلالی-مهندس معینی زند- روحانی.

غائبین بی اجازه-آقایان:دکتر مصباح زاده- کشفی- آقایان- طالب زاده- دکتر غنی- محسنی-مهندس جلالی-بانو نفیسی.

غائبین مریض- آقایان:دکتر حکیم شوشتری-احتشامی- مهندس صدقیانی- دکتر عدل- پزشکی- ارسنجانی.

۲-بیانات قبل از دستور آقایان:سرلشکر نکوزاد- دکتر حکیم شوشتری و بانو دکتر دولتشاهی

رئیس-نطقهای قبل از دستور را شروع می‌کنیم. تیمسار نکوزاد تشریف بیاورید.

سرلشکر نکوزاد-بنام خالق یکتا:

شاهنشاه آریا مهر و علیا حضرت شهبانو از مسافرت موفقیت آمیز چند روزه که بکشورهای چک اسلواکی و آلمان فدرال و فرانسه فرموده بودند بسبب اوضاع و احوال ناگواریکه در قسمت عرب نشین خاورمیانه و بخاک و خون کشیده شدن برادران دینی ما بوقوع پیوسته با قطع ادامه برنامه مسافرتیکه مقرر بود بکانادا و ایالات متحده آمریکای شمالی و ترکیه بفرمایند چهارشنبه گذشته بسلامتی بمیهن عزیز مراجعت و بدین سبب دلها را شاد و دیدار هم میهنان و مشتاقان را بزیارتشان روشن فرمودند (صحیح است) بشکرانه این موهبت، خدای بزرگ را سپاسگذاریم

و جاودانی و عظمت و دوام سلطنتش را از قادر متعال مسئلت مینمائیم ما بشاهنشاهی که با کفایت و لیاقت و کیاست و کوششهای پی گیر و فعالیتهای فوق العاده و سودمند برای بقای صلح جهانی کوشش می‌کنند و با بهترین وجه ممکن ثبات و امنیت کشور ما را محفوظ داشته و برای رفاه و آسایش ملت از هستی خود گذشته دعا می‌کنیم و فدائی او هستیم (صحیح است).

همه میدانیم که مسافرتهای شاهنشاه بکشورهای خارج متضمن خیر و برکت برای کشور عزیز ما و هم میهنان بوده است.

مسافرتهای پر ثمر شاهنشاه آریامهر از لحاظ سیاسی و اجتماعی-اقتصادی و شناساندن ایران نو و توجه ساکنین قاره‌ها بنهضت و انقلاب سفیدی که در کشور ما بوجود آمده است بسیار نافع و سودمند است (صحیح است) رؤسای جمهور کشورهای چک اسلواکی و آلمان فدرال و شهردارهای این کشورها عموماً شخصیت جهانی شاهنشاه آریامهر اهمیت و اثرات انقلاب سفیدی که به ابتکارشان بوجود آمده و نتایجی را که از آن نصیب ملت ما گردیده در همه جا مورد ستایش قرار دادند (صحیح است) عقیده و گفتار طبقات دیگر مردم برخی از کشورها هم بدین شرح است:

شاه ایران روش سلطنت را براساس ترقی و جلو رفتن مملکت استوار کرده است.

آرمانهای ملی در وجود شخص شاه متمرکز شده و شاه نمونه آرزوها و هدفهای ملی و مردم ایران است - شاه مظهر دوام و بقای مملکت کهن ایران است – ایمان

بمملکت و ملت – آزاد منشی و همچنین مقاومت محکم و اتخاذ یک سیاست مستقل اینها است که شاه ایران را بعنوان یک شخصیت برجسته و آزاده در سراسر جهان معرفی می‌نماید. دیگری می‌گوید:

من اطمینان دارم که نام شاه بعنوان پیشوائی که ملتش را بخود ترجیح داده باقی خواهد ماند و علاوه برآن کسی است که با نهایت خردمندی اساس زندگی کشورش را بسوی بهبود و ترقی دگرگون خواهد ساخت.

شاه ایران با انقلاب اساسی خود قدرت ارتجاع را بنفع مردم و رفاه ملتش واژگون کرد.

شاه ایران دارای فکری نو، ایدة بزرگ و مکتبی خاص است مکتبی که برای رفاه ملتش پایه گذاری شده است مکتبی که حمایت از صلح دنیا شالوده آنرا تشکیل می‌دهد.

شاه ایران تنها شاهی است که بین شاهنشاهان قبلی ایران بلندترین گامها را برای ملتش برداشته.

شاه ایران برای رفاه مردم و برای پیشرفت مملکتش شخصاً انقلاب کرد و این امری است که تابحال تاریخ نظیرش را نشان نداده است.

شاه ایران فرزند رضا شاه است که او نیز صاحب فکری بزرگ برای ملتش بود.

این بود شمة از نظرات خارجیان نسبت بشاهنشاه عظیم الشأن ما.

حال چنانچه بخواهیم در مقابل مقایسه برآئیم موضوعی است که اینک توجه دنیا را بخود معطوف داشته همه میدانیم با ناخردی و سوء سیاستی که برخی از زعمای کشورهای عربی بالاخص محرک آنان فرعون مصر بکار برد باز هم عدة از برادران دینی ما را بخاک و خون کشید (روستا-این مرد دیوانه است) که در همان اوان دولت شاهنشاهی ما مراتب تأسف عمیق و همدردی خود را نسبت به این واقعه بکشورهای عربی ابراز داشته و پیشنهاد آتش بس و خاتمه مخاصمات را ضمن تأمین حقوق حقه مردم فلسطین بر طبق قطعنامه سازمان ملل متحد نمود که خوشبختانه در اثر تصمیمات شورای امنیت سازمان ملل متحد و توصیه آتش بس طرفین متخاصمین پیشنهاد آتش بس را قبول نمودند و یکبار دیگر دنیا از اثرات نکبت و فلاکت بار لهیب جنگ جهانی و نیستی و نابودی نجات یافت. حسن سیاست دول بزرگ که آلت دست امیال نابخردانه و ناپخته یک زمامدار تهی مغز واقع نشدند و تصمیم متعادل نمایندگان این دول که نخبه سیاستمداران کشورها در سازمان ملل می‌باشند بترک مخاصمات قابل تقدیس است. لکن ناگفته نماند که بواسطه غرور و خودخواهی این مرد تهی مغز که هنوز حاضر نیست خرقه تهی کند و شرش را از سر ملل عرب کوتاه کند علاوه بر آنکه هزاران هزار تن از زبده ترین و شجاعترین دلاوران و جنگ آوران عربی را که با رشادت و شهامت بی نظیری جنگیدند بکشتن داد خانواده هائی از بین رفتند معموره هائی ویران شد. ناصر فاجعة بس عظیم برای ملل مسلمان بوجود آورد. روح مسلمانان جهان عموماً و ملل عرب بالاخص از این نحوه کردارش که بکلی مغایر با گفته‌هایش بود بقسمی جریحه دار شده که اگر تا ابد اغراق باشد برای زمان طویلی التیام پذیر نخواهد بود (صحیح است).

(دکتر رمضانی- بعالم اسلام و عرب مربوط نیست بناصر مربوط است).

برای حل و فصل مشکلات در اینگونه موارد شاهنشاه آریامهر در صفحه ۱۹۱ کتاب انقلاب سفید چنین می‌فرمایند:

در دنیای کنونی دیگر زور و قدرت مادی پاسخگوی نهائی مشکلات نیست البته در گذشته نیز توپ خیلی بندرت نمایندة حق بوده است ولی امروزه قدرت اسلحه حتی برای تحمیل اراده خود کفایت نمی‌کند. حقیقت اینستکه امروزه اعضای مختلف جامعه بشریت برای حفظ موجودیت خویش الزام دارند بهر قیمت باشد راهی برای تفاهم با یکدیگر بیابند زیرا شرایط مادی و معنوی این جامعه اکنون بصورتی در آمده است که دیگر اقویا نمی‌توانند صرفاً از قدرت مادی خود برای تحمیل اراده خویش بطرف ضعیفتر استفاده

کنند بدینترتیب بر خلاف تمام دوران گذشته تاریخ بشری که در مواقعیکه امکان تفاهم و سازش از راه منطقی از میان می‌رفت پای قدت نمائی بمیان می‌آمد در دوره ما یکی از این دو راه حل بکلی محکوم شده و الزاماً فقط یک راه دیگر بازمانده است بقول امرسن:امروزه پیروزیهای واقعی و نهائی صلحند و نه پیروزیهای جنگ البته هنوز دیکتاتورهای کوچکی در گوشه و کنار جهان وجود دارند که چون شاید چنانکه باید بجاه طلبیها و قدرت طلبیهای ایشان پاسخ داده نشده است درس عبرتی را که لازمست فرا نگرفته و متوجه واقعیات عصر حاضر نشده‌اند ولی مسلم است که سرنوشت ایشان از سرنوشت دیکتاتورهائیکه خیلی بزرگتر بودند بهتر نخواهد بود.

این بود نظرات و پیش بینیهای شاهنشاه ما حال باید دید آنهائیکه آماده درک این حقایق و واقعیات هستند چه کسانی می‌باشند:

یکی از ابزار و موجبات درک حقایق و بوجود آوردن محیط صلح و صفا معنویات است که همانا وقوف بدان غلبه بحس شهوانی، خشم و کینه توزی و خوی توحش و بربریت است این معنی نیز حاصل نمی‌شود مگر آنکه با تقویت روح ایمان صفات حسنه ملکوتی جایگزین افکار رذیله کبر و نخوت و خودخواهی و خوی درندگی گردد و آنهم در دنیای مادی امروز حاصل نمی‌شود مگر با اشاعه و نشر معنویات و سوق دادن جامعه بصوب استحکام مبانی دینی و پیروی از دستورات محکم قرآن کریم.

در حسینیه ارشاد چه در ایام عزاداری عاشورا و چه در روزهائیکه مصادف با ایام سوگواری رحلت حضرت رسول اکرم (ص) وشهادت حضرت حسن مجتبی (ع) بود چند نفر از همکاران مجلسی هم تشریف داشتند دیده می‌شد جوانان دانشگاهی ما با چه ذوق وشوری در این مجالس که وسیله ناطقین زبر دست روحانی و مطلع راجع بخداشناسی و حقایق دینی و معنوی که بطرز بسیار دلپذیری بیان می‌شد حاضر می‌شدند و در دفترچه‌های خود آن مباحث را با علاقمندی تندنویسی نموده و یادداشت می‌نمودند.

این جوانان امروز ما هستند که باید فردای این کشور را اداره کنند ما برای انجام وظایف ملی و میهنی انجام وظایف وجدانی در مقابل خدا و شاه و میهن احتیاج بمردان متقی و با ایمان داریم. ما باید طبقه جوانان را در راه تقوی و پاکدامنی برای خدمات میهنی که سرنوشت آنرا در دست می‌گیرند آماده نمائیم.

پس چنانچه نظائر این حسینیه مجالسی تهیه شود که معنویات و حقایق دینی برابر یک اصول صحیحی وسیله عالمین فن و علمای روحانی بزرگ شکافته و بیان شود روشن فکران و جوانان ما نیز برغبت در آن شرکت خواهند نمود بسهم خود با پیروی از این نیت از چهار سال قبل که مصادف با افتتاح مجلسین بود برای ایجاد یک چنین مکانی در اراضی عباس آباد معروف بکوی افسران شروع به اقدام نمودم با تشکیل هیئت مدیره مؤسس و کمک مردمان خیر زمینی بمساحت ۴۰۲ متر واقع در خیابان سپهبد زاهدی بمبلغ

۱۴۰۰۰۰۰ ریال خریداری و آب و برق آن نیز تأمین گردید کلنگ ساختمان این بنای مقدس عصر روز جمعه گذشته بزمین زده شد مقدار ۸ تن تیر آهن با کسب اجازه از پیشگاه مبارک شاهنشاه آریامهر تولیت آستانه قدس رضوی وسیله نیابت تولیت از خزانه حضرت برای کمک بساختمان مسجد مرحمت شد چون در نظر است در این ساختمان درمانگاه- کتابخانه سالن سخنرانی نیز بنا شود که علاوه بر اداء فرائض دینی و دعای دسته جمعی بذات مبارک شاهنشاه آریامهر که دعا بشاهنشاه عادل نیز جزء فرائض است یک محفل سخنرانی دینی و مذهبی برای جوانان با سخنرانان شایسته ترتیب داده شود که بقول استاد محترم آقای دکتر شفق این جوانان ساعتی از عمرشان را در هفته توجه بمعانی کنند تقاضای مساعدتی هم از جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران برای ساختن درمانگاه منظور و شرکت ملی نفت ایران برای ساختن سالن سخنرانی شده است با توجه به اینکه عده کثیری از کارمندان شرکت ملی نفت ساکن اراضی عباس آباد می‌باشند و قسمتی از اداره پخش هم در این محل واقع شده جناب آقای دکتر اقبال هم برای شرکت در این قبیل امور خیر همیشه آمادگی دارند وعده کمک هم فرموده‌اند امید

توجهات مؤثر معظم له و هیئت مدیره محترم جمعیت شیرو خورشید را دارد.

یکی از سخنرانان در این جلسه سرکار سرهنگ بازنشسته دادفر بود که پس از بیانات مؤثر و مبسوطی مورد لزوم احداث اینگونه بناها و توجه بمعنویات ضمناً از فعالیتهای وزارت آبادانی و مسکن تشکر نمود و بیان داشت این وزارتخانه اخیراً طرح ساختمان یکهزار و دویست دستگاه خانه را از نظر مبارک شاهنشاه آریامهر میگذراند شاهنشاه پس از ملاحظه آن می‌فرمایند این نقشه ناقص است زیرا یکهزار و دویست خانوار احتیاج به مسجد دارند در اثر این تذکر غریو شادی از جمعیت بلند شده و با دعا بذات مبارک شاهنشاهی که آسایش ملت را فراهم و ثبات کشور را حفظ و حراست فرموده تا مدتی برای سلامتی شاهنشاه صدای صلوات در این محوطه طنین انداز بود. ضمن توجه باین نکته که تعمدی جهت منظور نشدن مسجد قطعاً در بین نبود ه است فعالیت و تحرک وزارت آبادانی و مسکن برهمه مشهود و حقاً فعالیتهای گردانندگان این سازمان قابل تحسین و تمجید است ناگفته نماند که مساحت این زمین برای بوجود آوردن این تأسیساتیکه در نظر است ایجاد شود کم است امید است د رآتیه وسیله سازمانها-بنگاهها – اشخاص متمکن با ایمان و مردمان خیری با خریداری زمینهای بیاض مجاور آن به توسعه این مکان مقدس اقدام نمایند با آنکه مبلغ ۳۰۰ هزار تومان برآورد هزینه ساختمانی این مسجد است اینک با داشتن ۸ تن تیرآهن- مقداری مصالح اهدائی بنگاهها واهالی محل و وجود مبلغ ۴۰ هزار تومان نقد در حساب بانکی هئیت مؤسس شروع بساختمان نموده امید است که بیاری خداوند تبارک و تعالی بزودی جهت استفاده عموم آماده گردد.

رئیس-تیمساروقت جنابعالی تمام شد.

سرلشکر نکوزاد-اجازه فرمائید فقط مختصری باقی است عرض دیگرم توضیحی است مورد استفساریکه بنا بتقاضای اینجانب وسیله فرا کسیون حزبی از دولت راجع به استان لرستان بیمارستان یکصد تختخوابی خرم آباد که ساختمان آن در برنامه سوم پیش بینی شده بود و کارخانه قند لرستان بعمل آمده منظور از این تذکر بیان این نکته است که کارخانه قند

چالانچولان را بحساب لرستان نگذارند چه لرستان مرکزش خرم آباد و از بخشهای زاغه و هرو چغلوندی و تجره – سلسله والشتر –دلفان و نورآباد فیروزآباد – سرطرهان و ترطرهان –کوهدشت و رومشکان –چکینی-ویسیان و کره گاه- بخش پاپی وسفید دشت –بالا کریوه و منگره- الوار گرمسیری – ملاوی و پل دختر و حسینیه و صیمره تشکیل می‌شود و کارخانه قند یکه شاهنشاه آریا مهر در شهریور ۴۲ بمنظور تخصیص به لرستان اوامر مبارکشان د رخرم آباد شر فصدور یافت روی مشاهده چشمه سارهای خرم آباد و وقوف از بخشهای مستعد و اراضی پرآب الشتر و چغلوندی بوده است. این توجه از این نقطه نظر داده شد که اطلاعات عمیقتری در این باره در اختیار مسئولین امر گذارده شود که بعداً از تعاطی مکاتبات احتراز شود از تصدیع احتمالی بهمکاران محترم پوزش می‌طلبیم و توجه که بعرایضم فرمودند متشکرم.

رئیس-آقای دکتر حکیم شوشتری بفرمائید.

دکتر حکیم شوشتری –بنام خدا. وبا اجازه مقام ریاست و نمایندگان محترم اجازه می‌خواهم مقدم مبارک شاهنشاه آریا مهر و شهبانوی گرامی را بخاک وطن از طرف کسیون پارلمانی حزب ایران نوین و عموم نمایندگان مجلس شورای ملی و ملت ایران تبریک عرض کنم، مسافرتهای شاهنشاه آریامهر بخارج کشور همیشه برای مملکت ما و برای ملت ایران متضمن خیرو برکت است خاصه مسافرتهای بعد از انقلاب وضع خاص دیگری داشته است، شاهنشاه بنام رهبری بکشورهای خارج مسافرت می‌فرمایند که تمام هم و فکر و کوشش خود را شبانه روز در راه رفاه و آسایش ملت ایران بکار برده‌اند (صحیح است) شاهنشاه بنام یک مرد جهان بین و یک رهبری که برای زندگی ملتش روشهای ملی خاصی بوجود آورده که دنیا را به اعجاب وا داشته است بکشورهای دیگر مسافرت می‌کنند،(صحیح است) دنیا شاهنشاه ما را مبشر صلح و پرچمدار مبارزه با بیسوادی و پرچمدار سپاه دانش و پرچمدار سپاه آبادانی و پرچمدار و مبشر سلامتی مردم و

روستا نشینان میدانند، شاهنشاه ما در این سفرها با

وسعت اطلاعات کامل سیاسی به اوضاع جهان در برخوردهای با شخصیتهای ممالک خارج برای مملکت ما و برای ملت ایران کسب افتخار می‌نمایند (صحیح است) خداوند وجود عزیزش را برای ملت ایران حفظ فرماید (انشاءاللّه) در این چند روز که بنده بعلت کسالت یک توقف اجباری دو هفته‌ای در خوزستان داشتم و این فرصت را داشتم که با مردم تماس زیادتری داشته باشم مخصوصاً این ایام که مصادف با این بحران اخیر و جنگ چند روزه منطقه عربی خاور میانه بود علاوه بر اینکه فرصت استراحت و بستری بودن بنده را به کسب خبر بیشتر می‌کرد، تماس زیادی که در اثر مراجعه مردم و طبقات مختلف داشتم حالات مختلفی از تأثر و خوشحالی در بنده ایجاد می‌کرد و بنده این حالات را در همه می‌دیدم، خوشحالی و شکر خدا از این لحاظ بود که ما در اثر رهبری خردمندانه شاهنشاه آریامهر در دنیای متلاطمی که از هر سوی آن صدائی برمیخیزد کشور ما یکی از امن ترین مناطق دنیا است (صحیح است) در اثر رهبری خردمندانه شاهنشاه ملتی در پشت سر پرچمدار خود در راه ترقی و تعالی کشور گام برمیدارد و برای ساختن آینده بهتری برای مملکت و برای ملت ایران از هر گونه مجاهدت و کوشش فروگذار نکرده و راه خود را با ایمان بخدا و با صلح دوستی و انسان دوستی طی می‌نماید (صحیح است) جای کمال خوشوقتی است که مملکت ما آنچنان محل امنی شده که ملل جهان از هر طبقه و هر نژادی در هر کجا که ایجاد ناامنی می‌شود به محل امنی که مملکت ما است پناه می‌برند و امن ترین و آرام ترین مناطق دنیا مملکت ما است و این واقعاً باعث کمال خوشوقتی و افتخار تمام ملت ایران است (صحیح است) و اما ما ایرانیان که مسلمان هستیم از پیش آمد این چند روزه مثل تمام ملل مسلمان جهان و مثل تمام ملل صلحدوست جهان متأسف بودیم خوشبختانه در این چند روزه دولت و ملت ایران نشان داد که بدنبال رهبر خردمند خویش یک راه را با همآهنگی کامل طی می‌کند، اعلامیه دولت علاوه از اینکه الهام از نظرات بلند شاهنشاه گرفته بود از قلب فرد فرد ملت ایران و از افکار آنها سرچشمه گرفته بود، ما خوشبختانه دیدیم که اعلامیه دولت مورد تأیید قاطبه نمایندگان مجلس اعم از اقلیت و اکثریت و قاطبه ملت ایران قرار گرفت (صحیح است) و تمام روزنامه‌ها که زبان مردم بودند این اعلامیه را تأیید کردند، البته مردم ایران از این پیش آمد متأسف هستند و همانطوریکه در اعلامیه دولت ذکر شده است ملت ایران علاقمند است که مراعات حقوق حقه اعراب فلسطین بشود و از هر گونه توسل به زور جلوگیری شود بنده فراموش نمی‌کنم که اولین باردرمورد عربده جوئیهای ناصردرپارلمان عرایضی به سمع آقایان نمایندگان محترم رساندم (کیهان یغمائی-فاتحه‌ای

هم برایش بخوانید) این پیش آمدی که متأسفانه در زیر لوای اسلام برای مسلمانان پیش آمد شکست اسلام نبود بلکه شکست ناصر بود (صحیح است) این شکست دیکتاتوری بود، این شکست عربده جوئی مرد خام و نادانی بود که یازده سال نان شب مردم را برید و بنام اینکه برای روز مبادا اسلحه تهیه میکندآنها را بفلاکت کشید. عاقبت دیکتاتوری جزاین نیست،

در حکومت دیکتاتوری همیشه همین وضع پیش می‌آید که دیدیم بر سر ناصر آمد، ناصر یازده سال بنام دین ملتهای عرب را فریب داد و آنها را اغوا کرد، آنها را تحریک نمود و ما دیدیم که این ببر پوشالی چه زود از بین رفت و این شیر برفی چه زود آب شد، مردی که یازده سال عربده می‌کشید و اسلحه هائی را که تهیه می‌کرد برای از بین بردن مسلمانان بود معلوم شد در این پیش آمد هیچ تکیه گاهی در میان ملت خود ندارد و از طرفی هیچ قدرت رهبری ملتی و فرماندهی ملل مختلفی را بطور صحیح ندارد و ما با کمال تأسف در اخبار خواندیم که ملل عرب در کمال رشادت و فداکاری جنگیدند ولی آنها را بنام دین فریب دادند و رهبری ناصحیح و فرماندهی غلط موجب شد که این ننگ دچار به اصطلاح ناصر، نمی‌گویم مسلمانان، بشود ولی هیچ یک از مسلمانان نمی‌توانند از اظهار تأسف خودداری کنند و موقع آن رسیده است که رهبران  مسلمانان جهان بنشینند و برای آتیه اسلام فکری بکنند، موقع آن رسیده است که عقل را جایگزین تبلیغات و جایگزین هوی و هوسها بنمایند و دور هم بنشینند و برای این شکستی که خواه ناخواه قلوب تمام مسلمین را جریحه دار کرده است فکری بکنند شاهنشاه بزرگ ما در تمام این جریانات مسلمان بودن و روح انسان دوستی و روح صلحدوستی خود را نشان دادند و در مصاحبه‌ای که با یکی از خبرنگاران در فرودگاه آنکارا بعمل آوردند فرمودند آنموقعیکه با زور می‌شد اراضی یک مملکتی را تصاحب کرد گذشته است دوران حکومت اسلحه و حکومت زور سپری شده است و بایستی حکومت عقلها در دنیا حکمفرما باشد بایستی عربده جویان جای خود را به افراد دانشمند و فهمیده و انسان دوست بدهند، آن موقعیکه افراد دیوانه و دیکتاتور زمام امور مملکت و سرنوشت ملتها را به بازیچه می‌گرفتند سپری شده است بایستی ناصرها از صحنه‌ها کنار بروند در هر صورت ما با توجه به اینکه از این پیش آمد متأسفیم نمی‌خواهیم از گذشته ذکری کرده باشیم و به اصطلاح چوب بمرده بزنیم ولی امیدوار هستیم که ملت‌های عرب خاصه ملت نجیب مصر بخود بیایند و توجه داشته باشند که کسی که سالها او را فریب داده است باز متوسل به فریب دادن و حرفهای بزرگ زدن و گنده گوئی کردن شده است و بار دیگر فریب اورا نخورد و چند بار تجربه برای این ملتها کافی بود در خاتمه عرایضم لازم میدانم همدردی تمام ملت ایران را بملل مسلمان و خاصه بتمام داغدیدگان و تمام مجروحین این فاجعه و این جنگ عرض نمایم و ضمناً با کمال خوشوقتی مطلبی را که اطلاع حاصل کرده‌ام بسمع ملت ایران برسانم و آن این است که شاهنشاه بزرگ ما روی بزرگواری و روی همدردی که با ملل مسلمان دارند علاوه بر اینکه امر فرمودند مقدار معتنابهی خون بعراق حمل شود با کمال خوشوقتی امر فرمودند که دراردن کمپی برای آوارگان و بیچارگان ایجاد بشود و اوامر شاهنشاه صادر شده است که برای نگهداری چندین هزار نفر چادرها و وسایل غذا وبهداشت در اردن فراهم بشود و احتمال دارد از همین امروز عملا اینکار صورت بگیرد در هر صورت بار دیگر بنده بنام ملت ایران با برادران مسلمان و عرب خود همدردی می‌نمایم و امیدوارم هر چه زودتر این پیشامد در کمال عقل و شعور و با رعایت تمام موازین سازمان ملل متحد بطریق بسیار بسیار منصفانه حل و فصل شود و دیگر مسلمانان روی این نوع پیشامدها را نبینند از تصدیع معذرت می‌خواهم (احسنت)

رئیس-خانم دکتر دولتشاهی بفرمائید.

بانو دکتر دولتشاهی-جناب آقای رئیس و نمایندگان محترم:امروز باز ملت ایران شاهد موفقیتهای بزرگ رهبر خردمند خود می‌باشد که در هر سفری که تشریف فرما می‌شوند نتایج مثبت و مفید بنفع کشور و ملت عاید مملکت می‌شود بنده نمی‌خواهم فرمایشات همکاران محترم را که قبلا فرمودند تکرار بکنم این برای همه روشن است که ملت ایران هر دفعه که شاهنشاه و شهبانوی گرانقدر ما بمسافرت تشریف می‌برند با چه شوق و شعف و آغوش بازی انتظار مراجعت شاهنشاه و شهبانوی عزیزخود را دارند ودرموقع مراجعت آنها بکشورجشن و سرور بر پا می‌کنند خوشبختانه مسافرت‌های عدیده ایکه در سالهای اخیر شاهنشاه عظیم الشأن ما بکشورهای مختلف گیتی بعمل آورده‌اند همه نتیجه آنها خیر و برکت بوده است و روابط حسنه، روابط اقتصادی و فرهنگی و سیاسی بسیار حسنه ببار آورده که از نتایج آن روز بروز ملت ایران استفاده می‌کنند این سفر اخیر شاهنشاه به کشور آلمان باعث می‌شود که تا اندازه‌ای روابط قدیمی ایران و آلمان را یادآور شویم دو ملتی که همیشه با هم دوست بودند و همیشه خیرو صلاح همدیگر را خواسته‌اند و همیشه از روابط اقتصادی و فرهنگی که فیمابین وجود داشته حداکثر استفاده را کرده‌اند روابط بین دولت ایران و آلمان از قرون وسطی سابقه دارد در زمانیکه از طرفی روابط تجاری با خود کشور ایران وجود داشت و از طرفی چون ایران شاهراه به طرف هند بود اکثر تجار اروپائی از راه ایران به هند می‌رفتند

مال التجاره‌های ایرانی هم مورد علاقه آنها بود بعدها در دوران صفویه این روابط توسعه بیشتری پیدا کرد مخصوصاً که هر قدر ملل اروپائی با کشور عثمانی در آن زمان بیشتر در تماس می‌آمدند متوجه شروع تماس دوستانه با دیگر کشورهای شرقی می‌شدند. اولین روابط سیاسی که بین ایران و آلمان بوده از قرن ۱۶ میلادی است که در زمان ردلف دوم و شاه عباس کبیر این روابط برقرار شد و اولین سفیری که از ایران بدربار قیصر آلمان رفت حسینعلی بیک بود که با هیئت مجهزی از طرف شاه عباس به آلمان رفت و در اوایل همان سال ۱۶۰۰ وارد شد و با احترامات بسیار شایسته‌ای از سفرای ایران پذیرائی شد و قراردادهای دوستانه‌ای در آن زمان بین دولت ایران و آلمان بسته شد و از آن زمان همیشه روابط دوستانه بین این دو دولت برقرار بوده است شعرای نامداری مانند گوته و بعد فردریش رو کرت کسانی بودند کهادبیات دو کشور را بیکدیگر شناساندند مخصوصاً که گوته یکی از علاقمندان بسیار پا برجای حافظ شاعر شیرازی ما و معرف روح حافظ و فلسفه حافظ به اروپائیان بود و دیوان شرقی او در این موضوع است سال گذشته در هفته فرهنگی ایران و آلمان یک روز اختصاص داده شده بود بتجلیل از فردریش روکرت که صدمین سال مرگ او بود، این دانشمند زبانشناس که به اکثر زبانهای شرقی آشنا بود اولین معرف ادبیات واقعی ایران بخارجیان و کشورهای اروپائی بود چون اکثر شعرهای شعرای نامدار ما را مانند جلال الدین رومی و فردوسی و حافظ و سعدی وامثالهم را با بهترین وجه ترجمه کرده بود و معرف بسیار شایسته‌ای برای ادبیات ایران بود گر چه تقریباً دراواخر قرن ۱۹ و اوایل قرن بیستم تا اندازه‌ای اطلاعات آلمانیها نسبت به ایران کم شده بود و تا اندازه‌ای جنبه خیالبافی و افسانه‌های شرقی را پیدا کرده بود بطوری که تا سی سال قبل بعضی از آلمانیها میگفتنداطلاعات ما درباره ایران درحدود کتابهای کارل مای است کارل مای نویسنده‌ای بود که با آن که خودش به ایران و شرق سفر نکرده بود از راه تخیل داستانهائی سروده بود و تا اندازه‌ای این داستانهای تخیلی معرف کشور ما شده بود خوشبختانه در زمان سلطنت اعلیحضرت فقید رضا شاه کبیر روابط فیمابین از نو قوت گرفت بخصوص با تأسیس مدرسه آلمانی در تهران که یکی ازپایه‌های روابط فرهنگی بسیار محکم بین دو کشور بود این روابط قوت بیشتری بخود گرفت و بسیاری از جوانان این مملکت درمدرسه آلمانیها تحصیل کردند و بعدها با توسعه روابط فرهنگی با کشور آلمان بسیاری از جوانان ما در این چهل سال اخیر در آلمان تحصیل کردند بطوریکه بسیاری از مردان شایسته و رجال کشور ما تحصیل کرده‌های دانشگا ههای آلمان هستند همینطور روابط سیاسی و اقتصادی بسیار جالبی داشتیم بطوریکه در زمان اعلیحضرت فقید یک قرارداد تجاری پایاپای با آلمان منعقد شد که بسیار جالب و بنفع هر دو طرف بود آلمانها بمواد خام احتیاج داشتند که از کشور ما می‌بردند و مابمواد حاضر وتهیه شده و کارخانجات و وسایلی که برای صنعتی شدن کشور لازم بود احتیاج داشتیم که در همان زمینه تجارت پایاپای بکشور ما می‌آمد. وسائل تحصیلات هم برای جوانان ما در آلمان بخوبی فراهم بود و واقعاً با علاقه‌ای که بملت ایران داشتند و دارند تسهیلات زیادی برای جوانان ایران فراهم می‌کردند که در آنجا تحصیل بکنند خوشبختانه روابط روزبروز توسعه پیدا کرده و بهترین نمونه آن تجلیل شایسته‌ای است که ملت آلمان از شاهنشاه و شهبانوی ما بعمل آوردند و همه جا، حتی هنوز در نامه هائیکه داریم می‌بینیم که مردم با چه شوق و شعفی بیکدیگر پیشی می‌جستند که بیک شکلی فرصت بدست آورند که شاهنشاه و شهبانوی ما را زیارت بکنند و ابراز احساسات نمایند و علاقه ملت آلمان را نشان بدهند بنده خودم در سفرهائیکه در این اواخر بکشور آلمان کردم می‌دیدم که مردم چقدر علاقمند هستند که راجع بکشور ما و انقلاب بزرگ شاهنشاه ما اطلاعات بیشتری بدست آورند و اگر هر جا یک مخبری یا روزنامه نویس ما را گیر می‌آورد فوراً می‌آمد و می‌خواست از ما اطلاعاتی بدست آورد و از نتایج انقلاب

بزرگ ایران سؤالاتی می‌کردند و دلشان می‌خواست بدانند که شاهنشاه ما از صبح تا عصر چه فعالیتی دارند و یا شهبانوی گرانقدر ایران چگونه فعالیتهائی دارند و به چه کارهایی علاقمند هستند و چگونه مثلا وقت خودشان را صرف تربیت فرزندانشان می‌کنند چون در همه جای دنیا امروزه شاهنشاه ما و شهبانوی ما وضع معرفی دیگری دارند دیگر آنها از سلاطین کشورهای هزارو یکشب شناخته نمی‌شوند آنها را بعنوان مدرنترین پیشواهای امروز جهان میدانند و مردم بطرز کار و علاقه آنها و کوشش و تلاشیکه برای پیش بردن ملت ایران بکار برده و می‌برند آشنا شده‌اند بنده وقت محترم مجلس مقدس را بیش از این نمی‌گیرم چون همه خانمها و آقایان بهتر از بنده وارد هستند و اطلاع دارند که روابط دوستانه بین دو ملت چقدر محکم و برقرار است و خوشبختانه این را ما باید بخودمان تبریک بگوئیم که شاهنشاه گرانقدر ما با این زحماتیکه بخود می‌دهند و مسافرتهایی که تشریف می‌برند روز بروز اسم ایران و ایرانی را بلندتر و سرفرازتر می‌فرمایند (احسنت-احسنت).

۳-طرح و تصویب گزارش کمیسیون آموزش و پرورش راجع به حق التدریس دبیران لیسانسیه و ارسال به مجلس سنا.

رئیس-وارد دستور می‌شویم گزارش شور دوم لایحه راجع به حق التدریس دبیران لیسانسیه مطرح است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

گزارش از کمیسیون آموزش و پرورش بمجلس شورای ملی کمیسیون آموزش و پرورش در جلسه ۷ خرداد ماه ۱۳۴۶ با حضور خانم دکتر فرخ روپارسای معاون وزارت آموزش و پرورش لایحه شماره ۱۲۷۵۴-۱۳۴۲/۱۰/۱۴ مربوط بتصویبنامه شمارة ۴۱۲۳۸- ۴۲/۷/۶ دولت راجع به حق التدریس دبیران لیسانسیه را که گزارش شور اول آن بشمارة ۱۳۵۹ چاپ شده برای شور دوم با توجه بپیشنهادات رسیده مورد بررسی قرار داد و با اصلاح بشرح زیر بتصویب رسانید.

اینک گزارش آنرا بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مادة واحده-وزارت آموزش و پرورش می‌تواند تا زمانیکه دبیر بحد کافی در کشور موجود نیست برای تدریس در دبیرستانها از لیسانسیه‌های واجد شرایط با پرداخت حق التدریس استفاده نماید

وزارت آموزش و پرورش مکلف است میزان حق التدریس را برای دوره‌های اول و دوم دبیرستانها جداگانه تعیین نموده و در حدود اعتبار مصوب در بودجه وزارت آموزش و پرورش در سراسر کشور بطور یکنواخت از ابتدای سال تحصیلی ۴۷-۴۶ پرداخت نماید.

مخبر کمیسیون آموزش و پرورش – دکتر قراگزلو.

گزارش از کمیسیون بودجه بمجلس شورای ملی

کمیسیون بودجه در جلسه ۱۳ خرداد ماه ۱۳۴۶ با حضور خانم دکتر پارسای لایحه راجع بحق التدریس دبیران لیسانسیه را که گزارش شور اول آن بشمارة ۱۳۵۹ چاپ شده برای شور دوم مورد رسیدگی قرارداد و گزارش کمیسیون آموزش و پرورش را در این مورد عیناً تأیید و تصویب نمود.

اینک گزارش آنرا بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مخبر کمیسیون بودجه- دکتر کیان

رئیس-ماده واحده مطرح است نظری نیست؟(اظهاری نشد) در کلیات آخر لایحه نظری نیست؟(اظهاری نشد) بماده واحده و کلیات آخر آن رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. لایحه برای تصویب به مجلس سنا فرستاده می‌شود.

۴-طرح و تصویب گزارش کمیسیون برنامه دائر به اصلاحات مجلس سنا در لایحه قانونی راجع به برنامه عمرانی سوم و ابلاغ بدولت

رئیس-گزارش کمیسیونها راجع به برنامه عمرانی سوم مطرح است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

گزارش از کمیسیون برنامه بمجلس شورای ملی

کمیسیون برنامه در جلسه یکشنبه ۴۶/۳/۷ با حضور نماینده دولت لایحه شماره ۴۵۲۱۰- ۴۲/۹/۲۶ راجع به برنامه عمرانی سوم (تصویبنامه شماره ۲۲۷۰۴)و اصلاح اعتبارات فصل و بندهای برنامه کشاورزی و آبیاری و اعتبار بند ۲ فصل ۲ و بند ۱ فصل هشت برنامه مزبور (تصویبنامه شماره ۸۷۷۶)و اصلاح ماده ۳۳ برنامه سوم (تصویبنامه شماره ۴۰۸۲۸)را که در مجلس سنا اصلاح و اعاده گردیده بود رسیدگی و با اصلاحات آن مجلس موافقت و لایحه را تصویب کرد.

اینک گزارش آن بشرح زیر تقدیم مجلس شورای ملی می‌گردد.

قانون برنامه عمرانی سوم کشور

فصل اول-برنامه

مادة۱-دولت مکلف است از محل درآمدهای مندرج در این قانون ظرف مدت پنجسال و نیم که از اول مهر ماه ۱۳۴۱ شروع می‌شود مبلغ دویست و سی میلیارد ریال در اختیار سازمان برنامه بگذارد که طبق جدول کلی پیوسته به این قانون بمصرف اجرای برنامه عمرانی سوم برساند.

مادة۲-اعتبار فوق شامل سرمایه گذاری کلیه مؤسسات دولتی در دوره برنامه سوم و همچنین هزینه نگاهداری و اداره تأسیساتی که در اثر اجرای برنامه بوجود می‌آید خواهد بود و هیچیک از وزارتخانه‌ها و مؤسسات و شرکتهای دولتی و مؤسسات وابسته بدولت به استثنای دستگاههای انتظامی و شهرداریها مجاز نیستند بدون موافقت هیأت عالی برنامه مبادرت به سرمایه گذاری بنمایند.

تبصره-منظور از سرمایه گذاری در این قانون تخصیص اعتبار و مصرف آن برای یکی از امور تولیدی و عمرانی است که ضمن صورت فصول و بندهای برنامه تعیین می‌شود.

مادة۳-هیئت عالی برنامه می‌تواند بنابر احتیاجات طرحها در داخل هر فصل برنامه اعتبار هر بند را تا حدود بیست درصد اعتبار همان بند کاهش یا افزایش بدهد.

کاهش یا افزایش اعتبار هر فصل تا حدود بیست درصد اعتبار همان فصل موکول بموافقت هیئت عالی برنامه و تصویب کمیسیونهای برنامه مجلسین خواهد بود.

مادة۴-تقسیم سنواتی اعتبار موضوع ماده یک بر اساس فصول و بندهای برنامه بقرار زیر تعیین می‌شود:

نیمه دوم سال ۱۳۴۱ ۷/۳۰ میلیارد ریال » ۱۳۴۲ ۱۸/۸۵»» » ۱۳۴۳ ۳۰/۶۰»» » ۱۳۴۴ ۴۰/۲۵»» » ۱۳۴۵ ۶۰/۰۰»» » ۱۳۴۶ ۷۳/۰۰»»

سازمان برنامه می‌تواند با موافقت هیئت عالی برنامه و تصویب کمیسیونهای برنامه مجلسین تغییراتی را که در تقسیم سنواتی فوق ضروری بداند بدهد بدون اینکه در کل مبلغ اعتبار تقلیلی حاصل شود.

فصل دوم-درآمد برنامه

مادة۵-سهمی از درآمد نفت که در هر سال (یا قسمتی از سال) طی دوره برنامه عاید دولت می‌شود بمحض وصول طبق جدول زیر در حساب مخصوصی بنام «حساب درآمد برنامه»در بانک مرکزی سپرده خواهد شد.

نیمه دوم سال ۱۳۴۱ ۵۵ درصد درآمد نفت

(با رعایت قانون بودجه سال ۱۳۴۱) » ۱۳۴۲ ۶۰ درصد درآمد نفت » ۱۳۴۳ ۶۵ درصد درآمد نفت » ۱۳۴۴ ۷۰ درصد درآمد نفت » ۱۳۴۵ ۷۵درصد درآمد نفت » ۱۳۴۶ ۸۰ درصد درآمد نفت

در موقع پرداخت اقساط فوق وجوه مربوط بهزینه

طرحهای عمرانی مستمر دولت که ضمن برنامه سوم منظور شده است و هزینه نگاهداری و اداره تأسیساتی که در اثر اجرای برنامه بوجود آمده است بر اساس اعتبارات عمرانی مصوب و بترتیبیکه بین وزارت دارائی و سازمان برنامه توافق خواهد شد از اقساط مزبور کسر خواهد گردید.

تبصرة۱-درآمد نفت مذکور در این ماده عبارت است از جمع وجوهیکه بموجب قرارداد نفت مصوب ششم آبانماه ۱۳۳۳(اعم از مالیات بر درآمد و پرداخت مشخص) عاید دولت ایران می‌شود (اقساط بدهی دولت بشرکت سابق نفت ایران و انگلیس«موضوع ماده یک قسمت دوم قرارداد مزبور»که در موقع خود پرداخت گردیده از این رقم موضوع می‌گردد) و همچنین هر درآمد دیگری که دولت ایران از منابع نفت طبق قراردادهای موجود یا قراردادهائیکه بعداً منعقد خواهد نمود بدست میاورد.

تبصرة۲-علاوه بر درآمدهای مذکور در این ماده درآمدهای متفرقه سازمان برنامه که ناشی از اجرای طرحهای تولیدی و عمرانی می‌باشد و همچنین دریافتی‌های بابت وامهای پرداختی سازمان برنامه نیز بحساب درآمد منظور خواهد شد.

مادة۶-دولت مجاز است بمنظور جبران کمبود درآمد مذکور در مادة ۵ نسبت به اعتبارات برنامه سوم حداکثر تا میزان مندرج در تبصره یک مادة واحده مصوب ۱۸ خرداد ماه ۱۳۴۵ در مدت پنجسال و نیم اجرای برنامه از اعتبارات خارجی استفاده نماید.

وجوه حاصل از وامهای فوق در«حساب درآمد برنامه»متمرکز خواهد گردید.

اصل و بهره وامهای مذکور در دوره برنامه سوم از محل درآمد برنامه و پس از آن از محل درآمد عمومی کشور قابل پرداخت خواهد بود.

مادة۷-برداشت وجه از «حساب درآمد برنامه»منحصراً در اختیار سازمان برنامه خواهد بود و وجوه برداشتی در موارد زیر بمصرف خواهد رسید:

الف-پرداخت هزینه عملیات عمرانی و هزینه‌های اداری سازمان برنامه.

ب-پرداخت اقساط اصل و بهره وامهائیکه برای اجرای برنامه دوم تحصیل شده است و وامهائیکه دولت طبق مادة ۶ این قانون تحصیل خواهد نمود.

ج-پرداختهائیکه سازمان برنامه بموجب مادة ۳۲ این قانون بعمل خواهد آورد.

فصل سوم-سازمان برنامه

مادة۸-سازمان برنامه دارای شخصیت حقوقی و استقلال مالی است و وظایف آن عبارت است از:

اول-بررسی و تصویب طرحهای مربوط بفصول و بندهای برنامه و محول کردن اجرای آنها بدستگاههای اجرائی و نظارت دراجرای صحیح طرحها طبق فصل ششم این قانون.

دوم-پرداخت هزینه اجرای طرحهای مصوب و نگاهداری حسابها و ممیزی اسناد.

سوم-تنظیم گزارشهای اجرای برنامه و حساب عملیات و تسلیم آن بمقامات مربوط طبق مواد بیست و پنج و بیست و هشت این قانون.

چهارم-تمرکز امور کمکهای خارجی بلاعوض (اعم از مالی و جنسی وفنی) و وامهای خارجی و هم آهنگ ساختن آن با برنامه و نمایندگی دولت در مذاکرات مربوط به وامها.

پنجم-بررسی و تهیه پیشنهاد بدولت در مورد وضع قوانین درباره هر نوع اقدام که برای حسن اجرای برنامه لازم شناخته شود.

ششم-تسویه حساب برنامه هفتساله دوم و پرداخت دیون و وصول مطالبات آن طبق ماده سی و دو این قانون.

هفتم-تهیه برنامه عمرانی چهارم و تسلیم آن بمقامات مربوط حداقل ۶ ماه قبل از پایان برنامه سوم.

هشتم-تهیه گزارش اقتصادی سالانه با همکاری وزارت دارائی و وزارت اقتصاد و بانک مرکزی ایران و همچنین تخصیص اعتبارات عمرانی برای هر سال برنامه.

نهم-تشکیل دفتر بودجه بمنظور تهیه و تنظیم و تمرکز بودجه عادی و عمرانی کل کشور با توجه بقانون

طرز تهیه و تنظیم بودجه کل کشورمصوب تیر ماه ۱۳۴۵.

مادة ۹– مسئولیت امور سازمان برنامه با نخست وزیر است.

سازمان برنامه تحت نظر یک مدیر عامل اداره می‌شود که در مقابل نخست وزیر مسئول می‌باشد.

مدیر عامل سازمان برنامه بنا به پیشنهاد نخست وزیر و بموجب فرمان همایونی برای تمام مدت برنامه منصوب می‌شود.

مدیر عامل سازمان برنامه موظفاً انجام خدمت نموده و جز انجام این وظیفه حق ندارد هیچ نوع شغل آزاد یا سمت دولتی دیگر داشته باشد. حقوق و مزایای مدیر عامل از طرف هیئت دولت تعیین می‌شود.

اختیارات مدیر عامل سازمان برنامه بقرار زیر است:

۱-اداره امور سازمان برنامه بر اساس وظائفیکه این قانون بسازمان مزبور محول نموده است.

۲-تعیین تشکیلات سازمان برنامه و اداره امور استخدامی طبق آئین نامه استخدامی سازمان برنامه.

۳-امضاء اسناد و اوراق بهادار و نامه‌ها و عقد قراردادهای مربوط به برنامه.

۴-تهیه آئین نامه‌های مذکور در این قانون و تسلیم آن برای تصویب بمقامات صلاحیتدار.

۵-نمایندگی سازمان برنامه در مقابل وزارتخانه‌ها ومؤسسات دولتی و کمیسیونهای برنامه و سایر کمیسیونهای مجلسین و افراد و مؤسسات خصوصی داخلی و خارجی و محاکم باحق توکیل غیر.

مدیر عامل می‌تواند با مسئولیت خود هر قسمت از اختیارات خود را که لازم بداند کتباً بهر یک ازکارمندان سازمان برنامه تفویض نماید.

فصل چهارم – هیئت عالی برنامه

مادة۱۰-از نظر هم آهنگ کردن فعالیتهای اقتصادی دستگاههای مختلف دولت و نیز بمنظور تأمین حسن اجرای برنامه هیئتی بنام (هیئت عالی برنامه) تحت ریاست نخست وزیر و عضویت ۶ نفر اشخاص زیر تشکیل می‌شود:

وزیر دارائی.

وزیر اقتصاد.

رئیس کل بانک مرکزی ایران.

سه نفر شخصیت مطلع که برای تمام مدت برنامه به پیشنهاد مدیر عامل سازمان برنامه بتصویب هیئت وزیران انتخاب می‌شوند و حق حضور آنان در صورتیکه از صندوق دولت حقوقی دریافت نمی‌دارند با تصویب هیئت دولت تعیین خواهد شد.

جلسات هیئت عالی برنامه با حضور لااقل ۵ نفر رسمیت خواهد یافت و نسبت به موضوعات مطروحه رأی لااقل ۴ نفر معتبر خواهد بود. جلسات مزبور با دعوت مدیر عامل سازمان برنامه حداقل ماهی یکبار با حضور او تشکیل می‌شود و در غیاب مدیر عامل معاونیکه از طرف او تعیین شده است حضور خواهد یافت.

مادة۱۱-وظایف هیئت عالی برنامه به قرار زیر است:

۱-توصیه نسبت به اتخاذ سیاست‌های اقتصادی و مالی و اداری و اجتماعی دولت و مقررات مربوطه با توجه بگزارش اقتصادی سالانه مذکور در بند ۸ ماده هشتم.

۲-بررسی و اتخاذ تصمیم نسبت به مشی اجرای برنامه و نوع حدود عملیات سالانه

۳-بررسی و اتخاذ تصمیم نسبت به مسائلیکه وزارتخانه‌ها ضمن اجرای برنامه با آن مواجه می‌شوند.

۴-تصویب اعتبارات عمرانی هر سال.

۵-اظهار نظر نسبت به پیشنهادات سازمان برنامه در مورد تغییر اعتبار برنامه.

فصل پنجم-هیئت عامل برنامه

مادة۱۲-«هیئت عامل برنامه»مرکب است از مدیر عامل سازمان برنامه با سمت ریاست هیئت و چهار نفر عضو که از اشخاص با تجربه و بصیر در رشته‌های مختلف مربوط به برنامه برای تمام مدت برنامه بنا به پیشنهاد

مدیر عامل و تصویب هیئت وزیران منصوب می‌شوند.

در صورت احراز عدم صلاحیت یا فوت یا استعفای هر یک از اعضای هیئت عامل جانشین او بهمان ترتیب برای بقیه مدت منصوب خواهد شد.

چهار نفر عضو هیئت عامل موظفاً انجام خدمت نموده و جز انجام این وظیفه حق ندارند هیچ نوع شغل یا سمت دولتی یا غیر دولتی دیگر داشته باشند (به استثنای مؤسسات خیریه آنهم غیر موظف) و از نظر تشکیلاتی و امور استخدامی (بجز نحوه عزل و نصب) تابع سازمان برنامه و آئین نامه استخدامی آن خواهند بود.

حقوق و مزایای هیئت عامل توسط هیئت وزیران تعیین خواهد شد.

مادة۱۳-وظائف هیئت عامل برنامه بقرار زیر است:

۱-تصویب طرحهای اجرائی و روش اجرای آنها در حدود مصوبات هیئت عالی برنامه.

۲-تصویب قراردادها – هیأت می‌تواند برای فعالیت‌های مشابه در رشته‌های مختلف طرح قراردادهای نمونه تصویب نماید.

۳-تصویب پیشنهادهای ترک مناقصه ومزایده.

۴-تصویب پیشنهادهای ارجاع به داوری و تعیین داور و تفویض اختیار صلح و تصویب پیشنهادهای مربوط بصلح و اصلاح دعاوی.

تبصره-در مورد تغییر یا رد موضوعهای پیشنهادی هیأت عامل موظف است پس از استماع توضیحات نماینده دستگاه مربوط تصمیم مقتضی اتخاذ نماید.

مادة۱۴-جلسات هیئت عامل با حضور لااقل سه نفر که یکی از آنها مدیر عامل یا معاون او خواهد بود رسمیت خواهد یافت و نسبت به موضوعات مطروحه لااقل رأی سه نفر معتبر خواهد بود.

فصل ششم – تهیه و اجرای طرحهای عمرانی و نظارت بر آنها

مادة۱۵-سازمان برنامه قبل از خاتمه هر سال ارقام اعتبارات عمرانی سال بعد را با توجه بمادة ۴ با همکاری دستگاههای اجرائی تهیه و پس از تصویب هیئت عالی برنامه بمرحله اجرا خواهد گذارد.

مادة۱۶-سازمان برنامه اجرای طرحهای عمرانی را پس از رسیدگی و تصویب بعهده وزارتخانه‌ها و دستگاههای دولتی مسئول و مؤسسات عمومی و عام المنفعه محول خواهد نمود و مساعدتهای لازم را بمنظور تجهیز و آماده نمودن این دستگاهها بعمل خواهد آورد.

برای اجرای طرحهائی که جزء فعالیت هیچیک از وزارتخانه‌ها و دستگاههای دولتی موجود نباشد و اداره کردن تأسیساتی که در اثر اجرای آن بوجود می‌آید، دستگاههای مناسبی با تصویب هیئت دولت تحت نظر یکی از وزارتخانه‌ها یا سازمان برنامه ایجاد خواهد گردید.

تبصره-سازمان برنامه می‌تواند اجرای طرحهائی را که در دوره برنامه دوم مستقیماً بعهده داشته است تا خاتمه عملیات این طرحها بهمان نحو ادامه دهد.

مادة۱۷-برنامه‌های عمرانی استانها و فرمانداریهای کل را سازمان برنامه با توجه به نظر استانداران و فرمانداران کل تهیه می‌نماید و هر سال طرحهائی از قبیل راههای فرعی و آموزشگاهها و درمانگاهها و امور اجتماعی شهرها و روستاها و آبیاری و کشاورزی را که اجرای آنها در محل بدون احتیاج بمراجعه بمرکز امکان پذیر باشد پس از تصویب به استانداران و فرمانداران کل ابلاغ خواهد نمود تا طبق مقررات سازمان برنامه اجرا نمایند.

برای آنکه استانداران و فرمانداران کل بهتر بتوانند احتیاجات عمرانی منطقه خود را پیش بینی نموده در اجرای آنها مجهز شوند سازمان برنامه کارمندان فنی در اختیار آنها خواهد گذاشت که زیر نظر آنها انجام وظیفه نمایند.

مادة۱۸-در مورد فعالیتهای عمرانی شهرداریها و مؤسسات وابسته به آنها و مؤسسات عمومی و عام المنفعه ایکه طبق قوانین کشور تشکیل شده است سازمان برنامه با رعایت اولویت شهرهائیکه از جهت اقلیمی و جغرافیائی و درآمد و استفاده از کمکهای عمومی دولت در وضع نامساعدی

قرار دارند و همچنین با در نظر گرفتن جدول اولویت طرحهای مربوط بتأمین آب مشروب و برق و طرحهای حفاظتی و بهداشتی و تهیه مسکن و تلفن با اعطای وام و کمکهای رایگان فنی و غیر فنی مبادرت خواهد نمود.

طرز اجرای این ماده و همچنین میزان وام و کمک بلاعوض و بهره و مدت وام طبق آئین نامه‌ای خواهد بود که از طرف سازمان برنامه تهیه و بتصویب هیئت وزیران خواهد رسید.

تبصره-قراردادهائیکه سازمان برنامه طبق مقررات قانون برنامه هفت ساله دوم برای اجرای بعضی طرحها با شهردا ریها منعقد نموده تا خاتمه عملیات این طرحها بقوت خود باقی خواهد بود وسازمان برنامه می‌تواند بمنظور کمک بشهرداریها اقساط معوقه بدهی ومانده سهمیه آنها را از هزینه اجرای طرحها که طبق قراردادهای منعقده باید تا آخر شهریورماه ۱۳۴۱ بحساب سازمان برنامه پرداخت گردد در مدت اجرای بقیه عملیات طرحها تقسیط ودریافت دارد.

مادة ۱۹-برای تشویق و بکار انداختن سرمایه گذاری خصوصی در فعالیتهای عمرانی وتولیدی که در جهت هدفهای برنامه سوم باشد سازمان برنامه می‌تواند مستقیماً یا از طریق مؤسسات اعتباری وجوه لازم را بصورت وام در اختیار افراد و مؤسسات خصوصی بگذارد ویا در سرمایه گذاری با این مؤسسات مشارکت نماید همچنین سازمان برنامه می‌تواند کمکهای فنی لازم را برای تهیه طرحهای عمرانی وتولیدی خصوصی که منطبق با برنامه سوم باشد بعمل آورد.

مادة۲۰-هر یک از وزارتخانه‌ها و دستگاههای اجرائی باید بمنظور تهیه طرحهای عمرانی دفتری برای طرح ریزی ایجاد نماید.

سازمان برنامه می‌تواند تهیه طرحهای عمرانی را مستقیماًعهده دار گردد ویا بوزارتخانه‌ها ودستگاههی دولتی و مؤسسات عمومی وعام المنفعه محول و در صورت ضرورت در تهیه طرحها به آنها کمک نماید.

مادة۲۱-دستگاههای اجرائی مکلفند در پیشرفت طرحهای عمرانی عملیات مستمرو غیرمستمر مراقبت دائم بعمل آورند ومنظماً گزارشهائی بسازمان برنامه بدهند سازمان برنامه از جهت رعایت دستور العملها ومقررات برنامه و پیشرفت طرحها طبق برنامه کار پیش بینی شده و تطبیق عملیات با مشخصات تعیین شده وعدم تجاوز از اعتبارات مصوب طرح نظارت خواهد نمود.

نظارت در اجرای طرحهائیکه توسط اشخاص و مؤسسات خصوصی انجام می‌شود وسازمان برنامه طبق مادة ۱۹ از راه مؤسسات اعتباری به آنها وام می‌دهد بنمایندگی از طرف سازمان برنامه توسط مؤسسات اعتباری مزبور بعمل خواهد آمد وسازمان برنامه در موارد لازم مستقیماًً نظارت خواهد نمود.

مادة۲۲-برای انجام مطالعات فنی و تهیه بر آوردها ونقشه‌ها و نظارت فنی در اجرای طرحها در مواردی که ضرورت ایجاب می‌کند سازمان برنامه و دستگاههای اجرائی می‌توانند با مهندسین مشاور و دیگر کارشناسان (اعم از افراد یا مؤسسات ایرانی و خارجی) قرارداد منعقد نمایند. تشخیص صلاحیت مهندسین مشاور یا کارشناسان باید با موافقت قبلی هیئت عالی برنامه بعمل آید.

مادة۲۳-سازمان برنامه و دستگاههای اجرائی در مورد اجرای طرحهای عملیات عمرانی غیر مستمر تابع آئیننامه‌های حسابداری و معاملاتی خواهند بود که بنا بپیشنهاد سازمان برنامه بتصویب هیئت وزیران خواهد رسید در مورد طرحهای عملیات عمرانی مستمر از نظر تبعیت از آئیننامه‌های حسابداری و معاملاتی سازمان برنامه و یا مقررات جاری وزارت دارائی نحوه عمل طبق توافق بین سازمان برنامه و وزارت دارائی خواهد بود.

تبصره-سازمان برنامه می‌تواند در مورد طرحهائیکه بتشخیص سازمان ماهیت و طرز اجرای آن ایجاب می‌کند تبعیت از آئیننامه‌ها ومقررات خاص دستگا ههای اجرائی را تصویب نماید. مادة۲۴-سازمان برنامه هر سه ماه گزارشی از پیشرفت عملیات برنامه را تسلیم نخست وزیر خواهد نمود. سازمان برنامه منتهی تا سه ماه پس از پایان هر سال

گزارش جامعی از فعالیتهای عمرانی که از شروع برنامه سوم تا پایان سال مزبور صورت گرفته به انضمام صورت حسابی از درآمدهاو پرداختهای دوره مزبور برای تقدیم بمجلسین بنخست وزیر تسلیم می‌نماید. در این گزارش توجه خاصی نسبت به این موضوع که هدفهای برنامه تا چه حد تحقق یافته است خواهد شد.

مادة۲۵-دستگاههای اجرائی مکلفند منظماً کلیه ارقام و اطلاعاتی را که برای تهیه گزارشهای موضوع مواد ۲۴ و ۲۷ این قانون ضروری است بسازمان برنامه تسلیم دارند و کلیه اوراق و اسناد خرج و دفاتر مربوط به اجرای طرحها را در اختیار سازمان مزبور بگذارند و وسائل نظارت و رسیدگی دقیق را از هر حیث فراهم سازند.

در صورت تخلف دستگاههای اجرائی از مقررات این ماده ومادة۲۱ و تأخیر و مسامحه در انجام کار سازمان برنامه اقدامات لازم را معمول و در صورت اقتضاء از پرداخت وجه برای اجرای بقیه عملیات طرحها بدستگاههای مزبورخودداری می‌نماید و این عملیات را بنحوی که مقتضی بداند به اتمام خواهد رسانید و مراتب را بدولت گزارش خواهد داد.

در مواردی که پرداخت هزینه‌های عملیات عمرانی توسط وزارت دارائی بعمل می‌آید سازمان برنامه موارد تخلف ونظرات خود را بوزارت دارائی اطلاع خواهد داد تا اقدامات لازم از طرف آن وزارت بعمل آید.

فصل هفتم-هیئت حسابرسی برنامه

مادة۲۶-«هیئت حسابرسی برنامه» مرکب خواهد بود از سه نفر حسابرس با تجربه و بصیر که دو نفر از آنان از طرف مجلس شورایملی از میان فهرست ۶نفری و یک نفر دیگر از طرف مجلس سنا از میان فهرست سه نفری که دولت پیشنهاد می‌نماید برای مدت یکسال انتخاب می‌شوند و تا انتخاب جانشین خود به این سمت باقی خواهند ماند در صورت فوت یا استعفای هر یک از اعضای هیئت مزبور جانشین او بترتیب مقرر در فوق از طرف مجلس شورای ملی یا مجلس سنا انتخاب خواهد شد.

حقوق و مزایای هیئت حسابرسی برنامه از طرف هیئت وزیران تعیین و از محل بودجه اداری سازمان برنامه پرداخت خواهد شد. اعضای هیئت حسابرسی موظفاً انجام خدمت نموده و جز انجام این وظیفه حق ندارند هیچ نوع شغل یاسمت دولتی یا غیردولتی دیگر داشته باشند.

مادة۲۷-سازمان برنامه حسابهای نهائی عملیات مالی هر سال خود را شامل اقلام کلیه درآمدها و اعتبارات مصوب و کلیه هزینه‌ها بتدریج که اسناد مربوط ممیزی می‌شود بمنظور حسابرسی تسلیم هیئت حسابرسی برنامه می‌نماید وآن قسمت از اسناد هزینه را که هیئت مزبور بخواهد ارسال می‌دارد.

تسلیم صورت حسابها و اسناد و مدارک فوق باید بنحوی باشد که تمام آنچه مربوط به هر سال است حداکثر تا آخر آبانماه سال بعد بهیئت حسابرسی برنامه تسلیم گردد هیئت مزبور مکلف است محاسبات سال قبل را از جهت تطبیق هزینه‌ها با اعتبارات و طرحهای مصوب و مقررات مربوط رسیدگی نموده چنانچه ایراد و اشکالی دید نظر خود را بمدیر عامل سازمان برنامه بدهد.

درصورتیکه بین مدیر عامل سازمان برنامه و هیئت حسابرسی اختلاف نظری باقی بماند مرجع رسیدگی بآن نخست وزیر می‌باشد.

حسابهای نهائی هر سال که بترتیب فوق رسیدگی می‌شود حداکثر تا ۱۵ اسفند ماه سال بعد بوزارت دارائی ارسال تا ضمن لایحه تفریغ بودجه تقدیم مجلس شورای ملی گردد هیئت حسابرسی موظف است یک نسخه از گزارش و نظرات خود را بکمیسیونهای برنامه مجلسین تقدیم دارد.

مادة۲۸-بمنظور اینکه هیئت حسابرسی برنامه بتواند بنحو احسن انجام وظیفه نماید سازمان برنامه باید کارکنان و وسائل و تسهیلات لازم را در حدود بودجه سالانه مصوب در اختیار هیئت مزبور بگذارد. هزینه حسابرسی برنامه و تعداد کارکنان مورد نیاز ضمن بودجه اداری هر سال سازمان برنامه بطور مشخص تعیین می‌شود

و اعتبار مربوط طبق مقررات و آئین نامه‌های سازمان برنامه بمصرف می‌رسد.

فصل هشتم- مقررات مختلف

مادة۲۹-هر گاه برای اجرای طرحها احتیاج بخرید اراضی (اعم از دائر و بایر) و ابنیه و تأسیسات متعلق به افراد یا مؤسسات خصوصی پیدا شود بطریق زیر عمل خواهد شد:

۱-هر گاه نسبت به بهای اراضی و ابنیه و تأسیسات بین مقامات اجراکننده طرح و مالک توافق حاصل نشود بها بوسیله هیئتی مرکب از وزیر کشور –دادستان کل –مدیر کل ثبت یا نمایندگان آنها با توجه بنظر کارشناسان فنی تعیین خواهد شد و رأی هیئت قطعی است.

۲-ملاک تعیین قیمت عبارتست از بهای عادله اراضی و ابنیه و تأسیسات مشابه واقع در حوزه عملیات در سال قبل از تاریخ تصویب طرح.

۳-پرداخت قیمت اراضی و ابنیه و تأسیسات بمالک آن بر اساس قیمت عادله فوق به اضافه پنج درصد آن خواهد بود. اگر مالک در محل ساکن باشد علاوه بر پنج درصد فوق ده درصد بقیمت عادله افزوده خواهد شد و هر گاه ممراعاشه او منحصر به درآمد همان ملک متصرفی باشد پانزده درصد دیگر از این بابت به او پرداخت خواهد گردید.

۴-در مورد املاک مزروعی علاوه بر آنچه طبق بندهای ۲و۳ فوق به مالک پرداخت می‌شود معادل پانزده درصد قیمت عادله مذکور در بند ۲ فوق بین زارعین و خوش نشینان و برزگرانی که محل را ترک می‌نمایند به نسبت تعداد عائله تحت تکفل آنها بوسیله فرماندار محل تقسیم خواهد شد.

۵-در صورتیکه طبق نظر اداره کشاورزی محل زارعین حقوقی در آن ملک داشته باشند حقوق زارعین ذینفع از قیمت ملک کسر و بذوی الحقوق پرداخت و بقیه بمالک پرداخت خواهد شد.

۶-تصرف اراضی و ابنیه و تأسیسات بعد از پرداخت تمام قیمت معین شده بمالک یا تودیع آن درصندوق ثبت محل مجاز و نسبت به املاک موقوفه‌ای که فروش آنها مجاز نیست بطریق اجاره طویل المدت یا تبدیل به احسن استفاده خواهد شد.

۷-در صورتیکه مالک به انتقال ملک و تحویل آن رضایت ندهد پس از تودیع قیمت ملک در صندوق ثبت دادستان محل از طرف او سند انتقال ملک مورد نظر را امضاء و ظرف یکماه به تخلیه قطعی ملک مذکور اقدام می‌نماید.

۸-اراضی واقع در خارج از محدوده شهرها که در مسیر راههای اصلی یا فرعی و یا خطوط مواصلاتی و برق و مجاری آب و لوله‌های گاز و نفت قرار می‌گیرد با رعایت حریم مورد لزوم که طبق تصویبنامه هیأت وزیران معین خواهد شد از طرف دولت مورد استفاده واقع می‌شود و از بابت این حق ارتفاق وجهی پرداخت نخواهد شد و در صورتیکه مستحدثات و اعیانی وجود داشته باشد که بر اثر احداث تأسیسات فوق الذکر از بین برود و یا خساراتی به آنها وارد شود مؤسسات دولتی مربوط باید قیمت اعیانی از بین رفته را طبق مقررات این قانون بپردازند و یا خسارات وارده را بکلیه ذوی الحقوق جبران کنند.

مادة۳۰-اضافه ارزشی که در نتیجه اجرای عملیات عمرانی توسط مقامات اجرا کننده طرح اعم از وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی و وابسته بدولت و همچنین شهرداریها در املاک خصوصی واقع در حوزه آن عملیات و بدون سعی و عمل مالک حاصل می‌گردد مشمول مقررات زیر خواهد بود. اضافه ارزش عبارتست از تفاوت بین قیمت ملک اعم از دائر و بایر در سال قبل از تاریخ تصویب طرح و قیمت آن در تاریخ شروع بهره برداری از تأسیسات ایجاد شده.

۱-هر گاه تفاوت حاصله بیست درصد یا کمتر از آن باشد مالک از پرداخت حق اضافه ارزش معاف است و از مازاد بیست درصد نصف آن متعلق بدولت یا شهرداری محل خواهد بود.

۲-اعیانی و اراضی زراعتی که در آغاز برنامه عمرانی سوم سابقه زراعت داشته تا وقتیکه زراعت می‌شود

و باغات تا وقتیکه مالک استفاده محصول از آن می‌نماید از پرداخت اضافه ارزش معاف است و در صورتیکه مالک اراضی زراعتی و باغات از آبی که دراثرعملیات عمرانی بدست آمده بمقدار بیشتری استفاده نمایدحقا به مناسبی خواهد پرداخت.

برای تعیین حدود اراضی که مشمول پرداخت حق اضافه ارزش می‌شود و تشخیص اضافه ارزش و میزان آن کمیسیونی مرکب از نماینده دادگستری محل و رئیس ثبت و رئیس کشاورزی یا نمایندگان آنها با حضور مالک یا نماینده او و در صورت عدم حضور مالک یکنفر معتمد محل و نماینده مقامی که عملیات عمرانی را انجام داده است تشکیل خواهد شد و نظر این کمیسیون قاطع خواهد بود مالک می‌تواند اضافه ارزش تعیین شده را در مدت پنجسال به اقساط مساوی سالانه پرداخت کند یا مقداری از اراضی خود را که قیمت آن معادل اضافه ارزش است تحویل دهد.

هر گاه مالک از پرداخت تمام یا بعضی اقساط و یا تحویل اراضی امتناع کند دادستان شهرستان محل به تشخیص کمیسیون فوق از طرف او سند انتقال آن مقدار از اراضی را که قیمت آن معادل حق دولت یا شهرداری محل از اضافه ارزش باشد برای واگذاری به دولت یا شهرداری امضاء خواهد کرد.

۳-انجام عملیات لوله کشی آب آشامیدنی – برق مؤسسات فرهنگی و بهداشتی و امثال آن موجب مطالبه اضافه ارزش از املاک واقع در حوزه آن عملیات نخواهد بود.

۴-موقوفات از پرداخت حق اضافه ارزش معاف است.

مادة۳۱-دستگاههای تابعه دولت و بنگاهها و شرکتهای دولتی مجاز نیستند بدون موافقت قبلی وزارت دارائی و سازمان برنامه برای گرفتن وام یا اعتبار از مؤسسات خارجی اقدام کنند و یا برای گرفتن کمک فنی خارجی تعهداتی بنمایند.

مادة۳۲-سازمان برنامه مسئول تصفیه حساب برنامه هفتساله دوم و وصول مطالبات و پرداخت دیون آن می‌باشد. کلیه هزینه‌ها و تعهدات و دیونیکه برای اجرای طرحهای برنامه هفت ساله دوم بشرح زیر ایجاد شده است از محل اعتبارات منظور در این قانون پرداخت خواهد شد:

الف-هزینه‌های اجرائی عملیات طرحهائیکه در آخر شهریور ماه ۱۳۴۱ در حال اجرا بوده است.

ب-تعهدات و دیون مربوط بطرحهائیکه در آخر شهریور ماه ۱۳۴۱ در دست اجراء بوده است.

ج-تعهدات و دیون مربوط بطرحهای خاتمه یافته تا آخر شهریور ماه ۱۳۴۱ سایر دیون سازمان برنامه مانند دیون مربوط بهزینه‌های اداری و یا آنچه پس از رسیدگی بحسابهای برنامه دوم تعیین شده و می‌شود و مربوط بطرح خاص نیست و یا دیونیکه در اثر حکم مراجع قانونی ایجاد شده و می‌شود از محل درآمد برنامه پرداخت خواهد شد بدون اینکه اعتبارات عمرانی منظور در این قانون را تقلیل دهد.

مادة۳۳-تأسیساتیکه طبق قانون برنامه هفت ساله دوم بوجود آمده و در موقع تصویب این قانون در اختیار سازمان برنامه می‌باشد با اعتبارات مربوط بوزارتخانه‌ها و بنگاهها و شرکتها و سایر دستگاههای دولتی مسئول منتقل می‌شود.

تأسیسات مزبور باید در وضعی تحویل شود که از هر جهت برای بهره برداری آماده باشد.

دستگاههای دولتی موظفند بمحض اعلام سازمان برنامه نسبت بتحویل گرفتن تأسیسات اقدام نمایند.

مادة۳۴-دولت می‌تواند تأسیسات انتفاعی و تولیدی موجود متعلق بخود و همچنین تأسیساتی را که در اثر اجرای برنامه بوجود میاید اعم از تمام شده و یا در هر مرحله احداث کلاً یا قسمتی از سهام آن را بنا به پیشنهاد دستگاه ایجاد کننده یا اداره کننده این تأسیسات بترتیبی که در هر مورد مقرر خواهد داشت بفروش برساند.

مادة۳۵-اختیارات صاحبان سهام متعلق بسازمان

برنامه در شرکتهای تابعه آن سازمان با مدیر عامل سازمان برنامه می‌باشد که طبق سیاست کلی که از طرف هیئت عالی برنامه تعیین می‌شود اقدام نماید.

مادة۳۶-سازمان برنامه می‌تواند به ترتیبی که بموافقت بانک مرکزی خواهد رسید عملیات بانکی مربوط بخود و یا مؤسسات تابعه را بوسیله بانک اعتبارات صنعتی انجام دهد و تمام یا قسمتی از وجوه مربوط را در بانک مزبور نگاهداری نماید.

مادة۳۷-آئین نامه‌های اجرائی این قانون که بتصویب هیئت وزیران رسیده است تا پایان برنامه سوم قابل اجرا می‌باشد و تغییر آن با تصویب کمیسیونهای برنامه مجلسین خواهد بود.

مخبر کمیسیون برنامه – دکتر اسفندیاری

گزارش از کمیسیون دادگستری بمجلس شورای ملی کمیسیون دادگستری در جلسه دوشنبه ۴۶/۳/۱۵ با حضور نماینده دولت لایحه مربوط به برنامه عمرانی سوم بازگشته از مجلس سنا را رسیدگی و با اصلاحاتی که آن مجلس در مواد مربوط به کمیسیون دادگستری بعمل آورده بود موافقت و لایحه را تصویب کرد.

اینک گزارش آن تقدیم مجلس شورای ملی می‌گردد.

مخبر کمیسیون دادگستری – رضا مجد

رئیس-نسبت به گزارش کمیسیونها نظری نیست؟(اظهاری نشد) بگزارش کمیسیونها رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. لایحه بدولت ابلاغ می‌شود.

۵-طرح و تصویب گزارش کمیسیون بودجه دائر به منتفی بودن تصویبنامة مربوط بقرارداد همکاری با آقای رونالدادوارد سیمز مقیم لندن مشاور روابط عمومی ادارة کل انتشارات و رادیو و ارسال به مجلس سنا

رئیس-گزارش کمیسیون بودجه راجع به منتفی بودن انعقاد قرارداد همکاری با آقای رونالدادوارد سیمز مطرح است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

گزارش از کمیسیون بودجه بمجلس شورای ملی

کمیسیون بودجه در جلسه ۱۳ خرداد ماه ۱۳۴۶ با حضور آقای دکتر معتمد وزیری معاون کل وزارت اطلاعات لایحه دولت مربوط به تصویبنامه شمارة

۱۲۹۷/۴ - ۱۳۴۲/۴/۱۲ راجع به انعقاد قرارداد همکاری با آقای رونالدادوارد سیمز مقیم لندن بعنوان مشاور روابط عمومی اداره کل انتشارات و رادیو را که بشمارة ۴۷۱/۸ چاپ شده مورد رسیدگی قرارداد پس از توضیح نماینده دولت دائر به اینکه موضوع این تصویبنامه خاتمه یافته است کمیسیون نظر داد که تصویبنامه مذکور موضوعاً منتفی است

اینک گزارش آنرا به مجلس شورای ملی تقدیم می‌نماید.

مخبر کمیسیون بودجه – دکتر کیان

رئیس-نسبت به گزارش کمیسیون نظری نیست؟(اظهاری نشد) به گزارش کمیسیون رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. گزارش برای اطلاع مجلس سنا فرستاده می‌شود.

۶-تصویب صورت جلسه

رئیس-نسبت به صورت جلسه دفعه گذشته نظری نیست؟(اظهاری نشد) صورت جلسه قبل تصویب می‌شود. آقای دکتر مبین.

دکتر مبین-شکایتی است بکمیسیون عرایض تقدیم می‌کنم.

رئیس-بکمیسیون ارجاع می‌شود.

۷-تقدیم دو فقره صورت دیون بوسیله آقای معاون وزارت دارائی

رئیس-آقای قوام صدری بفرمائید؟

قوام صدری (معاون وزارت دارائی)-با اجازه مقام ریاست صورتی است از دیون بلامحل و سنواتی سازمان جنگلها و مؤسسه اصلاح بذر و نهال که بایستی

در کمیسیون محترم بودجه مورد رسیدگی قرار گیرد تقدیم می‌کنم و استدعای رسیدگی آنرا دارد.

رئیس-بکمیسیون بودجه ارجاع می‌شود.

۸-طرح و تصویب گزارش کمیسیون آبادانی و مسکن دائر بمنتفی بودن تصویبنامه راجع بفروش ده هزار متر مربع از اراضی جلالیه بشهرداری تهران و ارسال بمجلس سنا

رئیس-گزارش منتفی بودن راجع بفروش ده هزار متر مربع از اراضی جلالیه بشهرداری تهران مطرح است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

گزارش از کمیسیون آبادانی و مسکن بمجلس شورای ملی

کمیسیون آبادانی و مسکن در جلسه سوم خرداد ماه ۱۳۴۶ با حضور آقای قوام صدری معاون وزارت دارائی و تیمسار سپهبد کاتوزیان معاون وزارت جنگ لایحة شمارة ۹۳۴/ق۱۳- ۱۳۴۲/۱۰/۱۹ مربوط به تصویب نامه شمارة ۶۵۵۸- ۱۳۴۲/۶/۲۲ راجع به فروش ده هزار متر مربع از اراضی جلالیه بشهرداری تهران را که بشمارة ۳۸۷ چاپ گردیده مورد رسیدگی قرار داد پس از توضیح نمایندگان دولت دائر به اینکه تصویب نامه مذکور اجرا نشده کمیسیون اظهار نظر نمود که تصویب نامه شمارة ۶۵۵۸- ۱۳۴۲/۶/۲۲ چون بصورت اجرا در نیامده موضوعاً منتفی است.

اینک گزارش آنرا بمجلس شورای ملی تقدیم می‌نماید

رئیس کمیسیون آبادانی و مسکن – دکتر صاحب قلم

گزارش از کمیسیون دارائی بمجلس شورای ملی

کمیسیون دارائی در جلسه ۶ خرداد ماه ۱۳۴۶ با حضور آقای قوام صدری معاون وزارت دارائی لایحه دولت راجع به فروش ده هزار متر مربع از اراضی جلالیه بشهرداری تهران را مورد رسیدگی قرار داد و گزارش کمیسیون آبادانی و مسکن دائر به منتفی بودن لایحه مذکور را تأیید نمود.

اینک گزارش آنرا بمجلس شورای ملی تقدیم می‌نماید

مخبر کمیسیون دارائی – عزت اللّه اوزار

گزارش از کمیسیون کشور بمجلس شورای ملی

کمیسیون کشور در جلسه ۱۱ خرداد ماه ۱۳۴۶ با حضور آقای سراج حجازی معاون وزارت کشور و آقای قوام صدری معاون وزارت دارائی لایحه دولت راجع به فروش ده هزار متر مربع از اراضی جلالیه بشهرداری تهران را مورد رسیدگی قرار داد و گزارش کمیسیون آبادانی و مسکن دائر به منتفی بودن لایحه مذکور را تأیید نمود.

اینک گزارش آنرا بمجلس شورای ملی تقدیم می‌نماید

مخبر کمیسیون کشور – دکتر زعفرانلو

رئیس-نسبت بگزارش کمیسیون‌ها نظری نیست؟(اظهاری نشد) بگزارش کمیسیون‌ها رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. گزارش برای اطلاع مجلس سنا فرستاده می‌شود.

۹-طرح شور اول گزارش کمیسیون آبادانی و مسکن راجع بفروش اراضی و ابنیه و سربازخانه‌ها و میادین تیر و اموال غیر منقول زائد بر احتیاجات ارتش

رئیس-گزارش شور اول راجع بفروش اراضی و ابنیه و سربازخانه‌ها و میادین تیر زائد بر احتیاجات ارتش مطرح است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

گزارش شور اول از کمیسیون آبادانی و مسکن بمجلس شورای ملی

کمیسیون آبادانی و مسکن در جلسه ۳ خرداد ماه

۱۳۴۶ با حضور آقای قوام صدری معاون وزارت دارائی و تیمسار سپهبد کاتوزیان معاون وزارت جنگ و نماینده وزارت آبادانی و مسکن لایحه شمارة ۱۰۴۲۸/۲۵۰۵۵ - ۱۳۴۲/۹/۳۰ مربوط به تصویبنامه‌های شمارة ۴۲۴۰۲- ۱۳۴۱/۹/۱۴ و ۴۱۴۸۸- ۱۳۴۲/۷/۲۰ راجع بفروش اراضی جلالیه و اراضی و ابنیه و سربازخانه‌ها و میادین تیر و اموال غیر منقول زائد بر احتیاجات ارتش را که بشمارة ۸۸ چاپ گردیده مورد رسیدگی قرار داد چون تصویبنامه شمارة ۴۱۴۸۸- ۱۳۴۲/۷/۲۰ مربوط به فروش اراضی جلالیه و تصویبنامه شمارة ۴۲۴۰۲- ۱۳۴۱/۹/۱۴ راجع به دو موضوع فروش اراضی و ابنیه و سربازخانه‌ها و میادین تیر و اموال غیر منقول زائد بر احتیاجات ارتش و همچنین فروش اراضی جلالیه بود تصویبنامه شمارة ۴۲۴۰۲- ۱۳۴۱/۹/۱۴ را از هم تفکیک و قسمتیکه مربوط به فروش اراضی و ابنیه و سربازخانه‌ها و میادین تیر و اموال غیر منقول زائد بر احتیاجات ارتش می‌باشد با اصلاحاتی بشرح زیر تصویب نمود و بقیه مواد که مربوط بفروش اراضی جلالیه است موکول برسیدگی بتصویبنامه شمارة ۴۱۴۸۸- ۱۳۴۲/۷/۲۰ گردید.

اینک گزارش آنرا بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

ماده واحده-بوزارت جنگ اجازه داده می‌شود کلیه اراضی و ابنیه و سربازخانه‌ها و میادین تیر و اموال غیر منقول دیگر که مالک آن می‌باشد و زائد بر احتیاجات ارتش باشد از طریق مزایده بفروش رسانده و وجوه حاصل از فروش را صرف ساختمانها و تأسیسات جدید ارتش بنماید و همچنین وزارت جنگ مجاز است اراضی و ابنیه‌ای که در ازاء مطالبات ارتش از اشخاص به ملکیت وزارت جنگ درآمده یا بعداً درمیآید در صورتیکه مورد استفاده ارتش نباشد از طریق مزایده فروخته و پس از استیفاء مطالبات خود وجوه باقیمانده را بترتیب بالا بمصرف برساند.

رئیس کمیسیون آبادانی و مسکن – دکتر صاحب قلم

گزارش شور اول از کمیسیون دارائی بمجلس شورای ملی

کمیسیون دارائی در جلسه ۶ خرداد ماه ۱۳۴۶ با حضورتیمسار سپهبد کاتوزیان معاون وزارت جنگ لایحه دولت مربوط به تصویب نامه‌های شمارة۴۲۴۰۲- ۱۳۴۱/۹/۱۴ و ۴۱۴۸۸- ۱۳۴۲/۷/۲۰ راجع به فروش اراضی جلالیه و اراضی و ابنیه و سربازخانه‌ها و میادین تیر و اموال غیر منقول زائد بر احتیاجات ارتش را مورد رسیدگی قرار داد و گزارش کمیسیون آبادانی و مسکن دائر به تفکیک تصویب نامه شمارة ۴۲۴۰۲- ۱۳۴۱/۹/۱۴ و تصویب قسمت راجع به فروش اراضی و ابنیه و سربازخانه‌ها و میادین تیر و اموال غیر منقول زائد بر احتیاجات ارتش را تأیید و تصویب نمود.

اینک گزارش آنرا بمجلس شورای ملی تقدیم می‌نماید.

مخبر کمیسیون دارائی – عزت اللّه اوزار

گزارش شور اول از کمیسیون دادگستری بمجلس شورای ملی

کمیسیون دادگستری در جلسه ۱۳ خرداد ماه ۱۳۴۶ با حضورتیمسار سپهبد کاتوزیان معاون وزارت جنگ لایحه دولت مربوط به تصویبنامه‌های شمارة۴۲۴۰۲- ۱۳۴۱/۹/۱۴ و ۴۱۴۸۸- ۱۳۴۲/۷/۲۰ راجع بفروش اراضی جلالیه و اراضی و ابنیه و سربازخانه‌ها و میادین تیر و اموال غیر منقول زائد بر احتیاجات ارتش را مورد رسیدگی قرار داد و گزارش کمیسیون آبادانی و مسکن دائر به تفکیک تصویبنامه شمارة ۴۲۴۰۲- ۱۳۴۱/۹/۱۴ و تصویب قسمت راجع بفروش اراضی و ابنیه و سربازخانه‌ها و میادین تیر و اموال غیر منقول زائد بر احتیاجات ارتش را تأیید و تصویب نمود.

اینک گزارش آنرا بمجلس شورای ملی تقدیم می‌نماید.

مخبر کمیسیون دادگستری – رضا مجد

گزارش شور اول از کمیسیون نظام بمجلس شورای ملی

کمیسیون نظام در جلسه ۱۱ خرداد ماه ۱۳۴۶ با حضورتیمسار سپهبد کاتوزیان معاون وزارت جنگ لایحه دولت مربوط به تصویبنامه‌های شمارة۴۲۴۰۲- ۱۳۴۱/۹/۱۴ و ۴۱۴۸۸- ۱۳۴۲/۷/۲۰ راجع به فروش اراضی جلالیه و اراضی و ابنیه و سربازخانه‌ها و میادین تیر و اموال غیر منقول

زائد بر احتیاجات ارتش را مورد رسیدگی قرار داد و گزارش کمیسیون آبادانی و مسکن دائر به تفکیک تصویبنامه شمارة ۴۲۴۰۲ - ۱۳۴۱/۹/۱۴ و تصویب قسمت راجع به فروش اراضی و ابنیه و سربازخانه‌ها و میادین تیر و اموال غیر منقول زائد بر احتیاجات ارتش را تأیید و تصویب نمود. اینک گزارش آنرا بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مخبر کمیسیون نظام – حکیمیان

رئیس-کلیات این لایحه مطرح است تیمسار نکوزاد بفرمائید.

سرلشکر نکوزاد-بنده البته از لحاظ انضباط حزبی نمی‌توانم لایحه‌ای را که دولت تقدیم می‌کند مخالفت کنم ولی در کلیات عرایضی دارم که اجازه می‌خواهم بعرض برسانم اراضی جلالیه مربوط به دولت یا ارتش نبوده اراضی جلالیه مربوط به کانون سوارکاران که ریاست عالیه آن را اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر بزرگ ارتشتاران قبول فرموده و این افتخار را بکانون مرحمت فرموده‌اند و نیابت ریاست این کانون با والا حضرت شاهپور غلامرضا پهلوی است که این جانب هم افتخار خدمتگزاری در این کانون را دارد این اراضی را اعلیحضرت همایونی برای پارک شهر برای زیبایی شهر که لازم است امر فرمودند که کانون سوارکاران به دولت واگذار بکند و دولت در مقابل از اراضی خرگوش دره به کانون سوارکاران بدهد و ضمناً مطابق قیمت اموالی که کانون در آنجا دارد در خرگوش دره مستحدثاتی بوجود بیاورند ساختمانهای جلالیه و اموال غیر منقول را وزارت آبادانی و مسکن قیمت کرد به مبلغ سه میلیون تومان و قرار شد که مطابق این مبلغ یک هیپوترمی در اراضی خرگوش دره بسازد برای اینکه فدراسیون چوگان از فدراسیون چوگان سایر کشورها دعوت می‌کند که بیایند و در این مکان مسابقاتی بدهند و لازم است برای آبروی کشور این جا آماده بشود وزارت آبادانی و مسکن فعلا چهارصد هزار تومان فقط خرج پیست اینجا کرد که اگر شرکت نفت در این مورد کمک نکرده بود و آقای دکتر اقبال با آن سعة صدری که دارند کمک نکرده بودند و این لوله‌ها و آهنهای دور میدان را نداده بودند بوضع بسیار بدی در می‌آمد بنده منظورم از این توجه این است و استدعا می‌کنم همانطور که شاهنشاه آریامهر امر فرمودند و الساعه ما یک دفتری در جلالیه داریم و ناچاریم که تخلیه کنیم و استدعا داریم همان قیمتی که خود وزارت آبادانی و مسکن قیمت گذاری کرده برای ساختمانها و مستحدثات غیرمنقول مطابق آن این خرج را بکند که این آبروی کشور است در هر صورت کانون سوارکاران این مأموریت را ببنده داده بود که در این مورد این عرض را به استحضار مجلس شورای ملی برسانم و هیأت محترم دولت را متوجه این نکته بکنم و تقاضای تسریع در ساختمان هیپوترم خرگوش دره را بنمایم که در واقع سلب مالکیت در جلالیه هم شده باشد خیلی متشکرم.

رئیس-آقای قوام صدری بفرمائید.

قوام صدری-با اجازه مقام محترم ریاست یک مطلب را باید بعرض برسانم که صرفنظر از مواردی که تیمسار فرمودند که امیدوارم در موقع طرح لایحه‌ای که مورد نظرشان هست بتوانم جواب عرض کنم آنچه که اینجا مطرح است مربوط به اراضی جلالیه نیست و اگر بگزارش کمیسیون آبادانی و مسکن توجه بفرمایند برای همین منظور اصلا آن اختیار کلی که بوزارت جنگ داده شده است برای فروش میادین و اراضی که مورد احتیاجش نیست اراضی جلالیه مجزا شده و این مطلب بصورت یک ماده واحده است که حالا مطرح است و اجازه بفرمائید بعداً موقعی که لایحه راجع به اراضی جلالیه مطرح می‌شود توضیحات لازم بعرضتان برسانم بهرحال فعلا اراضی جلالیه مطرح نیست این ماده واحده مربوط است بسایر اراضی و شامل میدان جلالیه نیست.

رئیس-آقای خواجه نوری بفرمائید.

خواجه نوری-اینجا در سطر چهارم نوشته شده «..... وهمچنین وزارت جنگ مجاز است اراضی و ابنیه‌ای که در ازاء مطالبات ارتش از اشخاص به ملکیت وزارت جنگ درآمده یا بعداً درمیآید در صورتیکه مورد استفاده ارتش نباشد از طریق مزایده فروخته و پس از استیفاء مطالبات خود وجوه

باقیمانده را بترتیب بالا بمصرف برساند» این چه نوع اراضی است برای اینکه ارتش که با کسی داد و ستد ندارد به چه ترتیب ممکن است درصدد وصول مطالباتش در بیاید و مالک اراضی خود بشود این رایک توضیحی آقای قوام صدری مرحمت بفرمایند مطلب دیگری که می‌خواستم توجه مجلس را جلب کنم این است که با دستورات مؤکدی که اعلیحضرت همایونی صادر فرمودند که در کلیه شهرها از اراضی که در اختیار دولت است برای ایجاد پارک‌های عمومی و باغهای مورد استفاده مردم استفاده بشود این پیش بینی هم در این قانون گمان می‌کنم ضرورت داشته باشد که پس از تأمین احتیاجات شهرداریها از لحاظ ایجاد پارکهای عمومی بفروشد این است که این مطلب را بنده پیشنهاد خواهم کرد ولی راجع به آن موضوع خواهش می‌کنم آقای قوام صدری توضیح بفرمایند که چگونه ممکن است وزارت جنگ مالک اراضی بشود یعنی از خالصه جاتیکه اصلا در اختیار وزارت جنگ گذاشته شده.

رئیس-آقای قوام صدری بفرمائید.

قوام صدری-باید عرض کنم اتفاقاً وزارت جنگ بعلت طرز خاص و تکالیفی که دارد که در واقع یک عائله چندین صد هزار نفری را از لحاظ زندگی و معیشت اداره می‌کنند همه جور داد و ستد دارد با دستگاههای مختلف و تجار مختلف و بازرگانان و بر اثر ساختمان کردن و کارهای ساختمانی با بنگاههای مختلف طرف معامله هست و اتفاق می‌افتد بسیاری از مواقع که متعهدینی در مقابل وزارت جنگ بخواهند به تعهداتشان عمل بکنند و خواه و ناخواه مطالباتی پیش می‌آید اکثر آنها تضمینهائی سپرده‌اند و اتفاق افتاده پس از محاکمه منجر شده است که تضمین ملکی را وزارت جنگ ضبط کرده است یا در اختیار خود گرفته بعلاوه نسبت به اراضی اتفاق افتاده که وزارت جنگ ادعای مالکیت داده و در محاکم تحت بررسی است و در صورتیکه منجر بشود بصدور حکم بنفع وزارت جنگ این اراضی در اختیار وزارت جنگ قرار می‌گیرد این است که قسمت اخیر ماده در این جهت گذاشته شده که احیاناً اگر چنانچه مواردی پیش آمد کرده وزارت جنگ بتواند از آنها استفاده بکند و مطالبات دولت را بدهد و بقیه در اختیارش باشد که بمصرف ابنیه برساند.

رئیس-نظر دیگری در کلیات لایحه نیست؟(اظهاری نشد) بورود در شور ماده واحده رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده واحده مطرح است نظری نیست ؟(اظهاری نشد)

پیشنهادهای رسیده قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی

در ماده واحده تبصره زیر پیشنهاد می‌شود:

تبصره-وزارت جنگ مکلف است اراضی بایر مورد نیاز وزارت آموزش و پرورش را که قبلا برای تأسیس میدان ورزشی و مدرسه از طرف استاندارها و مقامات فرهنگی درخواست شده و مورد موافقت مقامات ارتشی نیز قرار گرفته رایگان بوزارت آموزش و پرورش واگذار نماید.

با تقدیم احترام–حسین معتمدی

مقام ریاست معظم مجلس شورای ملی

اینجانب پیشنهاد می‌نماید در ماده واحده مربوط به اجازه فروش اراضی ارتش موضوع رفع احتیاجات شهرداریها مخصوصاً از لحاظ ایجاد باغهای عمومی پیش بینی گردد.

ارادتمند – محسن خواجه نوری

رئیس-لایحه و پیشنهادها برای شور دوم بکمیسیونهای مربوط فرستاده می‌شود.

۱۰-طرح و تصویب گزارش کمیسیون اموراستخدام و سازمانهای اداری دائر بمنتفی بودن تصویب نامه مربوط به رتبه‌های فنی کارمندان وزارت پست وتلگراف و تلفن و ارسال بمجلس سنا

رئیس-گزارش کمیسیونها مربوط بمنتفی بودن

لایحه مربوط به رتبه‌های فنی کارمندان وزارت پست و تلگراف و تلفن مطرح است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

گزارش از کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری بمجلس شورای ملی

لایحه شمارة ۴۵۳۳۰- ۴۲/۹/۲۷ مربوط بهتصویبنامه‌های شمارة ۴۰/۳/۱۸-۱۲/۶۹۷۶ و ۱۳۴۲۲- ۴۰/۵/۱۶ راجع به رتبه‌های فنی کارمندان وزارت پست و تلگراف و تلفن که بشمارة ۲۶ چاپ شده است و همچنین تبصرة ۳۹ بودجه سال ۱۳۴۱ کل کشور مربوط به تصویبنامه شمارة ۲۲۸۲۰/ت- ۴۱/۶/۲۰ و تبصرة ۴۰ بودجه سال ۱۳۴۲ کل کشور مربوط بتصویبنامه شمارة ۱۶۵۴/ت- ۴۲/۲/۱ که هنگام طرح در کمیسیون بودجه از لایحه بودجه تفکیک و به کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری ارسال گردید تا با لایحه فوق یکجا مورد رسیدگی قرار گیرد.

در جلسه ۸ خرداد ماه ۱۳۴۶ کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری مطرح و پس از توضیح نماینده دولت کمیسیون نظر داد با تصویب قانون استخدام کشوری مصوب کمیسیون خاص مشترک مجلسین تصویبنامه‌های شمارة ۱۲/۶۹۷۶- ۴۰/۳/۱۸ و۱۳۴۲۲- ۴۰/۵/۱۶ و تبصرة ۳۹ تصویبنامه بودجه سال ۱۳۴۱ کل کشور و تبصرة ۴۰ تصویبنامه بودجه سال ۱۳۴۲ کل کشور احتیاجی به تصویب ندارد و موضوعاً منتفی است.

اینک گزارش آنرا به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد مخبر کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری – صائب

گزارش از کمیسیون پست و تلگراف و تلفن بمجلس شورای ملی

کمیسیون پست و تلگراف و تلفن در جلسه ۱۱ خرداد ماه ۱۳۴۶ با حضور آقای کشاورزیان معاون وزارت پست و تلگراف و تلفن لایحه دولت راجع برتبه‌های فنی کارمندان وزارت پست و تلگراف و تلفن را مورد رسیدگی قرار داد و گزارش کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری را مبنی بر منتفی بودن لایحه مذکور تأیید نمود.

اینک گزارش آنرا بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مخبر کمیسیون پست و تلگراف و تلفن – سیفی

رئیس-نسبت بگزارش کمیسیونها نظری نیست؟(اظهاری نشد) بگزارش کمیسیونها رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. گزارش برای اطلاع مجلس سنا فرستاده می‌شود.

۱۱-طرح گزارش شور اول کمیسیون کشور راجع به افزایش تعداد نمایندگان مجلس شورای ملی

رئیس-گزارش شور اول لایحه افزایش تعداد نمایندگان مجلس شورای ملی مطرح است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

گزارش شور اول از کمیسیون کشور بمجلس شورای ملی

کمیسیون کشور در جلسه ۱۴ خرداد ماه ۱۳۴۶ با حضور آقای سراج حجازی معاون پارلمانی وزارت کشور لایحة شمارة ۹۱۴/۳۷۸۸- ۱۳۴۶/۳/۴ دولت راجع به افزایش تعداد نمایندگان مجلس شورای ملی را که بشمارة ۲۳۷۸چاپ گردیده مورد رسیدگی قرار داد و با اصلاحاتی بشرح زیر تصویب نمود. اینک گزارش آنرا بمجلس شورای ملی تقدیم می‌نماید.

مادة واحده-در جدول انتخابات مصوب ۱۸ خرداد ۳۹ به تعداد نمایندگان حوزه‌های تهران، مشهد، تبریز، شیراز، اصفهان، اهواز طبق جدول اصلاحی ضمیمه اضافه خواهد شد.

تهران ۱۲ نفر

تبریز ۲ نفر

شیراز ۲ نفر

مشهد ۱ نفر

اصفهان ۱ نفر

اهواز ۱ نفر

جمع ۱۹ نفر

تبصره-دولت مکلف است تا پایان سال ۱۳۴۶ لایحه حوزه بندی کامل کشور را با توجه به ازدیاد جمعیت بر اساس آمارگیری رسمی سال ۱۳۴۵ بمجلس تقدیم نماید.

مخبر کمیسیون کشور – دکتر زعفرانلو

رئیس-کلیات لایحه مطرح است آقای دکتر مبین بفرمائید.

دکتر مبین-بنده راجع به این لایحه بعنوان قبل از دستور مطالبی عرض کردم چون الان اصل لایحه مطرح است یک قسمت که آن موقع فراموش کردم عرض کنم حالا عرض می‌کنم در اینجا عده نمایندگان مجلس شورای ملی طبق اصل ۴ قانون اساسی برای سال ۱۳۳۶ که این اصل تغییر کرده ۲۰۰ نفر برای آن موقع تعیین شده بعد گفته شد برای هر یکصد هزار نفر اضافه جمعیت یک نماینده اضافه بشود اینجا دو مطلب پیش می‌آید و خارج از این دو مطلب هم هیچ نمی‌شود بحث کرد و آن اینست که اصل چهار را یعنی اضافه جمعیت را باید بگوئیم اضافه جمعیت کشور یا اضافه جمعیت حوزه انتخابیه از این دو صورت خارج نیست دولت نظرش این است که اضافه جمعیت حوزه انتخابیه باید ملاک قرار بگیرد چون در اصل گفته است پس از هر دهسال در صورت ازدیاد جمعیت کشور در هر حوزه انتخابیه طبق آمار رسمی به نسبت هر یکصد هزار نفر یکنفر اضافه خواهد شد بنده استنباطم این است که اضافه جمعیت کشور باید ملاک قرار بگیرد چون اگر قرار بود که اضافه جمعیت حوزه انتخابیه ملاک ازدیاد نماینده قرار بگیرد عبارت را اینطور می‌نوشتند در صورت اضافه جمعیت حوزه‌های انتخابیه به نسبت هر یکصد هزار نفر یکنفر اضافه می‌شود نه اینکه می‌نوشتند در صورت اضافه جمعیت کشور در حوزه انتخابیه چنین و چنان بشود علاوه بر این ما می‌بایست اینجا این مطلب را توجه داشته باشیم که هر تصمیمی امروز گرفته بشود در این لایحه تا دهسال دیگر قابل تغییر نیست برای اینکه طبق اصل چهار گفته است که دهسال به دهسال باید آمارگیری بشود و به نسبت ازدیاد جمعیت تعداد نمایندگان اضافه بشود و الان اگر ما ۲۱۹ نفر را پذیرفتیم و لایحه بر اساس ۲۱۹ نفر تصویب شد تا دهسال دیگر ۲۲۰ نفر نمی‌تواند بشود این ۲۱۹ نفر باید تا دهسال دیگر ملاک عمل قرار گیرد این صحیح است یا نیست این نحو استنباط یا تفسیر از اصل چهار؟(دکتر صاحبقلم – تا دهسال دیگر هم همینطور است) تا دهسال دیگر این فرم است ولی بطور کلی الان جمعیت کشور ما ۲۶۷۰۰۰۰۰ نفر است ما اینطور تصمیم خواهیم گرفت طبق این لایحه‌ای که الان مطرح است که تا دهسال دیگر اضافه وکیل نداشته باشیم بنابراین این را ما می‌بایست از حالا در نظر بگیریم که برای اصل۴ از این دو صورت کدام را انتخاب کنیم اضافه جمعیت کشور را قبول کنیم یا اضافه جمعیت حوزه انتخابیه را اضافه جمعیت کشور را هیچ اشکالی ندارد اگر قبول بکنیم مضافاً به اینکه همانطور که در نطق قبل از دستور عرض کردم دو مرتبه یکی در موقعیکه این اصل تغییر پیدا کرده در ۱۳۳۶ تا سه سال حوزه‌ها تغییر پیدا نکردند و قانون جدول انتخابات در سال ۱۳۳۹ یعنی سه سال پس از تغییر اصل چهارتصویب شده و تغییر کرده بنابراین اصل چهار قانون اساسی مدت سه سال قابل اجرا بوده با حوزه هائی که در آن موقع وجود داشته است مطلب دیگر راجع به مجلس مؤسسان است همانطوریکه عرض کردم با توجه به حوزه هائی که موجود است بدون تغییر حوزه‌ها تعداد نمایندگانی که معادل تعداد نمایندگان مجلس سنا است طبق قانونی که تصویب کردیم قبول شد که به حوزه‌ها تقسیم شوند اینجا هم بنظر بنده بهترین راه این خواهد بود که اضافه جمعیت کشور را ما در نظر بگیریم و اجازه بدهیم که هیأت وزیران با پیشنهاد وزارت کشور این اضافه تعداد نمایندگان را تقسیم کنند به حوزه‌های موجود و بعد به دولت فرصت داده بشود که بر اساس رعایت جمعیت حوزه و موقعیت جغرافیائی

بخش‌ها جدول انتخابات را در یک مدت معین تعیین کند و بر اساس این نظریه بنده پیشنهادی تقدیم خواهم کرد.

رئیس-آقای خواجه نوری بفرمائید.

خواجه نوری-این لایحه به اندازه‌ای حائز اهمیت است که هر قدر راجع به آن دقت بشود و صحبت بشود جا دارد بخصوص که تصمیمی که مجلس شورایملی می‌گیرد در خصوص اجرای اصل چهار قانون اساسی است در اینجا جناب آقای دکتر مبین این مطلب را توضیح دادند که خوب بود با در نظر گرفتن مدلول اصل چهار ما بر تعداد جمعیتی که به کل مملکت اضافه شده تصمیم بگیریم و تعداد معینی وکیل اضافه بشود و حوزه بندی آن را در اختیار دولت بگذاریم در صورتیکه در خود اصل چهار نوشته شده که حوزه بندی بموجب قانون علیحده بعمل خواهد آمد بنابراین این حوزه بندی حتماً باید بموجب قانون باشد ولی برای چه این حوزه بندی قبل از انتخابات دورة ۲۲ امکان پذیر نیست این را هر کدام از آقایان راجع بحوزه انتخابیه شان بهتر میدانند که مملکت ما یک مملکت کوهستانی است مملکتی است ذوعارضه و از لحاظ خطوط مواصلات و راهها و دیگر عوامل قضاوت فوری از لحاظ تقسیم بندی کشور کار صحیحی نیست متأسفانه هنوز ما دچار مشکلات تقسیمات کشور و تقسیم بندیهای غلط حوزه‌های انتخابیه گذشته هستیم آقایان نمایندگانی که حوزه انتخابیه شان در کوهستانها هست بهتر متوجه عرایض بنده هستند که پاره‌ای اوقات بواسطه خوب نبودن جاده‌ها و خطوط مواصلات یک وکیل نمی‌تواند عملا به حوزه‌های انتخابیه خودش سرکشی بکند (صحیح است) بنده خودم بطور مثال راجع به حوزة انتخابیه خودم عرض می‌کنم حوزة انتخابیه شمیران حد شرقی آن شرق جاده تهران به آبعلی است تا حدود رودهن حد غربی حوزه انتخابیه بنده حد غربی جاده کرج به گچسر است تا حدود ارتفاعات گچسر و به این ترتیب یک بخش که بخش کن می‌باشد که از لحاظ تقسیمات کشوری جزء بخش حومه تهران است به اضافه دو بخش رودبار و قصران که جزء شهرستان شمیران است از لحاظ حوزة انتخابیه جزء حوزة انتخابیه بنده است و پاره‌ای اوقات برای اینکه من بتوانم بیکی از دهاتیکه در ارتفاعات گچسر واقع است سرکشی کنم از تهران که حرکت می‌کنم تا غروب باید پیاده راه بروم تا برسم بیک دهیکه ۶ هزار نفر جمعیت دارد و احتیاج دارد که وکیل خودش را ببیند در صورتیکه اگر این منطقه جزء حوزة انتخابیه کرج باشد وکیل کرج ضمن اینکه سرکشی می‌کند به کرج می‌تواند به همان مناطق هم سرکشی بکند این از لحاظ مصالح مملکت و از لحاظ دسترسی مردم به وکیل خودشان و از لحاظ دسترسی وکیل به موکل نهایت ضرورت را دارد که در آتیه دولت وقتی می‌خواهد حوزه بندی انتخاباتی بکند حتی نسبت به تقسیمات کشور تصمیماتی بگیرد نقشه بسیار بزرگی از مملکت جلوی چشمش بگذارد خطوط مواصلات راهها را در نظر بگیرد، عادات محلی و احتیاجات محلی را در نظر بگیرد آن وقت یک تقسیم بندی صحیحی بکند که مردم در رفاه باشند و از اشخاص مطلعی هم که در محل هستند استفاده بکند تا این اشتباهاتیکه ما الان دچارش هستیم تکرار نشود ولی اگر ما می‌خواستیم به دولت تحمیل کنیم که در ظرف یکماه یا ده روز باید با عجله حوزه بندی کند و ۲۷۰ وکیل پیش بینی بکند بنا به آمار ۲۷ میلیون نفری که ما داریم آنوقت ما یک حوزه بندی غلطی برای دهسال دیگر برای مملکت بوجود می‌آوردیم که دو دوره بعد سه دوره بعد و کلا دچار اشکالاتی می‌شدند چه از لحاظ جریان انتخابات و چه از لحاظ ارتباط موکلین با وکیل و چه از لحاظ ارتباط وکیل با حوزة انتخابیه این است که دولت در لایحه خود این امکان بیشتر شدن حوزة انتخابیه را پیش بینی نکرده بود خوشبختانه در کمیسیون کشور تبصره‌ای ذیل این ماده اضافه شد که رفع این مشکل را کرد و ما سپاسگزاریم که کمیسیون کشور به این مطلب توجه داشته است بنابراین در ضمن اینکه الان نسبت به شهرها بهیچوجه سوسه‌ای ندارد هر حوزة انتخابیه که در شهر بود و ازدیاد جمعیت پیدا کرده بهمان تناسب وکیل زیادتری پیدا

خواهد کرد در ضمن از دولت خواسته‌ایم که تا تاریخ معینی یعنی حتماً تا قبل از انتخابات دورة ۲۳ حوزه بندی جدید را تنظیم بکند و به مجلس بیاورد مطابق مدلول اصل ۴ قانون اساسی بتصویب مجلس برساند و بصورت قانون دربیاید که بهیچ وجه نتوانند اشتباهی بکنند یا تخلفی پیش بیاید امروز ما متوجه هستیم که اگر بتوانیم در یک مدت قلیل اجازه بدهیم بدولت که با تصویبنامه بشود تجدید نظری در حوزه‌های انتخابیه بکند هم دولت دچار اشکالات می‌شد هم از لحاظ انتخابات آینده مشکلات زیاد بوجود می‌آمد برای اینکه ما الان واقف هستیم که پاره‌ای از حوزه‌های انتخابیه که مطابق سنتهای قدیم دارای وکیل هستند الان حتی دارای صد هزار نفر جمعیت نیستند بنابراین می‌بایستی این مناطق را از داشتن وکیل محروم کنیم آنهم بموجب تصویب نامه دولت آنوقت ببینید چه تشنجاتی برای دولت و چه سوء تفاهماتی برای مردم فراهم می‌کرد بنابراین من فکر می‌کنم مصلحت همین باشد که فعلا نسبت به آن قسمتهائی که روشن است از لحاظ آمار بدولت اجازه بدهیم درشهرها تعداد نمایندگان را زیادتر بکند ولیکن نسبت به بقیه حوزه‌ها بنشیند با دقت سرفرصت و با توجه بنقشه‌ها با توجه بخطوط مواصلات و با توجه به اظهارات اشخاص مطلع درهرمنطقه‌ای حوزه‌های انتخابیه را حدودش را تنظیم کنند و انشاء اللّه در دورة بیست و دوم بتصویب مجلس برسانند از توجهی که خانمها و آقایان کردند تشکر می‌کنم (احسنت).

رئیس-آقای مصطفوی بفرمائید.

مصطفوی نائینی-گر چه جناب آقای خواجه نوری راجع بقسمتی از مشکلات کار نظرشان را فرمودند بنده باید عرض کنم که دو مطلبی را که جناب آقای دکتر مبین عنوان کردند یکی این که جدول بندی حوزه‌ها را موکول کنیم بتصویب نامه هیئت وزیران علاوه بر توضیحاتی که جناب آقای خواجه نوری فرمودند مطلب اساسی این است که این اقدام مخالف اصل ۴ الحاقی بقانون اساسی است وقتی که مخالف قانون اساسی باشد دیگر قابل بحث نیست جناب آقای دکتر مبین مطالبی فرمودند که حق داشتند بگویند زیرا متأسفانه این اصل چهار الحاقی که نوشته شده است در نوشتن عبارت طوری گنگ نوشته که همه طور می‌شود تفسیر کرد (صحیح است) یک مشکل این است بعد از سال ۳۸ که این اصل الحاقی تصویب شده است حق این بود که بلافاصله جدول انتخاباتی با توجه بروح قانون اساسی تنظیم بکنند و بعد انتخابات ادوار بعد را بر مبنای آن انجام بدهند چون بنظر بنده در آن موقعیکه اصل چهار قانون اساسی نوشته شده جمعیت کشور بیست میلیون بوده و دویست نفر را با توجه به هر ۱۰۰ هزار نفر یکنفر تنظیم کردند چون روح قانون اساسی این است که از هر صد هزار نفر یک نفر نماینده داشته باشد و حق این بود که در آن موقع جدول انتخابات قدیمی را تغییر می‌دادند و جدولی با توجه به روح قانون اساسی تنظیم می‌کردند که امروز ما دچار این مشکلات نباشیم الآن یک مشکلی را جناب دکتر مبین فرمودند چون جوابشان ضمن فرمایشات جناب خواجه نوری داده نشد بنده می‌خواهم بعرضشان برسانم که اگر فکر بفرمائید جناب عالی اضافه جمعیت کلی مملکت مورد نظر بوده و اضافه جمعیت حوزة انتخابیه در نظر نبوده لازم می‌آید ۶۰ نفر بر تعداد نمایندگان اضافه بشود و این ۶۰ نفر جمعی انتخاب بشوند یعنی می‌گویند تمام مملکت به ۶۰ نفر نماینده رأی بدهند در صورتیکه در هیچ کجای دنیا این چنین انتخاباتی نمی‌شود پس باید حوزة انتخابیه جمعیتش معلوم باشد و افزایش هر صد هزار نفری که در حوزه انتخابیه است مورد نظر باشد والا ۶ میلیون به جمعیت مملکت اضافه شده روی این حساب باید ۶۰ تا وکیل اضافه بشود این ۶۰ نفر مال کجا باید باشد؟ بطور جمعی که در مملکت انتخابات نمی‌شود کرد مسلماً روح قانون اساسی و تنظیم کنندگان قانون اساسی این بوده است که در هر حوزة انتخابیه این کارانجام بشود متأسفانه درآن موقعی که این اصل چهار گذشته و بعدش هم انتخابات شده عرض کردم جدول را اصلاح نکرده‌اند یک ظلمی که در گذشته به بعضی شهرستانها منجمله به اصفهان شده

این ظلم را جبران نکرده‌اند و تا الآن گرفتار این موضوع هستیم (معتمدی-صحیح است) در آن موقع اصفهان شاید ۳۸۰ هزار نفر جمعیت داشته یعنی آن وقت اصفهان می‌بایست ۳ نفر نماینده داشته باشد و حالا هم که در ظرف این ده سال در حدود صد هزار نفر اضافه شده یک نماینده باید اضافه بشود که بشوند ۴ نفر. آن موقع اصفهان د رحدود ۴۰۰ هزار نفر جمعیت داشته ولی دو نفر نماینده برایش معین کرده‌اند و جدول بندی انتخابات غلط بوده آن موقع این ظلم شده بنابراین این گرفتاری مربوط به نقص تدوین این اصل ۴ و یکی بدی جدول بندی است اما این نگرانی که جناب آقای دکتر مبین و جناب آقای صاحبقلم داشتند که فکر کردند شاید تا دهسال دیگر نمی‌توانیم حقوق اساسی مردم را با توجه به هر صد هزار نفر یک نماینده به آنها بدهیم بنظر من با تبصره‌ای که در کمیسیون کشور به این لایحه پیشنهادی دولت اضافه شده است مرتفع می‌کند برای اینکه در سال ۴۶ درست سر ده سال است و ما بر مبنای سرشماری که در سال۴۵ شد باید تعداد نمایندگان را معین کنیم در حقیقت با این ماده واحده تعداد نمایندگان را بطور قطعی معین نکرده‌ایم گفته‌ایم فعلا۱۹ نفر نماینده معین می‌شوند بعد از اینکه جدول بندی انتخابات که طبق این تبصره باید تا آخر سال ۴۶ که دورة خودش است یعنی ده سال نگذشته تنظیم بشود و بعد از اینکه تنظیم شد البته بعلت اینکه انتخابات در یک روز انجام می‌شود متأسفانه در دورة فعلی نتیجه گرفته نمی‌شود ولی مردم لااقل در دوره بعد بحقوق قانونی خودشان می‌رسند و بنظر بنده این نگرانی دوست ما آقای دکتر مبین وارد نیست و باید از آقای رئیس کمیسیون کشور هم تشکر کرد که این فکر را بیشتر ایشان داشتند و توفیق پیدا کردیم که اولا قسمتی از حقوق مردم داده شود و بعد هم تسجیل شده است که در دوره آینده تمام حقوق قانونی مردم به آنها داده شود (صحیح است) بنابراین از نمایندگان محترم تقاضا می‌کنم که به این لایحه رأی بدهند و در این انتخابات ۱۹ نفر به تعداد نمایندگان اضافه شود (احسنت).

رئیس-نظر دیگری در کلیات ماده واحده نیست؟(اظهاری نشد) بورود در شور ماده واحده رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده واحده مطرح است آقای دکتر مبین بفرمائید.

دکتر مبین-خوشبختانه راجع به این مطلب در اینجا بحث کاملا صحیحی شد و مجلس هم جای بحث است و وظیفه ما این است که روی هرمطلب بحث و دقت کافی بکنیم مطالبی در جواب بنده اظهار شد که البته شاید بنظر همکاران محترم اینطور آمده بود که این مطالب کاملا جوابی است کافی ولی بنده فکر می‌کنم یک قسمت آن اشکال مهمی داشت آن قسمتیکه جناب آقای مصطفوی فرمودند که اگر قرار باشد جدول انتخابات تغییر پیدا کند باید بموجب قانون باشد و فرمودند پیشنهاد بنده پیشنهادی است خلاف قانون اساسی چون بنده می‌گویم هیئت وزیران جدول تهیه کند پیشنهاد بنده که هنوز قرائت نشده، پیشنهاد بنده این است که تعداد نمایندگانیکه الان باید اضافه شود براساس چه حوزه هائی باشد بر اساس حوزه‌های موجود منتها این عده ایکه باید اضافه شود اعم از اینکه ۱۹ نفر یا ۶۰ نفر این بحوزه‌های موجود بر اساس تصویب هیئت وزیران تقسیم بشود نه اینکه حوزه بندی و جدول انتخابات عوض بشود حوزه بندی را عوض نمی‌کنند حوزه بندی را بنده نگفته بودم عوض کنند بر اساس تصویب هیئت وزیران بنده عرض کرده بودم که تعداد نمایندگان اضافی بهمین حوزه بندیها تقسیم بشود علاوه بر این همین لایحه که تصویب می‌شود خودش قانون می‌شود مگر بنده عرض می‌کنم که بدون قانون باشد همین اجازه، اجازه قانونی است و مطلب دیگر که فرمودند این ازدیاد جمعیت باید مربوط بحوزه‌های انتخابیه باشد عرض کردم، دو استنباط که بیشتر نیست یکی استنباطی است که جنابعالی فرمودید یکی هم استنباطی است که بنده عرض کردم اگر قرار بشود اضافه جمعیت مربوط بحوزه انتخابیه باشد مطلب نوشته می‌شد که در صورت ازدیاد جمعیت حوزه‌های انتخابیه ولی گفته است در صورت ازدیاد جمعیت کشور در هر حوزة انتخابیه اینطور عمل

بشود علت اینکه اینطور نوشته شده است این است که جلوگیری بشود از انتخابات جمعی یعنی اولا باید تعداد نمایندگان معلوم بشود و وقتیکه معلوم شد باید شصت نفر اضافه بشود آنوقت برای اینکه جلوگیری بشود از انتخابات جمعی یعنی فردی باشد آنوقت باید حوزه بندی بشود (روحانی – حوزه بندی باید بشود) بنابراین بنده نظرم این نیست که خلاف قانون اساسی باشد نظر بنده این است که موافق قانون اساسی باشد و اینکه فرمودید در سال آینده یا سال بعد می‌شود تعداد نمایندگان را اضافه کرد ابداً ممکن نیست برای اینکه اصل چهار می‌گوید عدة نمایندگان مجلس شورایملی برای پایتخت و شهرستانها دویست نفر خواهد بود در تاریخ تصویب اصل چهارم در کنگره یعنی در سال ۱۳۳۶ و پس از هر ده سال در صورت ازدیاد جمعیت کشور در هر حوزه باید طبق آمار به نسبت هر یکصد هزار نفر یکنفر اضافه خواهد شد در آن تاریخی که شما ۱۹ نفر اضافه می‌کنید مطابق اصل ۴ اضافه کرده‌اید و اصل چهار انجام شده است بنابراین تا ده سال دیگر نمی‌شود به تعداد نمایندگان اضافه کرد البته این بحث‌ها در کمیسیون خواهد شد بنده خواستم عرض کنم که بنظر من ما بمجرد اینکه ۱۹ نفر را قبول کردیم تا ده سال دیگر نمی‌توانیم تغییر بدهیم و یا نمی‌توانیم بگوئیم که یک قسمت را قبول می‌کنیم و یک قسمت دیگر را ناقص عمل می‌کنیم و یا اینکه در قسمت دیگر دولت را مکلف کنیم که چند سال دیگرعمل کند و این صحیح نیست و اصل چهار باید عمل بشود یا نباید عمل بشود اگر عمل شد باید دهسال به دهسال تعداد اضافه بشود و اگر اصل چهار را بخواهید اجرا بکنید باید بطرز صحیح اجرا بشود و نمی‌شود بگوئیم ۱۹ نفر را فعلاً قبول می‌کنیم و مابقی را بعداً قبول خواهیم کرد چون امروز یا امکان دارد یا هیچ امکانی ندارد بنده عقیده‌ام این است و اصراری ندارم که ۲۶۷ نفر باشد اگر آن استنباط را قبول کنیم تا دهسال دیگر غیر قابل تغییر است بر فرض اینکه ما دولت را مکلف کنیم که حوزه بندی را تغییر بدهد بر اساس ۲۱۹ نفر باید تغییر بدهد نه ۲۶۰ نفر و اگر حوزه بندی را عوض کرد بصورتیکه بشود ۲۶۷ نفر وکیل بدهند در سال ۱۳۵۶ خواهد شد نه در سال ۱۳۴۶.

رئیس-نظر دیگری در کلیات لایحه نیست؟(اظهاری نشد) در ماده واحده نظری نیست ؟(اظهاری نشد)

پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود.(بشرح زیر قرائت شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی

خواهشمند است مقرر فرمائید پیشنهاد زیر چاپ و در کمیسیونهای مربوط مورد توجه قرار گیرد و اصلاح شود:

مادة واحده-تعداد نمایندگان مجلس شورای ملی که با رعایت ۲۶۷۰۰۰۰۰ نفر جمعیت کشور طبق اصل چهارم قانون اساسی بقرار هر یکصد هزار نفر اضافه جمعیت کشور به دویست نفر عدة فعلی نمایندگان اضافه خواهد شد برای دورة بیست و دوم قانونگذاری بنا به پیشنهاد وزارت کشور و تصویب هیئت وزیران بحوزه‌های انتخابیه موجود تقسیم خواهند شد.

تبصره-دولت مکلف است ظرف دو سال از تاریخ تصویب این قانون لایحة مربوط بحوزه بندی و جدول انتخابات را بر اساس رعایت جمعیت و موقعیت جغرافیائی بخشها تهیه و برای تصویب بمجلسین تقدیم نماید.

دکتر مبین

رئیس-لایحه و پیشنهاد‌ها برای شور دوم به کمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.

۱۰-اعلام وصول یک فقره لایحه قانونی از مجلس سنا

رئیس-لایحه‌ای از مجلس سنا رسیده برای اطلاع مجلس قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی

گزارش کمیسیون شمارة ۳ در خصوص لایحه شمارة

.

۲/۱۶۲- ۱۳۴۵/۱۲/۱۰ دولت راجع بحمایت خانواده که ضمن مرقومه شمارة ۱۰۳۷/۵۴۳۰۹ ل ق- ۱۳۴۶/۲/۳۱ از آن مجلس محترم به مجلس سنا ارسال شده بود در جلسه روز دوشنبه ۱۵ خرداد ماه ۱۳۴۶ مطرح و بتصویب مجلس سنا رسید. اینک لایحه قانون مزبور که اصلاح شده به پیوست ارسال می‌شود. .

نایب رئیس مجلس سنا – عباس مسعودی

رئیس-اصلاحات مجلس سنا به کمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.

۱۳-قرائت دستور و تعیین موقع جلسه بعد- ختم جلسه

رئیس-دستور جلسه آینده قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

دستور جلسة ۳۶۷ روز سه شنبه ۱۳۴۶/۳/۲۳

۱-گزارش شور دوم انتشار اوراق قرضة بانک کشاورزی. شمارة چاپ ۲۴۳۴

۲- گزارش شور دوم تشکیل شرکت ملی ذوب آهن. شماره چاپ ۲۴۳۵

۳-گزارش شور دوم مشارکت ایران در کنسرسیوم بین المللی استفاده از ماهواره‌های مصنوعی مخابراتی. شماره چاپ ۲۴۳۶

رئیس-با اجازه خانمها و آقایان جلسه امروز را ختم می‌کنیم جلسه آینده ساعت ۹ صبح روز سه شنبه خواهد بود.

(در ساعت ده و پنجاه دقیقه صبح جلسه ختم شد)

رئیس مجلس شورای ملی- مهندس عبدالله ریاضی