مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۸ دی ۱۳۲۰ نشست ۱۴
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری سیزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری سیزدهم |
دوره سیزدهم قانونگذاری
جلسه ۱۴
صورت مشروح مجلس روز پنجشنبه ۱۸ دی ماه ۱۳۲۰ نشست ۱۴
فهرست مطالب:
مجلس نیمساعت پیش از ظهر بریاست آقای اسفندیاری تشکیل گردید
صورت مجلس روز یازدهم دی ماه را آقای طوسی (منشی) قرائت نمودند
- تصویب صورت مجلس
۱ - تصویب صورت مجلس
رئیس - در صورت مجلس نظری نیست؟ (اظهاری نشد) صورت مجلس تصویب شد.
- سوال آقای انوار از آقای وزیر جنگ راجع به باشگاه هواپیمائی و پاسخ ایشان
۲ - سوال آقای انوار از آقای وزیر جنگ راجع به باشگاه هواپیمائی و پاسخ ایشان
رئیس - آقای انوار از آقای وزیر جنگ سوالی داشتید بفرمائید.
انوار - گرچه سوالی که می‌خواهم بکنم اصلاًراجع به آقای وزیر جنگ نبود ولی از حسن عقیده که بنده بایشان داشتم و می‌دانستم که در این باب یک توضیح واضح خواهند فرمود از این جهت از ایشان سوال کردم تمام آقایان نمایندگان و تمام مردم ایران میدانند در سه سال پیش از این یک صدائی بلند شد که باشگاه هواپیمائی باشد و این مثل یک رعدی در تمام دنیا پیچید که تمام ایرانیان باید در مسئله باشگاه کمک کنند و این مسئله عمومیت پیدا کرد. در تمام مردم و تمام طبقات از طبقه سلطنت گرفته تا ادنی رعیت مجری گردید حتی آن فقیر دردهستانها چنانچه آقایان تشریف برده باشند در دهات میدانند که حتی آن بچه‌های دهات را مأمورین دبستانها راه نمی‌دادند تا آنکه آن یک تومان پول باشگاه را بدهند بنده در دزاشیب مکرر دیدم و با کمال تأسف و تأثر نگاه می‌کردم این وضع را که آیا چه خبر است و مثلاً با آن عشق و علاقه که پیدا شده بود تصور می‌شد که هواپیمائی آسمان را منور می‌کند والبته طبقات دیگر هم که مستخدم دولت بودند و حقوق داشتند از آنها هم گرفته می‌شد و بطوریکه بنده اطلاع دارم آن حاکمی هم که در آذربایجان رفته بود این را یک مالیاتی برای تجار کرده بود و یک صورتی از معاملات تجار آذربایجان در تحت نظر گرفته بود و مطابق آن صورت هر سالی به همان اندازه مطالبه می‌کرد حتی یک شکایتی کرده بودند بدربار که این دیگر مالیات نیست که اینطور مطالبه می‌کنند بنده نمی‌خواهم شرح این موضوع را عرض کنم که روزنامجات برای تشویق مردم می‌نوشتند که پول بدهند مثل روزنامه اطلاعات و روزنامه ایران و روزنامه‌های دیگر و این بیچاره مردم را با آن کلمات مشعشع تشویق می‌کردند که پول بدهند خوب پول دادند سال اول دادند هواپیمائی چیزی ندیدیم سال دوم می‌گفتند فلان کس پیشنهاد کرده‌است که من می‌خواهم داخل هواپیمائی بشوم و هر روز می‌نوشتند و ما هواپیمائی نمی‌دیدیم می‌گفتیم خدایا این چه هواپیمائی است که حلال زاده نمی‌بیند این بود که گذشت با همان ترتیب و وضع که دیدید و ماه بماه محاسب‌ها حساب را داشتند بطوریکه ملاحظه کردید که لایغادر صغیرت و لا کبیرت الا احصاها تمام راجع می‌کردند حتی ما که در روزنامه می‌خواندیم از ممالک دیگر ایرانی هائی که در آنجاها بودند در فرانسه پاریس در زنگبار در بلخ در هر کجا بودند پول می‌دادند برای هواپیمائی بنده چون پول خیلی ندیده‌ام خیال می‌کردم پیش خودم که از کرور و ملیارد گذشته‌است و بیاری خداوند و با این ترتیب انشاالله یک نیروی هوائی بزرگی پیدا خواهیم کرد ولی بعد از مدتی که این پیش آمد شد که بحمدالله بخیر مملکت تمام شد از یک نفر دو نفر سوال کردم که آقا مادوقسم هواپیمائی داشتیم قشونی داشتیم وکشوری حالا که لشکریش رفته کشوریش چطورشده من متحیربودم این رااز کی سئوال کنم ومی‌دانستم که آقای بیات که نایب رئیس مجلس شورای ملی می‌باشنددرهیئت رئیسه باشگاه هستندولی روح درجای دیگربودواینهاچیزی هستندوحالاچون آقای وزیرجنگ یک آدم فوق همه ومتوجهی هستندباین چیزهاخواستم ازایشان سئوال کنم که اگرازاین پولهاچیزی باقی مانده بفرمائیدبلکه بیک مصرف آبرومندتری برسد ودردی از دردهای مملکت رادواکند حالااستدعامی‌کنم آقای وزیرجنگ ازروی تحقیق وحقیقت کشف معمای سه ساله رابکنند که این پول کجارفت وچه شدجزحسرت وندامت الآن چیزی داریم نداریم پولی باقی مانده اسبابی باقیمانده مبلش چه شدقالیچه اش چه شداین راهم چاپیده اندوبرده اندیاباقی مانده‌است توضیح بدهند.
وزیرجنگ - اولاُ خیلی تشکرمی‌کنم ازحس ظن نماینده محترم که نسبت به بنده ابرازفرمودندوبطوریکه اظهارکردند در سال ۱۳۱۸ بامراعلیحضرت همایون پادشاه سابق باشگاه هواپیمائی تأسیس شد و اصولاُ نظر این بود که یک باشگاه ملی تأسیس شود که کلیه افراد ایرانی درآن شرکت کنند و در حقیقت آن روح ملی دراین قضیه حکمفرماباشدبهمین جهتدربدوامریک هیئت مدیره تشکیل شدودرآن آقای ابراهیم قوام بسمت ریاست هیئت مدیره وآقای ابراهیم علم وزیرپست وتلگراف بسمت نیات ریاست وآقای حکمت بسمت کارمندوآقای دکترعیسی صدیق بسمت کارمند وآقای مرتضی قلی بیات بسمت کارمندوآقای عباس مسعودی نماینده مجلس شورای ملی بسمت کارمند و آقای عبدالله یاسائی بسمت مدیری عامل وبنده وسرتیپ خسروانی هم ازنقطه نظرسابقه که دراینکارداشتیم بسمت کارمندهیئت مدیره برقرارشدیم البته خاطرمبارک آقایان مستخصراست که انجام یک وظیفه ملی چون درمملکت مافرهنگ آنطوریکه می‌بایستی رسوخ پیداکنددرمردم پیدانکرده‌است البته می‌بایستی تشویق وترغیب فراهم میشدحالااگردربعضی نقاط مأمورین دولت یاسوء استفاده کرده ندیااینکه نتوانستنداساس این نیت راآنطوری که لازم است انجام دهندآن تقصیرفکرنیست فکرفکرعالی بودفکربسیاربلندی بودحتی آقای بیات وآقای مسعودی وسایرآقایان اعضاء هیئت مدیره در روزی که شرفیاب شدیم حضوراعلیحضرت همایون بنده پیشنهادکردم که برای عایدی باشگاه یک وسیله دیگری غیرازاین وسیله که بامردم تماس داشته باشدپیداکنیم مثل چیزهای لوکس که زائداست یامثل چیزهائیکه تأثیرزیادی درزندگی مردم ندارند که درحقیقت مالیات مانندی وضع کنیم واین عایدات راازانجاتأمین کنیم اعلیحضرت فرمودندمقصودمن این است که مردم پی باین فکربزرگ ببرندوبفهمیدباشگاه یعنی چه وقوای هوائی است که درحقیقت حافظ کشور است این راایجاب می‌کندمثل سایرممالک که ازآن جمله دولت دوست وهمسایه ماترکیه ازسالیان دراز اینکار را کرده بود و نتایج فوق العاده هم عایدش شده بود در هر حال این هیئت مدیره که بعرض آقایان رسیدشروع بکارکردنددرآمدی که نماینده محترم سئوال کردندتا آخر آذر ماه۱۳۲۰ من حیث المجموع۲۷۶۸۸۴۵۲ریال و۸۵دیناراست ملاحظه میفرمائید نه میلیادرهااست و نه میلیونهای عجیب وغریب بوده ازاین پول برای ایجادوسائل وتهیه آنهااقداماتی شداین راهم نگفته تگذاریم همانطورکه فرمودنداین خبروقتی که بخارجه رسیدایرانیانی که درکشورهای خارجه بودندواقعاُ باکمال جوانمردی هرچه که توانستند باین باشگاه کمک کردند از انگلستان۱۰۴۵لیره رسیدازامریکا۵۸۴دلارازهندوستان۳۳۹۱روپیه ازسویس۲۴۳فرانک ازسوریه ازترکیه۶۶۵۰لیره ترک ازآلمان۲۱۸۳۰مارک و از ژاپن۵۰۰ین که جمع کل اینها با واگذاری ببانک ملی ایران و تسعیر ریال شدمبلغ۲۸۲۶۳۸۰۱ریال شد و همانطورکه عرض کردم مخاجات و وسائلی لازم داشت که می‌بایستی تهیه شودکه ازآن جمله خرید خود هواپیمابودکه بدبختانه آن وسعت عملی که ما برای خریدلازم داشتیم برای مابواسطه جنگ فراهم نبود باین جهت۲۵ دستگاه هواپیمائی از آمریکا بقیمت۱۲۸۱۵۱ دلار خریداری شد که دلار آنهم بامر اعلیحضرت همایونی بنرخ دولتی بمافروخته شدکه این رقم بریال می‌شود۲۶۹۸۹۷۳ریال و۳۵ دینار با اینحال وسائل دیگری لازم بودمثل موتورواسباب یدکی وسایروسائل که اینهاهم۳۶۵۴۷۲۱دلار راتشکیل داد و این رقم چرا ازرقم اولی زیادتراست برای اینکه اینهارا بنرخ۴۸ریال و۵۸دینار ازبازارخریدیم یعنی بنرخ آزاداین است که رقم دوم را از رقم اول که اساسی است زیادترشده‌است بعلاوه یک زمین فرودگاهی در۱۸کیلومتری طهران بعداز رودخانه کن تشکیل دادیم که مخارج تسطیح این میدان که ۱۴۰۰۰۰۰هزارمترمربع بود۵۶هزارریال خرج شدهزینه ساختمان آموزشگاه وآسایشگاه خلبانی که بطبقه دوم رسیده‌است تاحالا۲۸۴۳۰۰۰ریال مخارج شده که جمع این دوقلم می‌شود۵۵۰۰۲۸۳ریال که مخارج شده‌است باضافه درطهران ودرشهرستانهامخارج ازنظرمحاسبات وسایرچیزهامثل محل وکرایه اتوبوس وسوخت هواپیماوسایرمخارج دیگر۱۸۹۶۵۱۳ریال جمع مخارجش شده‌است. اینکه فرمودند ما هواپیماندیدیم تصورمی‌کنم یک کمی بی التفاتی است درصورتیکه حتی برای تشویق وترغیب مردم چه برای تشویق جوانان ودخول مردم به هواپیمائی ازهواپیمای لشکری۱۵فرمودندازهمان ماه اول تخصیص داده شدبرای آنهاکه پروازکنند و ماهم وسائل رادردسترس آنهاگذاریم وعده هم پروازهم کرده اندوالبته چون بنده نمی‌توانستم کلیه سوابق این امر راباخودم بیاورم این است که تعدادخلبانانی که داوطلب خلبانی شده اندکه تصورمی‌کنم قریب به هزارنفرازجوانان باشند اسم نویسی کرده‌اند و درحدود۴۰۰نفرازآنهاراماتوانسته‌ایم پروازبدهیم که ازاین عده درحدود۲۴نفر یا۲۶ نفر پرواز مستقل هم کرده‌اند باین جهت ملاحظه میفرمائیدازهمان روزوسیله تشویق یعنی نشان دادن هواپیمائی عملی انجام شدوبعدازآنکه آن۲۵دستگاه هواپیمائی رسیدبرای اینکه مابتوانیم از وسائل خود باشگاه هواپیمائی استفاده کنیم اینهارابهمان زمین هواپیمائی منتقل کردیم که الان هم درآنجاهستند ولی متاسفانه پیش آمداخیرنگذاشت که ماآن برنامه را که درنظرداشتیم درست اجراکنیم درهرصورت الان هم آن وسائل یعنی فرودگاه وساختمان که الساعه انبارهای آن و۲۵دستگاه هواپیمائی یرای باشگاه حاضراست وهر روزهم این عده جوانانی که بعرض رسیدمراجعه می‌کنند ولی یک اشکالی هست برای اینکه این طرزپول جمع کردن راباشگاه هواپیمائی موقوف کرده وحالا البته بایدباکمک آقایان وسیله پیداکردکه هزینه این باشگاه رامی‌توانیم تأمین کنیم که این نیت عالی راعملی کنیم آنچه راکه الان موجودی دربانک ملی داریم ازاین بابت:۱۳۸۷۶۴۹۵ریال است ولی تصدیق میفرمائیدکه با اکتفاء باین وجه موجودی که دربانک داریم نمی‌توانیم این عمل را ادامه بدهیم برای اینکه وقتی کاری شدموجب نداردکه آن کار رادروسط راه موقوف کردیانبایداصولاکاری راکرد ویااگرمی‌کنیم بایدخوبش رابکنیم (شهدست لزومی ندارد) لزوم داردیانداردعرض کردم تشخیص آن بابنده نیست شایدهیئت دولت وآقایان یک فکری می‌کنند که آیااصولاُ بایداین فکرادامه پیداکند یاخیر؟ ولی خوشبختانه از نظر محاسبات وحسابداری این باشگاه از روزاول همانطورکه عرض کردم بااین هیئت مدیره وهیئت مدیره شهرستانهاکه عبارت بودند ازسه نفریاچهارنفرازروسای ادارات شهرستانهاوپنج شش نقرازمتعمدین محل باهم کارکردند وعرض کردم که دونفرازنمایندگان محترم هم درهیئت مدیره تشریف داشتند باضافه این باشگاه عبارت بودازیک عده بازرس: آقایان: یمین اسفندیاری وملک مدنی ونصرالله جهانگیرمدیرکل وزارت دارائی که جزو بازرسان بودند بعلاوه باشگاه یک کمیسیون مالی داشت که آقایان ابراهیم افخمی ومحمدعلی منصف که هردونفرازآقایان نمایندگان مجلس هستند وآقای محمدرضامنصور رئیس اداره شهرداریهای وزارت کشوروآقای هاشم آذربیگی نماینده وزارت دارائی وآقای رستار نماینده بانک ملی ایران این است که دراین قسمت هم کاملاُ برطبق مقررات اساسنامه باشگاه عمل کرده‌است اگر آقایان یک توضیحات بیشتری ازنظرارقام یارسیدگی بجزئیات امردارند می‌توانند همیشه بآقای یاسائی مدیرعامل باشگاه مراجعه بفرمایند و از آقایان نمایندگانی هم که عضویت دارند می‌توانند توضیحات لازم رابخواهند وازآنهابپرسند.
انوار - بنده خواستم عرض کنم که خوب شدباین موضوع سئوال بنده جواب مفصل فرمودند ولی دریک موضوع که فرمودند بنده بی التفاتی کردم بنده بی التفاتی نکردم و اینکه فرمودند هواپیمائی کشوری هم بوده‌است زهی سعادت وخیلی خوب.
رئیس - آقای سزاوار
جمعی از نمایندگان - دستور. این موضوع سئوال بود. مطرح که نیست.
سزاوار - بنده فقط خواستم از آقای وزیر جنگ خواهش کنم اکنون که در آمد باشگاه وهزینه آنرا فرمودند اگر هزینه جزء اداری وپرسنلی باشگاه هواپیمائی را هم همراه دارند برای استحضار خاطر آقایان نمایندگان ارائه دهند.
طباطبائی - برای چه؟ لازم نیست.
سزاوار - درهر صورت بنده این استدعا را دارم که اگر صورت جزء خدمت شان است بدهند واگر نیست تهیه بفرمایند وبدهند.
وزیر جنگ - چشم بآقای یاسائی دستور می‌دهیم تهیه کنند وبعرض آقایان نمایندگان محترم برسد.
طباطبائی - لزومی ندارد اصلاً باید منحلش کنند برود پی کارش
عده‌ای از نمایندگان - دستوردستور
رئیس - عده از نمایندگان قبل از دستور اجازه خواسته‌اند. آقای موید احمدی
جمعی از نمایندگان - دستور دستور
مویداحمدی - حالا که آقایان می‌فرمایند دستور
طباطبائی - اجازه میفرمائید؟
رئیس - گفتند دستور
طباطبائی - عرض بنده خیلی مختصر است اگر اجازه بفرمائید عرض کنم: اولاً این صحبتی که اینجا راجع بباشگاه هواپیمائی شد
جمعی از نمایندگان - آقا اینکه مطرح نیست.
گفته شد دستور...
- شور اول لایحه یکی شدن وزارت بازرگانی و پیشه و هنر
۳ - شور اول لایحه یکی شدن وزارت بازرگانی و پیشه و هنر
رئیس - گزارش کمیسیون بازرگانی وپیشه وهنر راجع به توأم شدن دو وزارتخانه مطرح است گزارش کمیسیون خوانده می‌شود:
گزارش از کمیسیونهای بازرگانی وپیشه وهنر به مجلس شورای ملی.
کمیسیونهای بازرگانی وپیشه وهنر لایحه دولت راجع به توأم شدن سازمان دو وزارت بازرگانی وپیشه وهنر را با حضور آقای وزیر بازرگانی وپیشه وهنر تحت شور قرارداده وپس از توضیحات مفصلی که راجع بلزوم وتوأم شدن دو وزارت نامبرده داده شد بالاخره ماده واحد پیشنهادی دولت را بشرح زیر اصلاح نموده واینک گزارش آن برای شور اول تقدیم می‌شود:
ماده واحد - از تاریخ تصویب این قانون سازمان وزارت بازرگانی وپیشه وهنر توأم شده وبنام وزارت بازرگانی وپیشه وهنر نامیده خواهد شد.
وزارت بازرگانی وپیشه وهنر مطابق حداقل احتیاجات ودر حدود بودجه‌های مصوب سازمان اداری خود را داده پس از آزمایش تا آخر اسفند ماه ۱۳۲۰ برای تصویب به مجلس شورای ملی پیشنهاد خواهد نمود.
رئیس - آقای افشار
افشار - دراین موضوع بنده عرایض مفصلی داشتم ولی متاًسفانه وقت گذشته‌است آقایان هم گمان می‌کنم حوصله زیادی برای شنیدن عرایض بنده نداشته باشند علیهذا بنده نوبت خودم را به آقای انوار تقدیم می‌کنم که ایشان اگر فرمایشاتی دارند بفرمایند وبنده در شور دوم عرایض خودرا بعرض می‌رسانم.
رئیس - آقای ملک مدنی
ملک مدنی - بنده موافقم. آقای افشار که فرمایشی نفرمودند.
رئیس - آقای انوار
انوار - آقای افشار اول یک توپی انداختند که ما حوصله نداریم خیر ما وقت کارمان است واین قانون هم قانون خیلی با اهمیتی است وخیلی توجه لازم دارد این است که بنده عرایضی را که دارم عرض می‌کنم ودر شور دوم هم ایشان مطالبشان را بفرمایند. دراین جا نوشته‌است این دو وزارتخانه توأم می‌شود دو بچه هستند که از یک پستان شیر می‌خورند ومعنایش این شده‌است که یک وزارتخانه واحده ایست که این وزارتخانه دو فرزند دارد یا این که دو وزارتخانه مرجعش ومرکزش واحد است لکن دو شعبه ودو قسمت دارد وهر شعبه کار خودش را می‌کند؟ این یک سئوال است که اولا جواب آن بایستی داده شود. ثانیاً ما این جا کار بالفاظ نداریم. میفرمائیدکه من تاجرنیستم اگرآقایانی که دردوره هفتم در مجلس شورای ملی تشریف داشتند در نظر داشته باشند میدانند وقتی که داور قانون ارز را آورد به مجلس چهار جلسه پی بنده ایستادم و صحبت کردم و کاملا در نظر دارم روزنامه اطلاعات صورت آنها را از بنده گرفت. در هر حال تصور نکنید که بنده چون تاجر نیستم اطلاع ندارم از جریانش بنده می‌دانستم چه بدبختی با این قانون برای مملکت ما تهیه می‌کنند و چه آتش سوزانی است و چه برق خانمان براندازی است که این قانون اسعار و این کمیسیون ارز برای این مملکت ایجاد می‌کند حالا این مطالب گذشته هرچه بگویم جزتأسف ودلتنگی نتیجه ندارد امروز خود آقای وزیر از انحصارها مستحضراست که نیروی ماازهمه جهت رفته‌است نیروی توانائی مالی مابکلی پایمال شده‌است از وضع مالیاتهاو تحمیلات فوق العاده. آقایان بروند دم دروازه به بیاندازد زاشوب که می‌خواهند بروندبه تجربش خواهنددید یک بار کود را که می‌خواهند ببرند یک ریال پول می‌گیرندیک بار الاغ را یک ریال می‌گیرند کاه را که می‌خواهند ببرند بیست من کاه را گاهی دو ریال گاهی سی شاهی وگاهی بمیل خودشان یک ریال ازاین کاه می‌گیرندواین جورتحمیل باین رعیت بدبخت می‌شودودیگرچه جور رعیت قوت پیدامی‌کندوچه جوردرزندگانی مامی‌توانیم قدرت پیداکنیم ویک قدمی برداریم که یک تحبیبی ازاین مردم بشود؟ یک موضوعی راکه کاملاُ توجه می‌دهم آقای گلشائیان رامسئله تصدیق صدوراست این مسئله تصدیق صدور رااگربدانیدتاچه اندازه کارتجارمارا (فرهنگستان بکلی دست مارابسته‌است وزبان مارابسته‌است) مختل کردوتاچه حدی کارتجار رابه زحمت انداخته‌است که نمتوانندتجارت بکنندوجنس واردوصادرکننددرصورتیکه مابقدرامکان بایدتسهیل درتجارت بکنیم وکارتجارت راآسان کنیم که بتوانندهمه قسم تجارت وادراتی وصادراتی بکنند. این ملت ایران کاملاُ برای تأدیه مالیات حاضراست وافتخاردارم من که جزء این ملت هرقانونی که وضع شدبدون اینکه اظهاری کندآن قانون اجراشده‌است واین نمی‌شودکه مااینطور بلا بسر مردم بیاوریم وهرروزی یک تحمیل به این مردم بکنیم وهرقدمی که مابرمی‌داریم زحمتی برای این مردم تهیه کنیم این قدمی نیست که برای مردم مابرمی‌داریم که هرروز زندگی آنهاسخت ترشودآن روزگفتیم آقای وزیردارائی شماکه می‌خواهیداین مرحمت رادرباره این ملت ارخزانه مبارک بفرمائیدمحلتان درکجااست گفتندبعدمعین می‌کنیم یک مرتبه فهمیدیم که سلیمان تونی شصت تومان بودنودتومان شدکبریت یکی سه شاهی بودنه شاهی شدوهکذاهرچیزی که محتاج الیه این مردم بدبخت بودسه برابرشد کی بشماگفت اضافه حقوق بدهندکه این بلارابه سرمردم بیاوردآقاشمامردم راخفه کردیدکه اضافه حقوق بدهیداین دردی است بیدرمان که بنده نمی‌خواهیم درمجلس درمقام استیضاح برآیم درمقام سوال ولی توجه می‌دهم که عنایتی بحال مردم بکنیدواین تصدیق صدوررابرداریداین سی شاهی است می‌گویندده شاهی کجا می‌رود ده شاهی کجا می‌رودآن ده شاهی رامی‌توانیدروی گمرک بکشیدواز این صرف نظر کنید موضوع دیگر موضوع کمیسیون ارز است خیال نکنید که ما نمی‌فهمیم آقا بگذارید پول خرج کنند شما نظرتان خیر است نظر این است که لیره پائین نیایداینقدر پول ماراازبین نبرید اینقدر نیائید پولی که باید امروز چهار تومان وسه تومان باشد امروز چهارده تومان هیجده تومان قیمت بهش می‌بندید حالا که قانون برای ما گذاشتید دیگر اینقدر تحمیل بما نکنید این کمیسیون ارزرا کنار بگذارید هرچه شما به تجار همراهی نمائید تسهیلات برایشان قائل شوید هرچه پول توی مملکت بیاید توی جیب خودتان است وضع یک مالیاتی می‌کنیم ازشان می‌گیریم. موضوع سوم انحصار تجارت است تمام تجارفارس از شیراز و کازرون یک تلگرافی کرده‌اند گویا آقای نمازی هم میدانند رویهمرفته در حدود صد نفر یا صد و پنجاه نفر امضاء کرده‌اند راجع به مسئله انحصارات واشتراک خودشان را درخواستی که تجار تهران در ۴ دی اظها کرده‌اند واز ما جداً خواسته‌اند دراین باب از دولت تقاضا کنیم وعرض کنیم که دراین باب بآنها رعایت کنند حالا که جان این مردم را گرفته‌اند از هر راهی هر روز یک مالیاتی تحمیل می‌کنند میگوئید بیائید بنگاه نگاهداری زندانیها را درست کنید حالا که مختاری رفته‌است حبس حمایت کنیم ویک مالیاتی هم از این راه تحمیل کنند درهر صورت اینها عملیاتی است که بایستی در نظرتان باشد واین عرایضی که بنده عرض کردم توجه داشته باشید در نظرتان باشد واین عرایضی که بنده عرض کردم توجه داشته باشید که این کمیسیون ارز وتصدیق صدور وانحصار تجاوت را از بین ببرید ودر شور دوم این اصلاحات بعمل آید واین تذکرات را در نظر بگیرند.
رئیس - آقای اعتبار.
اعتبار - بیانات آقای انوار آنقدر در یک قسمتهائی کاملا صحیح است که بندهم خودم باآن موافقم از نظر اینکه وضعیت بقدری خراب وبد است که هرچه زودتر باید توجه عاجل کنندمتاً سفانه کمتر توجهی کرده‌اند شاید یک گرفتاری بوده‌است که این موضوع باین بزرگی را دردرجه دوم قرارداده‌اند. این مطالبی که اینجا گفته شد البته می‌شود در کلیات صحبت کردولی این لایحه که مطرح است این است که می‌خواهند دو وزارت خانه بازرگانی وپیشه وهنر را توأم بکنند ونمیدانم می‌شود این اظهارات را باین لایحه مربوط کرد یا خیر؟ آقا در وزارتخانه‌است وبنده اساساً عقیده دارم که واقعاً اگر بشود هر قدر وزارتخانهانی ماراواداراتی که وجودشان ضروری نیست کارشان را کوچک کنند که هم بصرفه مملکت است هم بصرفه مردم است وهم تسهیل برای مردم فراهم می‌کند باین جهت بنده این عمل دولت وهم عمل آقای وزیر پیشه وهنر را تصدیق می‌کنم وعقیده دارم آقایان موافقت قطعی با این رویه اظهار نظر بفرمایند والبته در درجه اول صرفه جوئی در مخارج است که بنظربنده هیچ محل اشکال نیست دردرجه دوم بوزارت بازرگانی کاری داده می‌شود چون وزارت بازرگانی بعقیده بنده یک کارهائی داشت که متاًسفانه باید گفت که یک قسمتش بضرر این کشور تمام شد وحالا هم باید هر قدر ممکن است اطرافش راجمع آوری کنند ویک قسمتهای دیگری که بجز زحمت ومزاحمت مردم نبوده اینها را ازش رف نظر کنند واز آن تجربه هم نتیجه بگیرند ازاین جهت بنده خیال می‌کنم آقایان هم موافقت بفرمایند وتصویب شود.
رئیس - آقای روحی.
روحی - چون عرایض بنده مفصل است ووقت هم گذشته‌است بنده هم مذاکرات خودرابشور دوم موکول می‌کنم.
جمعی از نمایندگان - مذاکرات کافی است.
رئیس - رأی گرفته می‌شود بکفایت مذاکرات موافقین قیام فرمایند. (اغلب برخاستند)
رئیس - تصویب شد. رأی می‌گیریم بورود در شوردوم موافقین برخیزند.(اغلب برخاستند) تصویب شد
- طرح گزارش شعبه ششم راجع به استوار نامه آقای منشور
۴ - طرح گزارش شعبه ششم راجع به استوار نامه آقای منشور
رئیس - گزارش شعبه ششم راجع به اعتبار نامه آقای منشور مطرح است طبع وتوزیع هم شده‌است آقای امیر تیمور
جمعی از نمایندگان - عده برای مذاکره کافی نیست
امیر تیمور - اگر آقایان اجازه بفرمایند عده برای مذاکرات کافی شود ومطالب گفته شود بهتر است
دشتی - عده برای مذاکره کافی است بفرمایند
امیر تیمور - راپرتی که از شعبه ششم تقدیم مجلس شده بعرض آقایان رسیده‌است البته آقایان تصدیق می‌فرمایند که مناط صحت وسقم انتخابات در درجه اول طبق قانون انجمن نظارات است که انجمن نظارت مأمور اجرای قانون و مأمور جریان انتخابات نظار است که تصدیق وتکذیب انجمن نظار در رد یا قبول یک انتخاباتی موثر است مطابق جریان انتخابات دوسیه انتخابات تقدیم مجلس شده وفعلاً هم خدمت آقای نقابت است که مشغول مطالعه هستند انتخابات همدان از اول طبق قانون جریان یافته وانجمن نظار صحت انتخاب آن جا را تصدیق کرده‌است وبهیچوجه ایرادی واشکالی در انتخاب آن جا نرسیده بعلاوه انتخابات همدان که روی دو نفر نماینده بوده‌است این دو نفر دریک جریان ودریک موقع انتخاب شده‌اند که جریان وراپرت آن یکی دیگر هم در موقع خودش تقدیم شده ونمایندگی آقای اورنگ هم که دریک موقع انتخاباتشان شروع شده از تصویب مجلس گذشته بنده هرچه دقت کردم که یک نکته در دوسیه انتخابات همدانی به بینم که نسبت به انتخاب آقای محسن منشور بر خلاف قانون واقع شده باشد بنده که چیزی پیدا نکردم البته همانطور که در راپرت شعبه تذکر داده شده سه فقره شکایت راجع بانتخابات همدان به شعبه رسیده یکی شکایت راجع بانتخابات آنجا است که ورقه تلگرافی است که بطور کلی راجع بانتخابات همدان شکایت شده‌است دو ورقه دیگر هم درمورد آقای محسن منشور شکایت شده که یک ورقه او امضا ندارد ویک دانه امضائی که هست لایقره‌است و یک فقره دیگر هم شکایت سه چهار نفر دیگر از آقایان همدانی‌ها است که ساکن طهران هستند وهیچوقت هم در همدان نبوده‌اند که اطلاعات کافی از جریان انتخابات همدان داشته باشند. بعلاوه یک وره رضایت نامه از انتخاب ایشان در دوسیه هست که نهایت درجه اهمیت را دارد که بامضاء آقای بهاءالملک همدانی و یک عده دیگر از خوانین است که از رجال وخوانین همدان هستند ونزد همه معروف هستند و آقایان میدانند که آقای بهاء الملک مرد بزرگ واز خانواده محترمی هستند واز نظر احترامی که همه اینها به شخص محترم ایشان وخانواده ایشان بجا میاورند دراین مورد هم که ایشان انتخاب آقای محسن منشور را تصدیق کرده‌اند البته از نظر احترام به ایشان آقایان نمایندگان هم تصدیق می‌فرمایند که این راپرت شعبه وهن بزرگی است نسبت بهر کس که صادر شده باشد خاصه نسبت به آقای محسن منشور که شخصاً جوان فاضل ودانشمندی هستند ومملکت ما باید این قبیل جوانان را ازشان قدردانی بکند وبه علاوه از خاندان بزرگ این مملکت هستند وخدمات بزرگی به کشور کرده‌اند حالا که همه آقایان نمایندگان اعتبار نامه شان از تصویب مجلس گذشته‌است ومشغول خدمت هستند بنده تمنا می‌کنم که نسبت به آقای محسن منشور هم موافقت بفرمایند یعنی نسبت براپرت شعبه که رأی گرفته می‌شود ملتفت باشند که رأی داده نشود که ایشان هم به وظایف ملی خودشان ادامه بدهند.
رئیس - آقای اعتبار.
اعتبار - عرض کنم که بنده حقیقهً دراین جریانی که درشعبه ششم شده وبنده هم عضو آن شعبه هستم خیلی شخصاً متاًسف هستم همانطور که آقای امیر تیمور فرمودند بنده هم نسبت به آقای محسن منشور هیچگونه سابقه بد وخوبی ندارم وآشنائی بنده هم باایشان منحصراً درمجلس شورای ملی بوده‌است سابقاً هم با ایشان هیچونه تماسی نداشته‌ام وبلکه یک جهاتی که شاید خود ایشان هم مطلع هستند آنجهات بنده را ملزم می‌کند که ایشان موافقت بکنم. موضوع انتخابات همدان وشکایتی که شده‌است آقای امور تیمور فرمودند که یکی بی امضا بود ویکی هم به امضاء چهارنفر دیگر بودکه اصلاً ساکن همدان نیستند. بعقیده بنده اینطور نیست.
امیر تیمور - این دوسیه‌است الان حاضر است ملاحظه بفرمائید.
اعتبار - بنده که در موقع فرمایشات آقا ساکت و صامت بودم و عرضی نکردم (امیر تیمور - بنده هم جسارتی نکردم عرض کردم که دوسیه حاضر استگ) اینها از وظایف آقای رئیس است که متاًسفانه توجه نمی‌فرمایند درهرحال شکایاتی هست که بنظر بنده قابل توجه‌است وشعبه به آنها توجه کرد است متن شکایات چه بوده‌است نمی‌خواهم عرض یکنم فقط یک موضوع را که همه اینها محل توجهشان بوده‌است بعرض آقایان می‌رسانم. انتخاباتی که تا کنون دریک محلهائی میشده‌است اگر آقایان توجه بفرمایند همیشه رویه این بوده‌است که اگر دونفر وکیل از یک محلی انتخاب می‌شود اقلاً یکنفر آنها از اهل محل باشند والان هم آقایان دقت بفرمایند همه جا اینطور است اشخاصی که انتخاب شده‌اند از اهل محل بوده‌اند واز محل خودشان انتخاب شده‌اند ولی در مورد همدان این رعایت نشده‌است البته همدانی‌ها همان طور که درعرایض خودشان عرض کرده‌اند با یک نفر نماینده همدان که آقای اورنگ هستند سوابق زیادی دارند که در راقع می‌شود گفت که ایشان همدانی هستند ولی راجع به یک نفر دیگر شکایت کرده‌اند وتقاضا کرده‌اند که یک نفر وکیل ما می‌خواهیم که از مردم همدان انتخاب شود حالا این تقاضا وارد است یا وارد نیست صحیح است یا سقیم است این بنظر آقایان است بنده حقیقهً میل دارم که یک جریانی بشود که ازاین جریان آقای منشور با یک وضعیت خوبی بیرون بیایند. واین را صریحاً عرض کنم که علاقه هم ندارم به اینکه آقایان براپرت شعبه رای بدهند وبرعلیه ایشان تمام شود والبته چون خود بنده همدانی هستم مراجعات وشکایاتی از اهالی همدان بتوسط بنده شده بود که لازم دانستم بعرض آقایان برسانم و البته غیر از شکایاتی که آقای امیر تیمور فرمودند یک مقدار شکایت دیگر هم پیش بنده بود که حتی درشعبه هم نشان ندادم وبمجلس هم تقدیم نمی‌کنم ولی خلاصه مطالب این بود که عرض کردم که مردم همدان اینطور تقاضا کرده‌اند حالا مجلس می‌خواهد قبول کند می‌خواهد نکند ولی بنده جزیک انجام وظیفه بیشتر مأمورنبودم وآن این بود که شکایات اهالی همدان را بعرض آقایان برسانم وحالا هم به عقیده خودم آن مأموریت را انجام داده‌ام دیگر بسته‌است بنظر مجلس.
رئیس - آقای نقابت:
نقابت - عرض کنم این را بطور مقدمه عرض می‌کنم در همین جا مذاکره شد که درباره انتخابات وظیفه مجلس شورای ملی چیست شکایات زیادی از ناحیه اهالی کشور بدولت شده بود که انتخابات مجلس شورای ملی بدون رضای آنها است البته دولت باین امر توجه کافی نکرد وگفت که این کار وظیفه مجلس است و بمجلس احاله کرد و مجلس هم که وارد رسیدگی شد وظیفه مقننه خودش را کنار گذاشت زیر ا مجلس دو وظیفه دارد یک وظیفه اش مقننه‌است ویکی هم قضاوت است قاضی مستندقوانین وضع شده وتصویب شده را نگاه می‌کند درمورد رأی بصحت یا عدم صحت انتخابات وظیفه مجلس متفاوت است بنابراین مجلس مواجه شدبایک سلسله اسناد که وزارت کشور صحت آنها را تصدیق می‌کرد اسنادی بود حاکی براعلان انتخابات بردعوت انجمن نظار بر جلسات متوالی وتوزیع تعرفه واخذ رأی وقرائت آراء واعلام ختم مذاکره وتعیین ضرب الاجل برای وصول شکایات وغیره اینها تمام مرتب ومنظم است که در شعبه هم آقایان دیده‌اند و الان هم که بنده دیدم این پرونده هم خیلی منظم ترازپرونده‌های دیگر است واخذ رأی نسبت به انتخابات ایشان در ۲۲ مرداد ۱۳۲۰ خاتمه پیدا می‌کند شروع می‌شود به قرائت آراء تا ۲۵ که قرائت تمام می‌شود تمام یک دفتری دارد منظم واعضائی که برای نظارت انتخاب شده‌اند موسومند به:
مهدی مقدس حاج ابولقاسم اعتماد - محمد مفخم - رضا میرفندرسکی - محسن ایروانی - محمد سجادی - تقی شریفی - عبدالله تقوی - خلیل یوسفیان
وهمه و همه امضا کرده‌اند فرماندار هم آقای عماد ممتاز صحت این جریانات را تصدیق کرده‌است وهرروز هم صورت مجلس‌ها را امضاء کرده‌اند وضرب الاجل قانونی هم معین شده وتا مدت قانونی شکایتی هم به انجمن نظارت نرسیده واعتبار نامه هم دربیست وپنجم شهریور صادرشده دوفقره اعتبار نامه آقای اورنگ با ۲۳۰۰۰ وکسری رأی ویکی اعتبار نامه آقای منشور با بیست هزاروخورده رای وحتی روزهای اول یکی از آقایانی را که بنده نمی‌شناسم آقای اعتماد در شهر همدان رای بیشتری داشته‌است به این طریق که ایشان دوهزار رای وآقای منشور هشت رای داشته‌اند ولی آراء بیرون که می‌رسد عده زیادتر می‌شود واینها روز بروز خوانده شده وثبت شده آقای اعتبار یک حقایقی را توجه فرمودند آن حقایق بجای خودش ولی قاضی همیشه ناظر به اسناد هم طبیعهً جزو سند رسمی است ورسمیت دارد وآنوقت دو گزارش در کمیسیون آمده یکی راجع به آقای اورنگ رسیده که می‌نویسد صحت جریان تصدیق می‌شود ویکی راجع به آقای محسن منشور بوده‌است که نوشته می‌شود جریان انتخابات حوزه همدان بشرحی است که سابقاً اظهار شده ولی شکایاتی راجع بمنشور رسیده‌است که روی آنها شعبه نمایندگی ایشان را رد می‌کند شعبه هم بقراری که بنده سئوال کردم گویا دوازده نفر بوده‌اند (یکی از نمایندگان - ۱۳ نفر) بله از سیزدهم نفر هفت نفر مخالف بوده‌اند حالا هم که درمجلس آقای اعتبار اعلام موافقت فرمودند ویک نفر نسبت به سیزده نفر دراقلیتمی‌ماند بقیه هم حاضر نبوده‌اند البته مجلس هم نسبت به آن اعتبار نامه آقای اورنگ رای داد از لحاظ قضاوت به صحت وهمین طور به صد وچند اعتبار نامه دیگر بامواردی که دردست است رای داد بصحت بنابراین نسبت به یک فرد صلاح نیست که رای مخالف داده شود...
بعضی از نمایندگان - عده کافی نیست. ختم جلسه
نقابت - پس بنده هم درخواست می‌کنم چون عده کافی نیست بماند برای جلسه دیگر و بنده هم بقیه عرایض خودم را در جلسه بعد عرض می‌کنم
- موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه
۵- موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه
رئیس - آقای طباطبائی و آقای اعتبار هم اجازه خواسته‌اند که چون عده کافی نیست در اول جلسه آتیه مطرح می‌شود (صحیح است) جلسه آتیه روز سه شنبه بیست و سوم دستور لوایح موجوده.
(مجلس یک ساعت بعد از ظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی - حسن اسفندیاری