مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۶ مهر ۱۳۲۰ نشست ۱۲۳
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری دوازدهم | تصمیم‌های مجلس | اساسنامه‌های مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری دوازدهم |
دوره دوازدهم قانونگذاری
مذاکرات مجلس جلسه ۱۲۳
صورت مشروح مجلس روزیکشنبه ۱۶ مهر ماه ۱۳۲۰
مجلس چهار ساعت بعد از ظهر بر پاست آقای اسفندیاری تشکیل گردید
صورت مجلس روز دوشنبه ۱۴ مهر ماه آقای (طوسی) منشی خواندند
- تصویب صورت مجلس
۱ـ تصویب صورت مجلس
رئیس ـ در صورت مجلس نظری نیست؟(گفته شد ـ خیر) صورت مجلس تصویب شد.
- انتخاب اعضای کمیسیون یازده گانه
۲- انتخاب اعضا کمیسیون یازده گانه
رئیس ـ برای انتخاب کمیسیونها پنج نفر بقید قرعه معین خواهند شد که باتفاق آقای سمیعی آراء را استخراج نمایند
(اقتراع بعمل آمده آقایان موید ثابتی لیقوانی مشار ـ فرخ موید احمدی برای استخراج آراء انتخاب شدند)
رئیس ـ کمیسیون دادگستری عده حاضر ۹۷ عده اعضاء ۱۸ نفر
(اخذ آراء بعمل آمد)
رئیس ـ کمیسیون کشورانتخاب می‌شود عده حاضر ۹۷ عده اعضاء ۱۸ نفر
(اخذ آراء بعمل آمد)
رئیس ـ کمیسیون فرهنگ عده حاضر ۹۷ عده اعضاء ۱۸ نفر
(اخذ آراء بعمل آمد)
رئیس ـ کمیسیون پیشه وهنر عده حاضر ۹۷ عده اعضاء ۱۸ نفر
(اخذ آراء بعمل آمد)
رئیس ـ کمیسیون بازرگانی عده حاضر ۹۲ عده اعضاء ۱۸ نفر
(اخذ رای بعمل آمد)
رئیس ـ کمیسیون کشاورزی عده حاضر ۹۳ عده اعضاء ۱۲ نفر
(اخذ رای بعمل آمد)
رئیس ـ آقایان موید ثابتی ولیقوانی ومشاور وفرخ وموید احمدی شروع به استخراج آراء بفرمایند تا باقی کمیسیونها برسد آقای نبیل سمیعی هم از طرف هیئت رئیسه حضور خواهند داشت.
رئیس ـ کمیسیون امور خارجه عده حاضر ۹۳ عده اعضاء ۱۲ نفر
(اخذ رای بعمل آمد)
رئیس ـ کمیسیون راه عده حاضر ۸۸ عده اعضاء ۱۲ نفر
(اخذ رای بعمل آمد)
رئیس ـ کمیسیون نظام عده حاضر ۸۸ عده اعضاء ۶ نفر
(اخذ رای بعمل آمد)
رئیس ـ کمیسیون پست وتلگراف عده حاضر ۹۰ عده اعضاء ۶ نفر
(اخذ رای بعمل آمد)
- سوال آقای نراقی راجع به زندانیان
۳- سوال آقای نراقی راجع به زندانیان
رئیس ـ آقای نراقی
نراقی ـ مدتی است بنده سئوالی کرده‌ام ونوشته شده‌است بوزارت دادگستری راجع بفرمان همایونی وکیفیت اجرایش وتصور می‌کنم تذامراتی که خواهند داد در طرز تهیه آن لایحه قانونی که این روزها بمجلس خواهند داد تاثیر خواهد داشت این است که میل داشتم قبل از تقدیم آن لایحه عرایضم را عرض کنم برای اینکه مرتب باشد یادداشت کرده‌ام ومی‌خوانم. صدور فرمان عفو عمومی که بدو سلطنت اعلیحضرت همایون پادشاه جوان موجب مسرت عموم وحاکی از عطوفت ونیک نفسی وخیر خواهی معظم می‌باشد. طبق دو ماده و ۵۵ قانون مجازات عمومی پادشاه می‌تواند مقصرین سیاسی را عفو کند یعنی در هر مرحله باشند تمام یا قسمتی از مجازات طبق دو ماده ۵۴ و۵۵ قانون مجازات عمومی پادشاه می‌تواند مقصرین سیاسی را عفو کند یعنی در هر مرحله باشند در تمام یا قسمتی از مجازات آنها را ببخشد ودرباره سایرین مجرمین ومحکومین تا میزان ربع تخفیف می‌دهد ولی باید دانست که از عده کثیر زندانیان محکومین ما ابدا«کسی بنام مجرم سیاسی نه محکوم نه محکوم شده بود تا مشمول عفو ملوکانه واقع شد تصور نشود ما متهم بجرمهای سیاسی نداشته‌ایم بلکه مامورین شهربانی که ظاهرا» ضابطین عدلیه محسوب می‌شوند وباطلنا" فرمانهای مطلق العنان کشور بودند وهمچنین مامورین کشف بزه‌های مصلحت نمی‌دانستند کسی را بجرمهای سیاسی متهم کنند چون طبق اصل ۷۹ متمم قانون اساسی محاکمین مجرمین سیاسی باید با حضور هیئت منصفه انجام گیرد باین جهت مامورین نامبرده برای خلاصی خود از دست هیئت منصفه وفراز از تشریفات محاکمه متهمین بجرمهای سیاسی نشده‌است. همه میدانند پنج سال قبل یکدفعه جار وجنجالی در این شهر برپاشده‌است وعده کثیری از دانشمندان وتحصیلکرده‌های اروپا وایران را بتهمت‌های عجیب وقریب سیاسی که خدا میداند هیچیک صحت نداشت بنا حق دستگیر کردند وصرفا" این اقدام برای مرعوب ساختن زمامداران وقت وبدست آوردن اختیارات بیشتر بود حال این عمل ناشایست چه وحشت و جرمی بآنها تحمیل کنند بعد از ماده چهارده ماده شکنجه (که خجالت می‌کشم عرض کنم چه بروز دکتر یزدی آوردند) که چند نفرشان هم گویا جان سپردن آنها را تسلیم دادگستری و محکمه عادی نمودند درصورتیکه مطابق قانون بمحض دستگیری باید مامورین شهربانی متهمین را بپارکه‌ها تسلیم کنند نه آن که چهارده ماه بدون اطلاع و مداخله عدلیه آن طور که گفته شد رفتار نمایند. تازه هنگامی هم که تسلیم عدلیه کردند حکم مجازات آنها را هم تهیه نموده به محکمه تحمیل نمودند و محاکمه سفارشی در یکی دو جلسه صورتاً دایر و فوراً پنجاه و چند فقره حکم محکومیت که همه غیرموجه و بدون ذکر دلیل بود در یک جلسه دربار آنها صادر شد در صورتی که مطابق قانون اساسی و عقل باید در حکم هر محکمه دلایل محکومیت نیز ذکر شود، حال به بینیم این پنجاه و چند نفر چگونه اشخاصی بودند: اکثراً از فارغ‌التحصیل‌های بهترین مدارس عالیه اروپا و بقیه از فارغ‌التحصیل‌های مدارس عالی ایران و یا دانشجو بودند که گناه واقعی بعضی از آنها ناراضی بودن از اوضاع بود در بین آنها شخصیت‌های بزرگی موجود بود که سرمایه و افتخار کشور محسوب می‌شوند از قبیل دکتر مرتضی یزدی و دکتر محمد بهرامی این دو نفر نه تنها موفق به تحصیل طب در اروپا شده‌اند بلکه پانزده سال تجصیل و زحمت اضافی در اروپا به مقام استادی در طب و جراحی رسیده و در خارج از ایران هم کاملاً شهرت دارند دکتر یزدی به پنج سال حبس محکوم شده چهار سال و نیم آن را در زندان به سر برده و فقط به واسطه استفاده از یک رفع تخفیف چند روز است آزاد شده ولی دکتر بهرامی که به ده سال محکوم شده بود هنوز در زندان است از آقای وزیر دادگتسری فعلاً تقاضا نمی‌کنم که این مأمورین عذاب و شکنجه را تسلیم قانون و کیفر کنند ولی می‌خواهم تمنی کنم لااقل امر فرمایید آلات و ادوات شکنجه و عذاب را آنجه باقی مانده از قبیل سیخ و سرنگ و زنجیر و طناب‌های لاستیکی و کیف‌های آب یخ و تشک یخ و غیره را جمع‌آوری و به یادگار آن عضر مشعشع (به قول بلبل‌های پرورش افکار) ضبط کننده بنده تصور می‌کنم دستور مندرج در آخر فرمان ملوکانه دایر به عفو عمومی ناظر به حال همین قبیل محکومین بوده است که امر می‌کنند (باید دولت لوایحی فوراً تهیه کند که موجب استخلاص سایر محکومین شود) چون محکومین نامبرده متهم به جرم‌های سیاسی بوده‌اند ولی به طرز متهمین سیاسی محاکمه نشده و حالا هم از عفو مجرمین سیاسی برخوردار نیستند. از آقای وزیر دادگستری سؤال می‌کنم با آن دستور مؤکد که مقام سلطنت عظمی و توجه به این سوابق و بی‌عدالتی‌ها در ترفیه حال این قبیل محکومین و زندانیان بیچاره یعنی استخلاص و اعادة حیثیت آنها چه اقدامی فرموده‌اند؟
- تقدیم دو فقره لایحه و جواب آقای نراقی از طرف آقای وزیر دادگستری
۴ـ تقدیم دو فقره لایحه و جواب آقای نراقی از طرف آقای وزیر دادگستری
وزیر دادگستری ـ بنده اجازه می‌خواهم از آقایان نمایندگان محترم که به ترتیب عرایض خودم را بکنم و اگر این ترتیب باعث این می‌شود که ضمن عرض جواب تا رسیدن به منظور آقایان یک قدری وقت گرفته می‌شود خواهش می‌کنم بر بنده ببخشید. آقایان نمایندگان محترم اطلاع دارند که در ۲۵ دلو ۱۳۰۳ قانونی از مجلس گذشت مربوط به ریاست عالیه کل قوا و نظر به این که آن قانون فعلاً مخالف اصل پنجاهم قانون اساسی است این است که لایحه‌ای تقدیم می‌کنم بر الغاء آن قانون (صحیح است) موضوع دیگر مسئله‌ای بود که حالا آقای نراقی نماینده محترم تذکر دادند و بنده هم سابقاً در جلسات قبل مکرر عرض کردم که وزارت دادگستری بیکار ننشسته است و حتی وقتی آن دستخط و فرمان صادر شد برای آن که آنی غفلت نشده باشد در این کار شبانه اقدام شد از آن وقت تا به حال هم برای این که این منظور انجام و مدلول آن فرمان اجرا شود آنی فوت نشده است برای استحضار خاطر آقایان آماری را که تا پریروز بوده است به استحضار خاطر آقایان می‌رسانم: این که می‌گویم پریروز چون این لایحه و این آمار را بنده می‌خواستم پریروز به اطلاع آقایان نمایندگان محترم برسانم پریروز جلسه طوری تشکیل شد که بنده نتوانستم شرف حضور پیدا کنم به این جهت حالا متذکر می‌شوم به طوری که آقایان توجه دارند و آن قانون به موجب ماده ۵۴ و ۵۵ قرار شده بود که نسبت به زندانیان و محکومین اقدام شود و در نتیجه اقدامی که از همان روز تا پریروز به عمل آمده است کلیه اشخاصی که مشمول آن دستخط واقع شده‌اند ۵۹۱ نفر هستند که از آنها ۴۳۸ نفر تا به حال آزاد شده‌اند ۲۴۷ نفر یک ربع تخفیف گرفته‌اند و ۱۹۱ نفر یکدرجه تخفیف گرفته‌اند و۱۴۳ نفر هم هستند که تا بحال آزاد نشده‌اند بنابراین ملاحظه میفرمائید که قسمت اعظم زین اشخاص که تابحال در زندان بوده‌اند ومحکوم بوده‌اند مستخلص شده‌اند (نراقی ـ آزادی تنها مقصود نیست اعاده حیثیت آنها مورد نظر است)اجازه بفرمائید بنده بهمه مطلب می‌رسم چون در نتیجه اجرای این دستخط برخوردیم باشکالاتی این را هم باید عرض کنم که این کار ممکن نبود بسرعتی بیش از این انجام شود چنانکه خیلی کارهای دیگر هم همین صفت را دارد برای اینکه این کارها گرووقت است ونمی‌شود سرسری انجام داد باید با دقت رسیدگی شود آنچه میسر بوده کوشش شده واینها دسته بدسته آزاد شده ومی‌شوند ما در این ضمن برخوردیم بمشکلات ومحظوراتی تودیدیم بدون اینکه یک لایحه تقدیم مجلس شورای ملی بشود وممکن نیست که این محظورات ومشکلات رفع شود این است وتمام مطالبی را که این لایحه تقدیم می‌کنم که شامل سه ماده‌است وتمام مطالبی را که آقایان در نظر داشتند از حیثیت اخلاص اینها واز حیث اینکه اشخاصی که تحت تعقیب در آمده‌اند وهنوز بمحکمه نرفته ودر دادگاه رسیدگی نشده وهمچنین کسانی که آزاد هم شده‌اند ولی آثار کیفری محکومیت آنها مطابق قانون باقی مانده از ق بیل محرومیت از حقوق اجتماعی وغیره که تمام اینها در این لایحه که تقدیم مجلس شورای ملی می‌کنم پیش بینی شده‌است والبته پس از تصویب مجلس شورای ملی بموقع اجرا گذاشته خواهد شد پس دولت بهیچوجه کوتاهی نمی‌کند وبیش از آنچه عادتا«مقدور است کوشش شده ومی‌شود در اینکه این نگرانی که آقای اورنگ تذکر دادند که درخلق هست رفع می‌شود وما نباید آن نگرانی‌ها را با شتاب زدگی زیاد کنیم باید صبر وحوصله در همه ماها باشند تا کارها تماما» بصحت انجام گیرد واین هم از مسائل است که برای جامعه لازم است همه این کارها خودش انجام شده ومی‌شود منتها به دقت ورسیدگی که طبیعت کار اقتضای آنرا دارد بنابراین چنانکه آقایان ملاحظه میفرمائید بنده در دستگاه دولت شیخعلی خالی سراغ دارم که نبخشد آقای دشتی هم که موافق با این منظور هستند تصور می‌کنم دیگر مانع برای اینکار نباشد. راجع باصلاحات بطور کلی وکوشش ساعی دولت بنده خواستم عرض کنم که این جا شتاب زدگی می‌شود واین شتاب زدگی خوب نیست وضرر دارد ملاحظه بفرمائید امروز تازه پس از آن روزی که برنامه هیئت دولت بتصویب آقایان نمایندگان محترم مجلس شورای ملی رسید بهمه جهه دوازده روز گذشته‌است وتمام اینکارها که بنده تصدیق دارم فوریت دارد وضرورت دارد ولازم هم هست که زودتر انجام واجرا شود ولی در عین حال نباید شتابزدگی وعجله بگذرد زیر آنوقت ضررهای دیگری متاسفانه ممکن است متوجه جامعه بشود (صحیح است) باین جهت بنده لازم میدانم عرض کنم که آقایان منتظر نباشند که در دروازده ماه هم بشود تمام این اصلاحات را انجام داد البته این عرض بنده برای این نیست که دولت بخواهد استهمال بکند ویا ببهانه امرار وقت کاری انجام ندهد پس اگر آقایان با نظر انصاف بنگردند ملاحظه می‌فرمایند که دولت در ساعاتی هم که آقایان با کسانی فراغت بسر می‌برند وانشاء الله هم بسر برند ما سعی داریم که کار جامعه را انجام بدهید وبطور خوبی هم انجام می‌دهیم وبطور خوبی هم انجام بدهیم وبطور خوبی هم انجام می‌دهیم اما اگر بیش از این ما ساخته نیست ما باندازه کافی می‌کنیم که قدرت داریم وباندازه کار می‌کنیم که وقت داریم وبدون دقت وتامل نمی‌خواهیم کار کنیم (صحیح است) البته بنده میدانم که اعتماد وتوجه آقای نمایندگان محترم هم بهمین مطلب است وهمین منظور را دارند این است که با همین صراحت هم لازم دانستم عرض کنم والبته شاید اشخاصی هم باشند که بتوانند سریع وبهتر هم این کارها را بکنند آنوقت باید عرض کنم گر تو بهتر هم این کارها را بکنند آنوقت باید عرض کنم گر تو بهتر می‌زنی بستان بزن ما هم عرضی نداریم. رویه دولت در هر حال کمال اهتمام است در انجام اصلاحات مطابق برنامه دولت وحتما" هم می‌خواهیم با مجلس روابط وهمکاری نمی‌آید سهل است خوش مان هم می‌آید، همانطور که نمک انتقاد در سابق کم بود واسباب بی مزگس بود حد اعتدالش لازم است، ولی شور زیادی هم بمزاج جامعه کشور بعقیده بنده سازگار نیست. آقای نماینده محترم چند روز قبل بیاناتی راجع بهمکاری و وحدت و همفکری نمودند برای آن دو شق توجیه کردند خلاصه آنکه یا مجلس وملت مطیع دولت باشند ویا برعکس دولت انتظار دارد که تذاکرات بطوریکه مکرر هم عرض شده‌است واغتنام می‌کنیم چون نظری جز اصلاح امور جامعه نداریم واین موضوع بنظر بنده ثیک شق سوم هم دارد که هر کدام سعی می‌کند که وظیفه خودمان را خوب انجام بدهیم چون کار آقایان نمایندگان کاملا" مربوط بکار دولت است وکار دولت هم مبتنی بر کار آقایان نمایندگان والبته هر قدر این کار با صحت انجام بگیرد نتیجه اش هم برای جامعه مفید تر وبهتر است هم برای مجلس وهم برای دولت والبته همه کار می‌کنیم خلاصه اگر هر کدام وظیفه خودمان را خوب انجام بدهیم وبهانه جوئی از هم نکنیم کارها خوب انجام می‌شود دولت هم البته مراقبت دارد هر کاری در موقع خودش مطابق مقررات وقانون انجام شود: مثلا«در موضوع انتقال واسترداد املاک که بعضی از آقایان از جمله باز آقای اورنگ شرح مسب وطی با قدرتی که در خطابه دارند بیان فرمودند وجمعی را متاثر کردند بنده در جلسات قبل هم عرض کردم باز هم عرض می‌کنم بعقیده بنده جای نگرانی دیگر برای هیچکس باقی نیست وآقای اورنگ هم بهمان کسانی که در این قسمت اظهار می‌کنند صاف وروشن بگویند که ابدا» جای هیچ نگرانی نیست چرا؟ برای اینکه مدرک دولت را بموجب این امر می‌شد ومربوط بانتقال این املاک بود آوردیم ودر اینجا، در مجلس، باسنتحضار عامه مردم رساندیم وآن اشخاصی که حق دارند وذی حق هستند در این املاک آنها هم متوجه خوب متوجه شده‌اند ومیدانند که این عمل خواهد شد شروع هم شده‌است دوکمیسیون مرتبا«مشغول اقدام در این کار هستند اگر بعضی از آقایاین که اظهار نگرانی می‌کنند اطلاع ندارند بنده ممکن است راهنمائی کنم که بروند در آنجا ببینند ومطمئن شوند وباز هم صزیحا» عرض می‌کنم نگرانی نیست اصلا«جای هیچ نگرانی نیست (صحیح است) منتهی عرض کردم که در این کار هم نبایستی شتابزدگی کرد البته چنانکه تذکر داده شده شاید قانونی برای این این کار لازم است ولی ممکن هم هست که بدون قانون جدید وبا قانون موجوده هم شاید این کار انجام بگیرد در هر صورت برای اینکه این تقاضاها ودعوی‌ها که شاید یک قسمتی را آقایان هم اطلاع دارند وبنده هم از تمامش اطلاع نداریم رویهمرفته حجمش را که می‌بینیم بسیار زیاد است وچون تنوع هم دارد باید بدقت رسیدگی نمود اگر با قوانین فعلی می‌شود رفع اشکال را کرد که هر قدر ممکن است وهر چه زودتر ما این کار را خواهیم کرد وبا نظر آقایان این مشکل حل خواهد شد ولی تمنی دارم ومیل دارم که در این امر هم مضر واقع خواهد شد؟ چرا صریح باید عرض کنم برای اینکه متاسفانه از همین عمل هم که احقاق حق بشود وحق بصاحب حق برسد بعضیها می‌خواهند سوء استفاده کنند (صحیح است) برای اینکه بنده خبر دارم که همین را می‌خواهندئ وسیله قرار بدهند که حقوق همان اشخاصی را که می‌خواهم احقان حق شان را بکنم پایمال کنند (صحیح است) پس این شتابزدگی هم بنفع آنها تمام می‌شود (صحیح است) اگر بگذارد که بدقت رسیدگی کنیم وحق را بصاحب حق بدهیم بهتر است بهتر است ومطابق قانون هم انجام خواهد گرفت وجای شتابزدگی هم مطلقا» نیست (صحیح است) مطب دیگری را یکی از از آقایان محترم تذکر دادند راجع به ۶۸۰ میلیون ریال پولی که منتقلشده‌است واینکه باید باختیار دولت گذاشته شود وبیاناتی در این زمینه نمودند که بنده نمیدانم سزاوار بوده‌است یا خیر در جزئیات آن داخل نمی‌شویم وتفصیل این مزطلب را ممکن است آقای وزیر دارائی که حضور دارند باستحضار مجلس شورای ملی برسانند، همین قدر باید عرض کنم که در این قسمت هم کوتاهی نشد سهل است سرعت جریان داشته‌است اطلاعات آنهم باستحضار مجلس شورای ملی برساند همین قدر باید عرض کنم که در این قسمت هم کوتاهی نشد سهل است سرعت جریان هم داشته‌است اطلاعات آنهم باستحضار آقایان رسیده‌است وبنده فکر می‌کنم که چرا بعضی اوقات ما نمی‌خواهیم شاید هم فراموش می‌کنیم یا طوری پیش می‌آید که فراموش می‌شود وتوجه نمی‌کنم با اطلاعاتی که داده شده‌است والا گفته شد وآقایان هم اطلاع دارند که از این ۶۸۰ میلیون یک قلم شاید در حدود دوازده روز یا یازده روز قبل از آقای وزیر دارائی شرحش را خواهند داد چهارصد میلیون ریال باختیار وزارت دارائی گذاشته شده‌است که از آن رفع احتیاجات ضروری وفوری امروزه را می‌کنند که بدون آن شاید کار مشکل بود.. (دشتی ـ آنرا قرض می‌دهند یا واگذار کرده‌اند؟ ما شنیده‌ایم که قرض داده‌اند…) البته جزئیاتش را آقای وزیر دارائی بشما اطلاع خواهند داد مقصود این است که این پول اختیارات دولت گذاشته شده‌است (دشتی ـ باید واگذار شود آقا) علاوه بر این هر روز آقایان مشنوند ودر جرائد روزنامه‌ها می‌خوانند که میلیونها ریال پول بتوسط وزارت فرهنگ، وزارت کشور ومقامات دیگر مطابق این صورتی که آقای رئیس محترم مجلس قرائت فرمودند تدریجا" مرحمت شده ومی‌شود وخواهد شد برای اینکه بمصارف خیریه وآن مصارفی که ذکر شده‌است برسد، هر منصفی هم باید بدیده حق شناس و سپاسگزاری در این قسمت بنگرد که بیشتر اسباب تشویق و وحدت فکر و حسن تفاهم فراهم شود. در سایر امور هم دولت البته احتیاجات وتایلات معقول را سعی دارد انجام بدهد وهمیشه در نظر دارد مقتضیات را باید کاملا«رعایت کنند، همکاری جدیدی با مجلس شورای ملی را هم دولت برای همین منظور طالب است در نتیجه این همکاری چیزی از مصالح کشور فوت نشود مخصوصا» در یک همچو موقعی هر چند که آقای نماینده محترم از این صفت باریکی این موقع بقدری درشت وبرجسته‌است که فورا«تشخیص می‌شود وما باید متوجه آن باشیم تا اینکه کاملا» بتوانیم مقاصد مشترک را انجام بدهیم. دولت البته با پشت کار و با حسن نیت وبا اعتماد کاملی که به پشتی بانی مجلس شورای ملی دارد سعی دارد که وظایف خودش را مطابق برنامه که بتصویب مجلس رسیده‌است انجام بدهد. خوشبختانه بنده آنچه مراقبت می‌کنم ودر جرائد هم می‌بینم افکار عامه هم متوجه این مسئله هست وکاملا" بیدار می‌باشد همین باریکی موقع اهمیت موقع دال بر این است که یک نگرانی هائی باید باشد ونمی‌شود منکر آن شد والبته ما سعی داریم که این وضعیت غیر عادی را که پیش آمده‌است تحلیل ببریم وبیک وضعیت عادی برگردیم تا در ضمن هم این نگرانی‌ها هم که در آن جلسه تذکر داده شده بود این هم جزو همان اموریست که البته با رعایت مقتضیات صورت خواهد گرفت.
- تقدیم لایحه اضافه حقوق مستخدمین کشوری و لشکری
۵ - تقدیم لایحه اضافه حقوق مستخدمین کشوری و لشکری
رئیس ـ وزیر دارائی
وزیر دارائی (آقای دکتر مشرف نفیسی) ـ در موقع این ۶۸۰ میلیون ریال که آقای وزیر دادگستری توضیحاتی بیان کردند و توضیحات بیشتر را موکول کردند بنده عرض کنم موضوعش این است:
موقعی که بنده متصدی کار وزارت دارائی شدم وضعیت صندوق ما چندان خوب نبود بنده در همان دو سه روز اول که کابینه تشکیل شده بود خدمت اعلیحضرت همایونی شرفیاب شدم وگزارش امور مالیه را حضورشان عرض کردم اشکالاتی که برای پرداخت مطالبات مردم هست توضیح دادم قبل از اینکه اظهارات بنده تمام شود اعلیحضرت همایونی مبلغی که بنده مرحمت فرمودند که بمصرف احتیاجات روزانه وفوری برسانم ولی این وجه مرحمتی را حق نداریم که بعنوان یک عایدی ودرآمد وزارت دارائی حساب کنیم چون یک موضوعی است که ما فقط در آمدهائی را خ۰رج می‌کنیم که جزء بودجه آمده باشد وبتصویب مجلس شورای ملی رسیده‌است ولی این مبلغی را که ایشان التفات فرمودند منظورشان این نبود که بخودشان دو مرتبه مسترد شوند واین وجه را التفات فرمودند بخزانه برای مصارفی که مقرر فرمودند وبمروریکه این مخارج پیش خواهد آمد خزانه داری از آن حسابی که برای این کار باز کرده خواهد پرداخت ولی مادام که آن مصارف پیش نیامده این وجه در اختیارات وزارت دارائی است تا مصرفش پیش بیاید واینکه فرمودند این مبلغ را کد مانده‌است خیر، یک فقره از این مبلغ پنج میلیون ریال بابت مریضخانه پانصد تختخوابی بوده که اعلیحضرت وعده فرموده بودند از جیب خودشان بپردازند چون سابقا«این مبلغ را دولت پرداخته بود این را عینا» بوزارت دارائی منتقل فرمودند ودیگر وامی نیست که در نظر گرفته شده‌است این موضوعی بود که بنده تصور می‌کنم توضیحش لازم بود وعرض کردم. واما موضوعی که بنده امروز لازم دانستم خدمت آقایان نمایندگان محترم عرض کنم این است که: البته آقایان نمایندگان محترم اطلاع دارند که چندی است هزینه زندگانی در این کشور بالا رفته البته بعضی طبقات که می‌توانند این اضافه هزینه را با در آمد خودشان جبران کنند از در آمد خودشان فراهم کرده‌اند ولی یک طبقه بودند که طبقه کارگر ومزدور دولت از هر طبقه که باشند یا اشخاصی بعنوان کارگر وروز مزد که برای دولت خدمت می‌کردند اینها بواسطه موانعی که پیش بود افزایشی در در حقوقشان داده نشده بود ومدتی بود که امور معشیت آنها بسختی برگذار می‌شد البته آقایان برنامه دولت از هر طبقه ودسته بشود وچنانچه ملاحظه میفرمائید اتلاف وقتی هم در این قسمت نشده‌است وبا اینکه کمی مدت کمی گذشته‌است بنده امروز لایحه راجع بافزایش حقوق کارمندان دولت را بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد. یک چند کلمه هم در موضوع این لایحه بتوضیح می‌دهم البته شاید دولت اگر یک گشایشی در امور بود میل داشت که بیش از آنچه که امروز پیشنهاد شده‌است کمک بکارمندانی دولت بکند ولی همانطور که آقایان مستحضرند هستند امروز بودجه ما اینطور گشاد بازیها را (با وضعیت بودجه) بما اجازه نمی‌دهد وشاید یک حکومت دیگری هم اگر بود بهمین عنوان هیچوقت حاضر نمی‌شود که ک لایحه باین ترتیب که بنده تقدیم مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد وانتظار دارد که بعد از اینکه یک گشایشی در کارشان پیدا شد با کمال جدیت بکارهای خود تردیدی در این قسمت برایش باقی نماند فورا" این لایحه را تقدیم کرد وامید است از محل صرفه جوئیهای که در سایر هزینه‌های خواهد شد این خروج که در سال بالغ بر دویست میلیون ریال خواهد شد تامین شود از این لایحه آنچه که در نظر گرفته شده‌است این است که تمام طبقات یک حداقل که زندگانی آنها را تامین کند. برایشان فراهم شود باین جهت برای تمام به یک نسبت اضافه حقوق منظور نشده آنهائی که بیشتر مستحق بودند برای آنها بیشتر در نظر گرفته‌ایم وآنهائی که کمتر استحقاق دارند کمتر در نظر گرفته شده‌است ودر مقدمه لایحه هم شرحی نوشته شده‌است که دولت خیال دارد در قانون استخدام کشوری وسایر قوانین استخدامی مثل قانون استخدام قضات واستادان ودانشیاران وامثال اینها تجدید نظر بکند صحیح تر وعادلانه تر قرار خواهد گرفت ولی چون وقت خیلی کم بود که خیلی زود یک مساعدی نسبت به مستخدمین بشود ما این لایحه را تقدیم داشتیم وامیدواریم اگر در بعضی جاها نسبت به بعضیها بیشتر ونسبت به بعضیها کمتر مقرر شده‌است در سر فرصت اگر نواقصی هم داشته باشد با توجه آقایاین آن نواقص رفع شود.
ـ تصویب یک فوریت لایحه عفو محکومین سیاسی وعادی
۶ـ تصویب یک فوریت لایحه عفو محکومین سیاسی وعادی
رئیس ـ لایحه آقای وزیر دارائی به کمیسیون بودجه رجوع می‌شود لایحه تقدیمی آقای وزیر دادگستری چون تقاضای یک فوریت شده‌است خوانده می‌شود:
مجلس شورای ملی ـ براثر اجرای فرمان شاهانه مبتنی بر عفو وبخشودگی واقع شده آزاد گردیده‌اند ولی عده دیگر باجرای تخفیف اعطائی درباره آنان استخلاص نیافته‌اند وچون بموجب فرمان همایونی از لحاظ ابراز رافت مخصوص وایجاد وحدت فکری در افراد ملت وطبقات جامعه مقرر است که اگر قانون خاصی هم برای رهائی زندانیان مزبور لازم باشد لایحه آن تهیه وبمجلس شورای ملی پیشنهاد می‌شود بنابراین این مواد زیر تقدیم وبا قید یک فوریت تقاضای تصویب آن می‌شود.
ماده ۱ـ بوزارت دادگستری اجازه داده می‌شود کسانی را که بموجب قسمت یک ودو ماده ۸۱ قانون کیفری عمومی اصلاح شده مصوب اردی بهشت ۱۳۱۰ وکسانی را که بنا بر مواد ۱۶۲ و۱۶۵ قانون کیفر عمومی وطبق بند(ب) ماده ۲۶۹ مکرر قانون کیفر عمومی مصوب سوم خرداد ۱۳۱۳ تا تاریخ ۳۰ شهریور ماه ۱۳۲۰ محکوم شده‌اند آزاد نمایند.
ماده ۲ـ کسانی که بعناوین نامبرده در ماده این قانون تا تاریخ سی ام شهریور ماه ۱۳۲۰ محکوم شده وهنوز حکم محکومیت آنها اجرا نشده وهمچنین اشخاصی که تا تاریخ مذکور باتهامات نامبرده تحت تعقیب هستند از اجرای مجازات وتعقیب معاف می‌شوند.
ماده ۳ ـ بموجب أین قانون هیچگونه آثار جزائی به محکومیت اشخاصی که باتهامات مذکور در ماده یک این قانون تا تاریخ ۳۰ شهریور ۱۳۲۰ محکوم شده‌اند مترتب نمی‌شوند.
رئیس ـ آقایانی که با یک فوریت این لایحه موافقند برخیزند (اکثر قیام نمودند) تصویب شد رجوع می‌شود به کمیسیون دادگستری. آقای اعتبار
اعتبار ـ بنده پیشنهادی عرض کرده بودم واجازه خواسته بودم واجازه خواسته بودم واجازه خواسته بودم ولی چون حالا موقع مذاکره نیست پیشنهاد کرده‌ام که چند دقیقه تنفس داده می‌شود.
رئیس ـ یکساعت تنفس داده می‌شود.
(در اینموقع جلسه بعنوان تنفس تعطیل وبلافاصله یکساعت مجددا" تشکیل گردید)
رئیس ـ آقای اعتبار
اعتبار ـ مطالبی را بنده خواستم بعرض برسانم میل داشتم آقایان وزیران هم تشریف داشته باشند حالا که هیئت دولت تشریف ندارند موکول ببعد می‌کنیم.
ـ اعلام اسامی اعضاء منتخبه جهه کمیسیون
۷ـ اعلام اسامی اعضاء منتخبه جهه کمیسیون
رئیس ـ اسامی اعضاء کمیسیونها که انتخاب شده‌اند بعرض می‌رسد.
مقام عالی ریاست مجلس شورای ملی
نتیجه آراء منتخبه در جلسه ۱۶ مهر ماه ۱۳۲۰راجع بانتخاب آقایان اعضاء کمیسیونهای یازده گانه معمولی منتخبه از مجلس بترتیبی است در زیر بعرض رسید:
کمیسیون قوانین دارائی
عده اعضای کمیسیون ۱۸ عده آراء ماخوذه ۹۸
حائزین اکثریت ـ آقایان: دادور ـ اعتبار ـ دکتر تاج بخش ـ گودرزنیا ـ امیر تیمور ـ مسعودی خراسانی ـ پارسا نمازی ـ موید قوامی ـ فتوحی ـ نواب یزدی ـ مجد ضیائی ـ افشار ـ رفیعی ـ آصف ـ دهستانی ـ موقر ـ پناهی.
کمیسیون قوانین دادگستری
عده حاضر ۹۷ ـ عده اعضاء کمیسیون ۱۸ نفر
حائزین اکثریت آقایان: ملک مدنی ـ جهانشاهی ـ همراز ـ دکتر جوان ـ لیقوانی ـ موید احمدی ـ سلطانی ـ لاریجانی ـ دکتر قزل ایاغ ـ نقابت ـ سزاوار ـ رضوی ـ مولوی ـ اوحدی ـ رهبری ـ انوار ـ بهبهانی ـ مهذب.
کمیسین امور خارجه
عده اعضاء ۱۲ نفر ـ عده حضار ۹۳
حائزین اکثریت ـ آقایان:افخمی ـ نبیل سمیعی ـ ناصری ـ مقدم ـ طالش ـ ناهید ـ صادق وزیری ـ دکتر سمیعی ـ نولیت ـ هدایت پالیزی ـ نائینی ـ اقبال.
کمیسیون کشور
عده اعضاء ۱۸ نفر ـ عده حضار ۹۷.
حائزین اکثریت آقایان: دکتر ادهم ـ دکتر سمیعی ـ دکتر ملک زاده ـ مسعودی خراسانی ـ گودرزنیا ـ هدایت صفاری ـ مکرم افشار ـ یار احمدی ـ هاشمی ـ منصف ـ ملک زاده ـ آملی ـ جواجه نوری ـ جلائی ـ دکتر تاج بخش ـ شجاع ـ امیر ابراهیمی ـ شهدوست.
کمیسیون فرهنگ
عده اعضاء ۱۸ نفر ـ عده حضار ۹۷.
حائزین اکثریت آقایان: دکتر ضیاء ـ دکتر سنگ ـ دکتر غنی ـ دکتر طاهری ـ دکتر ملک زاده ـ عباس مسعودی ـ موقر ـ صفوی ـ طباطبائی ـ هاشمی ـ مستشار ـ روحی ـ آزادی ـ ذوالقدر ـ نراقی ـ فیاض ـ موید ثابتی ـ شاهرودی.
کمیسیون پیشه وهنر
عده اعضاء ۱۸ نفر ـ عده حضار ۹۷.
حائزین اکثریت آقایان: دادور ـ ناصری ـ طهرانچی ـ فرشی ـ شاهرودی ـ امامی ـ اصفهانیان ـ چاپچی ـ منصف ـ محمد وکیل ـ جعفر اصفهانی ـ دهستانی ـ امیر ابراهیمی ـ آزادی ـ صفاری ـ دبستانی ـ جلائی ـ پالیزی.
کمیسیون کشاورزی
عده اعضاء ۱۲ نفر ـ عده حضار ۹۳.
حائزین اکثریت آقایان: دکتر اهری ـ مشار ـ اقبال ـ مهذب ـ شهدوست ـ نواب ـ ریگی ـ مرات ـ اسفندیاری ـ محیط ـ افشار ـ هدایت ـ معدل.
کمیسیون راه
عده اعضاء ۱۲ نفر ـ عده حضار ۸۸.
حائزین اکثریت آقایان: موید قوامی ـ دکتر لقمانی ـ مشیردوانی ـ مخبر فرهمند ـ معینی ـ طوسی ـ حمزه تاش ـ تولیت ـ لاریجانی ـ دکتر ضیاء ـ طباطبائی ـ نائینی.
کمیسیون بازرگانی
عده اعضاء ۱۸ نفر ـ عده حضار ۹۲.
حائزین اکثریت آقایان: شیرازی ـ شباهنگ ـ حریری ـ فرشی ـ لردبیلی ـ نمازی ـ امامی ـ اصفهانیان ـ چایچی ـ کیوان ـ پارسا ـ کازروئیان ـ بوداغیان ـ عزیزی ـ مهدوی ـ نیک پور ـ جعفر اصفهانی ـ پناهی.
کمیسیون نظام
عده اعضاء ۶ نفر ـ عده حضار ۸۸.
حائزین اکثریت آقایان: اعظم زنگنه ـ آصف ـ مقدم ـ محمد وکیل ـ مشار ـ نراقی.
کمیسیون پست وتلگراف
عده اعضاء ۶ نفر ـ عده حضار ۸۸.
حائزین اکثریت آقایان: مخبر فرهمند ـ منصف ـ نییل سمیعی ـ ریگی ـ ساگنیان ـ شیرازی.
رئیس ـ تمنا می‌شود آقایان اعضاء کمیسیونها زودتر هیئت رئیسه خودشان را انتخاب کنند که بتوانند مشغول کار شوند. آقای دکتر ملک زاده:
دکتر ملک زاده ـ بنده عرضی ندارم
رئیس ـ آقای سزاوار:
سزاوار ـ بنده یک عرایضی داشتم که مقتضی بود با حضور نمایندگان محترم دولت عرض کنم باشد تا موقعی که حضور داشته باشند.
رئیس ـ آقای انوار
جمعی از نمایندگان ـ مذاکرات کافی است ـ ختم جلسه
- موقع و دستور جلسه بعد ـ ختم جلسه
۸ـ موقع و دستور جلسه بعد ـ ختم جلسه
رئیس ـ بنده تصور می‌کردم جلسات را در عصر معین کرده‌ایم کارها بهتر انجام می‌شود چون دنباله جلسات غالبا" به شب می‌کشد بیشتر اسباب زحمت آقایان را فراهم می‌شود لذا جلسه آینده روز یکشنبه سه ساعت بظهر دستور لوایح موجوده
(مجلس هفت ساعت وربع بعداظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی ـ حسن اسفندیاری