مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۶ تیر ۱۳۱۷ نشست ۵۰
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری یازدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری یازدهم |
دوره یازدهم قانونگذاری
مذاکرات مجلس
مشروح مذاکرات مجلس ملی، دوره۱۱
جلسه: ۵۰
صورت مشروح مجلس روز پنجشنبه ۱۶ تیر ماه ۱۳۱۷
فهرست مطالب:
۱- تصویب صورت مجلس
۲- اقتراع شعب
۳- شور اول خبر کمیسیون امور خارجه راجع به عهدنامه ایران و آرژانتین
۴- شور اول خبر کمیسیون امور خارجه راجع به عهدنامه ایران و مکزیک
۵- شور اول خبر کمیسیون امور خارجه راجع به اجازه الحاق دولت به مقررات مربوطه به زیر دریایی
۶- بیانات آقای رئیس الوزراء راجع به گزارش مسافرت مصر
۷- تقدیم لایحه اساسنامه بانک ملی از طرف آقای وزیر مالیه
۸- بقیه شور اول لایحه اصول محاکمات حقوقی از ماده ۶۶۹
۹- تصویب یک فقره گزارش کمیسیون عریض و مرخصی
۱۰- موقع و دستور جلسه آتیه- ختم جلسه
(مجلس یک ساعت و چهل دقیقه پیش از ظهر بریاست آقای اسفندیاری تشکیل گردید)
صورت مجلس روز یک شنبه ۱۲ تیر ماه را آقای مؤید احمدی (منشی) قرائت نمودند
- تصویب صورت مجلس
(۱- تصویب صورت مجلس)
رئیس – در صورت مجلس نظری نیست؟
(گفته شد – خیر)
صورت مجلس تصویب شد.
– اقتراع شعب ششگانه
(۲ – اقتراع شعب ششگانه)
رئیس –موقع اقتراع شعب ششگانه است. عده حاضر در مرکز ۱۲۷ نفر به هر شعبه ۲۱ نفر می‌رسد و به شعبه اول بعدا یک نفر علاوه می‌شود.
(آقای نبیل سمیعی اقتراع نمودند و نتیجه به شرح ذیل حاصل گردید)
شعبه اول – آقایان: پالیزی – جعفر اصفهانی – دکتر ادهم – نقابت – شجاع – بهبهانی – ساکینیان – بیات ماکو – سلطانی شیخ الاسلامی – فاطمی – تولیت – اقبال – کاظم یزدی – هدایت – مرآت اسفندیاری – عزیزی – افشار – دادور – امیر ابراهیمی – محمد وکیل – محمد تقی اسفندیاری
شعبه دوم – آقایان: جلائی – فتوحی – اعتصام زاده – مکرم افشار – صفاری – دبستانی – فرشی – مؤیداحمدی – ملایری – اهری – لیقوانی – منصف – دهستانی – روحی – توانا – پارسا – همراز – کاشف – نائینی – محیط – ایزدی
شعبه سوم – آقایان: عبدالله ناهید – قراگزلو – شیرازی
دکتر نیرومند – اعتبار – طالش – بیات – اوحدی – ثقت الاسلامی –مسعود خراسانی – دکتر طاهری – مقدم – شهدوست – مؤید قوامی – لاریجانی – مژدهی خواجوی – دولتشاهی – غلامحسین ملک – حیدری – دکتر ملک زاده
شعبه چهارم – آقایان: موسی مرآت- اردبیلی – صفوی – علی مؤید – جرجانی – آصف – ناصری – خواجه نوری – دکتر لقمان – نوبخت – رفیعی – دبیر سهرابی – محمد طباطبائی – مجد ضیائی – مهدوی – ابراهیمی ریگی – نواب یزدی –هدایت الله پالیزی – محسن صدر – اعظم زنگنه – معینی
شعبه پنجم – آقایان: نیکپور – بوداغیان – کازرونیان – دکتر جوان – علی وکیلی – گودرزی – تربیت – معتضدی – مشار – موقر – حریری طلوع – ارکانی – علوی سبزواری – اورنگ – رهبری – آزادی – دکتر سمیعی – حمزه تاش – نمازی – شاهرودی – ملک مدنی
شعبه ششم – آقایان: تاج بخش – مشیری – ذوالقدر – ناصری – سمیعی – معتصم سنک – میرزائی – طهرانچی – زوار – ملک زاده آملی – حسن اسفندیاری – نراقی – مسعودی – مصدق – جهانشاهی – دکتر سنک – مولوی – خلیل حریری –دکتر قزل ایاغ – مخبر فرهمند – افخمی – شباهنگ
به شعبه اول اضافه می‌شود – آقای دکتر غنی.
رئیس – آقایان اقدام خواهند کرد و هیئت رئیسه خودشان را امروز تعیین خواهند کرد و کمیسیون عرایض و مبتکرات را هم انتخاب خواهند نمود.
- شور اول خبر کمیسیون امور خارجه راجع به عهدنامه دوستی بین ایران و آرژانتین
(۳- شور اول خبر کمیسیون امور خارجه راجع به عهدنامه دوستی بین ایران و آرژانتین)
رئیس – شوراول عهدنامه ایران و آرژانتین. خبرکمیسیون امور خارجه و ماده واحد پیشنهادی دولت خوانده می‌شود.
کمیسیون امور خارجه لایحه شماره ۷۲۴۴ دولت راجع به عهدنامه دوستی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری آرژانتین را با حضور آقای وزیر امور خارجه تحت شور و مداقه قرار داده با توضیحاتی که آقای وزیر امور خارجه دادند با عین ماده واحده پیشنهادی دولت موافقت حاصل شده اینک گزارش آن برای شور اول تقدیم می‌شود.
رئیس – عین ماده پیشنهادی دولت قرائت می‌شود.
ماده واحده – مجلس شورای ملی عهدنامه دوستی بین دولتشاهی ایران و دولت جمهوری آرژانتین را که مشتمل بر ۵ ماده و در تاریخ ۲۷ اسفند ماه ۱۳۱۵ شمسی هجری مطابق ۱۸ مارس ۱۹۳۷ میلادی بامضاء رسیده تصویب می‌نماید.
رئیس – در کلیات اعتراضی نرسیده است رای می‌گیریم بورود در شور مواد آقایان موافقین قیام فرمایند.
(اکثر نمایندگان قیام نمودند)
رئیس – تصویب شد.
- شور اول خبر کمیسیون امور خارجه راجع به عهدنامه دوستی بین ایران و مکزیک
(۴- شور اول خبر کمیسیون امور خارجه راجع به عهدنامه دوستی بین ایران و مکزیک)
رئیس – شور اول عهدنامه ایران ومکزیک خبر کمیسیون امور خارجه و ماده واحده پیشنهادی دولت خوانده می‌شود.
کمیسیون امور خارجه لایحه شماره ۷۲۴۲ دولت راجع به عهدنامه دوستی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری متحده مکزیک را با حضور آقای وزیر امور خارجه تحت شور و مطالعه قرار داده در نتیجه با عین ماده واحده پیشنهادی دولت موافقت حاصل شده اینک گزارش آن برای شور اول تقدیم می‌شود.
رئیس – عین ماده واحده پیشنهادی دولت قرائت می‌شود.
ماده واحده – مجلس شورای ملی عهدنامه دوستی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری متحده مکزیک را که مشتمل بر پنج ماده و در تاریخ ۴ فروردین ۱۳۱۶ شمسی هجری مطابق ۲۴ مارس ۱۹۳۷ میلادی بامضاء رسیده تصویب می‌نماید.
رئیس – در کلیات اعتراضی نرسیده است رای گرفته می‌شود. بورود در شور مواد آقایانی که موافقت برخیزند.
(عده زیادی برخاستند)
رئیس – تصویب شد. در مواد یک و دو و سه و چها رو پنج هم اعتراضی نرسیده است رای می‌گیریم بورود در شور دوم آقایان موافقین برخیزند.
(اکثر برخاستند)
رئیس – تصویب شد.
- شور اول خبر کمیسیون امور خارجه راجع باجازه الحاق دولت ایران به مقررات مربوط به زیر دریائی‌ها
(۵- شور اول خبر کمیسیون امور خارجه راجع باجازه الحاق دولت ایران به مقررات مربوط به زیر دریائی‌ها)
رئیس – شوراول کمیسیون امورخارجه راجع باجازه الحاق دولت ایران به مقررات مربوط به زیر دریائی مطرح است.
خبر کمیسیون قرائت می‌شود.
کمیسیون امور خارجه لایحه شماره ۷۲۴۰ دولت را راجع بالحاق دولت شاهنشاهی ایران به مقررات مربوط به عملیات زیر دریائی‌ها درباره کشتی‌های تجارتی با حضور آقای وزیر امور خارجه تحت شور و مطالعه قرار داده و با توضیحات که داده شد با ماده واحده پیشنهادی دولت موافقت حاصل شده اینک گزارش آن برای شور اول تقدیم می‌شود.
رئیس – عین ماده واحده پیشنهادی دولت قرائت می‌شود.
ماده واحده – مجلس شورای ملی الحاق دولت شاهنشاهی را به مقررات مربوط به عملیات زیر دریائی‌ها درباره کشتی‌های تجارتی در موقع جنگ در صورت مجلسی که در ۲۵ آبان ۱۳۱۵ (۶ نوامبر ۱۹۳۶) در لندن امضاء شده تصویب می‌نماید.
رئیس – چون اعتراضی نرسیده است رای بورود در شور دوم گرفته می‌شود. آقایان موافقین قیام فرمایند.
(اکثر برخاستند)
– بیانات آقای رئیس الوزراء راجع به گزارش مسافرت مصر
رئیس – تصویب شد. آقای رئیس الوزراء فرمایشی داشتند؟
(۶ – بیانات آقای رئیس الوزراء راجع به گزارش مسافرت مصر)
رئیس الوزراء (آقای جم) – برحسب وظیفه لازم میدانم مجلس شورای ملی را از گزارش مسافرت خود به مصر که جهت انجام مقدمات مواصلت بس مبارک و میمون دو خاندان عظیم الشان ایران و مصر نمودم مستحضر داشته از توجهات مخصوصه پادشاه جوان بخت مصر اعلیحضرت فاروق اول که نسبت به هیئت اعزامی ایران مبذول فرمودند تشکر نمایم همچنین اولیای مصر آنچه مافوق تصور است در تجلیل و تکریم هیئت اعزامی کوتاهی ننموده ملت نجیب مصر چنان احساسات سرشاری نسبت به این مواصلت و ایران نشان دادند که اسباب تعجب عالمین گردیده و ثابت گردیده و ثابت نمود که چقدر روابط و علاقه معنوی بین این دو ملت باستانی شرقی موجود است. (نمایندگان – صحیح است) اینک تشکرات خود و ایرانیان را از اولیای امور مصر و ملت نجیب آن اظهار می‌دارم. در اینجا لازم است باطلاع آقایان محترم برسانم که وزرای مختار و مامورین دولت ترکیه در ممالکی که از آن عبور نمودیم همه جا مثل مامورین ایران حاضر بوده و در این شادمانی صمیمانه شرکت داشتند و از حسن احساسات آنان نهایت امتنان خود را اظهار داشته و مخصوصا از احساسات برادرانه و ضمیمانه دولت ترکیه و جناب اقای دکتر رشدی اراس وزیر امور خارجه ترکیه تشکر نموده امتنانات قلبی خود را ابراز می‌کنم. (صحیح است) از طرف دولت عراق و شام هم در موقع عبور هیئت اعزامی احترامات و پذیرائی شایانی بعمل آمد و هیئت اعزامی را مرهون احساسات دوستانه خود نمودند. (صحیح است) این خلاصه گزارش مسافرت بود که شرح مفصل آن را عینا در جرائد ملاحظه فرموده‌اید (صحیح است)
- تقدیم لایحه اساسنامه بانک ملی
(۷- تقدیم لایحه اساسنامه بانک ملی)
رئیس – آقای وزیر مالیه فرمایشی داشتید؟
وزیر مالیه (آقای بدر) – حاجت به توضیح نیست و البته آقایان به خوبی استحضار دارند که بانک ملی ایران که در واقع و به موجب قانون بانک ناشر اسکناس کشور است در این سنوات اخیر تا چه اندازه بر عملیات آن چه از لحاظ کمیت و چه کیفیت افزوده شده است (صحیح است) از همین جهت دولت لازم درد در اساسنامه این بنگاه تجدید نظر نموده واساسنامه‌ای برای آن در نظر گیرد که سازمان آن در خور شئون یک بانک معتبر ناشر اسکناس کشور ایران باشد (صحیح است) اساسنامه که امروزتقدیم مجلس می‌شود برای انجام همین منظور تهیه شده است (صحیح است)
– بقیه شور اول لایحه اصول محاکمات حقوقی از ماده ۶۹۹
(۸ – بقیه شور اول لایحه اصول محاکمات حقوقی از ماده ۶۹۹)
رئیس – بقیه شور اول لایحه اصول محاکمات حقوقی از ماده ۶۹۹ شروع می‌شود. گزارش کمیسیون قوانین عدلیه قرائت می‌شود.
فصل سوم – در خسارت تاخیر تادیه
ماده ۶۹۹ – در دعاوی که موضوع آن وجه نقد است اعم از اینکه راجع به معاملات با حق استرداد یا سایر معاملات استقراضی یا غیرمعاملات استقراضی باشد خسارت تادیه معادل صدی دوازده محکوم به در سال است واگر علاوه بر این مبلغ قراردادی به عنوان وجه التزام یا مال الصلح یا مال الاجاره و هر عنوان دیگری شده باشد در هیچ مورد بیش از صدی دوازده در سال نسبت به مدت تاخیر حکم داده نخواهد شد لیکن اگر مقدار خسارت کمتر از صدی دوازده معین شده باشد به همان مبلغ که قرارداد شده است حکم داده می‌شود.
رئیس – ماده ۷۰۰ قرائت می‌شود.
ماده ۷۰۰ – هر گاه راجع به پرداخت خسارت تاخیر تادیه قراردادی بین طرفین به هر عنوانی از عناوین مذکور در ماده قبل شده و ابتدا مدت تاخیر خسارت هم معین شده باشد خسارت از تاریخی که در قرارداد معین شده است حساب می‌شود واگر در قرارداد نامبرده ابتداء مدت ذکر نشده باشد خسارت از تاریخ قرارداد حساب خواهد شد.
رئیس – ماده ۷۰۱
ماده ۷۰۱ – در صورتیکه راجع به خسارت تاخیر تادیه قراردادی نشده باشد اگر مدعی به وسیله اظهارنامه مطالبه شود خسارت تاخیر تادیه از تاریخ ابلاغ اظهارنامه و الا از تاریخ اقامه دعوی محسوب خواهد شد.
رئیس – ماده ۷۰۲
ماده ۷۰۲ – در معاملات با حق استرداد که مورد معامله به تصرف دائن داده شده است دائن حق مطالبه خسارت تاخیر تادیه و مدیون حق مطالبه اجرت المثل را نسبت به مدتیکه مورد معامله در تصرف دائن بوده است ندارد مگر اینکه مورد معامله از تصرف دائن خارج شده باشد که در این صورت از تاریخی که مورد معامله از تصرف دائن خارج شده است دائن می‌تواند مطالبه خسارت تاخیر تادیه نماید.
رئیس – ماده ۷۰۳
ماده ۷۰۳ – د دعاوی غیر تجاری که راجع به متوفی است و همچنین در مواردیکه باستناد شهادت و امارات حکم داده می‌شود خسارت تاخیر تادیه از تاریخ صدور اولین حکمی که برله مدعی صادر می‌شود محسوب خواهد شد.
رئیس – ماده ۷۰۴
ماده ۷۰۴ – در صورتیکه خسارت تاخیر تادیه ضمن جریان دعوی اصلی مطالبه شده باشد محکمه میزان خسارت را تا روز صدور حکم معین کرده و در حکم قید می‌کند و نسبت به خسارتیکه از تاریخ صدور حکم تا روز وصول محکوم به باید تادیه شود بطور کلی حکم خواهد داد که اجراء در موقع وصول محکوم به حساب کرده و از محکوم علیه بگیرد.
رئیس – ماده ۷۰۵
ماده ۷۰۵ – خسارت تاخیر تادیه محتاج باثبات نیست و صرف تاخیر در پرداخت برای مطالبه و حکم کافی است.
رئیس – ماده ۷۰۶
ماده ۷۰۶ – هر گاه به عنوان خسارت بیش از مبلغی که قانون معین کرده است تادیه شده باشد دعوی استرداد آن مسموع نخواهد بود.
فصل چهارم – در خسارت حاصل از عدم انجام تعهد
رئیس – ماده ۷۰۷
ماده ۷۰۷ – در دعاوی که موضوع آن وجه نقد نیست و مدعی ضمن دعوی مطالبه اجرت المثل و خسارت از جهت عدم تسلیم مدعی به می‌نماید و همچنین در صورتیکه موضوع دعوی مستقلا اجرت المثل یا خسارت ناشی از عدم انجام تعهد و یا تاخیر آن می‌باشد محکمه میزان خسارت را پس از رسیدگی معین کرده حکم خواهد داد.
رئیس – ماده ۷۰۸
ماده ۷۰۸ – در مورد ماده فوق در صورتی محکمه حکم خسارت می‌دهد که مدعی خسارت ثابت کند که ضرر به او وارد شده و این ضرر بلاواسطه ناشی از عدم انجام تعهد یا تاخیر آن یا عدم تسلیم محکوم به بوده است.
رئیس – آقای اوحدی
اوحدی – این ماده به عقیده بنده یک اجمال دارد و لازم است تذکرا توجه آقای وزیر عدلیه را باین ماده معطوف کنم در این ماده نوشته شده است که مدعی خسارت باید ثابت کند که ضرر به او وارد شده و اقسامی که برای ضرر در این ماده ذکر شده یکی تاخیر تسلیم مال التجاره یا مدعی به یا هر چه یا عدم تسلیم است و این عدم تسلیم را چه قسم می‌شود ثابت کرد که بواسطه عدم تسلیم در مورد معامله ضرر به طرف مقابل وارد شده است؟ این طریقه اثباتش خیلی مشکل است مثلا زیدی مال التجاره خریده از قبیل آهن آلات که اول شهریور ماه تسلیم شود مقدماتی برای ورود این آهن آلات از بنائی و اقدامات دیگر بعمل میاورد اول شهریور آهن‌ها نمی‌رسد و بواسطه نرسیدن این مال التجاره که طرف مقابل متعهد شده است که اول شهریور ماه برساند به او متضرر شده است؟ و این را به محکمه معن کند تا محکمه حکم به خسارتش بدهد؟ این است که لازم است در این جا فرق گذاشته شود بین ضرریکه به او داده می‌شود. از قبیل اینکه من مال التجاره را خریدم که اول شهریور تحویل بگیرم و از آن طرف هم معامله کردم با اشخاص دیگری که من اول شهریور تحویلشان بدهم نه او به من داده و نه من می‌توانم تحویل مود معاملاتی که من کرده‌ام و یک وجوهی را گرفته‌ام طرف مقابل الان از من مطالبه خسارتش را می‌کند این را می‌شود تصورش را کرد اما اگر موردش معین نباشد ثبوت آن مشکل است و اینجا تکلیفش چیست و چه باید بکند؟
وزیر عدلیه – در این ماده یک حکم کلی را نوشتیم ترتیب ادله ثبوت در محل مخصوص خود ذکر شده است حالا معهذ اگر آقا می‌خواهند شقوقی قائل شوند پیشنهادی بدهند می‌آید به کمیسیون و مطالعه می‌کنیم.
رئیس – ماده ۷۰۹ قرائت می‌شود.
باب یازدهم – در مرور زمان
فصل اول – در کلیات
ماده ۷۰۹ – مرورزمان عبارت ازگذشتن مدتی است که به موجب قانون پس از انقضاء آن مدت دعوی شنیده نمی‌شود.
رئیس – ماده ۷۱۰ خوانده می‌شود.
ماده ۷۱۰ – محکمه در صورتی می‌تواند باستناد مرور زمان دعوی را رد کند که از اینجهت صریحا ایراد شده باشد.
رئیس – ماده ۷۱۱ خوانده می‌شود:
ماده ۷۱۱ – کسانیکه عدم استناد به مرور زمان موجب ضرر آنها باشد از قبیل طلبکار و ضامن می‌توانند وارد دعوی شده به مرور زمان استناد نمایند.
رئیس – آقای اعتصامزاده
اعتصام زاده – بنظر بنده این ماده یک اشتباهی دارد زیرا می‌گوید اشخاصی که بواسطه عدم استناد به مرور زمان متضرر می‌شوند از قبیل طلبکار … طلبکار که از عدم استناد به مرور زمان متضرر نمی‌شود این برعکسش است. منظورم این بود که توضیح داده شود که معلوم باشد.
وزیر عدلیه – غلط نوشته نشده و صحیح است برای اینکه ممکن است یک طلبکار ومدیونی با هم یک تبانی بکنند و آن مدیون استناد به مرور زمان نکند در صورتیکه مدیون خودش یک طلبکار دیگری دارد وقتیکه این دینش ثابت شد دیگر دست آن طلبکار بجائی نمی‌رسد. این است که به شخص ثالث اجازه داده می‌شود که اگر آنشخص ذی علاقه استناد به مرور زمان نکرد این شخص می‌تواند استناد بکند (صحیح است)
رئیس – ماده ۷۱۲ قرائت می‌شود.
ماده ۷۱۲ – اگر دعوی نسبت به ملکی اقامه شود اشخاصیکه در آن ملک ذینفع هستند یا حقی دارند و متضررمیشوند می‌توانند وارد دعوی شده باستناد مرور زمان ایراد نمایند هر چند صاحب ملک ایراد نکرده باشد.
رئیس – ماده ۷۱۳
ماده ۷۱۳ – مرور زمان هر چند حق اقامه دعوی را ساقط می‌کند لیکن اگر مدیون طلب دائن را داده باشد نمی‌تواند باستناد ایتکه مرور زمان حاصل شده بود آنچه را که داده است مطالبه نماید.
رئیس – ماده ۷۱۴
فصل دوم – در مدت مرور زمان و ابتداء آن
مبحث اول – در مدت مرور زمان
ماده ۷۱۴ – در کلیه دعاوی راجعه باموال اعم از منقول و غیر منقول و حقوق و دیون و منافع و محصول و اسباب تملک و ضمان و دعاوی دیگر مدت مرور زمان ده سال است باستثناء مواردیکه در این قانون یا سایر قوانین مدت دیگری برای مرور زمان قرار داده شده است.
رئیس – ماده ۷۱۵
ماده ۷۱۵ – در دعوی ملکیت یا وقفیت نسبت بعین غیر منقول مدت مرور زمان بیست سال است.
رئیس – ماده ۷۱۶
ماده ۷۱۶ – در موارد زیر مدت مرور زمان سه سال است.
۱- دعوی وکیل بر موکل نسبت بحق الوکاله و هزینه اس که از طرف موکل پرداخته است.
۲- دعوی بر مستخدمین دولت و وکلاء راجع باوراق و اسنادیکه به آنها داده شده.
۳- دعوی بر معمار و اهل صنعت راجع به عیبی که در عمل انها پیدا شده.
۴- حق اشتراک در مجلات و روزنامه و امثال آن که سالیانه یا به اقساط زیادتر از یکماه داده می‌شود.
۵- دعاوی راجعه به خسارت محاکمه و تاخیر تادیه و خسارات ناشیه از اجراء احکام.
رئیس – ماده ۷۱۷
ماده ۷۱۷ – در موارد زیر مدت مرور زمان یکسال است.
۱ – دعاوی راجعه به قیمت یا حقی که بر حسبعرف و عادت فورا یا در مدت کمی پرداخت می‌گردد از قبیل قیمت خوراک و منزل در مهمانخانه و اماکنی که معد برای سکنی و ماکولات است و حق الزحمه طبیب و خبره و امثال آنها.
۲ – دعوی کسبه و تجار نسبت به قیمت چیزیکه از آنها خریده می‌شود و برحسب عرف و عادت در مدت کمی پرداخت می‌گردد در صورتیکه مشتری تاجر نبوده یا معامله تجارتی نباشد.
۳ – دعاوی راجعه به حقوق که باقساط ماهیانه یا کمتر از یکماه تادیه می‌شود مثل اجرت تعلیم و تدریس و هزینه نگاهداری و تربیت اطفال و اجرت اهل حرفه و صنعت و نوکر و خدمه که به نحو ماهیانه یا کمتر مقرر شده نسبت به هر یک از اقساط.
۴ – دعاوی هریک ازمتعالمین و قائم مقام راجع به بطلان معاملات و تعهدات و تقسیم دعاوی راجعه به فسخ معامله.
رئیس – ماده ۷۱۸ قرائت می‌شود:
مبحث دوم – ابتداء مرور زمان
ماده ۷۱۸ – مدت مرور زمان بترتیب زیر شروع می‌شود:
۱- در دعوی مالکیت یا وقفیت نسبت به اعیال و امولا غیر منقوله از تاریخ تصرف مدعی مرور زمان.
۲- راجع به حقوق ارتفافی و انتفاعی از تاریخی که نسبت باستفاده از حق نامبرده جلوگیری شده.
۳- راجع باسترداد اماناتیکه محدود به مدت معینی نباشد و همچنین راجع به تعهداتیکه برای انجام آنها مدتی معین نشده یا عندالمطالبه باید انجام شود (در غیر مورد دین) از تاریخی که بوسیله اظهارنامه رسمی یا اقامه دعوی مطالبه شده است.
۴- راجع باسترداد وثیقه از روزیکه بوسیله تادیه دین یا بوسیله دیگر وثیقه فک شده است.
۵- در دعاوی ناشیه از معاملات از قبیل عیب و غبن و غیره از تاریخ وقوع معامله و در دعوی بطلان تقسیم از تاریخ تقسیم. در دعوی مستحق للغیربودن معامله مرور زمان نسبت به رجوع مشتری بربایع راجع به ثمن معامله و خسارات وارده از تارخی شروع می‌شود که مستحق للغیر بودن مورد معامله ثابت و ملک از تصرف مشتری خارج شده باشد لیکن اگر مشتری بدون اینکه بر او دعوی شده یا ملک از تصرف او خارج شده باشد مدعی مستحق للغیر بودن مبیع شود مدت مرور زمان از تاریخ وقوع معامله شروع می‌گردد.
۶ – در دعوی بر مستخدمین ووکلاء راجع به اوراق و اسنادیکه به آنها داده شده از تاریخ صدور حکم نهائی در قضیه یا خروج وکیل از وکالت یا خروج مستخدم از استخدام.
۷ – در دعوی وکیل بر موکل بابت حق الوکاله و هزینه‌ای که از طرف موکل پرداخته از تاریخ حکم نهائی و در صورت خروج وکیل از وکالت بواسطه عزل وکیل یا صلح دعوی یا غیر آن از تاریخ خروج وکیل از وکالت.
۸ – در دعاوی راجعه به خسارت محاکمه از تاریخ آخرین حکم.
۹ – در دعاوی راجع به خسارت از اجراء حکم از تاریخ اجراء.
۱۰ – در دعوی بر معمار و اهل صنعت راجع به عیبی که در عمل آنها پیدا شده از تاریخ تمام شدن عمل.
۱۱ – در سایر دعاوی از زمانیکه صاحب مال یا حق یا دائن مستحق مطالبه می‌گردد.
رئیس – ماده ۷۱۹
ماده ۷۱۹ – هر گاه مابین دائن و مدیون تفریغ حساب شده و با سندی مبادله شده باشد مدت مرور زمان از تاریخ تفریغ حساب یا سند شروع می‌شود.
رئیس – ماده ۷۲۰
ماده ۷۲۰ – در دیونیکه باید باقساط داده شود ابتداء مدت مرور زمان هر قسط نسبت به همان قسط حساب می‌شود.
رئیس – ماده ۷۲۱
ماده ۷۲۱ – در دعوی متقابل هر گاه مدت مرور زمان مقتضی شده باشد تا آخرین وقتی که برای اقامه دعوی متقابل مقرر است مدعی متقابل حق اقامه دعوی دارد.
رئیس – ماده ۷۲۲
مبحث سوم – در تصرف
ماده ۷۲۲ – تصرف اعم است از اینکه بالمباشره باشد یا بواسطه مانند تصرف قیم و وکیل و مباشر.
رئیس – ماده ۷۲۳
ماده ۷۲۳ – تصرفی که موجب مرور زمان می‌شود تصرفی است که بعنوان مالکیت باشد و تصرف کسی که بعنوان غیر متصرف است مثل مباشرو مالک منافع و وصی و وکیل و امانت دار و ماذون از طرف مالک منشاء مرور زمان نمی‌شود.
رئیس – ماده ۷۲۴
ماده ۷۲۴ – کسیکه متصرف است تصرف او بعنوان مالکیت شناخته می‌شود لیکن اگر ثابت شود که شروع به تصرف از غیر بوده است متصرف غیر شناخته خواهد شد مگر اینکه متصرف ثابت کند که عنوان تصرف او تغییر کرده و به عنوان مالکیت متصرف شده است.
رئیس – ماده ۷۲۵
ماده ۷۲۵ – هر گاه عنوان تصرف شخصی که بعنوان غیر متصرف است تغییر یابد آن شخص از موقع تغییر عنوان می‌تواند از حق مرور زمان استفاده نماید اعم از اینکه تغییر عنوان بواسطه انتقال ملک از طرف شخص ثالثی که مدعی مالکیت بوده به متصرف باشد و یا اینکه متصرف مدعی مالکیت شود و مالک اولی در مقابل سکوت نماید واین تغییر سبک متصرف محرز شود مثل اینکه اجاره مالک را بادعاء مالکیت ملک را رد ننماید و صرف اراده تملک موجب تغییر عنوان و استفاده از مرور زمان نیست.
رئیس – ماده ۷۲۶
ماده ۷۲۶ – تصرفی که بواسطه قهر و اجبار باشد منشاء حق مرور زمان نمی‌شود ولی پس از زوال قهر و جبر مدت مرور زمان از آن زمان شروع می‌شود.
رئیس – ماده ۷۲۷
ماده ۷۲۷ – متصرف فعلی می‌تواند مدت تصرف مورث یا هر کس که ملک را از او تلقی کرده ضمیمه تصرف خود نموده مدت مرور زمان را تکمیل نماید.
رئیس – ماده ۷۲۸
فصل سوم – در مواردیکه حکم مرور زمان جاری نمی‌شود و یا معلق می‌گردد.
ماده ۷۲۸ – حکم مرور زمان در حق کسانیکه تحت ولایت یا قیمومت هستند مثل صغیر و مجنون و سفیه جاری نمی‌شود و مرور زمان از تاریخ عقل و رشد آنها شروع خواهد شد. هر گاه سفه یا جنون بعد از شروع مرور زمان حادث شود مرور زمان معلق می‌گردد.
رئیس – ماده ۷۲۹
ماده ۷۲۹ – زوج و زوجه مادامیکه زوجیت باقی است و پدر و مادر و جد و جده و اولاد مطلقا و برادر و برادر و خواهر و خواهر و خواهر و برادر و خواهر در دعوی ارث نمی‌توانند نسبت به یکدیگر از مرور زمان استفده نمایند. هر گاه زوجیت بعد از شروع مرور زمان حادث شود مدت مرور زمان معلق می‌گردد.
رئیس – ماده ۷۳۰
ماده ۷۳۰ – هر گاه کسیکه مرور زمان بر علیه او جریان دارد قبل از حصول مرور زمان فوت شود مرور زمان بعد از فوت او نسبت به وارث صغیر یا غیر رشید یا مجنون معلق می‌شود تا وقتی که وارث بالغ یا رشید یا عاقل شود.
رئیس – ماده ۷۳۱
ماده ۷۳۱ – مرور زمان بر علیه کسانی که بواسطه قوه قاهره یا بعلت خطر جانی یا ناموسی و یا به علت مخاطره در اموال خود یا اقرباء نزدیک خود نتوانسته‌اند اقامه دعوی نمایند جاری نمی‌شود واگر بعد از شروع مرور زمان امور مذکور واقع شود مدت مرور زمان معلق خواهد شد.
رئیس – ماده ۷۳۲
ماده ۷۳۲ – در موارد تعلیق مرور زمان مدت بعد از زوال جهت تعلیق به مدت قبل از تعلیق برای استفاده مرور زمان علاوه می‌شود.
رئیس – ماده ۷۳۳
ماده ۷۳۳ – نسبت به دینی که موجل یا مشروط باشد مادامیکه موعد آن نرسیده یا شرط موجود نشده حکم مرور زمان شروع خواهد شد.
رئیس – ماده ۷۳۴
ماده ۷۳۴ – نسبت به املاکی که در دفتر املاک به ثبت رسیده است مرور زمان جاری نمی‌شود.
رئیس – ماده ۷۳۵
ماده ۷۳۵ – بین وصی یا قیم با محجور مادامیکه صورت حساب زمان تصدی امور محجور داده نشده مرور زمان جاری نمی‌شود و مرور زمان در این موارد از تاریخ دادن صورت حساب شروع می‌شود.
رئیس – ماده ۷۳۶
فصل چهارم در انقطاع مرور زمان
ماده ۷۳۶ – انتقطاع مرور زمان حقیقی است یا قانونی.
رئیس – ماده ۷۳۷
ماده ۷۳۷ – انقطاع حقیقی در صورتی است که ملک از تصرف متصرف در مدتی زائد از یکسال خارج شده باشد اعم از اینکه مالک اصلی از ید او خارج کرده یا دیگری ولی اگر متصرف در ظرف یکسال ملک را استرداد کرد یا اقامه دعوی تصرف عدوانی نمود و حکم بر نفع او و لو در ظرف بیش از یک سال صادر شود مدت مرور زمان قطع نخواهد شد.
رئیس – ماده ۷۳۸
ماده ۷۳۸ – انقطاع قانونی در موارد زیر است.
۱- هر گاه کسی که مرور زمان بر علیه او جریان دارد بواسطه عرضحال یا اظهاریه قانونی حق خود را مطالبه نماید.
۲- در صورتیکه مدیون در محکمه یا در سندی که بامضاء اوست اقرار بدین نماید یا متصرف در محکمه یا سندی به امضاء اوست به مالکیت صاحب ملک اقرار کند.
رئیس – ماده ۷۳۹
ماده ۷۳۹ – در موارد زیر انقطاع مرور زمان بی اثراست:
۱- در صورتیکه عرضحال بواسطه نداشتن شرایط قانونی یا به جهت دیگری باطل شود.
۲- در صورتیکه مدعی دعوای خود را استرداد کند.
۳- در صورتیکه دعوای مدعی به جهتی از جهات قانونی مردود یا ساقط شود.
۴- در صورتیکه عرضحال به محکمه غیر صالح داده شده و تا سه ماه پس از ابلاغ قرار قطعی عدم صلاحیت در محکمه صالحه دعوی اقامه نشود.
رئیس – ماده ۷۴۰
ماده ۷۴۰ – اگر متصرف فعلی تصرف سابق خود را ثابت کند تصرف او مستمر محسوب است مگر اینکه انقطاع تصرف در بین ثابت شود.
رئیس – ماده ۷۴۱
ماده ۷۴۱ – در صورتیکه مرور زمان قطع شود مدت مرور زمان جدید بعد از انقطاع در مورد مرور زمان بیست ساله سه سال و در مرور زمان ده ساله دو سال و در مرور زمان سه ساله یک سال علاوه بر بقیه مدت مرور زمان قبل از انقطاع خواهد بود.
رئیس – ماده ۷۴۲
ماده ۷۴۲ – مرور زمان بیش از یکدفعه منقطع نمی‌گردد.
رئیس – ماده ۷۴۳
فصل پنجم – در اسقاط مرور زمان
ماده ۷۴۳ – حق مرور زمان را پس از استقرار آن بواسطه گذشتن مدت مرور زمان می‌توان اسقاط نمود و قبل از انقضاء مدت قابل اسقاط نیست.
رئیس – ماده ۷۴۴
ماده ۷۴۴ – متولی و ولی و قیم و محجور نمی‌توانند مرور زمانی که نسبت به محجور یا موقوفه حاصل شده ساقط نمایند.
رئیس – ماده ۷۴۵
ماده ۷۴۵ – کسی که ممنوع از تصرف در مالی است نمی‌تواند مرور زمانی را که برای او حاصل شده اسقاط کند.
رئیس – ماده ۷۴۶
ماده ۷۴۶ – اسقاط حق مرور زمان نسبت به کسیکه حق مزبور را اسقاط کرده و قائم مقام او مؤثر است و نسبت به کسان دیگر مثل طلبکار و ضامن که از مرور زمان استفاده می‌کند مؤثر نیست.
- تصویب یکفقره گزارش کمیسیون عرایض و مرخصی
(۹- تصویب یکفقره گزارش کمیسیون عرایض و مرخصی)
رئیس – گزارشی از کمیسیون عرایض و مرخصی رسیده است قرائت می‌شود.
آقای دکتر غنی برای مسافرت لازمی درخواست ۳۶ روز مرخصی از تاریخ ۱۵ خرداد ۱۳۱۷ نموده‌اند و کمیسیون با درخواست ایشان موافقت نموده اینک گزارش آن بعرض می‌رسد.
رئیس – آقایانی که با مرخصی آقای دکتر غنی موافقند قیام فرمایند
(عده کثیری برخاستند)
تصویب شد.
– موقع و دستور جلسه بعد – ختم جلسه
(۱۰ – موقع و دستور جلسه بعد – ختم جلسه)
رئیس – اگر تصویب میفرمائید جلسه را ختم کنیم (صحیح است)
جلسه آتیه روز یکشنبه ۱۶ مرداد ماه سه ساعت قبل از ظهر دستور لوایح موجوده (نمایندگان – صحیح است)
(مجلس نیمساعت پیش از ظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی – حسن اسفندیاری