مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۴ فروردین ۱۲۹۰ نشست ۲۳۰
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری دوم | تصمیم‌های مجلس | درگاه انقلاب مشروطه |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری دوم |
مجلس شورای ملی ۱۴ فروردین ۱۲۹۰ نشست ۲۳۰
صورت مشروح روز سه‌شنبه چهارم شهر ربیع الثانی ۱۳۲۹
مجلس سه ساعت و نیم قبل از غروب آفتاب در تحت ریاست آقای مؤتمن الملک افتتاح و تقریباً سه ساعت و ربع قبل از غروب رسماً تشکیل شد.
صورت جلسه قبل را آقای معاضد الملک قرائت نمودند.
(غائبین جلسه قبل)
آقا میرزا علی اکبر خان- دهخدا بدون اجازه
آقا میرزا احمد- حاج وکیل‌الرعایا با اجازه- آقای معاضدالسلطنه- ناصرالاسلام مریض بودند. سردار اسعد- آقا میرزا رضای مستوفی در وقت مقرره حاضر نشده‌اند.
رئیس- آقای مشیر حضور بفرمائید.
مشیر حضور- در ضمن تلگرافاتی که از خارجه رسیده است در آن جا نوشته شده است ژنرال قونسولگری باطوم بنده گمان می‌کنم ایران در باطوم ژنرال قونسولگری ندارد قونسول است.
رئیس- بلی صحیح است ملاحظات دیگری نیست اظهاری نشد رئیس صورت مجلس را امضاء نمود.
رئیس- جواب تلگراف تبریکی که از طرف مجلس شورای ملی به پارلمان ایطالیا شده بود رسیده است قرائت می‌شود (به مضمون ذیل قرائت شد).
آقای رئیس مجلس شورای ملی ایران
به مجلس محترم ایران که به وسیله جنابعالی به مناسبت جشن سال پنجم هم آزادی ایطالیا که با کمال افتخار این اوقات منعقد است تبریک گفته و مشارکت نموده‌اند بهترین تشکرات اعضای پارلمان ایطالیا و خودم را تقدیم نموده ازدیاد اقبال و ترقیات وطن شما را زائد اعلی ما کان آرزومندم.
رئیس مجلس شورای ملی ایطالیا (مار شور)
رئیس- راپورت اعمال دو ماهه کمیسیون قوانین مالیه به مضمون ذیل قرائت شد.
کمیسیون قوانین مالیه از چهاردهم برج دلو تا چهاردهم برج حمل چهارده جلسه منعقد گشته قانون مالیات تریاک و پاره مواد قانون دیوان محاسبات را که به کمیسیون ارجاع شده بود اصلاح نمودند و به مجلس پیشنهاد نموده قانون استخدام مشتمل بر ۱۷ ماده به اتمام رسیده و راپورت داده شد لایحه راجعه به استقراضی که از طرف هیئت وزرای سابق پیشنهاد شده بود اصلاح شده و راپورت داده شد و مجدداً به تقاضای وزیر مالیه کابینه جدید به کمیسیون عودت داده شد و مطرح مذاکره است.
رئیس- دستور جلسه امروز انتخاب هیئت رئیسه معین شعب انتخاب کمیسیون‌ها و شور اول در راپورت کمیسیون تفسیر راجع به اصل هفتم قانون اساسی شروع می‌کنیم به انتخاب هیئت رئیسه.
دکتر اسماعیل خان- راپورت کمیسیون فوائد عامه را هم بخوانند.
رئیس- راپورت کمیسیون فوائد عامه هم خوانده می‌شود بعد شروع می‌کنیم به انتخاب (به عبارت ذیل خوانده شد) کمیسیون فوائد عامه از دهم شوال ۱۳۲۸ تا غره ربیع الثانی ۱۳۲۹ بیست و نه جلسه در تحت ریاست آقای دکتر اسماعیل خان تشکیل و از قرار ذیل لوایح از کمیسیون گذشته و راپورت آن به هیئت رئیسه تقدیم و بعضی از آن لوایح از مجلس شورای ملی گذشته و برخی دیگر در مجلس معطل است لوایحی که از مجلس گذشته است.
۱- امتیاز طلا شوئی آستانه عراق به تاریخ ۲۸ شهر جمادی الثانی.
۲- امتیاز کارخانه صابون بزی و چرم سازی به تاریخ ۲۹ ذی قعده.
۳- امتیاز طلا شوئی کوه زر معروف به ثروت به تاریخ ۲۶ ذی قعده ۱۳۲۸ لوایحی که راپورت داده شده ولی هنوز از مجلس نگذشته است.
۴- قانون اساسی فوائد عامه مشتمل بر ۷ ماده به تاریخ ۲۴ شوال.
۵- قانون حفریات مشتمل بر ده ماده به تاریخ ۲۸ ذی حجه.
۶- کنترات مسیو مولیئر به تاریخ ششم ذی حجه.
۷- قانون پستی مشتمل بر ۷ ماده به تاریخ چهاردهم محرم ۱۳۲۹.
۸- ساختن تلگراف خانه و پست خانه در جلفای آذربایجان به تاریخ ۲۸ ذی حجه.
۹- خط جدید تلگرافی به طول ۲۴ فرسخ از راه چرد به محلات و خونسار و کمره و گلپایگان به تاریخ غره صفر.
۱۰- قانون اصلاح قیمت مخابرات تلگرافی.
۱۱- قانون شرکت‌ها مشتمل بر ۹۳ ماده.
رئیس- عرض کردم شروع می‌شود به انتخاب رئیس آقای حاجی عز الممالک در این باب فرمایش دارید.
حاجی عز الممالک- چون اداره مباشرت هم گویا در جزء هیئت رئیسه انتخاب می‌شود چون بنده در این شش ماهه عضو اداره مباشرت بودم به واسطه این که عضو کمیسیون بودجه هم هستم و کمیسیون بودجه هم بعد از این جلسات آن زیاد خواهد شد از این جهت بنده عرض می‌کنم که نمی‌توانم عضویت اداره مباشرت را قبول کنم خواهش می‌کنم آقایان بنده را ننویسند.
رئیس- عرض کردم حالا انتخاب رئیس است انتخاب اداره مباشرت نیست.
سلیمان میرزا- حالا می‌خواهیم شروع کنیم به انتخاب رئیس چنان چه این مطلب مسلم است و همه می‌دانیم که رئیس ما فوق تمام احزاب است و مکرر هم این جا گفته شده است در این مرتبه هم که رئیس به اتفاق آراء انتخاب شد بر همه واضح و روشن است که در این مدت قلیل اگر مقایسه کنیم با سایر اوقات چندین برابر زمان پیش کار از پیش برده است و آقای مؤتمن الملک نسبت به تمام احزاب به یک نظر همیشه متوجه بوده و رفتار کرده‌اند و از طرف حزب اقل این بنده اظهار می‌کنم که ایشان در نهایت بی طرفی نظام نامه داخلی را مجری داشتند و کارهای ما را در تحت انتظام آورده‌اند و ایشان را کاندیدا می‌کنم برای دوره بعد و استدعا می‌کنم که قبول فرمایند.
آقا میرزا مرتضی قلی خان- بعضی مطالب است که اظهارش در واقع از بس توضیح واضح است اظهارش یک قدری بی ترتیبی است که در موقع آقای مؤتمن الملک در اکثریت و اقلیت و بی طرف‌ها آن چه بوده‌اند تمام اتفاق کردند در انتخاب ایشان در موقعی که هیچ انتخابی نکرده بودند پس در این صورت که این مدت امتحان هم شده‌اند و ماها همه متفق هستیم یقین است که با کمال میل تمام اعضاء مجلس ایشان را بدون این که هیچ شبهه بکنند ایشان را انتخاب خواهند کرد.
رئیس- شروع می‌شود به انتخاب بنده هم عرض دارم خاطر آقایان را متوجه می‌کنم به این که تا حال در موارد انتخابات بعضی مواد نظام نامه رعایت نشده موافق ماده ۹۳ انتخاباتی که در مجلس عمومی‌می‌شود باید ترتیبی داشته باشد که شرحش در ماده ۹۳ نوشته شده است حالا اگر آقایان مایل هستند که انتخابات مطابق ترتیب سابق باشد مطابق ترتیب سابق انتخاب خواهند شد و اگر می‌خواهند که مطابق ماده ۹۲ باشد مطابق آن انتخاب می‌کنیم اما اگر بخواهیم که موافق ترتیب سابق رفتار شود چون خارج از نظام نامه است مخصوصاً باید رأی بگیریم.
هشترودی- آن ماده را بخوانند.
(ماده مزبور را به عبارت ذیل قرائت کردند).
ماده ۹۳ انتخاباتی که در مجلس عمومی‌یا در شعبات یا در کمیسیون‌ها می‌شود باید به رأی مخفی باشد در موقع انتخابات در مجلس عمومی‌یک ظرف در محل نطق و دیگری در روی میز منشیان گذارده می‌شود هر نماینده ورقه رأی خود را در پاکت سر باز گذاشته در ظرف اول مهره تفتیشیه را در ظرف ثانی می‌گذارد برای استخراج آراء سه نفر به قرعه معین می‌شوند در انتخابات مجلس عمومی‌به غیر از انتخابات هیئت رئیسه به طریق ذیل عمل می‌شود یکی از ظرف‌ها در اتاق مجاور مجلس در تحت نظارت یکی از منشیان و دو نفر از نمایندگانی که به قرعه معین شده‌اند گذاشته می‌شود.
هر یک از نمایندگان ورقه رأی خود را آورده در آن ظرف می‌اندازد بدون این که جلسه برای این امر تعطیل شود مستخرجین آراء در محاذی اسامی‌رأی دهندگان علامتی می‌گذارند ساعت شروع به اخذ رأی و ختم آن را رئیس به تصویب مجلس معین می‌نماید استخراج آراء به طریق معمول به عمل می‌آید.
رئیس- حالا اگر این ترتیب صحیح است به همین ترتیب عمل می‌کنیم (گفتند صحیح است).
رئیس- توضیحاً عرض می‌کنم آقایانی که آراء خودشان را نوشته‌اند یکی یکی تشریف بیاورند از این طرف شروع می‌شود (اشاره به طرف چپ) و آقای حاجی میرزا رضا خان مهره تفتیشیه را به ایشان می‌دهد بعد رأی خودشان را در آن ظرف می‌اندازند بعد از این ظرف (اشاره به طرف راست) می‌آیند به آن مهره تفتیشیه را در این طرف می‌اندازند و می‌روند جای خودشان.
شروع به انتخاب رئیس شد آقایان نمایندگان یکی یکی به ترتیب آمدند و هر یک بدواً مهره تفتیشیه را از آقای حاجی میرزا رضا خان گرفته و رأی خود را که در پاکت سر باز گذاشته بودند در ظرف بالای و تریبون و از سمت راست بالا رفته مهره تفتیشیه را در ظرف دیگر که نزد منشیان بود گذاشته از سمت چپ عودت به محل خودشان نمودند.
آقای حاجی میرزا رضا خان آقایان عزالملک متین‌السلطنه ادیب‌التجار به قرعه برای استخراج آراء معین شدند عده اوراق ۷۰ عده مهره تفتیشیه ایضاً ۷۰.
معاضد الملک- آقای مؤتمن الملک به اتفاق تام با ۷۰ رأی انتخاب شدند (عموماً تبریک گفتند).
رئیس- شروع می‌کنم به انتخاب نایب رئیس اول.
متین‌السلطنه- اجرای این ماده مطابق نظام نامه مسلم است باید بشود مشروط بر این که اسباب تعویق
کار نشود به تجربه معلوم شد که این بر اسباب سهولت نیست و اعضاء را پر معطل می‌کند و انتخاب شخص رئیس نظر به اهمیتی که داشت البته به همین شکل بهتر بود حالا باقی انتخابات را اگر آقایان تصویب می‌کنند به همان ترتیب سابق بشود گمان می‌کنم بهتر است و زودتر بگذرد.
رئیس- خوب مذاکره زیاد نمی‌کنیم چنان چه فرمودند روی تجربه معلوم شد حالا رأی می‌گیریم که موافق سابقه رفتار کنیم یا نکنیم (معزز الملک- نمی‌توانیم رأی بگیریم).
رئیس- چون سابقه دارد یک سال و نیم است عمل کرده ایم می‌توانیم رأی بگیریم اگر بخواهند به ترتیب سابق رفتار بکنید چه در هیئت رئیسه و چه در موضوع دیگران- آقایانی که موافق هستند رأی می‌دهند این یک چیزی نیست که مذاکره لازم داشته باشد و از روی تجربه هم مطلب معلوم شده است.
عز الملک- تمام آقایان معلوم است بعد از یک سال و نیم معنی این ماده نظام نامه را فهمیده‌اند نهایت ملاحظه سهولت کار را کرده‌اند پس در این صورت آقای رئیس این طور باید رأی بگیرند که قید این زحمت را داشته باشند یا نداشته باشند یعنی مقید به این که به سهولت باید این انتخابات بشود یا نباید مقید بشویم.
رئیس- همان طور که عرض کردم رأی می‌گیریم این که انتخابات مطابق ترتیب سابق باشد یا مطابق نظام نامه آقایانی که موافقند که باید به ترتیب سابق باشد قیام نمایند (رد شد) پس به همین ترتیبی که انتخاب کردیم رأی می‌گیریم انتخاب نایب رئیس اول (اظهار شد دو اسم بنویسیم یا یکی).
رئیس- انتخاب نایب رئیس است و باید فردی باشد.
(شروع به انتخاب نایب رئیس اول گردید و آقایان نمایندگان به ترتیب ماده ۹۳ نظام نامه که مذکور افتاد آراء خودشان را آورده دادند مستخرجین سابق عز الملک- متین السلطنه- ادیب التجار آراء را استخراج کردند و عده آراء را ۷۰ و عمده مهره تفتیشیه را ایضاً ۷۰ اعلان کردند).
معاضد الملک- عده حضار به ۷۲ نفر امتناع کنندگان ۲ نفر لا یقرء یکی آقا میرزا مرتضی قلی خان با ۳۸ رأی آقای وحید الملک با ۲۲ رأی آقایان حاجی سید نصرالله با ۳ رأی آقای فهیم الملک با ۲ رأی دکتر علی خان و معزز الملک هر یک با یک رأی.
رئیس- آقای میرزا مرتضی قلی خان با کثریت ۳۸ رأی تصویب شد شروع می‌کنیم به اخذ رأی از برای نایب رئیس دوم (اخذ رأی شد و مستخرجین سابق الذکر استخراج کرده عده آراء و مهره تفتیشیه به ۷۰ اعلام کردند).
معاضد الملک- عده حضار ۷۲ رأی دهندگان (۷۰) نفر آقای متین السلطنه با ۳۱ رأی آقا حسن علی خان با ۲۰ رأی آقای حاجی سید نصرالله و آقای وحید الملک و آقای معزز الملک هر یک با سه رأی آقای ذکاء الملک با دو رأی آقای فهیم الملک و آقای دکتر علی خان هر یک با یک رأی ورقه سفید شش.
رئیس- نتیجه حاصل نشد باید دوباره رأی بگیریم انتخاب بشود.
معزز الملک- بنده تصور می‌کنم محض این که آراء متشتت نشود خوب است اول میل آن‌هائی را که اسم شان را نوشته‌اند می‌دانستند مثلاً به اسم بنده سه رأی نوشته بودند در صورتی که از بنده پرسیده بودند که بنده قبول می‌کنم یا نه و لازم دانستم که قبلاً عدم میل خودم را اظهار کنم دیگر بنده استدعا می‌کنم که خوب است این ملاحظه را بفرمایند و به تفرقه ننویسند که نتیجه زودتر حاصل بشود.
رئیس- شروع می‌شود به اخذ رأی.
(مجدداً شروع به انتخاب گردیده اخذ رأی شده مستخرجین سابق استخراج نمودند عده اوراق (۷۱) مهره‌های تفتیشیه ایضاً ۷۱).
معاضد الملک- عده حضار ۷۳ عده رأی دهندگان (۷۱) آقای متین السلطنه با ۳۲ رأی آقای حسن علی خان با ۲۵ رأی آقای ذکاء الملک با ۳ رأی معزز الملک با دو رأی آقای حاجی سید نصرالله و آقای فهیم الملک هر یک با یک رأی ورقه سفید هفت.
رئیس- اکثریت حاصل نشد دفعه سیم باید رأی گرفته شود این دفعه با کثریت نسبی کفایت می‌شود (ثالثاً شروع به انتخاب گردید اخذ رأی شده مستخرجین سابق استخراج نمودند عده اوراق (۷۱) عده مهره تفتیشیه ۷۱).
معاضد الملک- عده حضار ۷۳ رأی دهندگان (۷۱) ورقه سفید ۷.
آقای متین السلطنه ۳۲ رأی آقای حسن علی خان با ۳۰ رأی آقای ذکاء الملک و آقای حاجی سید نصرالله هر یک با یک رأی.
رئیس- آقای متین السطنه با کثریت ۳۲ رأی انتخاب شدند حالا شروع می‌کنیم به انتخاب ۴ نفر منشی به انتخاب جمعی.
(برای انتخاب چهار نفر منشی اخذ رأی شد).
رئیس- عرض می‌کنم که در باب انتخاب منشی‌ها چون انتخاب شان جمعی است و خیلی هم طول می‌کشد در نظام نامه هم نوشته شده است که استخراج ممکن است در خارج از مجلس بشود همین که عده اوراق رأی و مهره‌های تفتیشیه در مجلس معین شد کافی است پس بهتر این است که استخراج آراء منشی‌ها را ببرند در خارج و در این ضمن ما مشغول می‌شویم به انتخاب اداره مباشرت مخالفی نیست.
(اظهار شد خیر مخالفی نیست)
(مستخرجین سابق الذکر نیز اوراق رأی و مهره‌های تفتیشیه را احصاء کرده عده آراء و مهره‌ها را هر یک هفتاد و دو اعلان کردند و برای استخراج به خارج تشریف بردند).
رئیس- انتخاب سه نفر می‌باشد.
ایضاً به ترتیب سابق موافق ماده ۹۳ شروع به انتخاب هیئت مباشرت و اخذ رأی شده آقای حاجی میرزا رضا خان به قرعه آقایان محمد‌هاشم میرزا و آقا شیخ ابراهیم زنجانی و حاجی سید ابراهیم مدرسی را برای استخراج آراء معین اوراق رأی و مهره‌های تفتیشیه را احصاء و هر یک به عده هفتاد اعلان کردند و برای استخراج آراء به خارج تشریف بردند.
رئیس- شروع می‌کنیم به تعیین شعب (شروع به تعیین شعب شده و با قرعه به قرار ذیل معین شدند).
شعبه اول- نجم آبادی- معاضد السلطنه- دهخدا- حاجی شیخ علی خراسانی- آقا سید جلیل- آقا میرزا محمد علی خان تربیت- حاجی سید ابراهیم- دکتر امیر خان- محمد‌هاشم میرزا- متین السلطنه- ضیاء الممالک- آقا میرزا مرتضی قلی خان.
شعبه دوم- افتخار الواعظین- حاجی سید نصرالله- وحید الملک- آقا سید محمد رضا- حاجی امام جمعه- آقا میرزا محمد نجات- حاجی شیخ الرئیس- آقا شیخ محمد خیابانی- آقا شیخ اسماعیل هشترودی- ذکاء الملک- آقا میرزا احمد- میرزا رضا مستوفی.
شعبه سوم- حاجی میرزا رضا خان- معتمد التجار- آقا سید حسین اردبیلی- آقا شیخ علی شیرازی- صدر العلماء- فهیم الملک- حاجی محمد کریم خان- آقا شیخ محمد حسین یزدی- شیبانی- آقا شیخ ابراهیم زنجانی- منتصر السلطان- ارباب کیخسرو.
شعبه چهارم- حاجی وکیل الرعایا- آقا سید حسن مدرس- دکتر حیدر میرزا- علی زاده- مرتضی قلی خان بختیاری- آقای طباطبائی- نیر السلطان- رکن الممالک- معاضد الملک- حاج آقای شیرازی- ناصر الاسلام- مؤتمن الملک.
شعبه پنجم- بهجت- ادیب التجار- سلیمان میرزا- معزز الملک- حاجی مصدق الممالک- حاجی عز الممالک- آقا سید حسین کزازی- آقا میرزا رضا خان نائینی- آقا محمد بروجردی- انتظام الحکماء- آقا میرزا اسدالله خان کردستانی- آقا شیخ غلام حسین.
شعبه ششم- ابوالقاسم میرزا- لواء الدوله- آقا عبدالحسین بروجردی- آقا شیخ رضا- کاشف- آقا سید محمد باقر ادیب- لسان الحکماء- آقا میرزا ابراهیم خان- آقا میرزا ابراهیم قمی- معین الرعایا- دکتر حاج رضا خان- آدینه محمد خان.
رئیس- پنج نفر دیگر می‌ماند که هر یک از اول شروع می‌شود به یک شعبه افزوده می‌شود برای شعبه اول آقا میرزا داود خان برای شعبه دوم دکتر اسماعیل خان برای شعبه سیم عز الملک برای شعبه چهارم مشیر حضور برای شعبه پنجم دکتر علی خان برای شعبه ششم ده دقیقه تنفس داده خواهد شد بعد راپورت کمیسیون تفسیر راجع به اصل هفتم قانون اساسی مطرح مذاکره می‌شود (بعد از تنفس یک ربع قبل از غروب آفتاب مجلس تشکیل شد).
رئیس- نتیجه استخراج آراء انتخاب چهار نفر منشی خوانده می‌شود.
معاضد الملک- آقای آقا میرزا ابراهیم خان با ۴۶ رأی آقای حاج میرزا رضا خان با ۴۴ رأی آقای فهیم الملک با ۴۳ رأی معاضد الملک با ۴۲ رأی آقای ضیاء الممالک و آقای عز الملک هر یک با ۲۰ رأی آقا سید حسین اردبیلی آقای آقا میرزا داود خان نائینی آقای معزز الملک هر یک سه رأی آقایان حاج عز الممالک و شیبانی و آقا میرزا اسدالله خان و مشیر حضور و نیر السلطان و طباطبائی و ذکاء الملک و لسان الحکماء و معاضد السلطنه هر یک با یک رأی.
رئیس- آقای حاج میرزا رضا خان و فهیم الملک معاضد الملک آقا میرزا ابراهیم خان با کثریت تام انتخاب شدند حالا نتیجه استخراج آراء انتخاب مباشرین خوانده می‌شود.
معاضد الملک- آقای ارباب کیخسرو با ۶۷
رأی آقای عز الملک با ۳۴ رأی آقای آقا میرزا رضا خان نائینی با ۲۹ رأی آقای منتصر السلطان و آقای ابوالقاسم میرزا هر یک با ۲۱ رأی آقای لواء الدوله با ۱۱ رأی آقای دکتر حاج رضا خان- آقای شیبانی- آقای کردستانی هر یک با دو رأی آقای لسان الحکماء- آقای انتظام الحکماء- آقای معتمد التجار- آقای وحید الملک- آقای کاشف- آقای ادیب التجار- آقای حاج عز الممالک- آقای معین الرعایا- آقای علی زاده هر یک با یک رأی.
رئیس- چنان چه ملاحظه می‌فرمائید فقط آقای ارباب کیخسرو با کثریت تام یعنی قریب به اتفاق منتخب شده‌اند بنابراین باید به رأی دیگران تجدید انتخاب بشود.
ارباب کیخسرو- بنده قبل از آن که این رأی گرفته شود در یک ورقه نوشتم و عرض کردم که بنده قبول این خدممت را نخواهم کرد و حالا استدعا دارم که یک نفر دیگر را هم به جای بنده انتخاب نمایند.
رئیس- بنده لازم نیست که این جا در باب آقای ارباب کیخسرو شرح مفصلی عرض کنم برای این که خاطر آقایان از زحماتی که می‌کشند به خوبی مسبوق هست و بنده به خوبی می‌توانم عرض کنم که آقای ارباب کیخسرو اگر بخواهند متحمل این زحمت نشوند دوریست که بنده هم تا یک درجه حاضر نباشم برای ریاست مجلس و در واقع می‌توانم عرض کنم که ثلث از زحمات هیئت رئیسه را ایشان متحمل می‌شوند و کار هیئت رئیسه تقنینیه را خیلی سهل کرده‌اند و بنده استدعا می‌کنم که استعفای خودشان را پس بگیرند.
رئیس- حالا شروع می‌کنم به انتخاب دو نفر مباشر دیگر.
(به طریق انتخاب سایرین اخذ رأی شد)
رئیس- آقایانی که به قرعه برای استخراج آراء انتخاب مباشرین تشریف بیاورند آقایان آقا شیخ ابراهیم- حاج سید ابراهیم- محمد‌هاشم میرزا مستخرجین سابق آراء و مهره‌ها را از قرار ذیل احصاء نمودند عده اوراق و مهره‌ها ۶۹.
رئیس- این‌ها در خارج استخراج می‌شود (مستخرجین آراء را بردند به اطاق دیگر استخراج نمایند).
رئیس- دستور راپورت کمیسیون تفسیر است ولی آقای مخبر تقاضا کرده‌اند بماند برای جلسه بعد بنابراین چیز دیگری برای دستور نداریم کمیسیون‌ها را هم قرار شده که موافق نظام نامه داخلی در بیرون در اطاق دیگر ترتیبش معین بشود که آقایان بروند آن جا و رأی بدهند و امور ما پیش از این معطل نماند حالا اگر مجلس موافق است با این که راپورت کمیسیون تفسیر بماند برای جلسه آتیه مجلس را ختم می‌کنیم دستور جلسه آتیه در روز شنبه معین شده است دستور سه شنبه آتیه هم گفته می‌شود قرارداد کمپانی خالصه جات شور اول در قانون عتیقات در جلسه روز پنج شنبه موافق دستوری که معین شده است اتخاذ خواهد شد کمیسیون‌ها را هم موافق نظام نامه داخلی همان طور که عرض کردم در همان روز انتخاب خواهیم کرد.
حاج آقا- راجع به راپورت کمیسیون تفسیر بنده عقیده ام این بود که همین امروز بگذرد ولی حالا که مخبر تقاضا کرده است باشد برای جلسه آتیه ولی بنده چند روز قبل تقاضا کردم که جزء دستور جلسات این چند روزه راپورت کمیسیون تفتیش مالیه در خصوص حساب آقای حاج وکیل الرعایا گذاشته شود و وعده هم فرمودید ولی در ضمن این دستورها که فرمودید نبود و بنده لازم می‌دانم این مطلب را از تمام آن چیزهائی که در دستور گذاشته شده است تقاضا می‌کنم که در جزء دستور یکی از این جلسات معین بشود (بعضی‌ها اجازه خواستند).
رئیس- اگر راجع به دستور است عرض کردم بعد از این که کمیسیون‌ها معین شد مخبرین آن‌ها می‌نشینند و در میان خودشان یک قراری می‌گذارند که در هفته یک روز معین تشریف بیاورند در هیئت رئیسه و موافق دستور العملی که هر یک از مخبرین از کمیسیون خودش گرفته است دستور جلسات را معین می‌کند و دیگر در مجلس اتلاف وقت است که در باب دستور صحبت بشود.
معزز الملک- عرض بنده هم راجع به دستور است ولی چون مطلبی است فوق العاده اگر اجازه می‌فرمائید عرض کنم.
رئیس- بفرمائید.
معزز الملک- عرض می‌کنم چون در هفته آتیه تمام کمیسیون‌ها انتخاب خواهند شد و از طرف دیگر ما شش نفر کسر اعضاء مجلس داریم که باید انتخاب بشود از این جهت اگر مجلس موافقت داشته باشد بنده عقیده ام این است که در ابتدا جلسه آتیه اول آن وکلاء را انتخاب کنیم که آن‌ها هم در انتخاب کمیسیون‌ها شرکت می‌کنند عقیده بنده این است حالا اگر مجلس هم موافقت دارد که در جزء دستور جلسه آتیه گذاشته شود.
رئیس- اگر بنا شد این انتخاب را همین طوری که فرمودید جزء دستور جلسه آتیه می‌گذاریم باید رأی بگیریم.
(گفتند صحیح است)
رئیس- رأی می‌گیریم آقایانی که با این اظهار آقای معزز الملک موافقند قیام نمایند.
(اغلب قیام نکردند و تقاضای مزبور رد شد).
(مجلس مغرب ختم گردید).