مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۰ مهر ۱۳۱۳ نشست ۱۰۳
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نهم |
دوره نهم تقنینیه
مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۰ مهر ۱۳۱۳ نشست ۱۰۳
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۹
جلسه: ۱۰۳
صورت مشروح مجلس روز سه شنبه ۱۰ مهر ماه ۱۳۱۳ (۲۲ جمادی‌الاخری ۱۳۵۳)
فهرست مذاکرات:
۱ـ تصویب صورت مجلس
۲ـ معرفی آقای نظام‌الدین‌خان حکمت به وزارت پست و تلگراف
۳ـ شور ثانی و تصویب لایحه اصلاحی ماده ۴۱ و ۴۵ قانون انتخابات
۴ـ بیانات آقای رئیس راجع به تعویق جلسه آتیه به مناسبت جشن‌های فردوسی ـ موقع جلسه بعد ـ ختم جلسه
(مجلس یک ساعت و ربع قبل از ظهر به ریاست آقای دادگر تشکیل گردید).
صورت مجلس روز سه‌شنبه ۳ مهرماه را آقای موید احمدی (منشی قرائت نمودند).
اسامی غایبین جلسه گذشته که ضمن صورت مجلس خوانده شده:
غایبین بی‌اجازه - آقایان: دبیر سهرابی - خواجوی - افسر - نمازی - دکتر طاهری - اسدی - مؤید قوامی- عراقی - اعظم زنگنه - دکتر قزل ایاغ - امامی خویی - امیر تیمور - اقبال - یونس آقا وهاب‌زاده - پناهی - منصف - کورس - معدل - پورسرتیپ.
دیرامدگان بی‌اجازه - آقایان: مرتضی‌قلی خان بیات - اسفندیاری - مسعود ثابتی - بختیار - شریعت‌زاده - مسعودی.
- تصویب صورت مجلس
۱- تصویب صورت مجلس
رئیس-در صورت مجلس نظری نیست
(خیر)
صورت مجلس تصویب شد آقای رئیس الوزراء فرمایشی دارید؟
- معرفی آقای نظام الدین خان حکمت بوزارت پست و تلگراف
۲- معرفی آقای نظام الدین خان حکمت بوزارت پست و تلگراف
رئیس الوزراء (آقای فروغی) – خاطر محترم آقایان نمایندگان مستحضر است که مقام وزارت پست و تلگراف بواسطه یک پیش آمد اسفناکی خالی شد و لازم بود یکنفر دیگری برای این کار معین شود براثر اراده اعلیحضرت همایون شاهنشاهی آقای نظام الدین خان حکمت را که آقایان محترم هم از سوابق خدمات ایشان مسبوقند
(صحیح است)
به وزارت پست و تلگراف به مجلس شورای ملی معرفی می‌کنم
(مبارک است)
- شور ثانی و تصویب لایحه اصلاحی ماده ۴۱ و ۴۵ قانون انتخابات
۳- شور ثانی و تصویب لایحه اصلاحی ماده ۴۱ و ۴۵ قانون انتخابات
رئیس-خبر از کمیسیون داخله شور ثانی راجع باصلاح ماده ۴۱ و ۴۵ قانون انتخابات:
خبر از کمیسیون داخله بمجلس شورای ملی – کمیسیون داخله در جلسه هفتم مهر۱۳۱۳ لایحه نمره ۵۰۸۳ دولت راجع باصلاح ماده ۴۵ قانون انتخابات را برای شور ثانی با حضور آقای وزیر داخله مطرح و با در نظر گرفتن پیشنهادات آقایان نمایندگان محترم مواد ذیل را تنظیم نموده و اینک خبر آن را برای تصویب مجلس مقدس تقدیم می‌نماید.
ماده ۱- ماده ۴۱ قانون انتخابات از تاریخ تصویب این قانون نسخ و ماده ذیل بجای آن تصویب می‌شود.
ماده ۴۱- انجمن نظارت بعد از ختم انتخابات تا یکهفته شکایات راجعه بانتخابات را می‌پذیرد پس از آن به پذیرفتن شکایات خاتمه داده در صورتیکه شکایتی رسیده باشد در ظرف یک هفته دیگر بشکایات واصله رسیدگی می‌نماید و الا اعتبار نامه را صادر نموده انحلال خود را اعلان می‌نماید.
رئیس-آقای طباطبائی دیبا
دیبا-اولا بنده می‌خواستم بعرض برسانم که این لایحه که تقدیم مجلس شده است حقیقه یک موهبت و توجه مخصوصی است از طرف دولت نسبت بایلات و عشایری که در ایران ساکنند. یک وقتی اقتضائات اینطور بوده است که ایلات از اهالی مملکت حقیقه در انتخابات که یک حق عمومی است سوا بشود و یک ملاحظاتی بوده است که البته امروز معلوم می‌شود که این ملاحظات هم چندان عمیق نبوده است و اگر همانوقت هم خود ایلات ملتفت می‌شدند که حقیق آنها نسبت بیک حق عمومی که انتخابات عمومی نبوده است و اگر همانوقت هم خود ایلات ملتفت می‌شدند که حقیقه آنها نسبت بیک حق عمومی که انتخابات عمومی باشد محرومند لابد آن قانون مور اعتراض آنها واقع می‌شد در مملکت ایل یا غیر ایل در نظر دولت هیچ فرقی ندارد در مقابل قوانین مملکتی و در مقابل حقوق عمومی ایل یا غیر ایل در نظر دلت علی السوی است فلان ایل یا فلان شخص دیگر ولو دارای خیلی مراتب عالیه هم باشد در مقابل قائل شده بودند که ایلات حق انتخابات عمومی را اصلا ندارند بلکه نسبت بخودشان یک وکیلی معین می‌کردند و این لایحه حقیقه یک حق عمومی بآنها اعطلا کرده است که امروز حقیقه باید آنها تشکر کنند از دولتی که این حق را بآنها داده و این لایحه را تقدیم مجلس کرده و امروز تمام سکنه و اهالی مملکت در تحت لواء با عظمت پهلوی زندگی می‌کنند چه ایل باشد چه غیر ایل (صحیح است) پس در اینصورت نسبت باین لایحه هیچ اشکالی نیست و همه موافقند ولی بنده و جمعی از آقایان یک نظری داشتیم که جلسه گذشته یک پیشنهادی بنده و آقای وهاب زاده نماینده محترم اردبیل تقدیم کردیم که در کمیسیون با موافقت آقای وزیر داخله قبول شد و آن این بود که آن لایحه اولی که دولت تقدیم کرده بود اردبیل را چنانکه سابقاُ هم همینطور بود برایش دو نفر نماینده و دو نفر وکیل قائل شده بودند که خلخال هم جزو اردبیل بود ولی پیشنهاد ما این بود که یکنفر برای اردبیل و یک نفر هم برای خلخال نماینده علاوه شود منتهی حوزه اردبیل یک نفر حوزه مشکین یکنفر خوزه خلخال یکنفر و اینها در واقع مبدل به حوزه می‌شوند یکی مشکین و توابع مرکز آن خیاو- یکی اردبیل و توابع مرکز آن اردبیل یکی هم خلخال و توابع چون خلخال یک مردمان با فهم و با فضل وخوش خط که واقعاُ از حیث املاء و انشاء خیلی امتیاز دارند اینست که آنها هم حقشان این است که یک نماینده مستقلی بهشان داده شود این پیشنهاد بنده و آقای وهاب زاده در کمیسیون با حضور آقای وزیر داخله مطرح و قبول شد که در خبر کمیسیون هست یک پیشنهاد هم آقای دهستانی فرمودند که آنهم در کمیسیون قبول شد لیکن پیشنهاد دیگری هم هست که بنده تهیه کرده‌ام و عقیده‌ام این است که در اینموقع خیلی مناسب است که ماده ۴۲ قانون انتخابات هم اصلاح شود البته آقایانی که چندین دوره در مجلس تشریف دارند اطلاع دارند که وقتی که مجلس افتتاح می‌شود تمام دوسیه‌های انتخابات وارد می‌شود بعد بر حسب نظامنامه رجوع به شعب می‌شود شعبات حقیقه در ظرف چهار پنج روز روز باعتبار نامه‌ها رسیدگی می‌کنند و آنوقت بر حسب قانون سابق که اگر اصلاح نکنیم و تا حالا هم معمول بوده یک ماه مجلس معطل می‌ماند در صورتیکه در یک هفته شعبات تمام کارهای خودشان را تمام کرده‌اند و یک ماه مجلس بی سبب معطل می‌ماند این بود که نظر بنده و جمعی از آقایان دیگر این بود که آن یکماه مبدل به یک هفته بشود سابقاُ یک اقتضائاتی داشته است که وسائل حمل و نقل بحمدا در مملکت زیاد شده است و ممکن است از هر طرف مملکت در داخله هر شکایتی باشد زودتر مجلس برسد دیگر مدت زیاد و یکماه قائل شدن موردی ندارد و بعلاوه اگر دوسیه‌های انتخابیه را حقیقه چه در این دوره و چه در ادوار سابقه ملاحظه بفرمائید شکایات همیشه قبل از افتتاح مجلس بوزارت داخله واصل می‌شود و وزارت داخله همان شکایات را ضمیمه دوسیه می‌کند و می‌آید در مجلس رسیدگی می‌شود و حقیقه بنده خیلی کم دیده‌ام که یک دوسیه باشد که بعد از افتتاح مجلس شکایتی رسیده باشد این است که بنده پیشنهادی تهیه کرده‌ام و تقدیم می‌کنم و از آقای وزیر داخله تقاضا می‌کنم بعد از قرائت آن را قبول بفرمایند که این پیشنهاد تصویب شود که بعقیده بنده خیلی مناسب و صحیح است.
رئیس-آقای دهستانی
دهستانی-خلاصه عرض بنده هم همین بوده آقای دیبا اظهار کردند دیگر زائد است بنده عرض می‌کنم منظور این بود که این یکماه را که مجلس بدون جهه معطل می‌ماند اصلاح بکنند و یک هفته قرار بدهند و گمان نمی‌کنم کسی با این قرار مخالف باشد زیرا که از هر جهه صلاح و صرفه در این است که شکایت در ظرف یک هفته بمجلس برسد.
رئیس-آقای جمشیدی
جمشیدی-بنده راجع باین پیشنهاد آقای عرضی دارم اگر مطرح است عرضم را بکنم. بنده یک هفته را کم میدانم.
رئیس-عرض کنم ماده اول مطرح است ولی می‌توانید حرفتان را بزنید.
جمشیدی-اینکه تا حالا شکایتی نشده است نمی‌شود ملاک قرارداد (صحیح است) بعقیده بنده اگر کسی بخواهد از بلوچستان شکایت کند و با پست شکایتش اینجا برسد بیش از یک هفته طول می‌کشد عقیده بنده این است که پانزده روز یا ده روز قرار بدهیم.
رئیس-لازم است سابقه بدهم از نقطه نظر اداری چون متصدی کار تنظیم دوسیه‌ها قبل از رسمیت مجلس هم بوده‌ام تجربه دارم آن تجربه را باطلاع آقایان می‌رسانم انتخابات یکباره تمام نمی‌شود بکله متناوب و متدرج است یک حوزه انتخابیه تمام می‌شود یک حوزه اتنتخابیه می‌ماند یک حوزه انتخابیه در جریان است و بالاخره تا بحد نصاب برسد و یک عده کافی انتخاب بشوند بعد از آنکه عده کافی انتخاب شد و دولت مطمئناُ دانست که حد نصاب را دارد در مقام افتتاح و گشایش مجلس برمی آید
(صحیح است)
البته برای باز کردن مجلس دعوتی می‌خواهد جشنی می‌خواهد مقدماتی دارد تشریفاتی دارد مدتی هم این زمان اجباراُ وقت می‌گیرد از آنطرف هم شاکی همان حینی که انتخابات حوزه او تمام می‌شود شکایت خودش را می‌کند فرجه و فاصله قائل نمی‌شود. بنابراین قبل از اینکه مجلس افتتاح شود در کابینه مجلس و در دارالانشاء مجلس تمام شکایات متمرکز است همینطور در وزارت داخله. نه چنین است که مجلس باز می‌شود تازه یکمردی در این مقام برآید که شکایت بکند خیر شکایتش را قبلا کرده است و بمقصد فرستاده است و بدوسیه خودش منتقل شده و بمجلس ارسال شده است و مقداری تشریفات آن انجام شده بعد ما در مقابل یک دوسیه‌های مهیا شده و انجام شده هستیم یادم نمی‌آید خیلی نادر است با اینکه سه دوره تقنینیه است که بنده مجلس را اداره می‌کنم شکایتی اینقدر تاخیرشده باشد که مجلس افتتاح شده باشد و بعد برسد اینها با ضمیمه دوسیه وزارت داخله است یا در ادارات مجلس متمرکز اسشت و ضمیمه بآنها می‌شود بنابراین بنظر بنده یک هفته هم یک عمل به احتیاطی است
(صحیح است)
نظر آقای وزیر داخله چیست؟
وزیر داخله-بنده با پیشنهادی که شده است موافقت دارم مطلب بقراری است که توضیح داده شد تمام شکایاتی که از انتخابات می‌شود همان در حین انتخابات می‌شود یا اینکه موقعی است که انجمن‌ها دائر است شکایت می‌شود چه بانجمنهای محلی و چه بعد از رسیدن دوسیه‌ها بوزارت داخله بنابراین یک ماه بنظر بنده اتلاف وقت است و یک هفته کافی است.
جمشیدی-یک هفته را بنده کافی نمیدانم ده روزش کنید
رئیس-پیشنهادات قرائت می‌شود. پیشنهاد اقای طباطبائی دیبا
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی
پیشنهاد می‌نمایم در ماده اول اصلاح ذیل بعمل آید
ماده اول- مواد ۴۱ و ۴۲ قانون انتخابات از تاریخ تصویب این قانون نسخ و مواد ذیل بجای آن تصویب می‌شود.
ماده ۴۱- بر طبق خبر کمیسیون
ماده ۴۲- متشکیان از انتخابات یا از انجمن نظارت می‌توانند پس از افتتاح مجلس شورای ملی شکایت خود را در ظرف هفته اول بمجلس شورای ملی اظهار نمایند و حکم مجلس شورای ملی قاطع خواهد بود- شکایات راجعه به انتخاباتی که بعد از افتتاح مجلس شورای ملی بعمل می‌آید در ظرف هفته اول بعد از انحلال انجمن نظارت به مجلس شورای ملی باید اظهار شود.
رئیس-نظر آقای مخبر چیست؟
مژدهی-(مخبر) موافقم
رئیس-آقای دکتر طاهری
دکتر طاهری-بنده سئوالی داشتم بر طبق قانون فعلی که هنوز اصلاح نشده است آن ماده اولی که باعتبار نامه‌ها رسیدگی می‌شود جزو دوره مجلس محسوب نیست یعنی از وقتی که سه ربع اعتبارنامه تصویب شد آن روز روز مجلس است آیا در این اصلاح هم همین منظور هست یا نه این است که خواستم به آقای مخبر تذکر بدهم که این هفته جزو دوره مجلس محسوب نیست و از همان تصویب سه ربع اعتبارنامه‌ها است.
رئیس-بالاخره مخبر هم موافقند دولت هم موافقند؟
وزیر داخله و مخبر-بلی بلی
رئیس-آقایانی که ماده اول را بوضعی که آقای طباطبائی دیبا پیشنهاد کرده‌اند بجای ماده اولی که هست این جا قیام فرمایند
(اغلب قیام نمودند)
تصویب شد. ماده دوم قرائت می‌شود:
ماده دوم- ماده ۴۵ قانون انتخابات و قسمت مربوط به تعیین حوزه انتخابیه ایلات که در جدول منضم بقانون مزبور ذکر شده از تاریخ تصویب این قانون ملغی است و ماده ذیل بجای آن تصویب می‌شود:
ماده ۴۵- کسانیکه سابقاُ بحالت عشایری زندگانی می‌کردند از این ببعد مثل سایر افراد ملت در جزء سکنه محلی که آنجا اقامت دارند در انتخاب نماینده خود شرکت خواهند نمود.
جدول حوزه‌های ضمیمه قانون انتخابات بطریقی که در صورت منضمه باین قانون ترتیب داده شده اصلاح می‌شود
رئیس-اشکالی ندارد آقایان موافقین با ماده دوم قیام فرمایند
(اغلب برخاستند)
تصویب شد. ماده سوم قرائت می‌شود.
ماده سوم- وزارت داخله مأمور اجرای اینقانون می‌باشد.
رئیس-در اینماده هم اشکالی نیست آقایانی که موافقت دارند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مذاکره در کلیات ثانی است مخالفی ندارد
(عده از نمایندگان- خیر)
آقایان موافقین با مجموع قانون قیام فرمایند
(اکثر قیام نمودند)
تصویب شد.
- بیانات آقای رئیس راجع بتعویق جلسه آتیه بمناسبت جشن‌های فردوسی- موقع جلسه بعد- ختم جلسه
۴- بیانات آقای رئیس راجع بتعویق جلسه آتیه بمناسبت جشن‌های فردوسی- موقع جلسه بعد- ختم جلسه
رئیس-آقایان نمایندگان تقاضا فرمودند که جسه مجلس شورای ملی بقدری تاخیر افتد که بادراک جشن مجلل فردوسی نائل شوند و بتوانند در این شادمانی ملی شرکت نمایند
(صحیح است)
تجربه شده است که ملل و امم ادوار و اوقات مختلفی را می‌پیمایند و یکی از نوامیس اجتماعی ملل همین تنزل و ترقی است که گاهی تا پست ترین مراحل تنزل می‌کند و گاه تا بلندترین و شامخ ترین مدارج انسانیت بالامیروند خوشبخت آن جماعتی هستند که در فاصله‌های خوب و وقت‌های مساعد زست می‌کنند و از برکت تمدن و ترفی مدنیت بهره مند می‌شوند
(صحیح است)
اجازه بدهید با کمی از غرور و حماسه ما ادعا کنیم که در یکی از آن ادوار خوب و روشن ملی خود زندگانی می‌کنیم – کار ما از مسائل جاری و عادی بالاگرفته- در مطالب روحانی و ادبی وارد شده- با مفاخر ملی و افتخارات اجتماعی مساس پیدا کرده‌ایم
(صحیح است)
حق شناسی از بزرگان یک ملت نه تنها گذشته پر از مجد و افتخار را بیاد میاورد بلکه در آینده هم مردمانی نامجو و احترام طلب را تشویق کرده به نظائر و امثال این اقدامات بزرگ راهنمائی می‌کند (صحیح است) این همه مجسمه ها- کل افشانیها- مدیحه سرائیها- که در دنیا دیده می‌شود برای تهیه و تدارک نوابغ است
(صحیح است)
از این تکریم‌ها – احترام ها- تجلیل ها- مردمان فداکار تولید می‌شوند
(صحیح است)
تشویق بجا- و تکریم بموقع- موجب تهذیب اخلاق و پیدایش مردمان بزرگ است احترام به فردوسی احترام بمدنیت و انسانیت است
(صحیح است)
تکریم فردوسی تکریم به ادبیات و تاریخ و معارف است نه تنها ما بوجود فردوسی افتخار می‌کنیم – بلکه بشریت بداشتن یک چنین مردمنانی برازنده مباهات دارد
(صحیح است)
جشن هائیکه در ممالک راقیه برای فردوسی می‌گیرند – مسافرتی که دانشمندان بزرگ برای شرکت در یک چنین شادمانی می‌کنند- جشن‌ها و مسافرتهائی است که مباشرین آن را بر علو فکر و عظمت روح تعریف و توصیف می‌کند
(صحیح است)
از مادیات تجاوز کردن و بمطالب بلند از این مقوله پرداختن در عین حال که ما را ممنون می‌کند مسببین این اعمال و رفتار را نیز در دنیا محترم می‌سازد. عظمت اندیشه و بزرگی خیال آنها را اثبات می‌نماید
(صحیح است)
خدای توانا به آن مرد بزرگی که ظهور این گونه افکار بلند را در دماغ ما سبب شده است پاداش بدهد که بابزرگی خود او متناسب باشد (انشاء) و بما توانائی عنایت کند که بدواُ ادراک کنیم: این پیشرفت‌ها – روشنائی‌های فکر- تهذیب اخلاق از کدام منبع فیض وجود بوجود آمده؟ و کیست که این غرور ملی را در ما انشاء و ایجاد می‌کند و ما را به تمرین و ورزش در مطالب علوی و اجتماعی سوق داده و عادت می‌دهد؟ بعداُ ما را موفق سازد که باینگونه زندگانی پر از مجد و عظمت سالهای دراز در تحت حمای عالیه اش زیست کنیم و با زبان شیرین و نمکینی که فردوسی بزرگ برای ما یادگار گذشته از سعادت این ایام بحث کنیم (انشاء)
جلسه را برای روز پنجشنبه سوم آبان سه ساعت قبل ازظهر تعیین می‌کنیم دستور انتخاب هیئت رئیسه
انتخاب هیئت رئیسه در دستور آینده بنده را بیاد آورد که از حضورتان استجازه کنم و مجاز باشم که از چهاردهم مهر ببعد که پایان دوره ماموریت هیئت رئیسه است باصل استصاب عمل کرده و چنانچه حوائجی باشد انجام کنم تا آقایان تکلیف متصدی ریاست آینده مجلس را معلوم فرمائید
(البته – صحیح است – صحیح است)
(مجلس سه ربع ساعت قبل از ظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی- دادگر
قانون
اصلاح مواد ۴۱-۴۲-۴۵ قانون انتخابات
ماده اول- مواد ۴۱ و ۴۲ قانون انتخابات از تاریخ تصویب این قانون نسخ و مواد ذیل بجای آن تصویب می‌شود.
ماده ۴۱- انجمن نظارت بعد از ختم انتخابات تا یک هفته شکایات راجعه بانتخابات را می‌پذیرد پس از آن به پذیرفتن شکایت خاتمه داده در صورتیکه شکایتی رسیده باشد در ظرف یک هفته دیگر به شکایات واصله رسیدگی می‌نماید و الا اعتبار نامه را صادر نموده انحلال خود را اعلان می‌نماید.
ماده ۴۲- متشکیان از انتخابات یا از انجمن نظارت می‌توانند پس از افتتاح مجلس شورای ملی شکایت خود را در ظرف هفته اول به مجلس شورای ملی اظهار نمایند و حکم مجلس شورای ملی قاطع خواهد بود- شکایات راجعه به انتخاباتی که بعد از افتتاح مجلس شورای ملی بعمل می‌آید در ظرف هفته اول بعد از انحلال انجمن نظارت به مجلس شورای ملی باید اظهار شود.
ماده دوم- ماده ۴۵ قانون انتخابات و قسمت مربوطه به تعیین حوزه انتخابیه ایلات که در جدول منضم به قانون مزبور ذکر شده از تاریخ تصویب این قانون ملغی است و ماده ذیل بجای آن تصویب می‌شود.
ماده ۴۵- کسانی که سابقاُ بحالت عشایری زندگانی می‌کردند از این به بعد مثل سایر افراد ملت در جزء سکنه محلی که آنجا اقامت دارند در انتخاب نماینده خود شرکت خواهند نمود.
جدول حوزه‌های انتخابیه ضمیمه قانون انتخابات بطریقی که در صورت منضمه باین قانون ترتیب داده شده اصلاح می‌شود.
ماده سوم- وزارت داخله مأمور اجرای این قانون می‌باشد.
این قانون که مشتمل بر سه ماده و جدول ضمیمه است در جلسه دهم مهرماه یکهزار و سیصد و سیزده شمسی بتصویب مجلس شورای ملی رسید.
رئیس مجلس شورای ملی- دادگر