سفر والاحضرت همایون رضا پهلوی ولیعهد ایران به اتحاد جماهیر شوروی ۲۰ - ۱۱ تیر ماه ۲۵۳۵ شاهنشاهی
قائم مقام صدر هیأت رئیسه شورای عالی شوروی: سفر ولیعهد ایران، روابط ایران و شوروی را مستحکمتر می‌کند.
والاحضرت نیم ساعت بعد از ظهر دیروز برای یک بازدید یازده روزه رسمی وارد پایتخت شوروی شدند. هواپیمای والاحضرت را بر فراز خاک ایران یک اسکادران جت نیروی هوایی شاهنشاه تا مرز همراهی کردند . والاحضرت ولیعهد از پرواز فانتوم‌های نیروی هوایی از داخل هواپیما فیلم و عکس تهیه کردند و به مدت نیم ساعت در زمانی که هواپیما بر فراز خاک ایران پرواز می‌کرد در کابین خلبان حضور داشتند. هواپیمای اختصاصی والاحضرت ولیعهد پس از سه ساعت و سی و پنج دقیقه پرواز بر فراز پانزده شهر ایران و شوروی در هوای ابری و مه‌آلود مسکو در فرودگاه مسکو به زمین نشست. در پای پلکان هواپیما آقای «نیازبکوف» قائم مقام صدر هیأت رئیسه اتحاد جماهیر شوروی که رئیس جمهوری کازاخستان نیز هست از والاحضرت همایونی استقبال کرد. چند تن از مقامات وزارت خارجه شوروی در آئین استقبال از والاحضرت همایون ولایتعهد در فرودگاه مسکو حضور داشتند. والاحضرت ولیعهد پس از ابراز مرحمت نسبت به مستقبلین و اعضای سفارت شاهنشاهی ایران در مسکو، با اتومبیل عازم اقامتگاه اختصاصی شدند.
والاحضرت ولیعهد ۳ ساعت پس از ورود به مسکو در مقر شورای عالی اتحاد جماهیر شوروی به ملاقات آقای «نیازبکوف» قائم مقام صدر هیأت رئیسه اتحاد جماهیر شوروی رفتند. مقامات شوروی در این دیدار سفر والاحضرت را به این کشور گامی مؤثر در تحکیم هر چه بیشتر روابط ایران و شوروی خواندند. آقای «نیازبکوف» که میهماندار والاحضرت در کاخ کرملین بود، پس از عرض خیرمقدم اظهار امیدواری کرد که والاحضرت در این سفر از نزدیک با زندگی، هنر و فرهنگ مردم شوروی آشنایی حاصل فرمایند. وی سفر والاحضرت را در تحکیم مناسبات و روابط حسن همجواری دو کشور مؤثر خواند و اضافه کرد که عقیده راسخ دارم که تشریف‌فرمایی والاحضرت به تحکیم هر چه بیشتر روابط حسن همجواری بین دو کشور کمک خواهد کرد. وی افزود، ما آنچه در قدرت داریم به کار خواهیم برد که والاحضرت همایونی خاطرات دلپذیری از سفر خود به شوری به ارمغان ببرند.
والاحضرت ولایتعهد در پاسخ به سخنان قائم مقام صدر هیأت رئیسه اتحاد جماهیر شوروی فرمودند: از سخنان محبت‌آمیز شما تشکر می‌کنم و از اینکه در این سفر فرصت آشنایی نزدیک با مردم شوروی را خواهم یافت، بسیار خوشوقتم. والاحضرت اظهار امیدواری فرمودند که این سفر در تحکیم روابط دو کشور تأثیر نیکویی داشته باشد و هر دو کشور روزبروز به یکدیگر نزدیک شوند و افزودند: امیدوارم همیشه روابط ما خوب باشد و از دعوتی که هیأت رئیسه شورای عالی اتحاد جماهیر شوروی از من به عمل آورده‌اند سپاسگزارم و امیدوارم در این مسافرت با پیشرفت‌های مردم شوروی از نزدیک آشنا شوم.
در دیدار والاحضرت همایون ولایتعهد آقای عَلَم وزیر دربار شاهنشاهی، آقای اردلان سفیر شاهنشاه آریامهر در اتحاد جماهیر شوروی، آقای شفا معاون فرهنگی وزارت دربار شاهنشاهی افتخار حضور داشتند و از طرف اتحاد جماهیر شوروی آقای «گئورگادزه» دبیر کل هیأت رئیسه شورای‌عالی اتحاد جماهیر شوروی، رئیس اداره خاورمیانه وزارت امور خارجه، رئیس اداره روابط بین‌المللی شورای‌عالی اتحاد جماهیر شوروی حضور داشتند. پس از این ملاقات، آقای «گئورگادزه» دبیر کل هیأت رئیسه اتحاد جماهیر شوروی از والاحضرت ولایتعهد تقاضا کرد که قسمت‌های مختلف کاخ شورای عالی اتحاد جماهیر شوروی در کرملین بازدید فرمایند. والاحضرت ولیعهد پس از بازدید در حالیکه زنگ بزرگ کلیسای معروف کرملین ساعت ۱۵/۴ بعد از ظهر را اعلام می‌کرد، کاخ کرملین را ترک کردند و با اتومبیل به میدان سرخ تشریف‌فرما شدند و از این میدان دیدن فرمودند. والاحضرت ولیعهد در پشت تاج گل زیبایی که با گل‌های سرخ و صورتی آراسته شده بود به آرامی گام برداشتند و در مقابل مشعل فروزان این بنای یادبود پس از آنکه تاج گل را بر جای مخصوصی نهادند یک دقیقه سکوت کردند. پس از آن فرمانده پادگان مسکو به حضور والاحضرت شرفیاب شد و از لطف و مرحمت معظم‌له تشکر کرد. در ساعت ۳۰/۹ دیروز با بدرقه علیاحضرت شهبانو والاحضرت همایون رضا پهلوی به دعوت هیأت رئیسه شورای‌عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی برای دیدار از این کشور به مسکو عزیمت کردند.
در سفر والاحضرت ولیعهد به شوروی آقای علم وزیر دربار شاهنشاهی، آقای شجاع‌الدین شفا معاون وزارت دربار شاهنشاهی، آقای سیروس فرزانه رئیس تشریفات شاهنشاهی و تیمسار سرلشگر نادر جهانبانی آجودان نظامی همراه هستند. دیشب هنرمندان سیرک مسکو در پیشگاه والاحضرت همایون ولیعهد در بنای جدید سیرک این شهر برنامه‌ای اجرا کردند. گزارش خبرنگار ما از مسکو حاکی است که سفر والاحضرت در مسکو بازتاب وسیع داشت و مطبوعات و رادیو و تلویزیون اخبار مهم سفر را با تفسیر و حاشیه بطور وسیع پخش کردند و مردم نیز در مسیر والاحضرت به گرمی از ایشان استقبال به عمل می‌آوردند. در سیرک دیشب تماشاچیان برای والاحضرت ابراز احساسات می‌کردند.
دومین روز سفر رسمی والاحضرت همایون ولیعهد با عزیمت معظم‌له از مسکو به ایالت کریمه آغاز شد. والاحضرت امروز پس از ترک مسکو با هواپیما به شهر یالتا تشریف‌فرما شدند و مدت ۳ روز در ایالت کریمه اقامت خواهند داشت.
اظهارات برژنف درباره ایران
رادیو مسکو- برژنف در کنفرانس احزاب کمونیست اروپا در برلین درباره همکاری میان کشورها گفت:
- منظور من شکل‌های مختلف همکاری است به نفع طرف‌های متقابل از قبیل بازرگانی و تعاونی تولیدی و روابط علمی و فنی. اتحاد شوروی از هیچ کوششی به منظور تحکیم و توسعه مناسبات همه جانبه با دیگر کشورها بویژه با همسایگان دریغ نمی‌ورزد. روابط شوروی و ایران نمونه مخصوصی است که همکاری مسالمت‌آمیز بر پایه برابری حقوق و نفع متقابل این دو کشور همسایه را که نظام‌های اجتماعی متفاوت دارند مجسم می‌نماید. چنانچه معلوم است بین ایران و اتحاد شوروی روابط بازرگانی و اقتصادی و فنی و فرهنگی با موفقیت توسعه می‌یابد. مردم شوروی از اینکه با همکاری کشور ما در ایران تأسیسات مهمی نظیر مجتمع ذوب‌آهن اصفهان و کارخانه ماشین‌سازی اراک و لوله گاز سرتاسری ایران احداث گردیده و استفاده از گاز طبیعی آغاز شده است، عمیقاً ابراز رضایت می‌کنند. قرارداد راجع به تحویل گاز ایران از راه ترانزیتی اتحاد شوروی به کشورهای اروپای غربی دارای اهمیت ویژه‌ای است. در اجرای این طرح‌ها نه فقط دو کشور همسایه ما بلکه جمهوری فدرال آلمان، اتریش، فرانسه و چکسلواکی نیز شرکت دارند.