سفر رسمی اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر و علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی به اتیوپی ۱۸-۱۳ خرداد ماه ۱۳۴۷
| دیدار رسمی سران دیگر کشورها از ایران/ سال ۱۳۴۷ خورشیدی | پرتال اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر | سخنرانی‌های محمدرضا شاه پهلوی آریامهر سال ۱۳۴۷ خورشیدی تازی |
سفر رسمی اعلیحضرتین به اتیوپی ۱۸-۱۳ خرداد ماه
ساعت ۱۶ و پنج دقیقه روز دوشنبه ۱۳ خرداد ماه ۱۳۴۷ هواپیمای شاهین در فرودگاه « آدیس آبابا » پایتخت اتیوپی بر زمین نشست. هزاران تن از اهالی آدیس آبابا که رشته‌های کهن دوستی کشورشان را با ایران پیوند داده است، زیر باران به پیشباز شاهنشاه و شهبانوی ایران آمدند. سراسر فرودگاه پرچم زیبای سه رنگ ایران در کنار پرچم اتیوپی چشم‌ها را به سوی خود می‌کشید. در فرودگاه مدرن « آدیس آبابا » امپراتور هایل سلاسی با پوشاک خیره کننده و کلاه بلند آراسته به یال شیر به گرمی از شاهنشاه ایران و علیاحضرت شهبانو پیشباز کرد. شلیک ۲۱ تیر توپ، هیجان فوق العاده‌ای به دل‌ها ریخت. برای ماندن شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو کاخ « جوبیله » آماده شده بود که در میدان « سانی افریقا » بزرگترین و با شکوه‌ترین میدان آدیس آبابا قرار دارد. از فرودگاه تا کاخ جوبیله ده کیلومتر راه شورانگیزترین ابراز احساسات به اعلیحضرتین شد که بزرگترین نمایش دوستی ملت باستانی اتیوپی بود. شور و هیجان مردم در میدان افریقا به اوج خود رسید، سرانجام در برابر در کاخ در کنار دو شیر بزرگ زرین خودروی اعلیحضرتین بازایستاد و اعلیحضرتین با تکان دادن دست به ابراز احساسات باشکوه و هیجان انگیز مردم پاسخ گفتند.
شامگاهان از سوی امپراتور هایل سلاسی میهمانی به سرفرازی ورود اعلیحضرتین برگزار شد. بر سر میز شام امپراتور اتیوپی بیاناتی ایراد کرد و گفت:[۱]
شاهنشاها
علیاحضرتا
میهمانان عالیقدر
پیشباز از دوست ارجمند ما اعلیحضرت شاهنشاه ایران و علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی برای ما موجب شادی و خوشبختی بسیار است. تمام اتیوپی چشم به راه این بازدید اعلیحضرتین بود و ما به نام خود و ملت خود به شما در این سفر خوش آمد می‌گوییم. هنگامی که چند سال پیش از ایران دیدن کردیم، گرمی پیشباز یک ملت بزرگ و شواهد بسیاری از احترام و محبت از لحظه ورود به پایتخت ایران بر ما ظاهر شد و ما را سخت تحت تاثیر قرار دادو ما خاطرات آن روزها را هم چون گنجی گرانبها حفظ کرده‌ایم و ایمان داریم که اعلیحضرتین در درازای اقامت خود در اتیوپی از ابراز واکنش متقابل احساسات دوستی و برادری که شما در تهران به ما ارزانی داشتید و از رژفای احترامی که ما برای ملت و کشور ایران قایلیم آگاه خواهند گردید.
پرشیای کهن که در قرن نوزدهم به « ایران نوین » دگرگون شد از فرهنگ غنی و درخشانی برخوردار است. کوروش بزرگ، داریوش، خشایارشا همه نام‌هایی از چهره‌های پر جلال و هیجان انگیز هستند که یادآور عظمت و قدرت امپراتوری بزرگ پرشیای چند قرن پیش است. در عالم ادبیات کمتر ملتی است که بتواند به مردانی چون عمر خیام و حافظ که نامشان نزد هر کودک دبستانی شناخته شده است افتخار کند. زیبایی و جلوه مسجدها و آثار گرانبهای تاریخی اسپهان از دیدگاه همه جهانیان آشکار است و ویرانه‌های تاثرآور تخت جمشید در واقع زیارتگاهی است که زیارت طلاب و دانشجویان باستانشناسی از آن هرگز پایان نمی‌یابد. نام پرشیا، فرش‌های گرانبها، باغ‌های محصور و رازهای دل انگیز و جلوه شرق را به یاد می‌آورد. حال آنکه به نام ایران نوین از ملتی خوشبخت و مستقل سخن می‌گوید که با زندگی صنعتی و کشاورزی درخشان خود با شتابی فزون یافته و گام‌های بلند در راه پیشبرد اقتصادی و اجتماعی پیش می‌رود. کشوری که همه منافع و مزایای منابع ملی غنی خود را صرف بهتر کردن زندگی ایرانیان می‌کند. در این جا باید بگویم تمام این پیشرفتهای ایران نوین مرهون راهنمایی آن اعلیحضرت است که خود را به شیوه‌ای استثنایی وقف ملت خویش کرده‌اند.
اتیوپی نیز به نوبه خود در راه تبدیل کشور از یک سرزمین در حال رشد به یک کشور مترقی ولو با دشواری بسیار روبرو بوده است، از این رو شگفت نیست که ما در اتیوپی نسبت به تاثیر رهبری آن شاهنشاه در انتقال ایران به یک کشور پیشرفته تا بدین اندازه حساسیت داریم. ما نیز در اتیوپی به سان ایران برنامه‌های دامنه داری از اصلاحات ارضی، کشاورزی، بازرگانی، فرهنگی و دولتی را به موقع اجرا گذاشته‌ایم و بدین روی، می‌توانیم دشواری‌هایی را که در راه تحقق این برنامه‌ها وجود داشته درک نماییم.
در پایان برای دوستی پایدار میان ایران و اتیوپی و برای تندرستی، رفاه و شادی اعلیحضرتین و ملت دوست و برادر ایران آرزوهای نیک دارم.
آنگاه اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر در پاسخ امپراتور اتیوپی رشته سخن را به دست گرفتند و فرمودند: [۲]
اعلیحضرتا،
از طرف شهبانو و خودم از استقبال گرمی که آن اعلیحضرت و همچنین دولت و مردم پایتخت زیبای شما از ما به عمل آورده‌اند، تشکر می‌کنم و از سخنان محبت‌آمیزی که نسبت به شهبانو و من ونسبت به کشورم بیان فرمودید، صمیمانه سپاسگزارم.
سه سال پیش که خوشوقتی دیدار آن اعلیحضرت را در کشور خویش داشتم، به خوبی احساس کردم که آن اعلیحضرت در مورد مسایل مختلف ملی و بین‌المللی تا چه اندازه دارای وسعت نظر و احاطه بارز هستند. خوشبختانه نه تنها کشور و ملت باستانی اتیوپی از ثمرات این رهبری خردمندانه برخوردار می‌شوند، بلکه سیاست متین آن اعلیحضرت از نظر بین‌المللی نیز اثراتی برجسته و ثمربخش دارد.
کشور آن اعلیحضرت دارای یکی از طولانی‌ترین تاریخهای جهان است، و از این نظر دیدار اخیر آن اعلیحضرت را از ایران و دیدار کنونی مرا از سرزمین اتیوپی می‌توان در واقع تجدید عهدی میان دو تاریخ چندهزار ساله دانست.
برای من تذکر این نکته مایه خوشوقتی است که در طول این مدت دراز ملتهای ما تقریباً همیشه با یکدیگر آشنایی و ارتباط داشته‌اند.
امروزه کشور اتیوپی با سابقه تاریخی خود و با مقامی که تقریباً همیشه به عنوان کشوری مستقل در قاره پهناور افریقا داشته‌است، تحت رهبری خردمندانه آن اعلیحضرت ایفای نقش بزرگی را در تعمیم وحدت افریقا و اعتلای مقام سیاسی و اجتماعی این قاره در صحنه بین‌المللی برعهده گرفته‌است، که انتخاب آدیس‌آبابا به عنوان مرکز سازمان وحدت افریقا و مرکز کمیسیون اقتصادی سازمان ملل متحد برای افریقا خود تأییدی بر این واقعیت است.
روزی که کشور آن اعلیحضرت به عنوان یکی از اعضای مؤسس سازمان ملل متحد وارد این سازمان جهانی شد، در تمام قاره افریقا تنها دو یا سه کشور مستقل وجودداشت، و امروزه تعداد کشورهای مستقل این قاره به چهل بالغ شده‌است. افریقا در آن موقع عملاً هیچ نفوذی در صحنه سیاست جهان نداشت، در حالی که اکنون آرای ممالک این قاره وزنه بسیار مهمی در سازمان ملل و در سیاست بین‌المللی است. در این مدت قسمت اعظم از ملل افریقایی نه تنها استقلال و حاکمیت یافته‌اند، بلکه عموماً فعالیت مثبت و امیدبخشی را در زمینه‌های مختلف اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی آغاز کرده‌اند که نوید آینده بسیار درخشانی را برای این قاره پهناور و ثروتمند و تازه‌نفس می‌دهد.
سه سال پیش که کنگره بین‌المللی یونسکو برای پی‌ریزی یک پیکار جهانی با بی‌سوادی در تهران تشکیل شد ما شاهد آن بودیم که تعداد زیادی از وزیران آموزش عضو این کنگره را نمایندگان کشورهای افریقایی تشکیل‌می‌دادند که هر کدام با علاقه تمام می‌کوشیدند تا از مذاکرات کنگره و از نظریات و راهنمایی‌های کارشناسان حداکثر استفاده را در راه پیشرفت آموزش در کشور خویش حاصل کنند.
همین علاقه را ما در کنگره جهانی حقوق بشر که اخیراً در تهران تشکیل گردید از جانب نمایندگان کشورهای افریقایی مشاهده کردیم. به همین جهت یقین داریم که با وجود مشکلات مسائل فراوانی که طبعاً در آغاز هر کار بزرگ وجود دارد، روزبه‌روز پیشرفتهای مادی و معنوی بیشتری نصیب ملل افریقا خواهدشد.
بدیهی است از مهمترین این مشکلاتی که اکنون بر سر راه افریقا قراردارد، مسئله تبعیض نژادی است که واقعاً باید آن را یک ننگ جامعه قرن بیستم شمرد.
ما در این مدت همواره چه در کادر سازمان ملل متحد و چه در خارج از آن با احساس همدردی عمیقی برای ملل افریقا از مبارزه مشروع و حقه این ملل پشتیبانی کردیم و اکنون نیز تأیید کامل خود را از هرگونه تلاشی برای مبارزه با تبعیضات نژادی اعلام می‌داریم و صمیمانه آرزومند از میان رفتن این وضع غیر عادلانه هستیم که وجدان بشری را عمیقاً آزار می‌دهد.
بدیهی‌است در راه پیشرفت ملل افریقا، کشور ما به‌عنوان یک دوست قدیمی، مسلماً از هیچگونه همکاری صمیمانه‌ای که برایش ممکن باشد، کوتاهی نخواهدکرد.
ما نه تنها در تمام مدتی که از عمر سازمان ملل متحد می‌گذرد در این سازمان به نفع مصالح و منافع حقه ملل افریقایی رأی داده‌ایم، بلکه در راه همکاری عملی با کشورهای افریقا آماده‌ایم. یقین داریم در آینده این روابط و روابط دیگر فرهنگی و اقتصادی روزبه‌روز توسعه خواهندیافت و سنت همکاری و دوستی دیرینه میان ایران و افریقا پیوسته استوارتر خواهدشد.
مایلم مخصوصاً متذکرشوم که در توسعه روزافزون نقش افریقا در صحنه جهانی، شخصیت بارز آن اعلیحضرت و حیثیت معنوی ایشان سهم بسیار مهمی دارد و از این جهت هر تجلیلی که از پیشرفت افریقا به عمل آید، در واقع تجلیلی است که به طور غیر مستقیم از رهبریِ خردمندانه آن اعلیحضرت به عمل می‌آید.
برنامه‌های وسیع آن اعلیحضرت در راه توسعه اقتصادی و صنعتی اتیوپی به خوبی در حال اجرا است و نمونه آن موفقیتی است که با اجرای برنامه پنج ساله اقتصادی که دوره آن در سال گذشته به پایان رسید، به‌دست آمد.
رجاء واثق دارم که کشور باستانی اتیوپی روزبه‌روز به سوی آینده‌ای درخشان‌تر و عالی‌تر پیش خواهدرفت و با این امید اجازه می‌خواهم آرزوهای قلبی خود را برای سلامت و سعادت آن اعلیحضرت و خاندان جلیل سلطنت و برای رفاه و ترقی روزافزون ملت اتیوپی تکرار کنم.
گفتگوهای رهبران دو کشور سه شنبه ۱۴ خرداد ماه
شاهنشاه آریامهر و امپراتور هایل سلاسی در کاخ « جوبیلی » کاخی که اعلیحضرتین در آن اقامت دارند، برای یک ساعت و نیم به گفتگو نشستند. در این گفتگوها اردشیر زاهدی وزیر امور خارجه، دکتر منوچهر فرتاش مدیرکل سیاسی وزارت خارجه، آتو کتمایفو وزیر خارجه اتیوپی و چند تن دیگر از پایوران کشوری اتیوپی از باشندگان بودند. گفته می‌شود این گفتگوها پیوندهای ایران و اتیوپی و برنامه‌های آینده را دربرگرفته است و بسیار سودمند بوده است. ایران بر آن است در آینده پیوندها و کمک‌های فنی و اقتصادی خود را به کشورهای افریقایی گسترش دهد و نقش مهمی را در پیشبرد اقتصادی افریقا بازی کند.
شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو از مدرسه نابینایان آدیس آبابا بازدید کردند و علیاحضرت شهبانو دویست ساعت مخصوص نابینایان و رادیو ساخت ایران به آنان پیشکش کردند.
ایوار در آیین باشکوهی که در شهرداری آدیس آبابا برگزار شد، کلید طلایی شهر و فرنام « همشهری افتخاری » به اعلیحضرتین فراداشته شد. ساعت ۱۷ شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو به همراه امپراتور هایل سلاسی و شاهزاده خانم نوه امپراتور به تالار باشکوه شهرداری آدیس آبابا وارد شدند و شهردار و پایوران آدیس آبابا به پیشباز آمدند. هموندان شورای عالی شهر، نمایندگان مجلسین، رییس سازمان‌های اداری و نمایندگان مردم شهر و کارمندان شهرداری از باشندگان بوند و نسبت به میهمانان ابراز احساسات و شور و شادمانی نمودند. شهردار آدیس آبابا در آغاز هنگام خوش آمد گویی گفت: موجب افتخار ما خواهد بود که شاهنشاه رهبر کشوری که دارای هزاران سال پیشینه تمدن و فرهنگ غنی است فرنام « همشهری اقتخاری » و کلید طلایی شهر آدیس آبابا را بپذیرند.
شاهنشاه آریامهر پس از دریافت کلید طلایی و فرنام « همشهری » فرمودند: [۳]
- اعلیحضرتا
- آقای شهردار
- مایلم بدین وسیله از احساسات دوستانه مردم این شهر زیبا که نسبت به من ابراز شد، صمیمانه سپاسگزاری کنم. من آورنده درود صمیمانه مردم ایران برای مردم اتیوپی و اهالی تهران برای اهالی آدیس آبابا هستم. من در مدت ۲۴ ساعتی که در شهر زیبای شما هستم، شاهد احساسات دوستانه و میهمان نوازی مردم شما نسبت به شهبانو و خودم می‌باشم و هیچ گاه ما چنین احساسات صمیمانه‌ای را فراموش نخواهیم کرد.
- من در اینجا شاهد توسعه و پیشرفت کشور اتیوپی هستم. یقین دارم که به راهنمایی‌های خردمندانه اعلیحضرت امپراتور در آینده نیز ما شاهد پیشرفتهای این کشور و شهر زیبای آدیس آبابا و خوشبختی و سعادت مردم اتیوپی خواهیم بود.
رسانه‌های اتیوپی بازدید شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو فرح را از کشور کهنسال اتیوپی یک رخداد تاریخی در تاریخ این کشور می‌نامند. دیدار شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو به رسانه‌های اتیوپی فرصت داد که مردم کشور خویش را با چگونگی تاریخی و جغرافیایی ایران و هم چنین دگرگونی‌ها و پیشرفتهای دوران شاهنشاهی آریامهر شاهنشاه ایران آشنا سازند. رسانه‌های اتیوپی به بزرگداشت از شخصیت جهانی شاهنشاه آریامهر پرداخته‌اند و روزنامه فرانسه زبان « آدیس سوار » نوشته است شاهنشاه ایران تنها به اصلاحات عمرانی اجتماعی کشور خویش نمی‌پردازند بکه در حسن اجرای برنامه‌های سازنده داخلی برای ثبات کشور و عظمت بین المللی ایران کارهای بزرگی انجام داده‌اند.
در اپرای آدیس آبابا
ساعت ۲۱ در پی گفتگوهای سازنده شاهنشاه آریامهر و امپراتور هایل سلاسی در زمینه گسترش پیوندهای سیاسی، اقتصادی و فرهنگی دو کشور، شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو برای تماشای برنامه جالبی که از سوی هنرمندان اتیوپی سازمان یافته بود، به اپرای شهر تشریف فرما شدند. با وجود اینکه شهر به آرامش شامگاهی فرومی‌رفت، در راستای خیابان‌ها تا ساختمان اپرا، انبوه مردم در دو سوی خیابان‌ها ایستاده بودند و احساسات شورانگیز و پر هیجانی ابراز می‌داشتند. ساعت ۲۱ خودروی آورنده اعلیحضرتین و امپراتور هایل سلاسی در کنار اپرا بازایستاد. علیاحضرت شهبانو ایران پوشاک بسیار زیبا و آراسته‌ای بر تن داشتند. در ورودی اپرا والاحضرت ولیعهد اتیوپی، خاندان امپراتوری اتیوپی، رییس مجلس سنا، رییس مجلس شورای ملی و نخست وزیر و کابینه از اعلیحضرتین پیشباز کردند. در این هنگام دکتر « منصی » وزیر اطلاعات و جهانگردی اتیوپی خوش آمد گفت و سه دختر هنرمند اپرا، سه دسته گل زیبا همراه با برنامه اپرا را به پیشگاه اعلیحضرتین و امپراتور هایل سلاسی فراداشتند.
بودن اپرا در اتیوپی، نشان می‌دهد که این کشور باستانی، دارای فرهنگ و هنر ریشه دار و پر افتخاری است. بنای اپرا با توجه به سنجش‌های دقیق فنی ساخته شده است و در آن لژ ویژه برای خاندان امپراتوری ساخته شده است. برنامه‌های هنری جلوه‌هایی از دست افشانی ملی و محلی اتیوپی بود که پوشاک رنگارنگ و موسیقی دل انگیز به آن هیجان فوق العاده‌ای بخشیده بود. در پایان برنامه، گروهی از هنرمندان اپرا، همگی سرود شاهنشاهی ایران را با چیرگی ستودنی به زبان پارسی خواندند.
در ساعت ۲۳ برنامه اپرا پایان یافت و اعلیحضرتین هنرمندان را به پیشگاه همایونی پذیرفتند و آنان را مورد مهر شاهانه قراردادند و سپس رهسپار کاخ « جوبیله » گردیدند.
بازدید از لالیبلا ۱۵ خرداد ماه
در سومین روز سفر رسمی، اعلیحضرتین به همراهی هایل سلاسی امپراتور اتیوپی به شهر لالیبلا در پانصد کیلومتری شمال آدیس آبابا پرواز کردند. شهر لالیبلا یکی از مرکزهای توریستی افریقا و یکی از جاهای بزرگ توریستی افریقا و یکی از زیباترین و دیدنی‌ترین و تاریخی اتیوپی به شمار می‌رود. بودن بر جای مانده‌های تاریخی و مذهبی به اهمیت لالیبلا افزوده است. از آنجا که هایل سلاسی امپراتور اتیوپی احترام بسیار برای اعلیحضرتین دارند، خود در این سفر همراه اعلیحضرتین می‌باشد. در بخش کوهستانی لالیبلا اعلیحضرتین و میزبان والا قدر با هلیکوپتر به گردش پرداختند و از یک کلیسای بزرگ و تاریخی و شگفت انگیز دیدن فرمودند. این کلیسا در سراسر جهان شناخته شده و پرآوازه می‌باشد. این کلیسا یک پارچه ساخته ساخته شده است و در بنای آن هیچ گونه سازه‌ای به کار گرفته نشده است. این کلیسا در قلب کوه و از سنگ‌های خارا تراشیده شده است.
اعلیحضرتین در میهمانی ناهاری که در لالیبلا برگزار شد با هایل سلاسی امپراتور اتیوپی ناهار خوردند. آنگاه اعلیحضرتین به تماشای یک نمایش باستانی که از سوی کشیش‌ها بازی می‌شد، نشستند. این نمایش یک دست افشانی باستانی است که با چترهای رنگارنگ اجرا می‌گردد. شبانگاه شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو و میزبان هایل سلاسی امپراتور اتیوپی به آدیس آبابا بازگشتند. در پای پلکان نخست وزیر اتیوپی به آگاهی رساند که سوقصدی به جان رابرت کندی وزیر دادگستری امریکا شده است و رابرت کندی در بیمارستان جان باخته است. به رابرت کندی هشت گلوله شلیک شده است که چهار گلوله در سر، سینه و تهیگاه کندی جای گرفته است.
میهمانی شام اعلیحضرتین به هایل سلاسی امپراتور اتیوپی
پس از نیمروز پنجشنبه ۱۶ خرداد ماه قرارداد دوستی میان ایران و اتیوپی در آدیس آبابا از سوی وزیران خارجه ایران و اتیوپی دستینه شد.
به درخواست رییس دانشگاه اتیوپی در زمینه گسترش همکاری‌های فرهنگی و دانشگاهی میان ایران و اتیوپی و هم چنین بوجود آوردن آسان کننده‌ها در فرستادن دانشجویان اتیوپی به ایران شاهنشاه مقرر داشتند که چند بورس تحصیلی به دانشجویان اتیوپی داده شود و افزون بر آن مجموعه‌ای از کتاب‌های پارسی که در باره فرهنگ و ادبیات ایران به زبان‌های گوناگون نگارش یافته است به دانشگاه اتیوپی پیشکش شود.
شبانگاه از سوی شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو یک میهمانی شام رسمی به افتخار امپراتور هایل سلاسی در آدیس آبابا برگزار گردید.
بازدید از استان بزرگ آسمارا
آدینه ۱۷ خرداد ماه شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو فرح به همراه هایل سلاسی امپراتور اتیوپی، والاحضرت ولیعهد اتیوپی و شاهزاده خانم « روت دستا » پایتخت اتیوپی را برای بازدید از استان بزرگ آسمارا ترک کردند. هواپیمای سلطنتی اتیوپی که شاهنشاه آریامهر خود آن را خلبانی می‌کردند، با چهار جت نیروی هوایی اتیوپی که آن را اسکورت می‌کردند برابر نیم روز در فرودگاه « آسمارا » به زمین نشست. در فرودگاه آسمارا آیین پیشباز رسمی انجام یافت. مردم آسمارا پیشباز باشکوهی از شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو نمودندو مردم این شهر برای اینکه بتوانند به گونه‌ای شایسته از میهمانان عالیقدر اتیوپی پیشباز نمایند، روز ورود اعلیحضرتین را تعطیل نمودند و در مسیر موکب اعلیحضرتین صف کشیدند. هشت کیلومتر میان فرودگاه آسمارا تا شهر مردم با شور و هیجان به اعلیحضرتین ابراز احساسات نمودند.
اعلیحضرتین از کارهای آبادانی و عمرانی آسمارا دیدن فرمودند. پس از ناهار، اعلیحضرتین به همراه هایل سلاسی امپراتور اتیوپی و ولیعهد و شاهزاده خانم رودت دستا به تالار شهرداری آسمارا رفتند. اعلیحضرتین با دو خودروی روباز که دو اسواران نیزه دار آن را اسکورت می‌کردند، از خیابان‌های بی شمار این شهر که بسیار باشکوه آذین بسته شده بود، گذشتند. در تالار شهرداری آسمارا پایوران دولت اتیوپی به پیشباز اعلیحضرتین آمدند و با احساسات گرم ورود میهمانان عالیقدر را گرامی داشتند. در اینجا شهردار آسمارا پیشکش‌های مردم شهر را به پیشگاه اعلیحضرتین فراداشتند.
پسواز رسمی اعلیحضرتین و پرواز اعلیحضرتین به ایتالیا
هایل سلاسی امپراتور اتیوپی، والاحضرت ولیعهد، نخست وزیر، هیات وزیران و گروهی از پایوران کشوری و لشکری در فرودگاه آسمارا با آیین رسمی از اعلیحضرتین پسواز نمودند. پس از انجام آیین رسمی نظامی شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو در پای پلکان هواپیما دست هایل سلاسی امپراتور اتیوپی را به گرمی فشردند و میهنان نوازی‌های گرم امپراتور و مردم اتیوپی از ژرفای دل سپاسگزاری کردند.
سفر رسمی و موفقیت آمیز شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو فرح به کشور کهن سال و تاریخی اتیوپی در روز ۱۸ خرداد ماه به پایان رسید و اعلیحضرتین ساعت ۹ و سی دقیه بامداد ۱۹ خرداد ماه از آسمارا به ایتالیا پرواز کردند و پس از درنگی کوتاه در ایتالیا رهسپار ایالات متحده امریکا گردیدند. سفر پنج روزه اعلیحضرتین به امریکا خصوصی است و اعلیحضرتین در واشنگتن در « بلیر هاوس » کاخ میهمانان رسمی پرزیدنت امریکا خواهند ماند. شاهنشاه آریامهر به دعوت پرزیدنت جانسون در کاخ سفید با ایشان ناهار خواهند خورد و رهبران پیرامون مسایل مورد علاقه دو کشور گفتگو خواهند کرد.
تمبر یادبود سفر آریامهر شاهنشاه ایران به اتیوپی
اعلیحضرتین رهسپار فرودگاه آسمارا می شوند
اعلامیه مشترک ایران و اتیوپی
آدیس آبابا - اتیوپی - ۴ ژوین
شاهنشاه ایران و هایل سلاسی امپراتور اتیوپی در روز سوم جون ( ۱۴ خرداد ماه ) برای نود دقیقه درباره اوضاع سیاسی جهان و پیوندهای ایران و اتیوپی به گفتگو پرداختند. از گروه ده نفری که به هنگام گفتگوهای شاهنشاه ایران و هایل سلاسی امپراتور اتیوپی حضور داشتند هیچ کدام ابراز نظری در باره این گفتگوها نکردند. لیکن آتوکتمایقو وزیر خارجه اتیوپی ابراز داشت که اعلامیه مشرتک سران دو کشور پایان هفته به چاپ خواهد رسید.
اعلامیه مشترک ایران و اتیوپی در پایان دیدار رسمی شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو برابر نیم روز در تهران و آدیس آبابا به چاپ رسید.
بنا به دعوت اعلیحضرت هایل سلاسی اول امپراتور اتیوپی، اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر شاهنشاه ایران و علیاحضرت شهبانو از تاریخ ۱۳ خرداد ماه تا ۱۹ خرداد ماه ۱۳۴۷ (برابر با ۳ تا ۹ ژوین) از کشور اتیوپی بازدی فرمودند.
این بازدید نمودار بارزی از مناسبات تاریخی و دوستانه ایی است که سران دو کشور و دو ملت را به یکدیگر پیوند می‌دهد. در این دیدار اعلیحضرتین شاهنشاه آریامهر و شهبانو اقزون بر نقاط دیگز از آثار تاریخی « لالبیلا » و هم چنین آسمارا دومین شهر بزرگ اتیوپی بازدید فرمودند. پیشباز گرم و پرشوری که از سوی مقامات رسمی و ملت اتیوپی از اعلیحضرتین شاهنشاه آریامهر و شهبانو انجام یافت، نشانه بارز احساسات ژرف و صمیمانه ملت اتیوپی نسبت به ملت ایران بوده و حاکی از احترام متقابل و احساسات دوستانه موجود میان سران دو کشور می‌باشد.
در گفتگوهای زمامداران دو کشور که در محیطی سرشار از تفاهم و صمیمیت انجام گرفت، اوضاع بین المللی و به خصوص مسایل آسیایی و آفریقایی و هم چنین روابط ایران و اتیوپی مورد بررسی قرار گرفت. سران دو کشور یادآور شدند که روابط تاریخی موجود میان این دو کشور کهنسال آسیایی
آدیس آبابا - اتیوپی - ۴ ژوین
شاهنشاه ایران و هایل سلاسی امپراتور اتیوپی در روز سوم جون ( ۱۴ خرداد ماه ) برای نود دقیقه درباره اوضاع سیاسی جهان و پیوندهای ایران و اتیوپی به گفتگو پرداختند. از گروه ده نفری که به هنگام گفتگوهای شاهنشاه ایران و هایل سلاسی امپراتور اتیوپی حضور داشتند هیچ کدام ابراز نظری در باره این گفتگوها نکردند. لیکن آتوکتمایقو وزیر خارجه اتیوپی ابراز داشت که اعلامیه مشرتک سران دو کشور پایان هفته به چاپ خواهد رسید.
بن‌مایه‌ها
- ↑ سخنان امپراتور هایل سلاسی در میهمانی شام رسمی به سرفرازی ورود آریامهر شاهنشاه ایران و علیاحضرت شهبانو به اتیوپی ۱۳ خرداد ماه ۱۳۴۷
- ↑ سخنرانی اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر در پاسخ امپراتور اتیوپی در میهمانی رسمی شام کاخ سلطنتی در آدیس آبابا ۱۳ خرداد ماه ۱۳۴۷
- ↑ بیانات اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر در پاسخ خوش‌آمدگویی شهردار آدیس آبابا ۱۴ خرداد ماه ۱۳۴۷