سفر اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر و علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی به ونزوئلا ۱۹-۱۴ اردیبهشت ماه ۱۳۵۴
سفر اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر و علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی به ونزوئلا ۱۹-۱۴ اردیبهشت ماه ۱۳۵۴
ورود اعلیحضرتین به کاراکاس
اعلیحضرتین تا چند ساعت دیگر برای بازدید رسمی از ونزوئلا به فرودگاه «سیمون بولیوار» در شهر کاراکاس پایتخت ونزوئلا تشریف‌فرما می‌شوند. با محاسبه اختلاف ساعت تهران و کاراکاس که حدود ۱۱ ساعت می‌باشد، نیمه شب مطابق با ساعت سه بعد از ظهر به وقت کاراکاس سفر رسمی اعلیحضرتین به آمریکای لاتین شروع می‌شود. شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو در مدت اقامت در ونزوئلا از تأسیسات نیشکر، آبشار آنژل که با یک هزار و پنج متر ارتفاع رفیع‌ترین آبشار جهان است، از مرکز صنایع «گویان» و چند بخش صنعتی دیگر دیدین می‌کنند. علیاحضرت شهبانو از یک مرکز پزشکی، فستیوال کودکان، تأسیسات پرورش گل ارکیده بازدید می‌فرمایند. در مدت سفر اعلیحضرتین در یک بامداد، نمایندگان بخش خصوصی ونزوئلا با شاهنشاه دیدار خواهند داشت و امکانات همکاری در زمینه سرمایه‌گذاری مشترک مطرح خواهد شد. پیش‌بینی می‌شود که پس از سفر ملوکانه، ایران و ونزوئلا در زمینه کشاورزی، طرح‌های مشترک گوشت و تولید شکر، برنامه‌های وسیعی را آغاز نمایند.
نفت، موضوع اصلی مذاکرات- به مناسبت سفر تاریخی شاهنشاه آریامهر و شهبانوی ایران به ونزوئلا چند روزی است که مطبوعات و رادیو تلویزیون‌های این کشور اقدام به چاپ و پخش مطالب گوناگونی درباره ایران کرده‌اند. روزنامه انگلیسی زبان کاراکاس به نام «دیلی جورنال» در مقاله اساسی دیروز خود درباره مسافرت اعلیحضرتین به ونزوئلا پیش‌بینی کرد که اگر چه در برنامه رسمی اشاره‌ای به موضوع نفت نشده، اما محافل مطلع کاراکاس معتقدند که نفت محور اصلی گفتگوهای شاهنشاه و پرزیدنت «پرز» را تشکیل می‌دهد و این روزنامه ضمن اشاره به اولین ملاقات شاهنشاه آریامهر و پرزیدنت «پرز» که در ماه مارس گذشته در خلال کنفرانس سران اوپک صورت گرفت، اضافه می‌کند از آن تاریخ پیوندهای دوستی دو کشور ایران و ونزوئلا استحکام بیشتری یافته.
شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو در اولین روز اقامت در ونزوئلا، از تأسیسات نیشکر و کارخانه قند «ال مال مار» و مزرعه نمونه «مونترندوز» بازدید می‌فرمایند و امشب در یک ضیافت رسمی که از طرف پرزیدنت «پرز» رئیس جمهوری ونزوئلا و همسرشان به افتخار اعلیحضرتین در کاراکاس ترتیب داده خواهد شد، شرکت می‌فرمایند. دیروز بعد از ظهر سه ساعت پس از ورود شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو به کاراکاس، اولین دور مذاکرات رهبران ایران و ونزوئلا در کاخ زیبای «میرافلوس» در دفتر کار پرزیدنت «پرز» انجام شد. این مذاکرات که با حضور وزیران خارجه ایران و ونزوئلا سفرای دو کشور انجام گرفت، نود دقیقه بطول انجامید و در پایان این مذاکرات پرزیدنت پرز شمشیر مرصعی را که کپی شمشیر «سیمون بولیوار» آزاد کننده آمریکای جنوبی بوده و فقط از آن سه نمونه در جهان وجود دارد، به شاهنشاه هدیه کرد. شاهنشاه آریامهر نیز قالیچه زیبایی را که نمونه ذوق و هنر قالی‌بافان ایران است، به رئیس جمهوری ونزوئلا هدیه کردند. در پایان همین مذاکرات آقای خلعتبری وزیر امور خارجه گفت: در مذاکرات امروز مسائل مربوط به نفت، همکاری‌های بین‌المللی و سرمایه‌گذاری‌های مشترک بین دو کشور بررسی شد. وی با تأکید این نکته که جزئیات هیچیک از این مسائل مطرح نشده است، به بررسی کمک به کشورهای جهان سوم در مذاکرات شاهنشاه و پرزیدنت پرز اشاره کرد. همزمان با انجام مذاکرات رهبران ایران و ونزوئلا، علیاحضرت شهبانو نیز در اقامتگاه ریاست جمهوری با بانو «پرز» ملاقات کردند.
یکشنبه ۱۴ اردیبهشت ماه
سفر رسمی شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو به دو کشور آمریکای جنوبی- با ورود اعلیحضرتین به کاراکاس در ساعت ۲۲ و سی دقیقه ۱۳ اردیبهشت ماه به وقت تهران و ساعت ۳ پس از نیمروز دوشنبه به وقت کاراکاس آغاز شد. این دومین سفر شاهنشاه به آمریکای لاتین است. شاهنشاه هشت سال پیش برای نخستین بار از دو کشور دیگر این منطقه از جهان، یعنی آرژانتین و برزیل دیدن فرموده‌اند. شاهنشاه آریامهر نه تنها نخستین پادشاه یک کشور دنیا هستند که به عنوان میهمان رسمی قدم به خاک ونزوئلا می‌گذارند، بلکه نخستین رهبر یک کشور غرب آسیا هستند که به ونزوئلا سفر می‌کنند. ونزوئلا پایتخت زیبایی‌ها، سرزمین خورشید ابر و مه و باران، کوه و تپه و گل با واژه نخستین به پیشواز شاهنشاه و شهبانو رفت.
در فرودگاه کاراکاس تصویرهای بزرگی از شاهنشاه و شهبانو و پرچم‌های در حال اهتزاز ایران و ونزوئلا در کنار یکدیگر در هوای شرجی و بیست دو درجه و ابرآلود این شهر جملگی یادآور نقطه آغاز یک هیجان و واقعه بود. به هنگامی که هواپیمای حامل اعلیحضرتین نخستین هواپیما با درفش شاهنشاهی و پرچم ایران در جلوی ساختمان فرودگاه بازایستاد، پرزیدنت «پرز» و همسرش، با اشتیاق به پیشواز شاهنشاه و شهبانو شتافتند.[۱] در این‌جا بود که شلیک ۲۱ تیر توپ آغاز این سفر تاریخی را در تاریخ نو و پر هیجان پیوستگی دو ملت، یکی در قاره آمریکا و دیگری در غرب آسیا با بیست هزار کیلومتر فاصله، به ثبت رسانید. پس از تشریفات نظامی، پرزیدنت «پرز» و همسرش، شاهنشاه و شهبانو را برای شرکت در آئین استقبال دیگری در سالن فرودگاه «سیمون بولیوار» در کاراکاس همراهی کردند. سپس در حالیکه علیاحضرت شهبانو و بانو «پرز» به سوی تالار تشریفات حرکت می‌کردند، شاهنشاه آریامهر به اتفاق پرزیدنت «پرز» از گارد احترام سان دیدند و سپس به اتفاق وارد سالن تشریفات شدند.
آگاه به وظائف بین‌المللی- در این‌جا پرزیدنت «پرز» طی نطقی که به عنوان خیر مقدم ایراد شد، ابتدا به نام دولت و ملت ونزوئلا مقدم موکب ملوکانه را گرامی داشت و سپس با اشاره به برنامه مذاکرات خود با رهبر ایران اشاره کرد که سران دو کشور در گفتگوهای خود بدور از خویشتن بینی و کاملاً آگاه از تعهدهای خود نسبت به همکاری‌های بین‌المللی مسائل متعددی را که فراتر از چارچوب منافع دو کشور می‌روند، مورد بررسی قرار خواهند داد. «پرز» در نطق خود سپس به تحولات بین‌المللی چند سال اخیر اشاره کرد و گفت: تا چندی پیش کشورهای در حال رشد بخاطر شرایط خاص اوضاع بین‌المللی قبول کرده بودند که موجودیت آن‌ها وابسته و متکی به تصمیمات قدرت‌های بزرگ جهان است و این وضع اثرات نامطلوبی بر سرنوشت و هدف‌های کشورهای در حال توسعه برجا گذاشت. «پرز» سپس به ملاقات خود با رهبران ایران در جریان کنفرانس سران اوپک اشاره کرد وگفت: عقاید و مطالبی را که از زبان رهبر ایران در جریان کنفرانس سران اوپک شنیده، همگی مورد موافقت کامل دولت و ملت ونزوئلا هستند. وی سپس اظهار امیدواری نمود که مذاکرات با شاهنشاه برای هدف‌های بزرگ که حاصل همکاری‌های بین المللی است، مفید و ثمربخش خواهد بود.
شاهنشاه آریامهر در پاسخ سخنان رئیس جمهور ونزوئلا بیاناتی به این شرح ایراد فرمودند:[۲]
آقای رئیس جمهوری و بانو پرز،
پیش از هر چیز اجازه دهید که از استقبال گرم شما به نام خود و ملت ایران تشکر کنم. کم قبلاً خوشوقتی آشنایی با شما را در کنفرانس سران اوپک در الجزایر داشته‌ام و متأسفانه گرفتاری‌های بسیار مرا از گفتگوهای طولانی با آن جناب محروم کرده بود، ولی من می‌دانستم که بزودی فرصت دیدار شما را در کشور زیبای‌تان خواهم داشت. با آشنایی به سابقه سیاسی شما و زندگی شما که آن را وقف بهبود کشورتان کرده‌اید، من به تدبیر شما و سیاست ملی ونزوئلا اعتقادم دارم. در مورد منابع طبیعی، ما می‌دانیم که به یک زبان واحد سخن خواهیم گفت. بطور یقین وضع دو کشور ما تشابه کامل دارد، چه در زمینه دفاع از حقوق حقه و چه در مورد اصول دفاع از منابع تمام کشورها بدون در نظر گرفتن عظمت و قدرت آن‌ها و بر پایه برابری و عدالت. بازدید یک پادشاه کشور آسیایی، ایران، از یک کشور آمریکای لاتین، امروز یک مفهوم کاملاً اجتماعی دارد. مضافاً به اینکه این بازدید دوستانه است. من بدین ترتیب فرصت آشنایی با کشور و ملت شما را پیدا کردم و در این مورد می‌توان گفت که دو کشور و دو ملت که دارای عقاید و افکار یکسان هستند، با گرمی دست یکدیگر را می‌فشارند و همبستگی دوستانه و برادرانه‌ای بین خود بوجود می‌آورند. اطمینان دارم که در مدت اقامت‌مان در کشور زیبای شما، شهبانو و من و هیئت همراه، آشنایی صمیمانه‌تری با آن جناب و دولت و ملت شما بخاطر شکوفان کردن روابط دو کشور و ساختن آینده خواهیم داشت. از شما یک بار دیگر تشکر می‌کنم و برای شما و بانو پرز و برای دولت و ملت شما سعادت و رفاه و موفقیت کامل در اجرای طرح‌های ملی را آرزو دارم.
پس از پایان مراسم استقبال در فرودگاه، اعلیحضرتین فرودگاه «سیمون بولیوار» را به سوی قصر لاوینتا که محل اقامت شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو است، ترک کردند. کلیه خیابان‌های مسیر با پرچم‌های ایران و ونزوئلا و همچنین تمثال اعلیحضرتین تزیین شده بود و هزاران تن از اهالی کاراکاس در حالیکه پرچم‌های ایران را در دست داشتند، در دو طرف مسیر جمع شده و مقدم رهبران ایران را گرامی می‌داشتند. شاهنشاه آریامهر پس از ورود به کاراکاس در آرامگاه «سیمون بولیوار» بنیان گذار ونزوئلا حضور یافتند و با نثار تاج گل اداری احترام کردند. در پایان این مراسم شاهنشاه دفتر یادبود آرامگاه «سیمون بولیوار» را توشیح فرمودند. آئین نثار تاج گل بر آرامگاه بولیوار به مردم کاراکاس فرصت نیکی در دیدن شاهنشاه ایران از نزدیک داد. هزاران تن از مردم به دور میدانی که کلیسای قدیمی در آن قرار دارد حاضر بودند و با کف زدن‌های پی درپی به هنگام ورود و خرج شاهنشاه از ساختمان آرامگاه بولیوار احساسات قلبی خود را به نخستین پادشاهی که در تاریخ ونزوئلا از این کشور دیدن می‌کند، ابراز داشتند.
دوشنبه ۱۵ اردیبهشت ماه
یک مقام نزدیک به مذاکراتی که دیروز شاهنشاه و رئیس جمهوری ونزوئلا انجام داده‌اند و امروز نیز ادامه داشت گفت: رهبران ایران و ونزوئلا پیرامون سرمایه‌گذاری مشترک در زمینه کشاورزی تبادل نظر کردند و همچنین مسائل مربوط به تولید شکر، گوشت و طرح‌های مشترک در آینده با اعزام کارشناسان دو کشور بررسی خواهد شد. در این زمینه‌ها در صدر علاقمندی دولت ونزوئلا در همکاری با ایران موضوع صنایع نفت قرار داد. گفته می‌شود در زمینه پتروشیمی ایران و ونزوئلا همکاری جدیدی را آغاز خواهند کرد. ونزوئلا در اندیشه ملی کردن کامل صنایع نفت کشور خود می‌باشد و اکنون عملیات آن را عموماً بیست کمپانی غربی اداره می‌کنند. ذخایر نفتی ونزوئلا یعنی سومین کشور تولید کننده و صادر کننده اوپک بعد از عربستان و ایران تا ۱۲ سال دیگر دوام نخواهد آورد. به هر حال ونزوئلا در زمینه ایجاد مجتمع‌های پتروشیمی برنامه‌هایی در پیش دارد و در این رشته بخصوص در جستجوی همکاری، مشارکت و سرمایه‌گذاری ایران می‌باشد.
۲۰۰ هزار تن شکر- در زمینه کشاورزی و دامداری امکانات سرمایه‌گذاری دو کشور افزایش شکر در ونزوئلا با هدف تأمین دویست هزار تن شکر مورد نیاز ایران و همچنین ایجاد یک مجتمع دامداری تولید گوشت در سفری که هیئت اقتصادی ایران چند هفته پیش به ونزوئلا داشت، بررسی شده است. دولت ونزوئلا همچنین علاقمند به همکاری با ایران در زمینه تأسیس یک بانک مشترک است. در سفر هیئت اقتصادی ایران به ونزوئلا همکاری‌های دو کشور در زمینه صنایع فولاد ماشین‌آلات و تولید کود شیمیایی بررسی شده است. پیش‌بینی می‌شود چند هفته پس از سفر رسمی شاهنشاه آریامهر و شهبانو به ونزوئلا، اولین گروه کارشناسان دو کشور برای پیاده کردن طرح‌های مشترک به گرد هم آیند و ایران که تاکنون با ونزوئلا هیچگونه همکاری اقتصادی نداشته، موقعیت خاصی را در اقتصاد این نقطه از جهان کسب نماید.
تغییر برنامه- فصل باران‌های موسمی ونزوئلا در برنامه رسمی اعلیحضرتین از این کشور تغییراتی به وجود آورد. دیروز هوای کاراکاس مه‌آلود و گرفته بود و به همین جهت برنامه بازدید شاهنشاه و شهبانو در یک مزرعه نیشکر به نام «الپالمار» انجام نشد و اعلیحضرتین به بازدید از مرکز دامپروری «مونفورنسکو» پرداختند. این مرکز دامداری بیست هزار هکتار وسعت دارد و در آن پانزده هزار رأس گاو و پانصد رأس اسب پرورش داده می‌شوند. دیروز در حضور اعلیحضرتین ۳۰ نفر از کابوی‌های «منرنکو» سوار بر اسب ورزش ملی ونزوئلا را که کلئو نام دارد و بازی دم کشی گاو است، اجرا کردند. دیروز همچنین گله‌هایی از گاوهای دامپروری «لوپرس» در چشم انداز زیبایی از جنگل‌های اطراف از مراتع دیده شدند.
سه شنبه ۱۶ اردیبهشت ماه
شبانگاه ۱۶ اردیبهشت ماه در میهمانی شامی که از جانب پرزیدنت «پرز» رئیس جمهوری ونزوئلا و همسرشان در کاخ زیبا و قدیمی «کان پریا» به افتخار شاهنشاه و شهبانو ترتیب داده شده بود، یکصد نفر از شخصیت‌های ونزوئلا حضور داشتند. در آغاز همین میهمانی پرزیدنت پرزیک قطع نشان «سیمون بولیوار» که عالی‌ترین نشان علمی ونزوئلا است با حمایل سه رنگ به رنگ‌های پرچم ونزوئلا و عالی‌ترین نشان علمی ونزوئلا با حمایل بنفش رنگ را به علیاحضرت شهبانو تقدیم کرد. آیین شام رسمی «کان پریا» مستقیماً از تلویزیون کاراکاس پخش شد. شاهنشاه آریامهر در همین میهمانی بیانات شان را به زبان فارسی ایراد فرمودند و این نخستین بار بود که مردم کاراکاس از زبان شاهنشاه ایران کلمات فارسی را می‌شنیدند. بیانات شاهنشاه را یک دختر خانم ایرانی به نام «الهه ژوبین» که عضو هیئت مطبوعاتی و رادیو و تلویزیون ایران است، به زبان اسپانیولی ترجمه می‌کرد. اغلب مردم سرزمین ونزوئلا به زبان دیگری جز اسپانیولی آشنا نیستند.
رئیس جمهوری ونزوئلا در سر میز شام سخنانی ایراد کرد:[۳]
- چندی پیش بود که به هنگام تشکیل کنفرانس سران کشورها و دولت‌های عضو اوپک در الجزایر فرصتی که می‌توانم آن را بی‌نهایت مهم و مغتنم بشمارم پیش آمد که طی آن افتخار یافته‌ام شخصاً با اعلیحضرت آشنا شوم و مستقیماً از آن امپراتور عظیم‌الشأن سخنانی حاکی از وضوح عقاید همبستگی آشکار و بی قد و شرط میان کشورهای درحال توسعه و تفاهم کامل در مورد مشکلاتی که اثرات نامطلوب بر جهان ما می‌گذارد بشوم. سپس رئیس جمهوری ونزوئلا کنفرانس الجزایر را مورد بررسی قرار داد و نقش اوپک در کمک به کشورهای جهان سوم و اهمیت جهانی این سازمان را مورد بحث قرار داد. رئیس جمهوری ونزوئلا اضافه کرد: دیدار اعلیحضرتین از کشور ما درسی از تاریخ زندگی به ما می‌دهد. اعلیحضرتین نماینده ملتی کهن و هوشیار بشمار می‌روند. ملتی که عبور خود را از گذرگاه تاریخ قرن‌ها پیش آغاز کرده است. تاریخ جهان به میزان قابل ملاحظه‌ای از روشنایی‌هایی که فرهنگ فارسی بر آن تابیده بهره برده است. ما ملل و کشورهای آمریکای لاتین جزیی از جهان را تشکیل می‌دهیم که نقشی بنیادی در توازن سیاسی جهان طول دوران امپراتوری اسپانیا ایفا کرد. اعلیحضرتا، ملت شما شاهد هزاران ساله این فعالیت بشری برای نیل به عدالت و آزادی بوده است و از تاریخ مؤثر شما نیز ما مردم آمریکای لاتین و کلیه کشورهای رو به رشد جهان پندهای فراوانی گرفته‌ایم. نفت وسیله‌ای به دست ما داده است که باید آن را به دست افراد عاقلی که احساس مسئولیت می‌کنند مورد استفاده قرار دهیم. نفت برای ما تعهداتی نسبت به خود و نسبت به سایر ملل جهان بوجود می‌آورد و بلاتردید هیچ لحظه‌ای حساس‌تر از لحظه کنونی برای ایجاد تفاهم و استفاده کامل و بدون خودخواهی از همکاری‌های بین‌المللی که نظامی غیر عادلانه اقتصادی موجود را از میان خواهد برد وجود نخواهد داشت. رئیس جمهوری ونزوئلا در پایان سخنان خود گفت: ما در کوشش‌هایی که در راه ایجاد تفاهم و صلح بین‌المللی به عمل می‌آید خود را سهیم می‌دانیم. در پایان سخنانم ضمن تحسین از شجاعت آن اعلیحضرت در مقابله با حوادث، موفقیت‌های ایران را در راه وصول به هدف‌های عالیه خود و استقرار عدالت اجتماعی در سراسر جهان را که ما نیز برای رسیدن بدان مبارزه می‌کنیم آرزومندیم.
شاهنشاه آریامهر در پاسخ سخنان حضرت رئیس جمهوری ونزوئلا فرمودند:[۴]
- آقای حضرت رئیس جمهوری، خانم حضرت رئیس جمهوری،
- من از راهی دور به دیدار کشور زیبا و مترقی شما آمده‌ام ولی نزدیکی فراوانی که در زمینه‌های مختلف ملی و بین‌المللی میان دو مملکت ما وجود دارد، بهترین نماینده این واقعیت است که در دنیای امروز ما دیگر فواصل جغرافیایی نمی‌تواند مانعی در راه نزدیکی روحی و فکری جهان باشد. همانطور که اظهار داشتید، دیدار امروز ما از سرزمین شما در واقع دیداری میان دو قاره کهن و نو است. به این جهت، امیدوارم این دیدار قدم تازه‌ای نه تنها در تقویت پیوندهای دوستی و همکاری میان دو کشور ما بلکه، تا آن‌جا که به ما مربوط است تقویت این پیوندها شامل تمام قاره‌ها باشد که شما به آن تعلق دارید.
- شاهنشاه سپس با اشاره به میراث فرهنگی ونزوئلا فرمودند: ما و شما بر اثر همین ارزش‌ها و آرمان‌های فرهنگی کهن خود بدین واقعیت اعتقاد داریم که سرنوشت و سعادت‌های همه ملت‌های جهان به یکدیگر وابسته است و هیچ جامعه‌ای نباید به زیان مصالح کلیه جامعه بشری توجه خودخواهانه و انحصار به منافع خود باشد. به همین دلیل است که دو کشور ما که خوشبختان از امکانات مالی رضایت‌بخشی برخوردارند، سیاست جهانی خود را در حدود مقدورات خویش برپایه کمک صمیمانه و بی‌غرضانه به جامعه جهانی، بالاخص کشورهای در حال توسعه، برای تأمین پیشرفت اقتصادی و اجتماعی آن‌ها قرار داده‌اند. در این زمینه سیاست هر دو کشور ما یک سیاست مستقل ملی بر اساس احترام به حقوق حاکمیت همه کشورها و همکاری و همزیستی با آن‌ها در راه تأمین مصالح عالیه ملی است. در زمینه داخلی نیز برداشت‌ها و روش‌های ما بسیار به یکدیگر نزدیک است. ما در کشور خود همه این پیشرفت‌های توأم با ارزش‌های عمیق علمی جامعه شما را در امور آموزشی، بهداشتی، کارگری، رفاه اجتماعی و نظایر آن با علاقه بسیار دنبال می‌کنیم و طبعاً برای ملت شما در همه این فعالیت‌ها آرزوی موفقیت روزافزون داریم. در عین حال، برای من تذکر این نکته مایه خوشوقتی بشمار می‌رود. سپس شاهنشاه دویست و پنجاه سال تأسیس دانشگاه کاراکاس را تبریک گفتند و ابراز امیدواری کردند، در آینده شاهد همکاری وسیعی میان این مراکز با دانشگاه‌های ایران باشند.
- همبستگی دو کشور ما در زمینه نفت طبعاً مهمترین وجه ارتباط ما است و مایه خوشوقتی است که ما به عنوان دو عضو سازمان صادر کننده و نفت (اوپک) در این زمینه همکاری کامل داریم. در این فرصت یک بار دیگر تذکر این نکته را لازم می‌دانم که هدف این سازمان هدفی مثبت و صرفاً مبتنی بر دفاع از حقوق و منافع مشروع کشورهای عضو آن است. ما بهیچوجه قصد مخالفت با کشورهای صنعتی جهان را نداریم و همچنین که به کرات گفته‌ایم، مطلقاً خواهان سقوط یا نابودی آن‌ها نیستیم. آنچه ما می‌خواهیم استقرار یک نظام تازه اقتصادی بین‌المللی بر اساس منطقی و عادلانه و مبتنی بر همکاری متقابل و مشترک است.
- کشورهای عضو سازمان اوپک با توافق نظر کامل با سایر کشورهای در حال توسعه خواستار گفتگوهای واقع‌بینانه و حسن نیت با کشورهای صنعتی جهان برای ایجاد نظام تازه‌ای هستند که می‌باید منافع همه جامعه بشری را با توجه به تمام مسائل مربوط بدان دربر گیرد و طبعاً روش کشورهای ما و شما و سایر کشورهای صادر کننده نظیر کنفرانس اخیر پاریس نمی‌توانست بر این اساس کلی غیر از آن روشی که اتخاذ کردیم باشد. زیرا ما بخوبی متوجه هستیم که شکاف موجود میان کشورهای غنی و سایر کشورها نه به سود جامعه بشری است و هر قدر در راه تعدیل این وضع تأخیر شود به زیان همه کشورها و در درجه اول جوامع و ممالک صنعتی جهان خواهد بود. در مورد روابط دوجانبه ایران و ونزوئلا خوشبختانه اساس اشتراک نظر وسیع همه‌جانبه و امکانات همکاری زیادی میان دو کشور نه تنها در زمینه سیاست بین‌المللی و مسئله نفتی بلکه در رشته‌های مختلف اقتصادی و کشاورزی و صنعتی وجود دارد که هم اکنون در همه این زمینه‌ها مطالعات لازم توسط کارشناسان و مسئولان دو کشور انجام می‌گیرد. شاهنشاه آریامهر در پایان سخنان خود خواهان موفقیت و پیشرفت سریع ونزوئلا شدند.
سومین روز ۱۷ اردیبهشت ماه
بامداد، شاهنشاه آریامهر از کارخانه ذوب‌آهن و کارخانه آلومینیوم در شهر صنعتی «گویانا» دیدن کردن و علیاحضرت شهبانو نیز همزمان با این بازدیدهای شاهنشاه از آبشار زیبا و مرتفع «آنژل» در نقطه دیگری از استان «بولیوار» بازدید فرمودند. در این بازدیدها پرزیدنت «پرز» و همرسشان اعلیحضرتین را همراهی می‌کردند. به هنگام ورود اعلیحضرتین به استان «بولیوار» و شهر صنعتی «گویانا» استقبال رسمی از موکب همایونی به عمل آمد و پس از ادای احترامات نظامی علیاحضرت شهبانو به اتفاق بانو «پرز» با یک هواپیمای اختصاصی عازم کنار رودخانه «اورینوکون» در منطقه مجاور آبشار «آنژل» شدند و شاهنشاه آریامهر به اتفاق پرزیدنت پرز با اتومبیل به کارخانه ذوب‌آهن «گویانا» عزیمت فرمودند. شهر جدید «گویانا» با کارخانه پولاد و ذوب‌آهن تأسیسات فنی و کشاورزی کارخانه آلومینیوم قطب صنایع ونزوئلا بشمار می‌رود. این منطقه سرشار از منابع زیر زمین گاز و نفت و معادن سنگ آهن است. شهر تازه ساز «گویانا» که در ده سال پیش بنای آن آغاز شد، اکنون محل سکونت یکصد و سی هزار نفر می‌باشد. دولت ونزوئلا با همکاری بخش خصوصی و جلب سرمایه‌های خارجی برنامه‌های آموزشی وسیعی را برای تربیت نیروی انسانی مورد نیاز مراکز صنعتی این کشور در «گویانا» اجرا می‌کند. بطوری که مردم ونزوئلا «گویانا» را شهر فرداهای بزرگ می‌خوانند. شاهنشاه آریامهر از تأسیسات کارخانه «اورینوکو» وبخش آماده شدن آهن‌های ذوب شده و کوره بازدید فرمودند و در بندر «سیدور» که در کنار رودخانه «کارونی» قرار دارد، نحوه توزیع تولید کارخانه را ملاحظه فرمودند. سپس کارخانه آلومینیوم سازی «کارونی» که با مشارکت پنجاه درصد دولت ونزوئلا و پنجاه درصد شرکت «رینوز» از هفت سال پیش دایر شد، مورد بازدید شاهنشاه قرار گرفت. شاهنشاه آریامهر پس از بازدید از این تأسیسات به اتفاق پرزیدنت «پرز» به هتل اینترکنتینانتال در شهر گویانان تشریف‌فرما شدند.
گردش روی دریاچه- علیاحضرت شهبانو پس از بازدید از بازار کوچک سرخ پوستان منطقه مجاور آبشار «آنژل» و دریاچه طلائی با هواپیما به «گویانا» باز گشتند. آب دریاچه طلایی بر اثر ترکیب با املاح زرد رنگ برنگ طلا بوده و علیاحضرت در این دریاچه بر روی یک قایق سرخ پوستی به طول 12 متر که از چوب جنگل‌های همین منطقه تهیه شده بود به گردش پرداختند. اعلیحضرتین دیروز ناهار را به اتفاق رئیس جمهوری ونزوئلا با همسرشان در ضیافتی که از جانب استاندار استان «بولیوار» به افتخارشان برپا شده بود، صرف فرمودند و بعد از ظهر به هنگام بازگشت از «گویانا» از سد «گوری» به رودخانه «کارونی» که در مجاور آن مرکز صنایع هیدرولیک قرار دارد، دیدن فرمودند.
چهارمین روز ۱۸ اردیبهشت ماه
امروز (۱۸ اردیبهشت ماه ۱۳۵۴) در چهارمین روز اقامت رسمی شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو به کشور زیبای ونزوئلا که روز پایان سفر اعلیحضرتین است، شاهنشاه آریامهر پیش از نیمروز از چند پروژه عمرانی و خانه‌سازی در ونزوئلا بازدید فرمودند و علیاحضرت شهبانو نیز در هم زمان از یکی از یک مرکز بهداشتی و درمانی و فستیوال کودکان و نهالستان ارکیده دیدن کردند.
اعلامیه گفتگوهای رهبران دو کشور، که در آن تصمیمات گرفته شده، آورده شده است، از سوی عباس خاعتبری وزیر امور خارجه ایران و وزیر خارجه ونزوئلا در آیین ویژه در پیشگاه شاهنشاه آریامهر و پرزیدنت «پرز» رئیس جمهوری ونزوئلا در ساعت ۱۶ به وقت محلی (۵/۲۳ به وقت تهران) در کاراکاس دستینه شد.
پس از دستینه شدن اعلامیه رسمی گفتگوهای رهبران دو کشور، شاهنشاه آریامهر در یک مصاحبه مطبوعاتی و رادیو تلویزیونی به پرسش های نمایندگان رسانه های همگانی این کشور پاسخ دادند.
بن‌مایه‌ها
- ↑ Carlos Andrés Pérez, President Venezuela
- ↑ بیانات اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر در پاسخ خوش‌آمد پرزیدنت کارلوس آندرس پرز پرزیدنت ونزوئلا ۱۵ اردیبهشت ۱۳۵۴
- ↑ بیانات پرزیدنت ونزویلا پرز در میهمانی شام به افتخار ورود اعلیحضرتین به کاراکاس ۱۶ اردیبهشت ماه ۱۳۵۴
- ↑ بیانات اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر در پاسخ سخنان پرزیدنت ونزوئلا در میهمانی شام کاراکاس ۱۶ اردیبهشت ماه ۱۳۵۴