سرود ملی ایران
سروده آذربایجان | سرود ملی ایران | درگاه محمدرضا شاه پهلوی |
|
|
آیا مشکلی با شنیدن این پرونده دارید؟ راهنمای رسانه را ببینید. |
سرود ملی ایران، سرود ملی است [۱] که نماینده حکومت پارلمانی سکولار ایران است. حکومت مشروطه پارلمانی سکولار ایران سه بخش دارد. نخستین نشان ملت ایران نشان سه هزار ساله شیر و خورشید است که بر پایه اصل پنجم قانون اساسی مشروطه ایران بر روی پرچم سه رنگ سبز و سفید و سرخ ایران جای دارد. [۲]
سرود ملی چامه و ملودی است که در آیینهای رسمی کشوری یا بازدیدهای رسمی از دیگر کشورها نواخته میشود. سرود ملی ایران که در انجمن ادبی ایران به نوشتار درآمد، دربرگیرنده سه بخش چامه است، نخستین بخش آن "سرود شاهنشاهی"، بخش دوم "سرود پرچم" و بخش سوم "سرود ملت" نامیده میشود. آهنگ هر سه سرود یکسان است ولی چامههایشان گوناگون است. ملودی سرود ملی ایران از سوی غلامرضا مین باشیان نوشته شده است.
چامه سرود شاهنشاهی ایران و سرود پرچم ایران و سرود ملت ایران
سرود شاهنشاهی
شاهنشاه ما زنده بادا | پايد کشور به فرش جاودان | |
کز پهلوی شد ملک ایران | صد ره بهتر ز عهد باستان | |
از دشمنان بودی پریشان | در سایهاش آسوده ایران | |
ایرانیان پیوسته شادان | همواره یزدان بوَد او را نگهبان |
سرود پرچم
ای پرچم خورشید ایران | پرتو افکن بر روی این جهان | |
یاد آور از آن روزگاری | کسود از برق تیغت بر کران | |
در سایهات جان می فشانیم | از دشمنان جان میستانیم | |
ما وارث مُلک کیانیم | همیشه خواهیم وطن را از دل و جان |
بودیم و هستیم پیرو حق | جز حق هرگز نخواهیم از جهان | |
با شاه پرستی مملکت را | داریم از دست دشمن در امان | |
ما پیرو کردار نیکیم | روشندل از پندار نیکیم | |
رخشنده از گفتار نیکیم | شده زین فضائل بلند آواز ایران |
تاریخچه
نواختن سرود ملی در کشورهای اسلامی وجود نداشت زیرا که نخست موسیقی در اسلام "حرام" است، دوم اینکه تا آغاز قرن بیستم در کشورهای اسلامی حکومت ملی وجود نداشت. نواختن "سرود ملی" در قرن نوزدهم در اروپا آغاز شد. اهمیت داشتن "سرود ملی" برای ایران زمانی روشن شد که ناصرالدینشاه قاجار به اروپا سفر کرد و از کشورهای روسیه، آلمان، اتریش، فرانسه و انگلستان دیدن کرد. به هنگام آماده ساختن سفر ناصرالدین شاه قاجار به اروپا، رییس تشریفات کشورهایی که از سوی ناصرالدینشاه در برنامه بازدید بودند از رییس تشریفات ایران پرسیدند که چه آهنگی برای "سرود ملی" به هنگام ورود ناصرالدینشاه قاجار نواخته شود؟ رییس تشریفات ایران پاسخ داد که ایران سرود ملی ندارد. زمانی که ناصرالدینشاه به سن پترزبورگ و سپس به برلین وارد شد، بدون اینکه آهنگی نواخته شود ناصرالدینشاه وارد دو کشور روسیه و آلمان شد.
|
|
آیا مشکلی با شنیدن این پرونده دارید؟ راهنمای رسانه را ببینید. |
دربار اتریش پروتکل بسیار دقیقی داشت، برای خالی نبودن، دستور ساختن آهنگی برای ورود ناصرالدینشاه قاجار به وین به یوهان اشتراوس (پسر) [۳] موسیقیدان بزرگ اتریشی داد که به نام "شاه والس" [۴] نامیده شد.
به هنگام ورود ناصرالدینشاه به پاریس آهنگی ساخته شده از آلفرد ژان بابتیست لومر [۵] فرانسوی نواخته شد. از این آهنگ نوشتاری یا نُتی برجای نمانده است و از میان رفته است. این سفر ناصرالدینشاه قاجار به اروپا و دیگر بازدیدهای ناصرالدینشاه قاجار و سپس پسرش مظفرالدین شاه قاجار از کشورهای اروپایی، نیاز به داشتن "سرود ملی" را در قاجاریان بیدار نکرد.
|
|
آیا مشکلی با شنیدن این پرونده دارید؟ راهنمای رسانه را ببینید. |
در رژههای نظامی در ایران مارشهای نظامی اتریش نواخته شد. نخستین گروه موسیقی نظامی در ایران را یولیوس گِه باوِر [۶] رهبر ارکستر نظامی برپا نمود و نخستین مارش نظامی در ایران ۱ خرداد ماه ۱۲۵۸ خورشیدی با رَدِتسکی مارش اجرا شد. مارش پرشیا و مارش رَدِتسکی تا به امروز در سالن های کنسرت در سراسر دنیا نواخته می شوند.
تا پیش از سامانه پهلوی کشور ایران سرود ملی نداشت. هنگامی که رضا شاه بزرگ برآن شدند که به ترکیه سفر کنند، آگاه بود که به هنگام ورود، برای او "سرود ملی" کشور ایران را خواهند نواخت. رضا شاه دستور داد که انجمن ادبی ایران "سرود ملی" برای ایران بسرایند. اعضای انجمن نخست به سرودهای ملی دیگر کشورها گوش دادند تا برایشان روشن شود "سرود ملی" چه معنایی دارد و دربرگیرنده چه واژههایی باید باشد تا بتوانند چامهایی شایسته بسرایند و با آهنگ بیامیزند. سرانجام انجمن ادبی ایران غلامرضا مینباشیان آموزگار موسیقی را برای همکاری با "محمد هاشم میرزا افسر" فراخواند. غلامرضا مینباشیان در مدرسه موسیقی وابسته به دارالفنون، از موسیو لومر موسیقیدان فرانسوی، آموزش موسیقی دیده بود. مینباشیان پس از چندی خود آموزگار موسیقی و رییس موسیقی نظام شد. سرانجام این همکاری سرود شاهنشاهی ایران بود که چامهاش از میرزا افسر است و آهنگ آن از مینباشیان.
رضاشاه پس از شنیدن و خواندن چامه سرود ملی ایران دو واژه آن را تغییر داد. یکی "شهنشه زنده بادا" آغاز سرود را به "شاهنشه ما زنده بادا" و دیگری "از اجنبی جان میستانیم" را به "از دشمنان جان میستانیم" برگرداند.
اشتباههای پراکنده شده درباره سرود ملی ایران
درباره تاریخچه سرود ملی ایران داستانهای گوناگون نادرست گفته شده است. به اشتباه گفته میشود که اولین سرود ملی از سوی مسیو آلفرد ژان بابتیست لومر [۷] فرانسوی ساخته شده است. مسیو لومر آموزگار موسیقی نظامی بود که در سال ۱۸۶۸ میلادی برابر با ۱۲۴۷ خورشیدی که در مدرسه دارالفنون موسیقی غرب را بیاموزاند. لومر رِنگی ساخت که آن در نخستین سفر ناصرالدینشاه به اروپا زمانی که وی به کشور فرانسه آمد برای خوشآمد وی نواخته شد. پیش از آمدن ناصرالدینشاه به پاریس، ناصرالدینشاه از نمایشگاه بینالمللی در شهر وین پایتخت اتریش بازدید کرد. در وین ناصرالدینشاه با موسیقی پیشباز شد که از سوی پسر یوهان اشتراوس [۸] موسیقیدان بزرگ اتریشی که به نام "پادشاه والس" [۹] آوازه جهانی دارد، نوشته شده بود. این قطعه ساخته شده از سوی یوهان اشتراوس پسر تا به امروز با فرنام "مارش پرشیا" در سالنهای کنسرت نواخته میشود.
از آنجا که در زمان ناصرالدینشاه و مظفرالدینشاه حکومت ملی وجود نداشت، سرود ملی کشور نیز وجود نداشت. حکومت ملی با انقلاب مشروطه[۱۰] در ایران بنیان گزارده شد. نخستین پادشاه مشروطه ایران محمدعلی شاه بود که با ملت ایران در براندازی مشروطه جنگید. محمدعلی شاه هیچ سفری رسمی برای دیدار از کشورهای دیگر نکرد. احمد شاه پس از سرنگونی محمدعلی میرزا پدرش در سیزده سالگی در سایه نایبالسطنه بر تخت نشست. ایران در این زمان هم سرود ملی نداشت. احمد شاه هیچ بازدید رسمی از کشوری نکرد و با اشغال ایران از سوی ارتش روسیه و انگلستان در جنگ جهانی اول دیگر توجه و نیازی به ساختن و داشتن سرود ملی نشد. در یکی از سالهای با پادشاهی احمد شاه، دانشجویان خارجی که در آلمان بودند در آیینی میبایستی که در برابر پادشاه آلمان ویلهلم دوم [۱۱] رژه روند و سرود ملی آن کشور رابخوانند. هشت دانشجوی ایرانی در آلمان گِرد همآمدند و پس از رایزنی برای نگاه داشتن آبروی مملکت، به مسولین نگفتند که ایران سرود ملی ندارد. این هشت تن، آهنگینترین چامهای را که به یاد داشتند را در روز رژه رسمی خواندند و آن چامه "عمو سبزیفروش" بود که با تکیه بر "بله" مانند یک سرود نظامی خوانده شد. دانشجویان ایرلندی که پشت سر دانشجویان ایران بودند به هیجان آمدند و همآوای "بله" شدند و "بله"ها در استادیوم پژواک یافت.
پس از آنکه رضا شاه، شاهنشاه ایران شد، برای نخستین بار حکومت ملی ایران با قوانین بنیان شد. قوانینی که چه کسی ایرانی است، ایران با واژه "ایران" نامیده شود و نه "پرشیا"، شیر و خورشید نشان مملکت ایران " ، درفش ملی ایران با رنگهای سبز و سپید و سرخ، زبان ملی ایران زبان "پارسی" . هنگامی که سفر رضا شاه بزرگ را به ترکیه سازمان داده میشد، نیاز به سرود ملی ایران آشکار شد.
پس از درگذشت بیژن ترقی ترانهسرا در سال ۱۳۸۸ که برای خوانندگانی چون بانو الهه و بانو حمیرا جاودانههایی سروده است، ادعا میشود که وی ترانه "ای وطن" را سروده و آهنگی که برآن گذاشته شده است، ادعا میشود که آرانژمان نوینی از رِنگ مسیو لومیر است. این پدیده را به ملت ایران به عنوان "نخستین سرود ملی ایران" میفروشند. این کاملا روشن است که رِنگ مسیو لومیر هر چه که بوده است "سرود ملی ایران" نبوده است و تنها سرود ملی ایران، سرودی است که در زمان رضا شاه بزرگ از سوی انجمن ادبی ایران دربرگیرنده سه سرود، سرود شاهنشاهی، سرود پرچم و سرود ملت سراییده شد و آهنگساز آن ساخته مینباشیان است.