سخنرانی علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی هنگام باریابی هموندان سمینار داوخواهان جمعیت بهزیستی و آموزشی فرح پهلوی ۲۳ آذر ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
| برنامه عمرانی پنجم/سال ۲۵۳۶ شاهنشاهی آذر ماه تا اسفند ماه | علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی
سخنرانی‌ها و پیام‌ها و بیانات و مصاحبه‌های علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی |
جمعیت بهزیستی و آموزشی فرح پهلوی |
سخنرانی علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی هنگام باریابی هموندان سمینار داوخواهان جمعیت بهزیستی و آموزشی فرح پهلوی ۲۳ آذر ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
یکی از مبانی توسعه اقتصادی و قدرت سیاسی احساس مشارکت عمومی و تعاون اجتماعی و جلوه‌های انسانی آن است. جامعه ما نیز به رغم توسعه اقتصادی نمی‌تواند فارغ از حرکت‌های مشخص اخلاقی به صورت‌های فردی و گروهی باشد و برای نیل به این هدف عالی می‌باید بنیان‌های مشارکت عمومی در جامعه تقویت شود. به همین سبب است که مشارکت در تمام جلوه‌ها و جنبه‌های آن از مبانی اساسی فلسفه انقلاب اجتماعی و ملی ایران محسوب می‌شود. مشارکت عمومی یک مفهوم متعالی است که با ظرفیت‌های نامتناهی در بیان ارزش‌های اجتماعی و ارزش‌های یک جامعه متمدن نیز در آن است که هر روز به ظرفیت‌های اخلاقی تازه دست یابد. لازمه این مهم داشتن احساس و درک عمومی از مفاهیم مشارکت است به گونه‌ای که اساس اخلاق اجتماعی بر بنیان‌های مشارکت استوار گردد و احساس مسئولیت نسبت به رویدادهای فردی و جمعی شکل عمومی به خود بگیرد. فرهنگ ایرانی که از ارزش‌های انسانی و غنای عرفانی بهره کامل دارد میراث دار زمینه‌های تاریخی است.
ریشه‌های کهن تاریخی
بر اساس این میراث فرهنگی که در طول سال‌های دراز بنیان اخلاق اجتماعی ما بوده است می‌توان با تعمیم حس تعاون و مشارکت عمومی در ذهن‌ها به قوام جامعه و استحکام بیش از پیش پیوندهای ملی یاری داد. این یک فرصت استثنایی در تجدید تاریخ و بارور ساختن ریشه‌های کهن اخلاق ایرانی است. زیرا خلقیات یک جامعه صرفاً با تکنولوژی صنعتی و حضور سرمایه و یکشبه متبلور نمی‌شود. اخلاق عمومی نیازمند ریشه‌های تاریخی است. یعنی دقیقاً آن هستی غرورانگیزی که ما به میراث برده‌ایم و امروز برای مشارکت و تعاون و انجام امور خیریه به مدد می‌گیریم. در یک جامعه مترقی و مرفه این صحیح نیست که گروهی فقط در بهره گرفتن از مزایای مادی اجتماع شریک شوند و سهم خود را هنگام نیاز به یاری همنوعان و یا ضرورت حل یک معضل اجتماعی فراموش کنند. مشارکت عمومی می‌باید در نیش و نوش جامعه باشد زیرا مشارکت عمومی راه گشای دست یافتن به عدالت اجتماعی است. در استقرار عدالت اجتماعی تمام اعضاء جامعه شریک و مسئول می‌باشند. بی تردید انجام مسئولیت‌های فردی و جمعی و برآوردن سهم مشارکت فردی در قبال جامعه نیازمند ساخت و سازهای کارآمد و توانا است که میزان بهره وری از امکانات فردی و متفرق داوطلبان نیکوکاری را افزایش داده و در مسیرهای مشخص هدایت کند. سازمان‌های اجتماعی و مددکاری به این منظور عمیقاً کارساز و مؤثرند و هر کس قادر است به تناسب شرایط شخصی در جهت تحقق هدف‌های انسانی آن‌ها امکانات خود را در اختیارشان قرار دهد. انتظار ما این است که تعاون اجتماعی بخشی از رفتارهای جامعه ما باشد و سازمان‌هایی چون جمعیت آموزشی و بهزیستی فرح پهلوی با اتکاء بر این ارزش‌ها و با یاری داوطلبان نیکوکار بر توانایی‌های خود بیافزایند و در برآوردن نیاز نیازمندان همواره سهم قابل تری قبول کنند.
سهم مردم
این صحیح نیست که در کوشش‌های امدادی نیز فقط دولت اقدام کند و سهم مردم را از مشارکت و تعاون اجتماعی بپذیرد و بپردازد. مشارکت افراد در کوشش‌های تعاونی انسانی اساس و عامل قوام اجتماع است و می‌باید بنیان‌های مشارکت در این امور ذهنی مردم شود. خاطرنشان می‌سازم که نیکوکاری تنها پرداختن پول و عرضه امکانات مادی نیست زیرا نیازهای فردی دامنه‌ای وسیع‌تر از نیازهای مادی یافته است. بویژه در جوامعی نظیر ایران ما که در مرحله توسعه کامل اقتصادی است و کُلاً جامعه‌ای بالنسبه ثروتمند محسوب می‌شود. بی‌تردید حمایت از یک طفل بی‌پناه و عیادت از یک بیمار و یا شکستن سکوت و تنهایی کانون زندگی یک سالمند افسرده و یا آموزش یک فرد لازم‌التعلیم از لطیف‌ترین نمونه‌های خدمات انسانی است که انجام آن برغم ارزش‌های عمیق انسانی موکول به داشتن بضاعت و تمکن مالی نیست و هر کس می‌تواند داوطلبانه به آن بپردازد و یک نیازمند را از ثمرات اقدام خیر خود برخوردار سازد. در این جا است که نقش و فایده خدمت شما داوطلبان جمعیت آموزشی و بهزیستی فرح پهلوی روشن و آشکار می‌شود و باید متوجه باشید که من چه اهمیتی برای آن قائلم و تا چه اندازه به گسترش آن علاقمندم. انتظار نباشد که کوشش‌های فرهنگی و اجتماعی داوطلبان حتماً معرفی شود و مورد ستایش قرار گیرد چرا که پاسخ و مزد نیکوکاری در عمل نیک نهفته است و ارزش‌های یک کار نیک بر خداوند بزرگ پوشیده نمی‌ماند. نیکوکاری و مشارکت مردم در کار خیر مرزهای عالم موجود را به ذات وجود پیوند می‌دهد و انسان‌های نیکوکار و خدمتگزار واقعی به عوالمی دست می‌یابند که در اندازه‌های مادی لمس کردن آن امکان پذیر نیست. این درک معنی را با هیچ مزدی نمی‌توان پاسخ گفت و میزانی برای تشخیص مقدار آن در دست نیست. پیشبرد هدف‌های تعاون اجتماعی و تعمیم مشارکت در امور اجتماعی نیازمند برانگیختن مردم است. البته نه از طریق جریحه‌دار ساختن احساسات عمومی، بلکه برانگیختن مردم می‌باید آگاهانه صورت گیرد و به این منظور کاربردهای آموزش عمیقاً مؤثر خواهند بود. با استفاده از شیوه‌های آموزشی می‌باید فعالیت‌های اجتماعی و فرهنگی به صورت اصولی در جامعه توجیه و دقت شود که انجام آن‌ها شکل صدقه به خود نگیرد و جنبه‌های انسانی خود را از دست ندهد. همچنین برخورداری از ظرفیت‌های مربوط به کار نیک نیز نمی‌باید شکل تکدی داشته باشد و به عنوان یک حق تلقی شود. ضمن تشویق و ستایش از کوشش‌های شما که من بخوبی بر آن‌ها واقفم، امیدوارم فرد فرد شما در این راه بیش از پیش موفق و مؤید باشید و این نهضت هر چه بیشتر توسعه یابد و جزیی از کوشش ملی در زمینه مشارکت در همه جنبه‌ها و جلوه‌های زندگی اجتماعی باشد.