سخنان والاحضرت شاهدخت اشرف پهلوی در همایش بخش خصوصی برای نیکوکاری ۴ خرداد ماه ۱۳۵۴
| سازمان شاهنشاهی خدمات اجتماعی | درگاه اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر | هفته حمایت از خانواده‌های بی‌سرپرست ۱ تا ۶ تیر ماه |
سخنان والاحضرت شاهدخت اشرف پهلوی در همایش بخش خصوصی برای نیکوکاری ۴ خرداد ماه ۱۳۵۴
سه هفته پیش به مناسبت آغاز بیست و نهمین سال بنیاد نهادن سازمان شاهنشاهی خدمات اجتماعی از راه رسانه های گروهی در بیانیه‌ای هموطنان را به شرکت در خدمات اجتماعی دعوت کردم. در فاصله این بیست روز عده‌ای به سازمان شاهنشاهی خدمات اجتماعی مراجعه کرده و آمادگی خود را برای همکاری با این برنامه اعلام داشته‌اند و خوشبختانه اولین ندای موافقی که در این زمنیه واصل گردید از طرف اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران بود که ضمن اعلام آمادگی برای شرکت در این خدمات اجتماعی، از من خواسته شده بود در این مجلس حضور بهمرسانم و اینک از فرصتی که دست داده و در جمع شما شرکت کرده‌ام بسیار خوشوقتم. حق مطلب هم همین بود که مبداء حرکت ما در این راه تازه‌ای که در پیش داریم و نقطه آغاز برنامه عظیمی که باید اجرا کنیم یک چنین کانونی باشد. زیرا شما که در این‌جا گردهم آمده‌اید برگزیده بازرگانان، مدیران صنایع و معادن، شرکت‌های ساختمانی و بیمه، بانک‌های خصوصی و اصناف و خلاصه نمایندگان گروهی هستید که گردانندگان چرخ‌های عظیم اقتصاد ایران می‌باشند و مؤثرترین عوامل تولید ثروت کشور بشمار می‌آیند. نمایندگان گروهی که هم در نوسازی کشور نقش مهمی را ایفاء می‌کنند و هم از مجموعه شرایط مساعد و امکانات مملکت بهره بیشتری برده و می‌برند. بنابراین، مخاطبین من فقط شما نمایندگان حاضر در این مجلس نیستید، بلکه روی سخن من امروز با همه کسانی است که بر اثر تحولات چند سال اخثر کشور از امکانات زیادی برخوردار گردیده‌اند.
جنبه‌های اساسی- یقین دارم که شما سخنان مرا درمورد دعوت همگانی برای شرکت در کارهای خیر و خدمات اجتماعی شنیده یا خوانده‌اید و دیگر در این‌جا محتاج بحث زیادی نخواهیم بود ولی، بجا و به موقع است که با استفاده از این فرصت، جنبه‌های اساسی کار را بطوراختصار ولی بی‌پرده مطرح و بررسی کنیم، بطوریکه غبار غفلت‌ها و فراموشکاری‌ها را پس بزنیم، حقیقت را با دیده باز و آینده‌نگر ببینیم و در پرتو نور آن راهی را که باید در آینده در آن همگام باشیم روشن سازیم و در موقعیت بی‌نظیری که با تدابیر برادر تاجدارم در این دوران استثنایی تاریخ نصیبت کشور ما گردیده، در مدتی بسیار کوتاه دگرگونی‌های عمیقی در تمام شئون حیات جامه پدید آمده است و از جمله تحرک بی‌سابقه‌ای در فعالیت‌های اقتصادی ایجاد شده و همانطور که حصول منابع عظیم مالی، امکانات دولت را برای اقدامات بنیادی به منظور تأمین رفاه اجتماعی افزایش داده است، به همین نسبت نیز جمع کثیری از هموطنان در سایه امنیت و ثبات سیاسی و توسعه اقتصادی کشور درآمدهای سرشاری به دست آورده و خوشبختانه از زندگانی بسیار مرفهی برخوردار شده‌اند. جای خوشوقتی است و ما آرزو داریم روزی برسد که عموم افراد ملت ایران در رفاه و آسایش کامل بسر برند. البته با زمینه مساعدی که برای فعالیت در بخش خصوصی از هر جهت فراهم است، کسانی که با فکر خلاق خود سطح تولید مملکت را بالا می‌برند و در تحولات صنعتی و بازرگانی کشور نقش مهمی دارند و خدمات مؤثری را عرضه می‌کنند، البته باید از جمیع مزایای زندگی نیز استفاده کنند. این‌ها همه نشانه محیط مساعد کشور برای کار و کوشش و مایه سربلندی و مسرت است ولی در صفحه درخشان این کارنامه غرورانگیز، یک نقطه ضعف وجود دارد و آن این است که عوامل موفق بخش خصوصی، که با بهره‌مندی از پیشرفت‌های امروز کشور به موفقیت‌های چشمگیر رسیده‌اند، به نسبت آنچه بر وسعت دایره زندگی شخصی خود افزوده‌اند که مظاهر آن در هر گوشه و کنار دیده می‌شود، متأسفانه در حدی که انتظار می‌رود آثاری از کارهای خیر ایشان پدیدار نیست.
در حالیکه با همه این پیشرفت‌ها و ترقیات غیر قابل انکار، هنوز مسائل و مشکلات زیادی در جامعه ما وجود دارد که متمکنین و نیکوکاران باید در صدد حل و رفع آن‌ها باشند، هنوز عده زیادی به بهره‌گیری از کمک و مساعدت توانگران نیازمندند... اگر چنین فکری باشد که چون امکانات دولت زیاد شده پس همه باید به انتظار بنشینیم که تمام مشکلات اجتماعی به دست عوامل دولت آسان شود و همه مسائل را مقامات اجرایی مملکت حل کنند، صحیح نیست. زیرا که ما که می‌خواهیم ظرف چند سال آینده در ردیف پیشرفته‌ترین کشورهای جهان قرار بگیریم و باید هم به این مرحله برسیم، تنها راه موفقیت این است که همه با هم تلاش کنیم و هر کس به نوبه خود و در حد توانایی خویش در رفع نیازمندی‌های عمومی و حل مشکلات اجتماعی بکوشد. مگر در کشورهای پیشرفته که این مراحل را پشت سر نهاده و به کمال توسعه اقتصادی رسیده‌اند، صدها بیناد نیکوکاری، مؤسسات علمی و تحقیقاتی، تشکیلات بهداشتی و درمانی وجود ندارند که همه با سرمایه توانگران آن ممالک بوجود آمده است.
ایکاش اشخاص مرفه و متمکن ما نیز لحظه‌ای با خود بیندیشند و منصفانه ببینند که در قبال موفقیت‌ها و بهره‌مندی‌های شخصی، در راه خدمات اجتماعی چه کرده‌اند و چه کار خیری انجام داده‌اند که نام نیک از ایشان بیادگار بماند؟ به عقب برگردیم و وضع زندگی و امکانات دو نسل پیش را در نظر مجسم کنیم. در لابای اوراق تاریخ آن دوران، صفحات بسیاری خواهیم دید که مشحون از کارهای عام‌المنفعه، از خیرات و صدقات و موقوفاتی است که از گذشتگان ما باقی مانده است. چه بسیار مساجد، پل‌ها، آب‌انبارها و انواع آثار خیر دیگر از این قبیل در کشور ما وجود دارد که یادگار گذشتگان ما است. حال ببینیم متمکنین امروز که از کنار یادگارهای گذشتگان می‌گذرند، خود در این راه‌های خیر چه می‌کنند؟ من نمی‌خواهم بگویم بیایید عین کارهای گذشتگان را تکرار کنید، نه. امروز دیگر نه آب انبار ساختن ضرورت دارد و نه خوشبختانه آن چنان مسکینی یافت می‌شود که او را اطعام کنند و سالی یک بار غذای نذری به او بخورانند. امروز بقدری کار در مملکت زیاد و جریان اقتصادی وسیع و سریع است که کمتر کسی است که تن به کار بدهد و در مسیر این همه تحرک و فعالیت گرسنه بماند، ولی به اقتضای روز نیازمندی‌های دیگری بوجود آمده است که باید به رفع آن‌ها پرداخت.
آیا می‌دانید چه تعداد خانواده‌هایی در گوشه و کنار این مملکت به علل مختلف سرپرست و نان‌آور خود را از دست می‌دهند و در این اجتماع پر مشغله و پرگرفتاری، سرگردان و بلاتکلیف می‌مانند و در نتیجه کودکان معصوم آن‌ها به فساد و تباهی کشیده می‌شوند؟ از توانگران بپرسید چند خانواده از این قبیل را تحت حمایت و سرپرستی خود گرفته‌اند؟ آیا شما می‌دانید با همه تلاش‌هایی که از طرف دولت برای توسعه و تأمین خدمات درمانی در کشور به عمل می‌آید هنوز بخش خصوصی تا چه اندازه می‌تواند در این زمینه کمک‌های ارزنده و خدمات مؤثر عرضه نماید؟ شخصیت‌های زیادی در میان شما است که همواره در خدمات اجتماعی آماده و پیشقدم بوده‌اند و بعلاوه، من یقین دارم که هر یک از شما بی‌ریا و بدون تظاهر کارهای نیکی می‌کنید، زیرا ایرانی و مسلمان نمی‌تواند بکلی از کار خیر غافل بماند ولی بطور کلی این اقدامات پراکنده و کم اثر، آن حد از نیکوکاری نیست که از شما انتظار می‌رود و روشی نیست که دنیای امروز می‌پسندد. البته همانطور که در بیانات چند روز پیش خود نیز به آن اشاره کردم طبع زندگانی پر تحرک امروز بقدری پیچیده و پر مشغله است که یقین دارم بسیاری از شما قصد انجام کارهای بزرگ خیری را دارید ولی کثرت مشغله به شما مجال و فرصت نمی‌دهد که این نیات خیر را خود از قوه به فعل درآورید. و حق هم نیست افرادی که با ثمره کار و کوشش و خلاقیت فکر خود می‌توانند در توسعه اقتصاد کشور نقش فعال و مؤثری داشته باشند، سازندگی فکر و تلاش ثمربخش خود را متوقف سازند، همه کارهای خویش را رها کنند و وقت گران‌بهای خود را صرف جستجو برای یافتن یک خانواده بی‌سرپرست کرده یا مثلاً به نظارت در کار ساختمان یک مدرسه بپردازد.
شما باید به فعالیت‌های مفید و ارزنده خود مشغول باشید، ولی برای آنکه در خلال همه گرفتاری‌ها، توفیق کار خیر هم حاصل کنید، در سازمان شاهنشاهی خدمات اجتماعی واحد مخصوصی بوجود آمده است تا شما را در راه نیکوکاری و انجام کارهای خیر یاری و مددکاری کند. این واحد ویژه‌ای که با مطالعه بسیار از کارشناسان امور اجتماعی تشکیل گردیده، زمینه‌های مختلفی را برای هرگونه نیکوکاری در حد توانایی هر کس و به تناسب احتیاجات روز و آینده کشور بررسی کرده و آماده برای کمک و راهنمایی است و شما اگر بخواهید خانواده بی‌سرپرستی را تحت حمایت بگیرید، یا برای نیازمندان مسکن تأمین کنید، مدرسه بسازید و یا هر مؤسسه عام‌المنفعه دیگری ایجاد نمایید، این واحد، شما را راهنمایی خواهد کرد، نقشه و لوازم اولیه کار را در اختیار شما قرار خواهد داد تا کار تحت نظر خودتان انجام شود. سازمان از شما اعانه نمی‌خواهد، بلکه در صورت لزوم با اجرای طرح نیکوکارانه شما کمک مالی و فنی و مشورتی هم می‌کند و در پایان نیز آن را به نام خود که بانی آن هستید، نامگذاری خواهد کرد. من به این جا نیامده‌ام تا برای سازمان جلب کمک مالی کنیم. هدف، اشاعه و گسترش خدمات اجتماعی و ایجاد یک جنبش ملی در راه نیکوکاری است تا شعله انسان‌دوستی و نوع‌پروری در زیر خاکستر گرفتاری‌ها پنهان نماند و خاموش نشود، تا این شعله ملکوتی در دل‌ها فروزان باقی بماند و نور آسمانی آن راه ما را به سوی رستگاری روشن سازد. و امیدوارم که عموم افراد ملت ایران هر یک به قدر توانایی خود در اجرای این برنامه سهیم شوند. مسئله کمیت کار مطرح نیست، مشارکت همگان مهم است.
اگر در قدرت کسی نباشد که یک کتابخانه بسازد، شاید بتواند یک کتاب به دانشجویی هدیه کند تا او بیشتر بخواند و بیشتر بداند. ولی البته، از آن‌ها که امکانات زیادتری دارند انتظار می‌رود که با همت بلند دست به کارهای بزرگ عام‌المنفعه بزنند و در این راه پیش‌آهنگ شوند تا دیگران هم هر یک در حد توانایی خویش از ایشان پیروی کنند. بیمه سلامت و عزیزان خود- شما مردان اقتصادی که عادت دارید همه کالاهای خود را بیمه کنید، چرا با شرکت در این خدمات اجتماعی سلامت خود و عزیزان خود را بیمه نکنید؟ کدام تأمین آتیه برای فرزندان شما مطمئن‌تر از نیکوکاری است؟ آقایان نمایندگان اصناف، که در مجلس حضور دارید، چند لحظه روی سخن با شما است. یکی از خصوصیات شما این است که ایمان مذهبی و تعالیم دینی بیش از هر چیز مبانی اخلاقی شما را مستحکم می‌سازد.
بیشتر مجالس مذهبی و محافل تجلیل از شعائر اسلامی در کشور ما، به همت شما منعقد می‌شود و غالب اجتماعات و تظاهرات دینی را شما برپا می‌دارید و چون برنامه جدید سازمان شاهنشاهی خدمات اجتنماعی که بطور خلاصه شرکت دادن همه مردم در نیکوکاری و کمک توانگران به نیازمندان است، چکیده عالی‌ترین عواطف انسانی و پیروی از تعالیم اخلاقی و مذهبی است، بدون تردید مورد پذیرش و استقبال شما نیز قرار خواهد گرفت. از شما هم انتظار می‌رود به نوبه خود در این راه قدم‌های بلندی بردارید. بجاست که در خاتمه سخنانم این جمله را تکرار کنم که اگر در میان جوامع، عده معدودی نیاز به بهره‌گیری از کمک و مساعدت دیگران دارند، تمام افراد بشر بدون استثناء به نیکوکاری و انجام کارهای خیر محتاجند و هر کسی در هر مقام، تا توفیق نیکوکاری نداشته باشد و احساس ثمربخشی نکند، رضایت خاطر و آرامش درون، که معنی واقعی سعادت است، به دست نخواهد آورد. لذت مال در ایثار آن براه خیر است واِلا برای نهادن چه سنگ چه زر.