دیدار رسمی اعلیحضرت بودوئن پادشاه بلژیک و ملکه فابیولا از ایران ۲۶ آبان تا ۳ آذر ماه ۱۳۴۳
| سخنرانی‌های محمدرضا شاه پهلوی آریامهر سال ۱۳۴۳ خورشیدی تازی | درگاه اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر | سفرهای رسمی محمدرضا شاه پهلوی آریامهر |
دیدار رسمی اعلیحضرت بودوئن پادشاه بلژیک و ملکه فابیولا از ایران ۲۶ آبان تا ۳ آذر ماه ۱۳۴۳
۲۶ آبان ماه ۱۳۴۳ ساعت ۱۵ اعلیحضرت "بودوئن " پادشاه بلژیک و علیاحضرت ملکه "فابیولا" وارد تهران شدند و از سوی شاهنشاه و علیاحضرت شهبانو مورد پیشباز رسمی در فرودگاه مهرآباد قرارگرفتند. در فرودگاه مهرآباد اعلیحضرتین در برابر پلکان هواپیما از پادشاه و ملکه بلژیک پیشباز کردند و سپس نخست وزیر، رییس مجلس سنا، رییس مجلس شورای ملی، وزیر دربار شاهنشاهی، وزیر امور خارجه، ارتشبد حجازی، آودان مخصوص شاهنشاه، رییس تشریفات سلطنتی و رییس گارد شاهنشاهی را به پیشگاه پادشاه و ملکه بلژیک شناساندند. هنگام ورود اعلیحضرتین به پهنه فرودگاه مهرآباد ۲۱ تیر شلیک شد و هشت فروند هواپیمای جت بر فراز فرودگاه مهرآباد پرواز کردند. سپس گارد احترام آیین نظامی را انجام داد. هنگامی که اعلیحضرتین و میهمانان در جایگاه ویژه ایستادند، سرود ملی بلژیک و سرود شاهنشاهی نواخته شد و سپس اعلیحضرتین از گارد احترام سان دیدند و سپس هیات وزیران به پیشگاه اعلیحضرت پادشاه و ملکه فابیولا معرفی شدند و پس از آن اعلیحضرتین با خودرو رهسپار کاخ گلستان شدند.
در میدان ۲۴ اسفند در جایگاه ویژه شهردار تهران دکتر شادمان در آیینی با شکوه کلید طلایی تهران را که در جعبه خاتم نفیسی قرار داشت به پیشگاه اعلیحضرت بودوئن فراداشت. سپس اعلیحضرتین با کالسکه شاهنشاهی رهسپار کاخ گلستان شدند.
ساعت ۲۰ دکتر شادمان شهردار تهران در آیینی با بودن نخست وزیر و وزیر امور خارجه در تالار برلیان کاخ گلستان پیشکش‌های مردم تهران را به میهمانان ایران فراداشت. پس از این آیین شام رسمی در کاخ گلستان آغاز شد.
میهمانی شام رسمی در کاخ گلستان
در میهمانی شامی که از سوی شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو به سرفرازی پادشاه و ملکه بلژیک در کاخ گلستان برگزار شد، خاندان شاهنشاهی، حسنعلی منصور نخست وزیر، رییس مجلس سنا، رییس مجلس شورای ملی، نخست وزیر، وزیران کابینه، رییس ستاد بزرگ ارتشتاران و پایوران برجسته کشوری با بانوانشان شرکت داشتند. بر سر میز شام اعلیحضرت همایون شاهنشاه سخنان خردمندانه‌ای ایراد کردند و فرمودند:[۱]
اعلیحضرتا
مایه کمال خوشوقتی شهبانو و من است که امشب مقدم آن اعلیحضرت و علیاحضرت ملکه فابیولا را در کشور خود و در جمع خوبش خوش آمد بگویم. اعلیحضرتین در کشوری هستند که واقعا ایشان را گرامی می‌دارد و بدین میهمانان عزیز خود با دیده علاقه و احترام می‌نگرد. این علاقه از یک سو زاده روابط نزدیک و مودت آمیز گذشته در کشور ما و از سوی دیگر واکنش شخصیت بارز آن اعلیحضرت و علیاحضرت ملکه است.
در قرن گذشته کشور شما همکاری وسیع و ثمربخشی را برای تجدید سازمان اداری و صنعتی ایران به کشور من عرضه داشت و کارشناسان بلژیکی در راه نو کردن تشکیلات گمرکی و مالی و بسیاری از رشته‌های دیگر کوشش‌های مفیدی در ایران به کار بردند، دانشجویان متعدد ایرانی در طول یک قرن اخیر در دانشگاه‌های بلژیک به تحصیل پرداختند و تجربه‌های فنی و علمی ایشان برای ما بسیار مفید واقع شد. در خود بلژیک در این یک قرن گذشته فعالیت‌های علمی ثمربخش فراوانی در راه فرهنگ و تمدن ایران صورت گرفت که ما نسبت بدان‌ها کمال تقدیر و احترام را داریم دانشمندان متعدد کشور شما در این یک سد ساله در زمینه‌های مختلف ایران شناسی کارهای پر ارزشی انجام داده و آثار تحقیقی متعدد پدیدآورده‌اند در هر چهار دانشگاه بلژیک اکنون زبان‌های ایرانی و پارسی تدریس می شودو شاید از این لحاظ بلژیک تنها کشوری باشد که تدریس زبان پارسی را بلااستثنا به همه دانشگاه‌های خود تعمیم داده است، بهترین نشریه خارجی ایران شناسی اکنون در کشور شما منتشر می‌شود و موزه سلطنتی هنر و تاریخ بروکسل با قریب یک هزار اثر هنری و تاریخی ایرانی خود یکی از بزرگترین مراکز آثار هنر و فرهنگ ایران در اروپا است.
در کشور ما نیز از این لحاظ تاکنون کارهای بسیاری در مورد آشنایی با فرهنگ و تمدن بسیاری در مورد آشنایی با فرهنگ و تمدن کشور شما صورت گرفته و منجمله خیلی از آثار ادبیات شما به فارسی ما ترجمه شده است شک نیست که در آینده این مبادله ثمربخش علمی و فرهنگی به نفع هر دو کشور توسعه خواهد یافت. چند سال پیش که من خوشوقتی دیدار آن اعلیحضرت را در کشور زیبایشان داشتم، اظهار کردم وظیقه اصلی ما این است که بر میراث فرهنگ کهن خود اصلاحات اجتماعی و اقتصادی را که لازمه زندگی مترقیانه جامعه امروزی است بیفزاییم. خوشوقتم که از آن سال تاکنون در هر دو مملکت ما پیشرفت‌های اساسی در این زمینه به دست آمده است و من یقین دارم که مساعی دو کشور ما در آینده نیز در این راهی که راه امروز و راه فردای بشریت است بدون وقفه ادامه خواهد یافت.
اعلیحضرتا
شما از کشوری به سرزمین ما آمده‌اید که دو هزار سال پیش ژول سزار آن را « سرزمین دلیران » نام نهاده بود. اجازه دهید به عنوان رییس کشوری که آن نیز به سنن دیرینه جوانمردی و به تاریخ کهن و انسانی خود مفتخر است مقدم شما و علیاحضرت ملکه را به مملکت ایران تبریک بگویم و شادکامی آن اعلیحضرت و علیاحضرت فابیولا و سعادت و رفاه روز افزون ملت نجیب و مترقی بلژیک را آرزو کنم.
پس از پایان سخنان شاهنشاه سرود ملی بلژیک نواخته شد. آنگاه اعلیحضرت پادشاه بلژیک در پاسخ به سخنان شاهنشاه آریامهر بیاناتی ایراد کرد:[۲]
اعلیحضرتا
از بیاناتی که با نهایت مهر درباره ملت بلژیک و ملکه و خود من فرمودید بسیار سپاسگزارم. این سخنان ما را بی اندازه تحت تاثیر قرارداد. از بدو ورودمان من و ملکه از آنچه که طبیعت به کشور شما ارزانی داشته و آنچه که مردم در آن بوجود آورده‌اند کاملا مجذوب شده‌ایم. هنگامی که هواپیمای ما بر زمین نشست، ما حس کردیم که آن مشرق زمینی که برای نسل‌های فراوان با آن همه جاذبه همراه بوده و جوانی خود ما با رویای آن درآمیخته بوده است، به روی ما آغوش گشوده است. ما اکنون این خاور زمین را چه در فضای شفافی که کوه‌های ایران را دربر گرفته است و چه این کاخ باشکوهی که اکنون در آن از ما پذیرایی می‌کنید، بازیافته‌ایم.
ما این حقیقت را خوب احساس می‌کنیم که در دوره هاییکه از راه آهن، خودرو و هواپیما اثری نبود و هیچ گونه سدای بشری در آرامش فضای لایتناهی طنین نمی‌افکند، هنر ایران پیام بشری خود را به جهانیان عرضه می‌داشت و اعجاز گفتارها و اندیشه آن کاری را انجام می‌داد که نیاز به گذشت فرون بسیار بود تا علم و دانش بتواند نظیر آن را انجام دهد. با وجود جنگ و جدال‌ها و در فراسوی دردهایی که جهان دستخوش آنها بود، اندیشه‌های بزرگ با روح تفاهم به پیشباز یکدیگر شتافته‌اند. سخن پردازان شما از زیبایی‌های آفرینش و لطف زندگی سخن گفته‌اند و در عوض چامه سرایان ما وصف لطافت گل‌های سرخ ایران را کرده‌اند.
پیشرفت‌های صنعتی رفته رفته ارتباطات را آسان تر ساخته است، از فاصله‌ها کاسته شده و پیوندهای ملت‌ها با وجود فاصله‌های جغرافیایی بسیار گسترش یافته است. ایران، که پدر عظیم الشان شما یعنی سازنده بزرگ عصر جدید ایران بدون اینکه از زیبایی‌های باستانی آن چیزی کاسته باشد، آن را به صورت نوینی درآورد، لزوم این نماس‌ها را دریافت و یادآوری این نکته مایه سرفرازای من است که کشور شما از آغاز قرن حاضر برای استقرار این تماس‌ها متوجه کشور من گردید. امروز نهضت بزرگی در زمینه همکاری اقتصادی در سراسر جهان در حال توسعه است، در چارچوب این نهضت، ایران می‌خواهد از منابع و ثروت‌های طبیعی خود در راه صنعتی کردن کشور استفاده نماید. بدین روی، همکاری کنونی دو کشور ما می‌باید به نفع هر دو کشور باز هم توسعه یابد.
اما اعلیحضرتا اگر پروانه بدهید که خیلی صادقانه و خیلی صریح عقیده خویش را بر زبان آورم، بایستی بگویم که آنچه در آستانه این درنگ کوتاه خودم در ایران توجه مرا به خود کشیده است و بیش از هر چیز مرا زیر تاثیر قرار می‌دهد، زیبایی منظره‌های کشور شما و ترقی صنعتی و جاذبه چامه و ادب و جواهرات و کاخ‌ها با همه جلال و شکوه آنها نیست، بلکه توجه همیشگی و ثابتی است که من در آن اعلیحضرت هنگام دیدارهای بی شمار خودمان دریافته‌ام که از آغاز نشستن شما بر تخت شاهنشاهی همواره مهمترین اشتغال خاطر شما بوده است و آن کوشش برای بهبود سطح زندگی ملت ایران و برخوردار کردن افراد آن از حیث بشری بیشتر است. این خطیرترین و والاترین خویشکاری یک پادشاه است و من خوب احساس کرده‌ام که چگونه آن اعلیحضرت این مسولیت را چنین ژرف احساس می‌کنند.
بدین روی از صمیم قلب آرزو دارم که آن اعلیحضرت همایونی به درستی کار بزرگی را که در پیش گرفته‌اند، با موفقیت تمام به انجام برسانند و یقین دارم که دعای خیر ما در این راه بدرقه آن اعلیحضرت و شهبانوی گرامی و همه خاندان شاهنشاهی ایران خواهد بود. تنرستی شاهنشاه و علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی و رفاه روزافزون ملت ایران را از آفریدگار خواهانم.
پس از پایان سخنان پادشاه بلژیک سرود شاهنشاهی نواخته شد.
در روز ۲۷ آبان ماه ساعت ده اعلیحضرت بودوئن پادشاه بلژیک تاج گل باشکوهی بر آرامگاه اعلیحضرت رضا شاه بزرگ پدر ایران نوین نهادند. سپس ساعت ۱۱ و سی دقیقه روسای هیات‌های نمایندگی سیاسی در دربار شاهنشاهی با بانوانشان در کاخ گلستان به پیشگاه اعلیحضرت پادشاه بلژیک و ملکه فابیولا معرفی شدند.
در همین ساعت علیاحضرت ملکه فابیولا از آموزشگاه حرفه‌ای فرح پهلوی وابسته به جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران دیدن کردند. کودک خردسالی دسته گل زیبایی به ملکه فابیولا فراداشت. آنگاه علیاحضرت از بخش‌های گوناگون آموزشگاه بازدید کردند.
ساعت ۱۴ اعلیحضرت بودوئن پادشاه بلژیک و ملکه فابیولا از دانشگاه تهران بازدید کردند.
شبانگاه میهمانی شام از سوی اعلیحضرت بودوئن پادشاه بلژیک و ملکه فابیولا در کاخ گلستان به سرفرازی اعلیحضرت همایون شاهنشاه و علیاحضرت شهبانو برگزار شد. در این میهمانی خاندان شاهنشاهی ایران، هیات دولت، رییس‌های دربار شاهنشاهی و شماری از سفیر کبیران در دربار شاهنشاهی شرکت داشتند.
آیین با شکوه ورزشی در استادیوم امجدیه
۲۸ آبان ماه ساعت ده بامداد اعلیحضرت پادشاه بلژیک از دانشکده افسری دیدن کردند.
۲۸ آبان ماه ساعت یازده و نیم بامداد حسنعلی منصور نخست وزیر و آقای آرام وزیر امور خارجه به پیشگاه اعلیحضرت بودوئن باریافتند.
از ساعت ۱۴ جشن ورزشی جالبی از سوی ورزشکاران تهران در استادیوم ورزشی امجدیه به سرفرازی دیدار پادشاه و ملکه بلژیک از ایران برگزار گردید. والاحضرت شاهپور غلامرضا در کنار اعلیحضرتین خواهند بود. هنگام ورود پادشاه و ملکه بلژیک به امجدیه والاحضرت شاهپوز غلامرضا پهلوی ریاست عالیه کمیته ملی المپیک به پیشباز میهمانان آمدند. در این جشن پس از خواندن سرود خیرمقدم از سوی دختران دبیرستان نمونه دختران، دوشیزگان دبیرستان‌های رضا شاه کبیر و دبیرستان والی اله نصر، دانشجویان دانشکده افسری پلیس و نوآموزان آموزشگاه حرفه‌ای شیر و خورشید سرخ برنامه‌های نرمش جالبی انجام دادند. افراد گردان دوم تیپ گارد شاهنشاهی با تفنگ عملیاتی اجرا نمودند و هم چنین ورزش باستانی به سرپرستی شعبان جعفری انجام گردید. شعبان جعفری گلدان نقره‌ای از سوی ورزشکاران به پیشگاه پادشاه بلژیک فراداشت.
برنامه دختران دبیرستان با حرکات زیبای ورزشی
ورزشکاران باشگاه جعفری ورزش باستانی انجام می‌دهند
شعبان جعفری در پیشگاه پادشاه بلژیک
میهمانی نخست وزیر حسنعلی منصور
از ساعت ۲۰ از سوی حسنعلی منصور نخست وزیر میهمانی در کاخ وزارت امور خارجه در پیشگاه شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو به افتخار اعلیحضرت پادشاه و ملکه بلژیک برگزار شد که در آن هیات دولت، پایوران و فرنشینان و رییس هیات‌های نمایندگی در دربار شاهنشاهی نیز دعوت داشتند.
دیدار از اسپهان و شیراز
آدینه ۲۹ آبان ماه شاهنشاه و شهبانو به همراه پادشاه و ملکه بلژیک برای سه روز رهسپار اسپهان و شیراز شدند.
۳۰ آبان ماه ساعت ده بامداد شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو به کاخ مرمر وارد شدند و به همراه اعلیحضرتین میهمانان گرامی ایران به فرودگاه مهرآباد رفتند. ساعت یازده بامداد هواپیما از باند فرودگاه مهرآباد به سوی اسپهان پرواز درآمد. در فرودگاه مهرآباد هیات دولت، رییس‌های دربار شاهنشاهی و شماری از پایوران سیاسی و سفیران کبیر در دربار شاهنشاه به پسواز اعلیحضرتین آمده بودند.
در فرودگاه اسپهان مهندس پارسا استاندار اسپهان، فرماندهان نظامی، فرنشینان اداری و نمایندگان مردم از شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو و پادشاه و ملکه بلژیک پیشباز کردند. مهندس پارسا خوش آمد گفت و فرمانده نیروی جنوب گزارش نظامی به آگاهی همایونی رساند. آنگاه آیین احترامات نظامی انجام یافت و دختر خردسالی دسته گل‌هایی به پیشگاه علیاحضرت شهبانو و ملکه فابیولا فراداشت. سپس اعلیحضرتین و میهمانان گرامی با خودروی رو باز رهسپار « میدان شاه » شدند، در راستای جاده مردم اسپهان با ابراز احساسات بی همانندی ورود اعلیحضرتین و میهمانان ایران را گرامی داشتند. آنگاه اعلیحضرتین و میهمانان از مسجد شاه و مسجد شیخ لطف الله و عالی قاپو دیدن نمودند. اعلیحضرت پادشاه بلژیک هنگام بازدید از مسجد شاه گفت که او تاکنون چنین آثار هنری با شکوهی ندیده بوده است.
اعلیحضرتین و پادشاه و ملکه بلژیک در میان مردم در میدان نقش جهان
علیاحضرت فیلمبرداری می کنند
اعلیحضرتین و میهمانان
اعلیحضرتین و میهمانان در تخت جمشید
شنبه ۳۰ آبان ماه ساعت یازده اعلیحضرتین و میهمانان پس از بازدید از آثار باستانی اسپهان با هواپیما وارد فرودگاه شیراز شدند. در فرودگاه استاندار و پایوران برجسته شیراز از اعلیحضرتین پیشباز نمودند و سپس اعلیحضرتین رهسپار تخت جمشید شدند.
۱ آذر ماه برنامه بازدید از منطقه عشایر نشین فارس می‌باشد. بامدادان اعلیحضرتین و میهمانان گرامی ایران برای بازدید از چگونگی زندگی عشایر فارس به جادرهای عشایری در حسین آباد ۱۳ کیلومتری شیراز وارد شدند. در این چادرهای عشایری که کدخدایان عشایر اسکان یافته بودند، اعلیحضرتین و میهمانان ارجمندشان با گرم‌ترین احساسات پرشور عشایر فارس روبرو شدند. رییس آموزش عشایری ورود اعلیحضرتین و میهمانان گرامی را خوش گفت، آنگاه شاهنشاه آریامهر از برابر صف عشایر گذشتند و درباره چگونگی زندگی عشایر پرسش‌هایی فرمودند. اعلیحضرتین و میهمانان ناهار را در چادرهای عشایری خوردند و ساعتی پس از آن رهسپار فرودگاه شیراز شدند و به تهران بازگشتند.
شاهنشاه آریامهر دیوان حافظ به ملکه فابیولا پیشکش می کنند
شاهنشاه و پادشاه و ملکه بلژیک در میان عشایر فارس
۲ آذر ماه پادشاه و ملکه بلژیک از کوی کن و کارخانه پارچه بافی "جهان چیت" دیدن کردند و سپس به موزه ایران باستان رفتند. بازدید از موزه ایران باستان از ساعت ۱۵ و سی دقیقه تا ساعت ۱۶ و سی دقیقه به دراز کشید. در پایان زوج سلطنتی دفتر یادبود موزه را دستینه کردند. در این روز اعلیحضرت بودوئن و ملکه فابیولا از موزه جواهرات سلطنتی در بانک مرکزی دیدن کردند. این بازدید نیز یک ساعت ره درازا کشید و ساعت ۱۷ و سی دقیقه پس از دستینه کردن دفتر یادبود موزه، اعلیحضرتین رهسپار کاخ گلستان شدند.
روز سوم آذر ماه اعلیحضرت بودوئن و ملکه فابیولا که یک هفته میهمان شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو بودند ساعت ۲۱ از تهران به سوی بلژیک پرواز کردند.