ترازنامه بانک ملی ایران در عصر رستاخیز ۲۲ تیر ماه ۲۵۳۵ شاهنشاهی
| رضا شاه پهلوی - ایران نوین | درگاه رضا شاه پهلوی | انقلاب مشروطه - یک پارچگی کشور ایران از سوی رضا خان سردار سپه وزیرجنگ |
ترازنامه بانک ملی ایران در عصر رستاخیز ۲۲ تیر ماه ۲۵۳۵ شاهنشاهی
چهل و هفتمین مجمع عمومی سالانه بانک ملی ایران با حضور آقایان هوشنگ انصاری وزیر امور اقتصادی و دارایی، دکتر عبدالمجید مجیدی وزیر مشاور و رئیس سازمان برنامه و بودجه، دکتر منوچهر تسلیمی وزیر بازرگانی، اعضای شورای عالی، هیأت نظار و هیأت عامل بانک ملی ایران، روز سه شنبه بیست و دوم تیر ماه ۲۵۳۵ تشکیل گردید. در این اجلاس آقای سید مرتضی ویشکایی برای مدت سه سال دیگر به عضویت شورای عالی و آقایان جواد سعیدی فیروزآبادی، خسرو طباطبایی دیبا، محمود معدل و علی مستوفی مجدداً برای مدت یک سال به عضویت هیأت نظار بانک ملی ایران انتخاب شدند. هیأت عامل بانک ملی ایران به استحضار مجمع عمومی رسانید که بانک ملی مفتخر است که در پنجاهمین سال شاهنشاهی پهلوی ترازنامه درخشان سال ۲۵۳۴ خود را که از هر جهت نمایانگر فعالیت‌های سازنده و مثمر مؤسسه‌ای است که موجودیت خود را مرهون سلطنت افتخارآفرین خاندان پهلوی است تقدیم می‌دارد. رضاشاه کبیر با تأسیس بانک ملی ایران به دخالت‌های استعماری بیگانگان در امور بانکداری، پولی و مالی ایران خاتمه دادند و استقلال اقتصادی کشو را پایه‌گذاری فرمودند. پیش از تأسیس بانک ملی، جریان بانکداری و امور مالی و اقتصادی کشور ما عملاً در چنگال دو بانک شاهی و استقراضی روس بود که هر یک به نحوی سیاست‌های استعماری کشورهای متبوع خود را اعمال می‌کردند و از طریق حکومت و نظارت بر امور مالی و پولی کشور، در تعیین خط مشی‌های سیاسی مملکت، قدرت و نفوذ بسیار داشتند. رضاشاه کبیر که آگاهانه استقلال اقتصادی را یکی از ارکان اساس استقلال ملی می‌دانستند، با پایمردی و پی‌گیری بسیار به این وضع نابسامان خاتمه دادند و تأسیس بانک ملی ایران را خواستار شدند و بالاخره این آرمان ملی را که تا آن زمان آرزویی محال به نظر می‌رسید، تحقق بخشیدند و در بیستم شهریور ماه ۲۴۸۷ (۱۳۰۷) با این جملات تاریخی رسماً بانک ملی را افتتاح فرمودند:
- «تأسیس بانک ملی ایران یکی از آرزوهای دیرینه ملت من بوده است که متأسفانه در سوابق ایام عملی نمودن این آرزو دچار موانع و حوادث گشته و تا امروز به عهده تعویق افتاده بود.» بانک ملی ایران در دوران سلطنت شکوهمند شاهنشاه آریامهر، با همه فراز و نشیب‌های سیاسی و اجتماعی، رسالت خود را آگاهانه دنبال نمود و پس از انقلاب هستی‌ساز ایران با درک اصول سازنده این جهش بزرگ ملی، خدمات خود را به نحوی چشمگیر و همه جانبه گسترد داده و کوشش نمود با دریافت دقیق منویات والای شاهنشاه آریامهر در خدمت به صنعت، کشاورزی، امور عمرانی و ایجاد تسهیلات برای مردم، پیوسته خادمی پیشرو و خدمتگزاری صادق باشد.
هم اکنون بیش از ۱۷۰۰۰ نفر کارکنان بانک ملی ایران در ۱۶۰۰ واحد این بانک در اقصی نقاط ایران و بسیاری از مراکز تجاری جهان، در خدمت مردم هستند و کوشش دارند در عصر رستاخیز همگام با روند سریع ایران در زمینه‌های ملی و بین‌المللی، به کسب افتخارات بیشتر برای مؤسسه‌ای که در واقع نشانه بارز خدمات خاندان پهلوی است، نایل آینده و هر چه بیشتر در عرضه خدمات نوین و نافع بانکی، به ملت ایران اهتمام ورزند. در سال مورد گزارش فعالیت‌های اعتباری بانک ملی ایران با گسترش هر چه بیشتر ادامه یافت و با تغییراتی که بانک ملی ایران در روال و روش اعتبارات خود داد موفق شد سهم بزرگی در پیشبرد صنعتی شدن کشور نصیب خود سازد و تمام صنایع بزرگ از کمک‌های بی‌دریغ بانک ملی ایران بهره‌مند شوند. به همین منظور بانک ملی ایران فعالیت‌های اعتباری خود را در سال گذشته در سطح گسترده‌تری در جهت بالا بردن تولید و اشتغال و افزایش صادرات و رونق بخشیدن به بخش‌های مختلف اقتصادی ادامه داد و برای تحقق این هدف مراقبت لازم به عمل آورد تا اعتبارات بانک بر اساس ارجحیت‌ها و اولویت‌های مورد نظر، به متقاضیانی اعطا شود که در امر تولید و بازرگانی داخلی و خارجی مؤثر بوده‌اند. در سال ۲۵۳۴ همکاری‌های بانک ملی ایران با سازمان‌های مختلف کشور ادامه یافت و میزان وام‌های پرداختی به صنایع کوچک از محل وجوه امانی وزارت اقتصاد و تسهیلات کشاورزی از محل وجوه بانک توسعه کشاورزی و بانک ملی قابل توجه بوده است.
در سال مورد گزارش به منظور بسط و توسعه بیشتر صنایع کوچک و گسترش آن در سراسر کشور و با توجه به سیاست کلی دولت برای جلوگیری از تمرکز اینگونه صنایع در مرکز، اعتبارات قابل ملاحظه‌ای در اختیار سرپرستی‌های بانک ملی در مراکز استان‌ها قرار داده شد و تسهیلات لازم در اختیار صاحبان صنایع کوچک قرار گرفت که این اقدام هدر بهبود وضع کارگاه‌های صنعتی و توسعه و تکمیل این قبیل صنایع سهم بسزایی داشته است. در سال ۲۵۳۴ پس از صدور فرمان همایونی برای تعیین و تثبیت قیمت‌ها و توزیع صحیح کالا و مبارزه با گران‌فروشی، دولت اقدامات پی‌گیری به عمل آورد و با اجرای این فرمان افرادی که دیگر نمی‌توانستند از سود بی‌تناسب بهره‌مند شوند، مشکلاتی در بازار ایجاد نمودند که در کاهش سرعت معاملات تأثیر داشت. در نتیجه کارخانه‌ها قادر نبودند تولیدات خود را به فروش برسانند و داد و ستد از صورت عادی خارج شد. لذا برای جلوگیری از هرگونه پیش‌آمدی که احتمالاً به رکود بازار منجر شود بانک ملی با همکاری بانک مرکزی ایران کمک‌های مالی خود را به کارخانه افزایش داد بطوری که بازار صورت عادی داد و ستد خود را بازیافت.
برابر آمار چاپ شده در ترازنامه بانک ملی ایران اعتبارات و وام‌های اعطایی این بانک که در ظرف سال ۲۵۳۳ حدود ۳۵ میلیارد ریال بالا رفته بود در سال گذشته ۹۰ میلیارد ریال بالا رفت که به جمع اعتبارات بانک اضافه شد و جمع کل اعتبارات و وام‌های اعطایی بانک ملی ایران در پایان سال گذشته به ۲۶۰۰۹۹ میلیون ریال رسید که نسبت به سال ۲۵۳۳ حدود ۵۲ درصد افزایش داشته است. بانک ملی ایران با تکیه بر اعتماد عمومی و به منظور کمک به اجرای برنامه‌های تولیدی و عمرانی کشور در دوران انقلاب و عصر رستاخیز، با در نظر گرفتن تسهیلات لازم برای بخش‌های مختلف، در جمع‌آوری سپرده‌ها فعالیت خود را ادامه داد بطوری که جمع سپرده‌های اشخاص از قبیل سپرده‌های دیداری، پس‌انداز و سپرده‌های مدت‌دار در پایان سال ۲۵۳۴ به ۳۰۵۶۱۹ میلیون ریال رسید که نسبت به سال پیش در حدود ۲۳ درصد افزایش یافته است. در زمینه آشنا ساختن مردم با مزایای پس‌انداز و جمع‌آوری سپرده‌های کوچک به منظور تسهیل اجرای برنامه‌های اقتصادی، بانک ملی ایران پیوسته کوششی مستمر داشته است.
شمار حساب‌های پس‌انداز بانک ملی ایران با توجه به مزایایی که برای این حساب‌ها در نظر گرفته شده است، هم اکنون به مرز ۵ میلیون حساب رسیده که با توجه به جمعیت کشور نشان دهنده موفقیت این مؤسسه در ترغیب مردم به جمع‌آوری اندوخته‌های خود و آشنایی آنان با ثمرات پس‌انداز است. مانده حساب‌های پس انداز بانک ملی ایران در پایان سال ۲۵۳۴ به ۱۰۸۹۱۴ میلیون ریال رسید که افزایش آن نسب به سال ۲۵۳۳ رقم قابل ملاحظه ۳۲۶۶۴ میلیون ریال را نشان می‌دهد. بانک ملی ایران علاوه بر خدمات معمول خود در سال‌های اخیر به عرضه خدماتی نوین پرداخته که هر یک به نوعی در سازندگی امور اجتماعی، تسریع در انجام سیاست‌های ملی و رفع نیازمندی‌های مردم ثمربخش بوده است. از آن جمله می‌توان وام‌های مربوط به امور کشاورزی و دامداری، وام‌های پرداختی به صاحبان صنایع کوچک، خدمات روزافزون بانک کارگشایی، مشارکت و سرمایه‌گذاری در مؤسسات عام‌المنفعه، انجام امور دولتی به نمایندگی از طرف بانک مرکزی، فروش سفته و برات و بارنامه پرداخت حقوق کارکنان دولت، دریافت وجوه آب، برق، تلفن، جرائم رانندگی، مالیات، عوارض شهرداری، عوارض گذرنامه، پرداخت کمک هزینه‌های تحصیلی مختلف دولتی به دانشجویان در سطح کشور و قبول وکالت در انجام بسیاری از امور اداری و حقوقی را نام برد.
بانک ملی ایران در دوران انقلاب شاه و ملت به منظور هماهنگی با مؤسسات اقتصادی و بانک‌های بزرگ جهان از پیشرفته‌ترین وسایل تکنیکی و سیستم‌های نوین بانکداری استفاده نموده و در جهت بهداشت، تهیه مسکن و سایر امور رفاهی هفده هزار نفر کارکنان خود، اقدامات ارزنده‌ای به عمل آورده است. با وجود گسترش شبکه واحدهای بانک ملی در سراسر کشور، افزایش حجم عملیات بانکی و سایر عواملی که موجب افزایش هزینه‌های بانک می‌گردد، درآمد بانک ملی طی پانزده سال اخیر مرتباً افزایش یافته است. درآمد کل بانک در سال ۲۵۳۴ به ۴۸۸ر۳۵ میلیون ریال رسید که با مقایسه با رقم مشابه سال ۲۵۳۳ مبلغ ۶۲۰ر۱۰ میلیون ریال یعنی ۴۳ درصد افزایش نشان می‌دهد. در سال مورد گزارش سود ویژه بانک پیش از کسر مالیات به رقم ۵۱۶ر۶ میلیون ریال رسید که این رقم نسبت به سال پیش ۷۰۴ر۱ میلیون ریال یعنی حدود ۳۶ درصد فزونی داشته است.
بانک ملی ایران همواره کوشش داشته است که به موازات افزایش حجم معاملات خود، منافع عادلانه و قابل توجهی برای مشتریان خویش در نظر گرفته و در حفظ منافع مالی آنان کوشا باشد. بدین سبب هر ساله ارقام بهره و کارمزد پرداختی بانک ملی ایران افزایش قابل ملاحظه‌ای را نشان می‌دهد. در سال ۲۵۳۴ با توجه به گسترش همه‌جانبه فعالیت‌های بانک ملی جمع بهره و کارمزد پرداختی به ۱۷۴۵۴ میلیون ریال رسید که نسبت به رقم مشابه سال پیش از ۱۱۹۳۹ میلیون ریال بوده است. معادل ۵۱۵ر۵ میلیون ریال یعنی ۴۶ درصد افزایش داشته است. بانک ملی ایران به منظور تعمیم خدمات اقتصادی و بانکی در نقاط مختلف کشور و آشنا ساختن مردم به ارزش و مزایای خدمات بانکی، در سال مورد گزارش نیز سیاست همیشگی خود را در جهت گسترش شبکه بانکی تعقیب کرد و اقدامات ارزنده‌ای در جهت ایجاد تسهیلات لازم در کلیه امور اقتصادی و پولی درسطح کشور انجام داد.
در سال ۲۵۳۴ شاهنشاهی شمار کل واحدهای بانک ملی ایران به ۱۵۷۸ واحد رسید و تعداد ۱۴۲ واحد جدید به واحدهای بانکی اضافه شد که به این ترتیب خدمات بانک ملی ایران در سطح وسیع‌تری در اختیار همگان قرار گرفت. هم اکنون در سراسر کشور کلیه طبقات مردم از کشاورزان و کارگران و تا بازرگانان و کارکنان دولت، صاحبان صنایع و بطور کلی عموم گروه‌های اجتماعی از خدمات بانک ملی ایران برخوردار هستند و کوشش این مؤسسه پیوسته متوجه فراهم ساختن تسهیلات بهتر بانکی و مزایای بیشتر برای مردم ایران است. افزایش واحدهای بانک ملی ایران بر مبنای اصولی صحیح، آماری دقیق و با توجه به حجم معاملات و نیازمندی‌های مردم در هر منطقه در نظر گرفته شده است. در سال ۲۵۳۴ توسعه خدمات ماشینی و استفاده از روش‌های جدید در امر بهره‌برداری از سیستم‌های کامپیوتری دنبال شد.
در سال مورد گزارش برنامه ماشینی کردن انواع حساب‌ها و خدمات بانکی در واحدهای مختلف بانک ادامه یافت و حساب‌های ۸۴ واحد دیگر بانک ملی ایران در سراسر کشور با کامپیوتر انتقال داده شد. در سال گذشته با استفاده از شبکه «ماکروویوی» ماشین‌های کد نگار مغناطیسی در شعبه‌های کرمان، اراک، قم و کاشان نصب و مورد بهره‌برداری قرار گرفت. در بهمن ماه سال گذشته اولین کامپیوتر در حسابگری منطقه خوزستان نصب و بهره‌برداری از آن شروع شد و بزودی حساب‌های کلیه شعب بزرگ واقع در استان خوزستان زیر پوشش کامپیوتر قرار خواهد گرفت و خدمات آن‌ها بوسیله کامپیوتر انجام خواهد شد. همچنین مقدمات نصب ماشین‌های کامپیوتر در شعبه مشهد به منظور ماشینی کردن انواع حساب‌ها و خدمات بانکی واحدهای استان خراسان فراهم گردیده است.
برای گسترش و همگانی ساختن خدمات ماشینی و تسریع در انجام امور مشتریان در سال ۲۵۳۴ تعداد واحدهای ماشینی شده در تهران به ۳۰۵ واحد رسید که ۳۰ درصد نسبت به سال ۲۵۳۳ فزونی یافته است و در شهرستان‌ها نیز تعداد واحدهایی که به سیستم کامپیوتر مجهز شده است به همین نسبت افزایش داشته است که نمایانگر گسترش انواع خدماتی است که وسیله کامپیوتر انجام شده و امید می‌رود در سال‌های آینده در سطح وسیع‌تری ادامه یابد. سیاست بانک ملی ایران به عنوان یک مرکز مهم اقتصادی در گسترش شبکه بانکی در وهله اول هماهنگ کردن نوع خدمات با نیازمندی‌ها و احتیاجات عامه مردم و سپس توسعه فعالیت‌های اقتصادی کشور در سطح جهانی است.
بانک ملی ایران برای ایجاد تسهیلات لازم در امور بازرگانی خارجی، دانشجویان، مسافران و جهانگردان واحدهای خود را در مراکز عمده تجاری جهان مستقر نموده است و هم اکنون در لندن، پاریس، هامبورگ، مونیخ، فرانکفورت، توکیو، هنگ کنگ، نیویورک، جده، بحرین، شارجه، ابوطبی، دبی و مسقط دارای ۲۵ واحد است که کلیه امور بانکی مشتریان را انجام می‌دهند و مقدمات تأسیس نمایندگی مسکو، شبه قاهره، شعبه‌العین در امارت ابوظبی و شعبه صلاله در سلطان نشین عمان فراهم گردیده است. نیروی انسانی پیشرفته و متخصص در کارآزموده ضروری‌ترین سرمایه هر مؤسسه‌ای است و بانک ملی ایران از ابتدای تأسیس قسمتی از کوشش خود را برای این منظور بکار برده است.
در سال ۲۵۳۴ شاهنشاهی مجموعاً ۲۷۴ نفر از کارکنان بانک در دوره‌های مختلف کارآموزی شرکت کردند و با امور مختلف بانکی، مدیریت، معاونت، رشته‌های تخصصی ارزی و ریالی و تحویلداری آشنا شدند. ۱۷۷ نفر برای تحصیل در مؤسسه علوم بانکی و سایر دانشکده‌ها مشغول تحصیل شدند و جمعاً ۱۶۲ نفر در دوره‌های دوساله داخلی بانک پذیرفته و ۲۰ نفر از کارکنان بانک برای کارآموزی در بانک‌های مختلف به خارج از کشور اعزام شدند. در همین سال ۶ نفر از کارکنان بانک در سمینارهای بانکداری ممالک مختلف شرکت کردند و ۷۸ نفر از رؤسای ادارات، رؤسای سرپرستی‌ها و رؤسای شعب بانک ملی ایران، در سمینار رؤسای شعب شرکت نمودند.