بیانات اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی شاهنشاه ایران هنگام باریابی نمایندگان مجلس سنا ۲۲ بهمن ماه ۱۳۳۶

برنامه عمرانی دوم

اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر بزرگ ارتشتاران سخنرانی‌های محمدرضا شاه پهلوی آریامهر سال ۱۳۳۶ خورشیدی تازی

بیست و پنجمین سال شاهنشاهی اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر/ سال ۱۳۳۶

بیانات اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی شاهنشاه ایران هنگام باریابی نمایندگان مجلس سنا ۲۲ بهمن ماه ۱۳۳۶

از تاریخی که آخرین ملاقات ما دست داد، اتفاق فوق‌العاده‌ای رخ نداده، مگر تشکیل جلسه کنفرانس پیمان بغداد در آنکارا و مذاکراتی که در این کنفرانس صورت گرفت. گویا وزیر امور خارجه آقایان را در جریان مسائل مربوط به این کنفرانس قرار داده‌اند. این مذاکرات البته دنبال می‌شود.

مطلبی را خواستم امروز خاطرنشان سازم که شاید بعضی اوقات توهماتی پیدا می‌شود مبنی بر اینکه چون مملکت ایران داخل پیمان بغداد است، چرا متحمل مخارج نظامی فوق‌العاده شده‌است؟ این مطلب از یک طرف البته صحیح است، یعنی ممکن بود ما بگوییم که ما وارد پیمان نیستیم و اصولاً تصمیم به دفاع از مملکت در برابر تعرض و تجاوزی که به خاک ما بشود نداریم. البته در این صورت ممکن بود از داشتن قوای نظامی و دفاعی کشور صرفنظر کنیم و به داشتن افراد پلیس و ژاندارم و چند هواپیما و تعداد مختصر اسلحه برای حفظ امنیت داخلی قناعت نماییم و به این ترتیب امنیت داخلی را در زمان صلح نگاه داریم. اما در چنین وضعی باید می‌گفتیم که ایران در صورت تجاوز از دفاع مملکت خود به کلی صرفنظر می‌نماید و این امر مغایر استقلال‌طلبی و حفظ تمامیت و حاکمیت ملی است و بنابراین هرگز عملی نیست، چنانکه کشورهای بی‌طرف مثل سوئیس هم چنین نمی‌کنند. ملاحظه نمایید سوئیس و سوئد چند درصد درآمد مملکت خود را خرج قوای دفاعی و نظامی می‌کنند؟ در سال ۱۹۴۸ که در سوئیس بودم ۵۰ درصد بودجه کشور را خرج قوای نظامی می‌کردند و حالا این رقم اگر بیشتر نشده‌باشد، مسلماً کمتر نیست. سوئیس مملکتی است که سال‌ها بلکه بیش از یک قرن است این سیاست را دنبال می‌کند و در عین بی‌طرفی، یکی از قوی‌ترین ارتش‌های دنیا را اداره می‌کند. خود سوئیسی‌ها عقیده دارند که اگر در جنگ گذشته بی‌طرفی خود را حفظ کرده‌اند، برای همین تجهیزات نظامی بود و اعلام کرده‌بودند که در صورت تجاوز به سوئیس، فردفرد مردم از کشور خود دفاع خواهندکرد. همین طور است وضع سوئد که دارای بهترین اسلحه و تجهیزات می‌باشد و کارخانجات اسلحه‌سازی آنها معروف است، کما اینکه سابقاً خود ما از سوئد اسلحه خریداری می‌نمودیم، و پیوسته سعی دارند با بهترین تسلیحات مدرن مجهز باشند. مقصودم این است که ما اگر هم وارد پیمان بغداد نمی‌شدیم، حتماً مثل هر مملکت مستقلی باید سعی می‌کردیم وسایل دفاعی را فراهم کنیم و مخارج نظامی ایران لااقل پنج شش و حتی هفت برابر مخارج فعلی می‌شد.

درآمد کل مملکت را اخیراً مطالعه می‌کردم، به این نتیجه رسیدم که در حدود چهل‌ میلیارد ریال می‌شود، بدون در نظر گرفتن دخل و خرج بعضی از بنگاه‌های مستقل مثل شرکت ملی نفت و مؤسسه راه‌آهن و بیمه‌های اجتماعی. همچنین بدون در نظر گرفتن معافیت‌های گمرکی ادارات دولتی، که اگر تمام آنها را در نظر بگیریم، درآمدهای مملکتی از رقم پنجاه‌ میلیارد ریال تجاوز می‌کند و اگر این رقم درآمد کل مملکت را در نظر بگیریم فقط ۱۷ درصد آن صرف قوای دفاعی مملکت می‌شود، در صورتی که در سوئیس پنجاه درصد و در پاکستان همسایه ما هفتاد درصد و در ممالک مصر و سوریه درست نمی‌دانم چند درصد، ولی گویا در آنجا هم رقم درشتی است.

تضمینی که ما با شرکت در پیمان بغداد به دست آورده‌ایم با وجود تمام دلتنگی و عدم رضایتی که به لحاظ عدم توجه کافی نسبت به مملکت خود داریم، معهذا مصلحت کشور خود را در ورود به این پیمان و این قبیل تضمینات سیاسی و نظامی می‌دانیم، و امیدواریم دوستان خارجی ما نیز متوجه شوند که ایران مهمترین کشور سوق‌الجیشی و در حقیقت دروازه خاورمیانه و استحکام و قدرت این مملکت در واقع ضامن صلح این منطقه است و ما یقین داریم که دوستان ما متوجه هستند و می‌فهمند و اذعان دارند، ولی آنها مطالبی دارند که وقتی عنوان می‌کنند، ما ناچار به سکوت هستیم. می‌گویند آیا مالیات دهنده ایرانی تا حدودی که قانون معین کرده‌است مالیات خود را پرداخته که ما اضافه بر آن را در صورت لزوم تأمین نماییم؟ اینجا است که انسان در دادن جواب معطل می‌ماند، زیرا دستگاه‌های وصول مالیاتی ما مرتب نیست و متأسفانه هستند افرادی که راه فرار از مالیات دادن را بلد هستند و حق مملکت را نمی‌پردازند. از طرف دیگر معافیت‌های زیاد داریم. خیلی از شرکت‌ها و مؤسساتی که به وجود می‌آیند، مثل کارخانجات صنعتی تا چند سال از پرداخت مالیات معاف هستند. از مستغلات جدید تا چند سال مالیات گرفته نمی‌شود. البته ما می‌خواهیم که صنایع کشور تشویق شوند و به منظور خانه‌سازی و پایین آمدن کرایه‌خانه مستغلات جدید را تا مدتی معاف ساخته‌ایم، ولی همه اینها موجب نکث عایدات می‌شود. حالا دولت مشغول مطالعه است که برای مالیات‌های مستقیم فکری بکند و مالیات املاک مزروعی و مستغلات را تحت اصول صحیحی درآورد. موقعی که این لوایح مالیاتی تقدیم مجلسین خواهدشد، به آقایان تذکر خواهم داد که یک دفعه هم ما دست و بال دستگاه مجریه را در انجام نظریاتشان باز بگذاریم. قانونی که می‌خواهند و اختیاراتی که برای اجرای قوانین احتیاج دارند، به خصوص اینکه مطالعات بسیار در اطراف آن کرده‌اند، به آنها بدهیم تا بهانه‌ای در اجرای قانون نداشته باشند و نگویند قانونی به مجلس بردیم ولی آنقدر پر و بال آن را شکستند و تغییر دادند که به کلی تغییر ماهیت پیدا کرد و نتیجه آن در اجرا به صورتی غیر مطلوب درآمد. متأسفانه این بهانه برای ما همیشه موجود است که قانونی برای مالیات بر درآمد به مجلس رفته، ولی با شکل و قیافه دیگر از مجالس مقننه بیرون آمده‌است.

در لوایح جدید حتی پیش‌بینی خواهدشد که اگر اشخاص مالیات ندهند به حبس بروند. این مطلب تازه‌ای نیست، در امریکا که مهد آزادی و تمدن است، همین عمل می‌شود، حالا چه عیب دارد که در کشور ما هم چنین قانونی بگذرد و دو سه نفر فرار کننده از مالیات به حبس بروند تا انشاءالله این وضع اصلاح شود و دولت بتواند حق خود را وصول نماید؟ بدیهی است به موازات این قانون دستگاه‌های ادارات هم باید اصلاح شوند. بایستی سعی کنیم عناصری که خوب نیستند هر چه زودتر عوض شوند و کنار بروند. لایحه سازمان اداری یکی از لوایح مهمی است که الان در مجلس مورد مطالعه است. بالاخره سازمان اداری ما با اصول امروزی باید تطبیق کند و سازمان‌هایی به وجود آیند که خدمتگزار جامعه و مفید به حال ملت و مملکت باشند. در این راه باید منتهای کوشش را مبذول داشت. شاید در آینده نزدیک انشاءالله موفق شدیم چنین تشکیلاتی را که آرزوی افراد اصلاح‌طلب کشور می‌باشد، به وجود آوریم و حتی‌المقدور سعی کنیم به این نتیجه مطلوب برسیم.

امیدواری ما به آینده زیاد است. کارهای سازمان برنامه کم‌کم در شرف رسیدن به نتیجه است و اثرات آن ظاهر می‌شود. اضافه بر کارهای سازمان برنامه، افراد فعال کشور را تشویق و تأیید می‌کنیم تا سرمایه‌های داخلی و خارجی در کشور به کار افتد و سطح زندگی مردم بهبود حاصل کند. اکنون هفتصدمیلیون تومان پشتوانه اسکناس را در راه اصلاح صنعت و کشاورزی گذارده‌ایم. در قسمت صنعتی، بانک‌های معتبر خارجی آمده‌اند و عموم مردم و سرمایه‌داران می‌توانند در تأسیس بانک مشارکت کنند و در نتیجه، هم از تجربیات آنها بهره‌مند می‌شویم و هم سرمایه‌های خارجی در ایران به کار می‌افتد. بدیهی است وقتی این کارها صورت گرفت، تولیدات داخلی کشور از لحاظ فلاحت و صنعت توسعه و ترقی خواهدیافت، ثروت تولید می‌شود و این ثروت از روی عدالت تقسیم می‌گردد و بالنتیجه سطح زندگی مردم را بالا خواهدبرد و به خزانه دولت هم با پرداخت مالیات کمک‌های شایان خواهدشد.

آینده ایران نه فقط به عقیده من، بلکه به عقیده هر فرد بصیر و مطلعی درخشان است. اگر آقایان مقالات مفصل اقتصادی را که گاهی در مطبوعات خارجی چاپ می‌شود مطالعه نمایند، توجه خواهندکرد که وضع کنونی ایران چقدر جالب توجه است. آنها تمام امکانات را تشریح می‌کنند و آینده ایران را نشان می‌دهند و می‌بینید که چگونه مثل مور و ملخ برای گرفتن کارهای مختلف به این مملکت ریخته‌اند، برای اینکه می‌دانند آتیه ایران درخشان است و ثبات و آرامش موجود ایران باعث استحکام وضع کشور گردیده و آنان را به آینده امیدوار و مطمئن ساخته‌است.

این مطالب کلی بود، که فکر کردم ذکرش بد نباشد. البته جزئیات امور زیاد است که ما باید اوقات خود را صرف اصلاح و رسیدگی به آن جزئیات سازیم و دقیقه‌ای از آنها منفک نباشیم و از این فرصت‌های مناسب حداکثر استفاده را برای پیشرفت و عظمت کشور بنماییم.