بیانات اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی شاهنشاه ایران در نشست هیات دولت ۱ آذر ماه ۱۳۳۸
| برنامه عمرانی دوم | اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر بزرگ ارتشتاران | بیست و پنجمین سال شاهنشاهی اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر/ سال ۱۳۳۸ |
۱ آذر ۱۳۳۸
از بیانات شاهنشاه در جلسه هیأت دولت
موضوع میزان زمین زراعتی که یک نفر می‌تواند داشته‌باشد، یکی از مواد دقیق و حساس لایحه اصلاحات ارضی است. این میزان باید به مقداری باشد که یک نفر بتواند آن را به شخصه اداره و آباد نماید. به علاوه با در نظر گرفتن وضع هر منطقه، این مقدار در نقاط مملکت باید مختلف باشد. برای تملک اراضی مکانیزه هم باید شروطی قائل شوید که از جمله آنها آبادکردن تمام آن اراضی با اصول مکانیزه باشد، و الا اگر یک نفر بخواهد مقدار زیادی از اراضی را با گذاشتن یک موتور آب و امثال آن به عنوان مکانیزه‌کردن نگه دارد و گوشه‌ای از آن را مکانیزه کند، قبول این امر نقص غرض است و نظر ما را تأمین نمی‌کند، زیرا ما تصمیم گرفته‌ایم که هر کس آن مقدار زمین داشته‌باشد که بتواند آن را آباد کند و از تمام آن بهره‌برداری نماید.
حالا که ما می‌خواهیم اراضی زراعتی ایران را از حال استثمار خارج کنیم و قیودی را که در اثر آن به وجود آمده از بین ببریم، باید در لایحه تنظیمی تمام پیش‌بینی‌های لازم بشود و تمام نکات مهم قید گردد که جای ابهامی باقی نماند. مثلاً در این لایحه چرا این طور حق داده شده‌است که هر یک از اولاد مالک هم بتواند سیصد هکتار نگه دارد؟ فرض کنیم یک نفر ده اولاد داشته‌باشد. آنها مالک سه‌هزار هکتار خواهندشد و این خلاف منظور ما خواهدبود که می‌خواهیم مالکیت‌های بزرگ را خرد کنیم و از بین ببریم. گذشته از این، اینگونه اشخاص هیچ یک به امر زراعت نمی‌پردازند. در این ماده باید دقت بیشتری بشود.
پرداخت بهای املاک به مالکین و دریافت اقساط از زارعین نیز باید کمی طولانی‌تر باشد که زارعین هم بتوانند در همان مدت اقساط خود را بپردازند. نکته دیگر این است که قیمت زمین باید روی مالیات تعیین شود.
در موضوع توسعه مدارس حرفه‌ای، هر چند اقداماتی به عمل آمده، ولی این اقدامات یک‌هزارم منظور ما را هنوز تأمین نکرده‌است. وزارت فرهنگ با توسعه این مدارس باید جواب کلیه احتیاجات مملکت، یعنی تمام طبقات را بدهد. امروز حتی برای آشپزی و پیشخدمتی گذراندن دوره فنی یا کلاس اختصاصی لازم است. مخصوصاً باید در نظر داشته‌باشید که مدارس حرفه‌ای دختران هم توسعه پیدا کند و کلاس‌های لازم برای تعلیم خیاطی و ماشین‌نویسی و کارهای ظریف دستی و هنرهای دیگری که برای دختران مناسب باشد، تشکیل دهید. این گونه اقدامات در شهرستان‌ها هم لازم است و نباید همه منحصر به تهران باشد.
شنیدم که بهره پول در معاملاتی که بین اشخاص می‌شود تا ۲۴ درصد و حتی گاهی هم بیشتر است. این موضوع بسیار مایه تعجب است، زیرا در هیچ جای دنیا بهره‌ای به این سنگینی سابقه ندارد. کسی که با بهره ۲۴ درصد یا بیشتر وام می‌گیرد، چه کاری انجام می‌دهد که هم خودش منفعت ببرد و هم بهره پول دیگری را بپردازد؟ این موضوع خود یکی از علل عمده بالا بودن قیمت‌ها و در نتیجه هزینه زندگی است. به نظر من اقتصاد ناسالم ما همین موضوع بهره پول است. هر چه زودتر می‌باید رئیس بانک ملی و اقتصادیون دیگر این موضوع را از جمیع جهات مورد بررسی کامل قرار دهند که راهی برای پایین آوردن نرخ بهره بر اساس و مأخذ عادلانه و نزدیک به نرخ‌های رایج دنیا در نظر بگیرند و به دولت پیشنهاد نمایند که روی آن تصمیمی اتخاذ شود.
حالا که فعالیت‌های صنعتی شروع شده، نکته مهمی که در موقع خرید کارخانجات یا واحدهای صنعتی دیگر باید در نظر باشد این است که کارخانه یا دستگاه فروشنده تعهد نماید عده‌ای از جوانان ایرانی را برای فراگرفتن امور فنی کارخانه یا واحد صنعتی مورد معامله به مرکز اصلی ببرد و مجاناً تربیت کند. این نکته باید جزو شرایط خرید در قرارداد قید شود. در قبولاندن این نکته ولو برای تربیت عده خیلی معدودی هم باشد پافشاری کنید، زیرا اگر چنین نظری عملی شود از ابتدا به کار افتادن کارخانه به دست خود ایرانی‌ها انجام خواهدگرفت و حداکثر به یکی دو نفر متخصص خارجی احتیاج پیدا نخواهدشد.