امیر خسرو دهلوی (گزیده از خسرو و شیرین)/شهنشه گفت کز بخت دل فروز
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
' | امیر خسرو دهلوی (گزیده از خسرو و شیرین) (شهنشه گفت کز بخت دل فروز) از امیر خسرو دهلوی |
' |
شهنشه گفت کز بخت دل فروز | به جوی شیر خواهم رفت امروز | |
کشید از تن لباس مرزبانان | برون آمد بر آئین شتابان | |
از آن سو پرس پرسان کوه بر کوه | به جوی شیر شد تنها ز انبوه | |
تماشا کرد لختی بر لب جوی | بدید آن سنگها را روی دروی | |
بهر نقش هنر چون نقش بینی | نظر میکرد و می گفت آفرینی | |
چو دید آن اوستادی را به بنیاد | به بنیاد دگر شد سوی استاد | |
جوانی دید در هیکل چو کوهی | ز فر مهتران در وی شکوهی | |
گرامی پیکرش مانده خیالی | چنان بدری ز غم گشته هلالی | |
بلا بیش از شمردن دیده جانش | سزاوار شمردن استخوانش | |
رخش پر خون و سر تا پای پر خاک | میان خاک و خون غلطیده غمناک | |
بگفتش کیستی و در چه سازی | بگفتا عاشقم در جان گدازی | |
بگفتش عشقبازی را نشان چیست | بگفتا آنکه داند در بلا زیست | |
بگفتش عاشقان زین ره چه پویند | بگفتا دل دهند و درد جویند | |
بگفتش دل چرا با خود ندارند | بگفتا خوبرویان کی گذارند | |
بگفتش مذهب خوبان کدامست | بگفتا کش فریب و عشوه نامست | |
بگفتش پیشهی دیگر چه دانند | بگفتا غم دهند و جان ستانند | |
بگفتش تلخی غم هیچ کم نیست | بگفتا گر غم شیریسنت غم نیست | |
بگفت از درویش چونی درین سوی | بگفتا مردم از غم دور از آن روی | |
بگفتش بر تو اندازد گهی نور | بگفت آری ولیکن چون مه از دور | |
بگفت او را مبین تا زنده مانی | بگفتا مرگ به زان زندگانی | |
بگفت ارزو به جان باشد زیانی | بگفت ارزان بود جورش به جانی | |
بگفتش دور کن زان دوست یاری | بگفت این نیست شرط دوست داری | |
بگفت او شهر سوز و خامکار است | بگفتا عشق را با این چکار است | |
بگفت از عشق او تا کی خوری غم | بگفتا تا زیم در مردگی هم | |
بگفتش گر بمیری در هوایش | بگفتا در عدم گویم دعایش | |
بگفتش گر سرت برد به شمشیر | بگفتا هم به سویش بینم از زیر | |
بگفت از خون تو ریزد جفا یش | بگفتا هم بمیرم در هوایش | |
بگفت آخر نه خونریزی وبالست | بگفت ار دوست میریزد حلالست | |
بگفت ار بگذر سوی تو ناگاه | بگفت از دیده روبم پیش او راه | |
بگفتش گر نهد بر چشم تو پای | بگفت از چشم در جان سازمش جای | |
بگفت ار بینیش در خواب قامت | بگفتا بر نخیزم تا قیامت | |
بگفت آید گهی خوابت درین باب | بگفت آری برادر خواندهی خواب | |
بگفت ار گوید از ناخن بکن سنگ | بگفتا کاوم از مژگان به فرسنگ | |
بگفتش خوش بزی چند از غم دوست | بگفتا چون زیم چون جان من اوست | |
بگفت از عشق جانت در هلاکست | بگفتا عاشقان را زین چه باکست | |
زهر چش گفت دارای زمانه | جوابی بازدادش عاشقانه | |
تعجب کرد شه زان استواری | وزان سوزش به چندان پخته کاری | |
کسی کز عشق درد آشام باشد | اگر پخته نباشد خام باشد | |
چو دیدش کو وفا را پای دارد | قدم در دوستی بر جای دارد | |
زبان را داشت زان جولان گری باز | بر آئین دگر شد نکته پرداز | |
مزاجش را به پوزش راز پرسید | وزان حال پریشان باز پرسید | |
که چونی وز کجا افتادت این روز | که می سوزد دل من بر تو زین سوز | |
جوابش داد مرد غم سرشته | که این بود از قضا بر من نبشته | |
چو باشد دست تقدیرم عناگیر | کجا بیرون توانم شد ز تقدیر | |
بگفت دیده چون دل مایل افتاد | بلای دیده لابد بر دل افتاد | |
ازین پیشم نبود این بانگ و فریاد | که طبعم بنده بود و جانم آزاد | |
ملک گفت اندک اندک پر شد این سیل | به پستی هم بران نسبت کند میل | |
دل اندر چیز دیگر بند و میکوش | کش از خاطر کنی عمدا فراموش | |
چنان آزاد گردی روزکی چند | که ناری بیش یاد این مهر و پیوند | |
بگفت آن گه توان برجستن از چاه | که تا زانو بود یا تا کمرگاه | |
اگر چه هست شیرین جان مسکین | ولیکن نیست شیرینتر ز شیرین | |
چو از دل رفت شیرین جان چه باشد | چو خصم خانه شد مهمان که باشد | |
مرا تا جان بود ترکش نگیرم | وگر میرم رها کن تا بمیرم | |
منه بر جان من بندی که داری | به خسرو گوی هر پندی که داری | |
هر آن کس کو دهد دیوانه را پند | نخوانندش خردمندان خردمند | |
گر از لعلش مرا روزیست جامی | رسم زو عاقبت روزی به کامی | |
وگر نبود ز بختم فتح بابی | گدایی مر ده گیر اندر خرابی | |
چو لوح زندگانی شد ز من پاک | چه خواهد ماندن از من پارهای خاک | |
تو خسرو را نصیحت کن در این درد | که خواهد ماندن از تاج و نگین فرد | |
دل شه زین جواب آتش انگیز | به جوش آمد چو دیگی ز آتش تیز | |
به منزل شد ز کوهستان اندوه | غبار کوه کن بر سینه چون کوه | |
ز فرهاد آنچه در دل داشت حالی | دل اندر پیش یاران کرد خالی | |
ندیمان کان سخن در گوش کردند | نبد جای و سخن خاموش کردند | |
فرو بستند لب در کار شیرین | عجب ماندند از گفتار شیرین | |
ملک گفت این وجود خاک بنیاد | خرابم شد ز سنگ انداز فرهاد | |
اگر خون ریزمش بر رسم شاهان | مبارک نیست خون بیگناهان | |
ور این اندیشه را در خویش گیرم | عجب نبود گر از عیرت بمیرم | |
بباید رفت راهم را به هنجار | که پایم وارهد ز آشوب این خار | |
بزرگ امید گفت این سهل کاریست | به مژگان خارم ار در پات خاریست | |
روان کن هرزه گوئی را که در حال | برو از مردن شیرین زند فال | |
اگر میرد فتوح خویش گیریم | و گر نه کار دیگر پیش گیریم | |
خوش آمد شاهرا آن چاره سازی | نمودش مرگ آن بیچاره بازی |