سفر اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر و علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی به ونزوئلا ۱۹-۱۴ اردیبهشت ماه ۱۳۵۴
اعلیحضرتین تا چند ساعت دیگر برای بازدید رسمی از ونزوئلا به فرودگاه «سیمون بولیوار» در شهر کاراکاس پایتخت ونزوئلا تشریف‌فرما می‌شوند. با محاسبه اختلاف ساعت تهران و کاراکاس که حدود ۱۱ ساعت می‌باشد، نیمه شب مطابق با ساعت سه بعد از ظهر به وقت کاراکاس سفر رسمی اعلیحضرتین به آمریکای لاتین شروع می‌شود. شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو در مدت اقامت در ونزوئلا از تأسیسات نیشکر، آبشار آنژل که با یک هزار و پنج متر ارتفاع رفیع‌ترین آبشار جهان است، از مرکز صنایع «گویان» و چند بخش صنعتی دیگر دیدین می‌کنند. علیاحضرت شهبانو از یک مرکز پزشکی، فستیوال کودکان، تأسیسات پرورش گل ارکیده بازدید می‌فرمایند. در مدت سفر اعلیحضرتین در یک بامداد، نمایندگان بخش خصوصی ونزوئلا با شاهنشاه دیدار خواهند داشت و امکانات همکاری در زمینه سرمایه‌گذاری مشترک مطرح خواهد شد. پیش‌بینی می‌شود که پس از سفر ملوکانه، ایران و ونزوئلا در زمینه کشاورزی، طرح‌های مشترک گوشت و تولید شکر، برنامه‌های وسیعی را آغاز نمایند.
نفت، موضوع اصلی مذاکرات- به مناسبت سفر تاریخی شاهنشاه آریامهر و شهبانوی ایران به ونزوئلا چند روزی است که مطبوعات و رادیو تلویزیون‌های این کشور اقدام به چاپ و پخش مطالب گوناگونی درباره ایران کرده‌اند. روزنامه انگلیسی زبان کاراکاس به نام «دیلی جورنال» در مقاله اساسی دیروز خود درباره مسافرت اعلیحضرتین به ونزوئلا پیش‌بینی کرد که اگر چه در برنامه رسمی اشاره‌ای به موضوع نفت نشده، اما محافل مطلع کاراکاس معتقدند که نفت محور اصلی گفتگوهای شاهنشاه و پرزیدنت «پرز» را تشکیل می‌دهد و این روزنامه ضمن اشاره به اولین ملاقات شاهنشاه آریامهر و پرزیدنت «پرز» که در ماه مارس گذشته در خلال کنفرانس سران اوپک صورت گرفت، اضافه می‌کند از آن تاریخ پیوندهای دوستی دو کشور ایران و ونزوئلا استحکام بیشتری یافته.
شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو در اولین روز اقامت در ونزوئلا، از تأسیسات نیشکر و کارخانه قند «ال مال مار» و مزرعه نمونه «مونترندوز» بازدید می‌فرمایند و امشب در یک ضیافت رسمی که از طرف پرزیدنت «پرز» رئیس جمهوری ونزوئلا و همسرشان به افتخار اعلیحضرتین در کاراکاس ترتیب داده خواهد شد، شرکت می‌فرمایند. دیروز بعد از ظهر سه ساعت پس از ورود شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو به کاراکاس، اولین دور مذاکرات رهبران ایران و ونزوئلا در کاخ زیبای «میرافلوس» در دفتر کار پرزیدنت «پرز» انجام شد. این مذاکرات که با حضور وزیران خارجه ایران و ونزوئلا سفرای دو کشور انجام گرفت، نود دقیقه بطول انجامید و در پایان این مذاکرات پرزیدنت پرز شمشیر مرصعی را که کپی شمشیر «سیمون بولیوار» آزاد کننده آمریکای جنوبی بوده و فقط از آن سه نمونه در جهان وجود دارد، به شاهنشاه هدیه کرد. شاهنشاه آریامهر نیز قالیچه زیبایی را که نمونه ذوق و هنر قالی‌بافان ایران است، به رئیس جمهوری ونزوئلا هدیه کردند. در پایان همین مذاکرات آقای خلعتبری وزیر امور خارجه گفت: در مذاکرات امروز مسائل مربوط به نفت، همکاری‌های بین‌المللی و سرمایه‌گذاری‌های مشترک بین دو کشور بررسی شد. وی با تأکید این نکته که جزئیات هیچیک از این مسائل مطرح نشده است، به بررسی کمک به کشورهای جهان سوم در مذاکرات شاهنشاه و پرزیدنت پرز اشاره کرد. همزمان با انجام مذاکرات رهبران ایران و ونزوئلا، علیاحضرت شهبانو نیز در اقامتگاه ریاست جمهوری با بانو «پرز» ملاقات کردند.
نخستین روز
سفر رسمی شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو به دو کشور آمریکای جنوبی- با ورود اعلیحضرتین به کاراکاس در ساعت ۳۰/۱۰ دیشب به وقت تهران و ساعت ۳ بعد از ظهر دوشنبه به وقت کاراکاس آغاز شد. این دومین سفر شاهنشاه به آمریکای لاتین است. شاهنشاه هشت سال پیش برای نخستین بار از دو کشور دیگر این منطقه از جهان، یعنی آرژانتین و برزیل دیدن فرموده‌اند. شاهنشاه آریامهر نه تنها نخستین پادشاه یک کشور دنیا هستند که به عنوان میهمان رسمی قدم به خاک ونزوئلا می‌گذارند، بلکه نخستین رهبر یک کشور غرب آسیا هستند که به ونزوئلا سفر می‌کنند. ونزوئلا پایتخت زیبایی‌ها، سرزمین خورشید ابر و مه و باران، کوه و تپه و گل با واژه نخستین به پیشواز شاهنشاه و شهبانو رفت.
در فرودگاه کاراکاس تصویرهای بزرگی از شاهنشاه و شهبانو و پرچم‌های در حال اهتزاز ایران و ونزوئلا در کنار یکدیگر در هوای شرجی و بیست دو درجه و ابرآلود این شهر جملگی یادآور نقطه آغاز یک هیجان و واقعه بود. به هنگامی که هواپیمای حامل اعلیحضرتین نخستین هواپیما با درفش شاهنشاهی و پرچم ایران در جلوی ساختمان فرودگاه توقف کرد، پرزیدنت «پرز» و همسرش، با اشتیاق به پیشواز شاهنشاه و شهبانو رفتند. در این‌جا بود که شلیک ۲۱ تیر توپ آغاز این سفر تاریخی را در تاریخ نو و پر هیجان پیوستگی دو ملت، یکی در قاره آمریکا و دیگری در غرب آسیا با بیست هزار کیلومتر فاصله، به ثبت رسانید. پس از تشریفات نظامی، پرزیدنت «پرز» و همسرش، شاهنشاه و شهبانو را برای شرکت در آئین استقبال دیگری در سالن فرودگاه «سیمون بولیوار» در کاراکاس همراهی کردند. سپس در حالیکه علیاحضرت شهبانو و بانو «پرز» به سوی تالار تشریفات حرکت می‌کردند، شاهنشاه آریامهر به اتفاق پرزیدنت «پرز» از گارد احترام سان دیدند و سپس به اتفاق وارد سالن تشریفات شدند.
آگاه به وظائف بین‌المللی- در این‌جا پرزیدنت «پرز» طی نطقی که به عنوان خیر مقدم ایراد شد، ابتدا به نام دولت و ملت ونزوئلا مقدم موکب ملوکانه را گرامی داشت و سپس با اشاره به برنامه مذاکرات خود با رهبر ایران اشاره کرد که سران دو کشور در گفتگوهای خود بدور از خویشتن بینی و کاملاً آگاه از تعهدهای خود نسبت به همکاری‌های بین‌المللی مسائل متعددی را که فراتر از چارچوب منافع دو کشور می‌روند، مورد بررسی قرار خواهند داد. «پرز» در نطق خود سپس به تحولات بین‌المللی چند سال اخیر اشاره کرد و گفت: تا چندی پیش کشورهای در حال رشد بخاطر شرایط خاص اوضاع بین‌المللی قبول کرده بودند که موجودیت آن‌ها وابسته و متکی به تصمیمات قدرت‌های بزرگ جهان است و این وضع اثرات نامطلوبی بر سرنوشت و هدف‌های کشورهای در حال توسعه برجا گذاشت. «پرز» سپس به ملاقات خود با رهبران ایران در جریان کنفرانس سران اوپک اشاره کرد وگفت: عقاید و مطالبی را که از زبان رهبر ایران در جریان کنفرانس سران اوپک شنیده، همگی مورد موافقت کامل دولت و ملت ونزوئلا هستند. وی سپس اظهار امیدواری نمود که مذاکرات با شاهنشاه برای هدف‌های بزرگ که حاصل همکاری‌های بین المللی است، مفید و ثمربخش خواهد بود.
شاهنشاه آریامهر در پاسخ سخنان رئیس جمهور ونزوئلا بیاناتی به این شرح ایراد فرمودند:[۱]
آقای رئیس جمهوری و بانو پرز،
پیش از هر چیز اجازه دهید که از استقبال گرم شما به نام خود و ملت ایران تشکر کنم. کم قبلاً خوشوقتی آشنایی با شما را در کنفرانس سران اوپک در الجزایر داشته‌ام و متأسفانه گرفتاری‌های بسیار مرا از گفتگوهای طولانی با آن جناب محروم کرده بود، ولی من می‌دانستم که بزودی فرصت دیدار شما را در کشور زیبای‌تان خواهم داشت. با آشنایی به سابقه سیاسی شما و زندگی شما که آن را وقف بهبود کشورتان کرده‌اید، من به تدبیر شما و سیاست ملی ونزوئلا اعتقادم دارم. در مورد منابع طبیعی، ما می‌دانیم که به یک زبان واحد سخن خواهیم گفت. بطور یقین وضع دو کشور ما تشابه کامل دارد، چه در زمینه دفاع از حقوق حقه و چه در مورد اصول دفاع از منابع تمام کشورها بدون در نظر گرفتن عظمت و قدرت آن‌ها و بر پایه برابری و عدالت. بازدید یک پادشاه کشور آسیایی، ایران، از یک کشور آمریکای لاتین، امروز یک مفهوم کاملاً اجتماعی دارد. مضافاً به اینکه این بازدید دوستانه است. من بدین ترتیب فرصت آشنایی با کشور و ملت شما را پیدا کردم و در این مورد می‌توان گفت که دو کشور و دو ملت که دارای عقاید و افکار یکسان هستند، با گرمی دست یکدیگر را می‌فشارند و همبستگی دوستانه و برادرانه‌ای بین خود بوجود می‌آورند. اطمینان دارم که در مدت اقامت‌مان در کشور زیبای شما، شهبانو و من و هیئت همراه، آشنایی صمیمانه‌تری با آن جناب و دولت و ملت شما بخاطر شکوفان کردن روابط دو کشور و ساختن آینده خواهیم داشت. از شما یک بار دیگر تشکر می‌کنم و برای شما و بانو پرز و برای دولت و ملت شما سعادت و رفاه و موفقیت کامل در اجرای طرح‌های ملی را آرزو دارم.
پس از پایان مراسم استقبال در فرودگاه، اعلیحضرتین فرودگاه «سیمون بولیوار» را به سوی قصر لاوینتا که محل اقامت شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو است، ترک کردند. کلیه خیابان‌های مسیر با پرچم‌های ایران و ونزوئلا و همچنین تمثال اعلیحضرتین تزیین شده بود و هزاران تن از اهالی کاراکاس در حالیکه پرچم‌های ایران را در دست داشتند، در دو طرف مسیر جمع شده و مقدم رهبران ایران را گرامی می‌داشتند. شاهنشاه آریامهر پس از ورود به کاراکاس در آرامگاه «سیمون بولیوار» بنیان گذار ونزوئلا حضور یافتند و با نثار تاج گل اداری احترام کردند. در پایان این مراسم شاهنشاه دفتر یادبود آرامگاه «سیمون بولیوار» را توشیح فرمودند. آئین نثار تاج گل بر آرامگاه بولیوار به مردم کاراکاس فرصت نیکی در دیدن شاهنشاه ایران از نزدیک داد. هزاران تن از مردم به دور میدانی که کلیسای قدیمی در آن قرار دارد حاضر بودند و با کف زدن‌های پی درپی به هنگام ورود و خرج شاهنشاه از ساختمان آرامگاه بولیوار احساسات قلبی خود را به نخستین پادشاهی که در تاریخ ونزوئلا از این کشور دیدن می‌کند، ابراز داشتند.