قانون اصلاح پاره‌ای از فصول و مواد قانون نظام وظیفه

قانون اصلاح پاره‌ای از فصول و مواد قانون نظام وظیفه مصوب ۲۹ اسفند ماه ۱۳۲۱

فصل دوم مناطق سربازگیری

ماده ۲۳ - در هر یک از مراکز لشکری کشور بنا بر پیشنهاد اداره نظام وظیفه و تصویب وزارت جنگ یک منطقه سربازگیری تشکیل می‌شود.

ماده ۲۴ - هر یک از مناطق سربازگیری بنا به مقتضیات مرکب از چند حوزه اصلی و فرعی سربازگیری خواهد بود.

فصل سوم - احضار مشمولین

ماده ۳۳ - اشخاصی که به سن سربازی می‌رسند بایستی به محض انتشار آگهی برای روشن شدن وضعیت و اعزام به خدمت به حوزه‌های سربازگیری‌مربوط و در صورت اقامت در خارج از حوزه مربوطه به نزدیکترین حوزه سربازگیری محل اقامت مراجعه و خودشان را معرفی نمایند.

ماده ۳۴ - مشمولین آماده به خدمت در روز تعیین شده بایستی حضور یابند و در صورت تأخیر و یا غیبت مشمول مقررات ماده (۱۵۶) خواهند بود. ماده ۳۵ - حوزه‌های فرعی بر حسب اقتضا ممکن است به طور سیار انجام وظیفه نمایند. تبصره - کدخدایان بایستی در تجسس و جمع‌آوری مشمولین غایب ساکن دهات ابواب جمعی خود مطابق صورتی که از حوزه داده می‌شود کمال‌مساعدت را با مأمورین بنمایند. در شهرها و نقاطی که شهربانی وجود دارد مأمورین شهربانی و در صورت نبودن شهربانی مأمورین ژاندارمری موظف به انجام این عمل هستند.

ماده ۳۶ - حوزه‌های اصلی مکلفند محل گردآوری مشمولین را در حوزه‌های فرعی طوری تعیین نمایند که مشمولین برای حضور در مراکز معینه بیش از۳۶ کیلومتر مجبور به مسافت نباشند.

ماده ۴۶ - مشمولینی که در خارج از منطقه مربوطه مسکن گزیده‌اند در صورت تمایل می‌توانند در پادگان مسکن خود نام‌نویسی را انجام دهند و حوزه‌مربوطه موظف است نسبت به این مشمولین مطابق مقررات تبصره ماده ۱۴۸ عمل نماید.

فصل پنجم - رسیدگی به وضعیت مشمولین

ماده ۵۱ - مشمولینی که برای اجرای مراسم سربازگیری حاضر می‌شوند بایستی وضعیت خود را شخصاً یا به وسیله نماینده با نشان دادن برگ شناسنامه‌به شرح زیر به مجلس سربازگیری اطلاع دهند:

۱ - میزان سواد و معلومات.

۲ - اطلاعات فنی و تخصصی که در هر یک از پیشه‌ها دارند.

۳ - وضعیت مزاجی.

۴ - وضعیت خانوادگی.

۵ - شغل.

۶ - محل سکنی.

ماده ۵۲ - اطلاعات ماده ۵۱ در صفحه مخصوص برگهای شناسنامه ذکر و همچنین مراتب در دفاتر اسامی قید و تاریخی که مشمولین برای انجام‌خدمت باید حاضر شوند از طرف مجلس سربازگیری در برگ شناسنامه یا برگ وضعیت آنان ذکر می‌شود.

تبصره ۱ - به اشخاصی که شناسنامه آنان دارای برگ وضعیت نیست از طرف مجلس سربازگیری برگ وضعیت داده خواهد شد.

تبصره ۲ - هر گاه فهرست اسامی که از ادارات آمار تسلیم شده با مندرجات برگ شناسنامه اختلاف داشته باشد علل آن در مجلس سربازگیری و از طرف‌اداره آمار طبق قانون و آیین‌نامه مربوطه در رفع اختلاف اقدام خواهد شد.

ماده ۵۳ - مشمولینی که اطلاعات فنی و تخصصی خود را در موقع رسیدگی مکتوم نمایند پس از اثبات کتمان پیشه مدت سه ماه خدمت آنان تمدیدیافته و در پیشه خودشان مورد استفاده ارتش خواهند شد.

تبصره - از سربازان پیشه‌ور منحصراً در قسمتهای ارتش می‌توان استفاده کرد و افسران به هیچ عنوان نمی‌توانند برای خدمات خصوصی خود از پیشه‌آنان استفاده نمایند متخلفین به یک ماه تا یک سال حبس تأدیبی محکوم خواهند شد.

ماده ۵۴ - در صورتی که تاریخ تولد اشخاص در اظهارنامه‌ها و دفاتر یادداشتی مخدوش و حاکی از مشمولیت باشد رسیدگی به آن در دادگاه شهرستان ودر صورت نبودن در دادگاه بخش محل صدور شناسنامه به عمل می‌آید حکمی که در این مورد صادر می‌شود قطعی خواهد بود.

تبصره ۱ - هر گاه یکی از اسناد سجلی (‌یکی یا دو برگ اظهارنامه یا دفاتر یادداشتی) مخدوش باشد اداره ثبت احوال محل با اجازه اداره کل آمار و ثبت‌احوال طبق اسنادی که سالم است اقدام به اصلاح برگ یا برگها یا دفاتر یادداشتی خواهد نمود.

تبصره ۲ - اداره کل آمار و ثبت احوال مکلف است به وسیله ادارات خود از تاریخ تصویب این قانون تا یک سال مشخصات اشخاصی که تاریخ تولدآنان در اظهارنامه‌ها و دفاتر یادداشتی مخدوش و حاکی از مشمولیت است استخراج نموده منتهی در ظرف یک ماه در محل صدور اسناد سه نوبت آگهی‌هر یک به فاصله ده روز منتشر نماید و از تاریخ نشر آخرین آگهی اشخاصی که مشخصات آنان در آگهی‌ها درج گردیده می‌توانند به دادگاه مربوط مراجعه‌و درخواست تصحیح اسناد خود را بنمایند.

تبصره ۳ - چنانچه اشخاص مزبور در مدت چهار ماه پس از انتشار آخرین آگهی به دادگاه مراجعه ننمودند مشخصات آنان از طرف اداره آمار و ثبت‌احوال به مراکز نظام وظیفه هر محل تسلیم خواهد شد.

فضل ششم - تشکیل مجالس سربازگیری

ماده ۵۶ - مجلس سربازگیری در حوزه‌های اصلی در مرکز شهرستانها به ریاست فرماندار و در مرکز بخشها به ریاست بخشدار و معاونت و نظارت‌رییس حوزه سربازگیری و عضویت نمایندگان ادارات آمار و ثبت احوال - دادگستری - ژاندارمری - شهربانی شهرداری و دو نفر پزشک نظامی و دو نفرنمایندگان انجمن شهرداری تشکیل می‌گردد.

تبصره ۱ - حضور تمام نمایندگان بالا در مجلس سربازگیری حوزه اصلی منوط به این است که ادارات مربوط به آنها و وکلای انجمن شهرداری در محل‌موجود باشد.

تبصره ۲ - مجالس سربازگیری در حوزه‌های فرعی به طور سیار مرکب از نمایندگان فرمانداری و حوزه سربازگیری و یک نفر معتمد محل و افسر مأمورقسمت و لااقل یک نفر پزشک نظامی در موقع گرفتن سرباز تشکیل می‌شوند.

ماده ۵۷ - اعتراض به نظریه و آراء مجالس سربازگیری و دادگاه اداری حوزه‌ها توسط اداره نظام وظیفه به دادگاه منطقه‌ای که در مراکز مناطق مرکب ازاستاندار و در صورت نبودن فرماندار و رییس منطقه نظام وظیفه و رییس اداره آمار و ثبت احوال و دادستان شهرستان دادگستری محل (‌یا معاونین آنها)‌و یک پزشک نظامی تشکیل می‌شود مراجعه و رأی صادره از این دادگاه قطعی و غیر قابل اعتراض خواهد بود.

تبصره - در صورت نبودن پزشک نظامی رییس بهداری یا پزشک محل عهده‌دار این وظیفه خواهد بود.

فصل هفتم - معافیت به علل مزاجی یا نقص اعضا

ماده ۵۹ - مشمولین معلول یا مشکوک که در حوزه‌های فرعی به واسطه نبودن پزشک معاینه ایشان مقدور نباشد بایستی به هزینه ارتش به نزدیکترین‌نقطه‌ای که پزشکان وجود دارند اعزام و در صورت تصدیق به معلول بودن باید به هزینه ارتش به محل خود عودت داده شوند.

ماده ۶۰ - مشمولین زیر در اثر علل مزاجی یا نقض اعضاء بنابر معاینه و تشخیص دو پزشک نظامی برای همیشه از انجام خدمت وظیفه معاف‌می‌باشند:

۱ - نابینایان از یک یا دو چشم.

۲ - قوزی.

۳ - کر.

۴ - لال.

۵ - شل و چلاق.

۶ - یکدست.

۷ - فاقدین شصت یا سبابه دست راست.

۸ - اشخاص کوتاه قد که قد آنها از ۱۵۰ سانتیمتر کمتر باشد.

۹ - اشخاص مسلول یا مبتلایان به بیماریهای علاج‌ناپذیر.

۱۰ - معیوبین از دو چشم که از عهده خدمات نظامی بر نیایند.

تبصره ۱ - برای معاینه مشمولین در صورتی که پزشکان نظامی در محل نباشند از وجود پزشکان غیر نظامی که صلاحیت ایشان مورد گواهی ادارات‌بهداری محل واقع شده باشد استفاده خواهد شد.

تبصره ۲ - معاینه مشمولینی که جزو طبقات بالا نیستند در صورتی که در محل دو پزشک نباشد ممکن است توسط یک پزشک صلاحیتدار انجام‌پذیرد.

تبصره ۳ - اشخاصی که مشمول ماده ۶۰ قانون خدمت نظام وظیفه مصوب ۲۹ خرداد ماه ۱۳۱۷ تشخیص و رأی سربازی درباره ایشان صادر گردیده به‌طور کلی (‌چه آنهایی که به خدمت نرفته و چه آنهایی که در خدمت هستند) از انجام خدمت وظیفه برای همیشه معاف می‌باشند.

ماده ۶۱ - مشمولین بیمار و ضعیف‌البنیه به وسیله بنگاه‌های بهداری کشور قبلاً تحت معالجه واقع و پس از بهبودی به خدمت احضار می‌گردند مدت‌تعویق خدمت آنان از یک سال تجاوز نخواهد کرد، مگر آنکه ادامه معالجه آنان مورد تأیید و گواهی دو پزشک واقع شود.

تبصره - بنگاه‌های بهداری کشور موظف به معالجه و مداوای مجانی مشمولین این ماده خواهند بود.

فصل هشتم - معافیت محدود

ماده ۶۲ - اشخاص زیر به واسطه موقعیت خود از انجام خدمت وظیفه معاف می‌باشند:

۱ - حکام شرع مجاز به اجتهاد و یا فتوی از مراجع تقلید و یا فتوی.

۲ - علماء درجه اول مذاهب زرتشتی و کلیمی و مسیحی.

تبصره ۱ - اعتبار مدارک مربوط به این قبیل اشخاص منوط به گواهی شورای عالی فرهنگ است.

تبصره ۲ - دانشجویان (‌طلاب) علوم دینیه که مطابق برنامه وزارت فرهنگ مشمول تحصیل هستند مشمول ماده ۷۲ و ۷۳ این قانون خواهند بود.

فصل نهم - متکفلین

ماده ۶۳ - جز در مواردی که در قانون پیش‌بینی شده باشد مشمولین زیر که متکفل شناخته شده‌اند هر سال به وضعیت آنان رسیدگی و چنانچه موضوع‌تکفل بر طرف شده باشد به خدمت زیر پرچم احضار و الا برای مدت یک سال دیگر به آنان ورقه معافیت داده خواهد شد. اگر تا سن بیست و نه سالگی‌مشمول در وضعیت تکفل او تغییری حاصل نشده باشد از خدمت زیر پرچم معاف و جزو ذخیره منظور خواهد شد:

۱ -‌یگانه پسر هر مرد یا زنی که سن او از شصت سال متجاوز و یا در اثر علت مزاج از اداره امر معاش خود عاجز و کفالت بر عهده آن پسر باشد.

۲ - هر جوانی که عهده‌دار معاش عیال و اولاد خود باشد.

۳ - هر جوانی که کفیل منحصر به فرد معاش پدر و یا مادر یا جد و یا جده علیل و یا پیر از کار افتاده و بی‌استطاعت باشد.

۴ - هر جوانی که به تنهایی عهده‌دار معیشت برادر یا خواهر صغیر و یا علیل از کار افتاده باشد و به واسطه عدم بضاعت در غیبت خود وسائل‌نگاهداری آنان را نداشته باشد.

ماده ۶۴ - از تاریخ تصویب این قانون هر کس قبل از مشمولیت تأهل اختیار کند حق معافیت از خدمت سربازی را به عنوان تکفل از عیال و اولاد خودنخواهد داشت.

ماده ۶۵ - از مشمولین طبقات ۱۲۸۴ - ۱۲۸۵ - ۱۲۸۶ - ۱۲۸۷ - ۱۲۸۸ - ۱۲۸۹ - ۱۲۹۰ - ۱۲۹۱ - ۱۲۹۲ - ۱۲۹۳ - ۱۲۹۴ - آنهایی که در تاریخ‌تصویب این قانون در خدمت زیر پرچم هستند پس از پایان خدمت زیر پرچم مرخص خواهند شد و آنهایی که به خدمت وارد نشده‌اند دیگر برای زیرپرچم احضار نخواهند شد.

تبصره ۱ - متولدین ۱۲۹۵ به بعد که متکلف شناخته شده و می‌شوند مشمول مقررات ماده ۶۳ خواهند بود.

تبصره ۲ - مشمولینی که تا این تاریخ مورد مقررات مواد ۶۴ و ۶۸ قانون خدمت نظام وظیفه مصوب ۲۹ خرداد ماه ۱۳۱۷ بوده و فعلاً در خدمت ارتش‌یا ژاندارمری هستند در صورتی که هشت ماه خدمت مقدماتی را طی کرده باشند از خدمت مرخص و جزو طبقات مربوطه می‌گردند.

تبصره ۳ - کسانی که تا تاریخ اجرای این قانون مطابق یکی از قوانین ۱۳۰۴ و۱۳۱۰ - ۱۳۱۷ برگ معافیت دائم گرفته‌اند معافیت آنان معتبر شناخته‌می‌شود.

تبصره ۴ - مشمولینی که متولد از ۱۲۸۴ تا پایان ۱۲۹۴ هستند و خدمت زیر پرچم خود را انجام داده‌اند و در حین اجرای این قانون مشمول خدمت‌دولت می‌باشند مدت خدمت زیر پرچم آنها خواه قبل از قبول خدمت دولت بوده و یا بعد از آن باشد در صورت پرداخت کسور تقاعد به مأخذ پایه‌ای که‌فعلاً دارا می‌باشد جزء مدت خدمت رسمی آنان و مدت اقامت در پایه‌ای که حقوق باز نشستگی آن را می‌پردازند محسوب بوده ترفیع آنها از تاریخ‌استحقاق اعطا خواهد شد و به علاوه تمام مشمولین از ۱۲۸۴ تا پایان ۱۲۹۴ که خدمت زیر پرچم خود را انجام داده‌اند دیگر برای خدمت یک‌ماهه‌احضار نخواهند شد.

• پاورقی: تبصره ۴ به موجب قانون ۲۷ شهریور ۱۳۲۲ تفسیر شده.

ماده ۶۶ - به طور کلی از دو یا سه برادر سالم که در یک سال به خدمت احضار شده باشند به انتخاب پدر و در صورت نبودن پدر به انتخاب مادر یکی ازآنان و همچنین از ۴ و ۵ برادر دو نفر آنان موقتاً از خدمت سربازی معاف و پس از خاتمه خدمت برادران دیگر به نوبه احضار خواهند شد و در صورت‌نبودن پدر و مادر این معافیت موقت به حکم قرعه در بین برادران تعیین خواهد شد.

ماده ۶۷ - متکفلین بایستی رو نوشت برگ شناسنامه افراد مورد کفالت را با استشهاد تهیه و تا یک ماه قبل از سال احضار به حوزه‌های سربازگیری تسلیم‌نمایند.

تبصره - برگهای استشهاد مطابق نمونه‌ای خواهد بود که در ادارات شهربانی و ژاندارمری و نزد کدخدایان از طرف حوزه‌های سربازگیری در دسترس‌مشمولین گذارده خواهد شد.

ماده ۶۸ - تصدیق رو نوشت برگهای شناسنامه افراد مورد کفالت و همچنین صحت مندرجات استشهاد و شناسایی امضاکنندگان در شهرها به عهده‌ادارات شهربانی و در دهات به عهده کدخدایان محول می‌گردد و این مأمورین مکلفند بازجویی‌های لازمه را نسبت به مندرجات برگ استشهاد معمول‌داشته و صحت آن را تصدیق نمایند.

تبصره ۱ - هر مأمور یا کدخدایی که بر خلاف حقیقت تصدیق نماید طبق قانون تعقیب خواهد شد.

تبصره ۲ - در نقاطی که اداره شهربانی و کدخدا نباشد در صورت بودن ژاندارم اجرای مقررات این ماده به عهده آنان محول می‌گردد.

تبصره ۳ - مأمورینی که در بالا گفته شد مکلفند به مراجعه‌کنندگان رسید کتبی داده و در ظرف مدتی که از ۱۵ روز تجاوز ننماید بازجوییهای لازمه رامعمول و استشهاد و رو نوشت شناسنامه را گواهی نموده و به تقاضاکننده تسلیم دارند.

ماده ۶۹ - پسر یا دختری که تحت کفالت است از لحاظ اجرای این قانون تا آخر سن ۱۸ سالگی تحت کفالت شناخته می‌شود.

فصل دهم - دانش‌آموزان و دانشجویان

ماده ۷۳ - تمام دانش‌آموزان و دانشجویان مشمول به محض ترک تحصیل یا فراغت از تحصیل به خدمت زیر پرچم احضار می‌شوند.

ماده ۷۴ - کسانی که دوره تحصیلات آنان کمتر از دوره کامل متوسطه باشد مشمول مقررات مربوط به سایر افراد وظیفه خواهند بود.

فصل یازدهم - کادر افسری احتیاط و ذخیره

ماده ۷۶ - دانش‌آموزانی که دوره تحصیلات آنان مطابق دوره کامل متوسطه یا کمتر از لیسانس باشد پس از شش ماه تعلیمات مقدماتی در صف و داشتن‌استعداد و لیاقت افسری از بین آنان کسانی که داوطلب به ورود به دانشکده افسری احتیاط باشند از روی آزمایش انتخاب و به دانشکده اعزام و معرفی‌می‌شوند.

ماده ۷۷ - دانش‌آموزان اعزامی به دانشکده افسری احتیاط پس از طی دوره دانشکده در صورتی که از عهده امتحانات نهایی بر آیند مطابق مقررات فصل‌پنجم قانون ترفیعات به درجه افسری نائل و شش ماه با درجه افسری در صف خدمت خواهند نمود.

ماده ۷۸ - دانش‌آموزانی که مشمول مقررات ماده ۷۶ نشده باشند باقی مانده دوره خدمت زیر پرچم خود را مانند سایر افراد وظیفه در صف انجام وآموزشگاه گروهبانی احتیاط را طی خواهند نمود.

ماده ۷۹ - دانشکده افسری احتیاط هر سال در اول مهر ماه تشکیل و دوره آن شش ماه خواهد بود.

ماده ۸۰ - کسانی که دوره تحصیلات آنان معادل لیسانس یا دکترا باشد به طور کلی ۱۲ ماه در خدمت زیر پرچم خواهند بود که پس از طی دوره‌دانشکده افسری احتیاط در صورتی که از عهده امتحانات نهایی بر آیند مطابق فصل پنجم قانون ترفیعات به درجه افسری نائل و شش ماه با درجه افسری‌در صف خدمت خواهند نمود.

ماده ۸۱ - افراد نامبرده در ماده ۷۶ و ۸۰ از تاریخ معرفی به دانشکده افسری تا خاتمه دوره دانشکده تابع مقررات عمومی دانشکده افسری احتیاط بوده‌و طبق برنامه مخصوص تعلیمات لازمه را فرا خواهند گرفت.

ماده ۸۶ - دارندگان گواهی‌نامه دوره متوسطه یا بیشتر در موقع ورود به خدمت یا اعزام به دانشکده افسری مانند سایر افراد مورد معاینه پزشکی واقع‌خواهند شد.

ماده ۸۷ - دانشجویان دانشکده افسری احتیاط در صورتی که از عهده امتحان بر نیایند مدت تحصیل آنها جزو دوره خدمت زیر پرچم محسوب و برای‌طی بقیه خدمت بدون درجه به صف اعزام خواهند شد.

فصل دوازدهم - پزشکان - دامپزشکان - داروسازان - دندانسازان

ماده ۹۰ - کسانی که دارای دانشنامه دانشکده پزشکی - دامپزشکی - دندانسازی داروسازی باشند به طور کلی دوازده ماه در خدمت زیر پرچم خواهندبود که پس از طی دوره شش‌ماهه تعلیمات تکمیلی نظامی تحت نظر ادارات مربوطه و گذرانیدن امتحان مطابق فصل پنجم قانون ترفیعات به درجه‌افسری نائل و شش ماه در قسمتهای مربوطه با درجه افسری خدمت خواهند نمود.

ماده ۹۱ - فارغ‌التحصیلان آموزشگاه‌های دامپزشکی - دندانسازی - داروسازی که تحصیلات آنان معادل دوره کامل متوسطه باشد پس از شش ماه‌خدمت مقدماتی در صف کسانی که از بین آنان مشمول مقررات ماده ۷۶ بشوند پس از طی دوره چهارماهه تعلیمات تکمیلی تحت نظر اداره مربوطه وگذرانیدن امتحان نهایی طبق مقررات فصل پنجم قانون ترفیعات به درجه افسری نائل و هشت ماه با درجه افسری در صف خدمت خواهند نمود وسایرین بقیه خدمت زیر پرچم خود را مانند افراد وظیفه در صف انجام خواهند داد

ماده ۹۲ - پزشکان وظیفه طبقات ۱۲۸۴ تا ۱۳۰۲ که در تاریخ تصویب این قانون در خدمت زیر پرچم هستند در صورتی می‌توانند از مزایای ماده ۹۰‌این قانون استفاده نمایند که اقلاً پس از پایان سال اول خدمت خود یک سال نیز خدمت در ارتش را با پایه پزشکیاری طبق قانون خدمتگزاری پزشکان‌مصوب هفتم مرداد ۱۳۱۸ تعهد نمایند.

فصل سیزدهم - اجرای مراسم سربازگیری

ماده ۹۴ - مجالس سربازگیری در پانزدهم فروردین ماه هر سال در مراکز حوزه‌ها تشکیل می‌گردد.

ماده ۹۸ - هیچیک از وزارتخانه‌ها و ادارات و و بنگاه‌های دولتی و ملی نباید مشمولینی را که وضعیتشان روشن نشده و برگ معافیت موقت که مدت‌آن منقضی نشده باشد و یا برگ معافیت دائم و یا کتابچه خاتمه خدمت در دست ندارند استخدام و یا در خدمت نگاهدارند.

فصل هفدهم - کبر و صغر سن

ماده ۱۴۳ - هر گاه در موقع رسیدگی به وضعیت مشمولین معلوم شود که سن واقعی مشمول با تاریخ تولد مندرج در برگه شناسنامه از حیث کمی یازیادی سن تفاوت فاحش داشته و مورد اعتراض خود مشمول باشد در این مورد صورت جلسه به امضای هیأت رسیدگی حاکی از تعیین مشخصات‌کامل شخص مشمول با الصاق دو قطعه عکس گواهی شده تنظیم و به پیوست رو نوشت برگ شناسنامه به دادگاه مرکز مناطق مذکور در ماده ۵۷ فرستاده‌می‌شود و این دادگاه پس از رسیدگی به ترتیب زیر عمل می‌نماید:

۱ - نسبت به اشخاصی که کوچکتر از سن مشمولیت تشخیص داده شوند برگ معافیت موقت تا رسیدن به سن سربازی می‌دهد.

۲ - نسبت به اشخاصی که بزرگتر از سن مشمولیت تشخیص داده شوند برگ معافیت دائم به عنوان خارج از مشمولیت به آنان تسلیم می‌دارد.

تبصره - راجع به اشخاصی که تولد آنان طبق مقررات قانون در دفاتر موالید به ثبت رسیده باشد این تاریخ تولد معتبر شناخته شده و قابل هیچگونه‌اعتراض نخواهد بود و اگر اشتباهاتی بین برگ شناسنامه و دفاتر موالید مشاهده شود برابر قانون ثبت احوال رسیدگی و رفع خواهد شد.

ماده ۱۴۴ - در تاریخ اجرای این قانون پرونده‌هایی که بر اثر اجرای مقررات ماده ۱۴۳ قانون خدمت نظام وظیفه مصوب ۲۹ خرداد ماه ۱۳۱۷ در هیأت‌تجدید نظر مقرر در ماده ۱۴۴ قانون مذکور رسیدگی نشده باشد بایستی در هیأت نامبرده طبق ماده ۱۴۳ این قانون رسیدگی و پرونده‌ها برای صدوربرگهای معافیت موقت و یا دائم به مناطق مربوطه اعاده گردد و مناطق مربوطه موظف به صدور برگ معافیت هستند.

تبصره - هیأت تجدید نظر مقرر در ماده ۱۴۴ قانون نظام وظیفه مصوب ۲۹ خرداد ۱۳۱۷ به ریاست یک افسر ارشد و دو افسر جزء که از طرف اداره‌نظام وظیفه معین می‌شوند و نماینده اداره کل آمار و ثبت احوال و نماینده دادسرای تهران و یک پزشک به انتخاب بهداری ارتش تشکیل خواهد شد.

ماده ۱۴۵ - پرونده‌هایی که بر اثر اجرای مقررات ماده ۱۴۵ قانون خدمت نظام وظیفه مصوب ۲۹ خرداد ماه ۱۳۱۷ تشکیل و تا این تاریخ منجر به‌صدور رأی هیأت تجدید نظر نشده باشد بایگانی می‌شود و پس از انتشار آگهی در مناطق مربوطه عین مدارک به تقاضای صاحبان مدارک به خود آنان یانمایندگانشان مسترد خواهد شد.

ماده ۱۴۶ - رؤساء و کارمندان و پزشکان مجالس سربازگیری و یا دادگاه اداری حوزه‌ها که در جریان اولیه امور مربوطه به مشمولین رأی داده باشند حق‌شرکت در دادگاه مرکز منطقه برای اظهار نظر نسبت به همان موضوع نخواهند داشت.

فصل هیجدهم - دادگاه اداری و وظایف حوزه‌های سربازگیری

ماده ۱۴۹ - در مرکز هر یک از حوزه‌های اصلی سربازگیری دادگاه اداری به کارمندی نمایندگان وزارت کشور و اداره آمار و ثبت احوال و اداره نظام‌وظیفه و دو پزشک صلاحیت‌دار تحت ریاست مأموری که از حیث پایه برتری داشته باشد تشکیل و به وضعیت مشمولین غائب و باقیماندگان مجلس‌سربازگیری رسیدگی و رأی خواهد داد.

تبصره - در نقاطی که اداره ژاندارمری و شهربانی وجود داشته باشد نمایندگان آنان نیز شرکت خواهند نمود.

ماده ۱۵۴ - وضعیت و طرز عمل مناطق و حوزه‌های سربازگیری لااقل در هر سال یک مرتبه با اعزام بازرس از مرکز باید تحت بازرسی قرار گیرد و درصورت اقتضاء نیز در هر موقعی که ضروری باشد بازرس اعزام خواهد شد.

ماده ۱۵۶ - غائبین زیر هر گاه دارای عذر موجه نباشند معادل ایام غیبت به مدت خدمت زیر پرچم آنان افزوده خواهد شد:

اول - مشمولینی که برای اجرای مراسم سربازگیری احضار شده و در موعد مقرر حضور نیافته باشند.

دوم - مشمولین آماده به خدمت که در موقع احضار حاضر نشده باشند.

سوم - کسانی که بنا بر علت مزاج احضار آنها به تعویق افتاده و در خاتمه مدت مقرره خود را معرفی نکرده باشند.

تبصره ۱ - مشمولین بیماری که معالجه آنان برای مدت معین به بنگاه بهداری کشور محول و در اجرای دستور پزشک معالج تعلل ورزیده و یا اساساً‌برای معالجه به بنگاه بهداری مراجعه نکرده باشند در این صورت معادل نصف مدتی که برای معالجه معین شده به مدت خدمت زیر پرچم آنان افزوده‌خواهد شد.

تبصره ۲ - در صورتی که به تصدیق دو پزشک که مشمول بند سوم و تبصره بالا در معالجه اهمال ورزیده و محتاج به ادامه معالجه‌است پس از خاتمه‌معالجه و بهبود یافتن تنبیهات مقرره درباره آنان اعمال خواهد شد.

تبصره ۳ - اصولاً حداکثر تنبیهات مشمولین مصرحه در این ماده از لحاظ خدمت از مدت چهار سال تجاوز نخواهد کرد.

تبصره ۴ - افسران و افراد احتیاط و ذخیره که پس از احضار طبقات مربوطه برای انجام تعلیمات مدت یک‌ماهه طبق مقررات ماده ۱۲۳ در موعد معین‌حاضر نشده باشند باید دو برابر این مدت خدمت نمایند.

تبصره ۵ - مشمولینی که تا آخر سن ۴۵ سالگی از خدمت غیبت نمایند به حداکثر مجازات مندرجه در بند الف ماده ۳۵۶ قانون دادرسی و کیفر ارتش‌محکوم خواهند شد.

تبصره ۶ - کسی که پس از مدتی غیبت یا فرار شخصاً حاضر شده و یا جلب گردیده باشد و در معاینه مطابق ماده ۶۰ معاف دائم تشخیص داده شود ازانجام خدمت معاف ولی برای مجازات به دادگاه نظامی تسلیم خواهد شد و در صورتی که دادگاه مقتضی بداند و غایب مزبور بیمار نباشد از ۱۵ روز تاشش ماه محکوم به حبس خواهد شد.

ماده ۱۵۷ - مشمولین نظام وظیفه به استثناء معاف‌شدگان ماده ۶۵ که تا کنون غایب بوده و به خدمت حاضر نشده‌اند و همچنین سربازانی که از خدمت‌زیر پرچم فرار کرده‌اند هر گاه تا اول خرداد ماه ۱۳۲۲ شخصاً حاضر و خود را معرفی نمایند و یا جلب گردیده باشند و همچنین افرادی که به علت فرارتاکنون محکوم شده‌اند از مجازات معاف می‌باشند و در غیر این صورت به احضار آنان اقدام شده و مشمول مقررات مواد ۱۵۵ و ۱۵۶ این قانون خواهندبود.

ماده ۱۶۷ - از تاریخ اجرای این قانون مواد ۲۳ و ۲۴ و ۳۳ و ۳۴ و ۳۵ و ۳۶ و ۴۶ و ۵۱ و ۵۲ و ۵۳ و ۵۴ و ۵۶ و ۵۷ و ۵۹ و ۶۰ و ۶۱ و ۶۲ و ۶۳ و ۶۴‌و ۶۵ و ۶۶ و ۶۷ و ۶۸ و ۶۹ و ۷۳ و ۷۴ و ۷۶ و ۷۷ و ۷۸ و ۷۹ و ۸۰ و ۸۱ و ۸۶ و ۸۷ و ۹۰ و ۹۱ و ۹۲ و ۹۴ و ۹۸ و ۱۴۳ و ۱۴۴ و ۱۴۵ و ۱۴۶ و۱۴۹ و ۱۵۴ و بند (‌د) ماده ۱۵۵ و مواد ۱۵۶ و ۱۵۷ قانون خدمت نظام وظیفه مصوب ۲۹ خرداد ماه ۱۳۱۷ ملغی و همچنین هر قسمت از قوانینی که‌مخالف با این قانون باشد نسبت به این قانون بلا اثر خواهد بود.

ماده ۱۶۸ - برگهای شناسنامه‌ای که دست اشخاص می‌باشد اگر مخدوش است طبق تبصره ۱ ماده ۵۴ اصلاح خواهد شد.

ماده ۱۶۹ - این قانون پس از تصویب به موقع اجرا گذاشته خواهد شد.

قانون اصلاح پاره از فصول و مواد قانون نظام وظیفه به شرح بالا در جلسه بیست و نهم اسفند ماه یک هزار و سیصد و بیست و یک به تصویب مجلس‌شورای ملی رسید.

رییس مجلس شورای ملی - حسن اسفندیاری

نگاه کنید به

• مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۹ اسفند ۱۳۲۱ نشست ۱۴۳