مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۶ دی (جدی) ۱۳۰۳ نشست ۱۰۶

مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری پنجم

تصمیم‌های مجلس مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری پنجم

قوانین بنیان ایران نوین مصوب مجلس شورای ملی

نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری پنجم

مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۶ دی (جدی) ۱۳۰۳ نشست ۱۰۶

مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۶ دی (جدی) ۱۳۰۳ نشست ۱۰۶

جلسه ۱۰۶ صورت مشروح مجلس یوم سه شنبه شانزدهم جدی ۱۳۰۳ مطابق دهم جمادی الثانیه ۱۳۴۳ مجلس دو ساعت قبل از ظهر بریاست آقای مؤتمن الملک تشکیل گردید صورت مجلس یوم یکشنبه ۱۴ جدی را آقای اقبال الممالک قرائت نمودند رئیس- آقای افشار (اجازه) افشار- بنده بعد از تصویب صورت مجلس عرض دارم رئیس- آقای یاسائی (اجازه)

یاسائی- عرض بنده هم بعد از تصویب صورت جلسه است. رئیس- آقای حاج میرزا عبدالوهاب (اجازه) حاج میرزا عبدالوهاب- بعد از تصویب صورتمجلس عرض دارم رئیس- آقای آقا سید یعقوب (اجازه) آقا سید یعقوب- عرض بنده هم بعد از تصویب صورتجلسه است رئیس- آقای شیروانی شیروانی- بنده هم عرض مختصری دارم. رئیس- آقای طهرانی (اجازه) آقا شیخ علی طهرانی- موافق نظامنامه و قانون اساسی باید صورت حاضر و غایب در صورتمجلس نوشته شود.

در جلسة سابق و این جلسه صورت حاضر و غایب آقایان نمایندگان را بنده نشنیدم بخوانند رئیس- کمیسیونی موجود نیست که صورت حاضر و غایب را تنظیم کند هر وقت کمیسیونی تشکیل شد در این باب رأی می‌گیریم. دیگر ایرادی نیست؟ (گفتند- خیر) رئیس- آقای افشار (اجازه) افشار- از چندی قبل آقایان نمایندگان محترم برای اصلاح امر معارف ایالات و ولایات جدیت فوق العاده بخرج داده‌اند و آقایان تصدیق میفرمائید که مسئله صحیه و معارف ولایات و ایالات بطوری خرابست که لازم بتشریح نیست همانطور که اگر یک نفر از اروپا بایران باید یک نفر مترجم لازم دارد بدبختانه وضعیات معارف آذربایجان هم طوریست که اگر یک نفر از طهران بخواهد بآذربایجان برود باید یک مترجم همراه داشته باشد

بنابراین برای حفظ حیثیات ایران و ایرانی بهترین وسیله که ممکن است فراهم آید وحدت زبانست و بس و ما می‌بینیم که تا کنون از طرف ملت و دولت تصمیمی در این خصوص گرفته نشده و اهمیتی داده نشده است.

بنا بر این یک جمعی از آقایان موافقت فرمودند و یک طرحی تهیه شده است راجع باین که یک عشر ازکل عواید غیر خالص مملکتی را تخصیص بدهند برای معراف و صحیه کل مملکت و طرز تقسیم بعدی آنهم معین شده با مراعات قسمت مرکز و ایالات و ولایات.

محترماً تقدیم مقام ریاست می‌نمایم. (تسلیم نمودند) رئیس- آقای یاسائی (اجازه) یاسائی- چندین ماه است که بنده دو سه فقره سؤال از وزارت داخله نموده‌ام و حالا از حضور آقای معاون.. رئیس- حالا موقع سؤالات نیست باشد برای بعد ایشان تشریف دارند آقای حاج میرزا عبدالوهاب (اجازه)

حاج میرزا عبدالوهاب- در جلسه پنجشنبه چهارم جدی بنده اینجا یک عرضی کردم راجع بآقا میرزا ابوطالب اسلامیه که از طرف مجلس بدولت تذکرد داده شود از این قبیل حرکات جلوجگیری کند بعد ایشان شرحی ببنده نوشته‌اند در صورتی کهبنده بر خلاف شرع و خلاف قانون عرض نکرده‌ام و بکلی در کاغذش قضایا را منکر شده و حال آنکه این کاغذیست که از طرف حکومت نظامی رسیده و دلالت می‌کند بر اینکه او رفته و بدون جهت مشغول حفر چاه در ملک مردم شده است. این است کاغذی که ببنده نوشته می‌نویسد: در جواب مرقومه مورخه ۲۲ قوس زحمت میدهد..

رئیس- آقا این قبیل مسائل راجع بمجلس نیست حاج میرزا عبدالوهاب- خواستم عرض کنم برای چه این کاغذ را بمن نوشته است من که خلاف قانونی نکرده‌ام (همهمه نمایندگان. صدای زنگ رئیس) رئیس- آقای سید یعقوب (اجازه) آقا سید یعقوب- بنده عرضی ندارم وارد دستور شویم رئیس- آقای شیروانی (اجازه) شیروانی- عرضی ندارم رئیس- دو فقره سئوال از وزارت داخله شده است یکی از طرف آقای تقی زاده و یکی از طرف آقای یاسائی. سئوالشان را می‌کنند بعد وارد دستور می‌شویم.

آقای تقی زاده (اجازه) تقی زاده- سئوال بنده از وزارت داخله راجع حال محبوسین و وضعیت محبس‌ها است چون اطلاعاتی ببنده رسیده بود که حالمحبوسین خوب نیست و یک قسمت را هم خودم مشاهده کردم.

گفته می‌شوم که اینها در زمستان لباس کافی ندارند و حتی بعضی اوقات شنیده میشود که لباسهای خودشان را هم از آنها می‌گیرند و نیز شنیده می‌شود که بآنها خیلی زحمت و زجر می‌دهند حالا بنده بطور قطع نمی‌توانم بگویم پارة از این اطلاعت صحیح است یا صحیح نیست.

ولی در هر حال مقصود بنده دادن تذکری بود بوزارت داخله که حقیقت حال و اوضاع محبوسین را توضیح بدهند و بگویند که آیا این مطالب صحیح است یا نه. اگر صحیح است و نظر ایشان را جلب کرده است آیا اقدامی در اصلاح آنها فرموده یا خیر در خاتمه هم می‌خواهم عرض کنم وقتی که این سؤال را از وزارت داخله نمودم و فرستادم بعد ملتفت شدم که گویا در موقعی که من در ایران نبودم معنی سؤال تغییر کرده است.

بمن گفتند فلانی مگر از وزارت داخله ملالی دارید؟ در صورتی که گمان می‌کنم سؤال یک استفساری است از حقیقت یک چیزی و موضوع ملال در بین نیست. سؤال چیزیست که غالباً موافقین دولت می‌کنند و مؤاخذه نیست- (بعضی از نمایندگان، صحیح است) و مقصود جلب توجه دولت است بیک مسئله اگر صحیح بود که اقدامات می‌کنند و اگر صحیح نبود تکذیب می‌کنند ما هم ممنون می‌شویم.

ولی بدبختانه بنده خودم دو سه مرتبه وضعیات محبوسین را دیدم که بسیار داسوز بود و باعث شد که بنده در این موقع سختی زمستان حال آنها را یادآوری کنم. معاون وزارت داخله- همانطور که بیان فرمودند سؤال غالباً در مجلس موجب توضیح یک مسائلی می‌شود که شاید قبل از بیان آن مسائل مطلب واضح نباشد و مشتبه باشد وقتی سؤال آقای تقی زاده رسید بنده مغتنم شمردم و یک توضیحات کافی راجع بوضع محبسها و ترتیب حال محبوسین از اداره مربوطه‌اش که نظمیه بود خواتم و مخصوصاً هم مراقب بودم که توضیح کافی باشد.

برای اینکه از ترتیب سؤال نمایندة محترم اینطور استنباط کردم که میخواهند یک حقایقی را ملتفت شوند و یک وشعیاتی برایشان روشن نیست خوب درک بفرمایند این است که سؤال ایشان را قسمت قسمت قرائت می‌کنم و جوابش را هم در قسمت‌های خودش عرض میکنم در قسمت اول سؤال فرموده‌اند آیا نظر دولت متوجه اوضاعی که فعلا در محبس‌های طهران موجود است گردیده است یا خیر؟ نظر دولت کاملا معطوف به اوضاع محبس‌ها و ترتیت معامله با محبوسین بوده است و در جریان همین امسال چند دفعه موضوع اصلاحات امر محبس‌ها و رفع نواقص آنها مورد توجه واقع شده است و آنها مورد توجه واقع شده است و اقداماتی هم که مقدور بوده است بعمل آمد.

البته یک نواقصی در امر مجلس‌ها هست و آن نواقص بیشتر هستند به نبودن اعتبارات کافی بوده است. نظمیه از اواخر سال گذشته چندین

فقره راپورت بوزارت داخله فرستاده است برای رفع همین نواقصی که در محبس‌ها بوده است. پیشنهاداتی هم کرده است. نواقصی که در محبس‌ها هست البته مربوط است بجزئیات امور زندگانی محبوسین از حیث ترتیب لباس و غذا و محل و فرش و از این قبیل چیزها. فرد فرد اینها منظور نظر بوده و آنقدری که اعتبارات بودجه امسال اجازه داده است در رفع آنها اقدام شده مشلابا اینکه اعتبار کافی برای تهیه لباس و غیره نبوده است ولی وزرای جنگ از البسة نظامیان سابق چها صد دست فرستاده‌اند برای اینکه در موقع زمستان بدرد محبوسین بورد و آنها را از سرماحفظ کنند همین طور برای تهیه فرش و رختخواب و روپوش و غیره و همچنین در نظر گرفته شده بود برای اینکه محل محبس‌ها جای خوبی نیست و کاملا آن شرایطی را که باید دارا باشد دارا نیست یک محل مخصوصی در خارج شهر تهیه شود که از حیث هوا و نکات صحی جامع شرایط باشد این‌ها البته در نظر است و باید وسائلش فراهم شود و اقدام هم خواهد شد.

این از حیث نظریاتی که فعلا راجع باصلاح امور محبس‌ها در نظر است و یک قسمتش هم اقدام شده است. جمله دوم سؤالشان می‌فرمایند آیا صحت دارد که رفتاری که در آن زندان با محبوسین می‌شود کما ینبغی موافق عدالت و انصاف نیست؟ عرض می‌شود رفتاری که با محبوسین در زندانها می‌شود مطابق یک نظامنامه‌هائی است که برای محبس‌ها مقرر است و مأمورینی که مراقب و حافظ محبوسین هستند یک تکالیفی دارند و مطابق آن نظامات رفتار می‌کنند و بهیچوجه اجازه ندارند با محبوسین بدرفتاری کنند حتی استعمال یک کلمات خشنی هم نسبت بآنها نباید بشود و هر ماموری که بر خلاف این ترتیب رفتار نماید بموجب همان نظام نامه‌ها تحت مؤاخذه و مجازات در می‌آید.

بنده از این حیث کاملا می‌توانم اطمینان بدهم. اما در باب جلب مظنونین و ترتیب معامله با آنها موقعی که جلب می‌شوند به نظمیه یک ترتیباتی دارد. وقتی که جلب شدند موقتا در محل صاحب منصب کشیک که یک توقیف گاه موقتی است یک تحقیقات مقدماتی از آنها می‌شود. بعد از آنکه معلوم شد و از جرم قرائن و شواهدی بدست آمد آنوقت تکلیفشان معلوم می‌شود و آن توقیف موقتی است و در آنجام هم بهیچ وجه بدرفتاری با مظنونین نمی‌شود پس از اثبات جرم بمحاکم مربوطه مراجعه می‌شود.

قسمت سوم سؤالشان این است که آیا ممکن است دولت در باب این زندانها و عدة محبوسین و مدت توقیف آنها در آنجا و عاقبت آنها اطلاعات کافی بمجلس بدهد مخصوصا آیا دولت مطلع است که لباس محبوسین را از آنها سلب و غصب می‌کنند و در این سرمای زمستان آنها در زحمت هستند؟ قسمت لباس را که عرض کردم علاوه بر اینکه بهیچ وجه لباس زا آن‌ها گرفته نمی‌شود حتی لباس هم اگر نداشته باشند بآنها داده می‌شود.

چنانچه امسال چهار صد دست لباس بآنها داده شد. اما در باب توضیحی که راجع بترتیب محبس‌ها خواسته‌اند اگر چه خیلی مفصل است و یک قدری صرف وقت می‌کند ولی حتی المقدور مختصراً عرض می‌کنم که محبس‌ها چهار قسمت هستند و هر کدام برای یک نوع از مظنونین و مقصرین است و یک نظامات علیحده هم دارند.

اول محبس نمره یک است برای مقصرین مهم و سارقین عمده و اشخاصی که باید منفرداً حبس شوند. برای اینکه اگر محبس انفرادی نباشد موضوع جرم آنها درست ممکن نمی‌شود تشخیص و تعیین کرد و این محبس‌ها یک نظام نامه‌های مخصوصی دارد و در واقع محبس انفرادی است و در مواقع معینه برای آنها غذا می‌برند. و گردش میبرند از برای اینکه هوا بخورند.

قسمت دوم محبس نمره دو است که متعلق است بمظنونین و مقصرین سیاسی وضعیت نمره یک است. اینها یک آزادی‌هایئی دارند و می‌توانند با کسان و بستگان خودشان ملاقات کنند و روزنامه و کتاب بخوانند یا مکاتبه نمایند منتهی در تحت نظر و تفتیش اداره نظمیه.

قسمت سوم محبس نمره ۳ است و این محبس متعلق باشخاصی است که از طرف محاکم صالحه محکوم بمدتی حبس هستند و اینها در هفتة یک روز تعطیل دارند و می‌توانند با کسان و بستگان خودشان مراوده کنند ولی البته در تحت یک ترتیبات و تفتیشاتی.

اگر این محبوسین لباس و ترتیب زندگانیشان در محبس کافی نباشد و احتیاجاتی داشته باشند حتی المقدور از طرف نظمیه با آنها مساعدت می‌شود که آسایش داشته باشند. برای تمام این محبوسین حمام و مریضخانه مخصوصی هست و همچنین وسایل دیگری که لازمة نگاهداری آنها هست حتی المقدور فراهم است و چون در ضمن سئوال خودشان ذکر فرموده بودند که اشائی از آنها گرفته میشود و داده نمی‌شود. عرض کردم لباس که از آنها گرفته نمی‌شود حتی اگر نداشته باشند هم بآنها داده می‌شود. فقط چیزهائی که از آنها گرفته می‌شود اشیائی است که ممکن است بوسیله آنها فرار یا انتحار کنند از آنها گرفته میشود و در دفتر مخصوص با نمره ثبت میشود و بعد از استخلاص بآنها عیناً داده می‌شود و بهیچ وجه چیزی از آنها گرفته نمی‌شود

محبوسین از نقطه نظر نظامات محبس البته باید در تحت یک ترتیبات معینی باشند که اگر از آن قواعد و نظامات تخلف نمایند محکوم به یک تنبیهاتی میشوند که آن تنبیهات هم جزئی است و زحمت بدنی نیست فقط آن هفته یک روز تعطیل از آنها گرفته می‌شود و از آن تعطیل محرم می‌مانند این یک تنبیهی است که ممکن است درباره آنها اعمال شود و الا زجر بدنی و غیره نیست.

مریضخانه نظمیه دارای وسایل است که نسبتاً کافی است از برای مرضی و از نقطه نظر رفع احتیاج کاملا بدرد محبوسین می‌خورد و برای اشخاصی که مبتلا بامراض مسریه هستند جاهای مخصوصی هست و کاملا در آنجاها هم مراعات امور و ترتیب صحی می‌شود که سرایت نکند و مرضی کلیه غذای نسبتاً مرتبی دارند.

برای اشخاصی که مدت زیادی محکوم بحبس هستند و بایستی مدت زیادی در محبس بمانند وسائل کاری از قبیل نساجی و خیاطی وغیره فراهم شده که کار می‌کنند و روزی مختصر مزدی هم می‌گیرند. غذای محبوسین هم البته در هر فصلی باقتضای همان فصل تهیه می‌شود. مسلم است که بودجه آنقدر کافی نیست غذای عالی بآنها داده شود ولی حتی المقدور هم خوبی غذا و هم ترتیبات صحی مراعات می‌شود.

محبوسین که در نمره سه محبوس می‌شوند روز انقضاء مدت حبسشان با ترتیب معینی مستخلص می‌شوند و ممکن نیست یک روز تأخیر بشود. مطابق حکم محکمه از روز اول الی روز آخر در محبس می‌مانند و روز آخر مستخلص می‌شوند یک محبس دیگری هم هست و آن محبس نمره چهار است که متعلق به نسوان است. آنها هم در تحت ترتیبات و وظایف معینی هستند و پرستاران و مواظبین زن دارند و آژانهای پیرمرد مراقب این محبس‌ها هستند.

از عدة محبوسین سئوال فرموده بودند عرض می‌کنم که در برج قوس ۱۳۰۳ یعنی یکماه قبل عده محبوسین مرد دویست و پنجاه و نه نفر- زن هم بیست و پنج نفر و جمعاً دویست و هشتاد و چهار نفر بوده است و این عده نسبت بعده محبوسین سنوات قبل خیلی کمتر است ترتیب جلب مظنونین را سئوال فرموده بودند.

مختصراً عرض می‌کنم وقتی که جرمی واقع می‌شود و شخصی مظنون شد از طرف نظمیه مفتشین برای تحقیق و تفتیش میروند همین که آثار جرم از طرف مفتش مشاهده شد و آن شخص مظنون شد آن مظنون را جلب می‌کنند بتوقیف گاه موقتی که عرض کردم (در اطاق کشیک) و در آنجا از او تحقیقات می‌کنند و دوسیه مرتب می‌کنند و علائم و شواهد جرم بقدر کافی در آن دوسیه نوشته شده و دوسیه احاله می‌شود بعدلیه و در محاکم صالحه تکلیف مظنون معلوم می‌شود هر طور محکمه رای داد و مدتی برای حبس مظنون معین کرد همانطور رفتار می‌شود.

این بود اجمالا شرح وضعیات محبس‌ها و ترتیب حال محبوسین و چون نماینده محترم می‌خواستند تا یک اندازه بیشتر و مفصل‌تر اطلاع داشته باشند عرض کردم و در خاتمه هم عرض می‌کنم که مراقبت نظمیه در امور اداری خودش باندازه که وسایل هست نقصی ندارد مخصوصا قسمت امور مخاسباتی و بودجه‌اش نسبت بسابق خیلی بهتر است و بیشتر مراقب هستند.

در امور محبس و محبوسین هم اگر نواقصی هست بآنها توجه شده و رفع آن نواقص می‌شود و امیدوار هستم در سال آتیه اگر اعتبارات بودجه اجازه بدهد زودتر و کاملتر این مقصود انجام داده شود حائری زاده مذاکرات کافی است وارد دستور شویم رئیس سؤال را که نمی‌شود منع کرد آقای یاسائی. (اجازه)

یاسائی چون زودتر می‌خواهیم وارد دستور شویم بدیهی است که سئوال بنده به طور خلاصه خواهد بود اولا یک قسمت سؤال بنده راجع به بلدیه‌های ولایاتست چندین سال است بلدیه‌های در ولایات بیک اشکال مخصوصی تشکیل می‌شود و هر نقطة ترتیب مخصوصی دارد.

در صورتی که قانون معینی دارد و معلوم نیست بچه مناسبت این قانون اجراء نشده یعنی چه مانعی در کار هست که قانون بلدی در بعضی ولایات اجرا نمی‌شود. در بعضی ولایات بطور تبعیض اجرا شد. و انجمن بلدی تشکیل داده‌اند ودر پارة نقاط هم

کمیسیونهای مخصوصی درست کرده‌اند. بعضی جاها هم از طرف دولت مأموری معین شده است باسم رئیس بلدیه و ابداً ترتیب معینی ندارد و قانونش اجرا نمی‌شود. قسمت دیگر سؤال بنده راجع بخرج و دخل بلدیه‌های ولایات است از قراری که اطلاع یافته‌ام مخارجی که در جمع‌آوری عوائد نواقل که مخصوص بلدیه است می‌شود خیلی زیاد است و یک مبلغ قلیلی از آن ببلدیه‌ها میرسد. مثلا در کرمانشاه اطلاع یافته ام صد و هشتاد و پنج خرج وصول عوائد نواقل می شود و صد پانزدهش ببلدیه می رسد .

این چه ترتیبی است نمی‌دانم! و آن ترتیبی که مقننین منظور نظرشان بوده که این عوائد نواقل صرف بلدیه‌ها بشود نمی‌شود. در کاشان در یک برج سیصد تومان عایدی نواقل بوده است دویست و شصت تومان خرج وصول آن شده فقط چهل تومان ببلدیه داده‌اند. از شاهرود اخیراً ببنده اطلاع داده‌اند در شش ماه اول هذه السنه ۱۳۰۳ شش هزار تومان عایدی نواقل شده از این مبلغ فقط ششصد تومان ببلدیه داده‌اند مابقی خرج وصول شده است.

این چه ترتیب بلدیه و نواقلی است. میخواستم سوال کنم که آیا در نظر دارند تشکیلات بلدیه را مطابق قانون بکنند و قانون بلدیه‌ها را در ولایات اجرا کنند یا خیر؟ و آیا ممکن است عایدات نواقل بیک ترتیبی وصول و ایصال بشود که این قدر مخارج نداشته باشد؟ و آیا می‌شود وصول عوائد و نواقل را بخود بلدیه‌ها واگذار کنند یا خیر؟ چنانکه غالباً صحبت و مذاکره می‌شود اگر بلدیه‌ها خودشان عوائد نواقل را وصول کنند اینقدر مخارج وصول نواقل نمی‌شود.

سؤال دیگر بنده این است: البته آقایان تصدیق دارند که مؤسسات مشروطیت تعطیل بردار نیست و کراراً هم در اینجا گفته شده و بنده هنوز هیچ مجوزی از برای تعطیل انجمن‌های ایالتی و ولایتی ورولایات و ایالات پیدا نکرده‌ام و نمی‌دانی چه موجبی دارد که بکلی این قانون فراموش شده هر چه زا ولایات تقاضا و تمنا میشود که انجمن ایالتی و ولایتی باید در هر ولایتش باشد و جزو مؤسسات مشروطیت است.

جزو ارکان مشروطیت است. معهذا معلوم نیست بچه مناسبت آن را فراموش کرده‌اند خواستم سؤال کنم که آیا وزارت داخله در نظر ندارد انجمنهای ایالتی و ولایتی را مثل اوایل مشروطیت تشکیل بدهد؟ و آیا موانعی برا یان کار هست؟ بعقیدة من اگر انجمن‌های ایالتی و ولایتی وجود داشت اینقدر شکایات بمرکز نمیرسید و عرایض در کمیسیون عرایض متراکم نمی‌شد و شکایات در وزارت خانها جریان نداشت و انجمن‌ها بموجب قانون یک نظارتها نسبت بدوائر دولتی داشتند و شاید تعدیاتی که آنقدر حالا اتفاق می‌افتد ا زناحیة مأمورین دولیت اتفاق نمی‌افتاد.

سؤال سوم بند راجع بحکام و وظایف آنهاست. یک قانونی در ادوار گذشته تصویب شده است باسم دستورالعمل حکام که تا بحال بآن عمل نکرده‌اند و آنرا اجراء نکرده‌اند. یک قانونی است که مواد زیادی دارد و از مجلس هم گذشته معذلک هیچ مجری نمیشود. وظایف حکام بعقیده بنده خیلی مهم است و باید یک نظامات مدونی در دست آنها باشد که بتوانند مطابق آن رفتار کنند. اگر حکام وظایفشان معین بود.

اگر حکام قادر بودند بموجب قوانین نظارت‌های خود را در دوائر محلی اعمال کنند بموجب اوامری که از طرف دولت دارند باز این مشکلاتی که در دوایر مرکزی متراکم میشود بعقیده بنده کمتر اتفاق میافتاد. حکام نمی‌دانند وظایفشان چیست برای انیکه چیزی در دستشان نیست.

اگر از یک حاکم بپرسید وظیفه شما چیست نمی‌تواند تقریر نماید حاکم که نماینده دولت است و باید سیاست داخلی مملکت بوسیله حکام در وزارت داخله تمرکز پیدا کند و مرتبط بشود بوزارت خارجه همین طوری که یک سفیر ما در خارجه یک وظیفة خیلی عالی دارد بعقیده من یک حاکم هم در یک ایالت و ولایت همان وظایف و همان ترتیبات را دارد و البته وظایف او هم خیلی دقیق و باریک است البته بعضی چیزهایش قابل تدوین نیست ولی باید اصولی تدوین کرد و بآنها داد اگر این قانون که تصویب شده است عملی نیست و قابل اجراء نیست چرا؟

(این چرائی که بنده میگویم باصطلاح مشافهتاً از باب استیضاح نیست از باب سئوال است) و خوب اس دولت قانونی پیش نهاد بکند. اینست که سئوال می‌کنم آیا دولت درصدد هست؟ نیست؟ فراموش کرده است؟ آیا این قضیه را وزارت داخله در نظر گرفته است؟ و آیا در نظر دارد که بلدیه‌های ولایات اصالح و انجمنهای ایالتی و ولایتی را تشکیل بدهد و وظایف حکام را معین کند یا خیر؟

معاون وزات داخله در موضوع ترتیبات بلدیه که فرمودند. یک قسمت جوابش گمان می‌کنم با وزیر مالیه یا مزارت مالیه باشد. ولی اساساً عایداتی که فعلاً برای بلدیه ملحوظ است نواقل است یعنی در ولایات و شهرهای غیر از پای تخت فقط منبع عایدی که باید بمصارف بلدی برسد عایدات نواقل است و البته باید تصدیف کرد که فقط با این رشته عایدی ممکن نیست بلدیه خیلی مرتب شود و باید منابع عایدی مختلفی که مقتضی هر محلی باشد در نظر گرفته شود و از مجاری قانونی بگذرد و تصویب شود آن وقت بآن وسیله بلدیه در شهرها ممکن باشد بقدر احتیاج تشکیل پیدا کند.

شیروانی بشرط عدم دخالت وزارت مالیه

معاون وزارت داخله – اما راجع بعمل کرد فعلی عایدات نواقل در شهرها که ذکر فرمودند فقط این قسمتش را می‌توانم جواب عرض کنم که یک نظارتی است از طرف مامورین مالیه (اگر جزئیاتی داشته باشد البته خود وزارت مالیه جواب بدهد)

این قدرش را بنده اطلاع دارم که چندی قبل قرار بر این شده است که یک نظارتی از طرف مامورین مالیه نسبت بجمع و خرج نواقل اعمال بشود.

البته هر عایدی کم و بیش مخصوصا نواقل در فصول مختلفه اختلافات پیدا می‌کند کم و زیاد می‌شود.

ولی رویهمرفته عرض می‌کنم این عایدی کافی نیست و اصلاح این وضعیت همان طوری که خودشان هم اظهار فرمودند و علاقه نشان دادند موکول خواهد بود باجرا شدن قانون بلدیه و تشکیل انجمن‌ها و آن هم که تا کنون اجرا نشده است برای این است که قانون بلدیه در تحت تجدید نظر بوده است.

یعنی در مجلس چهارم این تجدید نظر تصمیم شد و در همان دوره لایحه جدیدی تقدیم شد و در کمیسیون داخله مطرح شد شورش هم تمام شد

منتهی وقت نشد از مجلس بگذرد و در کمیسیون داخله این مجلس هم کار این لایحه تمام شده و عنقریب تقدیم مجلس خواهد شد.

البته یک قانونی که این طور در تغییر است و مجلس هم تعبیر آنرا تصمیم کرده حالا اگر کم و بیش در ولایات انجمن‌های قانونی وجد ندارد مورد ایراد نمی‌تواند واقع شود.

مخصوصاً در هر جائی که انجن نیست یک کمیسیون یک هیئت شوروی قرار داده شده است که قائم مقام انجمن است و آن نظارت‌هائی که انجمن در جریان امور بلدیه باید بکنید این هیئت را قائم مقام انجمن قرار داده‌اند که در واقع همان کارها را بکند تا وقتی که قانون هم تجدید نظرش تمام میشود و از مجلس بگذرد و یک دفعه اجرا بشود و این کار هم امیدوارم با توجه آقایان نمایندگان زودتر بشود

نه این است که در هیچ جا انجمن وجود نداشته باشد در بعضی از نقاط (آقایان خودشان اطلاع دارند) هم انجمن هست و هم در هر نقطة که تقاضا شود و احتیاجات محلی ایجاب نماید آنرا دولت اجازه میدهد و اقدام میکنند مثل اینکه بنده دو نقطه را میتوانم عرض کنم یکی بندرعباس و یکی نهاوند که یک رازنهائی رسید و موجب این بود که قبل از این که این قانون هم تکلیفش معین شود.

در آنجاها انجمن تشکیل شود. دولت هم اجازه داد و الان هم مشغول انتخاب هستند و مانعی هم نیست.

البته بعد از اینکه قانون بلدیه تمام شد و بموقع اجرا گذاشته شد آن وقت وظیفه انجمن بلدی هر شهری است که منافع عایدی که مقتضی احتیاجات محلی باشد در نظر بگیرد و لایحه‌اش را بمرکز بفرستد و از تصویب مجلس یا از خود انجمن بگذرد آن وقت میشود یک بلدیه کاملی داشت

اما در قسمت انجمن‌های ایالتی و ولایتی که فرمودند چرا مجری نشده است و وجود ندارد عرض میکنم که در مجلس چهارم برای تجدید نظر در قانون بلدیه و قانون انجمن‌های ایالتی و ولایتی وجود نداشت یعنی در اوایل امر یک چندی وجود پیدا کرد ولی دوامی پیدا نکرد و معلوم شد که باید در قانونش تجدید نظر بوشد باینجهت مجلس چهارم این تصمیم را کرد و در پروگرام یکی از کابینه‌ها بود که تصویب شد.

قانون بلدیه و قانون انجمن‌های ایالتی و ولایتی تجدید نظر بشود همان وقت تجدید نظر شروع شد آنهم البته بموقع خودش بمجلس خواهد آمد. در قسمت راجع بوظایف حکام فرمودند آن قانونی که برای وظایف حکام و تشکیلات حکومتی در سنه ۱۳۲۵ گذشته است البته اغلب یا همه آقایان ملاحظه فرموده‌اند آن قانون هیچوقت کامل اجرا نشد. یعنی نه اینکه علاقه باجرای آن قانون نبوده است بلکه طوری مفصل بود و طوری اجرای آن تشکیلات مخارج زیاد لازم داشت که عملی نبود و بهمین جهت بار در دوره چهارم

یک لایحه جدیدی برای تشکیلات وزارت داخله و وظایف حکام تهیه و تقدیم مجلس شد که آن لایحه هم بواسطه کثرت کارهای مجلس معوق ماند همینطور تا باین دوره رسیده است و باید در آن قانون هم تجدید نظر بوشد چون در آن قانون یک قدری اصول استخدامی قید شده بود.

زیرا آن وقت که این قانون وضع شد قانون استخدامی وجود نداشت و حالا بایستی درش تجدید نظر بشود و آن مقررات و اصولی که راجع بقانون استخدام است خارج شود و فقط اصول تشکیلات و وظایف حکام معین شود

اما نه این است که آن مسائلی که در آن قانون ذکر شده است هیچ چیزش اجرا نشده باشد باز هم یک قسمت‌هایش جریان دارد منتهی بآن طول و تفصیل نیست دیگر وظایفی را که حکام فعلا اجرا میکنند وظایف حکام را بایستی که در نظر داشت که یک وظایفی نیست که فقط در یک لایحه نوشته شود و از سر تا آخرش یک مواد مفصلی داشته باشد و وظایفی که حکام اجرا می‌کنند عبارتست از قوانین مختلفه که حکام مأمور باجرای آن قوانین هستند و آن قوانین هر کدام جدا جدا بایستی تهیه شود.

فرض بفرمائید یکیش همین قانون بلدیه است قانون سجل احوال احصائیه. و قوانین دیگر است که جدا جدا است و رویهمرفته اجرا آنها وظیفه حکام است منتهی چون سابقاً این قوانین وجود نداشته است در نظر گرفته شده است که در هر یک از این قوانین جداگانه یک وظایفی نوشته شود.

البته دیگر نباید منتظر بود که بآن طول و تفصیل یک کتابی برای وظایف حکام اموری است که مربروط بسیاست داخلی مملکت است و اجرای قوانین. پس قوانین هر کدام بجای خودش باید وضع شود و مجموع آنها دستور عملیات حکام است. یکنفر از نمایندگان- وارد دستور بشویم.

رئیس- وارد دستور میشویم قسمت یازدهم مادة اول عوارض ورودی بلدی. انگور سیاه و قارچ و شاه بلوط چهار قران. چند فقره پیشنهاد رسیده است: پیشنهاد آقای سید یعقوب پنجقران پیشنهاد آقای کاشانی و آقای معتمد السلطنه و آقای مشیر معظم و آقای شیروانی یک تومان

آقای کاشانی (اجازه) آقامیرزا سید حسن کاشانی- البته انگور سیاه یک انگوری است که بمصارف عمومی نمیرسد و بیک مصرف بدی میرسد اگر باری یک تومان بدهند بهتر است. رئیس- آقای معتمد السلطنه. (اجازه) معتمد السلطنه- توضیحی ندارم. رئیس- آقای مشیر معظم. (اجازه) مشیر معظم- توضیح بنده همان است که انگور سیاه و شاه بلوط یک چیزهائی است که قیمت زیادی دارد و تصور میکنم برای عواید بلدی بهتر باشد که یک قدری زیادتر گرفته شود.

رئیس- رأی میگیریم بقابل توجه بودن این پیشنهاد آقایانی که قابل توجه میدانند قیام فرمایند. (عده کمی قیام نمودند) رئیس- قابل توجه نشد. پیشنهاد آقای آقا سید یعقوب پیجقران است. (بفرمائید) آقا سید یعقوب- بنده از جهت افراط را عرض کردم نه تفریط را. در پیشنهاد کمیسیون چهار قران است بنده پیشنهاد کردم پنجقران

برای اینکه در آن جزء اول یک استثنائی شده نظر باینکه بمؤسسات بلدیه ضرری وارد نیاید یک قران زیادتر کردم اینهم چیزی نیست. نسبت بانگور سیاه و شاه بلوط و قارچ و کمیسیون هم انشاءالله قبول می‌کند.

مخبر- بنده موافقت می‌کنم با این پیشنهاد. رئیس- رأی میگیریم بپنجقران. تصویب کنندگان قیام فرمایند. (عده کمی قیام نمودند) رئیس- تصویب نشد. پیشنهاد دولت سه قران آقایانی که …. مخبر- پیش نهاد کمیسیون چهار قران است. رئیس- آنرا دیگر نمی‌شود پیشنهاد کرد. رأی میگیریم بسه قران.

آقایانی که تصویب می‌کنند قیام فرمایند. (اکثر قیام نمودند) رئیس- تصویب شده گندم و جو و آرد و فران. آقای اخگر پیشنهاد حذف کرده‌اند. شیروانی- صحیح است. رئیس- آقای سید یعقوب سی‌شاهی آقای حاج میرزا عبدالوهاب هم تقاضا کرده‌اند حذف شود. شاهزاده شیخ الرئیس هم بهم چنین

آقای اخگر (حاضر نبودند) رئیس- شاهزاده شیخ الرئیس. (اجازه) شیخ الرئیس- گمان می‌کنم در ضمن لایحه عرض کردم چون گندم و جو ارزاق عمومی است و دولت هم اول در نظر نگرفته بود و گویا بعد در نظر گرفته‌اند. علی ایحال بنده با رأی اول دولت موافقم که این ملاحظه را کرده بوده است. و معتقد هستم که عوارض به آرد و جو و گندم بسته نشود باین جهت معافیت آنرا تقاضا کردم.

رئیس- پیشنهاد دیگری رسیده است یک قران. رأی میگیریم بیک قران بعد سی شاهی بعد بدو قران. مخبر- با اینکه آقای مدرس میفرمایند عرایضی بنده در این موضوع فلسفه ندارد بنده معتقدم که فلسفه مهمی دارد مانبایستی از نقطة نظر اینکه جنس طرف احتیاج همه است اینرا مأخذ قرار بدهیم و بگوئیم نباید عوارض بدهد. در اینصورت تمام موادی که تا بحال گذشته و رأی داده شده است زیاد و کم مخصوصاً یک قسمتی از آنها طرف احتیاج عموم است.

اگر میگوئیم فلان عوارض را کسر میکنیم برای اینکه فلان جنس ارزان شود. اگر مأخذ این باشد آنوقت اگر ثابت شد پس از برداشتن آن عوارض تغییری در قیمت آن جنس پیدا نمی‌شود بنده تصور می‌کنم دیگر هیچ فلسفه برای مخالفت باقی نمی‌ماند. بنده چندین دفعه در جلسات قبل عرض کردم که دولت فوق العاده باین قسمت خصوصا‌ًاهمیت میدهد که این عوارض گندم باقی بماند خود دولت اداره ارزاق را در دست گرفته است و ارزاق طهران را اداره میکند و یک قیمتی هم برای گندم معین می‌کند.

آقای شیخ الرئیس الان یک مسئله با فرمودند که بنده خیال می‌کنم باتوضیحاتی که قبلا دادم تصوم نمی‌کنم از نظرشان رفته باشد فرمودند نظر دولت هم اول همین بوده است که نگیرد. دولت در انخصوص مخصوصاً اصرار کرده است منتهی اول اشتباه کرده بودند و از قلم افتاده بود و اگر اصراری بود از طرف اداره ارزاق بود که میخواست این عوارض ندهد.

یعنی اداره ارزاق میخواست در سال هفتاد هزار تومان بیشتر از آنچه الان دارد داشته باشد یا آنکه کمتر خرج کرده باشد و لکن دولت باین مسئله بقدری اهمیت داد که مخصوصاً بکمیسیون تذکر داد که تامل کنید. بالاخره این راپرت را فرستاد و قضیه هم گفتگوی این نیست که تفاوتش چهار هزار و پنج هزار تومان باشد اقلا هفتار هزار تومان تفاوت پیدا خواهد کرد. شما اگر از اینجا کسر نمائید باید معلوم کنید چه چیز بجایش می‌گذارید؟ زیرا اداره ارزاق این مبلغ را نمی‌دهد و نرخ نان را هم خودش معین می‌کند و بهیچوچه تفاوتی در قیمت نان پیدا نخواهد شد تمام این مسائل دقت و مطالعه شد و با نماینده وزارت مالیه گفتگو شد و بعد از مطالعه تمام اطراف مسئله این پیشنهاد را تقدیم کردم.

با این حال اگر آقایان می‌خواهند هفتاد هزار تومان بیجهت از عوارض کسر کنند مختارند نتایج آنهم این خواهد شد که یکعده بر فقرای شهر اضافه خواهد شد شیروانی- بر برنج اضافه کنید مخبر- برنج هم کافی نیست چنون از خیلی مواد دیگر کسر شده است رئیس- رأی میگیریم بقابل توجه بودن یک قران- آقایانی که قابل توجه میدانند قیام فرمایند. (هیچکس قیام نکرد) رئیس- قابل توجه نشد. رأی میگیریم به سی شاهی آقایانی که قابل توجه میدانند قیام فرمایند. (کسی قیام نکرد) رئیس- قابل توجه نشد. تدین- بنده پیش نهاد کرده بودم توضیح ندادم. کازرونی- بنده هم توضیح ندادم رئیس- رأی میگیریم به دو قران پیش نهادی کمیسیون- آقایانی که تصویب میکنند قیام فرمایند (چند نفر قیام نمودند) رئیس- تصویب نشد. یعنی رد شد. مصالح بنائی آجر و سنگ یکصد دینار آقایانی که تصویب میکنند قیام فرمایند (چند نفری قیام کردند) رئیس- تصویب نشد. گچ صد و پنجاه دینار. آقای کازرونی پیشنهاد کرده‌اند صد دینار. کازرونی- در صورتی که رد شده باشد بنده دیگر استرداد میکنم. رئیس- آجر و سنگ رد شد آقای تدین پیشنهادی کرده‌اند قرائت می‌شود (بشرح آتی قرائت شد) پیشنهاد میکنم که لایحه عوارض بلدی از دستور خارج شود. تدین- بنده تصور میکنم محتاج باشد که نمایندگان محترم در خارج یک تبادل و نظر فکری نسبت باین لایحه بکنند اینطور که ملاحظه میشود یک فکرهائی

قبلاً نشده و نتیجه این خواهد شد که بلدیه به کلی منحل بشود.آقا سید یعقوب-صحیص است تدین-بنابراین بنده پیشنهاد می کنم از دستور خارج شود و در خارج یک فکری بکنند وبعد پیشنهاد کنند.رئیس-شاهزاده شیخ الرئیس (اجازه) شیخ الرئیس- بنده مخالفم از دستور خارج شود برای اینکه ذهن همه مسبوق است باین مسئله چرا بایستی خارج شود برای اینکه کسی که عقیده‌اش این باشد مثلاً بنده هر وقت هم که بیاید باز در عوارض ارزاق عمومی مخالف هستم.از نقطه نظر عقیده است و اما اینکه می فرمایند مذاکراتی نشده بلدیه لازم است یا نیست.

مربوط باین نیست خیلی چیزها را از قبیل بلو و غیره ممکن است بیاورند ما هم رأی میدهیم مجبور نیستند پول بلدبه را از گندم و جو بگیرند اگر یک موارد بود که لازم نبود و ارزاق عمومی نبود ما رأی نمیدادیم حق داشتند لایحه را پس بگیرند.

بجهت این مسئله هم بلدیه منحل نمیشود و اگر نسبت باین اشیاء هم دولت پیشنهاد اضافه نکنند ما پیشنهاد می‌کنیم تا بقدر لازم برای اداره کردن بلدیه اضافه شود ولی از مالیاتهائی باشد که بارزاق عامه صدمه و لطمه وارد نیاورد.

مخبر-بنده میخواستم ببینم که بنده می‌توانم لایحه را پس بگیرم تا اینکه در کمیسیون تجدید نظر بشود یا نه؟ رئیس- گمان نمیکنم رأی می گیریم پیشنهاد آقای تدین آقایانی که قابل توجه میدانند قیام فرمایند (اکثر برخاستند)

رئیس- تصویب شد.چند دقیقه تنفس داده میشود. در این موقع جلسه برای تنفس تعطیل و پس از نیم ساعت مجدداً تشکیل گردید.رئیس- آقای یاسایی (اجازه)

یاسائی- فعلاً لایحه دفع آفات حیوانی جزو دستور است و دراینجا بنده دوراپرت می ببینم یکی راپرت کمیسیون فواید عامه که دارای دو ماده است و راپرت دیگر راپرت کمیسیون معارف که دارای چهار ماده است و از نقطه نظر صحی بترتیب دیگری نتظیم شده خواب است تکلیف معین شود که کدام یک طرح میشود

رئیس – بنده میخواستم همین سؤال را بکنم ولی حالا پیشنهاد شده است لایحه راجع به مسجد مقدم باشد (بعضی از نمایندگان - صحیح است )

(پیش نهاد مزبور بشرح ذیل قرائت شد )

پیش نهاد میکنم : که لایحه واگذاری شصت ذرع معین راجع مسجد مقدم مطرح شود شود

رئیس - آقایانی که این پیشنهاد را تصویب میکنند قیام فرمایند (اکثر قیام نمودند)

رئیس – تصویب شد ماده واحده قرائت می شود (بشرح ذیل قرائت شد) ماده واحده وزارت مالیه مجاز است شصت ذرع زمین مربع اراضی بایر دولتی جنبین که مسجدی آقای حاج میرزااحمد تاجر در چهار بازار حسن علی میرزائی بنا کرده است برای وسعت و احتیاجات مسجد مزبور تصخیص دهند

رئیس - آقای حاج میرزا عبدالوهاب (اجازه) حاج میرزا عبدالوهاب - بنده موافقم . رئیس – آقای سید یعقوب (اجازه) آقا سید یعقوبا موافقم رئیس – آقای عراقی عراقی – موافقم رئیس – آقای کازرونی (اجازه) کازرونی – موافقم

رئیس – مخالفی ندارد؟ (اظهاری نشد) رئیس – رأی میگیریم بماده واحده آقایانی که تصویب می فرمایند قیام فرمایند (اغلب قیام نمودند) رئیس – تصویب شد . آقای ارباب – کیخسرو (اجازه) ارباب کیخسرو بنده تصور می کنم چون مسئله مالی بود باید با ورقه رأی گرفته میشود (ماده ۸۵ نظامنامه داخلی بشرح ذیل قرائت شد) ماده ۸۵ در موادد ذیل اخذ رأی علنی با اوراق حتمی است اولا بعد از این که دودفه بواسطه قیام و قعود نتیجه مشکوک باشد . ثانیا در تمام لوایح قانونی که تقاضای اجزه مخارج می نماید . ثالثا در لوایح قانونی که مالیات یا عوارض برقرار می کند و یا مالیات و عوارضی که سابقا برقرار بوده است تغییر می دهد .

رئیس – تقاضای مخارج نبوده است شاهزاده شیخ الرئیس (اجازه) شیخ الرئیس – این یک قسمت از دارائی مملکت است و وقتی که بنا شود یک قسمت از دارائی مملکت و دولت کسر شود آنوقت بمنزله خرج است و جزء دوم ماده ۸۵ شامل آن میشود یعنی باید باورقه رأی گرفته شود . رئیس – خوب اگر میل دارید اینطور تفسیر می شود ولی بعدها هم از این قرار رفتار می شود . آقای عراقی (اجازه) عراقی – مطابق این ماده اگر مجلس بخواهد خرجی را تصویب کند که دولت از خزانه خودش یک پولی بدهد آنوقت باید با ورقه رآی گرفته شود ولی این جا یک زمینی است که بایر افتاده و بر آن یک منفعتی متصور نمی شود و حالا بعد از چند سال منحصر شده است باین که جزء مسجد بشود این که دیگر مخارجی نیست تا این که باورقه رأی گرفته شود و تصور می کنم اخذ رآی باورقه لازم نباشد .

رئیس – آقای کازرونی (اجازه) کازرونی – بنده هیچ ضرری نمی ببینم که باورقه رأی گرفته برای اینکه اگر اگر ما حالا باورقه رأی ندهیم ممکن است در آتیه نسبت ببعضی املاک خالصه دولت هم یک اشکالاتی پیش بیاید یملاوه این اراضی که حالا رآی دادیم قابل انتفاع و قابل کشت و زرع است حالا میفرمایند بایر مانده است خیلی چیزها هست که مالیت دارد و بائر نیست و همین اراضی را هم که دولت می خواست از آن استفاده بکند میتوانست ولی نکرده است و حالا آنرا انتقال می دهد بدیگری و بعقیده من باید با ورقه زای گرفته شود و اشکال من راجع باملاک است که ممکن است بعد‌هل تولید اشکال نماید.

رئیس-نظری که بیان شده با اصل بیست و دوم قانون اساسی گویا موافقت نداشته باشد.(اصل بیست ودوم بشرح ذیل قرائت شد) اصل ۲۲مواردی که قسمتی از عایدات یاد دارائی دولت و مملکت منتقل یا فروخته می‌شود یا تغییری در حد و ثغور مملکت لزوم پیدام می کند بتصویب مجلس شورای ملی خواهد بود رئیس-د رجای دیگر گفته شده است هر گاه مخارجی برای مملکت بشود باید به تصویب مجلس باشد و با آن نظری که گفته شد دیگر این ماره لارم نبود معذالک هر طور که می فرمایند رفتار می‌شود.

رای می‌گیریم که باید ورقه رای گرفته شود یا بی ورقه آقایانی که تصویب می کنند باید با ورقه رای گرفت قیام فرمایند (عده قلیلی قیام نمودند) رئیس- تصویب نشد لایحه دفع آفا حیوانی مطرح است و همانطور که فرمودید دو راپرت داده شده یعنی چهار فقره یکی از طرف کمیسیون بودجه برای تصویب مخارج دیگری از طرف کمیسیون خارج راجع بملیت اما رد اصل دو راپرت داده شده است یکی از طرف کمیسیون معارف که مشتمل بر چهار ماده است و دیگری از طرف کمیسیون فواید عامه و تجارت که مشتمل بر دو ماده است.

ضیاء الواعظین-(مخبر کمیسیون معارف) راپرتی که از طرف معارف پیشنهاد وتقدیم مجلس شده است بمناسبت اینکه شامل موادی است که بیشتر شبیه بقانون است از این جهت پیشنهاد می‌کنم آن راپرت مطرح شود و آقای مخبر کمیسیون فواید عامه هم تشریف دارند و با نظر ایشان ممکن است توافق پیدا شود باین جهت بنده پیشنهاد می‌کنم راپرت کمیسیون معارف مطرح شود.

آقا سید یعقوب-اجازه می فرمایید رئیس-راجع باین مطلب است آقا سید یعقوب- بلی رئیس بفرمایید آقا سید یعقوب-بنده خواستم عرض کنم چیزی که در کمیسیون فواید عامه گذشت و آقای مخبر هم تصدیق کردند

این بود که کمیسیون فواید عامه اصل مسئله را تصدیق کرد که این موضوع عام-المنفعه است و فایده دارد آیا کیفیت جریان را بکمیسیون معارف واگذار کرده است غرض بنده این بود که آنچه بکمیسیون فواید بوده است تصدیق کرده است

اما جریان آن که بچه ترتیب باید عمل شود با کمیسیون معارف است ومجلس هم د رابتدارای داد که این لایحه بکمیسیون معارف هم برود کمیسیون معارف هم حالا درتحت موادی تنظیم کرده راپرت داده است .

رهنما مخبر کمیسیون فواید عامه- در این جا برای استحضار خاطر آقایان نمایندگان عرض می‌کنم آنروزی که این لایحه در مجلس مطرح شد بخاطر دارم که مجلس رأی داد این لایحه به کمیسیون معارف و کمیسیون فوائد عامه هر دو مراجعه شود و در این موضوع مذاکره زیاد شد که آیا کمیسیون فوائد عامه می‌تواند این لایحه را ماده بندی و تنظیم کند ومثل یک لایحه به مجلس بیاورد.

یا این که مسئله با آن رائی که مجلس داده است بکمیسیون معارف و

صحیحه برود باید آن را کمیسیون راپرت بدهد و بالاخره پس از مذاکرات زیاد گفته شد فقط کمیسیون فواید عامه لزوم احداث این مؤسسه را باید تصدیق کند پس از مذاکره دو ماه از آن لایحه دولت را کمیسیون فوایدعامه تصویب کرد که ماده اولش عبارت از این است که این مؤسسه در تحت نظارت انستیتو پاستور تأسیس می‌شود و وزارت فوایدعامه آنرا تأسیس می‌کند.

ماده دومش عبارت از این است که یک نفر متخصص در فن آوری بیطاری استخدام نمایند و ملیتش هم در‌ آنجا قید شده بود. حالا کمیسیون معارف هم یک راپرتی داده است وآن این است که مجلس شورای ملی بدولت اجازه می‌دهد که یک مؤسسه بنام دفع آفات حیوانی در تحت نظارت انستیتو پاستور تأسیس کند و دولت هم هر طور صلاح بداند موازات معارف یا وزارت فوایدعامه ارجاع نماید

تنها اختلافی که هست این است که در راپرت کمیسیون فوایدعامه و فلاحت و تجارت اجازه داده می‌شود و در راپرت کمیسیون نوشته است که به دولت اجازه داده می‌شود دیگر بسته به رأی مجلس است که بیکی از این دو راپرت رأی بگیرد.

هر کدام که تصویب شد دیگری محتاج برآی نیست. رئیس-با این نظر مخالفی هست که راپرت کمیسیون معارف مطرح شود آقای کازرونی (اجازه) کازرونی-نظر باین که پیشنهاد کننده وزارت معارف است... یک نفر از نمایندگان-وزارت فوایدعامه کارزونی- بلی اشتباه کردم وزارت فوایدعامه است چنانکه الان هم دیده می‌شود که آقای وزیر فوایدعامه حاضرند برای این‌که اگر لازم باشد دفاع کنند و اصولاً هم باید بکمیسیون فوایدعامه ازجاع داده شود و ارجاع داده شده وراپرت هم داده است.لذا بنده معتقدم راپرت کمیسیون فوایدعامه مطرح شود.

مخبر کمیسیون معارف- بنده خاطر محترم آقایان نمایندگان را متوجه می‌نمایم باین که شعبه دفع آفات حیوانی و سرسام سازی مربوط بامور صحی است و در تمام عالم همینطور است و این قسمت جزء مؤسسه پاستور است و بمناسبت اینکه انستیتو پاستور در قسمت سرم سازی برای دولت هم بیشتر مقرون بصرفه و صلاح است که یک شعبه د رتحت نظارت همان مؤسسه بنام دفع آفات و سرم سازی دایر نماید.

از این نقطه نظر این موضوع کاملاً مربوط بوزارت معارف و کمیسیون معارف مجلس است.حالا این لایحه از طرف وزارت فواید عامه تقدیم مجلس شده است و وزارت فوایدعامه بمناسبت مسؤلیتی که در خصوص زراعت و نگهداری اموال و دارائی و سایر مایحتاج زراعت دارد این لایحه را تقدیم مجلس نموده است در کمیسیون معارف این موضوع کاملاً مطرح شد و بالاخره نتیجه این شد که هیچ فرقی نمی‌کند.

برای اینکه چه وزارت فواید عامه این لایحه را تقدیم مجلس کند جه وزارت معارف د رهر صورت از طرف دولت تقدیم مجلس شده است و وقبی که د رمجلس تصویب شد اطلاع داده می‌شود و بطوری که در راپرت کمیسیون معارف ذکر شده است بوزارت مالیه و فواید عامه و تجارت و صحیه کل ممکتی حق داده شده است که آنرا اجر نمایند.

پس مسئول اجرای آن وزارت فواید عامه و مالیه و صحیحه کل مملکتی است باین جهت اگر راپرت کمیسیون معارف مطرح شود بهتر است وزیر فواید عامه-اجازه می‌فرمایید بنده چند کلمه عرض کنم

رئیس- بفرمایید وزیر فواید عامه-اگر بخواهیم از نقطه نظر حقیقت اظهار عقیده کنیم باید اعتراف کنیم که لایحه که از طرف وزارت خانه بنده تنظیم شده است و هر دو راپرتی که از طرف کمیسیون عواید عامه و کمیسیون معارف تقدیم شده است بدتنظیم شده است.زیرا یک قسمت های زیادی دارند که قابل این است حذف شود آقای ضیاءالواعظین در ضمن بیانات خودشان همچو بیان فرمودند که مقصود از این کار سرم سازی است و چون سرم سازی جزء مؤسسه پاستور است لهذا این یک رابطه با اداره صحیه کل مملکتی دارد و این مطلب اینطور نیست.

زیرا تأسیس یک مؤسسه برای جلوگیری از آفات حیوانی فقط سرم سازی نیست بلکه سرم سازی یکی از وسایل جلوگیری آن است.پیش مطلب واساس مطلب که جلوگیری از آفات حیوانی باشد مستقیماً مربوط می‌شود بآن اداره با آن وزارتخانه که در هر ممکتی فلاحت آن ممکت را اداره می‌کند.مثلاً اگر فردا اداره فلاحت را بوزارت پست و تلگراف و تلفن ضمیمه نمایند آن وقت این مطلب بآنجا مربوط میشود

جلوگیری از آفات حیوانی د رتمام ممالک عالم مربوط بوزارت فلاحت است حالا آفات زیاد است و اقسام مختلفه دارد و طرق مختلبه هم از برای جلوگیری از آن هست که یکی از آنها تیه سرم است که بعد آن سرم را باید تزریق کنند

آن قسمت که تهیه سرم باشد البته مربوط بانستیتو پاستور است یعنی همانطور که انستیتو پاستور برای اطفال تهیه مایه آبله می‌کند و از برای وبا و سایر امراض سرم میسازد و برای مرض گاو میری هم باید سرم تهیه نماید

اما بعد از آن که این سرم تهیه شد بدست کدام اداره و کدام شعبه باید بمصرف برسد البته مربوط می‌شود بآن اداره که مسؤل فلاحت است پس از آنکه این اصل محرز شد حالا باید دید که قضیه چیست؟ قضیه این است که دولت و مجلس یک اقدامی بنمایند و خیلی هم باید زودتر از مرض گاومیری جلوگیری شود و حالا کی این کار را بکند گمان میکنم چندان اهمیتی نداشته باشد و بنده معتقدم که از هر دو راپرت دو ماده را بگیرد سایر مواد بعقیده من زیادی است و برای اینکه رضایت خاطر مخبر محترم کمیسیون معارف را بعمل آمده باشد من ماده اول راپرت ایشان را قبول می‌کنم بااین معنی در عوض اینکه نوشته شود وزارت فلان-نوشته شود-بدولت اجازه داده می‌شود که یک مؤسسه بنام دفع آفات حیوانی تأسیس نماید بعد خود دولت مجاز است بهر وزارتخانه‌ای که می خواهد این اجازه را بدهد.

از راپرت کمیسیون فواید عامه هم ماده دومش را که بهتر تنظیم شده است قبول می‌کنم و بعد از آنکه این دو ماده تصویب شد سایر مواد بعقیده بنده زائد است.زیرا درضمن قانون تعیین این که حق دارند یک بیطاری را با سالی چهار هزار تومان استخدام کنند خوب نیست برای این که این قانون دائمی است و ممکن است کنترات آن بیطار تمام شود آنوقت بیطار دیگری ممکن است با سالی شش هزار تومان یا سه هزار تومان کنترات نماید پس لزومی ندارد که دراین خصوص که کنترات نمایند پس لزومی ندارد که در این قانون ذکر شود علی الخصوص که کنترات او بمجلس خواهد آمد و شرایط استخدام او در ضمن کنترات معین خواهد شد.

باین جهت بنده معتقدم که لازم نیست طرز استخدام بیطار در قانون ذکر شود و همچنین واگذاری یکی از قراء خالصه بعقیده من زیادی است.زیرا هر وزارتخانه‌ای که این مطلب مربوط بآنجا باشد باید با مالیه قراری بگذارند آن وقت خود دولت یکی از قراء خالصه را برای این کار تخصیص می‌دهد حالا خواهید فرمود که چرا مثلاً خود دولت این پیشنهاد را کرد؟

تقریباً دو سه ماه قبل این لایحه تقدیم شده است و آنوقت بودجه تصویب نشده بود و لازم بود در این لایحه یک جرئیاتی تصریح شود

ولی پس از آنکه بودجه تصویب شد اگر این لایحه هم نمی‌بود مقصود ما امروز حاصل بود برای اینکه در ضمن بودجه عمومی مجلس سه هزار تومان اعتبار برای جلوگیری از آفات حیوانی تصویب کرده و از هر یک از مستخدمین خارجی باید بمجلس بیاید و در ضمن آن کنترات قهراً بایستی اجازه استخدام از مجلس خواسته بشود.

ولی حالا چون این دو راپرت باین ترتیب پیشنهاد شده است بنده برای این که کمتر مذاکرات بشود تقاضا می‌کنم ماده اول راپرت کمیسیون فواید عامه مطرح شود و این دو ماده کاملاً مقصودی را تأمین می‌کند.

مخبر کمیسیون فوائد عامه-آقای سردار معظم فرموده اند موادی که کمیسیون تنظیم کرده است یکقدری درش مسامحه شده و درست تنظیم نشده است بنده می‌خواستم خاطر ایشان را باین مسئله متوجه کنم که اگر باصل لایحه خودشان ملاحظه نمایند.

تصدیق می‌فرمایند که مواد راپرت کمیسیون فواید عامه عین مواد لایحه ایشان است واگر مواد دیگری تنظیم نکرده است برای این است برای این است که مربوط به او نبوده است که مثلاً حقوق بیطار را سالی چهار هزارتومان تعیین کند یا اینکه ملیت بیطار را راپرت معین کند.

وزیر فواید عامه- بنده نظرم این نبود که از این مؤسسه دفاع کنم باینجهت خودم گفتم اگر این انصاف را بدهیم هم لایحه خودم را عرض کردم.

پس بعقیده بنده وقتی نظر انسان این است که یک مطلبی باید تصویب شود.دیگر حتماً نباید مقید باشد که بهر قیمتی شده ثابت کند آن دیگری لزومی ندارد.

رئیس- پیشنهاد از طرف آقای آقا میرزا شهاب الدین رسیده است قرائت می‌شود.(باین خوانده شود) میرزا شهاب-پیشنهاد می‌کند که کمیسیون معارف و فواید عامه مشترکاً لایحه را تنظیم نمود تقدیم مجلس نمایند و این موضوع از دستورات امروز خارج شود.

رئیس-آقای میرزا شهاب الدین (اجازه)

آقا میرزا شهاب-بنده می‌بینم که امروز در مجلس طرز تازه‌ای پیدا شده است. در یک موضوع از دو کمیسیون دو راپرت مختلف بمجلس آمده و ما بین مخبر کمیسیون معارف و کمیسیون فواید عامه هم اختلاف است.یکی می‌گوید راپرت کمیسیون معارف باید مطرح شود و دیگری میگوید راپرت کمیسیون فواید عامه و بالاخره بین مخبر کمیسیون فواید عامه و کمیسیون معارف اختلاف است واین ترتیب لایحه و پیشنهاد را بنده هیچ نمی‌فهمم و گمان می‌کنم مجلس هم رأی داده است کمیسیون فواید عامه و کمیسون معارف هر دو لایحه پیشنهاد دولت مطالعه کنند.

بعقیده بنده خوبست این دو لایحه را مسترد بدارند و یک لایحه مشترکاً تنظیم نموده وتقدیم مجلس کنند که این اختلاف ذر بین نباشد و مجلس هم روی آن لایحه مذاکره کند و الا شرایط والا این طور که باشد که یک ساعت مجلس صرف می شود که آیا بایدبآن لایحه و بالاخره وقت تلف می شود و بهیج جا هم نمی‌رسد.

رئیس- آقای نصرت الدوله (اجازه) نصرت الدوله-بنده عرضی که می‌خواستم بکنم این بود که یک موقع خیلی مقتضی برای ما رسیده است که یک مشکل که مدت‌ها است که در مجلس تولید شده است رفع کنیم.راه رفع مشکل هم این است که مطلب را یک‌قدری روشن تر و واضح تر و از نقطه نظر اساسی مذاکره کنیم ویک رأی قاطعی درش بدهیم.

اغلب از این لوایح هست که از طرف یک وزارتخانه پیشنهاد می‌شود و بمناسبت اینکه یک قسمت راجع باستخدام خارجی است کمیسیون خارجه باید در آن قسمت خرجی می‌کند کمیسیون بودجه در آن ذی‌‌‌ربط است و بمناسبت اینکه (مثل همین لایحه)که مربوط بیک نوشته میشود که اتصال آن باداره کل صحیه است.و وزارت معارف است واز طرفی هم از طرف یک وزارتخانه مخصوصیی پیشنهاد شده است.

چنانچه آقای وزیر فوائد عامیه می‌فرمایند رفع آفات حیوانات از وظایف آن وزارتخانه است باین مناسبت بکمیسیون فوائد و معارف هردو باید رجوع شود بنابراین بعقیده بنده تعیین تکلیف رد این مورد و نظایرش را حالا روشن کرد که این قبیل اوایح اساساً مربوط بکدام یک از کمسیونهاست .اگر ملاک را وزارتخانه بگیریم مطالب سهل است.

یعنی بگوییم از طرف هر وزارتخانه که امضای شده است و مجلس آمده است باید کمسیون مربوط به آن وزارتخانه کمسیون اصلی باشد و مواردی را تنظیم نماید در سایر قسمت ها هم اگر اتخاذ نظر کمیسیون دیگری لازم است بشود.

چنانچه د رهمین مورد نظر کمیسیون خارجه و بودجه هم اتخاذ شده است ولی مواد آن لایحه که مورد رأی واقع می شود.مال کمیسیون مربوط بآن وزارت خانه باشد و‌اگر املاک را غیر از وزارتخانه باشد و اگر املاک را غیر از وزارتخانه که پیشنهاد کرده است بگیریم باید تشخیص شود مطالب مقدم است والا همان طور که آقای آقامیرزا شهاب گفتند گرفتار راپرت های مختلف میشویم که ممکن است گاهی هم با یک ردجه باهم متناقض باشند.

اینهم صحیح نیست.در خارج مجلس وقتی که این لایحه بکمیسیون ارجاع شده بود این مسئله مذاکره شد ومخصوصاً خدمت آقای رئیس بعرض رسید و کسب تکلیف شد و گفته شد که کمیسیون خارجه فقط باید نسبت به ملیت را پرت بدهد ولی بنده میبینم کمسیونها دیگر هم یک رویه مخصوصی برای خودشان اتخاذنکرده‌اند.

بنده تصور می‌کنم که اگر امروز در مجلس پیشنهاد شود و مجلس رأی بدهد که ملاک را باید وزارتخانه قرارداد یعنی هر وزیری که لایحه را امضاءکرده است کمسیون مربوط بآن وزارتخانه باید مواد اصلی رات تنظیم نماید بهتر است تا اینکه ما یک مذاکره بکنیم و لایحه را فعلاً از دستور خارج کنیم و برویم بیرون و در آن صورت باز بدون رأی قطعی مجلس هیچ چیز صورت قانونی پیدا نمی‌کند و حالا بنده این پیشنهاد را می کنم که تکلیف بعدها روشن ومعلوم باشد که مأخذ وزارتخانه باشد یا اگر ملاک دیگری بهتر است بفرمایید والا بنده این پیشنهاد را می‌کنم و آقایان هم این را قبول کنند که بعد از این تکلیف معلوم باشد که مأخذ وزارتخانه باشد.

این را هم عرض کنم گویا در دوره چهارم سابقه اینطور بود . اگر چه بطور قطع نمی توان عرض کنم ولی در دوره چهارم اینطور بنظر میآید(که همیشه کمسیون بودجه را اصل قرار می دادند . مواد کمسیون بودجه تنظیم می‌کرد. این هم یک رویه‌ای است ممکن است همین ترتیب را آقایان رأی بدهند

مخبر کمیسیون معارف-بنده می‌خواستم عرض کنم که خوب است تصمیمات قانونی و نظام نامه را در غیر این موضوع اتخاذ کنیم.آقایان فراموش نفرموده‌اند که گاومیری امسال چه صدماتی بملکت وارد آورده و از طرف دولت و نمایندگان محترم هم در این خصوص نهایت دلسوزی شده و باید هم تشکر کرد که وزارت فواید عامه کوشش کرد و یک لایحه تقدیم مجلس کرد و در مجلس گفته شد که به کمیسیون معارف هم باید برود کمیسیون معارف هم باید برود کمیسیون معارف هم برای اینکه مربوط بامور صحی است می بایستی مستقلاً خودش راپرت بدهد و برای اینکه این مسئله معوق نماند و برای اینکه زودتر بمجلس بیاید از این جهت مذاکرات و اختلاف نظر را در کمیسیون معارف و فواید عامه کنار گذاشتیم که این لایحه زودتر بیاید به مجلس و تصویب شود و زودتر این مرض سختی که زراعت ایران را عقب انداخته است از بین برود آن وقت ممکن است یک طرحی حضرت والا و یا دیگران پیشنهاد کنند کمیسیون نظامنامه داخلی هم هست بآنجا مراجعه می شود و در مواد راجعه باین موضوع تصمیماتی گرفته شود آنوقت می‌آید بمجلس و طرح می‌شود.

بنده بمناسبت اینکه آقای وزیر فواید عامه ماده اول راپرت کمیسیون معارف را قبول کردند بیشتر بخودم حق می دهم که راپرت کمیسیون معارف مطرح شود و امروز تمام شود.رئیس- رأی می‌گیریم پیشنهاد آقای آقا میرزا شهاب آقایانی که تصویب می‌کنند قیام فرمایند.(عده قلیلی قیام نمودند) رئیس-تصویب نشد.پیشنهادآقای یاسائی قرائت می‌شود.(بشرح ذیل قرائت شد) بنده پیشنهاد می‌کنم راپرت کمیسیون معارف که جامع تر است مطرح شود.

یاسائی-مذاکراتی که حضرت والا فرمودند بعقیده بنده صحیح است ولی حالا نباید راجع باین لایحه مذاکرات بشود البته کمیسیون تجدید نظر در نظامنامه این مطالب را یادداشت می نماید و بالاخره درست می شود که بعدها این گونه مشکلات تولید نشود بعد‌هم ممکن است قید شود که بکدام کمیسیون باید برود و کدام اصلی هستو کدام فرعی.

ولی این دو راپرت را که بنده ملاحظه کردم می‌بینم راپرت کمیسیون معارف جامع تر است ا زاین جهت معتقدم همان راپرت مطرح شود.اگر یک چیزهای زیادی داشت آقایان رأی نمیدهند والا راپرت کمیسیون معارف شامل چیزهایی است که در در راپرت کمیسیون فواید عامه هم هست.رئیس-رأی گرفته می‌شود به پبیشنهاد آقای یاسائی.آقایانی که موافقند قیام فرمایند.(عده قلیلی قیام نمودند)رئیس-رد شد.آقای تدین (اجازه)

تدین-بنده چون چند روز است مبتلا بزکام شده‌ام این است که حال طبیعی د ربنده نیست و تصور می کنم این مرض عمومی باشد.

آقای وزیر فواید عامه اظهار می کنند که یکماده از خبر کمیسیون معارف و یکماده از خبر کمیسیون عامه را قبول می کنم و در واقع پیشنهاد دولت می شود ودر این صورت دیگر این مذاکرات و تناقضات مابین کمیسیون معارف و کمیسیون فواید عامه ضرورتی ندارد و بالاخره تولید اشکال می‌کند بعقیده بنده بایستی همان نظریه که وزیر فوائد عالیه اظهار کردند همان را مطرح کرد و آن پیشنهاد را که بنده کردم راجع به قسمتی است که آقای نصرت الدوله اظهار کردند.اگر موقعش هست عرض کنم؟

رئیس-بلی مقصود همین بود.تدین- حقیقتاً این ترتیب تولید اشکال و زحمت می‌کند ترتیب فعلی یک لایحه این است که داشت باید بهمان کمیسیون برود و این ترتیب برای کمیسیون ها و هم برای مجلس و هم برای مخبرین تولید زحمت می کند بنده در اینجا پیشنهاد کردم که سابقه مجلس یعنی مجلس چهارم وسوم و دوم که نسبت به لوایح قانونی مراعات می شد منظور شود.

یک قسمت در ادوار سابق هم بودند که لوایح قانونی که از طرف دولت تقدیم مجلس می‌شد اگر راجع بامور مالی ومخارج بود مطلقاً به کمیسیون بودجه ارجاع می شد و اگر راجع باستخدام خارجی بود از نقطه نظر تصدیق ملیت ارجاع بکمیسیون خارج میشد .

ولی کلیه لوایح مالی مربوط به کمیسیون بودجه و اگر لوایح قانونی ارتباط با مخارج و تصویبات مالی نداشته منحصرآ به کمیسیون مربوط یا کمیسیون فوق العاده که انتخاب می‌شد ارجاع می‌شد.

مثلاً وضع مالیات ها با جرح و تعدیل مالیات به کمیسیون قوانین مالیه می‌رفت و سایر کمیسیون ها نمی‌شده بنده باین جهت تصور کردمآن سابقه مجلس گذشته اگر معمول بشود کم زحمت تر و عملی تر بشود باین جهت پیشنهاد کردم که نسبت به لوایح قانونی همان سابقه مجلس گذشته و عملی که مجلس گذشته کرده‌اندمنظور شود.

رئیس-ولی تکلیف این مطلب دارماده بیستم د رنظامنامه معین کرده است.

(ماده بیستم بشرح ذیل قرائت شد)

ماده بیستم-مجلس همیشه می تواند دسیدگی لوایح و طرحهای قانونی را که در ماده (۱۹) و فقره ثانی ماده (۱۸)

ذکر شد به کمیسیون مخصوص دیگری رجوع نماید.ولی چنین کمیسیون مخصوص که مأمور رسیدگی لوایح مزبور، است فقط باید در کلیه لایحه راپورتی بدهد بدون اینکه بتواند د رباب جرح عقیده پیشنهاد کند.دراین صورت عقیده و رأی کمیسیون بودجه باید هستند بدلایل موجه بوده و طبع شده و ضمیمه برات کمیسیون مخصوص بشود.مواردی که بموجب این نظامنامه فوری نامیده می‌شود از قواعد فوق مستثنی است.رئیس-از اینجا همچو فهمیده می‌شود که این قبیل لوایح به کمیسیون خودش برود ولی راجع به جرح باید کمیسیون بودجه راپرت کمیسیون مربوط یا مخصوص

جمعی از نمایندگان-صحیح است .تدین- پس تکلیف پیشنهاد بنده چیست؟ رئیس-حالا بنا شده راپرت کمیسیون معارف مطرح بشود.آقای یاسائی (اجازه) یاسائی-وقتی که پیشنهاد بنده که راپرت کمیسیون فواید عامه مطرح شود رئیس-راپرت کمیسیون فواید عامه مطرح است.مذاکرات راجع بکلیاتست (در کلیات مخالفی هست‌؟)(گفتند خیر)

رئیس - رای گرفته می شود برای شور در مواد آقایانی که تصویب می کنند قیام فرمایند .(جمع کثیری قیام نمودند )

رئیس-تصویب شد بفوریت این لایحه رأی داده شده است باید یک شعور شود.ماده اول قرائت می شود.(بشرح زیر قرائت شد)ماده اول-بوزارت فلاحت و تجارت فواید عامه اجازه داده می‌شود که مؤسسه بخصوصی بنام (دفع آفات حیوانی و سرم سازی)در تحت نظارت انستیتو پاستور تأسیس نماید.

رئیس- آقای تدین (اجازه) تدین- بنده عقیده‌ام این است که بجای جمله بوزارت فلاحت و تجارت و فواید عامه اجازه داده می‌شود این جمله گذاشته شود. (مجلس شورای ملی بدولت اجازه می‌دهد که شعبه بخصوصی الی آخر) برای اینکه مجلس تصویب می‌کند که دولت این کار را بکند آن وقت به اختیار خود دولت باید واگذار کرد که دولت هر جار را از نقطه نظر تسریع در عمل و سهولت مصلحت دانست خودش آن کار را به آنجا واگذار کند.

وزیر فوائد عامه- بیان آقای تدین همان بیاناتی است که خود بنده کردم و هیچ مانعی ندارد و بنده هم قبول می‌کنم و یک اصلاح عبارتی دیگر هم دارد که بجای انستیتو پاستور باید (مؤسسه پاستور) نوشته شود

رئیس- آقای ملک الشعراء مخالفید ملک الشعراء بلی مخالفم رئیس- بفرمائید ملک الشعراء مخالفت بنده هم از حیث عبارتی است که تقریباً یک توضیحی لازم دارد و الا با اصل قضیه مخالف نیستم یک قسمت اعتراض من همان بود که آقای تدین اظهار کردند و آقای وزیر هم پذیرفتند

قسمت دوم سؤالی است که بنده می‌کنم از آقایان که باید جواب بدهند که این مؤسسه بنام دفع آفات حیوانی و سرم سازی تأسیس می‌شود این یک شعبه علیحده است که ملحق می‌شود به مؤسسه پاستور یا خیر؟

یا اینکه بالاخره خود شعبه انستیتو پاستور محدود میشود بعمل سرم سازی تنها و عمل دفع آفات حیوانی برای اینکه شعبه پاستور سابقه دارد و چندین سال است تشکیل شده و مشغول این عمل است علاوه بر سرم سازی واکسن هم می‌سازد و بعلاوه عملیات تربیت حیوانات و سرم سازی و سایر قضایا همه را بعهده داشته وانجام می‌داده است بودجه او هم در مجلس چهارم و این مجلس تصویب شده است و حالا این عبارتی که در میان دو هلال نوشته شده چیست؟

این ضمیمه می‌شود بعملیات سابق او اگر اینطور است غلط است زیرا سابق هم این عملیات را داشته است اگر محدود می‌شود عملیات او باین قسمت؟ این هم غلط است زیرا شعبه پاستور عملیاتش زیادتر از این است که در این قسمت نوشته شده است این است که بنده می‌خواستم توضیح بدهند که بفهمم مقصود از این عبارت چیست؟ غیر از این نظری ندارم (آقای ضیاءالواعظین از صندلی خود برای نطق حرکت کردند)

رئیس- تأمل بفرمائید جواب را یا آقای وزیر باید بدهند یا آقای مخبر مخبر کمیسیون فواید عامه- گمان می‌کنم بعد از اینکه آقای تدین فرمودند که اساساً بدولت اجازه بدهند یک قسمت از مشکلات این لایحه رفع شده و خود آقای وزیر هم قبول کردند بنده هم از طرف کمیسیون قبول می‌کنم

حالا اصل قضیه که مؤسسه پاستور چه می‌کند عرض می‌کنم کار مؤسسه پاستور عبارتست از سم سازی واکسن سازی و یک قسمت کارهای دیگر و عجالتاً برای این که اینکار را توسعه بدهند یک اعتبار جدیدی باو داده می‌شود که یک مؤسسه جدیدی درست بکنند

برای اینکه جلوگیری از آفات حیوانی بنماید و واکسن درست کند زیرا اگر نخواهد از بغداد وارد کند خیلی گران‌تر تمام می‌شود بعلاوه اغلب هم کهنه و خرابست و بهر جهت در اینجا خود مؤسسه پاستور تهیه می‌کند و نزدیک بهمه جا هست و یک قسمت عمده از این حیوانات را از مرض نجات می‌دهد علی ای حال کار او است

و بالاخره پیشنهاد آقای تدین را که آقای وزیر قبول فرمودند و بنده هم موافقم که بدولت اجازه داده شود که دولت بهر وزارتخانه که صلاح دانست ارجاع می‌کند و با نظر دولت این کار انجام بگیرد و دیگر گمان می‌کنم محتاج بتوضیح و مذاکره نباشد

وزیر فوائد عامه- عرض می‌کنم برای این که یکقدری کمک شده باشد که سوء تفاهمی نشود بنده تقاضا می‌کنم کلمه مؤسسه را مبدل بشعبه بکنند بعد از این که شعبه شد معلوم است که مربوط بخود مؤسسه پاستور است واین شعبه ایست از مؤسسه پاستور است و کار دارد یا از نقطه نظر سرمی است که باید تهیه شود از برای این که ضمن جریان مرضی تزریق شود یا از نقطه نظر جلوگیری مرض اینها اهمیتی ندارد

پس در هر صورت این یک شعبه خواهد بود از مؤسسه پاستور و از نقطه نظر تشخیص و تعیین راه جلوگیری و عملیات دیگر همان ارتباطی را که باید وزارت فوائد عامه داشته باشد خواهد داشت.

بعضی از نمایندگان- مذاکرات کافی است رئیس- آقای سید یعقوب (اجازه) آقا سید یعقوب- بنده موافقم رئیس- (خطاب به آقای تدین) پیشنهادتان را آقای وزیر قبول کردند حالا ماده باین شکل درمیآید (ماده مزبوره آقای اقبال الممالک بترتیب ذیل قرائت نمودند) ماده اول- مجلس مقدس شورای ملی بدولت اجازه می‌دهد که شعبه مخصوصی بنام دفع آفات حیوانی و سرم سازی در تحت نظارت مؤسسه پاستور تاسیس نماید

تدین- کلمه مقدس جزء پیشنهاد بنده نبود رئیس- ایشان خودشان ضمیمه کردند (خنده نمایندگان) رأی گرفته میشود بماده اول یاسائی- بنده پیش نهاد دادم (پیشنهاد ایشان بمضمون ذیل خوانده شد) بنده پیشنهاد می‌کنم بجای تحت نظارت (تبدیل شود) بتصدی یاسائی- بنده با کمال عجله این پیشنهاد را نوشتم و مقصودم این است که در تحت نظارت انستیتو پاستور نوشته شده است با توضیحاتی که آقای وزیر دادند مخالف است.

برای این که بالاخره این طور قرار باصلاح شد که این یک شعبة آن مؤسسه است پس از آن شعبه متصدی است و نظارت ندارد و بنده تحت نظارت را نمی‌فهمم فهمم یعنی چه؟ یعنی آن کسی که رئیس شعبه انستیتو پاستور است نظارت دارد؟ خیر نظارت ندارد بنابراین بنده عقیده دارم که بجای تحت نظارت متصدی نوشته شود

رئیس- آقایانی که با این پیشنهاد موافقند قیام فرمایند. (عده قلیلی قیام نمودند) رئیس- تصویب نشد پیشنهاد آقای طهرانی (این طور قرائت شد) این بنده پیشنهاد می‌نمایم که ماده اول باینطریق اصلاح شود

ماده۱- مجلس شورای ملی بدولت اجازه می‌دهد که شعبه مخصوصی (بنام دفع آفات حیوانی و سرم سازی) در مؤسسه پاستور تأسیس نماید رئیس- آقای تهرانی (اجازه) آقا شیخ محمد طهرانی- موسسه پاستور تقریبا یک ادار است و رئیس آن موسسه را هم دولت کنترات می‌کند و این اداره دارای شعب مخصوصی است که یک شعبه آن راجع بدفع آفات حیوانی است و همین چیزی است که بنده پیشنهاد کردم واگر بنا باشد که ما یک شعبه مخصوصی تعیین کنیم که خارج از موسسه پاستور باشد و در تحت اداره موسسه نباشد این باعثمی‌شود که یک چیزهای دیگری هم برای او ضمیمه شود

ولی وقتی که این شعبه هم جزو همان اداره و موسسه درآمد دیگر منشی‌اش یک منشی است و منشی دیگری نمی‌خواهد دفتر دارش همان است و تمام کارهایش را همان موسسه انجام میدهد.

و چون یک شعبه است از آن اداره و همان کاری را که ما از آن می‌خواهیم انجام خواهد داد لذا برای تامین این مقصود بنده این طور پیش نهاد کردم که نوشته شود دولت شعبه مخصوصی بنام دفع آفات حیوانی و سرم سازی در موسسه پاستور تهیه نماید. رئیس- رای می‌گیریم بقابل توجه بودن این پیشنهاد آقایانی که قابل توجهش می‌دانند قیام فرمایند (عده قلیلی قیام نمودند) رئیس- قابل توجه نشد. رای می‌گیریم بماده اول بترتیبی که قرائت شد.

آقایانی که تصویب… حاج آقا اسمعیل عراقی- مجددا قرائت شود: (مجددا بشرح سابق قرائت شد) رئیس- آقایانی که این ماده را تصویب می‌کنند قیام فرمایند. (اکثر نمایندگان برخاستند) رئیس- تصویب شد ماده دوم (بشرح آتی خوانده شد ماده دوم- وزارت فلاحت و تجارت و فوائد عامه مجاز است که یک نفرمتخصص فنی بیطاری در حدود سالی چهار هزار تومان از فرانسه اجیر نماید و کنترات استخدام مشار الیه باید بتصویب مجلس شورای ملی برسد

رئیس- لفظ مجددا گویا زیاد باشد آقای تدین (اجازه) تدین- بنده بعد از تصویب ماده اول و اینکه مجلس شورای ملی اجازه میدهد بدولت که شعبه مخصوصی ایجاد کند ماده دوم را زائد میدانم برای این که مجلس این اجازه را می‌دهد وهر وقت که دولت لوازم این کار را تهیه کرد و خواست یک نفری را استخدام نماید لایحه‌اش را تقدیم مجلس خواهد کرد و مجلس هم رای میدهد

بنابراین دیگر این ماده موردی ندارد رئیس- آقای عراقی (اجازه) عراقی- بنده هم فرمایش آقای تدین راخواستم عرض کنم رئیس- آقای یاسائی (اجازه) یاسائی- بنده هم همین طور معتقدم. رئیس- خوب. رای میگیریم بماده دوم آقایانی که تصویب می‌کنند قیام فرمایند

(عده کمی برخاستند) رئیس- رد شد. پیش نهادی شده است از طرف آقای ضیاءالواعظین قرائت میشود ( پیش نهاد آقای ضیاء الواعظین بشرح ذیل قرائت شد) مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی حقیر پیش نهاد می‌نمایم که دو ماده ذیل بلایحه کمیسیون فوائد عامه علاوه شود. ماده سوم: یکی از قراء خالسه اطراف برای شعبه مزبور تخصیص داده خواهد شد ماده چهارم- وزارت فلاحت و تجارت و فواید عامه و وزراء مالیه و صحیه کل مملکتی مأمور اجرای این قانون هستند.

ضیاءالواعظین- بیاناتی که راجع بماده اول می‌خواستم عرض کنم بعنوان یک نماینده بود حالا هم پیش نهاد کردم که ماده دوم این لایحه که راجع بواگذاری یکی از قراء خالصه اطراف تهران است جهت امتحان و نگاهداری یک مقداری گاو در آنجا برای تهیه سرم.

اگر آقایان باصل لایحه که از طرف دولت بمجلس رسیده است توجه کنند خواهند دید که در آن لایحه نوشته شده بود یکی از قراء خالصه را دولت برای این کار تخصیص خواهد داد بجهت این که در آنجا یک مقداری گاو نگاهدارند و سرم درست کنند و بتوانند سرم باندازه کافی تهیه نموده باطراف مملکت بفرستند و بعقیده بنده مادام که این شعبه در مؤسه پاستور دارای چنین محلی برای نگاهداری گاو زیاد نباشد ما آن استفاده‌ای که لازم است از این مؤسسه بکنیم نمیکنیم.

این یک ماده:

ماده دیگری که بنده پیش نهاد کردم این بود که وزارت فوائد عامه و فلاحت و تجارت و مالیه و صحیه کل مملکتی مأمور اجرای این قانون می‌باشند و هر قانونی که از تصویب مجلس می‌گذرد باید معلوم شود کدام وزارتخانه مسئول اجرای آنقانون است و اگر این قانون همین طور بدون یک چنین ماده تصویب شود آنوقت مامور اجراء ندارد.

در صورتی که وزارت فلاحت از نقطه نظر مالی و اداره کل مملکتی هم از نقطه نظر اینکه حق دارد در امور صحی مداخله نماید باید این قانونرا اجراء نمایند.

رئیس- آقای تهرانی

(اجازه)

آقا شیخ محمد علی طهرانی- عرضی ندارم.

(جمعی گفتند- مذاکرات کافی است)

رئیس- رأی گرفته می‌شود بقابل توجه بودن پیش نهاد آقای ضیاءالواعظین آقایانی موافقند قیام فرمایند. (عده‌ای قیام نمودند) رئیس- قابل نشد. ماده چهارم هم دیگر صورتی ندارد. آقای شیخ محمد علی طهرانی- اجازه می‌فرمائید؟ رئیس- راجع بچه مطلب است طهرانی- راجع باینکه در اینجا ماده اول نوشته شده در صورتی که باید ماده واحد نوشته شود. رئیس- ماده واحده می‌شود در ثانی دیگر رأی گرفته نمی‌شود.

وکیل الملک- بنده در دستور عرض داشتم رئیس- دستور جلسه آتیه قانون انتخابات است که از سابق معین شده.

معاون وزات عدلیه- لایحه راجع بتفسیر ماده ۲۳۸ اصول تشکیلات عدلیه است که تقدیم میشود و سابقاً هم یک لایحه راجع بتجدید کنترات مسیو پرنی مستشار عدلیه تقدیم کردم چون یک نواقصی داشت آنرا پس میگیرم و این لایحه را تقدیم می‌کنم.

رئیس- اگر آقایان اجازه میفرمایند جلسه ختم شود. بعضی از نمایندگان- صحیح است. (مجلس نیم ساعت بعد از ظهر ختم شد) رئیس مجلس شورای ملی- مؤتمن الملک منشی- علی اقبال الممالک منشی- معظم السلطان