مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۴ خرداد (جوزا) ۱۳۰۲ نشست ۲۸۷

مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری چهارم

تصمیم‌های مجلس مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری چهارم

تصمیم‌های مجلس شورای ملی درباره نفت و گاز

نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری چهارم

مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۴ خرداد (جوزا) ۱۳۰۲ نشست ۲۸۷

مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۴ خرداد (جوزا) ۱۳۰۲ نشست ۲۸۷

جلسه ۲۸۷

صورت مشروح مجلس یوم پنجشنبه ۲۴ جوزا ۱۳۰۲ مطابق ۲۸ شوال ۱۳۴۱

(مجلس یک ساعت و نیم قبل از ظهر به ریاست آقای مؤتمن‌الملک تشکیل گردید)

صورت جلسه یوم سه شنبه ۲۲ جوزا را آقای منتصرالملک قرائت نمودند

رئیس- آقای آقا سید یعقوب (اجازه)

آقا سید یعقوب- در صورت جلسه آقای آصف‌الممالک را جزو غائبین بدون اجازه نوشته‌اند در صورتی که ایشان مریض بوده‌اند اطلاع هم داده‌اند.

رئیس- آقای سدیدالملک (اجازه)

سدیدالملک- عرضی ندارم

رئیس- آقای معتمدالسلطنه (اجازه)

معتمدالسلطنه- بعد از تصویب صورت جلسه عرض دارم.

رئیس- در این صورت به صورت جلسه ایرادی نیست؟ صورت جلسه دیروز قرائت می‌شود (صورت جلسه یوم چهارشنبه ۲۳ جوزا را آقای امیر ناصر قرائت نمودند)

رئیس- این صورت جلسه ایرادی ندارد؟ راپُرت کمیسیون بودجه راجع به غلامرضا خان میر پنجه مطرح است (به شرح ذیل قرائت شد)

کمیسیون بودجه لایحه نمره (۸۴۰۹) وزارت جنگ را تحت مطالعه در آورده و ماده واحده ذیل را به مجلس مقدس پیشنهاد می‌نماید:

ماده واحده- مجلس شورای ملی تصویب می‌نماید که وزارت مالیه مبلغ چهار صد تومان مستمری غلامرضا خان میر پنجه را به مناسبت سابقه خدمت در نظام و غارت زدگی و خسارات وارده در جنگ با سمیتقو از بابت سنه ماضیه ایت‌ئیل و هذه‌السنه تنگوزئیل از قرار تومانی تومان تأدیه نماید (فیروز)

رئیس- مخالفی ندارد؟ (اظهاری نشد)

رئیس- رأی می‌گیریم. آقایانی که لایحه را تصویب می‌کنند ورقه سفید واِلا ورقه کبود خواهند داد. (آقایان امیر ناصر و منتصرالملک استخراج آراء نموده نتیجه به ترتیب ذیل حاصل شد)

ورقه سفید علامت قبول ۵۲

رئیس- عده حضار ۶۵ نفر به اکثریت ۵۲ رأی تصویب شد. راپُرت کمیسیون محاسبات راجع به پیشنهاد اضافه برای رفع نواقص مطبعه مجلس مطرح است. آقای سهام‌السلطان (اجازه)

سهام السلطان- بنده در این خصوص عرضی ندارم.

رئیس- آقای شیخ‌الاسلام اصفهانی (اجازه)

شیخ‌الاسلام اصفهانی- بنده با کمال قدردانی که نسبت به آقای ارباب کیخسرو دارم و نهایت اهمیتی هم که به مطبعه مجلس می‌دهم رأی دادن به این لایحه را خیر قلیلی می دانم در مقابل شر کثیر و آن شر کثیر نقض شدن تعدیل بودجه مملکت است دو مرتبه یا بیشتر عرض کرده‌ام که به عقیده بنده تعدیل بودجه مملکت برای ما یک چیز ذیقیمتی است و ما نباید آن را به هیچ قیمتی بفروشیم. اگر امروز بیست و سه هزار تومان برای مطبعه مجلس تصویب کنیم سد شکسته شده فردا از طرف وزارت خارجه یک پولی می‌خواهند از طرف وزارت عدلیه یک پولی می‌خواهند و متصل یک لوایحی می‌رسد و تقاضای پول هائی می‌کنند بدون اینکه محلی داشته باشند و طبعاً تعدیل بودجه مملکت بهم می‌خورد. این است که چون بنده این لایحه را یک خیر قلیلی می دانم در مقابل شر کثیر به این جهت مخالفم و موافقت می‌کنم به یک شرط و آن این است که در ذیل این ماده واحده تبصره علاوه شود این اعتباراتی که به وزارتخانه‌ها داده شده است یک قسمت از آن اعتبارات برای مطبوعات وزارتخانه‌ها را مطبعه مجلس تکفّل می‌کند. در این صورت آن قسمت اعتباری که راجع است به مطبوعات وزارتخانه‌ها یک ضرری می‌شود بر بودجه مملکت و شاید هم صرف یک مخارج بیهوده بشود و آن تبصره هم این است:

تبصره- وزارت مالیه مکلف است مبلغ فوق را به قسمت متناسب از اعتبار کلیه وزارتخانه‌ها که ضرورتاً اعتبار طبع اوراق جزء اعتبار آن‌ها است کسر گذارد.

آقا میرزا شهاب‌الدین مخبر کمیسیون محاسبات- آقای شیخ‌الاسلام این جا اشتباه کردند به عکس فرموده ایشان این یک چیز کثیری است در مقابل شرّ قلیل بلکه اصلاً شرّ هم ندارد. گمان نمی‌کنم در هیچ کجای دنیا معمول باشد که اگر یک بودجه‌ای تصویب شد از حدود آن بودجه بهیچوجه تجاوز نشود. البته در ظرف سال یک مخارجی پیدا می‌شود که مجلس ناچار می‌شود آن مخارج را تصویب کند علاوه بر این بیست و سه هزار تومان که برای مطبعه مجلس تصویب می‌شود شاید عایدات بیشتری موجود باشد و راجع به آن قسمت تبصره که فرمودند مسلم است از اعتبار وزارتخانه‌ها که برای مطبوعات آن‌ها تصویب شده همان‌ها را در مقابل طبع باید به مطبعه مجلس بپردازند و تصور نمی‌کنم بودجه‌هائی که برای وزارتخانه‌ها تعیین شده اگر محل خرج پیدا نکرد از بین برود البته به مصارف صحیح خواهند رساند.

رئیس- آقای ارباب کیخسرو (اجازه)

ارباب کیخسرو- بنده در عین اینکه تقدیس می‌کنم عقیده آقای شیخ‌الاسلام را که می‌فرمایند نباید از حدود بودجه تعدیل شده تجاوز کرد ولی ایشان را مطمئن می‌کنم که بهیچوجه مخارج از حدود بودجه تجاوز نخواهد کرد. در بودجه گذشته سیصد و چهل و پنج هزار تومان برای مجلس مقرر شد و به آقای شیخ الاسلام اطمینان می‌دهم که مخارج از این حد تجاوز نخواهد کرد. نهایت چون مخارج هر ماده باید به مصرف خودش برسد و ما نمی‌توانیم مخارج را با یکدیگر مخلوط کنیم این است که ما این قسمت را به اسم خاص پیشنهاد نمودیم منتهی از آن قسمت مخارج بودجه کسر خواهد شد و در این قسمت اضافه خواهد شد. بعلاوه مخارج با سرمایه دو تا است یک تجارتخانه ممکن است سرمایه اش حد معینی باشد ولی مبلغی قرض می‌کند برای اینکه مال‌التجاره‌ها بهره مند شود بنا براین هیچوقت سرمایه جزء خرج محسوب نمی‌شود و این پیشنهادی هم که ما کردیم در شمار سرمایه محسوب است. مثلاً ملاحظه می فرمائید رئیس کل مالیه که بودجه را در حدود بیست و سه میلیون پیش بینی کرده و به مجلس پیشنهاد کرده بود یعنی عایدات را ۲۳ میلیون و مخارج را کمتر همان رئیس کل مالیه ۴۰ میلیون قرض پیشنهاد کرده است که سی میلیون آن برای مصرف چیزهائی است که انتفاع می‌آورد و بدیهی است هر کس در حدود خودش اگر تخم نریزد نمی‌تواند استفاده کند و بطور کلی عرض می‌کنم ایشان مطمئن باشند خرج از حدود سیصد و چهل و پنج هزار تومان که پیشنهاد شده است تجاوز نخواهد کرد و این مبلغ هم جزو سرمایه است و جزء خرج نیست و اگر توجه بفرمایند در جزو بودجه مصوبه مجلس شورای ملی یک ماده تصویب شده است که مجلس شورای ملی به اداره مباشرت اجازه می‌دهد که عوائد مطبعه مجلس و باغ بهارستان را جزو جمع محاسبات مجلس محسوب دارد. این مبلغ هم حالا از برای مطبعه پیشنهاد شده است و البته هر قدر عایدات مطبعه باشد جزو جمع محسوب خواهد شد. و اما آن قسمتی را که آقای شیخ‌الاسلام راجع به وزارتخانه‌ها و ادارات دولتی فرمودند اگر عایدات مطبعه از ممر خاصی بود همانطور بود که فرمودند ولی عایدات مطبعه مجلس از ممرهای متعدد است و البته وزارتخانه‌ها هم مخارج مطبوعات را همانطوری که به جاهای دیگر می‌پردازند به اداره مباشرت مجلس خواهند پرداخت و اداره مباشرت هم در حساب آورده و جزو جمع خودش محسوب می‌دارد و ضرری هم به جائی وارد نمی‌شود. (جمعی از نمایندگان- مذاکرات کافی است)

رئیس- رأی گرفته می‌شود به راپُرت کمیسیون محاسبات به مبلغ بیست و سه هزار تومان اعتبار به اداره مباشرت برای مطبعه مجلس. آقایانی که تصویب می‌کنند ورقه سفید واِلا کبود خواهند داد. (در این موقع اخذ آراء به عمل آمده و آقایان امیر ناصر و منتصرالملک تعداد نموده نتیجه به قرار ذیل حاصل گردید)

عده حضار (۶۵) ورقه سفید علامت قبول (۶۰) امتناع (۵)

رئیس- به اکثریت ۶۰ رأی تصویب شد. راپُرتی است از کمیسیون بودجه رسیده نسبت به بعضی اشخاص و در مجلس کسب تکلیف کرده‌اند چون راپُرت مزبور جزو دستور نبود اینک قرائت می‌شود. (به مضمون ذیل قرائت شد)

کمیسیون بودجه سه فقره لوایح برقراری حقوق پیشنهادی د ولت ۲۳۲۴۲ راجع به میرزا علی اکبر خان پیشخدمت باشی مجلس و ۵۰۱۳ راجع به دبیرالوزاره و عمیدالایاله و رسول بیگ مستخدمین اداره حکومتی آذربایجان مقتولین در ساوجبلاغ تحت مطالعه و دقت در آورده ماده واحده ذیل را برای تصویب به مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌نماید.

ماده واحده- وزارت مالیه مجاز است ماهی شصت و پنج تومان درباره اشخاص ذیل بطور شهریه تأدیه و پرداخت نماید. میرزا ابوالقاسم خان از اول قوس ۱۳۰۱ تا سن ۲۱ سالگی ۱۰ تومان- زهرا خانم عیال میرزا علی خان پیشخدمت باشی مجلس از اول قوس مادام که شوهر اختیار نکرده ۱۰ تومان- شیرین خانم مادر دبیرالوزاره از اول قوس مادام که شوهر اختیار نکرده ۷۵ قران- شفا خانم مادر عمیدالایاله از اول قوس مادام که شوهر اختیار نکرده ۳۷ قران و پانصد دینار- صاحبه خانم زوجه عمیدالایاله از اول قوس مادام که شوهر اختیار نکرده ۳۷ قران و پانصد دینار- ستاره خانم زوجه عمیدالایاله از اول قو مادام که شوهر اختیار نکرده ۳۷ قران و پانصد دینار- اکبر پسر عمیدالایاله از اول قوس تا سن ۲۱ سالگی ۳۷ قران و پانصد دینار

رئیس- اگر ایرادی نیست مطرح شود؟ (گفته شد خیر)

رئیس- آقای سهام‌السلطان (اجازه)

سهام‌السلطان- بنده خواستم استدعا کنم یک راپُرت هم به نمره ۱۶ از کمیسیون بودجه جدیده موجود است اگر اجازه می فرمائید بعد از این جزو دستور شود.

رئیس- آقای مستشارالسلطنه (اجازه)

مستشارالسلطنه- بنده موافقم

رئیس- آقای اقبال‌السلطان (اجازه)

اقبال‌السلطان- بنده نمی دانم پس این قانون استخدامی که نوشته شد چه شد که به موقع اجرا نمی‌گذارند و چرا از روی آن برای متقاعدین ورثه مستخدمین حقوق معین نمی‌کنند؟ اگر چه تصور می‌کنم آقای مخبر در جواب بنده بفرمایند که این راجع به قوس است و مشمول قانون استخدام نمی‌شود اگر اینطور هم باشد خوب است گذشته تکلیفش را معین کنند و برای سال جاری مطابق قانون استخدام عمل شود.

رئیس- آقای منتصرالملک (اجازه)

منتصرالملک- آقای اقبال‌السلطان فراموش کرده‌اند که خودشان مخبر کمیسیون هستند و باید دفاع فرمایند ...

آقای اقبال‌السلطان- بنده چنین راپُرتی نداده‌ام

منتصرالملک- ولی چون بنده عضو کمیسیون سابق بودم اطلاع دادم این‌ها اشخاصی هستند مقتول در راه خدمت دولت و شاید یک سوابقی هم در خدمات دولتی نداشته باشند که مشمول قانون استخدام بشوند لهذا به پاداش خدماتی که برای دولت کرده‌اند و در راه خدمت به دولت مقتول شده‌اند دولت خواسته است یک قدردانی کرده به ورثه آن‌ها که پریشان و بی چیز هستند لقمه نانی برسد. بنابراین هیچ گمان نمی‌کنم هیچ مخالفتی با قانون استخدام داشته باشد چنانکه در قانون استخدام هم پیش بینی شده است که اشخاصی که در راه خدمت به دولت کشته بشوند قبل از آنکه به حد تقاعد رسیده باشند باید دولت از ورثه آن‌ها نگاهداری بکند بنابراین، به عقیده بنده تصویب این مسئله ولو اینکه سه ماه هم از سال گذشته چندان ایرادی ندارد. دیگر بسته است به نظر آقایان.

رئیس- آقای شیخ‌الاسلام اصفهانی (اجازه)

شیخ‌الاسلام- بنده هم تأیید می‌کنم فرمایشات آقای اقبال‌السلطان را. یک قانون استخدامی از مجلس گذشت و به دولت هم امر شد از ابتدای این سال تحت اجرا بگذارند و مطابق آن رفتار نمایند. اظهارات آقای منتصرالملک صحیح است ولی احتمال است یعنی می‌فرمایند شاید این مقتولین مطابق قانون استخدام حقوقی نداشته باشند اگر این قسم است دولت باید این نوع مواقع را تشخیص داده یک لایحه بخصوص به مجلس بدهد.

فقط به تصور اینکه شاید مقتولین مطابق قانون استخدام حقوقی نداشته باشند ما بیائیم یک لایحه تصویب کنیم برخلاف قانون استخدام است و بنده با این ترتیب مخالفم. بعلاوه سابق قرار شد که بیست و یک سال چون در ایران فلسفه نداد موقوف کنند و تمام لوایح را بیست سال بنویسند باز هم در این جا همان بیست و یکسال را نوشته‌اند.

رئیس- آقای دست‌غیب (اجازه)

حاج سید محمد باقر دست‌غیب- تعجب می‌کنم آقایان گاهی طوری باریک بین می‌شوند که برای یک مبلغ جزئی ایراد و اعتراض می‌کنند در صورتی که لفظ مقتول را هم در لایحه دارد و گاهی همچنان بخشش می‌کنند که ده هزار تومان و بیست هزار تومان را هم اهمیت ندارد این است که عرض می‌کنم اولاً همانطوری که آقای منتصرالملک فرمودند شاید قانون استخدام شامل این بشود بر فرض هم شامل آن بشود این لایحه مقدم بر قانون استخدام است علاوه بر این وقت هم عزیزتر از این است که برای یک مبلغ جزئی آن هم برای یک دختر و پسری که پدرش کشته شده است صرف کنیم.

رئیس- رأی می‌گیریم به راپُرت کمیسیون بودجه که قرائت شد. آقایانی که تصویب می‌کنند ورقه سفید واِلا کبود خواهند داد. (در این موقع اخذ آراء به عمل آمده و نتیجه به قرار ذیل حاصل گردید)

عده حضار (۶۵) ورقه سفید علامت قبول (۵۰) امتناع (۱۵)

رئیس- به اکثریت ۵۰ رأی تصویب شد. قانون تفریغ بودجه یکساله ایت ئیل مجلس مطرح است (به شرح ذیل قرائت شد)

ماده اول- مخارج مجلس شورای ملی از بابت دوازده ماهه سنه ایت ئیل ۱۳۰۱ موافق مواد ۱ الی ۳ ضمیمه ۱ و بر طبق بودجه مصوبه مبلغ سیصد و چهار هزار و چهار صد و نود و هفت تومان و هفتصد دینار تصویب و تفریغ می‌شود.

ماده دوم- عایدات باغ و مطبعه مجلس شورای ملی از بابت سنه ایت ئیل ۱۳۰۱ موافق ماده ۴ ضمیمه ۱ به مبلغ سیزده هزار و سیصد و پنجاه و چهار تومان و هفت هزار و سه عباسی تصویب می‌شود.

رئیس- آقای سهام‌السلطان (اجازه)

سهام‌السلطان- عرضی ندارم

رئیس- آقای مستشارالسلطنه (اجازه)

مستشارالسلطنه- موافقم

رئیس- بالفعل مذاکرات در کلیات است مخالفی نیست؟ (گفته شد خیر)

رئیس- رأی می‌گیریم برای دخول در شور مواد: آقایانی که تصویب می‌کنند قیام فرمایند (اکثر نمایندگان قیام نمودند)

رئیس- تصویب شد. ماده اول قرائت می‌شود (مطابق شرح فوق قرائت شد)

رئیس- در این باب مخالفی نیست؟ (گفتند خیر) رأی می‌گیریم به ماده اول. آقایانی که ماده را تصویب می‌کنند قیام فرمایند (اکثر نمایندگان قیام نمودند)

رئیس- تصویب شد. ماده دوم قرائت می‌شود (به مضمون سابق خوانده شد)

رئیس- در این ماده ایرادی هست یا نه؟ (گفته شد خیر)

رئیس- رأی می‌گیریم به ماده دوم. آقایانی که تصویب می‌کنند قیام فرمایند (اکثر قیام نمودند)

رئیس- تصویب شد. در کلیات مخالفی نیست؟ (گفته شد خیر)

رئیس- رأی گرفته می‌شود به این لایحه که مشتمل بر دو ماده است. آقایانی که تصویب می‌کنند ورقه سفید واِلا ورقه کبود خواهند داد. (اخذ و استخراج آراء به عمل آمده نتیجه به قرار ذیل حاصل گردید) ورقه سفید علامت قبول ۶۰

رئیس- به اکثریت شصت رأی تصویب شد. چون نزدیک ظهر است اگر مخالفی نباشد جلسه را ختم می‌کنیم. آقای معتمدالسلطنه (اجازه)

معتمدالسلطنه- بنده خواستم استدعا کنم لایحه راجع به حقوق آقا میرزا سید علی و سید مچول چون خیلی مختصر است مطرح شود.

رئیس- آقای حاج امین‌التجار (اجازه)