پیام اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر به ملت ایران در نخستین سالروز انقلاب شاه و مردم ۶ بهمن ۱۳۴۲

درگاه انقلاب شاه و مردم

درگاه اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر سخنرانی‌های محمدرضا شاه پهلوی

برنامه عمرانی سوم

سالروز ششم بهمن ۱۳۴۱ را که منشاء بزرگترین تحول اجتماعی ملت باستانی ایران بشمار می‌رود به شما ملت ایران تبریک می‌گویم.

سال‌ها بود چنین می‌اندیشیدم که بجز انجام وظایف سلطنت که متضمن حفظ و حراست تمامیت و استقلال کشور و هدایت اولیاء مملکت در انجام امور محوله بود، یک وظیفه ملی یا به عبارت بهتر یک رسالت تاریخی نیز به عهده من محول گردیده است که بایستی در راه سربلندی و عظمت میهن عزیز انجام دهم، و آن این اصل اساسی بود که وضع اجتماعی و عمومی ایران و ملت میهن پرست آن را همگام و همپایه ملل مترقی و مرفه جهان سازم تا مزید بر استحکام مبانی استقلال و نیکبختی مملکت و افراد ملت گردد. این نکته مسلم است که در دنیای امروز ملتی که دچار فقر و عدم عدالت اجتماعی باشد و حقوق بشر و حرمت افراد در آن رعایت نگردد قابل بقاء و دوام نبوده و دیر یا زود محکوم به زوال و اضمحلال خواهد بود.

من نیک دریافته بودم که در جامعه ایرانی که به علت سابقه درخشان تاریخی و غرایز فطری و هوشمندی جامعه انصافاً استحقاق زندگی بهتر و وضع مترقی تر و رفاه بیشتری دارد، نواقص بزرگ و خلل‌های فراوانی وجود دارد که به حکم وظیفه‌ای که خدا و ملت به عهده من واگذارده‌اند می‌بایستی به دست من تمشیت و اصلاح یابد.

از آن جمله و مهمتر از همه یکی وضع ناهنجار روابط ارباب و رعیتی و دیگری محرومیت نیمی از جمعیت کشور یعنی بانوان و نیز بیسوادی اکثریت افراد فعاله کشور بود که مجموعاً با سایر محرومیت‌های اجتماعی و نواقص عمومی دست به دست هم داده و موجبات عقب ماندگی و سرشکستگی ما را در میان جوامع مترقی بشری و کشورهای پیشرفته جهان فراهم می‌نمود.

کشور من با داشتن سوابق تاریخی درخشان و نوابع بزرگ علم و ادب که همیشه مایه افتخار و مباهات ما در عالم بوده و می‌باشند متأسفانه در دو قرن اخیر از کاروان ترقی جهان باز مانده و دچار انحطاط گردید، و این دوران انحطاط با عصر ترقی و جهش و جنبش سریع ممالک متمدن جهان که به سرعت خود را صنعتی کرده و در پرتو ترقیات صنایع و پیشرفت علوم موجبات رفاه و آسایش ملل خود را فراهم می‌نمودند مصادف شد.

این عقب ماندگی متضمن مضار بیشمار و منشاء عیوب فراوان بود، که فقر و گرسنگی و اشاعه بیماری‌های گوناگون و ضعف تشکیلات دولتی و ملی و عدم توجه به شئون حساس اجتماعی از مظاهر بارز آن بشمار می‌رفت. نتایج این وضع را در خلال دو جنگ جهانگیر گذشته دیده و دریافتیم که چگونه ملعبه اغراض و آلت منافع دیگران واقع شدیم و چگونه کشور ما به پرتگاه نیستی و زوال سوق یافت.

در جنگ دوم هم که ایران در پرتو لیاقت و نبوغ پدر بزرگوارم در راه ترقی و پیشرفت گام‌های سریعی برداشت که انظار و توجه جهانیان را بخود معطوف داشته بود، متأسفانه فرصت و مجال بهره‌برداری از زحمات آن پیشوای مصلح به ما داده نشد و آثار ناشیه از جنگ خدمات و اقدامات مترقیانه آن مرد بزرگ را به باد داد. خلاصه آنچنان در اثر وقوع حوادث شگرف به سوی ورطه سقوط و نیستی شتافتیم که اگر هر بار معجزه‌ای بوقوع نپیوسته و ما را در آخرین لحظات حساس نجات نمی‌بخشود شاید امروز اثری از استقلال و عظمت کشوری که حق ارتقاء به عالی ترین مدارج ترقی را دارا می‌باشد باقی نمانده بود.

انجام وظایف خطیر سلطنت در مدت زیاده بر بیست سال آنهم در سخت‌ترین و نامناسب ترین شرایط روزگار، و خواست و مشیت الهی که همیشه مرا در انجام مسئولیت‌های خطیر خویش یار و مددکار بوده و در حفظ استقلال کشور راهنمایی و تأیید فرموده است، از یک طرف مکنونات قلبی و منویات باطنی مرا برای شما آشکار کرد، و از طرف دیگر مرا به احتیاجات حقیقی و مصالح واقعی و عوامل اجتماعی و مادی شما آگاه و واقف ساخت.

مجموعه این افکار و نیات و وقوف به آلام و دردهای درونی اجتماع شما مرا که هیچگاه از فکر شما فارغ نبوده‌ام وادار ساخت که یکباره تصمیم قاطعی اتخاذ کنم و تمام نقاط ضعف و فساد اجتماعی را ریشه کن کرده و همگام با فرو ریختن اساس و شالوده کهن و فرسوده که باعث عقب ماندگی شما بوده است اصولی برقرار سازم و بنیادی بنا کنم که ملت و کشور من بتوانند با پیشرفته ترین وضعی که در این عصر ممکن و میسر گردد سنگ بنای جامعه نوین و مترقی خود را بنا نهند.

بر روی این تصمیم چنانکه بیاد دارید در نوزدهم دی ماه سال گذشته هنگام تشکیل کنفرانس دهقانان شش اصل اساسی را که متضمن تجدید حیات اجتماعی شما بود به تصویب ملی گذاشتم، و خوشبختانه شما در ششم بهمن با چنان شور و هیجان و جنبشی به پیشنهادات من پاسخ مثبت دادید که موجب حیرت گردید. این جنبش تاریخی شما همان راز و رمزی است که بقاء و دوام این ملت و مملکت را در طول دو هزار و پانصد سال تاریخ مدون و پرافتخارش محافظت و تضمین نموده است.

میهن پرستی ذاتی و رشد ملی شما با آن تجلی خیره کننده موجب گردید که انقلاب بزرگ و همه جانبه ما بدون برخورد به کوچکترین مشکل و مانع و جاری شدن خون‌هایی که شاید معمولاً در اینگونه حوادث شگرف پرهیز و احتراز از آن ممکن نباشد، به صورت عمل در آید و با چنین موفقیت‌های بزرگی قرین گردد.

امروز هر تصمیمی که گرفته می‌شود صرفاً برای تأمین منافع اکثریت ملت است که در پناه آن منافع همه نیز بطور عادلانه و از روی شرط عقل و منطق و عدالت اجتماعی محفوظ است. منافع دهقان، منافع کارگر و منافع یکایک دیگر طبقات مملکت بر همان اساس عدالت اجتماعی تأمین می‌گردد.

با تصویب ملی شما که احتیاج به توضیح بیشتری ندارد، می‌توان گفت که برای نخستین بار بیش از بیست و دو میلیون زن و مرد این مرز و بوم بطور تساوی همگام با پیشرفته‌ترین جوامع بشری حاکم بر حقوق و سرنوشت خویش شده‌اند، و اکنون که اصول کلی بر مبنای صحیحی استوار گردیده و پایه‌های بنای اجتماع ما پی گذاری شده است باید از این پس بکار آراستن این انقلاب بزرگ و تاریخی پرداخت. به نحو مثال یکی از اقدامات ایجاد سپاه بهداشت به منظور تأمین صحت و سلامت جامعه خواهد بود که اجراء و انجام آن را مقرر داشته‌ایم.

من از دیرباز ایمان داشته و دارم که ثروت طبیعی و انسانی این مملکت که از مواهب و عطایای بی‌منتهای خداوندی است بی‌کران است، و با تمهید مقدمات و ریختن نقشه‌ها و طرح‌های صحیح و ایجاد دستگاه اداری پاک و منزه و منطبق با احتیاجات کشور می‌توان آینده بسیار افتخارآمیزی را برای این مملکت از هم اکنون پیش‌بینی نمود، و من اینک به آتیه کشور چنان با اطمینان خاطر می‌نگرم که هیچگاه در تاریخ سابقه نداشته است.

بزرگترین موهبتی که یک جامعه هر چند مترقی و مرفه باشد نمی‌تواند بدون آن قوام و دوامی یابد، و ما خوشبختانه به بهترین وجهی واجد آن می‌باشیم، دین مقدس و مترقی اسلام است که تمام احکام و فصول و دستورات آسمانی آن که عبارت از عدل و انصاف و مواسات و مساوات می‌باشد مشوق و مؤید این انقلاب بزرگ و تاریخی ما است.

از درگاه باریتعالی مسئلت دارم که من و شما را مانند گذشته در راه خیر و هدف مقدسی که در پیش گرفته‌ایم یاری فرماید و همواره پناه و پشتیبان ما باشد.