نظامی (خسرو و شیرین)/در آن مدت که من در بسته بودم
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
' | نظامی (خسرو و شیرین) (در آن مدت که من در بسته بودم) از نظامی |
' |
در آن مدت که من در بسته بودم | سخن با آسمان پیوسته بودم | |
گهی برج کواکب میبریدم | گهی ستر ملایک میدریدم | |
یگانه دوستی بودم خدائی | به صد دل کرده با جان آشنائی | |
تعصب را کمر در بسته چون شیر | شده بر من سپر بر خصم شمشیر | |
در دنیا بدانش بند کرده | ز دنیا دل بدین خرسند کرده | |
شبی در هم شده چون حلقه زر | به نقره نقره زد بر حلقه در | |
درآمد سر گرفته سر گرفته | عتابی سخت با من در گرفته | |
که احسنت ای جهاندار معانی | که در ملک سخن صاحبقرانی | |
پس از پنجاه چله در چهل سال | مزن پنجه در این حرف ورق مال | |
درین روزه چو هستی پای بر جای | به مردار استخوانی روزه مگشای | |
نکرده آرزو هرگز ترا بند | که دنیا را نبودی آرزومند | |
چو داری در سنان نوک خامه | کلید قفل چندین گنجنامه | |
مسی را زر بر اندودن غرض چیست | زر اندر سیمتر زین میتوان زیست | |
چرا چون گنج قارون خاک بهری | نه استاد سخن گویان دهری؟ | |
در توحید زن کاوازه داری | چرا رسم مغان را تازه داری | |
سخندانان دلت را مرده دانند | اگر چه زند خوانان زنده خوانند | |
ز شورش کردن آن تلخ گفتار | ترشروئی نکردم هیچ در کار | |
ز شیرین کاری شیرین دلبند | فرو خواندم به گوشش نکتهای چند | |
وزان دیبا که میبستم طرازش | نمودم نقشهای دل نوازش | |
چو صاحب سنگ دید آن نقش ارژنگ | فرو ماند از سخت چون نقش بر سنگ | |
بدو گفتم ز خاموشی چه جوئی | زبانت کو که احسنتی بگوئی | |
به صد تسلیم گفت ای من غلامت | زبانم وقف بر تسبیح نامت | |
چو بشنیدم ز شیرین داستان را | ز شیرینی فرو بردم زبان را | |
چنین سحری تو دانی یاد کردن | بتی را کعبهای بنیاد کردن | |
مگر شیرین بدان کردی دهانم | که در حلقم شکر گردد زبانم | |
اگر خوردم زبان را من شکروار | زبان چون توئی بادا شکربار | |
به پایان بر چو این ره بر گشادی | تمامش کن چو بنیادش نهادی | |
در این گفتن ز دولت یاریت باد | برومندی و برخورداریت باد | |
چرا گشتی درین بیغوله پا بست | چنین نقد عراقی بر کف دست | |
رکاب از شهربند گنجه بگشای | عنان شیر داری پنجه بگشای | |
فرس بیرون فکن میدان فراخست | تو سرسبزی و دولت سبز شاخست | |
زمانه نغز گفتاری ندارد | و گر دارد چو تو باری ندارد | |
همائی کن برافکن سایه برکار | ولایت را به جغدی چند مسپار | |
چراغند این دو سه پروانه خویش | پدیدار آمده در خانه خویش | |
دو منزل گر شوند از شهر خود دور | نبینی هیچ کس را رونق و نور | |
تو آن خورشید نورانی قیاسی | که مشرق تا به مغرب روشناسی | |
چو تو حالی نهادی پای در پیش | به کنجی هر کسی گیرد سر خویش | |
هم آفاق هنر یابد حصاری | هم اقلیم سخن بیند سواری | |
به تندی گفتم ای بخت بلندم | نه تو قصابی و من گوپسندم | |
مدم دم تا چراغ من نمیرد | که در موسی دم عیسی نگیرد | |
به حشوی چندم آتش برمیفروز | که من خود چون چراغم خویشتن سوز | |
من آن شیشهام که گر بر من زنی سنگ | ز نام و کنیتم گیرد جهان ننگ | |
مسی بینی زری به روی کشیده | به مرداری کلابی بر دمیده | |
نبینی جز هوای خویش قوتم | بجز بادی نیابی در بروتم | |
فلک در طالعم شیری نمودهاست | ولیکن شیر پشمینم چه سوداست | |
نه آن شیرم که با دشمن برآیم | مرا آن بس که من با من برآیم | |
نشاطی پیش ازین بود آن قدم رفت | غروری کز جوانی بود هم رفت | |
حدیث کودکی و خودپرستی | رها کن کان خیالی بود و مستی | |
چو عمر از سی گذشت یا خود از بیست | نمیشاید دگر چون غافلان زیست | |
نشاط عمر باشد تا چهل سال | چهل ساله فرو ریزد پر و بال | |
پس از پنجه نباشد تندرستی | بصر کندی پذیرد پای سستی | |
چو شصت آمد نشست آمد پدیدار | چو هفتاد آمد افتاد آلت از کار | |
به هشتاد و نود چون در رسیدی | بسا سخنی که از گیتی کشیدی | |
وز آنجا گر به صد منزل رسانی | بود مرگی به صورت زندگانی | |
اگر صد سال مانی ور یکی روز | بباید رفت ازین کاخ دل افروز | |
پس آن بهتر که خود را شاد داری | در آن شادی خدا را یاد داری | |
به وقت خوشدلی چون شمع پرتاب | دهن پر خنده داری دیده پر آب | |
چو صبح آن روشنان از گریه رستند | که برق خنده را بر لب ببستند | |
چوبی گریه نشاید بود خندان | وزین خنده نشاید بست دندان | |
بیاموزم تو را گر کاربندی | که بی گریه زمانی خوش بخندی | |
چو خندان گردی از فرخنده فالی | بخندان تنگدستی را به مالی | |
نه بینی آفتاب آسمان را | کز آن خندد که خنداند جهان را |