مذاکرات مجلس شورای ملی ۹ آبان ۱۳۱۰ نشست ۵۲

مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری هشتم

تصمیم‌های مجلس مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری هشتم

قوانین بنیان ایران نوین

نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری هشتم

مذاکرات مجلس شورای ملی ۹ آبان ۱۳۱۰ نشست ۵۲

مذاکرات مجلس شورای ملی ۹ آبان ۱۳۱۰ نشست ۵۲

فهرست مطالب:

- تصویب صورت مجلس

۱- تصویب صورت مجلس

رئیس – آقای فرشی در صورت مجلس نظری دارید

فرشی – خیر عرضی ندارم

رئیس – آقای دیبا

طباطبائی دیبا- بعد ا زتصویب صورت مجلس

رئیس – آقای دهستانی

دهستانی – بنده را در صورت جلسه غایب بی اجازه نوشته بودند تمنا می‌کنم اصلاح شود.

رئیس – متوقف بر این است که کمیسیون اظهار نظر بکند و هنوز کمیسیون اظهار نظر نکرده است آقای عراقی

عراقی – آقای اسعد از جلسة قبل تا بحال کسالت دارند ودر جلسة قبل هم بوسیلة بنده از مقام ریاست اجازه مرخصی خواسته بودند همینطور که این جلسه هم اجازه خواسته‌اند در صورت مجلس ایشان را بی اجازه نوشته بودند این است که عرض کردم.

رئیس – دلیل همان است که عرض کردم که می‌بایستی کمیسیون اظهار نظر بکند و نکرده است اگر بعد اظهار نظر موافق کرد تصحیح می‌شود. در صورت مجلس نظر

دیگری نیست؟ (نمایندگان خیر) صورت مجلس تصویب شد آقای دیبا.

- تقدیم راپرت عملیات کمیسیون عدلیه

۲- تقدیم راپرت عملیات کمیسیون عدلیه

طباطبائی دیبا (رئیس کمیسیون عدلیه) – چنانچه خاطر آقایان نمایندگان مسبوق است کمیسیون عدلیه از اول این دوره با کمال مراقبت جلسات خود را تشکیل داده و ادای وظیفه کرده است و بموجب نظامنامه چون کمیسیونها باید راپرت عملیات خود را به مجلس تقدیم کنند این است که راپرت چند ماهه عملیات کمیسیون عدلیه را تقدیم می‌کنم و تقاضا دارم طبع و بین آقایان نمایندگان توزیع شود.

رئیس – همینطور است که میفرمائید کمیسیون عدلیه تمام مساعی خودش را در انجام وظایف خودش بکار می‌برد و این مسئله را که بنده حق تصدیق دارم تصدیق می‌کنم آقای وزیر پست و تلگراف فرمایشی دارید.

- تقدیم دو فقره لایحه از طرف آقای وزیر پست و تلگراف

۳- تقدیم دو فقره لایحه از طرف آقای وزیر پست و تلگراف

وزیر پست و تلگراف (آقای صور) – یک فقره لایحه است راجع باجازه استقراض یک میلیون تومان برای خرید سهام شرکت تلفن ویک فقره دیگر لایحه ایست که از طرف وزارت عدلیه تقدیم می‌کنم برای رفع نواقص قانون ثبت اسناد

- شور و تصویب لایحه کنترات رئیس محاسبات کل مالیه

۴- شور و تصویب لایحه کنترات رئیس محاسبات کل مالیه

رئیس – خبر کمیسیون بودجه راجع باستخدام مسیو فری قرائت می‌شود:

خبر کمیسیون

کمیسیون بودجه در جلسات اخیر خود لایحه نمره ۲۲۷۲۰ دولت راجع بتجدید استخدام هرمان فری تابع آلمان را بمدت یکسال بسمت ریاست محاسبات مالیه مطرح و با حضور آقای وزیر مالیه تحت شور قرار داده بالاخره با مواد پیشنهادی عیناً موافقت و اینک راپرت آنرا که عین شش ماده پیشنهادی دولت است برای تصویب مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد:

رئیس – خبر کمیسیون خارجه در این خصوص قرائت می‌شود:

خبر کمیسیون

کمیسیون امور خارجه لایحه نمره ۲۲۷۲۰ دولت راجع بتجدید کنترات مسیو هرمان فری را صبح ۲۵ مهر ماه تحت شور و مطالعه قرار داده چون نسبت به تابعیت مستخدم مزبور مخالفتی نبود عین لایحه دولت را تصویب و خبر آنرا تقدیم مجلس شورای ملی می‌نماید.

رئیس – عین لایحه دولت (یعنی مواد آن) قرائت می‌شود:

ماده اول – وزارت مالیه مجاز است آقای هرمان فری تابع آلمان را برای مدت یکسال از تاریخ دوازدهم آذر ماه هزارو سیصد و ده بسمت ریاست محاسبات مالیه مجدداً استخدام نماید.

ماده دوم – مقرری آقای هرمان فری سالی ششهزار و سیصد تومان (۶۳۰۰ تومان) و هشتصد و چهل لیره انگلیسی (۸۴۰ لیره انگلیسی) خواهد بود که باقساط دوازده گانه در آخر هر ماه شمسی ایرانی تادیه می‌گردد.

ماده سوم – ماهی یکصد تومان بعنوان کرایه منزل به آقای هرمان فری پرداخته می‌شود.

ماده چهارم – در انقضاء مدت یکسال مذکور در ماده اول فوق در صورتیکه بموجب قانون جدیدی ادامة خدمت آقای هرمان فری تصویب نشود و مشارالیه بطور قطع از ایران خارج گردد مبلغ یکصد لیره بعنوان خرج مراجعت به آلمان بمشارالیه تادیه خواهد شد.

ماده پنجم – وزارت مالیه می‌تواند در هر موقع با پرداخت مبلغی معادل سه ماه از مقرری مذکور در مادة دوم و خرج سفر مذکور در مادة چهارم به آقای هرمان فری باستخدام او خاتمه دهد ولی در صورتیکه به ماموریت مشارالیه در اثر مداخله در امور سیاسی و تخلف از قوانین مملکتی و نظامات داخلی اداری خاتمه داده شود یا خود مشارالیه بطیب خاطر قرار داد استخدام خود را فسخ نماید سه ماه مقرری مذکور در فوق و خرج سفر پرداخته نخواهد شد.

ماده ششم – وزارت مالیه مامور اجرای این قانون است

رئیس – مذاکره در کلیات است آقای جمشیدی

جمشیدی – عرض کنم بنده بی مناسبت نمی دانم این تذکر را در اینجا به آقای وزیر مالیه بدهم اساساً بنده باین قبیل مستخدمین خارجی که وجودشان چندان منشاء فایده در این مملکت نیست و یک خرجهای گزافی برای آنها می‌شود مخالفم ولی ما عقیده مان این است که متخصص برای قسمتهای علمی وصنایعی بخواهیم نه برای کارهای اداری و این نکته را تذکراً عرض می‌کنم که از جمله اصلاحاتی که آقای فری کرده‌اند و شنیده‌ام فقط دستوری داده‌اند این است که بودجه‌ها مثل تقویم‌های رقومی سابق دستور داده‌اند طبع و توزیع شود و هرکسی بخواهد که مراجعه بکند باید یک دوره ریاضی و علم نجوم سابق بداند تا اینکه بتواند مراجعه بکند ومطلبی که می‌خواهد استخراج بکند اساساً طبع و توزیع برای این است که سهل المراجعه باشد و در هر موقع هر کسی احتیاجی دارد مراجعه کند و مطلبی را که لازم دارد استخراج کند باین جهت خواستم به آقای وزیر مالیه عرض کنم یا اساساً طبع و توزیع نکنند و یک خرجی را هم تحمیل بودجة مملکت نکنند یا آنکه اساساً از این اصلاح صرف نظر کنند و بهمان ترتیب سابق امر کنند طبع و توزیع شود. این بود عرض بنده.

وزیرمالیه (آقای تقی زاده)-برای این که هم به فرمایشات آقا جواب داده باشم و هم به بعضی ملاحظات دیگری که شاید نظیر این باشد و آقایان دیگر بفرمایند قبلاً عرض کرده باشم این است که اولاً این مسئله در مورد استخدام هر متخصص خارجی یا مأمور خارجی پیش می‌آید که آیا ما باین اشخاص احتیاج داریم یا نداریم (جمشیدی –با این پول گزاف خیر) و باید این مطالب را بگذاریم اولاً برای یک موقعی که یک کسی تازه بخواهیم علاوه کنیم به مستخدمینمان آقایان متوجه بوده‌اند وملتفت شده‌اند که دولت مستخدمین خارجی را البته بتدریج کم می‌کند و در آن رشته هائی که مستخدمین خارجی را سالهای سال داشته‌ایم ایرانیها کم کم خودشان ورزیده شده و کفایتش را پیدا کرده‌اند باید مستخدمین خارجی را کم کنیم ولی البته این مسئله ایست که کسی ممکن است معتقد باشد که صد تا مستخدم خارجی می‌خواهیم و ممکن است یکی معتقد باشد که یکی هم لازم نیست این افراط و تفریط است البته بحث خیلی شده است وباز هم ممکن است بشود ولی آنچه اقتضای فعلی است و بنظر ما می‌آید این است که تا چندی برای یک عده از مستخدمین خارجی ما هنوز حاجت داریم و آنچه که مطابق تجربه خودم می‌توانم عرض کنم که خیلی مستفید شده‌ایم وفایده برده‌ایم و بنده کمال رضایت را دارم از همین شخص و رئیس گمرکات و رئیس عایدات که خیلی ما فایده برده‌ایم و آن فایدة که می‌بریم اضعاف مضاعف آن وجهی است که می‌دهیم البته در مستخدم خارجی یک نظری است اینجا که آن وجهی که بهش می‌دهد نسبت به آنچه که یک ایرانی اگر پیداشود می‌دهند خیلی زیادتر خواهد بود ولی همیشه اینطور بوده وهست وخواهد بود که کسی را که از خارجه استخدام می‌کنند و میاورند اینجا خرج کنترات خودش و کرایه سفرش و کرایه خانه اش یکقدری بیشتر وسنگین تر خواهد بود از آنچه که اهل مملکت که اینجا علاقه دارند وخانه دارند و زندگانی دارند می‌گیرند.

این شخص هم دو سال در استخدام ما بوده است و بنده که خیلی نزدیک و بیشتر در مجاورت او هستم وبا او کار میکتم از او کمال رضایت را دارم و میدانم که خیلی علاقمند است ودائما شب و روز کار می‌کند و زحمت می‌کشد از صد تا کاری که در مالیه می‌کند یکی را ملاحظه فرمودید که بودجه‌ها را چطور تنظیم کرده‌اند بنده همیشه امیدوار بودم و انتظار داشتم که همیشه این روح و این خیال در ماها قوت داشته باشد که نگوئیم هر چیزی آن طوری که بوده است همانطور مداومت داشته باشد و باید در هر کاری یک تجدید و اصلاحی درش وارد کنیم این بودجه را که ملاحظه فرمودید بنده میل راشتم آقایانی که در کمیسیون بودجه بوده‌اند بیستر در این باب صحبت بفرمایند که این بودجه چندین محسنات داشته فقط چیزی که در آن جا آقایان اعضاء کمیسیون میل داشتند این بود که عده مستخدمین و عده رتبه‌ها معلوم بشود که جدا جدا هم هر اداره چند نفر عضو دارد و هر کدام رتبه‌هاشان نوشته شود و در اساس بودجه‌ها که با سابق خیلی فرق دارد و خیلی بهتر از ترتیب سابق بود و هیچ عدد رقومی و رمز و نقش هم درش نبود (جمشیدی طبع شده موجود است) بله موجود است و هیچ رقومی هم نبود اگر بنا باشد که یک چیزی به مبالغه تاثیرش در کلام بیشتر باشد عرض نمی‌کنم ولی بنده این را عرض می‌کنم که بنده از تقویم رقومی هم سررشته دارم (جمشیدی – همه ندارند)

ولی این بودجه ایست که قلم بقلم نوشته شده مثلاً خرج سفر دو هزار تومان و این هم هیچ رقومی نیست مبنی اساس این بودجه اصلاحاتی است که در بودجه شده است این است که بقدر مقدور ما باید رو بانطرف برویم که مخارج مختلفه را با هم مخلوط نکنیم شما وقتی می‌توانید بگوئید که حقوق در فلان وزارتخانه فلانقدر باشد و تمام مخارج هم از سوخت و روشنائی و اتومبیل و خرج سفر و تقاعد و غیره همه اش فلانقدر در آن صورت اختیار می‌دهید به وزارتخانه که از هر کدام آنها بهر کدام دیگر صرف کند یعنی همه اش در یک قلم باشد ما داریم رو باین طرف می‌رویم که حتی الامکان این مخارجی را که داریم تفکیک می‌کنیم که بودجه حقیقی باشد یعنی قبل از حلول سال برای سال آینده هر وزارتخانه هر احتیاجی را که بهر قسمتی از مخارج پیش بینی می‌کند در بودجه منظور کند و حتی اگر ممکن باشد بقدری کامل کنیم که سوخت را از روشنائی مجزی بکنیم و این صرفه در بودجه مملکت است ولی حالا که نمی‌خواهیم این کار را بکنیم عرض نمی‌کنم ولی وقتی که شما بگوئید سوخت و روشنائی فلانقدر هر چه از سوخت زیاد می‌آید می‌تواند صرف روشنائی بکند و از روشنائی هر چه زیاد بیاید می‌تواند صرف سوخت بکند حالا این روشنائی را من باب مثال عرض کردم و سایر مخارج از هم تفکیک شده است ولی در بودجه‌های سابق شما می‌گفتید ملزومات و مطبوعات و خرج سفر و فلان و فلان چیزی که در بودجه شده است فقط همین است هر قدری که ممکن بوده است مخارج را از هم تجزیه کرده‌اند و اگر تفکیک کاملتر کنند شاید فصول یعنی اقلام بودجه بیشتر از این شود و یک از محسنات دیگرش این بود (البته بحث ما در بودجه نبود ولی چون فرمودند عرض می‌کنم) که همه بودجه‌ها یک نواخت شده است یعنی همه دارای یک فصول و یک عنوان باشد از این اختلافات در عنوانات سابقاً خیلی بی ترتیبی‌ها پیش می‌آمد و ممکن بود پیش بیاید و سوء استفاده می‌شد ولی وقتی اگر در یکی از بودجه‌های وزارتخانهای مملکتی دیون سابق خودش را منظور می‌دارد و بیک کسی مقروض است این دین را هزار تومان در بودجه می‌گذارد خوب همه این کار را بکنند که اگر طلبکاری از دولت هست سایر وزارتخانها هم این کار را بکنند مثلاً اگر یکی از برای جبران خسارت جانی که یک یا دو اداره داشت که سابقاً اداره گمرک و وزارت طرق منظور می‌کردند اگر سایر وزارت خانه‌ها هم داشته باشند که اگر اتفاق هم بیفتد که یک نفر در نتیجه انجام وظیفه فوت کند و باولاد و وراثش مثلاً پیجاه تومان بدهند چه مانعی دارد و چرا سایر وزارتخانها این کار را نکنند اگر نباید بکنند چرا آنهای دیگر بکنند اساس بودجه که از پارسال درست شده و در نظر است که بهتر و کاملتر بکند این است و برای سال آینده حتی بهتر از سال گذشته می‌شود و تفکیک بشود بهتر است اساسش یک نواختی بودجه‌ها بوتد و تفکیک اقلام آنها این اصل تنظیم بودجه بود و این یک چیزی بود که بنظر آقا رسیده بود و آقا نه پسندیدند ولی غیر از این هم صد تا کار دیگر داریم ولی چیزی که ما به تجربه داریم این است که ما وفتی یک مستخدمی داریم و این مستخدمین خارجی وقتی که بمملکت ما میایند همینطور که آقایان خودشان میدانند تا چند ماه دو ماه شش ماه ممکن است طول بکشد که میزان کار دستشان بیاید و علم خودش و تجربه اروپائی خودش را تطبیق کند با اوضاع اینجا و تصرفاتی بکند و از علم خودش بما فایده بدهد و ما مستفید بشویم وقتی که بنا باشد که یکی بیاید و بعد از یکسال دو سال او را مرخص کنیم و یکی دیگر بیاوریم باز همان زحمات و ضرر را داریم یکی از جهات عمدة که دولت مصمم شد کنترات همین شخص را مداومت دهد و برای یک سال تجدید کند این است که این کارهائی که شروع کرده است و اصلاحاتی که در دست دارد به نتیجه برسد چون الان یک زحمتی کشیده است بعضی مستخدمین در بعضی مواقع آمدند مبالغی پول خرج آنها شد مطالعاتی کردند ولی نتیجه مطالعات خودشان را برداشتند و بردند و مملکت از آنها استفاده نکرده است زیرا که بمقام اجرا نیامده است ما می‌خواهیم هر چه ممکنست بمقام اجرا در آید همیشه یک رئیس محاسبات داشتیم و رئیس محاسبات هم فرنگی بود سابقاً آمریکائی بود بعد از آنهم بلژیکی بود ما حالا نمی‌خواهیم بر عده مستخدمینمان بیفزائیم اگر این مسئله یعنی استخدام مستخدمین جدید مورد بحث بود و بمیان میامد جا داشت که در آن صحبتی شود ولی اینجا هیچ استخدام جدیدی نمی‌شود زیرا که همان شخصی است که با همان حقوق استخدام می‌شود (با یک جزئی تفاوت) از کرایه خانه کم شده است و باصل مبلغ یک قدری اضافه شده است و بطور ساده یعنی برای یکسال است که با همان حقوق یعنی نزدیک بهمان حقوق که تجدید می‌شود و هر وقت هم نپسندیدیم حق داریم کنتراتش را فسخ کنیم نه کرایه خانه و نه خرج سفرش بیشتر از سایرین است و در همان میزان‌ها است لذا بنده تصور نمی‌کنم که این مسئله اینقدر ایراد داشته باشد و چنانچه عرض کردم مستخدم تازه نیست و امیدواریم که تصویب بفرمائید.

رئیس – آقای مؤید احمدی

مؤید احمدی – بنده اولاً لازم است یک توضیحی عرض کنم که اگر بعضی عرایض در بعضی از لوایح می‌شود در اطراف آن سوء تفاهمی نباید بشود ما اطمینان کامل بدولت داریم و اگر نظریاتی هست و در موقع لوایح ایراد می‌کنیم یا اینکه مطالبی داریم بعرض میرسانیم البته برای توضیح مطالب است این است که استدعا می‌کنم در خارج سوء تفاهماتی نشود آقای وزیر مالیه در جواب آقای جمشیدی فرمودند خوب است وقتی که یک مستخدمی را استخدام می‌کنند اگر آقایان حرفی دارند همان اول بزنند نه در وقت تمدید یا تجدید بنده یادآوری می‌کنم اینجا وقتی که رئیس عایدات را می‌خواستند استخدام کنند در پشت همین تریبون بنده باحساب رقم معین کردم که ایشان وجودشان برای ما فائده ندارد و علت را هم ذکر کردم که عایدات ما تقریباً در حدود پنجاه میلیون شصت میلیون می‌شود و در لایحه استخدام او مقداریش استثناء شده است مثل گمرک مثل امتیازات مانند انحصار قند و شکر و امثال آن که از عایدات ما خارج می‌شود و عایدات ما محدود می‌شود انقدری که تحت نظر ایشان خواهد آمد به عایدات مستقیم و غیر مستقیم و آنها هم هر یک یک لایحه قانونی برایش گذشته که املاک اربابی را صد و سه و نیم بگیرند و مالیات دخانیات را در قانون گذرانده‌اید و همچنین انحصار تریاک و نمیدانم این شخص که میاید برای ما چه فایده دارد که در خمس عایدات ما رسیدگی کند که هر یک یک قوانین علیحده دارد و هر سال هم چهل و پنج هزار تومان باو حقوق می‌دهیم و تمام این معایب را آنروز بنده عرض کردم لیکن ایشان را استخدام کردند و آوردند و الان سه چهار ماه است در اداره عایدات مشغولند دو ماه البته باین گذشت که مطالعات کند و در لوایح مالی که ایران دارد کلیه آنها و متحد المال‌ها را فرانسه کرده‌اند ایشان مطالعه کنند و عجالتاً آنچه که بنده اطلاع دارم غیر از تعویق کار دیگر نتیجه از وجودشان نشده است هر کاغذی که باداره عایدات می‌رود یک ماه چهل روز طول می‌کشد و علتش هم این است که باید ترجمه شود تا ایشان مطلع شوند و امضاء کند دیگر از وجود ایشان ما نتیجه ندیده‌ایم الا اینکه آخر سال چهل و پنج هزار تومان حقوق بایشان دادیم که فرمودند اول باید گفت این است که عرض کردم اول ما تذکر دادیم و خودشانهم خواهند فهمید که این ادم برای عایدات ما هیچ فائدة ندارد اما راجع به مسیو فری البته عملیاتشان را باید آقای وزیر مالیه رضایت کنند لکن بنده فقط یک توضیحی می‌خواهم و آن این است که اداره محاسبات ما را (این اداره محاسباتی که الان داریم) مستر گور امریکائی تشکیل داد و تشکیل شد اداره محاسبات از دائره بودجه و تطبیق حوالجات دائره رسیدگی به محاسبات (که محاسبات ولایات را رسیدگی کند) و دائره دیوان و دعاوی و از آن روز تابحال که موسیو فری آمده است هیچ تغییری در این ادارات داده نشده همان جریانات سابق است که عیناً بوده و بدست ایرانی‌ها همان رؤسای سابق که بوده‌اند اداره می‌شود الان این که ایشان که آمده‌اند سالی هفده هیجده هزار تومان پول می‌گیرند اگر واقعاً عملیاتی کرده‌اند که ما اطلاع نداریم و اسباب رضایت وزیر مالیه است خوب است بفرمایند که ماهم اطلاع پیدا کنیم و الان همان دوائر و همان اشخاصیکه در زمان مستر گور بوده‌اند کار می‌کنند و هستند ممکن است یک نفری جابجا شده باشد ولی همان اشخاص همان تشکیلات و همان ادارات و ترتیبات سابق است که بوده و یک کار تازه هیچ نکرده‌اند مگر این که یک اطلاعاتی داشته باشند که ما نداریم و موجب رضایت ایشان شده باشد البته اگر که کارهائی کرده است که برای مملکت مفید است و آقای وزیر مالیه مفید میدانند بفرمایند البته ما رأی خواهیم داد ولی بنده که ندیده‌ام هنوز.

وزیر مالیه – برای اینکه ابتداء سوء تفاهم نشود عرض می‌کنم که بنده عرض نکردم در موقع تمدید چرا صحبت می‌کنید و خوب بود در موقع استخدام او مذاکره شود البته آقایان حق دارند ما هم این جا برای همین حاضر می‌شویم که مذاکرات و تذکرات آقایان را بشنویم مجلس شورای ملی برای همین است که مطلب بحث شود و روشن بشود و چنانچه ملاحظه فرموده‌اند نتیجه تمایلات آقایان هم در نظر گرفته می‌شود و در رویه دولت تأثیر دارد وقتی که تمایل باین می‌شود که مستخدمین خارجه حتی الامکان کمتر شوند کمتر هم می‌شوند همان اصول و نظریات را درنظر می‌گیریم ولی اگر یک طرفرا بخواهیم بافراط کاری بکنیم نمی‌شود و البته با ملاحظه اطراف فعلاً نمی‌شود ما این کار را بکنیم برای همین است که همیشه فکر سالم اکثریت و غلبه دارد و آخرش در حد اعتدال قرار می‌گیرد (صحیح است) این اولاً- و چون اشاره برئیس کل عایدات کردند باید عرض کنم اولاً عقیده خودم را عرض می‌کنم که این شخص بسیار آدم لایقی است و خیلی خوب کار می‌کند و مملکت از او خیلی استفاده می‌کند چهل و پنج هزار تومان بهش نمی‌دهیم و اگر هم می‌دادیم و دو صفر هم جلو چهل و پنج هزار تومان می‌گذاشتیم باز مملکت مستفید می‌شود و فوائد کلی دارد و آدم بسیار لایقی است حالا که استخدام فرموده‌اید در موقع استخدامش هم تذکرات دادید شاید حالا صلاح در این باشد که چیزی نفرمائید که اسباب دلسردی یکنفر مستخدم دولت بشود اگرچه انچه که در مجلس گفته می‌شود نباید اسباب دلسردی کسی بشود برای بحث است برای مشورت است ولی راجع باین شخص رئیس محاسبات فرمودید آنچه بنده میدانم و نزدیک باو هستم یعنی که رأی و اطلاعات خودم را درباره او عرض کردم این شخص کارهای خوب کرده و خیلی در کارهای خودش مراقبت دارد و دقت می‌کند و همیشه مشغول اصلاحات است ولی البته نمی‌توانم حالا یکی یکی تمام جزئیات کارهائی که در محاسبات کرده شرح بدهم که امروز فلان کار را کرده است فردا فلان کار را کرده خلاصة کلیة محاسبات مملکتی را سعی دارد که بترتیب منظمی مثل سایر ممالک در بیاورد و در این زمینه هم کار می‌کند و در این باب اصلاحات متعددی کرده است و خیلی از کارها را در دست دارد که الان باید اجرا کند و از این جهت است که بنده تقاضای تمدید کنترات او را برای یکسال کرده‌ام اینکه صحبت شد تغییرات کلی نداده است این را باید جزو محسنات او شمرد و آقا جزو معایب او حساب کردند اگر بنا شود که ما یک نفر آمریکائی بیاوریم که در اینجا یک ترتیباتی بدهد که تا اندازة کارها منظم شود آنوقت یک فرانسوی بیاوریم و همینکه او آمد یک تغییراتی بدهد و باصول دیگری در آورد یا یک آلمانی بیاید که به ترتیب دیگری بیاندازد هیچوقت ادارات دولتی نظم و ترتیبی پیدا نمی‌کند تا اندازة که سابقة اساسیش گذاشته شده بعد از آن اصلاح شده را باید بگیرد و تکمیل کند و بیشتر اصلاح کند و این چیزی که فرمودید بنده می‌خواهم از آقایان تمنا کنم که توجه بفرمایند یکی از محسنات بزرگ یک مستخدم خارجی این است که تا آمد و در یک اداره نشست نگوید که بنده یک معاون از ملت خودم می‌خواهم یا بعد نگوید مثلاً رئیس حوالجات هم باید از آلمان بیاید یکی از محسنات این شخص را باید این نکته فرض کرد که با همین ایرانیها که هستند کار می‌کند و آنها را هدایت می‌کند و آنها هم اجزاء هستند یعنی مدیر دائره‌های محاسبات هستند ولی او مدیر کل محاسبات است و این نه تنها برای وزارت مالیه کار می‌کند بلکه در واقع برای همة وزارت خانها کار می‌کند و در تسویه محاسبات سایر وزارت خانها نظر دارد یعنی در شعبة محاسبات آنها نظر و مراقبت دارد و هر چه لازمه اصلاح است می‌کند خودش می‌رود و هفته یک روز با آنها صحبت می‌کند هفته یک روز سابقاً تمام رؤسای محاسبات را جمع می‌کرد و تحقیق می‌کرد و تمام نظریات را با آنها تطبیق می‌کرد و بعضی مواقع می‌رود با وزرائی که لازم است ملاقات می‌کند با آنها مشورت می‌کند و ما خیلی مفید میدانیم و اگر از بنده می‌خواهید و اطلاعات بنده را می‌خواهید بنده اگر مفید نمی‌دانستم نه رأی می‌دادم و نه این را بمجلس میاوردم و باز اگر از جزئیاتش می‌خواهند اطلاع پیدا کنند ممکن است تمنی کنم از آقای مؤید احمدی که یک روز تشریف بیاورند و بنده جزئیات امور را شرح می‌دهم و نشان می‌دهم ولی البته یک اموراتی است که یکی یکی نمی‌شود این جا شرح داد مثلاً همین لوایحی را که ما برای محاسبات مالیه میاوریم همه اینها از نظرش می‌گذرد و اصلاحاتی در اینها می‌کند که بنده آنرا مفید میدانم و اصلاحت مفیدی کرده است و این خودش می‌ارزد بحقوقی که باو داده می‌شود و عجالتاً صحبت در یکسال است و امیدوارم آقایان موافقت بفرمایند که امورات و اصلاحاتی را که در دست گرفته و مشغول هستند اینها را تمام بکنند.

جمعی از نمایندگان – کافی است

رئیس – آقای رهنما با کفایت مذاکرات مخالفید؟ بفرمائید

رهنما – بنده عقیده دارم که در این قبیل لوایح یک قدری بیشتر صحبت بشود بهتر است چون اساساً تصویب می‌شود ولی در نتیجة مذاکراتی که می‌شود و تذکراتی که داده می‌شود نظریة مجلس را وزراء بهتر و بیشتر متوجه می‌شوند همینطور توضیحات وزراء را مجلس توجه می‌کند و بالاخره نظریات جمع آوری می‌شود حالا اگر اجازه می‌دهند بنده تذکراتی که دارم عرض کنم. عده از نمایندگان – بفرمائید

رهنما – اصولاً استخدام یک مستخدم و رضایت از یک مستخدم البته بانظر وزیر مسئول است در این قسمتش هیچ نمی‌شود تردید کرد وقتی آقای وزیر مالیه از این شخص اظهار رضایت می‌کنند بدیهی است که این شخص کار کرده است و آقای وزیر مالیه هم نظریات خصوصی در این قبیل موارد نداشته‌اند و همیشه کار را از نقطة نظر خودکار ملاحظه می‌کنند در این قسمتش هیچ تردیدی نیست در قسمت دومش اساساً و حقیقتاً جای بحث است و ضرری هم ندارد این بحث بشود برای اینکه استخدام یک نفر باید یک نتایجی داشته باشد مخصوصاً استخدام خارجی که اگر آن نتایج در نظر بعضی‌ها مشکوک باشد آنها بایستی بگویند نظرشان را که جواب بدهند و ملتفت شوند آن اشخاص که آن نظریات رفع شود بنده

اصولاً از اشخاصی هستم که معتقدم که متخصص خارجی را بایستی استخدام کرد در اینهیچ جای شبهه نیست انکار استخدام متخصص خارجی که بدرد می‌خورد برای یک کار و صنعت و یک مؤسسة مفید باشد انکار معرفت و علم است و نمی‌شود انکار کرد ولی همینطوری که خود آقای وزیر مالیه هم فرمودند ما گاهی در این موارد جنبة افراط و تفریط را می‌گیریم گاهی معتقد می‌شویم که ما اصلاً مستخدم خارجی نمی‌خواهیم این یک نظریة قرین اشتباه است خیر ما احتیاج داریم در غالب موارد برای اینکه تازه شاید ده سال پانزده سال بیست سال است بجادة ترقی افتاده‌ایم و داریم تجدید حیات می‌کنیم ما بخیلی از متخصصین خارجی احتیاج داریم ولی در این هم که ما باید برای هر چیزی مستخدم خارجی بیاوریم نه پارة چیزهاست که اصلاً مستخدم خارجی نمی‌تواند لیاقت و فکر خودش را بکار ما بیندازد براهی که برای ما مفید است و بدرد ما می‌خورد بیندازد یکی از آنها بعقیدة من همین رئیس محاسبات است برئیس محاسبات الات حساب کردیم پانزده هزار و نهصد تومان حقوق می‌دهیم این البته از برای استخدام یک نفر خارجی چیز مهمی نیست ۱۵۹۰۰ تومان البته حقش است از خارجه پا می‌شود میاید کار می‌کند زحمت می‌کشد و البته طوری هم ادای وظیفه می‌کند که وزیر وقت از او اظهار رضایت می‌کند این چیزی نیست ولی واقعاً در اینجا باید دید چکاری از این رئیس محاسبات ساخته است که از یک نفر ایرانی ساخته نیست ما سابقاً می‌گفتیم یک نفر متخصص خارجی میاوریم برای ریاست محاسبات امروز واقعاً باید اعتراف کرد که این کار را وزیر مالیه خوب انجام می‌دهد چرا می‌گفتیم که این کار را یک نفر خارجی باید انجام بدهد برای اینکه ترتیب اثر باعمال نفوذ‌ها ندهد این کار را ماشاءالله چشم بد دور خود آقای وزیر مالیه خوب انجام می‌دهند این حقیقتاً یکی از کارهای خوب آقای وزیر مالیه است خوب عمل می‌کنند و توصیة کسی را هم قبول نمی‌کنند این خیلی خوب است حالا رئیس محاسبات برای چه می‌خواهیم ممکن است در رئیس محاسبات کسی اعمال نفوذ کند؟ رئیس محاسبات یعنی آن شخصی که یک صورتهائی میاید پیش او و مطابق آن صورتهائی استکه از دوائر وزارت مالیه و آن سدی که خود آقای وزیر مالیه جلوش را گرفته‌اند میاید و چیز بدی هم نمیاید او یا می‌پردازد یا نمی‌پردازد او که حق دخالت حق تصرف حق چیزی که بهش گفته‌اند بدهد ندهد که ندارد آقا رئیس محاسبات است حالا به بینید این این رئیس محاسبات چه می‌کند دفاتر تنظیم می‌کند نه حقیقتاً باید رسید دید این رئیس محاسبات ممکن است ما یک نفری را بیاوریم که بدرد بخورد همین را استخدام کنیم برای چیز دیگر اما برای ریاست محاسبات واقعاً این ادارة محاسبات را بگذاریم جلو به بینیم بدرد می‌خورد استخدامش کنیم وانکهی این چه تشکیلات است که در این دو سال تنوانسته است بایرانی‌های زیر دست خودش یاد بدهد اگر از نقطه نظر طرز دفاتر است فرض کنید طرز محاسبات است اینهاست که بگوئیم یک مزایائی دارد این دوسال این جا بوده ایرانی‌ها خیلی باهوشند چطور بوده که اینها تنوانسته‌اند یاد بگیرند و این دستور داده و نفهمیده‌اند و بالاخره این را بتعارف که نمی‌شود گفت که این استخدام یک تعارفی است چه عرض کنم ولی در هر صورت می‌شود گفت که یک چیز مهم و مفیدی نیست بنده خیال می‌کنم که اگر یک وزیر مالیه دیگری بود که قدری وسعت نظر داشت در موقع دادن و و انجام دادن سفارشات و توصیه‌ها و یک رئیس محاسباتی ما می‌گذاشتیم که قدری سخت بود می‌گفت این نمی‌شود مطابق قانون قانون را نگاه کنید آقا اینطور که نیست و ما یک همچو چیزی نشنیدیم حتی یکی از مستخدمین مالیه می‌گفت که آقا این وزیر مالیه وقتی بفهمد که توصیه کرده‌اند بدتر می‌کند لجاجت می‌کند و این هم واقعاً خوب است ولی با این ترتیب چه لزومی دارد که یکنفر رئیس محاسبات اینجا باشد من واقعاً این را نمی‌فهمم حالا

آقای وزیر مالیه بالاخره وزیر مسئو هستند و بهتر از بنده مطلعند البته بنده تردید ندارم می‌فرمایند ایشان در گذشته خیلی خوب خدمت کرده‌اند ولی چه خدمتی کرده‌اند یک چیزی که ما بتوانیم به بینیم که کاری کرده که اینکار از ایرانی ساخته نیست مخصوصاً از یک ایرانی که آقای وزیر مالیه بالای سرش باشد که بحساب مو را از ماست بکشد بنده که سراغ ندارم حالا ممکن است آقای وزیر مالیه یک توضیحاتی در این خصوص بفرمایند

وزیر مالیه – وقتی صحبت در این شد که مذاکرات کافی است یا نیست بنده خودم عرض کردم خوب است اجازه داده شود آقایان آنچه می‌خواهند تذکر بدهند بنده بسیار متشکر می‌شوم مخصوصاً متشکرم که می‌فرمایند نظر خود وزیر مالیه که با او کار می‌کند و بهتر اطلاع دارد البته تأثیر دارد عرض شود اینکه این چه کار کرده است این مطلبی را که آقای رهنما اشاره کردند که برای سختی و سستی کار است این بمحاسبات کاری ندارد این در محاسبات نیست آنکسی که وزیر مالیه یا رئیس کل مالیه است یا حوالجات را می‌دهد این البته ممکن است در مملکت ما یک مسئله روحی (پسیکولژیک) بود در مالیه همیشه اینطور است که هر کسی به آسانی هر مطلبی را قبول بکند و بعضی از ممالک خارجه بنده شنیدم که می‌گویند هر وزیر مالیه که مقبول عامه باشد در مملکت خودش دلیل این است که کار خودش را خوب نمی‌کند یک وزیر مالیه که همه راضی باشند ازش مثل قاضی است که مدعی و مدعی علیه هر دو ازش راضی باشند البته باید یک قدری موافقت داشته باشدو بمردم هم ناروائی و ناحقی نباید بکند (دیگر این بسته بوجدان خود آدم است و تصور می‌کنم باندازة که از دست ما بیاید اینقدرها هم مراقبت می‌کنم) هم نمی‌توانیم اگر هم بتوانیم نمی‌خواهیم بکنیم اما مسئله محاسبات کار فنی است اگر در وزارت مالیه یک کار فنی بتمام معنی باشد همان محاسباتش است که مثل مکانیک و مثل مهندس است بنده اگر مایل باینکار بودم یعنی اگر می‌خواستم عدة متخصصین خارجی را زیاد کنم حقیقتاً اول لایحه میاوردم دو سه نفر دیگر برای محاسبات بود ولی می‌خواهم همین یکی باشد بنده سابقاً که در وزارت طرق بودم بعضی اوقات از آقایان وزراء از ادارة بلدیه یک کاغذی می‌رسید که یک مهندس زود بفرستید بنده می‌گفتم که اینجا مهندسخانه نیستکه یک عده مهندس خودمان داشته باشیم بیست تا هم یدکی که هر کس مهندس می‌خواهد بفرستد آنجا هر مهندسی که هست کار دارد اینجا حالا هم برای محاسب همینطور است خودمان احتیاج داریم متصل و علاوه بر عدة خودمان محاسب نداریم هر ایرانی محاسب هم که نشان بدهید بنده استخدام می‌کنم و هر کس هم که محاسبات را بلد باشد در این مملکت ما جمع کنیم اینجا باز نصف احتیاج ما در واقع نیست و یکجماعتی هم رفته‌اند ببانک ملی و کارهای خارج سابقاً رفته‌اند و محاسب نداریم آنوقت کارهای زیادی مثل حسابهای طرق که در ولایات شن میگیرندو سنگ می‌ریزند و پل می‌سازند تمام اینها بایداسناد خرجش تنظیم شود محاسب بقدر کافی نداریم یکی از مقاصد بنده این بود که بتدریج امیدواریم بشودکه کلاسی دائر کنیم که یک جماعتی را در فن محاسبی بعمل آوریم و باز متخصص خارجی لازم است که در آنجا باصطلاح تدریس بکند یا کنفرانس بدهد یا بیانات بکند که مردم را آشنا بکند بامور محاسبات مخصوصاً همین شخص را عرض کنم که یکی از چیز‌های او این بوده است که این شخص تجربه زیاد پیدا کرده است و کارهم باندازه کرده بود ولی وقتیکه بمرخصی رفت امسال سه ماه در آلمان بنده بهش سپردم که بعضی کارهائی که ما بیشتر بهش محتاج بودیم بخصوص در آنجا این مسئله را مطالعه کند و ترتیباتی که در فرنگستان است خوب فراگیرد که مشغول تعضی اصلاحات هستیم و این کار را هم کرده و یک قسمت از وقتش راهم صرف اینکار کرده و امید وار بوده و هستیم که در این یک سال بیشتر استفاده کنیم و اینکه بعضی آقایان فرمودند که در این دوسال چه استفاده ازش شد الان بنده البته مقتضی نبود که

عرض کنم که در آنسال اول خیلی استفاده ازش نشد و همان وقتی که بنده بیشتر او را بکار انداختم دیدم خیلی خوشوقت شد چون اینها بر عکس طبایع دیگرندوقتی پول بدهید و کار ازش نخواهید هیچ میل ندارد ناراحت است راست است که پولش را میگیردولی بیشتر شوق دارد و بیشتر میل داردکه پول که می‌گیرد کار از او بخواهند دیدیم که بیشتر میل پیدا کرد و سر شوق آمد و مشغول کار هم شد و راه افتاد این مسئله محاسبی و زیاد کردن محاسب در وزارت مالیه و وزارتخانه‌های دیگر هم می‌خواهند زیادکنند این یکی از امور خیلی مهم است ما بقدر کافی محاسب نداریم این است که علاوه بر اصلاحاتی که می‌کند و علاوه بر اینکه هدایت میکنداگر بجای این فقط یک محاسب زبردستی بودکه تنها این کار را می‌کرد می‌ارزید که یکنفر از خارجه استخدام بکنیم که محاسبات ما را بطور صحیح و درست نگاهداری کند و اینکه فرمودند در این مدت چه کارها کرده آنرا هم می‌شود بیان کرد ولی عرض کردم اموراتی است عرض کردم قوانینی که تهیه می‌شود اولاً ما می‌خواهیم بوسیلة این در محاسبات یک اصلاحات جدیدی بکنیم (بطوری که به آقای مؤید احمدی عرض کردم تشریف بیاورند مفصلاً عرض می‌کنم اینجا باعث تطویل کلام می‌شود) مثلاً تا حالا تقسیمات کرده بودند برشته‌های مخصوص متعدد ولایات خراسان را یک دسته آذربایجان را یک دسته و این باعث این می‌شد که یک کسی بامور مختلف محاسبات رسیدگی کند هم بکار طرق رسیدگی کند هم بکار معارف رسیدگی کند هم بکار داخله و این رئیس محاسبات مشغول است می‌خواهد (اسپسیالیزه) کندکار را یعنی کارها را تقسیم بر فن خودش و رشته خودش بکند نه بر ولایات این یکی از اصلاحات است وخیلی از این اصلاحات که اگر بخواهم به تفصیل عرض کنم سر آقایان را درد می‌آورد محاسبات مثل یک موضوع مکانیکی است اگر یک مکانیک را کنتراتش را بیاوریم اینجا آقایان نخواهند فرمود کدام پای ماشین را درست کرده و کدام پیچش را درست کرده یکی یکی بخواهند همینقدر اعتماد داشته باشند که مکانیک قابلی است و یک ماشین هم ما داریم که محتاج است به میکانیک تصویب خواهند فرمود و بنده جزئیات کار را دیگر عرض نمی‌کنم ولی واقعاً اگر بعضی از آقایان طالب باشند و برای اینکه مطلع باشندکه بیجا عرض نمی‌کنم تشریف بیاورندو حاضرم که خیلی از این اصلاحات و عملیات را جزئاً عرض کنم

جمعی از نمایندگان – مذاکرات کافی است

رئیس –آقایانی که باورود در مواد موافقت دارند قیام فرمایند

(اکثر قیام نمودند)

رئیس – تصویب شد. ماده اول قرائت می‌شود:

ماده اول- وزارت مالیه مجاز است آقای هر ما نفری تابع آلمان را برای مدت یکسال از تاریخ ۱۲ آذر ماه ۱۳۱۰ بسمت ریاست محاسبات مالیه مجدداً استخدام نماید.

رئیس – اشکالی نیست (گفته شد – خیر) آقایان موافقین قیام فرمایند

(اکثر قیام نمودند)

رئیس-تصویب شد ماده دوم قرائت می‌شود:

ماده دوم-مقرری آقای هرمان فری سالی ششهزار وسیصد تومان (تومان۶۳۰۰) هشتصد و چهل لیره انگلیسی (۸۴۰ لیره انگلیسی) خواهد بود که باقساط دوازده گانه در آخر هرماه شمسی ایرانی تأدیه می‌گردد

رئیس- آقای بوشهری

بوشهری – آقای وزیر مالیه در موقع مذکرات مقدمات فرمودند که حقوق رئیس محاسبات مختصری اضافه شد در موقع تجدید کنترات اولاً بنده خواستم ببینم که این مختصر چقدر است و چرا اضافه شده بجهت اینکه امروزه همه آقایان مشاهده کرده‌اند که در دنیا ممالک برای فرار از بحران اقتصادی و ورشکستگی سعی می‌کنند که از مخارج بودجه خودشان کم می‌کنند سایر ممالک از حقوق مستخدمین خودشان صدی پنج صدی ده کم می‌کنند و ما یک چیزی علاوه می‌کنیم بنده با این علاوه مخالفم خود رئیس محاسبات البته متوجه این مسئله شده‌اند که سایر ممالک از حقوق مستخدمین خودشان کسر می‌کنند و اگر ما ادعای کسر نکنیم ایشان نباید ادعای زیادتر بکنند.

وزیر مالیه – امیدوارم منظور آقا این نیست که ما هم از حقوق مستخدمین خودمان کسر کنیم خوشبختانه یکی از خوشبختی‌های ما این است که بحران مالی و بودجه ما بآن ترتیبی نیست بآندرجه حالا وضعمان بد نیست که محتاج بتوسل باقدامات فوق العاده بشویم اگر یک موقعی بیاید که مملکت باقدامات فوق العاده محتاج شود باید همه ملت کمک بکنند مثل اینکه نظیرش در بعضی ممالک دیده شده آنوقت همه باید فداکاری بکنند و همه باید از حقوقشان کم بکنند پس ما این قصد را نداریم این جریان طبیعی آن استو اینجا مکرر مذاکره شد و بحث شد شما به مستخدمین داخلی خودتان اضافه حقوق می‌دهید مستخدمین خارجی که کنتراتی است و دو طرف دارد اولاً این است که می‌گوید بیست هزار تومان می‌خواهم میخواهید بیایم نمی‌خواهید نیایم ما هم می‌گفتیم خیر نمی‌خواهیم و نمی‌آمد حالا هم خیلی حقوق می‌خواست و می‌گفت کمتر از این نمی‌مانم و سایر مستخدمین هم همینطور بتدریج وقتی که چند سال خدمت کرده‌اند هر سه سال هر پنجسال اضافه حقوق دادیم و این خوب هم هست و بدی هم ندارد کسی را که نگاه می‌دارید و تمدید می‌کنید لابد راضی هستید از او پس باید یک چیزی اضافه بشود و ما هم باین چیز مهمی اضافه نداده‌ایم اولاً این استکه این صدی ده از تمام حقوقش کرایه خانه می‌گرفت در این صورت می‌شد هزار و پانصد تومان در سال بنده می‌خواستم همه اینها را یکنواخت کنم در اینصورت اوت از هر مستخدم فرنگی که در خدمت ما بود بیشتر کرایه خانه می‌گرفت بنده این را موقوف کردم سیصد تومانش را حذف کردیم لکن همان صد تومان کرایه خانه را می‌دهد در آن صورت لازم بود که یک چیزی روی حقوق او بیندازیم و این را هم ملاحظه بفرمائید محتاج بعرض بنده نیست هشتصد وچهل لیره که ما با او موافقت کرده بودیم در سه ماه یا چهار ماه قبل پیش از آنکه بمرخصی برود غیر از هشتصد و چهل لیره بود که حالا هست باز هم او حرفی نگفته شاید هشتصد و چهل لیرة انوقت هزار و پنجاه لیره یا هزار و ده لیره حالا بود ولی باز هم مذاکره نکرده است ولی البته اگر دوسال خدمت کردو حالا میل داریم تجدیدش کنیم اگر مرخصش نکنیم یک چیز جزئی اضافه کنیم خوب است عیبی ندارد اگر میفرمائید سابقه می‌شود برای سایرین بشود اگر مستخدمین دیگر همینطور که ما واقعاً اظهار نارضایتی می‌کنیم از یک کسی که خوب خدمت نکرده و در وسط کنترات را فسخ کردندرویهمرفته عکسش را هم بایدبکنیم که از یک نفری که راضی هستیم که بمملکت ما صمیمانه خدمت می‌کند ما حاضریم که در موقع خودش اضافه حقوق بدهیم.

رئیس – موافقین با ماده دوم قیام فرمایند.

(اکثر قیام نمودند)

رئیس – تصویب شد. ماده سوم قرائت می‌شود:

ماده سوم – ماهی یکصد تومان بعنوان کرایه منزل به آقای هرمان فری پرداخت می‌شود.

رئیس – اشکالی ندارد (اظهاری نشد) موافقین قیام فرمایند

(اکثر قیام نمودند)

رئیس – تصویب شد. ماده چهارم قرائت می‌شود:

ماده چهارم – در انقضاء مدت یکسال مذکور در ماده اول فوق در صورتیکه بموجب قانون جدیدی ادامه خدمت آقای هرمان فری تصویب نشود و مشارالیه بطور قطع از ایران خارج گردد مبلغ یکصد لیره بعنوان خرج مراجعت بالمان به مشارالیه تادیه خواهد شد

رئیس – آقای شریعت زاده

شریعت زاده – بنده با اصل ماده موافق هستم ولی یک عبارت زائدی در ماده هست که ممکن است منشاء منافشه بشود و آن این عبارت است که (مشارالیه بطور قطع از ایران خارج شود) در صورتیکه مناط برای استحقاق او تصویب شدند قانون او از مجلس است اعم از این که از مملکت خارج بشود یا نه البته این مملکت هم مملکت آزادی است همه کس می‌تواند اینجا باشد اگر شرط استحقاق او این را قرار بدهند که از ایران بطور قطع خارج بشود این غلط است آنطوری که در مقدمه اش نوشته شده است باید نوشته شود که اگر دولت ایران او را استخدام نکند این است که خواستم توتجه آقای وزیر مالیه را جلب کنم که این راحذف کنند.

وزیر مالیه – فرمایشاتی که فرمودندصحیح است ولی ما این را بعنوان خرج سفر می‌دهیم و اگر نرود نمی‌دهیم حالافرض کنیدرفت در بانک ملی و سایر مؤسسات مستخدم شد نمی‌دهیم اگر رفت می‌دهیم.

رئیس – آقایانی که با ماده چهارم موافقت دارندقیام فرمایند

(اکثر قیام نمودند)

رئیس – تصویب شد. ماده پنجم قرائت می‌شود:

ماده پنجم – وزارت مالیه می‌تواند در هر موقع با پرداخت مبلغی معادل سه ماه از مقری مذکور در ماه دوم و خرج سفر مذکور در ماده چهارم بآقای هرمان فری باستخدام او خاتمه دهد ولی درصورتیکه بمأموریت مشارالیه در اثر مداخله در امور سیاسی و تخلف از قوانین مملکتی و نظامات داخلی اداری خاتمه داده شود یا خود مشارالیه بطیب خاطر قرار داد استخدام خود را فسخ نماید سه ماه مقرری مذکور در فوق و خرج سفر پرداخته نخواهد شد.

رئیس –آقای دیبا

طباطبائی دیبا – این ترتیب که دولت در هر موقع اختیار داشته باشد استخدام یک نفر مستخدم خارجی را خاتمه بدهد سابقاً در کنتراتها معمول نبتود از مدتی باینطرف معمول شده ولی بنده مخالف این ترتیبم چنانکه عرض کردم کنترات‌ها و قرار دادهای مستخدم خارجی باید با تصویب مجلس باشد کنترات یک عقدی است باید فسخ آنهم تا تصویب مجلس باشد دولت اختیار داشته باشد یک مستخدم خارجی را در هر موقع که بخواهد کنتراتش را خاتمه بدهد بنده با این ترتیب مخالفم.

آقای اعتبار (مخبر) –بنده خیال می‌کنم که اگر برعکس این می‌بود بهتر بودکه آقا پیشنهاد می‌فرمودند اگر دولت از یک مستخدمی ناراضی بود این حق را داشته باشد که استخدامش را لغو کند (صحیح است) و این معمولی که شده بنظر بنده بهترین رویه بوده و تصویب آنهم مفید است.

رئیس – آقای شریعت زاده

شریعت زاده – عرض کنم اولاً که اصولاً این ایراد آقا وارد نیست – برای اینکه همین قانون که حدود اختیارات دولت را معین می‌کند دایر بر فسخ کنترات آنهم هست (صحیح است) ولی خود بنده نظر دیگری داشتم تقاضا می‌کنم آقای وزیر مالیه توجه بکنند اینجا نوشته است که اگر در امور سیاسی مملکت مداخله کند یا موجب تخلف از نظامات اداری بشود دولت حق دارد که کنتراتش را فسخ کند بنده می‌خواستم استفسار کنم که آیا تشخیص دخالت او یا تشخیص تخلف از نظامات نسبت باین آدم همانطوری است که نسبت به مستخدمین ایرانی بعمل می‌آید یا یک ترتیب خاصی است (بعضی از نمایندگان – مثل سایرین است) اجازه بفرمائید خواستم بدانم که اگر این ادم مرتکب تخلف اداری بشود همانطوری که مستخدمین ایرانی محاکمه اداری میشودند او هم خواهد شد یا ترتیب دیگر خلاصه اینکه مطلب قابل توضیح است.

وزیر مالیه – گمان می‌کنم محتاج بتوضیح نباشد این‌ها در این مملکت تابع تمام قوانین مملکت هستند و در استخدام دولتی هم تابع تمام قوانین اداری هستند.

بعضی از نمایندگان – صحیح است احسنت.

رئیس –آقای دشتی

دشتی – عرضی ندارم

رئیس – آقای دیبا

دیبا – عرضی ندارم

بعضی از نمایندگان – مذاکرات کافی است.

رئیس – رأی می‌گیریم بماده پنج آقایانی که موافقند قیام فرمایند

(اکثر قیام نمودند)

رئیس – تصویب شد. ماده شش قرائت می‌شود

ماده ششم – وزارت مالیه مأمور اجرای این قانونست

دیبا – بنده یک پیشنهادی داشتم مقدم بر این ماده است

رئیس – پیشنهاد را عادتاً در آخر می‌گذاریم بعد نمره گذاری مواد آسان است در این ماده اشکالی نیست

(گفته شد خیر)

رئیس – موافقین قیام فرمایند

(اکثر برخاستند)

رئیس – تصویب شد ماده الحاقیه از طرف آقای دیبا

مقام منیع ریاست مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌نمایم ماده ذیل بعنوان ماده ۷ اضافه شود

ماده هفتم – وزارت مالیه مجاز است سایر شرایط مستخدم مذکور را مطابق قانون ۲۳ عقرب هزارو سیصد و یک تعیین و قرار داد مشارالیه را امضاء نماید.

وزیر مالیه – بنظر بنده مانعی ندارد سابقه هم در دست بوده است.

دیبا – صحیح است

رئیس – ثانیاً قرائت می‌کنیم و باین ماده هم رأی می‌گیریم

ماده هفتم – وزارت مالیه مجاز است سایر شرایط مستخدم مذکور را مطابق قانون ۲۳ عقرب ۱۳۰۱ تعیین و قرار داد مشار الیه را امضاء نماید.

رئیس – نظر آقای مخبر چیست؟

مخبر – بنده موافقم همین منظور در ماده پنج هم تأمین شده است با این تفصیل موافقم.

رئیس – آقای شریعت زاده فرمایشی دارید؟

شریعت زاده – یک نقص دارد نوشته است سایر شرایط مستخدم مزبور در صورتیکه مقصود شرایط مستخدم نیست شرایط استخدام است.

رئیس – آقای دیبا همینطور اصلاح می‌کنید صحیح است؟

دیبا – بنده هم مقصودم این بود که شرایط استخدام مستخدم باشد در موقع نوشتن پیشنهاد فراموش شد.

رئیس – موافقین با ماده مزبور بترتیبی که قرائت و اصلاح شد قیام فرمایند

(اکثر قیام نمودند)

رئیس – تصویب شد. مذاکره در کلیات ثانی است آقای مؤید احمدی

مؤید احمدی – چون یک فرمایشی آقای وزیر مالیه در جواب بندهفرمودند که لازم بیک توضیحی بود و نوبه به بنده نرسید بنده این جا استفاده می‌کنم بنده که در تشکیلات محاسبات وزارت مالیه عرض کردم همان اشخاص سر کار هستند (آقای وزیر مالیه فرمودندکه تشکیلات را بنا نبوده است بهم بزنند و برای دوایرش هم از آلمان مستخدم بیاورند) بنده این نظر را نداشتم که با رئیسش مخالفم بطریق اولی با اشخاص دیگرش هم مخالفم منظورم این بودکه یک تشکیلاتی سابق شده بود و یک ترتیبات و جریاناتی در وزارت مالیه بوده استو این آدم آمده است روی آن جریانات و یک فکر تازه هم بما نداده والا نه بر تشکیلاتش ایراد داشتم نه بر سر اشخاصی که در آن تشکیلات هستند و حتی عقیده دارم که اجزاء وزارت مالیه از ایشان استفاده نکرده‌اند بلکه ایشان از معلومات اعضاء وزارت مالیه است استفاده کرده‌اند.

بعضی از نمایندگان – مذاکرات کافی است.

رئیس – آقایانی که با مجموع این قانون موافقت دارند ورقة سفید خواهند داد (اخذ آراء شروع گردید)

(در اینموقع بعضی از آقایان بتدریج از مجلس خارج می‌شدند)

رئیس – اینطور که آقایان بیرون میروندمجلس از اکثریت می‌افتد برای خواندن رأی باید اقلاً اکثریت بقدر مذاکره را داشته باشیم.

(پس از اخذ و شماره آراء ۶۵ ورقه سفید تعداد شد)

رئیس – عده حاضر در موقع اعلام رأی ۸۷ با کثریت ۶۵ رأی تصویب شد

- تقدیم دو فقره لایحه از طرف آقای وزیر مالیه

(۵- تقدیم دو فقره لایحه از طرف آقای وزیر مالیه)

رئیس – آقای وزیر مالیه

وزیر مالیه – دو تا لایحه دارم تقدیم مجلس می‌کنم یکی لایحه راجع بانحصار دخانیات است در واقع همان قانون قدیم است که مختصر اصلاحاتی شده تقدیم می‌کنم یکی هم راجع بانحصار تریاک ولی راجع به خود انحصار نیست بلکه بعضی نواقصی که دارد رفع می‌کند آقایان ملاحظه خواهند فرمود

بعضی از نمایندگان – ختم جلسه

- موقع جلسه بعد – ختم جلسه

(۶- موقع جلسه بعد – ختم جلسه)

رئیس – جلسه آینده را برای پنجشنبه ۱۳ آبان قرار می‌دهیم برای اینکه با دولت هم بتوانیم در امور معهوده کار بکنیم جلسه آینده روز پنجشنبه ۱۳ آبان دستور لوایح موجوده

(مجلس یک ساعت و بیست دقیقه بعد از ظهر ختم شد)

رئیس مجلس شورای ملی - دادگر

- قانون های تصویب شده

قانون

تجدید استخدام آقای هرمان فری رئیس ادارة محاسبات کل مالیه

مادة اول – وزارت مالیه مجاز است آقای هرمان فری تابع آلمان را برای مدت یکسال از تاریخ ۱۲ آذر ماه ۱۳۱۰ بسمت ریاست محاسبات مالیه مجدداً استخدام نماید.

ماده دوم – مقرری آقای هرمان فری سالی ششهزار و سیصد تومان (۶۳۰۰ تومان) و هشتصد و چهل لیره انگلیسی (۸۴۰ لیره انگلیسی) خواهد بود که باقساط دوازده گانه در آخر هر ماه شمسی ایرانی تأدیه می‌گردد.

ماده سوم – ماهی یکصد تومان بعنوان کرایه منزل به آقای هرمان فری پرداخته می‌شود

ماده چهارم – در انقضاء مدت یکسال مذکور در ماده اول فوق در صورتیکه بموجب قانون جدیدی ادامه خدمت آقای هرمان فری تصویب نشودو مشارالیه بطور قطع از ایران خارج گردد مبلغ یک صد لیره بعنوان خرج مراجعت به آلمان بمشارالیه تأدیه خواهد شد.

مادة پنجم – وزارت مالیه می‌تواند در هر موقع با پرداخت مبلغی معادل سه ماه از مقرری مذکور در ماده دوم و خرج سفر مذکور در ماده چهارم به آقای هرمان فری باستخدام او خاتمه دهد ولی در صورتیکه بمأموریت مشارالیه در اثر مداخله در امور سیاسی و تخلف از قوانین مملکتی و نظامات داخلی اداری خاتمه داده شود یا خود مشارالیه بطیب خاطر قرار داد استخدام خود را فسخ نماید سه ماه مقرری مذکور در فوق و خرج سفر پرداخته نخواهد شد.

مادة ششم – وزارت مالیه مجاز است سایر شرائط استخدام مستخدم مذکور را مطابق قانون ۲۳ عقرب ۱۳۰۱ تعیین و قرار داد مشار الیه را امضاء نماید.

مادة هفتم – وزارت مالیه مأمور اجرای این قانون است.

این قانون که مشتمل بر هفت ماده است در جلسة نهم آبانماه یکهزار و سیصد و ده شمسی بتصویب مجلس شورای ملی رسید.

رئیس مجلس شورای ملی – دادگر