مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۴ بهمن ۱۳۰۷ نشست ۲۷

مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری هفتم

تصمیم‌های مجلس مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری هفتم

قوانین بنیان ایران نوین

نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری هفتم

مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۴ بهمن ۱۳۰۷ نشست ۲۷

مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۴ بهمن ۱۳۰۷ نشست ۲۷

مذاکرات مجلس

دوره هفتم تقنینیه

صورت مشروح مجلس مجلس لیله چهارشنبه ۲۴ بهمن ماه ۱۳۰۷ مطابق ۳ رمضان المبارک ۱۳۴۷

جلسه: ۲۷

صورت‌مجلس لیله چهارشنبه روز ۲۴ بهمن‌ماه ۱۳۰۷ مطابق ۳ رمضان‌المبارک ۱۳۴۷

فهرست مطالب:

۱- قرائت و اخذ رای به قابل توجه بودن طرح قانونی معادن و تصویب و ارجاع آن به کمیسیون‌های قوانین مالیه و فوائد عامه

۲- قرائت و مذاکرات نسبت به قابل توجه بودن طرح قانونی استعمال البسه وطنی از طرف شاگردان مدارس و استرداد آن از طرف مخبر کمیسیون مبتکرات

۳- قرائت و مذاکرات نسبت به خبر کمیسیون بودجه راجع به خبر شور اول کمیسیون قوانین مالیه راجع به ارای ورود فقره و تصویب ورود در شور ثانوی لایحه مزبور

۴- قرائت پیشنهاد چند نفر از آقایان نمایندگان راجع به تشکیل جلسات مجلس در ایام رمضان مواقع عصر و رد پیشنهاد مزبور

(مجلس سه ساعت ویک ربع از شب گذشته بریاست آقای دادگر تشکیل گردید)

(صورت مجلس پنجشنبه ۱۸ بهمن ماه را آقای اورنگ قرائت نمودند)

غائبین با اجازهٔ جلسه قبل

آقایان: حیدری-خطیبی-سیدکاظم-دهستانی-آشتیانی-مفتی-فرخی-وثوق قزوینی-لرستانی-اعتبار-تیمورتاش

غائبین بی اجازه جلسه قبل

آقایان: میرزا حسنخان وثوق-آقازاده سبزواری-دبستانی-حاج رحیم آقا-میرزاابوالفضل-جلائی-محمدتقی خان اسعد-شیخ محمد جواد-حاج حسین آقا مهدوی-شیخ علی مدرس-حاج حسن آقا-حاج غلامحسین-محمد آخوند-رحیم زاده-موقر.

دیرآمدگان بااجازه جلسه قبل

آقایان:دشتی-امیر حسینخان –بیات.

دیرآمدگان بی اجازه جلسه قبل

آقایان:شریعت زاده-اکبرمیرزامسعود-اسدی-قوام.

رئیس-درصورت مجلس نظری نیست؟

(اظهاری نشد)

رئیس-صورت مجلس تصویب شد:خبر کمیسیون مبتکرات راجع به استخراج معادن قرائت می‌شود.

(این طور خوانده شد)

کمیسیون مبتکرات روز دوشنبه هشتم بهمن سه ساعت قبل از ظهر تشکیل طرح قانونی راجع به استخراج معادن پیشنهادی آقای فهیمی وسایر نمایندگانمحترم رابا حضور آقای معاون وزارت فوائد عامه مطرح ودراطراف آن مذاکرات لازمه بعمل آمد آقای معاون اظهار داشتند که دولت نیز در صدد تهیه لایحه قانونی برای همین موضوع می‌باشد ومترصد است که پس از اتمام آن بمجلس تقدیم نماید بنابراین اجرای چنین موضوعی برای رفاهیت عامه ومساعدت به اقتصادیات مملکت مفید خواهد بود وبهر وسیله درپیشرفت آن تسریع مناسب کمیسیون فوائد عامه ومالیه پیشنهاد می‌نماید بدیهی است در موقع مباحثه ومشاوره در کمیسیونهای مربوطه دولت نیز ملاحظات خود را اظهار مواد لایحه را جرح وتعدیل مقتضی خواهند نمود.

رئیس-آقای کازرونی

کازرونی-موافقم.

رئیس-اسمتان رادرستون مخالف نوشته ایدآقای آقاسیدیعقوب.

آقاسیدیعقوب-اینجا از مخبر محترم کمیسیون خواستم سئوال کنم که مطلب در دست بیاید (می‌آیم آنجا که خوب بشنوید)(پشت کرسی نطق آمدند) بعضی لوایح رادرمجلس خودنمایندگان طرح می‌کنند بعد اگر دولت موافقت بکند آخرش دولت یک ترتیبی می‌کند یا قانونی هست که خیلی نافع است ولی بحال اجمال باقی می‌ماند دراینجا نوشته شده است وقتی معاون وزارت فوائد عامه در کمیسیون حاضر شد وگفت خیلی خوب است ما یک طرحی حاضر کرده می‌آوریم نفهمیدم چون صریحاٌ ننوشته است که دولت بااین طرح موافقت دارد یاندارد که ما حالا این طرح را بنویسیم وبفرستیم بکمیسیون وبعد از اینکه مدتی طرح شد دولت یک لایحه بیاورد وبگوید چون این طرح عملی نبود من این لایحه را آوردم یا اینکه اصلا بگوید من بااین طرح موافقت ندارم وقبول نمی‌کنم حالا آقای وزیر مالیه اینجا تشریف دارند ووقتی که این طرح را مجلس قابل توجه بداند هم به کمیسیون فوائد عامه می‌رود وهم بکمیسیون قوانین مالیه می‌رود نمیدانم آقای وزیر مالیه اطلاع دارند که دولت راجع به معادن لایحه تهیه کرده است وآنرا بکمیسیون رفت دولت هم در آن نظر می‌کند ومادیگر منتظر نباشیم که لایحه از طرف دولت بیاید وپس از تصویب این طرح دولت اجرا می‌کند تکلیف ماها که خیلی فوق العاده متوجه هستیم ویکی از کارهای اساسی برای مملکت که اگر نتیجه داشته باشد بااینهمه تحمیلاتی که هست همان اخراج معادن است یک مسئله بعقیده بنده بقدری لازم است دراین مملکت که مثل نان خوردن است وآن همان استخراج معادن است حالا اگر آقا وزیر مالیه می‌فرمایند یک طرحی تهیه کرده ومی آورند اگر اینطور است بعقیده بنده بهتر این است که این طرح را نگاه داریم تا آن طرح دولت بیاید ویکمرتبه این اقدام را

بکنیم والا دولت آن طرح خودش رابرای این عائق قرار ندهد همین طرح برود درکمیسیون ودولت هم نظر کند یکمرتبه بگذرد این بود عرایض بنده.

وزیرمالیه-اجازه میفرمائید طرحی که پیشنهاد شده است درموقعیکه کمیسیون مبتکرات قابل توجه بداند بمجلس می‌فرستد وقتی هم که مجلس تایید کرد ناچار می‌رود بکمیسیون مربوطه وهمینطور که بعرض نماینده محترم رسیده است دولت یک لایحه برای معادن مدتی است دردست داشت وتهیه کرده بود ومیخواست چندی قبل تقدیم مجلس بکند ولی به مناسبت ورود مستشار مالی واقتصادی اینطور مقتضی دیدند که این طرح در تحت نظر ایشان واقع شودوبا نظریات ایشان تقدیم شود به این ملاحظه فعلا در تحت مطالعه ایشان است وتردیدی نیست که عنقریب آن لایحه تقدیم مجلس خواهد شد وبنده هیچ مانعی نمی‌بینم که جلس این را قابل توجه بداند وبرود بکمیسیون ولی البته در کمیسیون عجله نمی‌کنند تا آن لایحه هم می‌رسد واز دومطلب باهم استفاده می‌کنند ودرنتیجه یک چیز خوبی تقدیم مجلس شود.

بعضی ازنمایندگان-مذاکرات کافی است.

رئیس-رای گرفته می‌شود به قابل توجه بودن این طرح آقایانیکه قابل توجه میدانند قیام فرمایند.

(اغلب قیام نمودند)

رئیس-قابل توجه شد طرح قانونی راجع به لباس وطنی شاگردان مدارس قرائت می‌شود

(به شرح ذیل خوانده شد)

خاطر محترم آقایان مستحضر است که فقر وفلاکت عمومی در نتیجه کسادی وبیکاری وفزونی واردات برصادرات درغالب نقاط توسعه روز افزون پیدا کرده و می‌کند مهاجرت وترک وطن که فقط از نقطه نظر یاس وگرسنگی وعدم استطاعت قوت لایموت صنعتگران وزارعین را ناچار ومجبور بپراکندگی نموده جالب توجه خاص مقامات عالیه ومخصوصاٌ نمایندگان محترم مجلس مقدس شورای ملی است که هر یک از ناحیه ومحلی بصیرت کامل دارند بدیهی است اصلاح امور اقتصادی وجبران خرابییهای موجوده تدریجی ومحتاج بطول مدتست ودولت هم تاحدی در صدد است ولی بعقیدهٔ این جانب نمایندگان محترم ومجلس مقدس هم نبایست صرفاٌ منتظر اقدامات دولت باشند وبمفاد مالا یدرک کله لایترک کله از هیچ اصلاح اقتصادی ولو جزئی هم باشد نباید صرف نظر نمود.

منجمله صنعت نساجی که صنوف مختلفه از آن ارتزاق میکرده‌اند (از قبیل نساج صباغ طراحی نداف حلاج شود مال وغیره) ودرکرمان یزد اصفهان خراسان مازندران کاشان وغیره منسوجات عالیه ودانیه تهیه می‌نمودند مدتی است بواسطه رقابت ورواج منسوجات خارجه از اهمیت افتاده ومتصدیان آن که قسمت مهم جامعه ایران را تشکیل می‌دهند همه دچار استیصال ومضیقه ودربدری شده‌اند مقتضی است مساعدتی نسبت به آنها بشود وبرای این منظور طرح قانونی ذیل که مفاد آن اجباری بودن لباس وطنی برای محصلین است بصورت ماده واحده تقدیم مجلس شورای ملی می‌شود.

ماده واحده-کلیه شاگردان ومحصلین مدارس دولتی مکلفند که از ابتدای سال تحصیلی ۱۳۰۸ لباس وطنی بپوشند وزارت معارف مأمور اجرای این قانون است

خبر از کمیسیون مبتکرات بمجلس شورای ملی

درتاریخ هیجدهم بهمن ۳۰۷ کمیسیون مبتکرات تشکیل طرح قانونی آقای دکتر طاهری وجمعی از آقایان نمایندگان محترم مورد شور واقع گردید پس از مذاکرات زیاد اعضاء کمیسیون باتفاق بقابل توجه بودن طرح مزبور رای دادند که بکمیسیون معارف برود اینک راپرت آنرا تقدیم می‌دارد.

رئیس-آقای عباس میرزا.

عباس میرزا-مخالفت بنده بااین لایحه از نقطه نظر عملی نبودن لایحه است.

بعضی از نمایندگان-صحیح است.

عده از نمایندگان-(باهمهمه) صحیح نیست.

عباس میرزا-بواسطه اینکه قوانین که می‌گذرد از مجلس بید دراجرای آن فکر کنیم که پیش برود واصلا هرقانون رابرای آن یک مجازاتی معین می‌کنند که آن قانون اجرا شود مثلا درادارات یادر مجلس شورای ملی یک جریمه درمقابل اوهست ولی شاگردهای مدرسه یااولیای آنهارا نباید مقید کردبه یک قانونی که فردا هم اجرای آن برای وزارت معارف مشکل خواهد بود وهم مردم رابه یک اشکالی بگذاریم قبل از اینکه وسائل برای آنها فراهم بیاوریم واگر همباشد بنده نمیدانم درهر حال شاگردان مدارس باعموم ملت چه تفاوتی دارند شاگرد مدرسه باپدرش چه تفاوتی باید داشته باشد شاگرد مدرسه بپوشد ولی پدرش نپوشد؟ بعقیده بنده این را نباید طرح قانونی کرد اینجا باید به وزارت معارف یا بکلیه وزارتخانها یک تذکری داد که وسائل اینکه البته بمرور درتمام مملکت ودرتمام طبقات وطنی باشد فراهم نمایند نه اینکه مایک قانونی بگذرانیم فقط باید این مذاکراتی که اینجا می‌شود یک تذکری باشد برای وزارت معارف که اگر وسائلی هست ومی‌توانند بایک کارخانجاتی کنار بیایند وشاگردان مدارس راتدریجاٌ البسه شان را وطنی نمایند بدون یک قانونی ویک تبصره ویک مقدماتی این است که بنده معتقد نیستم مجلس به این رای بدهد.

رئیس-آقای عدل-موافقید.

عدل-مخالفم.

رئیس-آقای احتشام زاده.

احتشام زاده-اغلب آقایان نمایندگان محترم متذکر ومتوجه هستند که بایستی حتی المقدور موجبات ترویج مصنوعات داخلی را که بهر شکل ممکن است فراهم نمود.

(همهه نمایندگان)

کازرونی-ولو به بیرون کردن شاگرد هم ازمدرسه باشد.

احتشام زاده-یکی از مسائلی که ممکن است به ترویج مصنوعات داخلی کمک کند الزام افراد است حتی المقدور به استعمال البسه وطنی. بنده خیلی تعجب می‌کنم از آقایان که می‌فرمایند وقتی پارچه وطنی را طوری درست کردید که توانست رقابت بکند باپارچه‌های خارجی آنوقت خودشان خواهند پوشید وقهراٌ دیگر کسی رغبت نمی‌کند پارچه‌های خارجی را بپوشید این اعتراض راآقایان می‌فرمایند ولی متوجه این مسئله نیستند که اگر نظردارید پارچه وطنی ومصنوعات داخلی باید به آن درجهٔ برسد با پارچه‌های خارجی رقابت کند بایستی همین پارچه‌های نامطلوب راشروع کرد به پوشیدن که شخص صاحب کارخانه وصنعتگر تشویق بشود وخودش راحاضر کند که بتواند نواقص را تکمیل نماید.

بعضی از نمایندگان-(باهمهمه) مردم از کجا بیاورند.

احتشام زاده-مانباید انتظار داشته باشیم که یکمرتبه درایران که هیچ سابقه درصنایع ماشینی ندارد یک کارخانجاتی وارد کنند وفوراٌ منسوجاتش مثل منسوجات انگلستان باشد گمان می‌کنم این یک تصور محالی است البته درابتدا یک کارخانهٔ که تاسیس می‌شود یک نواقصی دارد یم معایبی دارد ولی اشخاصی مه علاقه مند هستند که کمک کنند به امتعه وطنی خودشان باید یک قدری غمض عین کنند از اینکه یک پارچه‌های خیلی لطیفی استعمال کنند تا آن کارخانجات داخلی ووطنی تشویق شوند ومصنوعاتشان برسد به آن پایه که بتواند رقابت کند پس از نظر ترویج مصنوعات وطنی وداخلی بایستی حتی المقدور یک قدمهائی برداشت ویکی از قدمها این است که افراد ونفراتی که درتحت نظامات هستند مثلا اعضاء ادارات را چرا آن روز مجبور کردید که لباس وطنی بپوشند.

عراقی- نمی‌پوشند

بعضی از نمایندگان-به آنها حقوق می‌دهند.

احتشام زاده- برای ترویج پارچه‌های وطنی است والبته باید سعی کرد قانونی که وضع شده است اجرا

شود واگر سهل انگاری کنیم ویک قانونی که وضع شده است مراقبت در اجرایش نکنیم البته اجرا نمی‌شود اگر مردم واجزاء ادارات خودشان به طیب خاطر پارچه وطنی استعمال کنند مامحتاج به اینکه قانون وضع بکنیم نیستیم وضع قانون برای این است که آنها را مجبور وملزم بکنیم اینکه آقا فرمودند فلسفه اینکه شاگرد مدرسه را مجبور می‌کنند وپدرش را مجبور نمی‌کند چیست؟ فلسفه اش این است که شاگرد مدرسه رااز نقطه نظر نظامات مدرسه می‌توان مجبور کرد به اینکه پارچه وطنی بپوشد ولی پدرش، والدینش آن نظامات رادارا نیستند که مجبور باشند اطاعت کنند واینکه اعتراض فرمودند یک قانونی بدون مجازات چه نتیجه دارد؟ عرض می‌کنم خیلی از قوانین است که برای آنها هیچ مجازاتی معین نشده وعملی هم شده است من جمله قانون ورزش اجباری که آقایان دردوره گذشته وضع کردید در آن هیچ مجازات وسانکسیونی معین نکرده‌اید اجرا هم شده است وبنده تعجب می‌کنم که چرا آقایان درآن موقع این اعتراض رانکردید ودراین مورد که می‌خواهند یک قدم برای ترویج منسوجات وطنی بردارند این اعتراض رامیفرمایند بعلاوه برفرض این اعتراض نماینده محترم هم وارد باشد این طرح تازه پس از آنکه قابل توجه شد می‌رود بکمیسیون اگر کمیسیون لازم بداند اصلاح می‌کند وطوری لایحه راتنظیم می‌نماید که قابل اجرا باشد بنا براین بعقیده بنده این طرح واین قانون یکی از طرح‌های خیلی مفید است وکمک مهمی به منسوجات داخلی ماخواهد کرد.

فیروزآبادی-صحیح است.

رئیس-از طرف آقای یاسائی و آقای اعتبار وآقای بیات پیشنهادی رسیده است که این طرح از دستور خارج شود. آقای یاسائی.

یاسائی-بنده بااین طرح موافقم وخیلی آنرا مفید میدانم ولی این مذاکرات وهو وجنجال‌ها پیش یزدی‌ها واصفهانی‌های گرسنه که دستگاه‌های نساجی شان خوابیده است خیلی ناگوار است واین اقدامی است که سانکسیونهم نمی‌خواهد نظامات مدرسه شاگرد مدرسه را مجبور می‌کند که می‌پوشد دولت می‌گوید به اولیای شاگردان که بچه‌های تان لباس وطنی ب پوشند یک چیز فوق العادهٔ نیست شما ملاحظه کنید به بینید کارخانه کازرونی توانسته است با کارخانهای خارجی رقابت کند؟ خیر فقط با نساجی‌های یزد واصفهان و کاشان رقابت کرده است ویک عده گرسنه وفقیر دراین مملکت زیاده شده است دراثر یک کارخانه نساجی درهر حال چون این مخالفتها می‌شود بنده پیشنهاد کردم از دستور خارج شود واگر آقایان موافقت می‌کنند که این طرح قابل توجه شود وبرود بکمیسیون ودرآنجا جرح و تعدیل بشود والبته بایک مهلت وفرجهٔ که شش ماه یک سال فرجه داشته باشد بنده هم استرداد می‌کنم پیشنهادم را واگر خیر به مخالفت خودشان باقی هستند تایید می‌کنم.

رئیس-آقای عراقی.

عراقی-البته همینطور که آقای یاسائی نمایندهٔ محترم اظهار فرمودند این طرح یک چیز خوبی است وخیلی خیلی خوبتر است که عملی باشد ومجلس به آن رای بدهد ولی ما می‌بینیم دریک قسمت از قانون استخدام کشوری نوشته شده است که باید نمایندگان ومستخدمین درموقع کار لباس وطنی داشته باشند مثل امسال که هیئت رئیسه مجلس هم جدیت کرد که نمایندگان باید لباس وطنی بپوشند وآقایان هم غالبشان می‌پوشند ولی ما می‌بینیم پارچه‌های کارخانه کازرونی پست تر از پارسال شده است کازرونی مارا مجبور می‌بیند که باید برویم وازاو پارچه بخریم ولی باید بهمان اندازه که منسوجات وطنی راترویج می‌کنیم بهمان اندازه هم صاحب کارخانه وصاحب دستگاه مجبور باشند که خوبتر درست کنند نه اینکه راحت دستشان راروی هم بگذارند وبگویند هر چه ما درست کنیم مجبورند می‌پوشند مضافاٌ به اینکه امروز دارد به ماها اشتباه می‌شود پارچه‌های خیلی بد اروپا رامی آورنداینجا به اسم پارچهٔ کازرونی می‌فروشند.

این است که بنده عقیده دارم همینطور آقایان این طرح راآورده‌اند ومطرح نموده‌اند خاتمه به کارش داده شود بعد بنشینیم بادقت وبا مشورت دولت یک فکری بکنیم برای آن نساجی‌های یزد وکاشان که می‌فرمایند راجع به این امر من هم باآقایان شرکت دارم ولی این طرح علاوه براینکه عملی نمی‌شود بدتر هم می‌شود.

رئیس-رای گرفته می‌شود به خروج این طرح از دستور آقایانیکه موافقند قیام فرمایند.

(عده‌ای قیام نمودند)

رئیس-آقایان بفرمایند تشخیص نشده مجدداٌ رای می‌گیریم آقایانیکه موافقند قیام فرمایند.

(عده قلیلی قیام نمودند)

رئیس-تصویب نشد. آقای اورنگ.

اورنگ-دومقدمه است که بعقیده بنده داخل هم شده وتفکیک نشده است این است که مخالف وموالف دراطرافش پیدا شده است وعقیده‌ام این است اگر تفکیک بشود این مخالفت ومؤلفت‌ها یک صورتی خواهند گرفت از طرفی آقای احتشام زاده وآقای یاسائی بیانی کردند راجع به پارچه‌های وطنی وکارخانهائی که بادست این پارچه هارا درست می‌کنند این معنی گمان می‌کنم قابل انکار نباشد از طرف آقایان نمایندگان وساییر افراد مقیم این مملکت که این کار خیلی خوبی است که ما بتوانیم رفع احتیاجات خودمان را با دست وبازوی خودمان بکنیم واین را هیچکس انکار نمی‌کند یک مسئله بدیهی است وخیلی هم کار خوبی است ولی اینجا نمی‌توان اعضاء ادارات راباشاگردان مدرسه قیاس گرفت چرا؟ برای اینکه شمادرسال به اعضاء ادارات حقوق می‌دهید ودرمقابل به آنها میگوئید چهار به ظهر مانده بیا نیم ساعت بعداز ظهر برو عصرنرو شنبه نکن این شکل بیا آن شکل برو ویک نظاماتی را درمقابل یک حقی برای او تعیین می‌کنید ولی بچه رااین طور تربیتش نمی‌کنند همیشه بچه را نقل بهش می‌دهند گولش می‌زنند میفرستندش مدرسه که آنجا جای خوبی است فلان کن بهمان کن که بچه اش یواش یواش بیاید چیز یاد بگیرد اینکه آقای احتشام زاده فرمودند شما قانون وضع کردید ومجازات برای آن معین نکردید وآن قانون عملی شد آن قانون چه بود؟ قانون شلنگ تخته زدن بود این چیزی نبود کار بچه همه اش شلنگ تخته زدن است واین عادت بچه است اگر به بچه بگویند ساکت ودو زانو ومؤدب بنسین و چند تا شلاقش هم بزنند ممکن نیست بنشیند دو دقیقه می‌نشیند ولی یواش یواش پاهایش را حرکت می‌دهد وبلند می‌شود ومعلق می‌زند این را دوست دارند اینجا قیاس مع الفارق است بقول آقایان بعد هم این مسئله محرز است که پارچه وطنی چیز بسیار خوبی است وباید ترویجش هم کرد لکن این قانون چیز خوبی نیست چون از یکطرف مامیرویم آنها را ترویج کنیم از طرف دیگر یک مملکتی را درمضیقه وفشار می‌گذاریم آقای احتشام زاده مراجعه بفرمایند به احصائیه شاگردان مدارس درشهر طهران چون قویترین شهرهای این مملکت بعقیده ما شهر طهران است پایتخت این مملکت است شما ملاحظه کنید دراین مدارس چند تا مجانی دارید وچند تا پول بده احصائیه اش معین است بودجه معارف الان در کمیسیون بودجه است پس فردا می‌آید دراین مجلس این بزرگوارانی که مجانی هستند معنی مجانی یعنی نداشتن یعنی ناتوانی

. دکتر سنگ-لخت می‌آیند؟

اورنگ-تامل کنید قربانت بروم توانائی نداشتن برای دادن ماهی پنجران است دولت چون دید اینها ندارند مدرسه مجانی درست کرد اینها راآورد درمدرسه مجانی به لباسهاشان نگاه نکنید اینها لباس ندارند که شما بگوئید فرنگی است یا ایرانی غالب افراد ممن از توی همین نمایندگان سراغ دارم که نذر کرده‌اند که برای سلامتی بچه شان پنج دست لباس برای بچه‌های یتیم درست کنند این برای این است که ندارند حالا مابیائیم یک چنین بچه رایک چنین قانونی برایش بگذاریم ؟ماوکلا با ماهی سیصد تومان

عاجزیم از پول دادن به کارخانه کازرونی فاستونی را می‌خریم ذرعی دوتومان ده سال می‌پوشیم برگ گرفته‌ایم هیجده تومان یک زمستان را سر نمی‌برد شاگرد بی پول بی حقوق بی پدر بی مادر بی هیچ چیز یک قانونی برایش بگذرانیم که فردا مجبور باشد اگر هم نپوشد بیست تومان چهل تومان جریمه بدهد بیست روز حبس شود که چه خبر است اگر ما این را نگفتیم کافر هستیم؟ نمی گوئیم پارچه وطنی بد است یا کارخانه یزدی بداستخیر خیلی خوب است برای صلوات هم می‌فرستیم من قصیده لامیه هم برایش می‌سازم بسیار خوب است ولی از یکطرف هم این در موقع خودش کاربدی است وآنهم در موقع خودش کار بدی است تشویق بفرمائید مردم را به پوشیدن لباس وطنی خاصه این قبیل از مردم را از آنطرف هم اینها را تشویق بفرمائید به خوب درست کردن که جمع بین هردو بشود نه اصرار بفرمائید حضرت مستطابعالی سراین موضوع نه آقایان اینقدر مخالفت بفرمائید برای آقایان گویا سوء تعبیر ویا سوء تفاهم شده است واز هم تفکیک کنندگمان می‌کنم درست بشود.

رئیس-آقای فهیمی موافقید؟

فهیمی-مخالفم.

رئیس-آقای فیروزآبادی.

فیروزآبادی-اولا می‌خواهم تشکر کنم از دولت وآقایان وکلاء که دارند یک قدم روبه ترقی مملکت برمیدارند. گاهی گفتگوی استخراج معادن می‌کنند بعضی گفتگوی استعمال امتعه وطنی می‌فرمایند آنوقت نمیدانم چه شده است یک عده شدیداٌ مخالفت می‌کنند بنده تعجب می‌کنم مخصوصاٌ از آقایانیکه اشخاص بی غرضی هم هستند نمی‌فهمم یعنی چه؟ اگر اطفال رامادر زمان طفولیت درمدرسه عادت ندهیم به استعمال البسه وطنی کی می‌توانیم اینها را عادت بدهیم اگر مادرمدرسه به آنها یاد ندهیم که متاعی که خودمان داریم نروند از غیر بخرند ومتاع خودمان را بپوشند پس وقتی پیر شدند یاد آنها می‌توانیم بدهیم؟ وقتی از مدرسه بیرون رفتند می‌توانیم به آنها بدهیم؟ ابداٌ غیر ممکن است ما استعمال البسه وطنی راقانونی کردیم بجهت اجزاء ادارات وچون درمدرسه به آنها نگفته‌اند به خرجشان نمی‌رود حتی وکلای مجلس هم باید بپوشند وبعضی از آقایان نمی‌پوشند چرا؟ بجهت اینکه درمدرسه به آنها نگفته‌اند اگر درمدرسه به آنه اگفته بودند امروز کاملا اینجا موافق بودند ویکنفر مخالف پیدا نمی‌شد قانون وطرح باین خوبی که به شاگردان مدارس دولتی بگوئید پارچه‌های یزد وکرمان را بپوشید که بمراتب ارزانتر از لباس فرنگی است چه عیبی دارد درصورتیکه این پارچه‌های ارزان را نمی‌توانند بپوشند چطور می‌توانند لباس فرنگی ذرعی دوتوامن وسه تومان را بپوشند پارچه ذرعی سی شاهی رانمی‌توانند بپوشند؟ یاآقایان از قیمتم البسه وطنی اطلاع ندارند که این فرمایش رامیکنند نمیدانم از چه نظر است امتعه وطنی بمراتب ارزانتر از امتعهٔ خارجی است باور ندارید بروید بازار کاروانسری یزدیها قیمت کنید به بینید ارزانتر است یا خیر؟ ماباید هر روز یک قدمهائی برداریم که اسباب آسایش مردم فراهم شود عبا که از بین رفت یک مشت عبا دور وعبا باف وعبا فروش وغیره همه از بین رفتند اطفالی هم که درمدارس دولتی می‌روند تحصیل می‌کنند به آنها هم نگوئید لباس ذرعی سی شاهی دوهزار کرمان رانپوشید ولباس ذرعی پانزده قران ودو توامن فرنک رابپوشید؟ پس کی باید اینها راستعمال کند؟ کی باید اینها را ترویج کند؟ بنده عقیده‌ام این است که آقایان همه متحد ومتفق بشوند حالا که دولت حاضر است دراستخراج معادن بعضی آقایان وکلا هم حاضر شوند خودشان طرحی پیشنهاد کنند که البسه وطنی استعمال شود این خوب طرحی است وخوب پیش رفتی هم درکار پیدا می‌شود اگر انشاءالله معارض خارجی پیدا نشود پس خوب است آقایان هم معارضه نکنند وموافقت بفرمایند وبگذارند این چهار ذرع کرباسی که در این مملکت بافته می‌شود اینها هم مشتری داشته.

باشد آقا فرمودند من برگ هیجده تومانی پوشیده‌ام لازم نیست برگ هیجده تومانی هم هست پنجقرانی هم هست حالا بعضی ازآقایان می‌خواهند آن مرتبه بالا رابپوشند ربطی ندارد باینکه ما بگوئیم پارچه نداریم وگران است خیرما پارچه داریم خیلی همخوب است آقایان هم خوبست موافقت بفرمایند این طرح که طرح خوبی است تصویب شود ومردم بخرند بپوشند واطفال راهم ارحالا درمدرسه یاد بدهند چون مامردمانی هستیم فقیر و بی پول خوب است ازابتداء یاد بگیریم که متاع خودمان را استعمال کنیم که محتاج بقرض نشویم وانشاءالله مملکت ما روبترقی برود والا اگر بنا باشد هرچه که ازاین قبیل امور عام المنفعه پیش بیاید یک عده مخالفت کنند واز مجلس خارج نشود ما هیچوقت موفقیت در هیچکاری راپیدا نخواهیم کرد امیدوارم آقایان هم موافقت بفرمایند که این طرح خوب بگذرد وبگذارند که دیگران هم ازاین قبیل طرحها پیشنهاد کنند وچرخهای مملکت بکار بیفتد آقایان می‌فرمایند اطفال رابااین طرح باید ازمدرسه خارج کرد خیر آقا خارج کردن لازم ندارد به بچه میگوئید این لباس فاستونی پانزده قرانی را نپوش فاستونی دو ریالی میگوئید نداریم بنده می‌روم بکاروانسراها پراست از اجناس یزد کاشان وکسی نمی‌خرد یعنی مشوق وخرنده نیست والا پارچه هست.

رئیس-آقای عدل.

عدل- عرض کنم درموضوع یک قدری اشتباه شده است آقا تصور می‌کنند که ما میگوئیم لباس وطنی نپوشند ولباس وطنی پوشیدن بد است خیر لباس وطنی خیلی است بهمان دلیل که خودمان اینجا قانون بگذراندیم که بپوشیم ومتاسفانه نمی‌پوشیم.

عده ازنمایندگان-خیر. می‌پوشیم.

عدل-بسیار خوب می‌پوشیم بهرحال بنده که خودم همیشه می‌پوشم ماآقا مقصودمان این است که به بینیم این قانون آیا عملی هست یا نیست مااین جا که جمع شده‌ایم مجبور نیستیم که هر شب یک باری بدوش این مردم بگذاریم اخر خوب است یک فکری هم برای اینکار بکنیم بنده همان روزهائی که هوا بی اندازه سرد بود یک روز از خانه خودمان آمدم بیرون که بیایم بمجلس دیدم یک بچه کوچک هشت ونه ساله کفش هم پایش نبود می‌لرزید وگریه می‌کرد وراه می‌رفت گفتم کجا می‌روی گفت می‌روم مدرسه دیر نمی‌شود؟ گفتم مدرسه کجا است گفت مدرسه امریکائی‌ها گفت حالا چه وقت است؟ گفتم نزدیک ظهر است گفت باشد خواهم رفت این بچه راملاحظه بفرمائید صبح از خانه اش راه افتاده بود از پهلوی خانه ما حالا از شدت سرما باین جا رسیده بود وباپای برهنه ومیلرزید گفتم بچه آن جا چرا می‌روی ؟اینجا که مدارس دولتی مجانی خیلی زیاد است گفت مدرسه امریکائیها بمن نهار هم می‌دهند این است که می‌روم آنجا آقا کسی که بچه اش رامیفرستند بمدرسه دولتی برای این است که پول ندهد این آدم پانزده شاهی یک قران سی شاهی می‌دهد از یهودی یک چیزی می‌خرد ومیدهد به بچه اش بپوشد وبرود به مدرسه خوب این آدم چطور برای بچه اش لباس وطنی بخرد آقا ما اگر این قانون رابرای تماشاچی بگذرانیم خیلی خوب است خیلی هم صلوات می‌فرستیم والا اگر بنا باشد هر شب که ما از اینجا می‌رویم یک باری بدوش این مردم بگذاریم اینکه نمی‌شود!! آخر آقا شما چه می‌خواهید از جان مردم از یقه مردم دست چرا برنمی دارید! چطور مردی که برای یک قران معطل است برود برای بچه اش لباس وطنی تهیه بکند؟ ملاحظه بفرمائید اینجا صدوبیست نفرآدم نشسته‌اید خودتان انصاف بدهید درحدود خودمان نتوانسته‌اید این قانون را عملی واجرا کنید آنوقت چطور می‌توانیم آن آدم بدبختی را که در ترشیز است درهرند است درفلان جا است که ماهی ده شاهی هم گیرش نمی‌آید که بچه لش رابمدرسه بفرستد از

کجا بیاورد لباس وطنی به بچه اش بپوشاند! آقا همه جا توی این اطاق نیست یک فکری هم بکنید نگاه کنید به بینید قانونی که می‌گذرد باید عملی باشد تامردم بتوانند تحمل آنرا بکنند وقابل اجرا باشد شمادر ادارات دولتی که ماهی صدوبیست توان وصاو سی توامن وسیصد توان وسی تومان حقوق بگیر دارید نتوانسته‌اید کاملا این قانون را عملی نمائید آنوقت چطور این درباره بچه‌های یتیم وبی پدر می‌توانید عملی کنید! مگر برای اینکه مردم خوششان بیاید وبگوئید که کمک کرده‌اید!!!

رئیس-آقای دکتر طاهری.

جمعی از نمایندگان- مذاکرات کافی است.

زوار- بنده مخالفم.

رئیس-به آقای دکتر طاهری اجازه داده شده است.

یاسائی-ده هزار نفر نساج یزدی امسال از پریشانی به هندوستان مهاجرت کرده‌اند ما جواب آنها را چه بدهیم..

عدل-خودتان بپوشید. چرا نمی‌پوشید.

رئیس-آقا مذاکرات بین الاثنین برخلاف ترتیب است-(حطاب بد کمتر طاهری) بفرمائید آقا.

دکتر طاهری-اولا آقایان خوبست توجه بفرمائید که قضایا از روی حقیقت وفکر مطرح مذاکره بشود آنوقت رد بشود یا قابل توجه بشود وبرودبکمیسیون بنده اینجا مقدمة می‌خواهم عرض کنم که وطن پرستی از خود گذشتگی می‌خواهد بحرف نمی‌شود وطن پرست شد. پارچهای زرق وبرق دار خارجه خیلی قشنگ است ولی برای خودشان نه برای ما که یک عده زیادی دراین مملکت نان ندارند بخورند مااین پارچهائی را که می‌خریم ومال خارجه است باید به بینیم چطور پولش تهیه می‌شود وچه خانواده هائی باید بی نان بشوند تابنده که پول دارهستم یااز سایرین می‌گیرم وسه چهار تیکه پارچه بخرم علت اینکه این طرح پیشنهاد شده چنانکه در مقدمه اش همعرض شده است این است که درنتیجه احساساتی که حالا اینجا نمایندگان محترم بروز می‌دهند (مادیگراز سایر طبقات چه توقعی باید داشته باشیم) یک عده زیادی از اهالی این مملکت که همه برادرهای ما هستند خواهرهای ما هستند بروز سیاه نشسته‌اند وبفلاکت فوق العاده افتاده‌اند بنده وقتی که امسال رفتم بیزد رئیس سجل احوال آنجا می‌گفت کهدرمدت هشت ماه امسال چهارده هزار وکسری مهاجرت کرده‌اند دوازده هزار نفر بهندوستان ودوازده هزار کسری هم بسایر جاها- خوب معلوم است اینها اگر نان داشته باشند هرگز وطن خود را ول نمی‌کند بروند بخارجه اینها همه گرسنه همه بی نان هستند ومیروند پی تحصیل ما میگوئیم پارچه خارجه پارچه خارجه البته با چرخ است لطیف است قشنگ است وبر وحاهت ما می‌افزاید ولی آن اطفال که چندان مقید باین نیستند بعلاوه پارچهای وطنی ارزان تراست از پارچهای خارجی وقتی که شاگردان مدارس که دولت خرج تحصیل آنها رامتکفل می‌شود درمدرسه دارالفنون یک عده زیادی شاگرد است که از ابتدائی بخرج دولت تحصیل کرده‌اند متوسطه را همینطور عالی راهم خواهند خواند وفردا کل برجامعه می‌شوند وقتی که دولت ده هزار توامن برای یک شاگرد خرج می‌کند خوت باو می‌گوید این پارچه لباست راهم وطنی بکن این چه ضرری دارد که ده هزار نفر بیست هزار نفر پنجاه هزارنفر از مردم که از این راه نان می‌خورند اعاشه شان درست بشود؟ بعلاوه آنهم شاگرد مدرسه است چه تحمیلی می‌شود برآنها مااگر از کوچکی بآنها وطن پرستی راعادت بدهیم چه ضرری دارد؟ اول هم عرض کردم وطن پرستی از خود گذشتگی لازم دارد ما الان وقتی که کبریت تبریز را آتش می‌زنیم صد تایش را که می‌زنیم یکیش نمی‌گیرد معذلک ماطرفدارش هستیم چرا؟ چون میگوئیم مال خودمان است اگر بداست مال خودمان است اگر خوب است مال خودتان است این را هم عرض کنم.

کهن جامه خویش پیراستن به از جامه عاریت خواستن ما اگر کرباس ازخودمان داشته باشیم وبپوشیم بهتر است که از خارجه فلان پارچه خیلی اعلی را بیاوریم.

وبپوشیم آقای عدل می‌فرمایند که ما هرروز یک چیزی تحمیل می‌کنیم بمردم این درست مااین تحمیلات را می‌کنیم ولی آنچه که بدرد مردم می‌خورد همین طرح است که پولش از مملکت بیرون نمی‌رود والا پارچهای اروپائی خریدن وآن تحمیلات دیگر را ماهر شب مشغول هستیم آن کاری که بدرد مردم می‌خورد همین است که صد هزار نفررا از فقر نجات می‌دهد این را هم عرض کنم که اگر ما سیر هستیم واگر هموطنان ما که گرسنه هستند مانباید آنهارا فراموش بکنیم –بنی آدم اعضای یکدیگرند-که در آفرینش زیک گوهرند-چوعضوی بدرد آورد روزگار دگر عضوها رانماند قرار-خلاصه درنتیجه مشاهدات واطلاعاتی که از طرف بنده وسایر آقایان نمایندگان درنقاط مختلفه این مملکت بعمل آمده واین صنف نساج یک قسمتشان از بین رفته وبقیه هم دارند می‌روند این آقایان بنام وظیفه با من کمک کردند واین طرح را امضا کردیم که قابل توجه بشود وبرود بکمیسیون معارف این طرح که الان تصویب نمی‌شود آقا حالا قابل توجه می‌شود ومیرود بکمیسیون معارف دوشوری است ممکن است اصلا از کمیسیون بیرون نیاید دولت بیاید-یا اصلاحاتی درش بشود. دیگر اجازه باخود مجلس است ماهمین وظبفه مان بود.

جمعی ازنمایندگان-مذاکرات کافی است.

زوار-بنده مخالفم.

رئیس-بفرمائید.

زوار-عرض کنم که یک طرح قانونی دارد از مجلس می‌گذرد راجع به امتعهٔ وطنی این حرارتها هم تصور می‌کنم یا شئون وطن پرستی مجلس منافات داشته باشد پس خوبست اجازه بدهید موافق ومخالف حرفهای خودشان رابزنند بطورس که آقای طاهری فرمودند این لایحه دوشوری وپس از قابل توجه شدن تازه می‌رود بکمیسیون وتدقیق می‌شود باز می‌آید بمجلس یک طرح قانونی آمده است بمجلس این همه حرارتها وبنده می‌پوشم ودیگری نمی‌پوشد اینها را لازم ندارد خوبست اجازه بدهید مطرح بشود وحرف زده شود کاری هم که در پیش نداریم اجازه بدهید موافق ومخالف حرفهای شان را بزنند مجلس یک هفته یک هفته کارندارد خوبست بگذارید صحبت بشود والا این اظهار حرارتها را بنده مخالف با شئون وطن پرستی می دانم.

رئیس-رای گرفته می‌شود بکفایت مذاکرات آقایان موافقین قیام فرمایند.

(اکثرا قیام نمودند)

رئیس-تصویب شد را می‌گیریم بقابل توجه بودن این طرح....

اعتبار-پیشنهادی تقدیم شده.

رئیس-پیشنهادی از آقای اعتبار رسیده است قرائت می‌شود.

(به شرح ذیل خوانده شد)

پیشنهاد می‌کنم از دستور خارج شود اعتبار.

جمعی ازنمایندگان-ردشده است آقا.

رئیس-آقای اعتبار.

اعتبار-اینکه می‌فرمایند رد شده است عرض می‌کنم مکه پیشنهاد خروج از دستور رادرهر موردمیشود کرد درهر حال بنده تصور می‌کنم همانطور که آقایان مخالفین و موافقین اینجا فرمایشاتی فرمودند این طرح واین قانون شاید از بعضی نظرها مفید باشد واز بعضی نظرها مثلاٌ از نظر عمل شاید چندان مفید واقع نشود بنده چون اساساٌ این موضوع را مفید میدانم چون راجع بالبسه وطنی است وفعلاٌ دچار اشکال شده است پیشنهاد کردم از دستور خارج بشود وبعد اگر راه حلی پیدا شد دوباره بمجلس پیشنهاد بشود والا که هیچ.

رئیس-آقای دشتی.

دشتی- عرض کنم که تقریباٌ یکساعت است وقت مجلس تلف شده است وتقریباٌ موضوع هم بهیچ جا نرسیده ونتیجه گرفته نشده است عرض کنم که مادر مفردات

با آقایان موافق هستم دراینکه باید امتعهٔ وطنی را ترویج کرد وپوشید همه مان هم موافقیم منتهی چیزی که هست دو چیز است یکی اینکه مسائل اقتصادی همیشه تابع یک قواعد وقوانین طبیعی است که باموضوع مجلس نمی‌شود ان را درست کرد شخصی که می‌خواهد پارچه بخرد هر پارچهٔ که ارزان ترومناسب تر وقشنگتر ومطابق با سلیقه اش باشد می‌خرد والبته کارخانها هم باید سعی کنند که کارشان خوب بشود وممکن نیست مایک قوانینی وضع بکنیم که مردم همه بپوشند وصرف نظر از قوانین وقواعد طبیعی بکنیم اگر ما یک قوانینی وضع کنیم که مخالف نوامیس طبیعی باشد وپنجاه هزار سر نیزه هم پشت سرش باشد اجرا نمی‌شود برای اینکه با روح وبا سلیقهٔ مردم مخالف است. قوانین طبیعی همیشه درعالم حکمفرما است این قضیه مثل دو دوتا چهار تای ریاضی است که هیچوقت در تحت قوانین موضوعه مجلس قرار نمی‌گیرد بهترین دلیل هم همان قانون امتعه وطنی است که ازبرای وکلا و مستخدمین دولت کذراندید وهیچکس هم نمی‌پوشد اگر هم بنا باشد بپوشند یک دست لباس رودست می‌کنند ودر موقع کار می‌پوشند بعد درمی آورندو دور می‌اندازند چرا؟ چون مطابق سلیقه ومطابق احتیاجاتشان نیست واگر شما بیائید وملامت کنید مردم را که مردم بقدر کافی حس وطن پرستی ندارند این درست نیست وباین ترتیب قانون اجرا نمی‌شود بهترین وسیله ترویج امتعه وطنی این است که گمرک امتعه خارجی را زیاد کنند که اجناس خارجی گران تر بشود وکسی آنرا نخرد راه ترویج امتعه وطنی اینست نه اینکه قانونی بگذرانید که درعمل واجرا دچار اشکال بشود وحتما شاگردان مدارس بپوشند دلیل دوم ماهم مسئله اطفال است برای اینکه یک بچه ودو بچه و سه بچه نیست چهل هزار پنجاه هزار طفل در مدارس دارند تحصیل می‌کنند آقا تمام اینها نمی‌توانند در اول سال ۱۳۰۸ لباس وطنی تهیه کنند وبپوشند اولا ندارند ثانیاٌ اینقدر پارچه ندارند که آنها بخرند بعضی از رفقا این جا به بنده می‌گویند که اگر این طرح رد بشود بد است چرا بداست این طرح یکساعت وقت مجلس را تلف کرده است حالا باید رای گرفته شود بقابل توجه بودن آن اگر قابل توجه شد که می‌رود بکمیسیون معارف اگر رد شد هیچ و عیبی هم ندارد ودراساسش هم که ترویج امتعه وطنی باشد هیچکس مخالفت ندارد ولی باید این کار بالاخره یک سره بشود حرف زدن زیاد هم فایده ندارد از دستور خارج شدن هم فایدهٔ ندارد اگر تنفس هم بشود باز همین حرفها زده می‌شود وفایده ندارد وعلاج قطعی نیست..

جمعی از نمایندگان- صحیح است.

رئیس-رای گرفته می‌شود بخروج از دستور آقایان موافقین قیام فرمایند.

(عده قلیلی قیام نمودند)

رئیس-تصویب نشد رای می‌گیریم بقابل توجه بودن اصل...

ضیاء-یک پیشنهادی دارم....

رئیس-آقا بنده تا قیامت که نمی‌توانم حالت منتظره داشته باشم.

ضیاء-مطابق نظام نامه است.

(پیشتنهاد آقای ضیاء به این قسم قرائت شد)

بموجب ماده ۹۴ تقاضای سکوت می‌نمایم.

یک نفر ازنمایندگان-این مال ااستیضاح است.

ضیاء-اصلا این تقاضای سکوت که بنده کرده‌ام مطابق نظام نامه است نظام نامه یک پیش بینی برای این قبیل مواقع کرده است که یک نفر نماینده بتواند....

دیوان بیگی-قرائت بفرمائید.

ضیاء-درماده ۹۴ می‌نویسد که هر یک ازنمایندگان می‌تواند از مجلس تقاضا نماید که طرح یا لایحه قانونی که بمجلس آمده است مسکوت عنه بماند درآخرش هم می‌گوید درموقعی که راجع به طرح یا لایحه قانونی تقاضای سکوت بشود درخصوص رد یا قبول این تقاضا قبل از آنکه در

باره خود مطلب اخذ رای شود رای گرفته می‌شود.

یک طرحی است از طرف جمعی ازنمایندگان که حالا اغلب شان هم اظهار موافقت می‌کنند تقدیم مجلس شده است بموجب نظام نامه این طرح بکمیسیون مبتکرات رفته است نظام نامه حاکم برقضایا وجریاناتی که درمجلس روی می‌دهد-برای یک چنین طرحی نظام نامه یک ماده مخصوصی را پیش بینی کرده است وآن ماده ۳۷ است درماده ۳۷ نظام نامه می‌گوید

درروزی که برای مباحثات معین شدهٔ است مجلس درباب طرح مزبور اساساٌ وبطور کلی مذاکره کرده ودرخصوص قبول توجه یا عدم توجه رای می‌دهد.

یک عده از نمایندگان یک طرحی بنظرشان رسیده است برای حمایت از مصنوعات داخلی (که وظیفه هر وطن پرستی است) وآن راتقدیم مجلس کرده‌اند یا اتکاء واعتماد باحساسات وطن پرستی نمایندگان ملت وبا اعتماد با اظهارات اعضای دولت راجع به حمایت از مصنوعات داخلی (این مذاکرات درهمه جا درفراکسیون ودر جلسات مجلس شده است که می‌گویند نمایندگان افکار خودشان راحاضر بکنند برای حمایت از مصنوعات داخلی طرح بدهند پیشنهاد بکنند با هیئت دولت مذاکره بکنند یک عده ازنمایندگان روی همین اصل وبرای تشویق ازکارهائی که درداخله ممکن است مردم بکنند ونفع داشته باشد این طرح راتقدیم کردند چه ضرر دارد ما میگوئیم برای ثبت املاک فلان ترتیب برای قسمتهای دیگر فلان ترتیب بکند وقتی که شاگرد را بپذیرند بموجب قوانینی که ما قبلاٌ درست کرده‌ایم می‌گویند ورقه سجل احوال باید داشته باشید یک یتیمی است پدر ندارد مادر ندارد خود من اورا می‌خواهم بفرستم بمدرسه که مشغول تحصیل بشود اورا راه نمی‌دهند برای اینکه ورقه سجل احوال ندارد اداره سجل احوال هم باو ورقه نمی‌دهد برای اینکه می‌گوید این شخص یتیم باید قیم داشته باشد من وشما که قیم فلان بچه یتیم نیستیم بنابراین نمی‌توانیم برای او تحصیل ورقهٔ سجل احوال بکنیم وبالنتیجه بمدرسه راهش نمدیهند بموجب قوانینی که در دست او داده‌اید بالاخره اینجا هم برای کمک بمصنوعات داخلی که تشویق بشوند و بیچاره‌ها دکانهایشان را نه بندند بعقیده بنده اگر نمایندکان محترم یک قدری عقب پارچهای ارزان بگردند می‌بینند که در بازارهای داخله پارچهای وطنی ارزان ومحکم بسیار هست یک چنین طرحی تقدیم مجلس شده است بموجب نظام نامه بطور کلی بایستی در او صحبت بشود البته بطور کلی حمایت از مصنوعات داخلی خیلی خوب است بهر صورتی که باشد خوب این طرح اغلب آقایان تصدیق دارند که خوب است منتهی بعضی آن را عملی نمیدانند این طرح که حالا تصویب نمی‌شود میرود بکمیسیون ودر کمیسیون با حضور نمایندهٔ وزارت معارف مطالعه می‌شود جرح و تعدیل می‌شود وممکن است همین طرح دو سطری یک قانون ده مادهٔ بشود هم بحمایت ورعایت حال ضعفاء وهم بحمایت مصنوعات داخلی این بود که عجالة من پیشنهاد کردم که این طرح فعلا مسکوت عنه بماند تادر خارج تبادل نظر بکنیم یا طرح دیگری که جامع بین نظرها باشد تهیه وتقدیم مجلس بکنیم این بود نظر بنده

نجومی مخبر کمیسیون مبتکرات-بنده این خبر را پس می‌گیرم برای اینکه رفع اختلاف نظرها بشود.

رئیس-خبر کمیسیون بودجه راجع باعتبارات اضافی وزارت عدلیه مطرح است.

وزیرمالیه-بنده تقاضا می‌کنم مساعدت بفرمائید فعلا این خبر مطرح نشود وخبر کمیسیون مالیه راجع بمعافیت نقره مطرح شود چون میل دارم در موقعیکه لایحه اضافی وزارت عدلیه مطرح می‌شود آقای وزیر عدلیه هم تشریف داشته باشند وچون امشب نتوانستند شرفیاب بشوند بنده اینطور استدعا کردم.

رئیس- خبرکمیسیون قوانین مالیه راجع به آزادی ورود نقره مطرح است. شوراول است.

(خبر مزبور این قسم قرائت شد)

کمیسیون قوانین مالیه لایحه نمره ۴۳۷۴۷ دولت را تحت نظر وشور قرارداده ومواد آن را بشرح ذیل تنظیم وراپورت آن را تقدیم می‌دارد:

ماده ۱-ورود نقره اعم از مسکوک یا غیر مسکوک آزاد و ازحقوق گمرکی معاف خواهد بود. تبصره-سکه کردن مسکوک رایج ایران درخارج از ایران ازاین تاریخ ببعد ممنوعه بوده واجازه ورود باین قبیل مسکوکات داده نخواهد شد.

ماده ۲- خروج نقره خواه بصورت مسکوک خواه بصورت شمش وخاک ممنوع است باستثناء مصنوعات نقره ایران با خارجه ومسکوک خارجه.

تبصره-مسافرین درموقع خروج از سرحدات مملکت می‌توانند تامیزان دوازده تومان مسکوک نقره همره داشته باشند.

ماده ۳-مقررات ماده اول قانون ۲۴ مهر ۱۳۰۵ راجع بنقره ملغی است.

رئیس-مذاکره درکلیات است آقای افشار.

افشار- بنظر بنده مادهٔ اول وتبصره ماده اول این قانون کاملا باهم متباین ومتناقض است زیرا درماده اول می‌نویسد: ورود نقره اعم از مسکوک یا غیر مسکوک آزاد واز حقوق گمرکی معاف خواهد: درتبصره می‌نویسد: سک کردن مسکوک رایج ایران در خارج از ایران ازاین تاریخ ببعد ممنوع و اجازه ورود باین قبیل مسکوکات داده نخواهد شد پس مقصود این ماده این بوده است که ورود مسکوکات رایج ایران راشمادرخارج اجازه ضرب ندادید مطابق ماده اول که می‌گوید ورود نقره اعم از مسوک وغیر مسکوک بداخله ایران از حقوق گمرکی معاف است این ترویج می‌کند جریان مسکوکات خارجه رادر داخله مملکت در صورتیکه ما باید ساعی باشیم مه مسکوکات خارجه اعم از نقره وطلا درداخله مملکت ما باستثنای نقاط سرحدی که فوق العاده نزدیک هستند ومیخواهند امتعه خودشان رامبادله کنند یا پول رایج نزدیک سر حد بکلی ممنوع باشد ثانیاٌ بعقیدهٔ بنده اگر بنا بشود ورود نقره بطوریکه نوشته شده بهر شکلی از اشکال بداخله مملکت آزاد باشد قسمت عمده استفادهٔ ازاین قانون را مؤسسات خارجی می‌کنند وبما هیچگونه استفاده عاید نخواهد شد ودرمقابل هم نوشته می‌شود که مصنوعات داخلی ممکن است حمل بخارجه بشود البته تصدیق میفرمائید درمقابل این مقدار از نقره که ما آزادی می‌گذاریم ومؤسسات خارجی وارد این مملکت می‌کنند وقتی که شکل صنعتی بخودش گرفت معادل آن مقدار واردی بطور مصنوعی از این مملکت خارج نخواهد شد یک مقدار زیادی نقره باین مملکت وارد می‌شود البته بیشتر ازمیزان مصرف ما وارد نمی‌شود ولی هر مقداری ک وارد شد نفعش را مؤسسه خارجی خواهد برد وضررش متوجه ما خواهد شد وبعلاوه بنده بموجب ماده اول که اجازه داده شود مسکوکات رایج خارجه درمملکت ما جریان پیدا کند مخالف هستم.

وزیرمالیه-اعتراض اولی نمایندهٔ محترم به لایحه متضاد بودن مادهءاول است با تبصره. اعتراض دومشان ورود مسکوک خارجی از نقطهٔ نظر اینکه مسکوک خارجی رواج خواهد شد درمادهٔ اول هر دو این اعتراضبعقیدهٔ بنده غیر وارد است اولا هیچ تناقضی بین این ماده وتبصره اگر درست دقت بفرمائید موجود نیست برای اینکه مادهء‌اول می‌گوید ورود نقره به داخلهٔ مملکت اعم از مسکوک وغیر مسکوک آزاد واز حقوق گمرک معاف خواهد بود وتبصره می‌گوید سکه کردن مسکوک رایج ایران درخارج ازایران ازاین تاریخ ممنوع است اینجا کجا یک تناقض است؟ برای اینکه ملاحظه بفرمائید مسکوک ایران ضرب سکه ایران مثل ضرب سکه هر مملکتی اصولا واساسا باید درمملکت خودش ودرتحت نظر دولت ودر ضرابخانهٔ دولتی مطابق یک مقررات ویک قرارهائی باشد اگر این تبصره راما اینجا گنجانده‌ایم برای این است که متاسفانه.

بواسطه یک احتیاج مبرمی که ناشی از عدم توسعهٔ کافی ضرابخانهء‌ما بوده است مجبور شده‌اند قبلا که تجویز کنند که سکه ایران درخارجه ضرب شود وبعد وارد شود ودرمملکت مارواج داشته باشد این عمل البته اگر دریک موقعی بواسطه اینکه (همینطور که عرض کردم) درتحت فشار احتیاج بوده‌ایم مصاب بوده است ولی اصولا این عمل مصاب نیست ونباید بشود چون از طرفی هم ما ضرابخانه رامقدمات توسعه اش را فراهم کرده‌ایم واطمینان داریم که سال آینده می‌تواند به اندازهٔ حوائج داخلی مملکت مارا رفع کند و خواستیم این ممنوع بودن قانونی بشود که دولتها نتوانند هیچوقت بعد از گذشتن این تبصره ازاین ممنوعیت تخطی کنند واین ممنوعیت را آقای تصدیق خواهند فرمود منتهی تناقضی اگر بنظرشان بین تبصره وماده اول آمده برای این است که درماده گفته شده است ورود مسکوکات خارجی آزاد است ودرتبصره می‌گوید بعد از این مسکوک در خارجه ضرب نخواهد شد بسیار خوب پس این مسکوکی که وارد می‌شود ناچار مسکوک خارجی خواهد بود ولی ورود مسکوک با رواج مسکوک دوتا است و هیچ اینها باهم ملازمه ندارند الان مارواج مسکوک خارجی رادرمعاملات داخلی خودمان درخاک ایران اساساٌ در عمل ممنوع کرده‌ایم بدرجهٔ که همانطور که حالا خودتان تذکر دادید در یک قسمتی از نقاط دور دست که معاملاتشان مستقیماٌ با خریدارهای خارجه است چاره نداشته‌اند غیر از اینکه مسکوک خارجی را قبول کنند واز نقطهء‌نظر این ممنوعیتی که ما در رواج مسکوک خارجی کرده‌ایم یک لطماتی به تجارتی آنها می‌زد وما مجبور شدیم که در عمل یک ترتیباتی اتخاذ کنیم که بطور استثناء درمقابل بعضی مال التجاره‌ها که خارج می‌شود بترتیب خاصی آن پول قبول شود رواج نباشد ووقتی که قبول شد ترتیب جمع کردن آنرا ما خودمان یک طوری ترتیب بدهیم.

کازرونی- صحیح است مال التجاره است.

وزیر مالیه- وبهمین طریق مسکوک خارجی که وارد می‌شود ما جلویش را ول می‌کنیم که بطور مال التجاره بیاید واغلب وقتیکه می‌آید تبدیل می‌شود من جمله اخیراٌ بنده این را مکرر دیدم ومسبوق شدم که پنجقرانی‌های کهنه فرانسه که امروز رواج نیست مال سه قرن دو قرن پیش...

کازرونی-ریال بهش می‌گویند.

وزیرمالیه- ریال فرانسه اینها را می‌خرند ومی آورند ودراینجا در ضرابخانه آب می‌کنند ونقره درمی آورند وبه نقره تبدیل می‌کنند واشخاصی که این کار رامیکنند از برای یک فوائدی صدی چهار صدی پنج است که از این نقره‌ها فایده می‌برند پس این مسکوک ورودش ضرری برای ما ندارد زیرا مثل شمش، مثل نقره خام می‌ماند مال التجاره است پس رواج ربطی به ورود ندارد رواج را بترتیب دیگر بالملازمه با ترتیبات دیگری همیشه ما محدود نگاهداشته‌ایم یک نکته دیگری را که باید اینجا تذکراٌ خدمت آقای افشار عرض کنم این است که نبایستی اینطور تلقی وتصور شود که یک ممنوعیتی قبلا موجود بوده وما امشب بموجب این ماده ممنوعیت رابرمیداریم وآزاد می‌گذاریم خیر اینطور نیست هیچ ممنوعیتی بموجب قانون برای ورود نقره به این مملکت خواه بصورت شمش وخواه بصورت مسکوک اصلا موجود نبوده است فقط چیزی که موجود است این است که در تعرفهٔ گمرکی قانونی که بتصویب مجلس رسیده است صدی چندی گمرک بر ورود نقره تعلق گرفته است ما پس از مطالعه در عمل اینطور صلاح دیدیم که آن صدی چند گمرک رابرداریم برای تشویق ورود نقره وبرای تعدیل ورود زیرا علاوه برتشویق یک عدم تساوی هم که درعمل ایجاد شده است از بین برود وتشویق هم بشود که نقره که یک متاعی است که با لذات یک قیمتی دارد درمملکت ما زیاد بشود. آن صد پنج، صد شش یا صد هفت که درست حالا خاطرم نیست.

بعضی از نمایندگان-صا پنج است.

وزیرمالیه-حالا خاطرم نیست ولی گویا در تعرفهٔ جدید صد هفت است این گمرکش را خواستیم برداریم ومعاف بکنیم والا الان هم ورود نقره بمملکت ایران کاملا آزاد است وهر کس وارد می‌کند منتهی یک گمرکی می‌دهند در قسمت مادهء‌دوم فرمودند که از این ورود نقره مؤسسات خارجی فقط استفاده می‌کنند این را بنده ملتفت نشدم چون توضیحی ندادند که چطور موسسات خارجی فقط استفاده می‌کند اگر در وارد کردن نقره یک استفاده ایست ویک عمل تجارتی است پس هر کس که نقره راوارد کردن آن استفاده را می‌برد اگر استفاده نیست نه مؤسسه خارجی ونه مؤسسه داخلی هیچکدام استفاده نمی‌کنند بلکه اگر یک قدری توجه بفرمایند باین عرض بنده (که یکقدری مبهم عرض می‌کنم) نمایندهٔ محترم تصدیق خواهند فرمود که مااین ماده رابرای این میگذرانیم که اگر یک استفاده باشد فقط وفقط برای مؤسسهٔ خارجی نباشد چون تصدیق بفرمائید اگر بنا باشد یک کسی علاوه بر قیمت و قیمت کرایه و قیمت بیمه برای اینکه یک نقره را از لندن یا از نقطهٔ دیگر بخرد وبیاورد طهران یک صد پنج یا صد هفت هم بدهد ویکی دیگر این خرج اولی راداشته باشد واین صدی پنج یا صدهفت راندهد نتیجه چه می‌شود نتیجه این می‌شود که در عمل آن کسی که صد پنج و صدهفت رانمیدهد استفاده می‌کند و تاجر داخلی شما که جبور است صدی پنج یا صدی هفت را بدهد نمی‌تواند رقابت بکند واین نفع را ببرد پس وقتی که ما گمرک را متساوی از همه برداشتیم نتیجه اش چه می‌شود که اگر این عمل یعنی وارد کردن نقره صرف دارد بنده وسرکار وعمر وزید وهرکس بخواهد این تجارت را بکند می‌تواند آن صرف راببرد واگر هم صرف ندارد که هیچ اما راجع به مصنوعات که فرمودید ورود مصنوعات اینجا راهم باز بنده درست متوجه نشدم که درقسمت خروج مصنوعات نقره بود اصل اعتراض به چه بود؟ اگر منع خروج نقره که در قوانین قبلی هم بوده است حفظ کرده‌ایم برای این است که مامیل داریم یک مال التجارهٔ که بالذات یک قیمتی دارد بیشتر وارد مملکت ما بشود وبیشتر موجود باشد درمملکت ما که خودش یک ثروتی است همانطور باید در نظر داشته باشیم که راه فرار این راهم مسدود کنیم ونگذاریم بیرون برود بلکه تشویق کنیم که بیاورند خصوصا برای ماکه متاسفانه وبدبختانه پول ما هنوز روی واحد نقره است وموفق نشده‌ایم به اینکه واحد پولمان رااز نقره به طلا تبدیل کنیم به این ملاحظه موجودبودن نقره در مملکت برای ما همیشه یک چیز خوبی است وضرر ندارد ولیکن تصدیق میفرمائید که نقره که به مملکت ما وارد می‌شود وقتی که مصنوع بشود واز مملکت خارج بشود برای ما صرفه دارد زیرا مثقال نقره یک قران است ولی وقتی که کارگران شیرازی یا اصفهانی یا کارگرزنجانی روی آن کار کرده این را می‌فروشند تا سه قران، چهار قران، پنجقران وآن تفاوت بین قران قیمت حقیقی نقره با آن چهار قران یا پنجقران نتیجه اش صرف برای مملکت است وفایده برای صنعتگران وصنعت ما است وهرقدر ما بتوانیم نقره شمش وارد کنیم ومبدل کنیم به مصنوعات خودمان وبیرون ببریم بصرفهٔ مااست پس بیرون بردن مصنوعات نقرهٔ مملکتمان یک چیز خوبی است وبعلاوه درقانون سابق که الان اینجا است ومجری است وخروج اینجا هم مصنوعات نقرهٔ ایران یا خارجه ومسکوک خارجه هر سه را آزاد گذاشتیم چرا؟ برای اینکه دیدیم اینجا ممکن است مصنوعات نقرهٔ خارجی باشد. ظرف است، میز است، اسباب است هر چه می‌خواهد باشد یک کسی که می‌خواهد برود چرا آزاد نباشد که ببرد وبرمصنوع داخلی خودمان این را هم علاوه کردم مسکوک خارجه راهم آزاد کردیم برای همان نظری که نماینده محترم داشتند چون درمادهٔ اول تجویز ورودش راکردیم گفتیم می‌بایستی تجویز خروجش

راهم بکنیم برای اینکه این مسکوک خارجی که وارد می‌شود اگر برای این می‌آید که ذوب بشود وتغییر شکل بدهد وپنجقرانی ودوقرانی بشود بسیار خوب تبدیل می‌شود ولی اگر یک مسکوک خارجی که وارد می‌شود برای تبدیل نیست بایستی خارج بشود واین را دیگر مجبور نکنیم که بماند برای اینکه اگر مجبورش کنیم که بماند از یک طرف ورواجش راهم از طرف دیگر ممنوع کنیم این نمی‌شود ومتناقض می‌شود مثلا فکر بفرمائید وقتی که ما خرماهامان را در سواحل خلیج می‌فروشیم اجازه بدهیم که در عوض روپیه بگیرند ام ارواج روپیه را منع کنیم وخروجش راهم منع کنیم چه صورتی پیدا می‌کند؟ نتیجه اش این می‌شود که این پول حقیقة قیمت پیدا نمی‌کند وآنوقت کسی خرماها رانمیخرد وآن روپیه که مصرف نشود درمقابل خرمای ما نمی‌آید وآن خرمائیکه می‌خواهند از این طرف آب بخرند از آن طرف آب می‌خرند چون روپیه قبول نمی‌شود وبالاخره دچار این مشکل می‌شویم ویک ضرر اقتصادی می‌بریم رویهمرفته چیز دیگری درفرمایشات نمایندهٔ محترم نبود که جواب عرض گمان می‌کنم که توضیحات کافی هم در این قسمت بعرضشان رسیده است وبعقیدهٔ بنده این کاری که کرده‌ایم و این لایحه واین قانون بنفع اقتصاد وبه نفع تجارت مملکت ما است از هر حیث علی الخصوص از نقطه نظر این که یک استفاده مشروعی که از وارد کردن نقره وتبدیل کردن به پول یک اشخاصی ممکن است ببرند این را از صورت انحصاری در می‌آورد وعمومیش می‌کند.

بعضی ازنمایندگان-مذاکرات کافی است.

رئیس-رای می‌گیریم به شور درمواد موافقین قیام فرمایند.

(اغلب قیام نمودند)

رئیس-تصویب شد مادهٔ اول.

(به شرح ذیل خوانده شد)

ماده۱- ورود نقره اعم از مسکوک یاغیر مسکوک آزاد واز حقوق گمرکی معاف خواهد بود.

تبصره –سکه کردن مسکوک رایج ایران ار خارج ایران ازاین تاریخ به بعد ممنوع واجازه ورود به این قبیل مسکوکات داده نخواهد شد.

رئیس-آقای عباس میرزا.

عباس میرزا-موافقم

. رئیس- آقای یاسائی.

یاسائی-بنده با اساس این لایحه مخالفتی ندارم وبه شور درموادش هم رای دادم ولی یک سؤالی داشتم خواستم آقای وزیر مالیه توضیح بدهند که اولا وقتی ما ورود نقره رابه مملکت معاف از گمرک کردیم نتیجه این می‌شود که نقره در مملکت ارزان می‌شود علت اینکه باطلا این کار را نکردیم چه چیز است وچرا نمی گوئیم ورود طلاونقره هردو از گمرک معاف است؟ فقط سؤال بنده این است وبنده موافق هستم که طلا ونقره هردو ورودش از گمرک معاف باشد در حقیقت هم همانطوری که درقانون سابق نوشتیم قانونی که در دورهٔ ششم گذست که اولین قانونی بود کهدر دورهٔ ششم گذراندیم خروج نقره وطلاچه به صورت مسکوک وچه غیر مسکوک ممنوع است این است کهمادهٔ دوم این جا زیادی برای اینکه این قانون بحال خودش باقی است مذاکره ما راجع به ورود نقره است وبامعافیت آن هم از گمرکبنده موافق هستم که نقره بیاید درمملکت ما ومعاف از گمرک هم باشد وبعد هم یک قانونی باشد که خروجش هم ممنوع باشد پس اینکار راما چرا نسبت به طلا نکردیم وچرا نقره راما از گمرک معاف کردیم وطلا رانکردیم این خواستم سئوال کنم وعلتش رادرست ملتفت نشدم. یک چیزی امروز در یکی از جراید خواندم که دولت شوروی ورود چرونس را بخاک خودش ممنوع کرده است خواستم از وزارت تجارت این را سوال کنک که چرونس کاغذ است یا طلا خواستم این را سئوال کنم که چه چیز است.

امیر تیمور کلالی-چرونس طلا ندارند.

یاسائی- دارند.

رئیس-آقای عباس میرزا.

عباس میرزا-آقای یاسائی یک سئوال کردند ومخالفتی نفرمودند سؤال کردند که چرا ورود طلا رااز گمرک معاف نکرده‌اند تصور می‌کنم که طلا اصلا حقوق گمرکی ندارد حالااگر غیر ازاین است آقای وزیر مالیه می‌فرمایند.

رئیس-آقای آقاسیدیعقوب.

آقاسیدیعقوب-مسئله طلا ونقره سه مرتبه است کهدرمجلس شورای ملی از وقتی که بنده مفتخر بعضویتش هستم طرح شده است یک مرتبه در دورهٔ چهارم یک مرتبه در دورهٔ ششم یک دفعه هم الان که دورهٔ هفتم است حالا بنده قوانینی که راجع باین مسئله است بعرض میرسانم لیکن مقدمة یک موضوعی را بعرض مجلس میرسانم می‌گویند بدبخت ترین مملکت مملکتی استکه مبنا وواحد پول آن بر نقره باشد این است که زحمت می‌کشند ممالکی که می‌خواهند اساس زندگانی خودشان رادرست کنند مبنای پول خودشان را طلا قرار می‌دهند دردورهٔ ششم نمایندهٔ ملت ارامنه دراینجا پیشنهاد کرد ووزیر وقت هم قبول کرد که از سنه ۱۳۰۷ یا بعد (درست در نظر ندارم) در مسئله با یک که واحد پول ایران را طلا قرار بدهند ودراین موضوع یک قانونی سال گذشته در مجلس گذشت ویک حال سرور وابتهاجی آنروز برای ما واقع شد زیرا وقتیکه ادله اش را ذکر می‌کردند میگفتند نقره حکم جنس را پیدا کرده است نه حکم نقد راواز بسکه در ممالک خارجه استخراج می‌کنند دیگر در حکم جنس است ونقد نیست که بشود بآن اعتبار کرد این یک موضوع حالا این موضوعی که آمدیم اساس پول خودمان رانقره قرار دادیم و می آئیم از گمرک هم معافش می‌کنیم خوب نیست مثل آزاد کردن اتومبیل از گمرک که خانه همه را خراب کرد..

وزیر مالیه- ابداٌ

آقاسید یعقوب-خواهید دید فردا آقای وزیر مالیه آنهمه فریادهائی که بنده دردورهٔ پنجم وششم زدم که این همه اجازه ندهیم ورود اتومبیل رادوسال دیگر معلوم می‌شود حالا اینجا هم همین حال را دارد اتومبیل به این اندازه که آمده است خواهید دید که چه قدرش به آسمان می‌رود وآخرش دوتا آهن پاره برای ما باقی می‌ماند حالا ما متخصص درتجارت نیستیم آمدیم درمسئله نقره چون بنده با اصل لایحه مخالفم یعنی در اصل ورودش مخالفم این است که درمادهٔ اول مطابق قوانین جاریه مجلس بحث درکلیات می‌کنم ماده اول که مطرح می‌شود اگر کسی بحث در کلیات داشته باشد می‌تواند بکند بحث در کلیات این است که اصلا این امر جایز است یا جایز نیست بنده اصلا این امر را جائز نمیدانم بنده ورود نقره را جائز نمیدانم که گمرک رااز آن برداریم چرا؟ برای همین مسئله که عرض کردم که اگر مالی را ما ارزان کردیم ان جنس زیاد می‌شود وزیاد شدن نقره در مملکت خوب نیست واگر در مملکت هم طلا باشد هرچه هست صندوقچه می‌شود ومیرود از گمرک خارج می‌شود واگر از آباء واجدادمان مالی مانده باشد به این ترتیب بکلی ازبین خواهد رفت این اساس عقیدهٔ بنده است که عقیده ندارم اساساٌ گمرک از نقره برداشته شود ونقرهٔ که حکم جنس وتنخواه رادارد آزاد باشد این اصل عقیده بنده است واینهم قوانینی است که در ادوار مختلفه مجلس در مسئله نقره وطلا در مجلس گذشته است این قانونی است که در دوره چهارم از مجلس گذشته است که: از تاریخ تصویب این قانون تا سه سال خروج طلا ونقره اعم از مسکوک وغیر مسکوک بعنوان (کاپوتاژ) وغیره از سرحدات ایران بکلی ممنوع است این یک قانونی است که خارج شدن طلا ونقره را بکلی منع می‌کند درواقع آنوقتی که ما این نظر را داشتیم بطور کلی نظرمان نسبت به طلا بود که اطلاعاتمان به اینجا رسیده بود که بهر ترتیبی که هست هراندازه که طلا درمملکت پیدا می‌شود با آن دستهای آهنین ودانائی آن طلاهائی را که در صندوقها است بیرون نبرند وبوسیله قانون نگذاریم آنها از مملکت بیرون

برود ماده دوم این است که مسافرینی که از خارجه می‌آیند تا چه اندازه آزاد هستند بعد از آن که از خارجه می‌آیند تا چه اندازه آزاد هستند بعد از آن که از یک سرحدی خارج می‌شوند طلا ونقره همراه داشته باشند وآقای فهیمی هم وزیر مالیه بودند واین ماده بعنوان ماده اصلاحیه در مجلس گذشت این قانون راجع به دورهٔ چهارم بود که از مجلس گذست دراول دورهٔ ششم موضوعی که بحث شد این بود که خروج طلاونقره خواه بصورت مسکوکات خواه بصورت شمش وخاک وامثال آن از سرحد است بکلی ممنوع است ولی هر مسافر تا میزان دوازده تومان می‌تواند درموقع عبور ازسر حد مسکوک طلا ونقره باخود همراه داشته باشد این ماده دویم است که راجع بخروج اشیاء صنعتی طلا ونقره کهدراینجا راجع به ترویج از صنایع است آن ملیله کاریهائی که درایران هست که هنور بحمدالله این را امیدوار هستیم خواهد ماند نه مثل مصنوعات دیگر که از بین می‌بریم این را امیدواری داریم که هنوز باقی است مال یزد وشیراز بعد هم مجازات متخلف رادر قوانینی که دردورهٔ چهارم وششم گذشته است معین کرده است خوب حالا این قانون می‌گوید این نقدی که در دنیا حکم جنس را پیدا کرده است ونقد دردنیا امروز طلا است این جنس راامروز اجازه ورودش رامیدهیم وگمرکش راهم برمیداریم درصورتیکه طلا اصل اساس هر مملکتی است واساس هر مملکتی محکم است به دینار که پول طلا باشد حالا دراین موضوع صحبت نمی‌کنیم ونمیدانم چه می‌شود چه عرض کنم؟ متخصص در تجارت هم نیستم ونمیدانم که اگر گمرک نقره را برداشتند وآزاد کردند در داخل کردن به مملکت چه ضرر اقتصادی نسبت به ما وارد می‌شود اما اساساٌ میدانم که نقرهٔ که حکم جنس دارد حالا که آزاد می‌شود اصلا طلای ما ازبین می‌رود این یک موضوع است که بنده اساساٌ در اصلش مخالف هستم وعقیده‌ام این است که نسبت به طلاهمانطوری که آقای یاسائی اظهار کردند خوبست آزاد بکنیم ونقره راآزاد نکنیم ویک ایرادی هم در تعقیب عملیات داشتم که چطور شد آقای وزیرمالیه که آنروز راجع باینکه واحد پول راباید طلا قرار بدهیم موافق بودند ومن منتظر بودم که آقای وزیرمالیه لایحهٔ آنرا در مجلس بیاورند که ما امروز پولمان را طلا بکنیم رئیس الوزرای فرانسه که اینهمه افتخارات پیدا کرد برای این بود که پول مملکت را تثبیت کرد به پول طلا واعتبار پول مملکت خودش را تثبیت کرد تامامهم تثبیت نکنیم وواحد پول خودمان را طلا قرار ندهیم اقتصاد وتجارت ما نمیواتد ترقی بکند این است که اساساٌ بااین لایحه مخالفم بعداز مخالفت در اساسش درماده اول وتبصره اش هم مخالفم درماده دوم وسومش هم مخالفم

مرتضی قلیخان بیات (مخبر کمیسیون قوانین مالیه) در قسمت سه فقره قانونی که از مجلس گذشته وآقای آقاسیدیعقوب تذکر دادند گمان می‌کنم این لایحه با آن قوانینی که گذشته اختلاف کلی نداشته باشد اساساٌ همانطوری که آقای وزیر مالیه هم توضیح دادند مقصود ازاین لایحه دو قسمت است که ان دو قسمت این لایحه راتشکیل داده است یک قسمت راجع بسکه کردن پول ایران است درخارجه که تاکنون همانطوری گفتند چون ضرابخانه بقدر کافی وسائل نداشت درخارجه سکه می‌شد وبایران وارد می‌شد یعنی دولت اجازه می‌داد سکه می‌کردند ووارد ایران می‌کردند ولی حالا ضرابخانه بقدر کافی است ومیخواهیم این ترتیب موقوف شود ودر خود مملکت بقدریکه لازم داریم پول سکه بشود وسه کردن درخارجه و ورودش بموجب این قانون موقوف بشود یک قسمت که در آن لایحه باآن قوانینی که سابق بوده است اختلاف دارد قسمت راجع بمعافیت از گمرک است والا درقسمت ورود تمام قسمتهائی که دراین لایحه ملاحظه میفرمائید با قوانین سابق هیچ اختلافی ندارد درقوانین پیش ورودش آزاد بود وخروجش هم منع شده بود دراین لایحه هم ورود را آزاد کرده وخروج را منع کرده‌اند منتها فقط خروج

نقرهٔ صنعتی را یک قدری توسعه دادیم وهمچنین مصنوعات خارجی را والا در قسمت ورود وخروج هیچ تفاوتی با آن قوانین ندارد مقصود همان قسمت گمرک بوده که خواسته‌اند معاف نکنند یکی هم سکه کردن پول ایران در خارجه این دو قسمت بود اما در قسمت اینکه آقا فرمودند موافق نیستم که وارد بشود بعقیدهٔ بنده اگر امروز نقره وارد نشود دست وپای مردم بسته خواهد شد زیرا همانطوری که عرض کردم با ضرابخانه که سابق داشتیم وسکه می‌کردیم احتیاجات مردم رفع نمی‌شد ومجبور بودیم که اجازه بدهیم در خارجه سکه بکنند وبیاورند واگر نقره وارد نشود بکلی کار معاملات وداد وستد مردم می‌خوابد واسباب زحمت کلی برای مردم فراهم می‌شود درقسمت طلا که فرمودید دولت فرانسه مدتی است اصل پولش طلااست ماهم این آرزو راداریم وهمانطور که آقای وزیر مالیه اظهار کردند متأسفانه تا حال موفق نشده‌ایم چون یک سرمایهٔ لازم دارد که مملکت بتواند پول خود را طلا بکندوما امیدواریم بعدها باین موفقیت برسیم ودرظرف دو سه سال دیگر که یک قدری مالیهٔ ما بهتر بشود واحد پولمان راتبدیل بطلا بکنیم البته این منتها آرزوی همه است وهر چه زودتر ممکن بشود البته این اقدام خواهد شد

. بعضی ازنمایندگان-مذاکرات کافی است.

رئیس-پیشنهادآقای افشار قرائت می‌شود

(به شرح ذیل خوانده شد)

پیشنهاد می‌کنم درمادهٔ اول کلمهء (مسکوک) حذف شود.

رئیس-مادهٔ دوم قرائت می‌شود

(به شرح ذیل خوانده شد)

ماده۲- خروج نقره خواه بصورت مسکوک خواه بصورت شمش وخاک ممنوع است باستثناء مصنوعات نقره ایران یا خارجه ومسکوک خارجه.

رئیس- آقای دکتر طاهری.

دکتر طاهری-بنده یک عرایضی داشتم که درکلیات با ماده اول موقعش بود چونکه مذاکرات کافی شد دیگر اظهار مخالفتی نکردم بنده چند چیز را می‌خواستم سئوال کنم که آقای مخبر لطفاٌ جواب بدهند واگر اجازه می‌دهند دراین ماده سئوال کنم اولااینکه چون نقره دردنیا مال التجاره است وجنس است ومناط اعتبار طلا است علت اینکه ما سعی می‌کنیم در صورتی که پولمان مبنای واحدش نقره است این جنس زیاد بشود وبالنتیجه قیمت طلا بالا برود وپولمان ارزان بشود چیست؟ برای اینکه وقتی نقره زیاد شد ارزان می‌شود وپول ماهم که نقره است قیمتش ارزان می‌شود آنوقت پوند که پنج تومان است درمقابل ارزانی نقره پنج تومان ونیم می‌شود پس ماسعی کرده‌ایم در ازدیاد نقره و ورود نقره که پول خودمان را تنزل بدهیم دراینصورت ماچرا باید این کاررا بکنیم این را خواستم توضیح بدهند یکی دیگر اینکه تفاوت این معافیت گمرکی به چه مبلغ می‌شود؟ وآیا در بودجه ۱۳۰۸ این تفاوت رعایت شده یا خیر؟ چون این مبلغ از عایدات گمرکی که کسر می‌شود البته در جمع وخرج فرق می‌کند ومبلغ این چه قدر می‌شود ودر بودجه ۱۳۰۸ درکجا منظور شده؟ دیگر اینکه این مبلغ واین لایحه چون در دخل وخرج هم دخالت داشته باید بکمیسیون بودجه هم بیاید تااین قضایایش معلوم شود حالا که نیامده است همین جا سئوال می‌کنم که تفاوتش چقدر است ودرکجا منظور شده؟ یکی دیگر اینگه می‌خواستم سئوال کنم که وارد کننده نقره آیا خود دولت است یا تجار یا مؤسسات خارجی؟

کازرونی-همه

دکتر طاهری-اگر اینطور است پس اینکه دولت ازاین منفعت صرف نظر می‌کند چیست واز گمرک این مال التجاره وبچه مناسبت باید صرف نظر بشود یک موضوع دیگر این است که فرمودند ورود مسکوک را آزاد می‌کنم ورواجش را آزاد نمکنم درصورتیکه ظاهر ماده این طور نیست وقتی که ماورود نقره رااعم از مسکوک وغیرمسکوک

آزاد گذاردیم خوب دیگردر کجا نوشته‌ایم که رواجش آزاد نیست وما مخالف هستیم که مسکوکات خارجی را اجازه بدهیم بیاید اینجا ورواجش راهم منع نکنیم ودر این قانون برای مسکوکات خارجه هیچ منعی نشده است حالا راجع به ماده دوم عرض می‌کنم درصورتیکه نقره مال التجاره است وما سعی می‌کنیم وارد شود اگر منفعت داشته باشد علتش چه چیز است که خارج نشود؟ خوب اگر این نقره مال التجاره است وصرف می‌کند وارد شود خارج شدنش هم اگر منفعت دارد خوبست خارج بشود این سؤالاتی بود که بنده داشتم ومیخواستم جواب داده شود.

وزیر مالیه-قسمت اول مذاکرات نمایندهٔ محترم مربوط می‌شود بیک مطلب خیلی مهم وخیلی طولانی از نقطهٔ نظر قوانین اقتصادی وعمل اقتصادی دنیا که البته از داخل در بحث شدن آن معذورم وشاید هم با مذاکرات ما کاملا تطبیق نکند ولی بطور خلاصه تذکراٌ به آقا عرض می‌کنم که ارزان شدن نقره نسبت به طلا یا گران شدن طلا نسبت به نقره این یک قضیه ایست که می‌تنی به دادو ستد بازار عمومی ومقادیر کلی مصرف نقره است دردنیا که اگر اینها را بخواهید رنظر بگیرید مصرف نقره درایران با زیاد وکم شدن نقره در بازار ایران بهیچوجه تأثیری گمان می‌کنم دراوضاع عمومی ندارد وازاین سهولتی که ایجاد می‌کنیم آقایان متوجه باشند که هیچ تغییری باوضاع نقره از حیث اساس نمی‌دهد فقط صدی شش گمرک رابرمیدارند درست دقت بفرمائید که دربازار ایران بواسطه برداشتن این صدی شش چقدر نقره زیاد خواهد شد؟ وهر قدر نقره زیادتر بشود آن اندازه‌ها نخواهد بود که از نقطه نظر عمومی ودنیوی در قیمت پوند یا پولهای دیگری که مبنی برطلااست تاثیری داشته باشد چنانکه عرض کردم اینها یک قضایائی که باید خیلی درش دقیق شد وبا مخصصین آن حرف زد چون یک چیزهائی است که خیلی بنظر بعید وعجیب می‌آید حالا بنده عذض می‌کنم یک مسئله مسلمی را آنوقت به بینید عجیب هست یا نیست الان نرخ پوند یعنی لیرهء‌انگلیسی را که پول طلا است نسبت به قران ما وقتی که مقایسه می‌کنیم با قیمت واقعی نقره دربازار لندنوبه آن علاوه کنیم کرایه وگمرک وحق الضربش را در ضرابخانه می‌بینیم که تناسب محفوظ نیست چطور محفوظ نیست به نفع وصرفه قران ما است یعنی از روی حسابهائی که می‌کنند یک لیره طلا دربازار لندن که برای خرید وفروش نقره یکی از اولین مراکز دنیا است ونرخ نقره از روی بازار لندن معلوم می‌شود یک لیره در لندن شصت ویک قران است.

دکتر طاهری-برای این است که نقره دراینجا کم است وقتی زیاد می‌شود تناسب بهم می‌خورد

وزیر مالیه-آنوقت این نقره وقتی که حق کرایه وحق الضربش را حساب کنید وقتی که اینجا می‌رسد اگر بنا بشود فقط قیمت لیره به تناسب قیمت نقره معین شود می‌بایستی از پنجاه قران که نرخ عادلهٔ امروزه اش است خیلی بیشتر بشود ولی اینطور نیست چرا نیست؟ برای اینکه قیمت لیره به تسعیر نقره تنها روی قران وقیمت نقره نیست وروی مسائل تجارتی است احتیاج برات است وروی رفت وآمد است وروی پولی است که باید وارد شود اینها تما یک مواد وعناصری است کهدرتعیین قیمتها تفاوت می‌کند ولو اینکه بنده اینجا عرض می‌کنم که بازار امروزهٔ ما یک طوری است که نمی‌شود گفت حتماٌ قیمتی راکه برای لیره اینجا معین می‌کنند کاملا تطبیق با موازین اقتصادی دارد یک اندازه هم ارادات خصوصی یک مؤسسه هم درش موثر است ولی بااین حال وقتی که ما مراجعه می‌کنیم به متخصصین ودقت می‌کنیم این یکی از مسائل مسلمه است که تفاوت قیمت لیرهٔ طلایا قران ما تنها عاملش قیمت نقره نیست ویک عوامل دیگری غیر از قیمت نقره موجود است که آنها تأثیر می‌کند واز آنطرف هم زیاد شدن نقره دربازار ما تأثیر درقیمت دنیوی نقره وطلاندارد چون بازار ما یک بازاری است محدود وفوق العاده محدود

که وقتی مقایسه اش می‌کنید بابازار همسایهٔ ما که هندوستان باشد هیچ است بطور خلاصه با مشورتهائی که ما کردیم ازاین حیث که این قانون وبرطرف کردن صدی شش حقوق گمرکی باندازهٔ نقره زیاد بکنند درمملکت ما که خطرناک باشد برای مسکوک ما هیچ همچو چیزی نیست یک نکته دیگر هم آقا فرمودند که مقدار وصولی گمرک از حیث حقوق گمرکی چقدر است وآیا این صرف نظری که ازش بشود چطور دولت اینرا تأمین کرده است متاسفانه زحمت زیادی برای دولت نداشته است که این را تامین بکند برای اینکه درسال ۳۰۶ هیچ نقرهٔ که حقوق گمرکی بدهد وارد مملکت تان نشده است درسال ۳۰۷ هم در هشت ماهه اول سال نهصد قران یا بعبارة اخری نود تومان ما حقوق گمرکی داشته‌ایم وبیشتر از این نبوده است نظر آخری که فرمودند این بود که لایحه ورود مسکوک خارجی را ذکر کرده است ولی عدم رواج مسکوک راذکر نکرده است اگر توجه بعرایض بنده فرموده بودید این را اظهار نمی‌کردید عدم رواج یک پول خارجی درمملکت یک چیزی است طبیعی ومحتاج بقانون نیست وبعلاوه اگر محتاج بیک مقرراتی است مقررات دولتی است شما قبل ازاین قانونی نداشته‌اید ولی این کارشده است وبر طبق یک مقررات دولتی این مصلحت محفوظ بوده است منتهی در یک موقعی چنانکه تذکر دادند در یک نواحی این مصلحت مقتضی این بوده است که مختصر تغییری دراین وضعیت داده شود آنهم داده شده است بعد هم دومرتبه برگشته اینها مربوط بمقررات جاریه قوهٔ اجرائیه است ومحتاج بین نیست که درقانون ذکر بشود بعلاوه این راباید عرض کنم که ورود مسکوک خارجه هیچوقت منع نبوده است که ماحالا آزاد کنیم مراجعه کنید به تعرفه گمرکی مصوبهٔ مجلس می‌نویسد: مسکوک نقره وطلا که درمملکت خودشان رواج دارند اصلا معاف هستند علاوه براینکه ورودش ممنوع نبوده اصلا از حقوق گمرکی هم معاف بوده است حالا اگر ملاحظه میفرمائید بنده در لایحه بمسکوک خارجی تذکر داده‌ام نظرم بآن مسکوکی است که رواج ندارد مثل همان ریال هائی که آقای کازرونی اشاره فرمودند که بآنها معاملهٔ شمش می‌شود زیرا حالا آنهاصورت مال التجاره پیدا کرده است وصدی شش گمرک از آنها گرفته می‌شود آنهارا بعضی از نقطهٔ نظر مال التجاره خریداری می‌کنند که قابل تبدیل بقران دو قرانی وپنج قرانی درضرابخانه باشد یا اینکه آبش می‌کنند ومصنوعات داخلی می‌کنند اینها برای ما مفید است زیرا فراموش نفرمائید که مسکوکات خارجی اکثر مسکوکات نقره اش باندازه قیمت رایجش نقره ندارد وصرف نمی‌کند روپیه راملاحظه بفرمائید فرانک را ملاحظه بفرمائید شلینک انگلیسی راملاحظه بفرمائید اینها هیچکدام باندازه قیمت رایجی که دارد نقره ندارد اینها پولهائی است که اعتبارش بواسطه قوانینی است که هر مملکت برای آنها مقرداشته است ودرمقابلش طلا موجود است پس رویهمرفته ملاحظه مینمائید که این اعتراضات به این مواد وارد نیست واینهم توضیحاتی بود که عرض کردم والبته امیدوارم که جلب موافقت آقایان را هم کرده باشم

جمعی ازنمایندگان-مذاکرات کافی است.

رئیس-پیشنهادات قرائت می‌شود

(به شرح ذیل خوانده شد)

پیشنهاد آقای فیروزآبادی

بنده تبصره دوم را باین نحو پیشنهاد می‌کنم تبصره مسافرین درموقع خروج از سرحدات مملکت می‌توانند تامیزان بیست تومان مسکوک نقره همراه داشته باشند

پیشنهاد آقای عباس میرزا

درماده دو پیشنهاد می‌نمایم (با خارجه) حذف شود.

رئیس- ماده سوم قرائت می‌شود.

(به شرح ذیل خوانده شد)

ماده۳-مقررات ماده اول قانون ۲۴ مهر ۱۳۰۵ راجع به نقره ملغی است

بعضی ازنمایندگان-مخالفی ندارد.

رئیس-ماده الحاقیه قرائت می‌شود

(به شرح ذیل خوانده شد)

این بنده ماده الحاقیه ذیل را پیشنهاد می‌کنم

ماده الحاقیه- ورود هرگونه اسکناس‌های خارجی بمملکت از سرحدات ممنوع ووزارت مالیه مکلف بضبط آنها خواهد بود فرشی.

رئیس-رای گرفته می‌شود بورود درشور ثانی آقایان موافقین قیام فرمایند.

(اکثرا قیام نمودند)

رئیس-تصویب شد.

بعضی ازنمایندگان- تنفس

عده از نمایندگان-ختم جلسه.

رئیس-اجازه بفرمائید تکلیف این پیشنهاد معلوم شود بعد

(آقای اورنگ پیشنهاد ذیل راقرائت نمودند)

پیشنهاد می‌کنم جلسات مجلس از یک ساعت بعد از ظهر الی غروب تعیین وتشکیل گردد.

اورنگ-بیش از سی امضاء

کازرونی-آقا امضاها را بخوانید.

اعتبار-اجازه میفرمائید توضیح عرض کنم.

رئیس-بفرمائید.

اعتبار-عرض کنم بنظر بنده نکاتی که این نظر شد این بود یکی خواستیم رعایت کنیم از نقطه نظر جرائد که می‌خواهند فردا اخبار مجلس رابنویسند بعلاوه انقلاب هوا از نقطه نظر اینکه شب است وباید رفت وهوا سرد است ونمیشود کار کرد واسباب زحمت است ویکساعت بعدازظهر هم تمام تشکیلات مملکت تا غروب دائر است وما هم کار زیادی نداریم وهفته دو جلسه است که تا آخر ماه بیش از پنج شش جلسه هم نمی‌شود اگر آقایان مقتضی بدانند جلسات بعد از ظهر تشکیل شود.

رئیس-آقای رفیع.

رفیع-نمایندهٔ محترم اگر درنظرداشته باشند درمجالس گذشته هم یک همچو پیشنهادی شد آقا خودشان فکر می‌فرمایند که در یک لایحه عادی بالاخره مثل این طرح قانونی که پیشنهاد شده بود چطور آقایان عصبانی می‌شوند واگر بنا باشد درروز جلسه تشکیل شود بنده نمیدانم چطور خواهد شد ومذاکراتی که بایستی بشود اگر درروز باشد البته مشکل است ولابد آقایان عصبانی می‌شوند ودادوفریاد می‌کنند برای اینکه ماه رمضان است. آقایان روزه هستند ونمیشود روزها جلسه تشکیل بشود وبالاخره بهمین ترتیب عادی که همیشه درماه رمضان معمول بوده باید رفتار شود حالا که دوره هفتم است وبالاخره دورهٔ هفتادم هم که باشد جلسات ماه رمضان بایستی شب باشد از جرائد هم خواهش می‌کنیم که آنها هم بهمان ترتیبی که همیشه معمول بوده است باما موافقت کنند بعلاوه بایستی ملاحظه بفرمایند اعضاء ادارات که بیک ترتیبی کار می‌کنند غیر از مجلس است که باید وضع قانون کند وبایستی افکار آزاد باشد اصلا روز کسی فکرش آزاد نیست ونمی‌تواند کار بکند.

رئیس- رای گرفته می‌شود باین پیشنهاد آقایان موافقین قیام فرمایند.

(عده قلیلی قیام نمودند)

رئیس- تصویب شد.

وزیرمالیه- لایحه ایست تقدیم می‌شود راجع بتصفیه محاسبات برای سنه ۱۳۰۷ درموضوع تفاوتی که پیدا شده بود بین حقوقیکه بموجب کنترات مستخدمین مالیه مستحق بوده‌اند ومیزان اعتباریکه پیش بینی شده بود حقوق کنتراتی آنها بیشتر بود لایحهٔ تقدیم شده است که تصفیه آن محاسبات بشود.

آقاسید یعقوب-آیحهٔ خرج است.

رئیس-دردستور چیزی جز لایحه اعتبار عدلیه نداریم بنابراین ضرور نمی‌بینم شب یکشنبه جلسه آینده شب چهارشنبه اول اسفند ماه باشد.

بعضی ازنمایندگان-صحیح است.

(مجلس پنج ساعت ونیم از شب گذشته ختم شد)