مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۱ اردیبهشت ۱۳۴۸ نشست ۱۳۱

مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و دوم

تصمیم‌های مجلس مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری بیست و دوم

قوانین انقلاب شاه و مردم

مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۱ اردیبهشت ۱۳۴۸ نشست ۱۳۱

مذاکرات مجلس شورای ملی

صورت مشروح مذاکرات مجلس روز یکشنبه ۲۱ اردیبهشت ۱۳۴۸ نشست ۱۳۱

مشروح مذاکرات مجلس ملی، دوره ‏۲۲

جلسه: ۱۳۱

فهرست مطالب:

۱- قرائت اسامی غائبین جلسه اول‏

۲- بیانات قبل از دستور آقایان: صدری کیوان- دکتر امین- دکتر عظیمی- دکتر سبزواری- فضایلی

۳- تصویب صورت جلسه‏

۴- تقدیم یک فقره سؤال به وسیله آقای پردلی‏

۵- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله تیمسار سپهبد کاتوزیان معاون وزارت جنگ‏

۶- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون فرهنگ و هنر راجع به حمایت از حقوق مؤلفان و مصنفان و هنرمندان و ارسال به مجلس سنا

۷- تقدیم سه فقره لایحه استفاده از اعتبار هزینه‌های پیش‌بینی نشده و یک فقره صورت دیون به وسیله آقای قوام صدری معاون وزارت دارایی‏

۸- طرح گزارش شور اول کمیسیون امور خارجه راجع به قرارداد بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری فدرال آلمان به منظور اجتناب از اخذ مالیات مضاعف از درآمد و ثروت

۹- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون اصلاحات ارضی و تعاون روستایی راجع به بیمه‌های اجتماعی روستاییان و ابلاغ به دولت‏

۱۰- اعلام وصول و قرائت نامه‌های مربوط به سه فقره لایحه قانونی از مجلس سنا

۱۱- اعلام وصول و قرائت نامه رسیده از دولت در اجرای قانون نحوه خرید ماشین‌آلات

۱۲- قرائت دستور و تعیین موقع جلسه بعد- ختم جلسه‏

مجلس در ساعت ۹ صبح به ریاست آقای عبدالله ریاضی تشکیل گردید.

- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل

۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل

رئیس ـ اسامی غائبین جلسة قبل قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

غائبین با اجازه

آقایان رضازاده ـ کریم بخش سعیدی ـ دکتر موثقی ـ مهندس قادرپناه ـ سرتیپ پور ـ دکتر امین ـ صادقی ـ کیوان ـ ضیائی احمدی ـ معزی ـ دکتر طالع ـ موسوی ماکوئی ـ ماهیار ـ شهرستانی ـ ابوذر ـ کلانتر هرمزی. دکتر خزائلی ـ ساگینیان ـ پاینده ـ دکتر حکیم شوشتری ـ دکتر عدل ـ مهندس معتمدی ـ مهندس معینی ـ مهندس برومند ـ دکتر برومند ـ دکتر درودی ـ رضوی ـ سلیمانی کاشانی ـ شاهنده ـ دکتر محققی ـ مروتی ـ بانو دکتر دولتشاهی.

غائبین مریض

آقایان پرویزی ـ بهادری خائلر قراچورلوـ اهری ـ پزشکی ـ کاسمی ـ مهندس کیا ـ مصطفوی نائینی ـ موقر ـ دکتر وفا ـ بانو ابتهاج سمیعی.

- بیانات قبل از دستور آقایان: صدری کیوان دکتر امین ـ دکتر عظیمی ـ دکتر سبزواری ـ فضائلی

۲- بیانات قبل از دستور آقایان: صدری کیوان دکتر امین ـ دکتر عظیمی ـ دکتر سبزواری ـ فضائلی.

رئیس ـ نطقهای قبل از دستور را شروع می‌کنیم آقای صدری کیوان بفرمائید.

صدری کیوان ـ بنام خداوند توانا.

با اجازه مقام معظم ریاست و نمایندگان محترم، سیاهکاریها، تجاوزات، ستمکاریها، اعمال غیرانسانی و غیر منتظره‌ای که دار و دسته بعثی‌ها یعنی عمال جبار حکومت عراق (دکتر صدر ـ حکومت بغداد) نسبت به ایرانیان مقیم عراق و زائران ایرانی روا داشته و می‌دارند آنچنان خشم و غضب و نفرت و انزجار مردم خوزستان را مانند سایر افراد ملت ایران برانگیخته که حدی بر آن متصور نیست (صحیح است) به همین مناسبت در ظرف چند هفته اخیر به حدی نامه و تلگراف از سراسر خوزستان دائر به پشتیبانی از اقدام دولت و لغو قرارداد تحمیلی ۱۳۱۶ برای همه آقایان نمایندگان خوزستان رسیده که حتی خواندن فهرست آنها متضمن وقت زیادی است لذا بعنوان نمونه فقط به قرائت یک نامه از حوزه انتخابیه خودم دشت میشان اکتفا می‌کنم:

ما امضاء کنندگان زیر از طرف یکصد هزار نفر عشایر مرزنشین دشت میشان که قلوب همه ی آنها آکنده از مهر شاهنشاهی معظم و سرهایشان پرشور از عشق به وطن است ضمن ابراز انزجار و تنفر از اعمال غیر انسانی عمال حکومت عراق پشتیبانی بیدریغ خود را از اقدام مدبرانه دولت دائر به لغو قرارداد تحمیلی ۱۳۱۶ اعلام داشته حاضریم تا آخرین نفر برای حفظ حدود و ثغور مملکت خود را فدا سازیم و تا آخرین قطرات خون خود را نثار خاکپای مبارک همایونی بنمائیم.

حاج لفته طائی ـ شبیب سبحانی ـ فیصل طرفی ـ حاج احمد مرزعه ـ فرعل شربانی ـ حاج محمد هدایتی ـ حاج علی جلالی ـ حاج حسن هدایتی ـ حاج مجید جلالی ـ حاج رحیم جلالی ـ لطیف نادری ـ اسدالله کرباسی و چند امضای دیگر.

اینست نمونه احساسات ملت ایران، اینست نمونه همبستگی ملت ایران، اینست همدلی و همزبانی ملت ایران آری ملت ایران همواره در صفوفی متشکل و بهم فشرده آماده است تا به فرمان پدر تاجدارش خاک مقدس وطن را توتیای چشم کند و خون خود را برای حفظ و حراست هر ذره‌اش نثار نماید (صحیح است ـ احسنت) آری تار و پود و پرچم مقدس سه رنگ ایران با تار و پود جان و روان ملت ایران گره خورده و اجازه نمی‌دهد هیچ کس کوچکترین اهانتی به این سمبل ملیتش بکند (صحیح است) و اگر کسی حتی تصور اهانتی بکند مشت فولادین ملت ایران دندانهایش را در دهانش خواهد ریخت (صحیح است) در اینجا چون قصد دارم شمه‌ای از سیاهکاریهای عمال جبار حکومت عراق را برملا کنم بدواً باید متذکر گردم که نزد ما ایرانیان حساب ملت اصیل و نجیب و شریف عراق کاملا از حساب یک مشت بعثی ستمکار جدا است و ما برای خواهران و برادران عراقی خود که از اعمال وحشیانه عمال حکومت عراق نسبت به ایرانیان به ستوه آمده‌اند و حتی برای اعتراض با شرطه‌ها زد و خورد کرده‌اند کمال احترام را قائلیم و نیز به آیات عظام و حجج اسلام که بعنوان اعتراض سیاهکاریهای عمال دولت عراق مساجد و مدارس را ترک کرده و در خانه‌های خود سکوت کرده‌اند درود می‌فرستیم (صحیح است) و برای ملت عراق که علائق مذهبی و تاریخی بی‌شماری ما را بهم پیوند می‌دهد سعادت و رستگاری آرزو می‌کنیم. اما در اینجا سخن امروز من خطاب به ملل آزاده جهان و کلیه ی مردمی است که شبانه‌روز برای سلامت و سعادت بشر و پیشرفت بشریت تلاش می‌کنند. آری ای مردم آزاده جهان سخن امروز من گویای یک سیاهکاری بزرگ، مترجم یک ستمکاری بی‌نظیر و بالاخره مبین تراژدی بزرگ قرن ما است که بدست مشتی جبار در کشور همسایه ما عراق اتفاق افتاده است.

بلی در این برهه‌ای از زمان که اندیشه انسانها در بسیط بی‌مرز و حد کهکشان در جولان است شلاق ـ شکنجه ـ زجر ـ نفی بلد ـ تبعید ـ حبس ـ مصادره اموال ـ سوزاندن با فندک و اسید ـ سیلی نواختن به گونه‌های اطفال معصوم و بیگناه نمونه‌های کوچکی از اعمال وحشیانه و غیر انسانی عمال حکومت عراق است که نسبت به ایرانیان مقیم عراق و زائران ایرانی اعمال شده و می‌شود ای مردم آزاده جهان عمال جبار حکومت عراق زائران بی‌گناه و بی‌اسلحه ایرانی را که از روی خلوص نیت و ایمان به پیشوایان اسلام، اندوخته سالهای زندگی خود را برداشته و به جهت آستان بوسی اعتاب مقدس رهسپار عراق می‌شوند بدون توجه به حقوق مسلم آنان که طبق موازین بین‌المللی و به حکم انسانیت در همه دین و مذهبی زائران مقدس و محترمند شبانه بر سر آنان و زنان و بچه‌هایشان شبیخون زده و از مسافرخانه‌ها بیرون می‌کشند و اموالشان را مصادره و خودشان را به زندانها میسپارند ای مردم آزاده جهان آیا چنین اعمالی در اعماق جنگلهای افریقا و اقیانوسیه از کسی سر می‌زند؟ آیا چنین اعمالی دهن کجی به اعلامیه حقوق بشر و تخطی به اصول مقدس آزادی و تجاوز بحریم انسانیت نیست؟ آیا چنین اعمالی از افرادی که مدعی مسلمانی هستند خلاف انتظار نیست؟ ای ملل آزاده جهان اینجا دیگر وظیفه شما است که این خودکامگان را در دادگاه افکار عمومی بین‌المللی محاکمه و محکوم کنید تا دیگر کسی در دنیا یارای چنین سیه‌کاریهائی نداشته باشد. به هر تقدیر ضمن اعلام نفرت و انزجار ملت ایران از این اعمال شرم‌آور و تأیید کامل اقدامات دولت دائر به لغو قرارداد تحمیلی ۱۳۱۶ (پزشکپورـ تصمیم شاهنشاه بوده است) دولت تحت شاهنشاه است مجری نیات شاهنشاه است از دولت مصرانه تقاضا دارد که جلو این سیاهکاریها هر چه زودتر گرفته شود و اما در مورد لاطائلات و یاوه‌سرائیهائی که دار و دسته بعثی‌ها نسبت به خوزستان سر داده‌اند این گزافه‌گوئی‌ها به نظر اینجانب که خانواده‌ام افتخار دارد که متجاوز از هزار سال است که در خوزستان سکونت دارد و به زعم عموم خوزستانیان و به زعم همه ملت ایران به قدری بی‌پایه و بی‌اساس و مسخره هستند که ارزش جواب گفتن هم ندارند همین‌قدر برای کوری چشم دشمنان ایران این مطلب را اضافه می‌کنم که خوزستان قلب ایران، خوزستان دره التاج شاهنشاهی ایران تا خورشید نورافشانی می‌کند همچون ستاره درخشانی بر تارک شاهنشاهی ایران خواهد درخشید. تا کور شود هر آنکه نتواند دید (صحیح است ـ احسنت) اگر چند دقیقه‌ای از وقت من باقی است با اجازه آقای رئیس حضور آقای دکتر امین تقدیم می‌کنم.

رئیس ـ آقای دکتر شفیع امین بفرمائید.

دکتر شفیع امین ـ بنده با تشکر از همکار محترم جناب آقای صدری کیوان فرمایشات و صحبتهائی که ایشان کردند نسبت به وضعیت هم‌وطنان ما در عراق و همچنین تأیید خدمات دولت که تحت توجهات و اراده شاهنشاه اجرا می‌کند و مورد تأیید همه ایرانیان و همة ۲۷ میلیون نفر ایرانی است بنده کاغذهائی داشتم از مردم آذربایجان و تبریز که همه با یک احساسات پرشوری این اقدامات را تأیید کرده‌اند و همچنین در مسافرتی که رفته بودیم در گیلان همه برادران ایرانی مان عیناً همان عقیده و نظر را داشتند بنده چون وقتم کم است یک تشکری داشتم و می‌خواستم به عرض برسانم طبق عودت سازمان پیکار با بی‌سوادی مورخ نهم اردیبهشت ماه چهار پنج روز در خدمت همکاران محترم کمیسیون آموزش و پرورش و سایر نمایندگان محترم گیلان برای دیدن خدمات و کار کلاسهای مبارزه و پیکار با بی‌سوادی که با توجهات عالیه شاهنشاه که بنده با افتخار و مباهات عرض می‌کنم بزرگترین افتخاری است که بر افتخارات دیگر میهن ما شاهنشاه اضافه فرمودند که پرچم‌دار مبارزه جهانی با بی‌سوادی هستند ایشان موجب افتخار هر انسان و بشر هستند که این مبارزه را شاهنشاه ما پیشنهاد فرمودند در گیلان سازمان پیکار با بی‌سوادی، کلاسهای مبارزه با بی‌سوادی با علاقه و فعالیت مرتباً و منظماً کار می‌کند ما در حدود بیش از ۳۵ و چهل کلاس را دیدیم در خود رشت در شهرستانهای مختلف در فومن، صومعه سرا، بندر پهلوی و دهات اطراف دیدیم که برادران و خواهران عزیز ما، نونهالان ما، بچه‌ها، بزرگسالان با چه علاقه و شوق در این کلاس‌ها برای تحصیل، برای خواندن و نوشتن زحمت می‌کشند کار می‌کنند و حقیقتاً دستگاه آموزش و پرورش همکاران فرهنگی ما با علاقه زیادی که جناب آقای دکتر سام در آن استان کار می‌کنند پیش می‌روند بنده خواستم مراتب سپاس و تشکر خود را به پیشگاه مقدس شاهنشاه تقدیم کنم-

(دکتر صدر ـ دکتر سام بسیار بد عمل کرده و بدترین مأمور دولت است).

شما از نقطه نظر خودتان می‌فرمائید بنده آنچه را دیدم از نقطه نظر خودم عرض می‌کنم بنام یک فرهنگی می‌گویم در این قسمت زحمت کشیده‌اند بنده آنچه دیدم عرض می‌کنم (صحیح است) شما ممکن است تشریف بیاورید فرمایشاتتان را طوری که می‌فرمائید بیان کنید (دکتر صدر ـ شما به برادر دیگرتان نان قرض می‌دهید) همه ایرانیان همة ۲۷ میلیون نفر برادر و خواهر من هستند این سازمان با علاقه مخصوص والاحضرت اشرف پهلوی که نیات عالیه شاهنشاه را در این سازمان مرتب و منظم اجرا می‌کنند همینطور در جلساتی که برای پیکار با بیسوادی در دنیا تشکیل می‌شود شرکت فرمودند بنده تشکر می‌کنم همینطور از آقای دکتر خانلری که زحمات سازمان را قبول کرده‌اند و زحمت می‌کشند و از کارمندان و همکارانشان که همکاران بسیار خوبی هم دارند مخصوصاً آقای میرهاشمی و عده‌ای از فرهنگیان که در این دستگاه زحمت می‌کشند بنده سپاسگزارم و امیدوارم که این پیکار بزرگ و این خدمات بزرگی که با علاقه مخصوص پیشوای بزرگ ما انجام می‌شود و در تمام استانها و شهرستانها و دهات مرتباً پیش می‌رود که موجب سربلندی و افتخار ما خواهد بود که انشاءالله همیشه این نور علم و دانش و روشنائی این علم و دانش قلب و فکر و روح اطفال عزیز و نونهالان عزیز ما و همینطور بزرگسالان ما را روشن کند و بیش از پیش ملت ایران در اجرای نیات عالیه شاهنشاه ما موفق باشند خیلی متشکرم (احسنت ـ احسنت).

رئیس ـ آقای دکتر عظیمی بفرمائید.

دکتر عظیمی ـ با اجازه مقام محترم ریاست، در تشریف‌فرمائی شاهنشاه آریامهر به شیراز در معیت جناب آقای رئیس مجلس و سایر نمایندگان محترم بار دیگر افتخار نصیبم شد که از نزدیک شاهد احساسات پاک و پرشور مردم شیراز در مقدم شاهنشاه باشم (صحیح است) در این تشریف‌فرمائی شاهنشاه آریامهر کنفرانس آموزشی بررسی اجرای منشور رامسر را رهبری فرمودند و کنفرانس آموزشی بعد از آزمایش یکساله فرصت مناسبی پیدا کرده بود تا ترتیبات تازه در اجرای منشور رامسر بدهد و راهنمائیهای شاهانه چراغی تابناک در راه کنفرانس بود و بیانات شاهانه در این کنفرانس درهای نو به روی اندیشه اعضاء کنفرانس گشود (صحیح است) شاهنشاه هر بار که به شیراز تشریف فرما می‌شوند درهای تازه پیشرفت بروی فارس گشوده می‌شود (صحیح است) شاهنشاه آریامهر در مدت اقامت در شیراز چند برنامه دوران سازندگی را بازدید فرمودند که تأسیسات وسائل مخابراتی و مرکز بزرگ تولید برق شیراز، پارک ولیعهد و کارهای انجام شده در شرکت سهامی زراعی آریامهر از آن جمله بود. توجه خاص شاهنشاه در ایام اقامت شیراز پیوسته به جانب مسائل آموزش عالی و تأمین رفاه و آسایش دانشجویان معطوف بود. ما مکرر این افتخار را داشتیم که در دانشکده‌های مختلف دانشگاه پهلوی شاهنشاه را در میان دانشجویان و در گفتگوی با آنان ببینیم و از نزدیک شاهد احساسات پرشور دانشجویان در مقدم شاهانه باشیم (صحیح است) شاهنشاه بدقت مطالب دانشجویان را استماع می‌فرمودند و نکته‌های دقیق درباره بحث و درس و وضع زندگی آنان مطرح می‌فرمودند. دانشجویان که شاهنشاه را چون نگین انگشتری در میان گرفته بودند آینده درخشان ایران و آینده درخشان خودشان را از افقی تابناک که شاهنشاه ترسیم می‌فرمودند نظاره می‌کردند و ما می‌دیدیم چگونه از امید و شوق شکفته می‌شدند. شاهنشاه بعد از هر بار که با دانشجویان سخن می‌گفتند مسئولان امور دانشگاهی را به نکته‌های بس مهم و تازه راهنمائی می‌فرمودند. درباره افتتاح دوره‌های تازه تحصیلی ـ تأمین رفاه دانشجویان و فراهم آوردن کامل محیط مناسب آموزش دستورهای مؤکد به مقامات دانشگاهی صادر می‌فرمودند در یکی از بازدیدها شاهنشاه به آقای هویدا نخست وزیر دستور فرمودند صنایع الکترونیک در شیراز احداث شود و این مژده بزرگی برای فارس بود و با امر شاهانه به دولت یک آرزوی بزرگ همه کسانی که به اعتلاء و سربلندی شیراز و فارس عشق می‌ورزند برآورده شد و به یمن اندیشه بلند شاهانه راه شیراز و فارس بسوی و به جانب صنعتی شدن باز گردید.

در انتظار مقدم شاهنشاه از چند روز پیش شیراز به جنب و جوش افتاده بود روز پیش از تشریف فرمائی شاهنشاه در میدان بزرگ شیراز اجتماع بزرگی از مردم ترتیب یافته بود و آنجا مردم شیراز از تمام طبقات آمادگی خود را برای جانبازی در راه شاهنشاه و میهن و گوشمال دادن دار و دسته بعثی‌های جنایتکار بغداد که جسارت را از حد گذرانده اعلام کرده‌اند. (احسنت) هنگام تشریف فرمائی شاهنشاه به شیراز روحانیان در حرم شاه‌چراغ آمادگی خود را برای جانبازی و دفاع از میهن بعرض رساندند. در این مدت روحانیان چندین اجتماع ترتیب دادند و در اجتماعات خود اعمال ننگین بعثی‌های بغداد را محکوم کردند و به پیشگاه شاهانه معروض داشتند که برای جانبازی در راه استیفای حقوق ملی در اروندرود و تنبیه مزدوران استعمار که در عراق دست بروی برادران و هم‌میهنان ما دراز کرده‌اند آماده‌اند. فارس مهد شاهنشاهی ایران است و مردم فارس همیشه سربازان فداکار راه ایران و شاهنشاهی ایران بوده‌اند. به این دلیل است که آنچه درباره تجلی میهن‌پرستی و شاه‌دوستی مردم شیراز گفته شود باز یک هزار گفته نشده است. تجلی احساسات پاک و وطن‌پرستانه مردم شیراز در مقدم شاهنشاهی مطلبی است که به گفتن در نمی‌آید باید آنجا می‌بودید و از نزدیک آن صحنه‌های شورانگیز و افتخارآمیز را میدیدید. در شرح آن استقبال‌های پر شور فقط می‌توان از گستردن فرش گل گفت یا فریاد زنده باد شاهنشاه آریامهر. در حالیکه در احساسات مردم شیراز ـ در آن ارتعاش و طنین صداها و شعله نگاهها سخنان شیوائی هست که بگفته در نمی‌آید و باید دید. این عنایت خاص که شاهنشاه پیوسته در حق شیراز و فارس مبذول می‌فرمایند به سرزمین پر استعداد مهد شاهنشاهی ایران فرصت داده است که شایستگی خود را در برخورداری از عنایات شاهنشاه آشکار کند و در مسابقه پیشرفت و آبادانی ایران نقشی را که در خور آنست عهده‌دار شود مطلب دیگری که می‌خواهم عرض کنم مذاکرات نفت است که از امروز در تهران آغاز می‌شود، آنچه باید در این زمینه گفته شود و مربوط به مصالح و منافع ملت ایران است بطور جامع و کامل شاهنشاه طی مصاحبه‌ای به سردبیر خارجی روزنامه فایننشال تایمز لندن فرموده‌اند و با آنچه شاهنشاه فرمودند دیگر هیچ جای بحث باقی نمانده است هیئت نمایندگی کنسرسیوم از امروز مذاکراتش را شروع می‌کند. اما کمپانی‌های نفت تا به حال همیشه وعده داده‌اند در حالیکه این بار وعده تحویل نخواهیم گرفت همانطور که شاهنشاه در مصاحبه خود فرمودند دوره وعده و وعید گذشته است (صحیح است) و نمی‌توان آینده مملکتی را بر وعده بنا گذاشت (صحیح است) و کمپانی‌ها باید عمل کنند و به مطالبات و حقوق حقه ملت ایران گردن گذارند. مصاحبه شاهنشاه تمام نکات مربوط به مسائل مورد علاقه ایران را روشن کرده است و بخصوص این مسئله جای هیچ ابهامی باقی نمی‌گذارد که با ۲۷ میلیون جمعیت و برنامه‌های پیشرفت که در آهنگ پیشرفت دنیا ما بصورت مسابقه یک موقع ممتاز بدست آورده‌ایم و می‌خواهیم آنرا حفظ کنیم جز آنچه شاهنشاه در برابر کمپانی‌ها تعیین تکلیف فرمودند کمپانی‌ها هیچ راه دیگری در برابر ایران ندارند و منطق و عقل و دوراندیشی حکم می‌کند که دست از مماطله و طفره بردارند و مسیر کار را به بن‌بست نکشانند چون از رسیدن به بن بست آنها زیان می‌برند نه دولت و ملت ایران. (صحیح است، احسنت).

رئیس ـ آقای دکتر سبزواری بفرمائید.

دکتر سبزواری ـ در هفته‌ای که گذشت برای بنده و همکاران کمیسیون اصلاحات ارضی و چند نفر از همکاران محترم دیگر توفیق بزرگی دست داد که به زیارت رهبر توانای ملت شاهنشاهی آریامهر نائل شده و از نزدیک یکی از پدیده‌های اصل اول منشور انقلاب ششم بهمن را بازدید و از ثمرات و نتایج اجرای قانون تشکیل شرکتهای سهامی زراعی بیش از پیش مطلع شویم. بنا به دعوت جناب آقای وزیر اصلاحات ارضی و تعاون روستائی و موافقت مقام معظم ریاست مجلس شورای ملی هفته گذشته مقارن مسافرت موکب مبارک شاهنشاه آریامهر به فارس اعضای کمیسیون اصلاحات ارضی و نمایندگان شیراز و چند نفر از همکاران محترم دیگر مدت سه روز به استان فارس عزیمت و علاوه بر شرکت در مراسم استقبال از موکب ملوکانه و افتخار شرفیابی و درک حضور شاهنشاه آریامهر شاهد ابراز عالیترین احساسات مردم شاه‌دوست و میهن پرست فارس نسبت به رهبر توانای ملت بودیم.

قبل از اینکه بشرح این توفیق پر افتخار و فراموش نشدنی بپردازم لازم است دو مورد از مزایائی را که این قبیل مسافرتهای پارلمانی بصورت جمعی و یا کمیسیونی و یا از فراکسیونهای مختلف در بر دارد عرض کنم. اولا طی این مسافرت‌ها نمایندگان محترم به روحیات و خلقیات و طرز تفکر همکاران خود واقف شده و با فرصتی که فارغ از وظایف و قیود پارلمانی دارند با بحث و تبادل نظر در مسائل مختلف موجبات تفاهم بیشتر بین آنان فراهم می‌گردد و بدون تردید این آشنائی و حسن تفاهم موجبات وحدت نظر و هم آهنگی در کارهای پارلمانی را فراهم خواهد ساخت. دوم اینکه نمایندگان مجلس بخصوص اعضای کمیسیونها نتیجه مصوبات خود را به رأی‌العین مشاهده و از نحوه کار مأمورین اجرائی مستحضر می‌شوند که خود اصل نظارت قوه مقننه بر قوه مجریه را تا حدی تأمین خواهد ساخت، خوشبختانه در مسافرت اخیر این دو منظور به نحو بسیار مطلوب برای اینجانب و همکاران حاصل گردید و مسافرت در محیط بسیار صمیمانه و با خاطره بسیار نیکوئی از پذیرائی‌های گرم و صمیمانه جناب آقای دکتر ولیسان و همکاران محترم و فداکارشان انجام پذیرفت. بعد از این مقدمه باید عرض کنم در دومین روز مسافرت یعنی دوشنبه یازدهم اردیبهشت ماه پس از استقبال از موکب مبارک شاهنشاه ببازدید شرکت سهامی زراعی آریامهر که در فاصله ۶۳ کیلومتری شمال شرق شیراز و در مجاورت تخت جمشید قرار دارد پرداختیم، این شرکت که اولین پدیده قانون تشکیل شرکتهای سهامی زراعی مصوب بهمن ماه ۱۳۴۶ می‌باشد طی مدت کمتر از یک سال که از تاریخ تشکیل و شروع بکار آن می‌گذرد توانسته است به هدف اصلی خود که فراهم نمودن موجبات افزایش درآمد سرانه کشاورزان و امکان همه جانبه برای بکار بردن ماشینهای کشاورزی در امر تولید محصولات کشاورزی و آشنائی زارعین با اصول و شیوه‌های جدید کشاورزی و استفاده از حداکثر نیروی انسانی و بالاخره جلوگیری از خردشدن زمین به قطعات کوچک غیر اقتصادی می‌باشد به میزان قابل توجهی نائل آید. حوزه عمل این شرکت منطقه‌ای است اعم از اراضی دائر و بایر به مساحت ۱۶۳۰ هکتار که قبل از تشکیل شرکت تعداد ۳۵۰ هکتار آن زیر کشت گندم و جواعم از آبی و دیم بوده و بعد از تشکیل شرکت به ۶۵۰ هکتار افزایش یافته است. در حوزه عمل شرکت ۱۵۰ خانوار کشاورز جمعاً ۸۶۲ نفر ساکن می‌باشند که از این عده هشتاد خانوار با ۴۶۰ نفر جمعیت صاحب نسق سهامداران شرکت را تشکیل می‌دهند تعداد سهام شرکت ۲۰۰۰ و ارزش هر سهم یکهزار ریال می‌باشد، تأسیسات شرکت عبارت از هشتاد دستگاه خانه مسکونی که هر یک شامل دو اطاق و یک انبار و آشپزخانه و سایر لوازم برای سکونت هر خانوار صاحب سهم بوده. دو باب مدرسه ـ دو باب حمام ـ مسجد ـ بهداری ـ ده سرا و مهد کودک ـ چهار دستگاه خانه مسکونی جهت کارمندان مأمور وزارت اصلاحات ارضی در حوزه عمل شرکت ـ دفتر کار ـ خانه جهت سکونت سپاهیان ـ کارگاه صنایع دستی ـ اصطبل ـ تعمیرگاه و انبار برای نگاهداری محصولات شرکت می‌باشد که کل مساحت زیر بنای آنها ۹۰۰۰ متر مربع می‌باشد. ماشین آلات شرکت در حال حاضر عبارت از ۲۹ دستگاه اعم از تراکتور ـ الکتروپمپ ـ گاو آهن ـ دیسک ـ جیپ، کامیون ـ موتور سیکلت ـ کمباین و سایر لوازم کشاورزی است. در حوزه عمل شرکت کلیه اقدامات اولیه کشاورزی شامل نقشه برداری ـ مطالعات خاک شناسی ـ مبارزه با آفات نباتی ـ مطالعه آبهای تحت‌الارضی صورت گرفته و برای سال جاری برنامه زراعی شامل کشت گندم و جو در سطح ۵۰۰ هکتار و کشت چغندر در ۱۸۰ هکتار و خشخاش در ۴۰ هکتار و یونجه در ده هکتار و کشت آزمایشی دانه‌های روغنی در یک هکتار تهیه شده است و بعلاوه در نظر است یک واحد گاوداری شامل ۲۰۰ رأس گاو و یک برنامه پرواربندی گوسفند شامل ۵۰۰ رأس گوسفند به موقع اجرا گذارده شود و به این ترتیب ملاحظه می‌فرمائید در ظرف کمتر از یک سال رفورم واقعی در منطقه کوچکی از کشور به وقوع پیوسته که خود این نمونه بشارت دهنده نتایج بسیار درخشانی در سطح مملکتی می‌باشد (صحیح است).

ساعت چهار و نیم بعد از ظهر همان روز شاهنشاه آریامهر در میان شور و هیجان زایدالوصف هزاران نفر از کشاورزان حوزه شرکت سهامی زراعی و روستائیان مجاور به قریه شمس‌آباد نزول اجلال فرمودند و نخست نمایندگان مجلس شورای ملی را که در صف مقدم استقبال کنندگان قریه افتخار شرفیابی داشتند مورد تفقد قرار داده و فرمودند با تشکیل شرکتهای سهامی زراعی در عین حال که از خرد شدن زمینهای زراعی به قطعات کوچک و غیر اقتصادی جلوگیری خواهد شد خواهیم توانست با مکانیزه کردن کشاورزی مملکت بدون ایجاد مالکیت بزرگ موجبات افزایش میزان سطح کشت را فراهم و در نتیجه درآمد سرانه کشاورزان را بالا ببریم و بعد از سه الی چهار سال دیگر خواهید دید که این کاری را که ما شروع کرده‌ایم چه نتایج درخشانی در بر خواهد داشت سپس ببازدید قسمت‌های مختلف خانه فرهنگ روستائی قریه شمس آباد مبادرت فرمودند. خانه فرهنگ روستائی که به فرمان مبارک شاهنشاه آریامهر بمنظور بالا بردن سطح اطلاعات عمومی و اجتماعی و ایجاد امکان پرورش استعدادهای ورزشی ـ هنری و فنی روستائیان کشور و تقویت حس مسؤلیت اجتماعی و گسترش اصول و اندیشه تعاون و عادت به خدمات دسته جمعی کشاورزان مملکت به ریاست عالیه والاحضرت همایون ولایتعهد عظمی رضا پهلوی تشکیل و اساسنامه آن به توشیح همایونی رسیده است خود از پدیده‌های اصل اول منشور انقلاب است. شاهنشاه ضمن بازدید قسمتهای مختلف خانه فرهنگ روستائی از اعضای هیئت مدیره شرکت سهامی زراعی و مأموران اصلاحات ارضی و سپاهیان انقلاب پرسشهائی فرموده و بخصوص توصیه‌هائی‌که در مورد اجرای روش‌های نوین کشاورزی صادر می‌فرمودند حاکی از وسعت اطلاعات و احاطه کامل معظم له به فنون مختلف کشاورزی بود. هنگامیکه رهبر بزرگ انقلاب با سیمای محبوب که نور امید به آینده‌ای سعادت بار از آن ساطع بود با بیانات ملکوتی خود از آینده درخشان این مملکت اظهار امیدواری می‌فرمودند بنده و سایر همکاران تحت تأثیر احساسات شدیدی قرار گرفته و لحظات حساسی را گذراندیم (صحیح است) و در حالیکه با دقت کامل به فرمایشات امید بخش شاهنشاه گوش می‌دادم و چشمم به سیمای محبوب و ملکوتی معظم له دوخته شده بود پشت سر شاهنشاه ستونهای کاخ آپادانا را در تختگاه شاهنشاهان هخامنشی از یکطرف و در مقابل آنها مزارع سر سبز و خرم را که در ۲۵۰۰ سال قبل جولانگاه سوار کاران سربازان جاویدان هخامنشی بود از سوی دیگر چشم را بخود متوجه ساخت. در همان لحظه دو آهنگ دلنشین در گوشم طنین انداز بود یکی دعای داریوش بزرگ پادشاه هخامنشی که در ۲۵۰۰ سال پیش ندا می‌داد ((خدایا این کشور را از دشمن و خشکسالی بدو دار)) و آهنگ دلنشین دیگر فرمایشات شاهنشاه آریامهر درباره آینده پر سعادت این مملکت بود که از دلی پاک و ایمانی تابناک الهام می‌گرفت در آن لحظات حساس که رهبر توانای ملت برای مردم این مرز و بوم سعادت و رفاه و بهزیستی آرزو می‌کرد و آینده درخشان و تابناکی را بشارت می‌داد به این حقیقت مسلم بیش از پیش واقف شدم که تاریخ بار دیگر تکرار می‌گردد و دوران عظمت شاهنشاهی ایران در پرتو برنامه‌های انقلابی آریامهر تجدید می‌شود (صحیح است) ۲۵ قرن پیش در این سرزمین شاهنشاهی برای خیر و سعادت ملت خود دعا می‌کرد و امروز نیز با گذشت دوران پر نشیب و فراز و تحولات گوناگون شاهنشاه جوان‌بخت دیگری با جهان‌بینی کامل موجبات تجدید بنای عظیم شاهنشاهی را منطبق با طبع زمان بر روی قلوب کلیه افراد ملت را فراهم می‌سازد (صحیح است) در همان دشت پهناوری که ۲۵ قرن پیش صدای قدم‌های استوار سربازان جاویدان در هنگام رژه به گوش می‌رسد امروز بنا به قانون تکامل و پیشرفت و در پرتو انقلاب شاهنشاهی دادگستر صای موتور تراکتور در فضای لایتناهی آن طنین انداز است (صحیح است) که هر دو آهنگی موزون از بقاء عظمت رژیم شاهنشاهی مملکت بوده و خواهد بود. بنابراین و بدون تردید یکی از اسرار بقای این ملت و علت العلل عظمت روزافزون این مملکت را بایستی در پرتو یمن و برکت ادعیه ظل الهی جستجو کرد. متشکرم (احسنت ـ احسنت).

رئیس ـ آقای فضائلی بفرمائید.

فضائلی ـ با اجازه مقام ریاست و نمایندگان محترم، در این ایام قصر شیرین و مرز خسروی که حوزه انتخابیه بنده است شاهد مناظره بسیار ناراحت کننده‌ای است عده کثیری از ایرانیان پاکدل و متدین که برای زیارت اعتاب مقدسه ائمه اطهار و خاندان پیغمبر اکرم (ص) و یا بسبب همین اعتقاد از دیر باز در آنجا مقیم شده‌اند مورد آزار، شکنجه، نهب و غارت و توهین و تحقیر مأموران حکومت بغداد هستند مأموران حکومت عراق با یک روش غیر انسانی ایرانیان و کلیه شیعیان آنجا را تحت شکنجه و آزار قرار می‌دهند و بنظر من مسئله ایجاد وحشت و نگرانی که در دل این ایرانیان و کلیه شیعیان آنجا ایجاد شده است و باعث ناراحتی همه ایرانیان و منسوبان آنها می‌شود حقیقتاً یک عمل غیر انسانی است که در دنیای امروز شایسته ابراز همه گونه نفرت است (صحیح است) چند روز پیش یک نشریه‌ای، نوشته‌ای، از سفارت عراق در ایران برای بعضی از آقایان رسیده و منتشر شده بود و در آن نشریه خواسته‌اند اینطور اظهار بکنند که ایرانیان مقیم عراق یا زائران گرفتار شکنجه و آزار نیستند بلافاصله این مسئله به خاطرم آمد که اصلا از اینها بپرسیم آیا مأموران سفارت شاهنشاهی ایران در عراق این امکان را دارند؟ این امکان را به آنها می‌دهید که این شکنجه‌ها و این آزارها را به سمع مردم عراق برسانند؟ یا به عکس شما اوباش و هرزه در ایران را گردا گرد سفارت می‌فرستید که بر دیوارهای سفارت سخنان ناشایست بنویسند وقتی مأموران سفارت ایران می‌خواهند بیایند آنها را پاک بکنند سربازان عراقی لوله تفنگ و مسلسل را به جانب آنها می‌گیرند این است فرق یک حکومتی که مسئولیتهای انسانی، مسئولیتهای قوانین بین‌المللی را درک نمی‌کند با کشور ایران با دولت ایران که همه گونه مراعات انسانی درباره هر کسیکه اینجا ساکن باشد بلکه هر جانداری عمل می‌کند (صحیح است) باز شنیده‌ام که در تلویزیون عراق عده‌ای را می‌آورند بعنوان ایرانی که ما ایرانی هستیم از آنها می‌پرسند که شما چند سال است اینجا هستید و چکار می‌کنید آیا شما را کسی آزار داده است؟ این منظره چه چیز را ثابت می‌کند؟ تلویزیون یک چیزی است مال داخل مملکت پرسیدن و سؤال کردن یا پای تلویزیون آوردن چند نفر که معلوم نیست ایرانی هستند یا نیستند و تحت چه فشاری هستند اگر سخنانی بگویند و با آن سخنان چهره آنها را ارایه بدهند آنها چه چیز را می‌خواهند ثابت کنند این مسلم است که ملت عراق از خشم بر علیه اعمال حکومت بغداد می‌لرزد و از این حرکات حکومت عراق عصبانی است و حکومت عراق می‌خواهد خود را در مقابل ملت عراق تبرئه بکند (صحیح است) سفارتخانه‌هائی که در عراق هستند از حقائق مستحضرند آنها می‌خواهند با این وسیله شناخته شده و مبتذل خودشان را تبرئه کنند و این یک حقیقت است که ملت عراق می‌بیند ایرانیان و شیعیان مورد آزار و شکنجه هستند و آنها همگی ناراحت هستند (صحیح است) (دکتر بیت منصور ـ همه ملت عراق مورد شکنجه هستند و ناراحتند) شکنجه و آزار را باید از مردمی که آنها را از مرز عراق بیرون رانده‌اند و به خسروی و قصر شیرین فرستاده‌اند رفت و پرسید نه از زبان حکومت عراق در تلویزیون بغداد یا از نوشته سفارت عراق در اینجا، خوب ما بیائیم واقعاً فکر کنیم از دریچه تنگ و باریک فکر حکومت عراق که چرا این کار را می‌کنند اینها فشار به افراد ملت ایران می‌آورند برای آنکه به تجاوز خودشان ادامه بدهند یا به حقوق حقه ما تجاوز کنند بنظر من این عمل کثیف‌ترین و رذیل‌ترین روش گانگستریسم است و آن عبارتست از کار بچه دزدها که فرزندان ایرانی را تحت شکنجه قرار بدهند به خیال اینکه بتوانند راهی پیدا بکنند تا به حقوق ملت ایران تجاوز کنند این مایه کمال نفرت است و بشر باید از این کار متنفر باشد و هست (صحیح است).

اما آنها اشتباه می‌کنند اشتباهی بسیار بزرگ، مانند دیگر اشتباهاتشان اینها ایرانی هستند اینها فرزندان نیاکان شرافتمند ایرانی هستند یک ایرانی هر چند شکنجه ببیند، هر چند آزار ببیند اگر خونش ریخته بشود حاضر نیست که یک وجب از خاک وطنش از دست برود (احسنت ـ آفرین) این ادعایی است که ۲۵۰۰ سال تاریخ شاهنشاهی ایران سند پا به مهر آنست بخصوص ایرانیان شیعه حضرت علی مرتضی و علاقمند به حسین بن علی (احسنت) ایرانیان چرا به اینها علاقه دارند چرا خاک نجف و کربلا را این همه عزیز می‌دارند؟ زیرا اینها پیشوایانی بوده‌اند که برای حقوق اجتماعیشان را از دست ندهند از جان خود و عزیزان خود گذشتند کسی که دوستدار حسین باشد کسیکه دوستدار علی باشد امکان ندارد حاضر باشد حقوق ملیش از دست برود بخاطر شکنجه‌ای که می‌بیند بخصوص که میداند بالاخره پشتیبان آنها علاوه بر حقیقت کشور ایران و شاهنشاه بزرگ ایران و ملت ایران است و بالاخره آنها را از این مصیبت رهایی خواهد بخشید (صحیح است) خیلی عجیب است این مردمی که ادعای مسلمانی دارند از ما بخاطر اینکه ارادت به خاندان رسول اکرم داریم از ما تاوان می‌خواهند آنهم تاوانی در مورد حقوق ملت ایران که دارای تاریخی و جهانی بوده و هستیم و بخاطر حقایق به پیغمبر اسلام گرویده‌ایم و بفرزندان او احترام می‌گذاریم اما آنها همه چیز را از او دارند ولی متأسفانه همان روشی را دارند که به خاندان پیغمبر اهانت کنند در زیارتگاهها را به بندند و بدوستان فرزندان پیغمبر شکنجه و آزار بدهند چرا؟ برای اینکه بیک همسایه مقتدر ولی مسالمت جوی تجاوز کنند اما اشتباه می‌کنند همه میدانند که برای استقلال عراق شیعیان عراق پیشقدم بودند و حتی در این راه از خون و جان خود گذشتند و جهاد کردند. مرحوم آیت الله میرزا محمد تقی شیرازی خواهرزادۀ شاعر بزرگ قرن اخیر قاآنی شیرازی پیشوای بسیار مورد وثوق عصر، فتوای وجوب جهاد را علیه تسلط بیگانگان بر عراق صادر کرد و بدیهی است که فتوای یک پیشوای شیعه را شیعیان عمل می‌کنند شیعیان جنگ کردند ولی استعمار کهنه کار و محیل همیشه با حیله و تزویر می‌داند و می‌دانست که چگونه اوضاع را به سود خود بگرداند که سر انجام به نفع خودش در بیاید ترتیبی داد که اصلا شیعیان در کار حکومت عراق دخالت نداشته باشند این دست نشاندگان استعمار کهنه و سیاه چه در آن وقت و چه هنوز نسبت به شیعیانی که برای استقلال عراق جهاد کردند و فداکاری کردند انتقام می‌جویند و هنوز این داستان انتقام گرفتن مشتی دست نشاندگان استعمار از شیعیان عراقی ادامه دارد (صحیح است) ملت ایران همیشه هم آواز با ملل فهمیده شرق ناراحت و دل خون از سیاستهای مزورانه استعمار بوده، در میان خودمان در همین تهران در چند سال پیش یک مرد حکیم و ادیب داشتیم بنام ادیب پیشاوری او آثاری خلق کرده است در ذکر مظالم استعمار و نشان دادن حیله‌گریهای استعمار و فغان از دست استعمار اتفاقاً بخاطر می‌آورم در یک مسمطی که دارد بخصوص اشاره می‌کند به همین مسائل و می‌گوید این خواجه بوالحیت ام الخداع خواجه پدر حیله و مادر مکر با پدر و مادر عاریتی بچه‌ای ایجاد می‌کند و آنگاه سر و سینه زنان ادعای ابوت و قیمومیت آن بچه را می‌کند:

بچه چو از پرده برون آمدی

شسته سر و روی ز خون آمدی

خواجه ز بیرون بدرون آمدی

گه چو الف گاه چو نون آمدی

کان من است این ولد دلربا

این حیلۀ شناخته شدۀ استعمار کهنه و دیرین است اما متأسف هستیم که هنوز این دست نشاندگان استعمار بدون اینکه توجه کنند به مصلحت‌های واقعی ملتهای عراق، هنوز بدنبال کار آنها را گرفته‌اند و پا جای آنها می‌گذارند و ما وقتی بدقت رسیدگی می‌کنیم می‌بینیم که همیشه به زیان ملت عراق است. مسئله حقوق ایران در اروندرود آنقدر روشن است و آنقدر با حقوق و موازین بین‌المللی منطبق است و آنقدر با طبیعت هم‌آهنگ است که هر کسی در هر جای جهان مطلب ما را درک می‌کند و حقانیت را به جانب ما می‌دهد، اما صرفنظر از این رعایت حقوق عملا چنانچه جریانات این چند وقت نشان داده است به مصلحت ملت عراق نیز هست، اما آنها که تکیه بر حکومت عراق زده‌اند کجا به مصلحتهای ملت عراق توجه دارند؟ این قرارداد یا معاهده ۱۳۱۶ که یک معاهده تحمیلی است و همان استعمارگران و اربابان آن روز طی نامه‌های خودشان تصدیق و گواهی کرده‌اند که این نه به خاطر ملت عراق بوده است بلکه بخاطر ادامه سیاست استعمارگری آنان بوده است که این تحمیلات را کرده‌اند معهذا همان قرارداد را هم آنها موقوف‌الاجرا و ملغی‌الاثر گذاشتند بموجب همین قرارداد قرار بود یک هیأتی تشکیل بشود مشترک از عراق و ایران و اداره کشتیرانی را در رود بi عهده بگیرد برای تشکیل این هیئت که معمولاً دو تا سه ماه کار داشت اجازه دادند و موافقت شد که دولت عراق به نمایندگی از طرف ایران یعنی وکالتاً از طرف ایران و اصالتاً از طرف خودش حقوق کشتیرانی را بگیرد و آنجا را اداره بکند و گزارش خود را تسلیم این هیئت بکند ۳۲ سال است که آنها همه ساله در معرفی هیئت و تشکیل این هیئت مماطله می‌کنند هر وقت موقع زیارت می‌شود و میدانند که سرمایه‌های ایرانی می‌آید به آنجا برای خرج کردن، یک دم نرمی نشان می‌دادند برای مذاکره، هنوز فصل زیارت تمام نشده و هنوز زوار برنگشته بلافاصله مذاکرات را با چه روش اهانت آمیز و چه روش بد و غیر قابل تحملی قطع می‌کردند این تراژدی ۳۲ ساله است، شما به سر تا سر این واقعه که نگاه کنید می‌بینید در دنیا، ادعا می‌کنم در دنیا که چنین چیزی را نخواهید دید، که از یک طرف این همه سوء نیت بکار رفته باشد و از یک طرف این همه مدارا، در حالیکه این طرف همیشه مقتدر بوده و می‌توانسته است حق خودش را به وسایل دیگر بگیرد اما حس سلامت‌جوئی و علاقه‌ای که ما به مقدساتی که آنجا دفن هستند و مدفون می‌باشند داریم و سایر عوامل موجب شده است که این همه مدارا بکنیم اما آنها بر خلاف مصالح خودشان آن اقدامات را کردند و اگر آنها این اقدام را نمی‌کردند شاید ما به این سرعت مجبور نبودیم که بندرهای دیگری ایجاد بکنیم و سطح کشتیرانی را در این شط پائین بیاوریم و این موجب خسارات مردم ساحل نشین عراق هم هست برای ما آنقدر صدمه‌ای ندارد برای اینکه برنامه‌های مشعشعی که به رهبری شاهنشاه آریامهر در همه مملکت بخصوص در خوزستان اجرا شده است وسایل رفاه مردم آنجا را روز بروز بیشتر فراهم می‌کند اما این بدبختی برای مردم بصره و مردم آنطرف شط است که حکومت عراق برای آنها ایجاد کرده است و می‌کند و مطلقاً توجه ندارد که ....

رئیس ـ آقای فضائلی وقت جنابعالی تمام شد.

فضائلی ـ بنده چون وقتم تمام شده است با کمال صراحت باید بگویم که ملت ایران از دولت انتظار دارد که اولا حقوق ایران را، حقوق مرزی ایران را با کمال قدرت و ایستادگی حفظ کند ثانیاً نسبت به اتباع ایرانی و حفظ حقوق انسانی آنها در خاک عراق همه گونه اقدامات لازم را بکند و بداند که ۲۷ میلیون مردم ایران جان بر کف بدنبال اراده شاهنشاه آریامهر هستند و از هیچ چیز باک ندارند (صحیح است ـ احسنت، احسنت).

- تصویب صورت‌جلسه

۳- تصویب صورت‌جلسه

رئیس ـ راجع به صورت جلسه دفعه گذشته نظری نیست؟ (اظهاری نشد) صورت جلسه تصویب می‌شود.

- تقدیم یک فقره سؤال بوسیله آقای پردلی

۴- تقدیم یک فقره سؤال بوسیله آقای پردلی

پردلی ـ سؤالی است از وزارت آموزش و پرورش تقدیم می‌کنم.

- تقدیم یک فقره لایحه بوسیله تیمسار سپهبد کاتوزیان معاون وزارت جنگ

۵ - تقدیم یک فقره لایحه بوسیله تیمسار سپهبد کاتوزیان معاون وزارت جنگ

رئیس ـ وارد دستور می‌شویم، تیمسار سپبهد کاتوزیان بفرمائید.

سپهبد کاتوزیان (معاون وزارت جنگ) ـ با اجازه مقام ریاست طبق تبصرۀ ۵۰ قانون بودجه سال ۳۹ امرای نیروهای مسلح شاهنشاهی در حین خدمت از حق ارشد یک گماشته استفاده می‌کنند لایحه‌ای تقدیم می‌شود که در صورتیکه تصویب بفرمایند از این مبلغ کسور بازنشستگی و بیمه کسر شود تا موقع بازنشستگی بتوانند از مزایای آن استفاده کنند.

رئیس ـ به کمیسیون‌های مربوط ارجاع می‌شود.

- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون فرهنگ و هنر راجع به حمایت از حقوق مؤلفان و مصنفان و هنرمندان و ارسال به مجلس سنا

۶ - طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون فرهنگ و هنر راجع به حمایت از حقوق مؤلفان و مصنفان و هنرمندان و ارسال به مجلس سنا.

رئیس ـ گزارش شور دوم لایحه راجع به حمایت از حقوق مؤلفان و مصنفان و هنرمندان مطرح است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

گزارش شور دوم از کمیسیون فرهنگ و هنر به مجلس شورای ملی

کمیسیون فرهنگ و هنر در جلسه ۱۳ اردیبهشت ماه ۱۳۴۸ با حضور آقایان زاد و صادق احمدی معاونین وزارت فرهنگ و هنر و وزارت دادگستری لایحه شمارۀ ۱۶۳۴-۲ /۲ /۴۷ دولت راجع به حمایت از حقوق مؤلفین و مصنفین و هنرمندان را که گزارش شور اول آن به شمارۀ ۵۱۵ چاپ شده است با توجه به پیشنهادات رسیده برای شور دوم مورد بررسی قرار داد و با اصلاحاتی بشرح زیر به تصویب رسانید.

اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

لایحه حمایت حقوق مؤلفان و مصنفان و هنرمندان

فصل یکم ـ تعاریف

مادۀ ۱ـ از نظر قانون به مؤلف و مصنف و هنرمند ((پدید آورنده)) و به آنچه از راه دانش یا هنر و یا ابتکار آنان پدید می‌آید بدون در نظر گرفتن طریقه یا روشیکه در بیان یا ظهور و یا ایجاد آن بکار رفته ((اثر)) اطلاق می‌شود.

مادۀ ۲ـ اثرهای مورد حمایت این قانون بشرح زیر است:

۱ـ کتاب (تألیف یا تصنیف) و شعر و نوشته‌های دیگر علمی ـ فنی ـ ادبی ـ هنری.

۲ـ اثر سمعی و بصری بمنظور اجرا در صحنه‌های نمایش یا پرده سینما یا پخش از رادیو یا تلویزیون که بهر ترتیب و روش نوشته یا ضبط یا نشر شده باشد.

۳ـ اثر موسیقی که بهر ترتیب و روش نوشته یا ضبط یا نشر شده باشد.

۴ـ ترانه و سرود و تصنیف که بهر ترتیب و روش نوشته یا ضبط یا نشر شده باشد.

۵ ـ نقاشی ـ تصویر ـ نقش ـ طرح ـ نوشته‌ها و خطهای تزئینی و هر گونه اثر تزئینی و اثر تجسمی که بهر طریق و روش بصورت ساده یا ترکیبی بوجود آمده باشد.

۶ ـ هر گونه پیکره (مجسمه).

۷ـ اثر معماری از قبیل طرح و نقشه و ماکت ساختمانی.

۸ ـ اثر عکاسی که با روش ابتکاری و ابداع پدید آمده باشد.

۹ـ اثر مربوط به هنرهای دستی یا صنعتی.

۱۰ـ اثری که بر پایه فرهنگ عامه (فولکلور) یا میراث فرهنگی و هنری ملی پدید آمده باشد.

۱۱ـ هر گونه اثر مبتکرانه دیگری که از ترکیب یک یا چند اثر از اثرهای نامبرده در این فصل پدید آمده باشد.

فصل دوم ـ حقوق پدید آورنده اثر

مادۀ ۳ـ حقوق پدید آورندۀ اثر شامل حق انحصاری نشر و پخش و عرضه و اجرا و بهره‌برداری مادی و معنوی از نام و اثر پدید آورندۀ آن می‌باشد.

مادۀ ۴ـ حقوق معنوی پدید آورندۀ اثر محدود بزمان و مکان نبوده و غیر قابل انتقال است.

مادۀ ۵ ـ پدید آورندۀ اثرهای مورد حمایت این قانون می‌تواند بطور محدود یا نامحدود استفاده از حقوق مادی خود را در کلیه موارد و از جمله موارد زیر به غیره واگذار نماید:

۱ـ تهیه فیلمهای سینمائی و تلویزیونی و مانند آن.

۲- نمایش صحنه‌ای مانند تأتر ـ باله و نمایشهای دیگر.

۳ـ ضبط تصویری یا صوتی اثر بر روی صحنه یا نوار یا هر وسیله دیگر.

۴ـ پخش از رادیو ـ تلویزیون و وسائل دیگر.

۵ ـ ترجمه و نشر و تکثیر و عرضه اثر از راه چاپ ـ نقاشی ـ گراور ـ گلیشه ـ قالب ریزی و مانند آن.

۶ ـ استفاده از اثر در کارهای علمی ـ ادبی ـ هنری ـ تبلیغاتی و تولیدی.

۷ـ بکار بردن اثر در فراهم کردن یا پدید آوردن اثرهای دیگری که در مادۀ دوم یاد شده است.

مادۀ ۶ ـ اثری که با همکاری دو یا چند پدیدآورنده بوجود آمده باشد و کار یکایک آنان جدا و متمایز نباشد اثر مشترک نامیده می‌شود و حقوق ناشی از آن حق مشترک پدید آورندگان است.

فصل سوم ـ محدودیت حق پدید آورندۀ اثر

مادۀ ۷ـ نقل از اثرهائی که انتشار یافته است و استناد به آنها در مقاصد ادبی ـ علمی ـ فنی ـ آموزشی ـ تربیتی و بصورت انتقاد و تفریظ با ذکر نام پدید آورندۀ اثر در حدود متعارف مجاز است.

مادۀ ۸ ـ وزارت فرهنگ و هنر می‌تواند طبق آئین‌نامه‌ای که به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید به کتابخانه‌های عمومی و مؤسسات غیرانتفاعی جمع آوری نشریات و مؤسسات علمی و آموزشی اجازه نسخه برداری از اثرهای مورد حمایت این قانون را از عکسبرداری یا طرق مشابه آن به میزان مورد نیاز و متناسب با فعالیت آنها بدهد.

مادۀ ۹ـ نقل از اثرهای علمی ـ فنی ـ ادبی ـ هنری از راه عکاسی یا سینما یا رادیو یا تلویزیون یا مطبوعات تا حدی که جنبه آموزشی یا خبری دارد در صورتیکه مأخذ یاد شود مجاز است.

مادۀ ۱۰ـ وزارت اطلاعات می‌تواند آثاری را که قبل از تصویب این قانون پخش کرده و یا انتشار داده است پس از تصویب این قانون نیز کماکان مورد استفاده قرار دهد.

مادۀ ۱۱ـ ضبط و نسخه برداری از برنامه‌های رادیوئی و تلویزیونی فقط در صورتیکه برای استفاده خصوصی و غیر انتفاعی باشد مجاز است.

فصل چهارم - مدت حمایت از حق پدید آورندۀ اثر و حمایتهای قانونی دیگر.

مادۀ ۱۲ـ مدت استفاده از حقوق مادی پدید آورندۀ اثر موضوع این قانون که به موجب و صایت یا وراثت منتقل می‌شود از تاریخ مرگ پدید آورندۀ اثر سی سال است و اگر وراثی وجود نداشته باشد یا بر اثر و صایت بکسی منتقل نشده باشد برای همان مدت بمنظور استفاده عمومی در اختیار وزارت فرهنگ و هنر قرار خواهد گرفت.

مادۀ ۱۳ـ حقوق مادی متعلق به سفارش دهنده مندرج در مادۀ ۱۳ تا سی سال از تاریخ پدید آمدن اثر متعلق به او خواهد بود مگر آنکه برای مدت کمتر یا به ترتیب محدودتری توافق شده باشد.

مادۀ ۱۵ـ انتقال گیرنده حق پدید آورندۀ اثر می‌تواند تا سی سال پس از واگذاری از این حق استفاده کند مگر آنکه برای مدت کمتر توافق شده باشد.

مادۀ ۱۶ـ در مورد مواد ۱۴ و ۱۵ پس از انقضای مدتهای مذکور در موارد فوق استفاده از حق مذکور در صورت حیات پدید آوردنده اثر متعلق بخود او و در غیر این صورت تابع ترتیب مقرر در مادۀ ۱۲ خواهد بود.

مادۀ ۱۷ـ در موارد زیر حقوق مادی پدید آورندۀ از تاریخ نشر یا عرضه بمدت سی سال مورد حمایت این قانون خواهد بود:

۱ـ اثرهای سینماتوگرافی یا عکاسی.

۲ـ هرگاه پدید آورندۀ اثر شخصیت حقوقی باشد و یا حق پدید آورنده به شخصیت حقوقی واگذار شده باشد.

۳ـ هرگاه اثر با نام مستعار نشر یافته باشد مگر آنکه پدیدآورنده قبل از انقضای مدت مذکور اثر خود را با نام خود منتشر کند.

مادۀ ۱۸ـ نام و عنوان و نشانه ویژه معرف اثر از حمایت این قانون برخوردار است و هیچ کس نمی‌تواند آنها را برای اثر دیگری از همان نوع یا مانند آن به ترتیبی که القاء شبهه کند بکار برد.

مادۀ ۱۹ـ انتقال گیرنده و ناشر و نیز کسانی که طبق این قانون اجازه استفاده یا استناد یا اقتباس از اثری را دارند باید نام پدیدآورنده با عنوان و نشانۀ ویژه معرف اثر همراه اثر یا روی نسخه اصلی یا نسخه‌های چاپی یا تکثیر شده به روش معمول و متداول اعلام و درج نمایند مگر اینکه پدیدآورنده خود خواسته باشد که نامش ذکر نشود.

مادۀ ۲۰ـ هر گونه تغییر یا تحریف در اثر ممنوع است مگر آنکه با اجازه پدیدآورنده باشد.

مادۀ ۲۱ـ چاپخانه‌ها و بنگاههای ضبط صوت و کارگاهها و اشخاصی که به چاپ یا نشر یا پخش یا ضبط و یا تکثیر اثرهای مورد حمایت این قانون می‌پردازند باید شماره دفعات چاپ یا ضبط یا تکثیر یا پخش یا انتشار و همچنین شمارۀ مسلسل اثر را بر تمام نسخه‌هائی که پخش می‌شود با ذکر تاریخ و نام چاپخانه یا بنگاه و کارگاه مربوط بر حسب مورد درج نمایند.

مادۀ ۲۲ـ پدید آورندگان می‌توانند اثر و نام و عنوان و نشانۀ ویژه اثر خود را در موارد و نقاطی که وزارت فرهنگ و هنر آگهی نماید به ثبت برسانند، وزارت فرهنگ و هنر و وزارت دادگستری و وزارت اطلاعات تا شش ماه از تاریخ تصویب این قانون آئین‌نامه چگونگی و ترتیب انجام یافتن تشریفات ثبت و همچنین مرجع پذیرفتن درخواست ثبت را تهیه و تعیین خواهند نمود و پس از تصویب هیئت وزیران قابل اجرا خواهد بود.

مادۀ ۲۳ـ حقوق مادی پدید آورندۀ اثر موقعی از حمایت این قانون برخوردار خواهد بود که اثر برای نخستین بار در ایران چاپ یا پخش یا نشر یا اجرا شده باشد و قبلاً در هیچ کشوری چاپ یا نشر یا پخش و یا اجرا نشده باشد.

فصل پنجم ـ تخلفات و مجازات

مادۀ ۲۴ـ هر کس تمام یا قسمتی از اثر دیگری را که مورد حمایت این قانون است بنام خود یا با علم و اطلاع بنام شخص دیگری غیر از پدیده آورنده نشر یا پخش یا عرضه نماید به حبس تأدیبی از شش ماه تا دو سال محکوم خواهد شد.

مادۀ ۲۵ـ هر کس بدون اجازه ترجمه دیگری را عیناً بنام خود یا دیگری چاپ ـ پخش و نشر نماید به حبس تأدیبی از سه ماه تا یک سال محکوم خواهد شد.

مادۀ ۲۶ـ متخلفین از مواد ۱۸ـ ۱۹ـ ۲۰ـ ۲۱ این قانون به حبس تأدیبی از سه ماه تا یک سال محکوم خواهند شد.

مادۀ ۲۷ـ تعقیب بزه‌های مذکور در این قانون با شکایت شاکی خصوصی شروع و با گذشت وی موقوف می‌گردد.

مادۀ ۲۸ـ در مواردی که بسبب سپری شدن مدت حق پدیدآورنده استفاده از اثر با رعایت مقررات این قانون برای همگان آزاد است دربارۀ متخلفان از مواد ۱۸ـ ۱۹ـ ۲۰ـ ۲۱ این قانون وزارت فرهنگ و هنر عنوان شاکی خصوصی را خواهد داشت.

مادۀ ۲۹ـ شاکی خصوصی می‌تواند از دادگاه صادرکننده حکم نهائی درخواست کند که مفاد حکم در یکی از روزنامه‌ها به انتخاب و هزینه وی آگهی شود.

مادۀ ۳۰ـ هر گاه متخلف از این قانون شخص حقوقی باشد علاوه بر تعقیب جزائی مرتکب خسارات شاکی خصوصی از اموال شخص حقوقی جبران خواهد شد و در صورتیکه اموال شخص حقوقی به تنهائی تکافو نکند ما به التفاوت از اموال مرتکب جرم جبران می‌شود.

مادۀ ۳۱ـ مراجع قضائی می‌توانند ضمن رسیدگی به شکایت شاکی خصوصی نسبت به جلوگیری از نشر ـ پخش و عرضه آثار مورد شکایت و ضبط آن تعلیمات لازمه را به ضابطین دادگستری بدهند.

مادۀ ۳۲ـ اثرهائی که پیش از تصویب این قانون پدید آمده از حمایت این قانون برخوردار است اشخاصی که بدون اجازه از اثرهای دیگران تا تاریخ تصویب این قانون استفاده یا بهره برداری کرده‌اند حق نشر یا اجرا یا پخش یا تکثیر یا ارائه مجدد یا فروش آن آثار را ندارند، مگر با اجازه پدیدآورنده یا جانشین او با رعایت این قانون.

متخلفین از حکم این ماده و هکچنین کسانی که اثر را برای فرار از کیفر به تاریخ پیش از تصویب این قانون به چاپ رسانند یا ضبط یا تکثیر کنند یا از آن بهعره برداری کنند به کیفر مقرر در ماده ۲۴ محکوم خواهند شد مگر آنکه عمل آنان بموجب قانون دیگر مستوجب مجازات شدیدتری باشد.

مادۀ ۳۳ـ مواد ۲۴۵ و ۲۴۶ و ۲۴۷ و ۲۴۸ قانون مجازات عمومی ملغی است.

مادۀ ۳۴ـ آئین نامه‌های اجرائی این قانون از طرف وزارت فرهنگ و هنر و وزارت دادگستری و وزارت اطلاعات تهیه و به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید.

مخبر کمیسیون فرهنگ و هنر ـ مجید محسنی مهر.

گزارش شور دوم از کمیسیون کار و امور اجتماعی به مجلس شورای ملی

کمیسیون کار و امور اجتماعی با حضور آقای زاد معاون وزارت فرهنگ و هنر لایحه راجع به حمایت از حقوق مؤلفین و مصنفین و هنرمندان را که گزارش شور اول آن بشمارۀ ۵۱۵ چاپ شده است برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و مواد مربوط را بتصویب رسانید.

اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مخبر کمیسیون کار و امور اجتماعی- پور بابایی.

گزارش شور دوم از کمیسیون امور خارجه به مجلس شورای ملی

کمیسیون امور خارجه با حضور نمایندگان دولت لایحه راجع به حمایت از حقوق مؤلفین و مصنفین و هنرمندان را که گزارش شور اول آن بشمارۀ ۵۱۵ چاپ شده است برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و ماده مربوط را به تصویب رسانید. اینک گزارش آنرا به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مخبر کمیسیون امور خارجه ـ مهرزاد.

گزارش شور دوم از کمیسیون دادگستری به مجلس شورای ملی

کمیسیون دادگستری در جلسۀ ۳۱ فروردین ماه ۱۳۴۸ با حضور آقایان صادق احمدی و زاد معاونین وزارت دادگستری و وزارت فرهنگ و هنر لایحه راجع به حمایت از حقوق مؤلفین و مصنفین و هنرمندان را که گزارش شور اول آن به شمارۀ ۵۱۵ چاپ شده است مطرح کرد و با توجه به پیشنهادات رسیده پس از اصلاحاتی که بعداً مورد تأیید کمیسیون فرهنگ و هنر قرار گرفت لایحه را به تصویب رسانید.

اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مخبر کمیسیون دادگستری ـ دکتر وفا.

گزارش شور دوم از کمیسیون اطلاعات به مجلس شورای ملی

کمیسیون اطلاعات با حضور نمایندگان دولت لایحه راجع به حمایت از حقوق مؤلفین و مصنفین و هنرمندان را که گزارش شور اول آن به شمارۀ ۵۱۵ چاپ شده است برای شور دوم مورد رسیدگی قرارداد و مواد مربوط را به تصویب رسانید.

اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مخبر کمیسیون اطلاعات ـ پاینده.

رئیس ـ ماده اول مطرح است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مادۀ ۱ـ از نظر این قانون به مؤلف و مصنف و هنرمند ((پدیدآورنده)) و به آنچه از راه دانش یا هنر و یا ابتکار آنان پدید می‌آید بدون در نظر گرفتن طریقه یا روشی که در بیان و یا ظهور و یا ایجاد آن بکار رفته ((اثر)) اطلاق می‌شود.

رئیس ـ نسبت به مادۀ اول نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به مادۀ اول رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ دوم قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مادۀ ۲ـ اثرهای مورد حمایت این قانون بشرح زیر است:

۱ـ کتاب (تألیف یا تصنیف) و شعر و نوشته‌های دیگر علمی ـ فنی ـ ادبی ـ هنری.

۲ـ اثر سمعی و بصری بمنظور اجرا در صحنه‌های نمایش یا پرده سینما یا پخش از رادیو یا تلویزیون که بهر ترتیب و روش نوشته یا ضبط یا نشر شده باشد.

۳ـ اثر موسیقی که به هر ترتیب و روش نوشته یا ضبط و نشر شده باشد.

۴ـ ترانه و سرود و تصنیف که بهر ترتیب و روش نوشته یا ضبط یا نشر شده باشد.

۵ـ نقاشی ـ تصویر ـ نقش ـ طرح ـ نوشته‌ها و خطهای تزئینی و هر گونه اثر تزئینی و اثر تجسمی که به هر طریق و روش بصورت ساده یا ترکیبی بوجود آمده باشد.

۶ـ هر گونه پیکره (مجسمه).

۷ـ اثر معماری از قبیل طرح و نقشه و ماکت ساختمان.

۸ ـ اثر عکاسی که با روش ابتکاری و ابداع پدید آمده باشد.

۹ـ اثر مربوط به هنرهای دستی یا صنعتی.

۱۰ـ اثری که بر پایه فرهنگ عامه (فولکور) یا میراث فرهنگی و هنری ملی پدید آمده باشد.

۱۱ـ هر گونه اثر مبتکرانۀ دیگری که از ترکیب یک یا چند اثر از اثرهای نامبرده در این فصل پدیده آمده باشد.

رئیس ـ در مادۀ دوم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به مادۀ دوم رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ سوم قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مادۀ ۳ـ حقوق پدید آورندۀ اثر شامل حق انحصاری نشر و پخش و عرضه و اجرا و بهره برداری مادی و معنوی از نام و اثر پدید آورندۀ آن می‌باشد.

رئیس ـ در مادۀ سوم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به مادۀ سوم رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده چهارم قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مادۀ ۴ـ حقوق معنوی پدیدآورنده اثر محدود بزمان و مکان نبوده و غیر قابل انتقال است.

رئیس ـ در ماده چهارم نظری نیست؟ آقای دکتر درودی بفرمائید.

رئیس ـ آقای دکتر یگانه بفرمائید.

دکتر یگانه (وزیر مشاور) ـ همانطور که استحضار دارند در مقابل حقی که هر شخص از نظر حقوقی دارد اگر به حقش تخطی شد یک زیان مادی و یک زیان معنوی تعلق می‌گیرد، این است که یک حق، یا حق مادی است یا حق معنوی. حق مادی حقی است قابل تقویم که اگر به آن تخطی شد خسارتش گرفته می‌شود اما حق معنوی آن است که باید شخص از نظر عواطف و حیثیات خودش و آنچه که مولود فکر و اندیشه‌اش هست حمایت شود بطور مثال عرض می‌کنم تألمی که انسان پیدا می‌کند و در نتیجه این تألم روحی خسارتی که به او خورده یک خسارت معنوی است البته خسارت معنوی را هم علم حقوق جدید یک ما به الازاء مادی برایش قائل شده و در قوانینی که در ۶ سال پیش گذشت و به تصویب رسید اولین بار خسارت معنوی شناخته شد به تبع خسارات معنوی حق معنوی و حق مادی از تقسیم بندهای حقوق جدید بشمار می‌رود.

رئیس ـ نظر دیگری نسبت به مادۀ ۴ نیست؟ (اظهاری نشد) به مادۀ ۴ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۵ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مادۀ ۵ ـ پدید آورندۀ اثرهای مورد حمایت این قانون می‌توانند بطور محدود یا نامحدود استفاده از حقوق مادی خود را در کلیه موارد و از جمله موارد زیر به غیر واگذار نماید:

۱ـ تهیه فیلمهای سینمائی و تلویزیونی و مانند آن.

۲ـ نمایش صحنه‌ای مانند تأتر ـ باله و نمایشهای دیگر.

۳ـ ضبط تصویری یا صوتی اثر بروی صفحه یا نوار یا هر وسیلۀ دیگر.

۴ـ پخش از رادیو ـ تلویزیون و وسائل دیگر.

۵ـ ترجمه و نشر و تکثیر و عرضه اثر از راه چاپ ـ نقاشی ـ گراور ـ کلیشه ـ قالب ریزی و مانند آن.

۶ـ استفاده از اثر در کارهای علمی ـ ادبی – هنری ـ تبلیغاتی و تولیدی.

۷ـ بکار بردن اثر در فراهم کردن یا پدید آوردن اثرهای دیگری که در مادۀ دوم یاد شده است.

رئیس ـ نسبت به مادۀ ۵ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به مادۀ ۵ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۶ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مادۀ ۶ ـ اثری که با همکاری دو یا چند پدید آورنده بوجود آمده باشد و کار یکایک آنان جدا و متمایز نباشد اثر مشترک نامیده می‌شود و حقوق ناشی از آن حق مشترک پدید آورندگان است.

رئیس ـ در مادۀ ۶ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به مادۀ ۶ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۷ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مادۀ ۷ـ نقل از اثرهائی که انتشار یافته است و استناد به آنها در مقاصد ادبی ـ علمی ـ فنی ـ آموزشی ـ تربیتی و بصورت انتقاد و تفریظ با ذکر نام پدید آورندۀ اثر در حدود متعارف مجاز است.

رئیس ـ نسبت به مادۀ ۷ نظری نیست؟ آقای مهندس صائبی بفرمائید.

مهندس صائبی ـ راجع به حدود متعارف چون قانون جدید است و ضابطه‌ای نداریم از جهت حقوق متعارف خواهش می‌کنم آقای مخبر کمیسیون توضیح بدهند که این حدود متعارف چیست و آیا در آئین‌نامه این حدود متعارف پیش‌بینی می‌شود؟

رئیس ـ آقای دکتر یگانه بفرمائید.

دکتر یگانه (وزیر مشاور) ـ در قانون مدنی برای اینکه حدود هر کاری معلوم بشود که تا چقدر اعمال انسان ممکن است موجب خسارت واقع بشود بحث تفریط و تعدی هست که هر دو را قانونگذار تعریف کرده ولی اگر این دو عبارت کلی یک ضابطه خاصی نداشته باشد ممکن است کوچکترین عمل انسان افراط باشد یا ترک مواظبتی که بموجب قانون برای انسان الزام‌آور است تعدی باشد ملاک چیزی است که عقل متوسط آن را ملاک قرار داده بطور متعارف یعنی آنطور که نه دانشمندترین و با هوش‌ترین را در نظر بگیرند بلکه کسی که از پدیده‌های اندیشه بطور متوسط بهره‌مند است در علم حقوق مضمون متعارف یعنی در حدود معمول نه خیلی جنبۀ حداکثر داشته باشد نه خیلی جنبه حداقل بطور مثال عرض می‌کنم که راننده به هیچ وجه مکلف نیست که هر وقت اتومبیل را حرکت می‌دهد نهایت احتیاط یک مرد تیزبین و دوربینی را بکند و زیر ماشین را هم نگاه کند مبادا کسی در زیر ماشین خوابیده باشد همین قدر که جلو و عقب اتومبیل را نگاه کرد کافی است و اگر کسی زیر اتومبیل خوابیده باشد و زیر چرخ برود این راننده را مسؤل نمی‌دانند برای اینکه متعارف دقت و مراقبت حدی است که عقل معمولی آن را در نظر می‌گیرد نه حداقل و حداکثر این حد متعارف است و برای کسانی که این قانون را اجرا می‌کنند مسلماً حدود متعارف را با استنباط قضائی خودشان باید تفسیر کنند.

رئیس ـ نظر دیگری نسبت به مادۀ ۷ نیست؟ (اظهاری نشد) به مادۀ ۷ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۸ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مادۀ ۸ ـ وزارت فرهنگ و هنر می‌تواند طبق آئین‌نامه‌ای که به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید به کتابخانه‌های عمومی و مؤسسات غیر انتفاعی جمع آوری نشریات و مؤسسات علمی و آموزشی اجازه نسخه برداری از اثرهای مورد حمایت این قانون را از راه عکسبرداری یا طرق مشابه آن به میزان مورد نیاز و متناسب با فعالیت آنها بدهد.

رئیس ـ در مادۀ ۸ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به مادۀ ۸ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۹ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مادۀ ۹ـ نقل از اثرهای علمی ـ فنی ـ ادبی ـ هنری از راه عکاسی یا سینما یا رادیو یا تلویزیون یا مطبوعات تا حدی که جنبه آموزشی یا خبری دارد در صورتیکه مأخذ یاد شود مجاز است.

رئیس ـ در مادۀ ۹ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به مادۀ ۹ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۱۰ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مادۀ ۱۰ـ وزارت اطلاعات می‌تواند آثاری را که قبل از تصویب این قانون پخش کرده و یا انتشار داده است پس از تصویب این قانون کماکان مورد استفاده قرار دهد.

رئیس ـ در مادۀ ۱۰ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به مادۀ ۱۰ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۱۱ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مادۀ ۱۱ـ ضبط و نسخه برداری از برنامه‌های رادیوئی و تلویزیونی فقط در صورتیکه برای استفاده خصوصی و غیرانتفاعی باشد مجاز است.

رئیس ـ در مادۀ ۱۱ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به مادۀ ۱۱ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۱۲ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مادۀ ۱۲ـ مدت استفاده از حقوق مادی پدید آورندۀ اثر موضوع این قانون که بموجب وصایت یا وراثت منتقل می‌شود از تاریخ مرگ پدید آورندۀ اثر سی سال است و اگر وارثی وجود نداشته باشد یا بر اثر وصایت به کسی منتقل نشده باشد برای همان مدت بمنظور استفاده عمومی در اختیار وزارت فرهنگ و هنر قرار خواهد گرفت.

رئیس ـ در مادۀ ۱۲ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به مادۀ ۱۲ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۱۳ـ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مادۀ ۱۳ـ حقوق مادی اثرهائی که پدیدآورندگان برحسب وظیفه برای سفارش دهندگان پدید می‌آورند متعلق به سفارش دهنده است.

رئیس ـ در مادۀ ۱۳ نظری نیست؟ آقای دکتر مدرسی بفرمائید.

دکتر مدرسی ـ بنده قبل از بیان عرضم تشکر می‌کنم از کمیسیون محترم فرهنگ و هنر و همچنین از وزارت فرهنگ و هنر که با کمال صبر و شکیبائی دقت کردند و این لایحه مهم را بصورت خیلی خوبی تصحیح کردند اما این مادۀ ۱۳ در این مدت که با آقای زاد صحبت کردم شمولش باین چند فقره‌ای که از اثر تعریف شده بیک صورتی خواهد بود که مشکلاتی در آینده پدید خواهد آورد این نوشته اثر موسیقی کتاب شعر چه و چه ترانه و هر گونه پیکره و مجسمه البته یک کسی برحسب وظیفه برای مؤسسه یا شخصی مجسمه می‌سازد و طبق این مادۀ ۱۳ حقوق مادی این مجسمه مال همان شخص است و متعلق به سفارش دهنده خواهد بود اما بلافاصله مادۀ ۱۴ را داریم که در مدت ۳۰ سال متعلق به او خواهد بود اگر اینطور باشد بعد از ۳۰ سال می‌تواند پدیدآورنده مجسمه این مجسمه را از سفارش دهنده پس بگیرد آنوقت در مورد کتاب اگر بیائیم این را شمول بدهیم یعنی این مادۀ ۱۳ را می‌بینیم یک وقت یک مصنف، یک دانشمند کتابی نوشته و در موقعیکه داشته این کتاب را می نوشته یا فقیر بوده یا به قدر کار خودش آگاه نبوده شاید آن روزی که فردوسی شاهنامه را نوشته به ارزش کار خودش آگاه نبوده و ۵۰ سال بعد اثرش معلوم می‌شود بنابر این صحیح نیست که یک دانشمند را دانشگاه وادار بکند کتابی بنویسد بعد از ۳۰ سال که این کتاب جای خودش را در دنیا باز کرد تازه این شخص حقی نداشته باشد در این مادۀ ۱۳ بنده حرف داشتم و الان هم عرض می‌کنم که این ماده کافی نیست با این سعۀ صدر وزارت فرهنگ و هنر و کمیسیون فرهنگ و هنر که هر دو سعی کردند این قانون شسته و رفته تنظیم و تقدیم بشود (اخلاقی ـ نظرتان چیست؟) نظر بنده اینست که تفکیک شود بین دانشمندان و نویسندگان و سایر هنرمندان البته در مورد آثار موسیقی و مجسمه و قالی این ماده اشکالی ندارد اما در مورد کار دانشمند و نویسنده بنظر بنده کافی نیست بعلاوه در مورد مجسمه سازی و معماری نیز بنظر بنده کافی نیست.

رئیس ـ آقای خواجه نوری بفرمائید.

خواجه نوری ـ بنده هم می‌خواهم قبل از طرح این لایحه در مجلس شورای ملی اظهار تشکر بکنم برای اینکه واقعاً تصویب این قانون برای حمایت از علم و هنر و صنعت است و تمام اشخاصی که دارای فنی هستند از حمایت این قانون استفاده خواهند برد درباره این مادۀ ۱۳ خیلی بحث شد لیکن بنده می‌خواستم به حضور جناب آقای دکتر مدرسی توضیح بدهم که در مواردی که این مادۀ ۱۳ جاری است باید دقت کرد که آن کارفرمائی که موجبات کار را فراهم می‌کند برای دانشمند یا برای هنرمند یا نویسنده، مثلاً برای دانشمند شما تصور کنید که یک کارخانه یا مؤسسه تجارتی یک آزمایشگاه مجهزی را با میلیونها ثروت و سرمایه با وسایل کار و مواد اولیه در اختیار یک عده دانش پژوه می‌گذارد که در لابراتوار یا دارالتجزیه او تحقیقاتی یا کشفیاتی بشود و از آن کشفیات استفاده تجارتی بکنند اگر قرار باشد اشخاصی که دانش پژوه هستند هم حقوق بگیرند یعنی وقت خودشان را فروخته باشند بآن مؤسسه تجارتی و صنعتی و هم از وسائلی که در آن دارالتجزیه هست استفاده کنند یعنی میلیونها ثروت را در اختیار داشته باشند برای اینکه کشفی بکنند در واقع آن امکاناتی که آن شرکت یا مؤسسه در اختیار آن دانش پژوه گذاشته از آن امکانات استفاده بکنند و آن تحقیقات را بکنند و آن تحقیقات را بموجب قراردادی که منعقد کرده‌اند در اختیار آن مؤسسه بگذارند اگر نگذارند آنوقت دیگر مؤسسه‌ای نخواهد بود که وسائل اینگونه تحقیقات را فراهم بکند و تشویق بکند و اینگونه موجبات تحقیقات و مطالعات را فراهم کند و اگر چنین ماده‌ای نباشد مسلماً جلوی پیشرفت علم و تحقیقات علمی در مملکت گرفته می‌شود و لیکن برای آن قسمتی که شما فرمودید یک راهی هست و آن این است که یک محققی یا یک نویسنده‌ای یا مترجمی ممکن است برای حفظ حقوق خود یا اعقاب خود به موجب قراردادی که با صاحب کار خود منعقد می‌کند یک ماده‌ای بنفع خود بگنجاند این مخالف با این قانون نیست یعنی می‌تواند بنفع خود یک ماده‌ای در قرارداد بگذارد که یک تا ده در صد شریک هستم و یا اولاد من تا چند سال در اینکار شریک است و در هیچ جا قانون اینکار را منع نکرده است چنین چیزی را اگر کسی بخواهد بنفع خودش یک ماده‌ای در قرارداد بگذارد می‌تواند در قراردادهای منعقده بین کارفرما و آن دانش پژوه یا محقق یا نویسنده عمل کند و این امکان هست مثال بارزتری می‌خواستم عرض کنم در مورد ناشرین یا نویسنده یا اینگونه مؤسسات تألیف و چاپخانه‌ها و ناشرین کتاب فرض کنید امروز یک نویسنده یا مترجم وقت خودش را در اختیار یک روزنامه یا یک مجله بگذارد و تمام وقت خودش را صرف کند برای اینکه مقالاتی یا کتابی را ترجمه بکند او برای اینکار یک اجرتی گرفته و کارفرمائی داشته که وقت او را خریده در مقابل پرداخت مبلغی و حقوقی به او داده و کاری از او خواسته و در ضمن وسایل کار را هم در اختیارش گذاشته است یعنی رفته است کتابهای قابل ترجمه یا مقالات قابل ترجمه را از نقاط مختلف دنیا جمع‌آوری کرده و در اختیار این مترجم گذاشته است که این کتابها و مأخذ را ترجمه بکند پس زحمت اساسی را کارفرما کشیده یعنی هم مدارک کتابها را فراهم کرده هم وسایل اعاشه این شخص را فراهم کرده است که این کار بکند حال اگر این شخص که این کار را می‌کند یعنی وقتش را در اختیار کارفرما گذاشته است در قراردادی که با کارفرما منعقد می‌کند حقی برای خودش قائل باشد یعنی اصل کلی باید بر این باشد که کسیکه کاری را برای او معین می‌کنند این حق برای او مسلم و محفوظ باشد و اگر غیر از این صورت باشد مؤسساتی که در این کار تشویق می‌کنند و این کار را می‌کنند این وظایف را انجام نخواهند داد بنده این توضیح را دادم که روشن بشود (دکتر کیان ـ در مؤسسات تحقیقاتی بزرگ دنیا به همین نحو که میفرمائید عمل می‌شود) بله، یعنی اگر مؤلف یا مصنف یا دانش پژوهی بخواهد حق اضافی برای خودش قائل باشد شخصاً باید بموجب قرارداد جداگانه‌ای این حق را قائل بشود و مانعی هم ندارد و مخالف این قانون هم نیست.

رئیس ـ آقای دکتر خزائلی بفرمائید.

دکتر خزائلی ـ بنده توجه همکاران عزیز را با اجازه مقام محترم ریاست بعنوان قانون جلی می‌کنم عنوان قانون حمایت از مؤلف و مصنف است یعنی این قانون جانشین اراده مؤلف و مصنف است آنچه را که جناب آقای خواجه نوری فرمودند اگر در متن ماده قید شده بود که در صورتیکه وسایل تحقیقی را در اختیار بگذارند این اشکال مرتفع می‌شد ولی باز اشکال دیگری باقی می‌ماند و آن همان مجسمه است بعد از ۳۰ سال که دو مرتبه ممکن است خود پدید آورندۀ مطالبه کند و از جنبه دیگر این سفارش دهنده هیچ وسیله‌ای برای نویسنده یا مؤلف فراهم نمی‌کند و از طرف دیگر هم در متن ماده قرارداد هم عنوان شده است به موجب ماده همان وظیفه و حقوق مستمری برای این کافی است در صورتی که اگر کلمه قرارداد همانطور که در کمیسیون کار و بعد کمیسیون فرهنگ و هنر مطرح شد به این عنوان پذیرفته شد که به موجب وظیفه و قرارداد اگر کلمه ((و قرارداد)) اضافه شود در آن قرارداد هم می‌شود دامنه شمول را نسبت به مجسمه از بین برد و هم می‌توان دامنه شمول را نسبت به کتاب طوری وسعت داد که صاحب حق از حق خودش محروم نشود بنابراین این بنده پیشنهاد می‌کنم که کلمه ((و قرارداد)) همانطور که در کمیسیون فرهنگ و هنر هم مطرح بود در ماده گنجانیده شود عرض کردم در صورتی این ماده سعه خودش را بدست می‌آورد که این کلمه ((و قرارداد)) اضافه شود در آن صورت از یک طرف می‌شود دامنه شمول را نسبت به مجسمه و پیکره از بین برد و از جانب دیگر هم می‌شود در قرارداد یک ماده‌ای بگنجانند و منافع صاحب اثر که از نوشتن و کتاب نویسی بدست می‌آید محفوظ بماند ولی اگر کلمه ((و قرارداد)) نباشد و صرفاً برحسب وظیفه آن سفارش دهنده دیگر نخواهد داد و حقش از بین می‌رود و ما از مؤلف و مصنف حمایت نکرده‌ایم.

رئیس ـ آقای دکتر یگانه بفرمائید.

دکتر یگانه (وزیر مشاور) بنده قبلاً از فرمایشات جناب آقای خواجه نوری و دکتر خزائلی تشکر می‌کنم برای اینکه از یک اجمالی که ممکن بود بعداً در اجرا پیش بیاید در اینجا توضیحاتی فرمودند که موجب شد توضیحاتی بعرض مجلس شورای ملی برسانم در این قانون البته همانطور که جناب دکتر خزائلی فرمودند بعضی از مواد با ارادۀ طرفین قابل تغییر است باید عرض کنم در بعضی مواد آنطور نیست که بشود به خلاف مقررات مندرج در این قانون توافق کرد بطور مثال عرض می‌کنم مادۀ ۴ که حقوق معنوی را غیر قابل انتقال می‌شناسد هیچ وقت توافقی خلاف این ماده نمی‌شود ولی نظر جناب خواجه نوری و آقای دکتر خزائلی به این قسمت و آن قسمت بعدی یعنی مادۀ ۱۴ جلب می‌کنم کسی که سفارش می‌دهد یا کسی که اثر را ایجاد می‌کند می‌تواند هر قرارداد را به ترتیب بیش از ۳۰ سال یا کمتر از ۳۰ سال حقوق حمایتش نسبی یا مطلق باشد این توافق را بکند در آخر ماده می‌گوید مگر برای مدت کمتر یا به ترتیب محدودتری توافق شده باشد تا یک حدودی توافق طرفین را در موردی که امر دائر به سفارش دهنده و پدید آورنده است روشن بکند و البته این را بعرض برسانم در مورد اثراتی که مظهر جسمی دارد مثل مجسمه آن مالکیت همیشه مال سفارش دهنده است و اگر آن مالک که سفارش دهنده است آن چیزی که مظهر جسمی دارد در معرض عکسبرداری و فیلمبرداری قرار ندهد دیگر مورد پیدا نمی‌شود که پدید آورنده اثر بخواهد بعد از ۳۰ سال بنفع خودش استفاده کند در عمل پیش نمی‌آید.

رئیس ـ آقای دکتر وفا بفرمائید.

دکتر وفا ـ بنده ضمن اظهار تشکر از تقدیم این لایحه به ساحت مقدس مجلس شورای ملی بدلیل اینکه چیزی است بسیار جدید و ما احتیاج داشتیم و فکر می‌کنم خود همین تازه بودن و نو بودن و مبتکرانه بودن این قانون اهمیت این قانون را ثابت می‌کند و اما در مورد فرمایشات جناب آقای دکتر مدرسی و آقای دکتر خزائلی استادان بنده می‌خواستم عرض کنم به فصل چهارم و عنوانش توجهی بفرمایند مدت حمایت را می‌خواهد بگوید این مدت حمایت را آمده‌اند در ۷۲ کشور دقت کرده‌اند بررسی کرده‌اند یک معدلی گرفته‌اند که بین ۳۰ تا ۵۰ سال بوده است و گفته‌اند هر اثری پس از این حد متعارف زمان بشری متعلق به اجتماع است این فلسفه اجتماع است اما در مادۀ ۱۳ که می‌گویند اگر قرارداد بود بهتر بود بنظر بنده وجود قرارداد در خود این دو خط مستتر است چرا؟ بدلیل اینکه کسی که می‌گوید حقوق مادی اثرهائی که بر حسب وظیفه. وظیفه کی ایجاد می‌شود؟ طبق قراردادی، طبق یک تعهدی، طبق یک نوشته‌ای که طرف متعاهدین امضاء می‌کنند انجام می‌گیرد بنظر بنده قرارداد در اینجا هیچ موردی ندارد که اشکالی پیش بیاید (خواجه نوری ـ به مأمور دولت بموجب حکم هم ممکن است) اتفاقاً در فصل چهارم در باب مدت حمایت از حق پدید آورندۀ مادۀ ۱۳، ۱۴، ۱۵، ۱۷ به تفصیل و منجز و خیلی روشن تکلیف همه را روشن کرده است در اینجا دو نوع پدیدآورنده داریم یکی پدیدآورنده است که خودش پدید آورده است اثری را برای خودش، یکی هم پدیدآورنده ایست که موظف بوده و بعد از ۳۰ سال هم به وصایت باشد به وراثت باشد این حق متعلق به خودش خواهد بود و بعد از او متعلق به اجتماع است و اگر موظف بوده طبق مادۀ ۱۳ برحسب وظیفه در اینجا سفارش دهنده جایگزین او است و دیگر ابهامی نیست در مورد این که آقای دکتر یگانه فرمودند در لابراتور وسایل آزمایش، کتاب، مجله، ساختمان، کرایه منزل همه اینها را که در متن جملات مستتر است در اختیار این شخص حقوق بگیر گذاشته است به همین دلیل این حقوق متعلق به سفارش دهنده است تازه در آخر مادۀ ۱۴ که استناد فرمودند یکی از همان دلایلی است که بحق پدید آورنده اصلی توجه بیشتری شده است به همین دلیل است که گفته است اگر کمتر و محدودتر باشد می‌تواند قرارداد ببندد ولی بیش از ۳۰ سال نباید ببندد چون بعد از این مدت مجسمه در تمام دنیا مال ملت است مال اجتماع است بنظر بنده این مادۀ ۱۳ هیچ ابهامی ندارد و قرارداد در آن مستتر است و مادۀ ۱۴ هم تکلیف را روشن کرده است و سفارش دهنده را به جای پدید آورنده قرارداده.

رئیس ـ نظر دیگری در مادۀ ۱۳ نیست؟ (اظهاری نشد) به مادۀ ۱۳ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۱۴ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مادۀ ۱۴ـ حقوق مادی متعلق به سفارش دهنده مندرج در مادۀ ۱۳ سی سال از تاریخ پدید آمدن اثر متعلق به او خواهد بود مگر آنکه برای مدت کمتر یا به ترتیب محدودتری توافق شده باشد.

رئیس ـ در مادۀ ۱۴ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به مادۀ ۱۴ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۱۵ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مادۀ ۱۵ـ انتقال گیرنده حق پدید آورندۀ اثر می‌تواند تا سی سال پس از واگذاری از این حق استفاده کند مگر آنکه برای مدت کمتر توافق شده باشد.

رئیس ـ در مادۀ ۱۵ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت مادۀ ۱۵ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۱۶ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مادۀ ۱۶ـ در مورد مواد ۱۴ و ۱۵ پس از انقضای مدت‌های مذکور در مواد فوق استفاده از حق مذکور در صورت حیات پدید آورنده اثر متعلق به خود او و در غیر این صورت تابع ترتیب مقرر در مادۀ ۱۲ خواهد بود.

رئیس ـ در مادۀ ۱۶نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به مادۀ ۱۶ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۱۷ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مادۀ ۱۷ـ در موارد زیر حقوق مادی پدید آورنده از تاریخ نشر یا عرضه به مدت سی سال مورد حمایت این قانون خواهد بود:

۱ـ اثرهای سینما تو گرافی یا عکاسی.

۲ـ هر گاه پدید آورندۀ اثر شخصیت حقوقی باشد و یا حق پدیدآورنده به شخصیت حقوقی واگذار شده باشد.

۳ـ هر گاه اثر با نام مستعار نشر یافته باشد مگر آنکه پدیدآورنده قبل از انقضای مدت مذکور اثر خود را با نام خود منتشر کند.

رئیس ـ در مادۀ ۱۷ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به مادۀ ۱۷ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۱۸ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مادۀ ۱۸ـ نام و عنوان و نشانه ویژه معرف اثر از حمایت این قانون برخوردار است و هیچ کس نمی‌تواند آنها را برای اثر دیگری از همان نوع یا مانند آن به ترتیبی که القاء شبهه کند بکار برد.

رئیس ـ در مادۀ ۱۸ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به مادۀ ۱۸ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۱۹ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مادۀ ۱۹ـ انتقال گیرنده و ناشر و نیز کسانی که طبق این قانون اجازه استفاده یا استناد یا اقتباس از اثری را دارند باید نام پدید آورنده را با عنوان و نشانه ویژه معرف اثر همراه اثر یا روی نسخه اصلی یا نسخه‌های چاپی یا تکثیر شده به روش معمول و متداول اعلام و درج نمایند مگر اینکه پدیدآورنده خود خواسته باشد که نامش ذکر نشود.

رئیس ـ در مادۀ ۱۹ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به مادۀ ۱۹ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۲۰ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مادۀ ۲۰ـ هر گونه تغییر یا تحریف در اثر ممنوع است مگر آنکه با اجازه پدیدآورنده باشد.

رئیس ـ در مادۀ ۲۰ نظری نیست؟ (اظهاری نیست) رأی می‌گیریم به مادۀ ۲۰ خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد مادۀ ۲۱ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مادۀ ۲۱ـ چاپخانه‌ها و بنگاههای ضبط صوت و کارگاهها و اشخاصی که به چاپ یا نشر یا ضبط و یا تکثیر اثرهای مورد حمایت این قانون می‌پردازند باید شمارۀ دفعات چاپ یا ضبط یا تکثیر یا پخش یا انتشار و همچنین شمارۀ مسلسل اثر را بر تمام نسخه‌هائی که پخش می‌شود با ذکر تاریخ و نام چاپخانه یا بنگاه و کارگاه مربوط به حسب مورد درج نمایند.

رئیس ـ در مادۀ ۲۱ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به مادۀ ۲۱ خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۲۲ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

مادۀ ۲۲ـ پدید آورندگان می‌توانند اثر و نام و عنوان و نشانۀ ویژه اثر خود را در موارد و نقاطی که وزارت فرهنگ و هنر آگهی نماید به ثبت برسانند، وزارت فرهنگ و هنر و وزارت دادگستری و وزارت اطلاعات تا شش ماه از تاریخ تصویب این قانون آئین‌نامه چگونگی و ترتیب انجام یافتن تشریفات ثبت و همچنین مرجع پذیرفتن درخواست ثبت را تهیه و تعیین خواهند نمود و پس از تصویب هیئت وزیران قابل اجرا خواهد بود.

رئیس ـ در مادۀ ۲۲ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به مادۀ ۲۲ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۲۳ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مادۀ ۲۳ـ حقوق مادی پدید آورندۀ اثر موقعی از حمایت این قانون برخوردار خواهد بود که اثر برای نخستین بار در ایران چاپ یا پخش یا نشر یا اجرا شده باشد و قبلا در هیچ کشوری چاپ یا نشر یا پخش و یا اجرا نشده باشد.

رئیس ـ در مادۀ ۲۳ نظری نیست؟ آقای دکتر درودی بفرمائید.

دکتر درودی ـ تا اینجا که صحبت شده قید نشده بود که پدید آورنده اثر ایرانی باشد یا خارجی و آیا این اثر در ایران منتشر شده باشد یا در خارج ولی در اینجا اول دفعه قید شده که این اثر باید در ایران منتشر شده باشد و قید شده که فقط از مزایای مادی این قانون می‌شود استفاده کرد مفهوم مخالف این است که هر نوع اثری در هر کجای دنیا و توسط هر فردی منتشر شده باشد از مزایای معنوی این قانون می‌تواند استفاده کند اگر مطلب اینطور باشد قاعدتاً باید عمل متقابلی هم باشد یعنی سایر کشورهای دنیا هم یک چنین قانونی بگذارند که هر کسی در ایران اثری داشت از مزایای معنوی آن می‌تواند استفاده کند اگر چنین باشد بنده پیشنهاد حذف کلمه مادی را می‌کنم (احسنت).

رئیس ـ آقای خواجه نوری بفرمائید.

خواجه نوری ـ بنده می‌خواستم توجه دکتر را به این مطلب جلب کنم که فقط حفظ حقوق آثار مؤلفین و مصنفین در صورتی در ایران قابل اجرا است که ما هم قراردادهای بین‌المللی راجع به این موضوع را امضاء کنیم و عضویت داشته باشیم و تا وقتی که آن قراردادهای بین‌المللی را اجرا نمی‌کنیم ما فقط از حقوق مصنفین و مؤلفینی حمایت می‌کنیم که به موجب این قانون در ایران آثارشان منتشر شده باشد و این کار به نفع ما است و تعمداً این را در این قانون گذاشته‌ایم.

رئیس ـ نظر دیگری در مادۀ ۲۳ نیست؟ (اظهاری نشد) به مادۀ ۲۳ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۲۴ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مادۀ ۲۴ـ هر کس تمام یا قسمتی از اثر دیگری را که مورد حمایت این قانون است بنام خود یا با علم و اطلاع بنام شخص دیگری غیر از پدید آورنده نشر یا پخش یا عرضه نماید به حبس تأدیبی از شش ماه تا دو سال محکوم خواهد شد.

رئیس ـ در مادۀ ۲۴ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به مادۀ ۲۴ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۲۵ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مادۀ ۲۵ـ هر کس بدون اجازه ترجمه دیگری را عیناً بنام خود یا دیگری چاپ، پخش و نشر نماید به حبس تأدیبی از سه ماه تا یک سال محکوم خواهد شد.

رئیس ـ در مادۀ ۲۵ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به مادۀ ۲۵ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۲۵ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مادۀ ۲۶ـ متخلفین از مواد ۱۸ـ ۱۹ـ ۲۰ـ ۲۱ این قانون به حبس تأدیبی از سه ماه تا یک سال محکوم خواهند شد.

رئیس ـ در مادۀ ۲۶ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به مادۀ ۲۶ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۲۷ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مادۀ ۲۷ـ تعقیب بزه‌های مذکور در این قانون با شکایت شاکی خصوصی شروع و با گذشت وی موقوف می‌گردد.

رئیس ـ در مادۀ ۲۷ نظری نیست؟ آقای خواجه نوری بفرمائید.

خواجه نوری ـ راجع به این ماده بنده عبارت را می‌خوانم ((تعقیب بزه‌های مذکور در این قانون با شکایت شاکی خصوصی شروع و با گذشت وی موقوف می‌گردد.)) این را مخصوصاً بنده می‌خواستم جناب آقای دکتر یگانه توضیح بدهند که در کلیه مراحل این امکان هست یعنی از لحاظ دادرسی توضیح کافی بدهند که در صورت جلسه قید شود.

رئیس ـ آقای دکتر یگانه بفرمائید.

دکتر یگانه (وزیر مشاور) ـ در مورد این ماده با تبادل نظری که با جناب آقای صادق احمدی بعمل آمد منظور مسلماً این است که گذشت شاکی خصوصی در هر مرحله باشد چه در دادسرا و چه در صدور حکم در هر مرحله که شاکی خصوصی گذشت بکند موضوع از نظر جزائی منتفی تلقی می‌شود.

رئیس ـ نظر دیگری در مادۀ ۲۷ نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به مادۀ ۲۷ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۲۷ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مادۀ ۲۸ـ در مواردی که به سبب سپری شدن مدت حق پدید آورنده استفاده از اثر با رعایت مقررات این قانون برای همگان آزاد است دربارۀ متخلفان از مواد ۱۸ـ ۱۹ـ ۲۰ـ ۲۱ این قانون وزارت فرهنگ و هنر عنوان شاکی خصوصی را خواهد داشت.

رئیس ـ در مادۀ ۲۸ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به مادۀ ۲۸ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۲۸ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مادۀ ۲۹ـ شاکی خصوصی می‌تواند از دادگاه صادر کننده حکم نهائی درخواست کند که مفاد حکم در یکی از روزنامه‌ها به انتخاب و هزینه وی آگهی شود.

رئیس ـ در مادۀ ۲۹ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به مادۀ ۲۹ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۳۰ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مادۀ ۳۰- هر گاه متخلف از این قانون شخص حقوقی باشد علاوه بر تعقیب جزائی مرتکب خسارات شاکی خصوصی از اموال شخص حقوقی جبران خواهد شد و در صورتیکه اموال شخص حقوقی به تنهائی تکافو نکند مابه‌التفاوت از اموال مرتکب جرم جبران می‌شود.

رئیس ـ در مادۀ ۳۰ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به مادۀ ۳۰ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۳۱ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مادۀ ۳۱ـ مراجع قضائی می‌توانند ضمن رسیدگی به شکایت شاکی خصوصی نسبت به جلوگیری از نشر ـ پخش و عرضه آثار مورد شکایت و ضبط آن تعلیمات لازمه را به ضابطین دادگستری بدهند.

رئیس ـ در مادۀ ۳۱ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به مادۀ ۳۱ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۳۲ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مادۀ ۳۲ـ اثرهائی که پیش از تصویب این قانون پدید آمده از حمایت این قانون برخوردار است اشخاصی که بدون اجازه از اثرهای دیگران تا تاریخ تصویب این قانون استفاده یا بهره‌برداری کرده‌اند حق نشر یا اجرا یا پخش یا تکثیر یا ارائه مجدد یا فروش آن آثار را ندارند مگر با اجازه پدید آورنده یا جانشین او با رعایت این قانون متخلفین از حکم این ماده و همچنین کسانی که اثر را برای فرار از کیفر به تاریخ پیش از تصویب این قانون به چاپ رسانند یا ضبط یا تکثیر کنند یا از آن بهره‌برداری کنند به کیفر مقرر در مادۀ ۲۴ محکوم خواهند شد مگر آنکه عمل آنان بموجب قانون دیگر مستوجب مجازات شدیدتری باشد.

رئیس ـ در مادۀ ۳۲ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به مادۀ ۳۲ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۳۳ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مادۀ ۳۳ـ مواد ۲۴۵ و ۲۴۶ و ۲۴۷ و ۲۴۸ قانون مجازات عمومی ملغی است.

رئیس ـ در مادۀ ۳۳ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به مادۀ ۳۳ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۳۴ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مادۀ ۳۴ـ آئین‌نامه‌های اجرائی این قانون از طرف وزارت فرهنگ و هنر و وزارت دادگستری و وزارت اطلاعات تهیه و به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید.

رئیس ـ در مادۀ ۳۴ نظری نیست؟ آقای عباس میرزائی بفرمائید.

عباس میرزائی ـ با اجازه مقام ریاست این قانون که الان در اینجا مطرح است همانطور که سایر همکاران محترم فرمودند در حدود خودش یک قانونی است بسیار مترقی و حافظ حقوق مؤلفین و مصنفین ولی در اینجا یک مسئله‌ای مبهم مانده من این را در کمیسیون کار هم عرض کردم و اینجا هم مجدداً عرض می‌کنم گو اینکه در یک مرحله قانونی من با یک کار فرمائی روبرو شدم به ایشان عرض کردم که منظور قانونگذار از این قانون این بوده است که حقوق کارگر محفوظ باشد آن کارفرما به من گفت این حرف شما اگر در صورت جلسات مجلس هم نوشته شده باشد ملاک قانونی ندارد قانون آن چیزی است که در نفس قانون نوشته شده و به تصویب مجلس رسیده باشد ولی اگر موضوع آن قانون تشریح شده این نمی‌تواند حکم به آن قانون باشد و من این ماده را این‌جور میفهم لذا حاشیه‌ای که رفتم می‌خواستم بیک نقطه نظر نمایندگان محترم معطوف بدارم و آن این است بنده همین اخیراً رفتم در یکی از کارگاهها شما میدانید که در این کارگاهها کارگرانی هستند که وضع کار ماشینهای آن کارگاه را تغییر می‌دهند چه در مورد چاپ نقشه‌های پارچه‌ها چه در مورد نوع بهره برداری از ماشین یا سرعت ماشین را زیاد می‌کنند یا نوع تغییراتی می‌دهند در اینجا ملاحظه فرمودید یک موادی داشت که همیشه کارفرما آن‌جور عمل خواهد کرد که هر زمانی که می‌خواهد می‌تواند به علت اینکه وضع این کاری که برای من بوده در این کارگاه بدلیل تغییری که تو دادی بعد به دیگری فروختی یا نکثی درش ایجاد کردی این توافق این پدید آورنده را از بین ببرد و بعداً حکمی را ببرد به محاکم دادگستری خیلی قضایا بابت رسیدگی زمان لازم دارد ولی در مرحله قانون کار بعلت اینکه قدرت مالی کارگر آنقدر نیست که بزمان معطل بشود قانون‌گذار آمده مرحله شکایت کارگر و کارفرما را در دو مدت معین محدود قرار داده در دفعه اول ظرف ۱۵ روز در دفعه دوم هم حداکثر ظرف ۱۵ روز تعیین تکلیف کارگر را روشن کرده که حل اختلاف را ظرف ۱۵ روز رأی نهایی بدهند و ضابط دادگستری هم مجری این حکم بایستی باشد و هیچکس نمی‌تواند اعتراضی به این حکم بکند کارفرما اگر اعتراضی دارد باید اجرای حکم را بکند بعد از طریق دیوان عالی کشور به استناد قانون مدنی تعقیب بکند نه به استناد قانون کار و این مشکل برای آن گروه از مبتکرین طبقه کارگر بعدها پیش خواهد آمد چون قانون برای تمام زمانها است جناب دکتر یگانه برای یک زمان معینی که نیست و ما معتقدیم که کارگران آینده دیگر عباس میرزائی نیست که مهندس نباشد و اسم کارگر در یک عصری بعنوان سطح پائین معروف بود ولی امروز کارگر واقعاً یک مقام محترمی دارد و می‌توانیم بگوئیم مهندسین این مملکت کارگران این مملکت هستند اگر چه کلمه مهندس حذف شد دیگر نمی‌گوئیم و راحت شدیم و این بعد را از بین بردید این است که بنده می‌خواهم استدعا کنم و توجه قانونگذار را به این موضوع جلب کنم که شما بیائید برای محل شکایت این گروه فکر بکنید اینجا که این لایحه را می‌گذارید بنده پیشنهادم این است که کلمه دادگستری و اطلاعات همین را در کمیسیون کار گفته‌ام و در اینجا هم عرض می‌کنم که وزارت دادگستری اطلاعات و فرهنگ و هنر کلمه وزارت کار را هم ضمیمه بکنید برای اینکه هر یک از اینها مخصوص به خودشان وظائفی دارند مانند وزارت اطلاعات که می‌خواهد در آئین‌نامه دقتی بکند برای مؤلفین و مصنفینی که حقوق در آن وزارتخانه دارند ولی در حقوق مربوط به کارگر این را هم وزارت کار خوب می‌تواند تشخیص بدهد.

رئیس ـ آقای عباس میرزائی میدانید در شور دوم چیزی نمی‌شود اضافه کرد انشاء‌الله در آئین‌نامه نظر شما را تأمین خواهند کرد، نظر دیگر در مادۀ ۳۴ خواهش می‌کنم خانمها و آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. کلیات آخر لایحه مطرح است آقای سعید وزیری بفرمائید.

سعید وزیری ـ بنده عرض زیاد و مهمی در این مورد نداشتم بدو عنوان و دو سمت در این مورد عرایضی می‌کنم یکی بعنوان مسئول کمیسیون فرهنگ و هنر که می‌خواهم اعتراف کنم با اینکه خیلی کوشش شده با حضور مسئولان وزارت محترم فرهنگ و هنر و وزارت دادگستری که بصورت بهتری لایحه در آید ولی همین است که هست و بنده می‌خواستم عرض کنم که این لایحه مملکتی است نمی‌خواهم بگویم این یک لایحه ایست که می‌تواند تمام حقوق و تمام ایده آنها را برآورد بلکه می‌توانم عرض کنم به مناسبت اینکه این یک قدم تازه ایست که در این مملکت برداشته شده است و اولین قدمی است که برداشته شده واقعاً در شرایط فعلی و با تجاربی که برای ما چه در کمیسیون فرهنگ و هنر و چه در کمیسیون دادگستری و سایر کمیسیونهای دیگری که مطرح شد چون یک مطلب تازه‌ای در این مملکت عنوان شده بود و تجارب در این حدود بود این است که اگر عیب و نقصی داشته باشد بنده بعنوان مسئول کمیسیون فرهنگ و هنر می‌خواهم عرض کنم و اطمینان قطعی دارم که به مرور در ضمن اینکه با تمام حسن نیت و علاقه‌ای که در این مدت برای مسئولان فرهنگ و هنر دیدم بخصوص مشاوران وزیر محترم و در شخص ایشان که با چه آزادمنشی بهترین نظرات و صحیح‌ترین و کاملترین پیشنهادات را داده بودند تا این لایحه‌ای که ایشان تقدیم مجلس کردند به مرحله قانونی برسد و ایشان با همین سعه صدر عمل خواهند کرد و یقیناً این لایحه در حین عمل تکمیل خواهد شد و بعد هم بعنوان یک نویسنده قدیمی بنده می‌خواهم عرض کنم که چقدر از فقدان و نبودن این قانون متضرر بوده‌ایم این است که بنده بوسیله این لایحه که از طرف وزارت فرهنگ و هنر تقدیم شده است و به مرحله قانون رسیده است اعلام می‌کنم که این یکی از بهترین آثار انقلاب شاه و ملت است و این نشان دهنده این است که در این انقلاب تمام طبقات زحمت کشان این مملکت اعم از اینکه دهقانان و کارگران که زحمتکشان یدی باشند و یا زحمت کشان فکری که روشنفکران باشند مورد توجه و حمایت قرار گرفته‌اند و حقیقتاً حقوقشان به بهترین وجهی حمایت خواهد شد.

رئیس ـ آقای دکتر متین بفرمائید.

دکتر متین ـ اهمیت این لایحه از لحاظ وضع اجتماعی و پیشرفتهای ما به من این رخصت و این اجازه را داده است که چند کلمه‌ای در اطراف این لایحه صحبت کنم برای اینکه بطور تحقیق افراد مدینه فاضله این مملکت اعم از نویسنده، مصنف، محقق، آهنگساز و کلیه آنهائی که در صنایع مستظرفه زحمت می‌کشند و به قول قدیمی‌ها دود چراغ می‌خورند با تصویب این لایحه فوق‌العاده خوشحال و خرسند هستند می‌بینند برای اولین بار در دوران مشروطیت حقوق حقه آنها با گذشتن لایحه‌ای به نحو اتم و اکمل حفظ شده است و برای اینکه بتوانم در تکمیل عرایضم دلیل قانع کننده‌ای هم بعرض برسانم استناد می‌کنم به مواد ۲۴۵ و ۲۴۶و ۲۴۷و ۲۴۸ قانون مجازات عمومی ملاحظه بفرمائید با تمام پیشرفتهائی که در این مملکت در جمیع شئون اقتصادی، صنعتی، فرهنگی و اجتماعی بعمل آمده این چهار ماده قانون با حداقل مجازات نقدی ۲۵ تومان و حداکثر ۱۰۰۰ تومان بوده است که اگر یک دانشمندی یک محققی می‌خواست سالهای متمادی در کنج خانه خودش که شاید دو هزار جلد کتاب او را احاطه میکرده یک تصنیفی بوجود بیاورد و به عالم علم و دانش خدمت کند یک آقای دیگر از یک گوشه مملکت بلند می‌شد جلد و قطع همان اثر را عوض می‌کرد و بنام خودش چاپ می‌کرد هیچ کس نمی‌توانست جلویش را بگیرد و آن محقق هم نمی‌توانست از حقوق خودش دفاع کند و بعرض نمایندگان محترم برسانم که این قانون در کشورهای اروپائی و امریکائی دامنه بسیار وسیع دارد و خود بنده هم در دوران تحصیل در دانشگاه ژنو درباره این مسئله مطالعه کردم و رساله دکترای خود بنده راجع به حق مؤلف است که با توجه به حقوق ایران و به استناد همین چهار ماده نوشتم و در کتابخانه مجلس هست و آقای دکتر یگانه هم که اینجا تشریف دارند میدانند و یک نسخه هم به ایشان دادم و شاید آقای دکتر الموتی خاطرشان باشد که در دورۀ بیستم را داشتیم طرحی تهیه کرده بودیم که بصورت قانون از تصویب مجلس بگذرد ولی متأسفانه عمر مجلس بیستم کفاف نداد.

(دکتر عدل ـ خوشبختانه) .

به هر تقدیر شما ملاحظه بفرمائید که این موضوع فوق‌العاده اهمیت دارد و بنده خیال می‌کنم در دوران انقلاب این لایحه یکی از لوایح انقلابی است و حائز اهمیت بسیار است و باید به جناب آقای پهلبد وزیر محترم فرهنگ و هنر که مبتکر در تهیه و تدوین این طرح قانونی هستند و همچنین با پشتکار معاون پارلمانی ایشان که بنده در اکثر جلسات شاهد آن بوده‌ام و همچنین معاونین پارلمانی کمیسیونهای سه گانه دیگر که مستقیماً در وضع این لایحه قانونی زحمت می‌کشیدند می‌دیدم تبریک می‌گویم این لایحه مدتها قبل تهیه و تقدیم شده بود که شور دوم و تصویب نهائی آن به امروز و فردا موکول می‌شد و امروز برای افراد مدینه فاضله مملکت روز پر ارجی است بالاخص توجه بفرمائید که در آن قسمت که مربوط است به تعیین مجازات و ضمانت اجرائی از لحاظ مناسب بودن مجازات است بنده این را هم به جناب شیخ‌الاسلامی که از قضات و وکلای دادگستری هستند و جناب احمدی معاون پارلمانی که حوصله به خرج دادند که حتی‌الامکان مجازاتی که از لحاظ ضمانت اجرائی وسانگسیون در نظر گرفته و متناسب باشد که اگر خدای نکرده شخص بی‌خبری یا بی‌اطلاعی یا مغرضی بخواهد از زحمت و دسترنج و زحمات فکری یک دانشمندی در زمینه‌های مختلف استفاده کند به خاطر ضمانت اجرائی که وجود دارد موفق نشود اگر خاطر نمایندگان محترم باشد موضوع انواع تصنیف‌ها و آوازها و همین مسئله گلهای رنگارنگ و گلهای جاویدان که در واقع موسیقی ما را غنی کرده و به آن رونقی داده تصنیف ساز آهنگ ساز شعرا و آنهائی که این برنامه‌های قشنگ را تنظیم می‌گردند همیشه در معرض این خطر بودند که زحمت آنها دستخوش منافع یک شخصی که در لاله زار دستگاهی درست کرده بود و از این آهنگ میلیونها صفحه بیرون می‌داد و طرف فراوان می‌بست بشود این اشخاص که از لحاظ روانی و به اصطلاح اجتماعی مملکت ما فوق‌العاده اهمیت داشتند ملاحظه بفرمائید آقای عباس میرزائی در کارگاههای صنعتی مطالعه شده و از لحاظ روانی ثابت شده است که اگر در آنجا آهنگهای موسیقی باشد کارگر با علاقه فراوان بکار می‌پردازد و موسیقی مسائل ادبی و غیرذلک جزء احتیاجات اولیه و لایتجزای زندگی ما است حقاً این بود که یک لایحه جامع و کامل مثل این قانون از ساحت مقدس مجلس شورای ملی بگذرد و حقوق آنها را حفظ کند همانطور که آقای سعید وزیری فرمودند برای اولین بار در مشروطیت ایران این قانون تصویب شد البته در عمل ممکن است به اشکالاتی بر بخوریم و احتیاج داشته باشیم که وزارت محترم فرهنگ و هنر قانون جدیدی یا مواد اصلاحی بدهد ولی بنده فکر می‌کنم که با تهیه آئین‌نامه که بوسیله وزارتخانه‌های متخصص و مطلع بررسی خواهد شد اگر اشکالاتی در جهت تکامل و تکمیل این قانون وجود داشته باشد در آتیه نزدیک و موقع تصویب آئین‌نامه مرتفع و کامل خواهد گردد.

رئیس ـ نظر دیگری در کلیات آخر لایحه نیست؟ (اظهاری نشد) به لایحه رأی می‌گیریم خواهش می‌کنم خانمها و آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. لایحه برای تصویب به مجلس سنا فرستاده می‌شود. جناب آقای پهلبد بفرمائید.

مهرداد پهلبد (وزیر فرهنگ و هنر) ـ بنده قبلاً از اظهار لطفی که عده‌ای از نمایندگان نسبت به تهیه و تقدیم این لایحه نمودند صمیمانه تشکر می‌کنم همانطور که استحضار دارید ما در دورانی زندگی می‌کنیم که عدالت اجتماعی در کشور ما حکمفرما است (صحیح است) این لایحه از این جهت مورد توجه خاص شاهنشاه آریامهر است که گروهی از هموطنان ما پس از سالهای دراز به حق خودشان می‌رسند بنده از عموم نمایندگان که امروز با حسن نیت و بطور خیلی مثبت ایراد گرفتند و تصویب فرمودند این لایحه را بخصوص از تمام نمایندگان محترمی که در کمیسیونها صمیمانه همکاری فرمودند و همچنین از جناب آقای رئیس مجلس شورای ملی قبلاً تشکر می‌کنم (احسنت).

- تقدیم سه فقره لایحه استفاده از اعتبار هزینه‌های پیش‌بینی نشده و یک فقره صورت دیون بوسیله آقای قوام صدری معاون وزارت دارائی

۷- تقدیم سه فقره لایحه استفاده از اعتبار هزینه‌های پیش‌بینی نشده و یک فقره صورت دیون بوسیله آقای قوام صدری معاون وزارت دارائی

رئیس- آقای قوام صدری بفرمائید.

قوام صدری ـ بطوریکه خاطر نمایندگان محترم مستحضر است بموجب تبصره چهار قانون بودجه سال ۴۸ استفاده از اعتبار هزینه‌های پیش بینی نشده بایستی با اجازه کمیسیون بودجه انجام گیرد سه مورد است که برای کمک به امور بهداشتی و درمانی استفاده از این اعتبار ضرورت پیدا کرده است که ۲۰ میلیون ریال برای کمک به دانشکدۀ پزشکی برای تعمیرات اساسی بیمارستان پهلوی و یک میلیون ریال برای خرید وسایل پیوند کلیه باید در اختیار دانشکده پزشکی قرار گیرد و نیز ۱۲ میلیون ریال برای مؤسسه رازی برای خرید و ساختمان دستگاههای تهیه واکسن سرخک که یکی از اقدامات اساسی و پیشرفته مؤسسه رازی است و ضرورت پیدا کرد از این اعتبارات پیش بینی نشده استفاده شود و این لایحه تقدیم می‌شود و استدعا می‌شود مقام ریاست به کمیسیون بودجه ارجاع بفرمایند مطلب دیگر راجع به دیون بلامحل دیوان محاسبات است برای سال ۴۸ که باید در کمیسیون محترم بودجه مورد بررسی قرار داده شود که تقدیم و استدعای تصویب آن را دارم.

رئیس ـ به کمیسیون بودجه ارجاع می‌شود.

- طرح گزارش شور اول کمیسیون امور خارجه راجع به قرارداد بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری فدرال آلمان به‌منظور اجتناب از اخذ مالیات مضاعف از درآمد و ثروت

۸ - طرح گزارش شور اول کمیسیون امور خارجه راجع به قرارداد بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری فدرال آلمان به‌منظور اجتناب از اخذ مالیات مضاعف از درآمد و ثروت.

رئیس ـ گزارش کمیسیون راجع بقرارداد بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری فدرال آلمان بمنظور اجتناب از اخذ مالیات مضاعف از درآمد و ثروت مطرح است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

گزارش شور اول از کمیسیون امور خارجه به مجلس شورای ملی

کمیسیون امور خارجه در جلسۀ روز یکشنبه ۲۴ فروردین ماه ۱۳۴۸ با حضور نمایندگان دولت لایحۀ شمارۀ ۴۲۱۹۸-۲۷ /۱۱ /۱۳۴۷ دولت راجع به قرارداد بین ایران و جمهوری فدرال آلمان. به منظور اجتناب از اخذ مالیات مضاعف از درآمد و ثروت را که به شمارۀ ۷۷۳ چاپ شده است مورد رسیدگی قرار داد و با اصلاحاتی که در ترجمه آن بعمل آورد تصویب کرد. اینک گزارش آنرا به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

لایحه قانون قرارداد بین ایران و جمهوری فدرال آلمان به منظور اجتناب از اخذ مالیات مضاعف از در آمد و ثروت.

مادۀ واحده ـ قرارداد بین ایران و جمهوری فدرال آلمان به منظور اجتناب از اخذ مالیات مضاعف از درآمد و ثروت مشتمل بر یک مقدمه و ۳۱ ماده می‌باشد و در تاریخ ۲۹ آذر ماه ۱۳۴۷ برابر ۲۰ دسامبر ۱۹۶۸ در بن به امضای نمایندگان مختار طرفین رسیده است تصویب و اجازه مبادله اسناد تصویب آن داده می‌شود.

مخبر کمیسیون امور خارجه ـ ایرج مهرزاد.

گزارش شور اول از کمیسیون دارائی به مجلس شورای ملی

کمیسیون دارائی در جلسۀ روز دوشنبه ۱۵ اردیبهشت ماه ۱۳۴۸ با حضور نمایندگان دولت لایحه راجع بقرارداد بین ایران و جمهوری فدرال آلمان به منظور اجتناب از اخذ مالیات مضاعف از درآمد و ثروت را مورد رسیدگی قرار داد و گزارش کمیسیون امور خارجه را تأیید و تصویب کرد. اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مخبر کمیسیون دارائی ـ خسروی کردستانی.

رئیس ـ کلیات لایحه مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به ورود در شور ماده واحده رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده واحده مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادی نرسیده لایحه برای شور دوم به کمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.

- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون اصلاحات ارضی و تعاون روستائی راجع به بیمه‌های اجتماعی روستائیان و ابلاغ به دولت

۹- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون اصلاحات ارضی و تعاون روستائی راجع به بیمه‌های اجتماعی روستائیان و ابلاغ به دولت

رئیس ـ گزارش شور دوم کمیسیون راجع به بیمه‌های اجتماعی روستائیان مطرح است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

گزارش شور دوم از کمیسیون اصلاحات ارضی به مجلس شورای ملی

کمیسیون اصلاحات ارضی در جلسۀ روز چهارشنبه ۱۰ /۲ /۴۸ با حضور آقایان دکتر ولیان وزیر اصلاحات ارضی و تعاون روستائی لایحه شمارۀ ۳۶۰-۴—۲۴ /۱۱ /۴۷ دولت ارسالی از مجلس سنا راجع به بیمه‌های اجتماعی روستائیان را که گزارش شور اول آن بشمارۀ ۸۰۲ چاپ گردیده برای شور دوم با حضور عده‌ای از پیشنهاد دهندگان مورد رسیدگی قرار داد و مصوبه شور اول را عیناً تصویب کرد. اینک گزارش آن بشرح زیر تقدیم مجلس شورای ملی می‌گردد.

قانون بیمه‌های اجتماعی روستائیان

مادۀ ۱ـ به وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستائی اجازه داده می‌شود بمنظور تأمین و اجرای بیمه‌های اجتماعی در مورد روستائیانی که با اجرای قوانین و مقررات اصلاحات ارضی صاحب نسق‌های زراعتی خود شده یا بشوند سازمان بیمه‌های اجتماعی روستائیان را که در این قانون سازمان نامیده می‌شود تأسیس کند. سازمان دارای شخصیت حقوقی و استقلال کامل مالی و اداری است و براساس مقررات این قانون طبق اصول بازرگانی اداره خواهد شد.

مادۀ ۲ـ سازمان موظف است طبق مقررات این قانون روستائیان مشمول مادۀ ۱ و خانواده تحت تکفل و یا ولایت آنان را در مقابل حوادث ناشی از کار، بیماریها، از کار افتادگی و فوت و سایر موارد بیمه‌های اجتماعی بیمه کند.

مادۀ ۳ـ اجرای هر یک از بیمه‌های مندرج در مادۀ ۲ این قانون و تعیین افرادی که از خانواده بیمه شده مشمول مقررات قانونی می‌شوند بتدریج در مناطق مختلف مملکت و به تناسب توسعه امکانات و مقدورات دولت به پیشنهاد وزیر اصلاحات ارضی و تعاون روستائی و تصویب هیأت دولت اجرا خواهد شد.

مادۀ ۴ـ شرکتهای تعاونی روستائی و شرکتهای سهامی زراعی طبق تشخیص و اعلام سازمان مکلفند روستائیان حوزۀ عملیات خود و یا تابع خود را نزد سازمان بیمه کنند و مسئول پرداخت حق بیمه مربوط به سازمان و مکلف به همکاری با آن هستند.

مادۀ ۵ ـ ارکان سازمان عبارتند از:

۱ـ شورایعالی.

۲ـ هیأت عامل.

۳ـ هیأت نظارت.

مادۀ ۶ ـ اعضای شورایعالی عبارتند از:

۱ـ وزیر اصلاحات ارضی و تعاون روستائی که ریاست شورای عالی را بعهده خواهد داشت.

۲ـ وزیر آبادانی و مسکن.

۳ـ وزیر بهداری.

۴ـ وزیر دارائی.

۵ـ وزیر کار و امور اجتماعی.

۶ـ وزیر دادگستری.

۷ـ مدیرعامل سازمان شاهنشاهی خدمات اجتماعی.

۸ـ مدیرعامل سازمان برنامه.

۹ـ مدیرعامل جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران.

• تبصره ـ جلسات شورای عالی با حضور لااقل دو سوم اعضاء مشروحه فوق و یا نمایندگان تام‌الاختیار آنان رسمیت می‌یابد و تصمیمات به اکثریت آراء اعضاء حاضر و قابل اجرا می‌باشد.

مادۀ ۷ـ وظایف و اختیارات شورای عالی بشرح زیر است:

۱ـ تصویب آئین‌نامه داخلی شورا.

۲ـ تصویب آئین‌نامه‌های استخدامی و اجرائی این قانون به استثنای آئین‌نامه‌هائی که تصویب آن به مراجع دیگر محول شده است.

۳ـ رسیدگی به بودجه و گزارش سود و زیان و ترازنامه سازمان و تصویب آنها.

۴ـ تعیین حقوق و مزایای هیأت عامل و هیأت نظارت.

۵ـ تصویب هر گونه برداشت از ذخائر سازمان و دریافت یا اعطای وام و اعتبار.

۶ـ تصویب پیشنهاد خرید و فروش و انجام هر گونه معاملات نسبت به اموال منقول و غیر منقول سازمان.

۷ـ اتخاذ تصمیم نسبت به مواردی که مراجع مندرج در مادۀ ۴ این قانون بعلت قوه قاهره (فورس ماژور) قادر بپرداخت حق بیمه معوقه نبوده و یا پرداخت یکجای آن خارج از حدود توانائی آنها باشد.

۸ ـ اتخاذ تصمیم نسبت به مطالبات مشکوک الوصول و یا لاوصول.

۹ـ اظهار نظر یا اتخاذ تصمیم نسبت بهر موضوعی که از طرف رئیس شورا یا مدیر عامل در شورایعالی مطرح می‌شود.

مادۀ ۸ ـ هیأت عامل تشکیل می‌شود از مدیرعامل و دو نفر عضو که برای مدت سه سال منصوب می‌شوند و انتصاب مجدد و عزل آنان بلامانع است. ریاست هیأت عامل نیز با مدیر عامل است.

مدیرعامل به پیشنهاد وزیر اصلاحات ارضی و تعاون روستائی و تصویب هیأت وزیران به موجب فرمان همایونی منصوب می‌شود.

دو نفر اعضای هیأت عامل از طرف وزیر اصلاحات ارضی و تعاون روستائی منصوب می‌گردند.

در صورت عزل و یا فوت هر یک از اعضای هیأت عامل جانشین او برای بقیه مدت عضویت انتخاب می‌شود.

مادۀ ۹ـ وظایف هیأت عامل بشرح زیر است:

۱ـ تهیه طرح آئین‌نامه‌هائی که تصویب آنها بموجب این قانون در صلاحیت شورای عالی است و پیشنهاد آن به شورا.

۲ـ تصویب آئین نامه‌های اداری داخلی بنابر پیشنهاد مدیرعامل.

۳ـ تنظیم بودجه، گزارش سود و زیان و ترازنامه و تسلیم آن به هیأت نظارت و شورای عالی.

۴ـ اتخاذ تصمیم در مورد تأسیس شعب یا نمایندگیها در حدود بودجه مصوب و انحلال شعب یا نمایندگی.

۵ ـ اتخاذ تصمیم در مورد بکار انداختن وجوه ذخائر سازمان و بهره‌برداری از آنها.

۶ ـ اتخاذ تصمیم در مورد ایجاد ساختمانهای جدید و تعمیر و یا تغییر ساختمانهای موجود در حدود بودجه مصوب.

۷ـ اظهار نظر یا اتخاذ تصمیم در موارد دیگری که از طرف مدیرعامل در هیئت مطرح می‌شود.

۸ـ اتخاذ تصمیم در مورد مسائل دیگری که بموجب مفاد این قانون و یا مصوبات شورایعالی در صلاحیت هیأت عامل است.

۹ـ اتخاذ تصمیم نسبت به کلیه معاملاتی که مبلغ آن از پانصدهزار ریال تجاوز نکند بدون مراجعه به شورایعالی.

مادۀ ۱۰ـ مدیرعامل مسئول اجرای مقررات این قانون و مصوبات شورای عالی بوده و دارای کلیه اختیارات لازم برای اداره امور و حفظ حقوق و منافع سازمان می‌باشد. مدیر عامل نمایندگی سازمان را در کلیه مراجع قضائی و غیر قضائی در مقابل اشخاص حقیقی یا حقوقی با حق توکیل دارد و می‌تواند به مسئولیت خود حق امضاء و قسمتی از اختیارات خود را به قائم مقام و معاونین خود و سایر کارمندان تفویض کند.

مادۀ ۱۱ـ هیئت نظارت مرکب از سه نفر عضو خواهد بود که به پیشنهاد وزیر اصلاحات ارضی و تعاون روستائی و تصویب شورایعالی برای مدت یک سال انتخاب می‌شوند و تجدید انتخاب آنان بلامانع است.

• تبصره ـ در صورت فوت یا استعفاء هر یک از اعضاء هیأت نظارت جانشین او برای بقیه مدت به ترتیب مقرر در این ماده انتخاب خواهد شد.

مادۀ ۱۲ـ وظائف هیأت نظارت به قرار زیر است:

۱ـ نظارت در اجرای این قانون و تطبیق عملیات سازمان با مقررات مربوط.

۲ـ اظهارنظر در مورد گزارش سود و زیان و ترازنامه و بودجه تنظیمی از طرف مدیرعامل لااقل ۱۵ روز قبل از طرح آنها در شورایعالی.

۳ـ انجام وظائف دیگر که بموجب آئین نامه‌ها و مصوبات شورایعالی و یا دستور وزیر اصلاحات ارضی و تعاون روستائی به هیأت نظارت محول می‌شود.

• تبصرۀ ۱ـ هیأت نظارت می‌تواند جهت انجام وظائف خود اطلاعات مورد لزوم را از سازمان بخواهد و مدیر عامل و مسؤلین دستگاههای تابع او موظفند هر گونه مدارک یا اطلاعات و توضیحاتی را که مورد نیاز باشد در اختیار هیأت نظارت بگذارند.

• تبصرۀ ۲ـ درصورتیکه هیئت نظارت در اداره امور سازمان عملی را خلاف مقررات قانونی تشخیص دهد و یا به طرز عمل مدیر عامل و یا اداره سازمان بطور کلی معترض باشد موضوع را به نحو جامع و مستدل به رئیس شورایعالی گزارش می‌دهد و عندالاقتضاء در جلسات شورایعالی برای ادای تضویحات شرکت می‌کند.

• تبصرۀ ۳ـ آئین نامه داخلی هیأت نظارت از طرف هیأت مزبور تهیه و به تصویب شورایعالی خواهد رسید.

مادۀ ۱۳ـ سازمان برای انجام وظائف خود دارای تشکیلات مرکزی و شعب و نمایندگی خواهد بود که باید بتصویب وزیر اصلاحات ارضی و تعاون روستائی برسد.

مادۀ ۱۴ـ سازمان می‌تواند کارمندان دولت و مؤسسات بازرگانی وابسته به دولت و بانکها را با موافقت دستگاه‌های مربوط و رعایت مقررات به سازمان منتقل و حقوق آنان را بپردازد و در هر حال مدت خدمت کارمندان مزبور در سازمان بشرط آنکه کسور بازنشستگی را برابر مقررات مربوط به خود بپردازند جزء خدمت رسمی آنان منظور می‌گردد.

مادۀ ۱۵ـ منابع درآمد سازمان عبارتند از:

۱ـ حق بیمه‌های دریافتی.

۲ـ درآمدهای حاصل از وجوه و اموال متعلق به سازمان و درآمدهای حاصل از بیمارستانها و آسایشگاهها و درمانگاههای سازمان که ممکن است از اشخاص بیمه نشده عاید گردد.

۳ـ کمکها و هدایای اعطاء شده به سازمان.

۴ـ اعتبارات پیش بینی شده در برنامه‌های عمرانی برای رفاه و بیمه اجتماعی روستائیان به استثنای اعتباراتی که برای انجام وظائف قانونی وزارتخانه‌های بهداری و آبادانی و مسکن منظور شده است.

۵ـ وجوه حاصل از محل زیان دیر کرد براساس مقررات آئین‌نامه‌ای که به تصویب شورایعالی خواهد رسید.

• تبصرۀ ۱ـ دولت مکلف است برای انجام وظائف مقرر در این قانون هر سال اعتبار لازم را پیش بینی و در اختیار سازمان بگذرد.

• تبصرۀ ۲ـ در روستاها و یا واحدهای روستائی که مقررات این قانون به مورد اجراء گذاشته می‌شود از کلیه محصول کشاورزی و هر گونه عواید دیگری که در روستاها و واحدهای روستائی مذکور تحصیل گردد یک درصد وصول و برای اجرای این قانون در اختیار سازمان گذاشته می‌شود.

مادۀ ۱۶ـ مقررات مربوط به میزان ((حق بیمه و چگونگی پرداخت و وصول آن و حدود مسؤلیت و تعهدات طرفین بیمه گر (سازمان) و بیمه گذار (طرف تعهد سازمان) طبق آئین‌نامه مربوط که بوسیله وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستائی تهیه و به تصویب کمیسیون‌های اصلاحات ارضی و دارائی مجلسین می‌رسد تعیین خواهد شد.

مادۀ ۱۷ـ مطالبات سازمان از بابت حق بیمه و خسارت تأخیر و جرائم مقرر در این قانون جزو دیون ممتازه است و قبل از سایر دیون باید به سازمان تأدیه شود.

• تبصره ـ مقررات این ماده شامل مزدی که به کارگران کشاورزی باید پرداخت شود نمی‌گردد.

مادۀ ۱۸ـ مطالبات مربوط بحق بیمه و خسارت تأخیر ناشی از اجرای این قانون در حکم مطالبات مستند به اسناد لازم‌الاجراء بوده و به ترتیب مقرر در آئین‌نامه‌ای که از طرف سازمان تهیه و پس از تأیید وزیر اصلاحات ارضی و تعاون روستائی به تصویب شورایعالی خواهد رسید قابل وصل می‌باشد.

مادۀ ۱۹ـ سازمان می‌تواند به موجب آئین‌نامه‌ای که بنا به پیشنهاد مدیر عامل به تصویب شورای عالی خواهد رسید در مؤسسات درمانی خود با دریافت هزینه معالجه بیماران دیگری را غیر از بیمه‌شدگان بپذیرد.

مادۀ ۲۰ـ سازمان می‌تواند بمنظور اجرای تعهدات ناشی از بیمه‌های مندرج در مادۀ (۲) این قانون تا هنگامی که نتواند رأساً اقدام کند قراردادهای لازم را با مؤسسات صلاحیت دار و مؤسسات بیمه و یا درمانی و بهداشتی متعقد نماید.

• تبصره ـ در مناطقی که جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران و سازمان شاهنشاهی خدمات اجتماعی دارای تشکیلات درمانی می‌باشند زارعین بیمه شده این مناطق نیز می‌توانند کماکان برابر مقررات مربوط به آنها از خدمات درمانی رایگان این سازمان استفاده کنند.

مادۀ ۲۱ـ سازمان از پرداخت هر گونه مالیات و عوارض و حق تمبر و پرداخت هزینه‌های دادرسی و نیم عشر اجرائی معاف است همچنین بیمه‌شدگان و بازماندگان بیمه شدگانی که به موجب این قانون و آئین‌نامه مربوط مستمری با کمک دریافت می‌کنند نسبت به وجوه دریافتی از پرداخت هر گونه مالیات و عوارض معاف هستند.

• تبصره ـ کارمندان سازمان از لحاظ پرداخت مالیات و عوارض بر حقوق و مزایا مانند کارمندان دولت خواهند بود.

مادۀ ۲۲ـ این قانون به مدت پنج سال بصورت آزمایشی به مورد اجرا گذارده خواهد شد و در این مدت به‌منظور یافتن مناسب‌ترین مقررات و شیوه‌های اجرائی آن وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستائی موظف است همه ساله وسیله مرکز تحقیقات روستائی خود (موضوع مادۀ ۱۵ قانون تشکیل شرکتهای سهامی زراعی) ارزیابی دقیقی از چگونگی و پیشرفت فعالیت‌های سازمان بیمه‌های اجتماعی روستائیان، وسائل و تشکیلات آن بعمل آورد و هر گاه در این مدت دولت در این قانون و مصوبات کمیسیونها اصلاحاتی را ضرور بداند مراتب را جهت بررسی و تصویب به کمیسیونهای اصلاحات ارضی و تعاون روستائی مجلسین تقدیم نماید و این اصلاحات پس از تصویب قابل اجرا خواهد بود.

دولت مکلف است در پایان مدت پنج سال لایحه نهائی این قانون را جهت تصویب مجلسین تقدیم نماید و مادام که لایحه نهائی به تصویب نرسیده است مقررات این قانون و اصلاحات کمیسیونهای مجلسین قابل اجراء است.

مخبر کمیسیون اصلاحات ارضی ـ مهندس اسدی سمیع.

گزارش شور دوم از کمیسیون دادگستری به مجلس شورای ملی

کمیسیون دادگستری در جلسۀ روز یکشنبه ۱۴ /۲ /۴۷ با حضور آقایان وزیر اصلاحات ارضی و تعاون روستائی و معاون پارلمانی وزارت دادگستری لایحۀ دولت ارسالی از مجلس سنا راجع به بیمه‌های اجتماعی روستائیان را برای شور دوم رسیدگی و مصوبه شور اول را تصویب کرد.

اینک گزارش آن تقدیم مجلس شورای ملی می‌گردد.

مخبر کمیسیون دادگستری ـ دکتر وفا.

گزارش شور دوم از کمیسیون دارائی به مجلس شورای ملی

کمیسیون دارائی در جلسۀ روز دوشنبه ۱۵ /۲ /۴۸ با حضور آقایان وزیر اصلاحات ارضی و تعاون روستائی و معاون پارلمانی وزارت دارائی لایحۀ ارسالی از مجلس سنا راجع به بیمه‌های اجتماعی روستائیان را برای شور دوم رسیدگی و مصوبه شور اول را تصویب کرد.

اینک گزارش آن تقدیم مجلس شورای ملی می‌گردد.

مخبر کمیسیون دارائی ـ خسروی کردستانی.

گزارش شور دوم از کمیسیون بهداری به مجلس شورای ملی

کمیسیون بهداری در جلسۀ روز سه شنبه ۱۶ /۲ /۴۷ با حضور آقای ممتاز معاون وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستائی لایحۀ ارسالی از مجلس سنا راجع به بیمه‌های اجتماعی روستائیان را که در شور دوم به این کمیسیون ارجاع گردیده بود مورد رسیدگی قرار داد و مصوبه شور اول کمیسیون اصلاحات ارضی را تأیید و تصویب کرد.

اینک گزارش آن تقدیم مجلس شورای ملی می‌گردد.

مخبر کمیسیون بهداری ـ دکتر رهنوردی.

رئیس ـ مادۀ اول مطرح است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مادۀ ۱ـ به وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستائی اجازه داده می‌شود به‌منظور تأمین و اجرای بیمه‌های اجتماعی در مورد روستائیانی که با اجرای قوانین و مقررات اصلاحات ارضی صاحب نسق‌های زراعتی خود شده یا بشوند سازمان بیمه‌های اجتماعی روستائیان را که در این قانون سازمان نامیده می‌شود تأسیس کند. سازمان دارای شخصیت حقوقی و استقلال کامل مالی و اداری است و براساس مقررات این قانون طبق اصول بازرگانی اداره خواهد شد.

رئیس ـ در مادۀ اول نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به مادۀ اول رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ دوم قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مادۀ ۲ـ سازمان موظف است طبق مقررات این قانون روستائیان مشمول مادۀ ۱ و خانواده تحت تکفل و یا ولایت آنان را در مقابل حوادث ناشی از کار، بیماریها، از کار افتادگی و فوت و سایر موارد بیمه‌های اجتماعی بیمه کند.

رئیس ـ در ماده دوم نظری نیست؟ (اظهاری نشد). به مادۀ دوم رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده سوم قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

مادۀ ۳ـ اجرای هر یک از بیمه‌های مندرج در مادۀ ۲ این قانون و تعیین افرادی که از خانواده بیمه شده مشمول مقررات قانونی می‌شوند بتدریج در مناطق مختلف مملکت و به تناسب توسعه امکانات و مقدورات دولت به پیشنهاد وزیر اصلاحات ارضی و تعاون روستائی و تصویب هیأت دولت اجرا خواهد شد.

رئیس ـ در مادۀ سوم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به ماده سوم رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده چهارم قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مادۀ ۴ـ شرکتهای تعاونی روستائی و شرکتهای سهامی زارعی طبق تشخیص و اعلام سازمان مکلفند روستائیان حوزۀ عملیات خود و یا تابع خود را نزد سازمان بیمه کنند و مسئول پرداخت حق بیمه مربوط به سازمان و مکلف به همکاری با آن هستند.

رئیس ـ در ماده چهارم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به ماده چهارم رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده پنجم قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مادۀ ۵ ـ ارکان سازمان عبارتند از:

۱ـ شورایعالی.

۲ـ هیأت عامل.

۳ـ هیأت نظارت.

رئیس ـ در مادۀ پنجم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به مادۀ پنجم رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ششم قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مادۀ ۶ ـ اعضای شورایعالی عبارتند از:

۱ـ وزیر اصلاحات ارضی و تعاون روستائی که ریاست شورای عالی را بعهده خواهد داشت.

۲ـ وزیر آبادانی و مسکن.

۳ـ وزیر بهداری.

۴ـ وزیر دارائی.

۵ـ وزیر کار و امور اجتماعی.

۶ـ وزیر دادگستری.

۷ـ مدیر عامل سازمان شاهنشاهی خدمات اجتماعی.

۸ـ مدیر عامل سازمان برنامه.

۹ـ مدیر عامل جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران.

• تبصره ـ جلسات شورای عالی با حضور لااقل دو سوم اعضاء مشروحه فوق و یا نمایندگان تام‌الاختیار آنان رسمیت می‌یابد و تصمیمات به اکثریت آراء اعضاء حاضر قابل اجرا می‌باشد.

رئیس ـ در مادۀ ششم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به مادۀ ششم رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده هفتم قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مادۀ ۷ـ وظایف و اختیارات شورای عالی بشرح زیر است:

۱ـ تصویب آئین‌نامه داخلی شورا.

۲ـ تصویب آئین‌نامه‌های استخدامی و اجرائی این قانون به استثنای آئین‌نامه‌هائی که تصویب آن به مراجع دیگر محول شده است.

۳ـ رسیدگی به بودجه و گزارش سود و زیان و تراز نامه سازمان و تصویب آنها.

۴ـ تعیین حقوق و مزایای هیأت عامل و هیأت نظارت.

۵ـ تصویب هر گونه برداشت از دخائر سازمان و دریافت یا اعطای وام و اعتبار.

۶ـ تصویب پیشنهاد خرید و فروش و انجام هر گونه معاملات نسبت به اموال منقول و غیر منقول سازمان.

۷ـ اتخاذ تصمیم نسبت به مواردی که مراجع مندرج در مادۀ ۴ این قانون به علت قوه قاهره (فورس ماژور) قادر بپرداخت حق بیمه معوقه نبوده و یا پرداخت یکجای آن خارج از حدود توانائی آنها باشد.

۸ـ اتخاذ تصمیم نسبت به مطالعات مشکوک الوصول یا لاوصول.

۹ـ اظهارنظر یا اتخاذ تصمیم نسبت به هر موضوئی که از طرف رئیس شورا یا مدیرعامل در شورای عالی مطرح می‌شود.

رئیس ـ آقای روحانی بفرمائید.

روحانی ـ در قسمت ۶ مادۀ ۷ تصویب پیشنهاد خرید و فروش و انجام هر گونه معامله را در صلاحیت شورابعالی ذکر کرده و در قسمت ۸ مادۀ ۹ که صلاحیت هیئت عامل است گفته شده است تا ۵۰۰ هزار ریال معامله بدون مراجعه به شورایعالی البته آنجا نوشتند تصویب و اینجا نوشته اتخاذ تصمیم و ما هم با کلمات و عبارات کاری نداریم ولی بنظر من رسیده است که این مغایر است و حتی هر نوع معامله را با شورایعالی می‌گذاریم بعد یک هیئتی که در یک سطح پائین تری هستند بگوئیم تا ۵۰۰ هزار ریال بدون مراجعه به شورا اگر یک روزی بین اینها اختلافی بشود که بگویند مثلا هر نوع معامله در صلاحیت من است این کار را مشکل می‌کند چون بنده در کمیسیون هم که بودم و توضیح می‌دادم دیدم پیشنهاداتی نظیر این زیاد است و این قسمت از توضیحات را گوش ندادند که ببینند مغایر است یا نه یعنی هیئت عامل تصویب می‌کند که ۵۰ هزار تومان بخرند یا بفروشند و به شورایعالی مراجعه نمی‌کند شورایعالی تصویب نمی‌کند و می‌گوید هر نوع معامله‌ای در صلاحیت من بوده اگر فکر می‌کنید این اشکالی پیدا نخواهد شد توضیحی بدهید که این روشن شود اگر هر آینه آنچنانکه بنظر من رسیده از نظر مقررات مالی ممکن است معارض باشد با توجه به اینکه بنده پیشنهاد داده بودم حالا قابل اصلاح است و اصلاحش می‌کنم.

رئیس ـ آقای دکتر ولیان بفرمائید.

دکتر ولیان (وزیر اصلاحات ارضی) ـ همانطور که اشاره فرمودید در مادۀ۷ تصریح شده که تصمیم پیشنهاد خرید و فروش و انجام هرگونه معامله نسبت به اموال در اختیار شوراست و مادۀ ۹ یک مقدار از این اختیارات شورا را قانونگذار داده به شورای عامل و بنده معتقد هستم که مادۀ ۹ بطور کلی وارد بر مادۀ ۷ است و از نظر تنظیم قوانین به هیچ عنوان آن گرفتاری که جنابعالی به آن اشاره کردید پیش نمی‌آید و شورایعالی هم به هیچ عنوان حق اعتراض ندارد چون یک هیئت عاملی به استناد صریح مادۀ ۹ از یک اختیاراتی استفاده می‌کند و بنده فکر می‌کنم عرایضی که عرض کردم و در صورتجلسه قید می‌شود نظر جنابعالی را تأمین می‌کند.

رئیس ـ نظر دیگری نسبت به مادۀ ۷ نیست؟ (اظهاری نشد) به مادۀ ۷ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۸ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مادۀ ۸ ـ هیأت عامل تشکیل می‌شود از مدیرعامل و دو نفر عضو که برای مدت سه سال منسوب می‌شوند و انتصاب مجدد و عزل آنان بلامانع است. ریاست هیأت عامل نیز با مدیرعامل است.

مدیرعامل به پیشنهاد وزیر اصلاحات ارضی و تعاون روستائی و تصویب هیأت وزیران بموجب فرمان همایونی منصوب می‌شود.

دو نفر اعضای هیأت عامل از طرف وزیر اصلاحات ارضی و تعاون روستائی منصوب می‌گردند.

در صورت عزل یا فوت هر یک از اعضای هیأت عامل جانشین او برای بقیه مدت عضویت انتخاب می‌شود.

رئیس ـ در مادۀ ۸ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به مادۀ ۸ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۹قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مادۀ ۹ـ وظایف هیأت عامل بشرح زیر است:

۱ـ تهیه طرح آئین‌نامه‌هائی که تصویب آنها بموجب این قانون در صلاحیت شورای عالی است و پیشنهاد آن بشورا.

۲ـ تصویب آئین‌نامه‌های اداری داخلی بنا بر پیشنهاد مدیرعامل.

۳ـ تنظیم بودجه، گزارش سود و زیان و ترازنامه و تسلیم آن به هیأت نظارت و شورای عالی.

۴ـ اتخاذ تصمیم در مورد تأسیس شعب یا نمایندگیها در حدود بودجه مصوب و انحلال شعب یا نمایندگی.

۵ـ اتخاذ تصمیم در مورد بکار انداختن وجوه و ذخائر سازمان و بهره برداری از آنها.

۶ـ اتخاذ تصمیم در مورد ایجاد ساختمانهای جدید و تعمیر و یا تغییر ساختمانهای موجود در حدود بودجه مصوب.

۷ـ اظهارنظر یا اتخاذ تصمیم در موارد دیگری که از طرف مدیرعامل در هیئت مطرح می‌شود.

۸ـ اتخاذ تصمیم در مورد مسائل دیگری که بموجب مفاد این قانون و یا مصوبات شورایعالی در صلاحیت هیأت عامل است.

۹ـ اتخاذ تصمیم نسبت به کلیه معاملاتی که مبلغ آن از پانصد هزار ریال تجاوز نکند بدون مراجعه به شورایعالی.

رئیس ـ نسبت به مادۀ ۹ نظری نیست؟(اظهاری نشد) به مادۀ ۹ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۱۰ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مادۀ ۱۰ـ مدیرعامل مسئول اجرای مقررات این قانون و مصوبات شورای عالی بوده و دارای کلیه اختیارات لازم برای اداره امور و حفظ حقوق و منافع سازمان می‌باشد. مدیرعامل نمایندگی سازمان را در کلیه مراجع قضائی و غیر قضائی در مقابل اشخاص حقیقی یا حقوقی با حق توکیل دارد و می‌تواند به مسئولیت خود حق امضاء و قسمتی از اختیارات خود را به قائم مقام و معاونین خود و سایر کارمندان تفویض کند.

رئیس- در مادۀ ۱۰ نظری نیست؟(اظهاری نشد) به مادۀ ۱۰ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۱۱ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مادۀ ۱۱ـ هیئت نظارت مرکب از سه نفر عضو خواهد بود که به پیشنهاد وزیر اصلاحات ارضی و تعاون روستائی و تصویب شورایعالی برای مدت یک سال انتخاب می‌شوند و تجدید انتخاب آنان بلامانع است.

• تبصره ـ در صورت فوت یا استعفاء هر یک از اعضاء هیأت نظارت جانشین او برای بقیه مدت به ترتیب مقرر در این ماده انتخاب خواهد شد.

رئیس ـ در مادۀ ۱۱ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به مادۀ ۱۱ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۱۲ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مادۀ ۱۲ـ وظائف هیأت نظارت به قرار زیر است:

۱ـ نظارت در اجرای این قانون و تطبیق عملیات سازمان با مقررات مربوط.

۲ـ اظهار نظر در مورد گزارش سود و زیان و ترازنامه و بودجه تنظیمی از طرف مدیرعامل لااقل ۱۵ روز قبل از طرح آنها در شورایعالی.

۳ـ انجام وظائف دیگر که به موجب آئین‌نامه‌ها و مصوبات شورایعالی و یا دستور وزیر اصلاحات ارضی و تعاون روستائی به هیأت نظارت محول می‌شود.

• تبصرۀ ۱ـ هیأت نظارت می‌تواند جهت انجام وظائف خود اطلاعات مورد لزوم را از سازمان بخواهد و مدیرعامل و مسئولین دستگاههای تابع او موظفند هر گونه مدارک یا اطلاعات و توضیحاتی را که مورد نیاز باشد در اختیار هیأت نظارت بگذارند.

• تبصرۀ ۲ـ در صورتیکه هیئت نظارت در اداره امور سازمان عملی را خلاف مقررات قانونی تشخیص دهد و یا به طرز عمل مدیرعامل و یا اداره سازمان بطور کلی معترض باشد موضوع را ب نحو جامع و مستدل به رئیس شورایعالی گزارش می‌دهد و عندالاقتضاء در جلسات شورایعالی برای ادای توضیحات شرکت می‌کند.

• تبصرۀ ۳ـ آئین‌نامه داخلی هیأت نظارت از طرف هیأت مزبور تهیه و به تصویب شورایعالی خواهد رسید.

رئیس ـ نسبت به مادۀ ۱۲ نظری نیست؟(اظهاری نشد) به مادۀ ۱۲ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۱۳ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مادۀ ۱۳ـ سازمان برای انجام وظائف خود دارای تشکیلات مرکزی و شعب و نمایندگی خواهد بود که باید به تصویب وزیر اصلاحات ارضی و تعاون روستائی برسد.

رئیس ـ نسبت به مادۀ ۱۳ نظری نیست؟(اظهاری نشد) به مادۀ ۱۳ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۱۴ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

مادۀ ۱۴ـ سازمان می‌تواند کارمندان دولت و مؤسسات بازرگانی وابسته به دولت و بانکها را با موافقت دستگاههای مربوط و رعایت مقررات به سازمان منتقل و حقوق آنان را بپردازد و در هر حال مدت خدمت کارمندان مزبور در سازمان بشرط آنکه کسور بازنشستگی را برابر مقررات مربوط بخود بپردازد جزء خدمت رسمی آنان منظور می‌گردد.

رئیس ـ نسبت به مادۀ ۱۴ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به مادۀ ۱۴ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۱۵ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مادۀ ۱۵ـ منابع درآمد سازمان عبارتند از:

۱ـ حق بیمه‌های دریافتی.

۲ـ درآمدهای حاصل از وجوه و اموال متعلق به سازمان و درآمدهای حاصل از بیمارستانها و آسایشگاهها و درمانگاهها سازمان که ممکن است از اشخاص بیمه نشده عاید گردد.

۳ـ کمکها و هدایای اعطاء شده به سازمان.

۴ـ اعتبارات پیش بینی شده در برنامه‌های عمرانی برای رفاه و بیمه اجتماعی روستائیان به استثنای اعتباراتی که برای انجام وظائف قانونی وزارتخانه‌های بهداری و آبادانی و مسکن منظور شده است.

۵ـ وجوه حاصل از محل زیان دیر کرد براساس مقررات آئین‌نامه‌ای که به تصویب شورایعالی خواهد رسید.

• تبصرۀ ۱ـ دولت مکلف است برای انجام وظائف مقرر در این قانون هر سال اعتبار لازم را پیش بینی و در اختیار سازمان بگذارد.

• تبصرۀ ۲ـ در روستاها و یا واحدهای روستائی که مقررات این قانون در آن به مورد اجراء گذاشته می‌شود از کلیه محصول کشاورزی و هر گونه عواید دیگری که در روستاها و واحدهای روستائی مذکور تحصیل گردد یک درصد وصول و برای اجرای این قانون در اختیار سازمان گذاشته می‌شود.

رئیس ـ آقای روحانی بفرمائید.

روحانی ـ بنده راجع به تبصره دو مادۀ ۱۵ تذکری داشتم و قبلاً این را متوجه هستم که واقعاً این لایحه لایحه انقلابی است و بسیار هم لازم و ضروری است و به مشکلات مملکت هم از نظر مالی کاملا واقفم اگر یادآوری شده و می‌شود از لحاظ رفع نقص است والا حق نیست بنده که در هفت آسمان یک ستاره ندارم در مورد اصلاحات ارضی صحبت بکنم تعبیری نشود در این تبصره دو و ماده یک بنده پیشنهادی داده بودم که مورد تصویب قرار نگرفت و آن این است که در ماده گفته می‌شود فقط روستائیانی که مشمول اصلاحات ارضی هستند و یا نسق به آنها داده شود و یا داده خواهد شد از این استفاده می‌کنند در اینجا می‌گویند در روستاهائی که این قانون اجرا می‌شود باید یک درصد بدهند بخصوص در مناطق جنوب خراسان که بنده اطلاع دارم دهاتی هستند که هزار نفر، هزار و پانصد نفر در آنجا خرده مالک هستند و شاید یک صدم و یک هزارم از آب و ملک این ده متعلق بیک فردی بوده که در مرحله اول و یا دوم مقررات اصلاحات ارضی در آن اجرا شده یک زارعی است که مشمول مادۀ یک است و این را بیمه خواهند کرد و عرض کردم تمام سکنه این ده که کشاورزاند باید از محصول کشاورزیشان حقی بدهند آنطوری که بنده استنباط کردم ولی هیچ استفاده‌ای نکنند در حالیکه نظر دولت و قانونگذار و اراده شخص اول مملکت این است که همه یکسان هستند بخصوص مردمی که در یک سطح هستند و کشاورز هستند و ملاحظه بفرمائید شما در مرحلۀ سوم به این مشکل برخورد کردید که سه نفر زارع بودند که از یک خانواده بهشان ملک رسیده بود یکی شده بود مستأجر یکی شده بود صاحب ملک و یکی دیگر شده بود مشمول مادۀ ۱۷ و همین مشکل سبب شد در یک ده مشکلاتی ایجاد شود از نظر عدل و داد و سایر مقررات آمدید گفتید که همه اینها را یکسان بکنید در مرحله دیگر که بنده به اشکال برخورد کردم موقع زلزله بود دهاتی که بموجب مقررات اصلاحات ارضی تقسیم شده بود گفتند وزارت اصلاحات ارضی کارش را بکند و آنجائی که اصلاحات ارضی اجرا نشده بود وزارت کشاورزی بود و کمک‌های مربوطه یا اعانه را بکسی می‌داد که عضو شرکتهای تعاونی و یا مشمول اصلاحات ارضی بودند و ناراحتی ایجاد می‌شد بنده به جناب آقای دکتر ولیان گفتم و ایشان گفتند اعم از اینکه عضو هست یا نیست یا از اصلاحات ارضی چیزی بهش داده شده یا نشده کمک بشود ولی اینجا اگر دستور جنابعالی نبود اشکال پیدا می‌شد مسئله قانون نبود موضوع اعانه بود دستور دادید اجرا کردند ولی اینجا قانون است آن کسی را بیمه خواهید کرد که مقررات اصلاحات ارضی درباره‌اش عمل شده ولی از همه روستائیان این حق را خواهند گرفت نمیدانم چه فکری کرده‌اید شاید من اشتباه می‌کنم بهر حال ترتیبی پیش نیاید که موجب نگرانی گردد بنده خیلی ممنون می‌شوم که آقای دکتر ولیان توضیح بدهند.

رئیس ـ آقای دکتر ولیان بفرمائید.

دکتر ولیان (وزیر اصلاحات ارضی و تعاون روستاوئی) جناب آقای روحانی یک پیشنهادی در این زمینه تقدیم ریاست مجلس شورای ملی کرده بودند و هنگامیکه لایحه برای شور دوم مطرح بود تشریف نداشتند که از این پیشنهاد دفاع کنند و رویش صحبت کنیم ولی حالا بنده صراحتاً سیاست فعلی دولت را خدمتتان عرض می‌کنم اتخاذ تصمیم با مجلس شورای ملی است در اینجا سیاست دولت این است که در منطقه‌ای یک زارع از مزایای بیمه اجتماعی روستائیان برخوردار می‌شود آن یک حق بیمه می‌پردازد و آن زارعی که در روستا هست و چون عضو شرکت تعاونی روستائی نیست تحت عنوان حق بیمه چیزی نمی‌پردازد ولی اشخاصی که داخل یک ده زندگی می‌کنند و یا در یک واحد روستائی که تشکیل می‌شود اعم از اینکه آن احتمال اینکه آقا فرمودید اشخاصی وجود داشته باشند که خرده مالک باشند یا اینکه روستا زارع بوده مالک نسق زارعتی خودش شده یا خواهد شد ولی آن خرده مالک که جایش در روستا هست ولو اینکه از مزایای بیمه استفاده نمی‌کند آن یک درصد محصول را باید بدهد و توضیح می‌دهم که از چه فایده‌ای حداقل استفاده می‌کنند ما کداممان اعتقاد داریم که اگر همسایه ما اشخاص تنومند تر و سالمتر و به اصطلاح از تمام مزایای اجتماعی برخوردار باشند تا موقعی که خدای نکرده عکس این باشد فرق دارد برای اینکه آن خرده مالکی که به دلایل اصلاحات ارضی سراغشان نرفتند این یک درصد را باید بپردازد و لیکن باید عرض کنم که این موارد نادر است و به قدری کم است که حدی متصور نیست در روستایی که ما این مقررات را اجرا می‌کنیم چون یک محیط سالمی برای تمام ساکنین روستا فراهم خواهد شد حق بیمه‌ای را می‌پردازند، کی امروز منکر این است که بیماریهای واگیردار به همسایگان ما آسیب نمیرساند خوب ما می‌رویم معالجه می‌کنیم و در ازای این بیماری واگیردار که به خرده مالکی که جنابعالی اسم بردید صدمه می‌زند جلوگیری می‌کنیم این خرده مالک در سال یکصدم می‌پردازد و باید عرض کنم این قانون دامنه اجرایش باندازه‌ای وسیع است که اگر بخواهیم همه این‌ها را مستثنی بکنیم و باز متوجه صندوق دولت بشویم چنین قانونی اگر نداشته باشیم بهتر است که داشته باشیم و عمل کنیم این است که استدعا می‌کنم، هر کس که از محیط سالم، هوای سالم استفاده می‌کند بنحوی از انحاء باید در گذراندن این دستگاه کمک کند و چه خرجی بهتر از اینکه می‌بیند چیزی که می‌پردازد در محیط خودش خرج می‌شود بگذارید به حساب چیزهای دیگر که می‌پردازند و خودشان نمی‌دانند کجا خرج می‌کنند این است که استدعا می‌کنم که بگذارید به همین ترتیب جلو برویم این قانون الآن بصورت آزمایش تا پنج سال اجراء می‌شود اگر در عمل مواجه با اشکالی شدیم در طول پنج سال از کمیسیونهای مجلسین استدعا خواهیم کرد بررسی بیشتری بشود.

رئیس ـ نظر دیگری در مادۀ ۱۵ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به مادۀ ۱۵ خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۱۶ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مادۀ ۱۶ـ مقررات مربوط به میزان حق بیمه و چگونگی پرداخت وصول آن و حدود مسؤلیت و تعهدات طرفین بیمه گر (سازمان) و بیمه‌گذار (طرف تعهد سازمان) طبق آئین‌نامه مربوط که بوسیله وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستائی تهیه و به تصویب کمیسیون‌های اصلاحات ارضی و دارائی مجلسین می‌رسد تعیین خواهد شد.

رئیس- در مادۀ ۱۶ نظری نیست؟ آقای فرهادپور بفرمائید.

فرهادپور ـ برای بنده مطالعه این لایحه و خوشحالی از تصویب یک چنین لایحه‌ای که قسمت اعظم از مردم مملکت ما را می‌پوشاند واقعاً این وظیفه را ایجاب کرد که از آقای وزیر اصلاحات ارضی که نسبت به حوزه مسؤلیت خودشان منحصراً نهایت علاقه را به خرج می‌دهند تشکر کنم امیدوار هستم دامنه این فکر به جائی برسد که ما بتوانیم قانونی در این مجلس تصویب کنیم که بیمه همگانی برای همه افراد مملکت تأمین کنیم ولی تا روزی که به آن جا نرسیدیم به همین حد هم جای خوشحالی و تشکر است تنها بنده یک تذکری را اینجا لازم دانستم عرض کنم برای یک سابقه‌ای و انتظار دارم جناب آقای وزیر اصلاحات ارضی یک توجه دقیق معمول بفرمائید و آن این است که در اینجا نوشته مقررات و حق بیمه را وزارت اصلاحات یا سازمان تعیین می‌کند و به تصویب کمیسیونها از مردم گرفته می‌شود بنده به شهادت آنچه که در روزنامه‌ها از قول نمایندگان اکثریت در فراکسیون حزب ایران نوین خواندم سابقه تلخی از این مسئله برایم بدست آمده که نتیجه گرفته‌اند آقایان اکثریت که ما هم با آنها هم فکریم که در تعیین حق بیمه شخص ثالث آنقدر زیاده روی شده است که شاید دویست درصد منفعت برای مؤسسات خصوصی منظور شده و من خوشبختانه دیدم که زمینه فکری حاصل است که یک طرحی برای تعدیل این مطلب به مجلس بیاورند و انتظار داریم چنین طرحی داده بشود ما هم در آن زمینه نظراتمان را اظهار خواهیم کرد از آقای وزیر اصلاحات ارضی این انتظار را داریم که حق بیمه گرفتن طوری مطالعه شود که از حداقل لازم که قدرت پرداخت داشته باشد و بعد از همین محل، مقصود منافع و درآمدهای دیگر نباشد بنده شخصاً این اطمینان را دارم که جنابعالی در حفظ حقوق زارعین این دقت را خواهید فرمود ولی تذکرش را لازم دانستم که در این زمینه حق بیمه به مقداری تعیین شود که از آن راه بدنبال منبع درآمدی برای شهرداری یا دولت نگردیم، حق بیمه باید برای بیمه باشد.

رئیس ـ نظر دیگری در مادۀ ۱۶ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به مادۀ ۱۶ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۱۷ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ماده ۱۷ـ مطالبات سازمان از بابت حق بیمه و خسارت تأخیر و جرائم مقرر در این قانون جزو دیون ممتازه است و قبل از سایر دیون باید به سازمان تأدیه شود.

• تبصره ـ مقررات این ماده شامل مزدی که به کارگران کشاورزی باید پرداخت شود نمی‌گردد.

رئیس ـ نسبت به مادۀ ۱۷ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به مادۀ ۱۷ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۱۸ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ماده ۱۸ـ مطالبات مربوط به حق بیمه و خسارت تأخیر ناشی از اجرای این قانون در حکم مطالبات مستند به اسناد لازم‌الاجراء بوده و به ترتیب مقرر در آئین‌نامه‌ای که از طرف سازمان تهیه و پس از تأیید وزیر اصلاحات ارضی و تعاون روستائی به تصویب شورایعالی خواهد رسید قابل وصول می‌باشد.

رئیس ـ نسبت به مادۀ ۱۸ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به مادۀ ۱۸ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۱۹ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ماده ۱۹ـ سازمان می‌تواند بموجب آئین نامه‌ای که بنا به پیشنهاد مدیرعامل به تصویب شورای عالی خواهد رسید در مؤسسات درمانی خود با دریافت هزینه معالجه بیماران دیگری را غیر از بیمه شدگان بپذیرد.

رئیس ـ نسبت به مادۀ ۱۹ نظری نیست؟(اظهاری نشد) نسبت به مادۀ ۱۹ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۲۰ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ماده ۲۰ـ سازمان می‌تواند بمنظور اجرای تعهدات ناشی از بیمه‌های مندرج در مادۀ (۲) این قانون تا هنگامی که نتواند رأساً اقدام کند قراردادهای لازم را با مؤسسات صلاحیت دار و مؤسسات بیمه و یا درمانی و بهداشتی منعقد نماید.

• تبصره ـ در مناطقی که جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران و سازمان شاهنشاهی خدمات اجتماعی دارای تشکیلات درمانی می‌باشند زارعین بیمه شده این مناطق نیز می‌توانند کماکان برابر مقررات مربوط به آنها از خدمات درمانی رایگان این سازمانها استفاده کنند.

رئیس ـ نسبت به مادۀ ۲۰ نظری نیست؟ آقای دکتر کیان بفرمائید.

دکتر کیان ـ سازمان شیر و خورشید سرخ در بعضی نقاط که درمانگاه دارد درست است که رایگان است ولی در بعضی مواقع با تصویب هیئت مدیره مبلغ کمی شاید ۵ ریال یا ۱۰ ریال و ۲۰ ریال بعنوان خدمات از مراجعین درمانگاهشان می‌گیرند و اینجا این کلمه رایگان که گذاشته شده دیگر نمی‌توانند از مراجعین بگیرند در صورتیکه همانطور که نظر آقای دکتر ولیان هست کماکان از خدمت درمانی اینها بتوانند استفاده کنند، بنابراین من پیشنهاد حذف خدمات درمانی رایگان را کرده‌ام که اینها بتوانند کمافی السابق استفاده کنند مثل دیگران و اشخاصی که بیمه نیستند زیرا کشاورزان حق بیمه هم می‌پردازند اگر حالا که حق بیمه نمی‌پردازند یک رقم ۵ ریال، یک تومان می‌دهند و از وسائل درمانی استفاده می‌کنند نباید دیگر با پرداخت حق بیمه با دیگر مردم که در یک روستا هستند شرایط خاصی داشته باشند اینست که بنده پیشنهاد حذف کلمه رایگان را نمودم.

رئیس ـ آقای دکتر ولیان بفرمائید.

دکتر ولیان (وزیر اصلاحات ارضی و تعاون روستائی) جناب آقای دکتر کیان ما اصرار داریم یعنی دولت همیشه عرض کرده‌ام دولت یک نظری را تقدیم می‌کند و اینجا رویش بحث می‌شود و دربارۀ آن تصمیم نهائی گرفته می‌شود، اگر سازمانهائی، اسم نمی‌برم در گذشته یک کارهائی می‌کردند دلیل ندارد که در آینده هم ما به همان صورت تبعیت کنیم، جنابعالی با آشنائی بیشتری که با امر بیمه روستائیان دارید بنده باید این مطلب را خدمتتان عرض کنم به محض اینکه این قانون تصویب شد و به دولت ابلاغ شد همه منتظر هستیم که این قانون به چه ترتیب اجرا شود ما همه امکانات را بررسی کردیم که بتوانیم این قانون را در هر منطقه که اجرا می‌کنیم اجرایش را مردم در آن منطقه احساس کنند، در اینجا دولت پیشقدم شده در هر منطقه که این قانون را اجرا می‌کند یک مقدار دولت کمک می‌کند، بجای کارفرما که در بخش کارگری پرداخت می‌کند و باز خدمتتان عرض می‌کنم با محاسباتی که ما کردیم دولت تصویب کرده که برای فراهم نمودن موجبات برخورداری ۵۰۰۰ خانوار زارع که هر خانوار را پنج نفر تصور کنیم در جریان همین سال رقمی نزدیک یک میلیون و هفتصد هزار تومان دولت خواهد پرداخت یک سازمان‌های دیگری هم هستند که اینها برای جمع آوری عایدات از این امکانات برخوردار هستند، این سازمانها قبول کردند خودشان در جاهائی که ما بیمه‌های اجتماعی را اجرا می‌کنیم چنانچه آنها تشکیلاتی دارند از خدمات این تشکیلات این کشاورزها بصورت رایگان استفاده کنند خود سازمانها حرفی ندارند البته جای تعجب نیست که برای انشاء این عبارت از نظر مسؤل سازمان شاهنشاهی خدمات اجتماعی استفاده شده اینست که بنده استدعا می‌کنم حالا که خود آنها آماده هستند و این کار به اندازه‌ای اهمیت دارد که به کمک هر یک از افراد این مملکت احتیاج دارد موافقت بفرمایند آنها از عواید خودشان قدمی بردارند ولو اینکه این قدم مغایر باشد با آنچه که تا حال انجام می‌دادند همه ما قبول داریم که شیر و خورشید سرخ و سازمان شاهنشاهی خدمات اجتماعی ارزانترین خدمات را انجام می‌دهند بنده اینجا از فرصت استفاده می‌کنم و عرض می‌کنم در موقعیکه به فرمایشات جناب آقای روحانی این جا جواب عرض می‌کردم عرض کردم این پولی را که خرده مالک می‌دهد میداند برای چی خرج می‌شود و این بهتر از مواردی است که پولی می‌دهد ولی نمیداند برای چی خرج می‌شود این سوء تفاهم نشود چون یادداشتی برای بنده رسیده که منظور مالیات که نیست؟ خواستم این مطلب را عرض کنم که در این جا میدانند این پولی که می‌پردازد به چه مصرفی می‌رسد ولی همین خرده مالک خرجهائی می‌کند که نمیداند برای چه می‌کند مثل وسایل لوکس و غیره (روحانی ـ اگر منظورتان بنده هستم بنده چنین یادداشتی ندادم) بنده خواستم توضیح بدهم که در صورت جلسه چنین سوء تفاهمی پیش نیاید.

دکتر کیان ـ با توضیحاتی که دادند بنده پیشنهادم را پس می‌گیرم.

رئیس ـ نسبت به مادۀ ۲۰ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۲۱ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ماده ۲۱ـ سازمان از پرداخت هر گونه مالیات و عوارض و حق تمبر و پرداخت هزینه‌های دادرسی و نیم عشر اجرائی معاف است همچنین بیمه شدگان و بازماندگان بیمه‌شدگانی که بموجب این قانون و آئین نامه مربوط مستمری یا کمک دریافت می‌کنند نسبت به وجوه دریافتی از پرداخت هر گونه مالیات و عوارض معاف هستند.

• تبصره ـ کارمندان سازمان از لحاظ پرداخت مالیات و عوارض و حقوق و مزایا مانند کارمندان دولت خواهند بود.

رئیس ـ نسبت به ماده ۲۱ نظری نیست؟(اظهاری نشد) به مادۀ ۲۱۱۸ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۲۲ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ماده ۲۲ـ این قانون بمدت پنج سال بصورت آزمایشی به مورد اجرا گذارده خواهد شد و در این مدت بمنظور یافتن مناسب‌ترین مقررات و شیوه‌های اجرائی آن وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستائی موظف است همه ساله وسیله مرکز تحقیقات روستائی خود (موضوع مادۀ ۱۵ قانون تشکیل شرکتهای سهامی زراعی) ارزیابی دقیقی از چگونگی و پیشرفت فعالیت‌های سازمان بیمه‌های اجتماعی روستائیان، وسائل و تشکیلات آ ن بعمل آورد و هر گاه در این مدت دولت در این قانون و مصوبات کمیسیونها اصلاحاتی را ضرور بداند مراتب را جهت بررسی و تصویب به کمیسیونهای اصلاحات ارضی و تعاون روستائی مجلسین تقدیم می‌نماید و این اصلاحات پس از تصویب قابل اجرا خواهد بود.

دولت مکلف است در پایان مدت پنج سال لایحه نهائی این قانون را جهت تصویب مجلسین تقدیم نماید و مادام که لایحه نهائی به تصویب نرسیده است مقررات این قانون و اصلاحات کمیسیون‌های مجلسین قابل اجراء است.

رئیس ـ نسبت به مادۀ ۲۲ نظری نیست؟(اظهاری نشد) به مادۀ ۲۲ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. لایحه به دولت ابلاغ می‌شود، آقای دکتر ولیان بفرمائید.

دکتر ولیان ـ با اجازه مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی اکنون که لایحه دولت تصویب شد و بصورت قانونی قاطع ابلاغ می‌شود بنده وظیفه دارم با عرض تشکر قلبی خودم از کلیه خانمها و آقایانی که برای رسیدگی به این لایحه پیشنهادهای بسیار مفید و آموزنده‌ای دادند ما بررسی کردیم و از نظریات مختلف استفاده کردیم و جنبه‌های مختلف کار را مورد بررسی قرار دادیم اینجا باید یک نکته‌ای را عرض کنم و آن اینست که در فاصله هفت سال و چند ماه از تاریخ تصویب قانون اصلاحی قانون اصلاحات ارضی و بدنبال الغای رژیم ارباب و رعیتی و تشکیل شرکتهای تعاونی روستائی در بسیاری از روستاها و توسعه تدریجی نهضت تعاون در دور افتاده‌ترین دهات و مزارع کشور و اتکاء اصلی به نظام یک پارچه تعاون برای نیل به هدف‌های عالیه برنامه اصلاحات ارضی و تشکیل شرکتهای سهامی زراعی بمنظور فراهم نمودن موجبات افزایش درآمد سرانه کشاورزان و جلوگیری از خرد شدن زمین به قطعات کوچک غیر اقتصادی پس از فوت زارعین و تشکیل خانه‌های فرهنگ روستائی در جهت فراهم نمودن امکانات لازم برای هدایت افکار روستائیان و آشنا شدن آنها با فرهنگ و سنن ملی و اصول انقلاب سفید ایران و تعالی و افزایش قدرت روحی و بدنی و احیاء استعدادهای چشم گیر نهفته آنان و اجرای قانون اخیر تقسیم و فروش املاک مورد اجاره به زارعین مستأجر که موجبات مالکیت بیش از ۱۲۰۰۰۰۰ خانوار زارع را فراهم خواهد نمود، امروز مجلس شورای ملی ایران پس از انجام بررسیها و مطالعات همه جانبه خود یکی از عظیم‌ترین و با ارزش‌ترین قوانین اجتماعی ایران یعنی قانون بیمه‌های اجتماعی روستائیان کشور را که در اجرای اوامر و منویان اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر وسیله دولت تهیه و تدوین شده بود و بیش از مردم این مملکت به تدریج از مزایا و ثمرات آن استفاده خواهند نمود تصویب نمود و بدین ترتیب در بستر برنامه همه جانبه اصلاحات ارضی ایران که به ابتکار رهبر انقلاب وطن ما شاهنشاه آریامهر و با برخورداری از حمایت‌ها و هدایت‌های مستمر معظم له به مورد اجرا گذارده شده و خواهد شد و تقسیم اراضی و الغای رژیم ارباب رعیتی فقط جزئی از این برنامه را تشکیل می‌دهد، قدم تاریخی دیگری در راه تکمیل نهائی خطوط اصلی برنامه اصلاحات ارضی ایران و تحکیم مبانی تولید در بخش اقتصاد کشاورزی و جلوگیری از نگرانی و اضطراب کشاورزان آزاد شده ایران نسبت به آینده خود و پیوند آنان به آینده‌ای مطمئن و پر از امید برداشته شد و بدین ترتیب ملاحظه می‌کنیم که تقسیم زمین میان دهقانان و الغای رژیم ارباب و رعیتی فقط جزئی از برنامه عظیم اصلاحات ارضی است و از نظر رهبر عالیقدر وطن ما توجه قاطع و مستمر به بهبود روز افزون شرائط زندگانی کشاورزان و تحکیم مبانی تولید و توسعه فعالیت‌های کشاورزی از نخستین ضروریات توسعه اقتصادی جامع و هم آهنگ وطن ما شناخته شده و این اصل را بخوبی دریافته‌ایم که توسعه همه جانبه صنعت مستلزم توسعه همه جانبه کشاورزی است و بهر نسبتی که در زمینه صنعت جلو برویم به همان نسبت باید در زمینه کشاورزی به جلو رفته باشیم (احسنت) به جائی از اقتصاد رسیده‌ایم که در اقتصاد ملی، صنعت و کشاورزی با یک رشد و آهنگ متناسب باید جلو برویم انشاءالله همه تلاش خواهیم کرد که این برنامه بصورت خاصی که خواسته و موردنظر شاهنشاه و مطابق با انقلاب وطن ما هست جلو برود بنده بار دیگر از فرد فرد خانمها و آقایان تشکر می‌کنم که حوصله به خرج دادند و این لایحه به این عظمت را با انجام بررسیهای لازم تصویب کردند خوشبختانه لوایحی که در این اواخر خدمتتان تقدیم کرده‌ایم با توجه به اهمیت مطلب همه‌اش لوایح آزمایشی بود و هیچ وقت تصور نکردیم چیزی که ما تقدیم کردیم راه حل قاطع است ۵ سال این قانون را آزمایشی اجرا خواهیم کرد و بعد از ۵ سال انشاءالله دولت وقت این افتخار را خواهد داشت که قانون نهائی را خدمتتان تقدیم کند (نمایندگان ـ خود شما خواهید بود) باز بنده تشکر می‌کنم (احسنت).

- اعلام وصول و قرائت نامه‌های مربوط به سه فقره لایحه قانونی از مجلس سنا

۱۰- اعلام وصول و قرائت نامه‌های مربوط به سه فقره لایحه قانونی از مجلس سنا.

رئیس ـ لوایحی از مجلس سنا رسیده است برای اطلاع مجلس قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی

گزارش کمیسیون شمارۀ ۴ (دارائی) در خصوص لایحه شمارۀ ۸۴۳ ق/۱۳-۲ /۱۰ /۱۳۴۲ دولت راجع به تصویب نامه شمارۀ ۱۲۶۴-۲۶ /۱ /۱۳۴۲ راجع به لغو عوارض دروازه‌ای که ضمن مرقومه شمارۀ ۱۶۶۸۳-۳۰ /۱ /۱۳۴۸ از آن مجلس محترم به مجلس سنا اعاده شده بود در جلسه روز دوشنبه ۱۵ اردیبهشت ماه ۱۳۴۸ مطرح و مورد شور واقع و به تصویب مجلس سنا رسید اینک لایحه قانون مزبور برای اخذ رأی نهائی به پیوست ارسال می‌شود.

نایب رئیس مجلس سنا ـ دکتر سید محمد سجادی.

رئیس ـ رأی نهائی نسبت به این لایحه در جلسه آینده اخذ خواهد شد.

ریاست محترم مجلس شورای ملی

گزارش کمیسیون شماره ۲ (جنگ) درخصوص لایحه شماره ۷۱۶-۳۰ /۱ /۱۳۴۸ دولت مربوط به اصلاح مادۀ ۱۹ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی در جلسه روز دوشنبه ۱۵ اردیبهشت ماه ۱۳۸۴ مطرح و مورد شور واقع و به تصویب مجلس سنا رسید. اینک لایحه قانون مزبور برای تصویب آن مجلس محترم به پیوست ارسال می‌شود.

نایب رئیس مجلس سنا ـ دکتر سید محمد سجادی.

رئیس ـ لایحه به کمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.

ریاست محترم مجلس شورای ملی

گزارش کمیسیون شماره ۳ (دادگستری) در خصوص لایحه شماره ۴ /۵۵۴۲ مورخ ۲۷ بهمن ماه ۱۳۴۷ دولت در خصوص اجازه تأسیس موسسات بخت‌آزمائی در مراکز جهانگردی برای سیاحان در جلسه روز دوشنبه ۱۵ اردیبهشت ماه ۱۳۴۷ مطرح و مورد شور واقع و به تصویب مجلس سنا رسید.

اینک لایحه قانون مزبور جهت تصویب آن مجلس محترم به پیوست ارسال می‌شود.

نایب رئیس مجلس سنا ـ دکتر سید محمد سجادی.

رئیس ـ لایحه به کمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.

- اعلام وصول و قرائت نامه رسیده از دولت در اجرای قانون نحوۀ خرید ماشین آلات

۱۱- اعلام وصول و قرائت نامه رسیده از دولت در اجرای قانون نحوۀ خرید ماشین آلات.

رئیس ـ نامه‌ای از دولت رسیده برای اطلاع مجلس قرائت می‌شود.

ساحت مقدس مجلس شورای ملی

((با رعایت مادۀ واحده در قانون نحوۀ خرید ماشین آلات و سایر لوازم برای اجرای طرحهای مصوب برنامه‌های عمرانی کشور)) مصوب ۲۴ خرداد ماه ۱۳۴۵ موافقتنامه اعتباری بمبلغ ۵۰۰ /۴۲۲ /۲ لیره استرلینگ با شرکت انگلیسی کلاین ورت بنسون لیمیتد در تاریخ ۱۶ /۱ /۴۸ منعقد گردیده است. اعتبار مذکور در ۱۴ قسط ششماهه بصورت سفته بازپرداخت می‌گردد و به مانده اقساط باز پرداخت نشده بهره‌ای از قرار پنج و نیم درصد در سال تعلق خواهد گرفت و سر رسید اولین قسط ۳۱ ژوئیه ۱۹۶۹ می‌باشد. این گزارش در اجرای تبصرۀ (۲) ماده واحدۀ فوق تقدیم می‌گردد.

امیر عباس هویدا.

- قرائت دستور و تعیین موقع جلسه بعد ـ ختم جلسه

۱۲- قرائت دستور و تعیین موقع جلسه بعد ـ ختم جلسه

رئیس ـ دستور جلسه آینده قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

دستور جلسه ۱۳۲

روز سه‌شنبه ۲۳ /۲ /۱۳۴۸

۱ـ سؤال آقای فضائلی از وزارت کشور.

۲ـ سؤال آقای مهندس ناصر بهبودی از وزارت کشور.

۳ـ سؤال آقای دکتر عاملی از وزارت دادگستری.

۴ـ گزارش کمیسیونها راجع به اجازه ضرب و انتشار سکه‌های مخصوصی بنام جشن فرخنده تاجگذاری اعلیحضرتین شماره چاپ ۸۲۲.

۵ـ گزارش شور دوم تأدیه فوق‌العاده افسران و افراد پلیس راه شماره چاپ ۸۲۱.

رئیس ـ با اجازه خانم‌ها و آقایان جلسه امروز را ختم می‌کنیم، جلسه آینده ساعت ۹ صبح روز سه‌شنبه خواهد بود.

(بیست و پنج دقیقه بعد از ظهر جلسه ختم شد)

رئیس مجلس شورای ملی ـ عبدالله ریاضی.

- پرسش نمایندگان

۱۳- پرسش نمایندگان.

سؤال

مقام معظم ریاست مجلس شورای ملی

استدعا دارد امر فرمائید جناب وزیر محترم آموزش و پرورش به موعد مقرر در مجلس شورای ملی حضور به هم رسانیده و به سؤال زیر پاسخ فرمایند:

آمار دقیق و صحیح لیسانسیه‌های ریاضی ـ فیزیک ـ شیمی را که در خدمت وزارت آموزش و پرورش هستند اعم از کادر اداری و آموزشی بطور تفکیک که در هر شهری چند نفر مشغول کار می‌باشند کتباً اعلام فرمایند و چرا در سؤال قبلی به این قسمت پاسخ‌گوئی نشد و بلا جواب ماند.

با تقدیم احترام ـ ابراهیم پردلی.