مذاکرات مجلس شورای ملی ۱ شهریور ۱۳۰۵ نشست ۷
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری ششم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری ششم |
مشروح مذاکرات مجلس ملی، دوره۶
جلسه: ۷
صورت مجلس مورخه سه‌شنبه اول شهریور ۱۳۰۵ مطابق پانزدهم صفر ۱۳۴۵
مجلس دوساعت ونیم قبل از ظهر به ریاست آقا تدین تشکیل وصورت مجلس روز پنجشنبه ۲۷مرداد ماه قرائت وتصویب شد.
غائبین با اجازه –آقایان :میرزا هاشم آشتیانی – میرزا اسمعیل خان نجومی –عصر انقلاب.
غائبین بی اجازه –آقایان :ابراهیم خان قوام – اسکندر خان مقدم –شریعت زاده –آقا زاده سبزواری –حاج میرزا حبیب اله امین - محمد ولی خان اسدی افسر -میر ممتاز
دیرآمدگان بی اجازه –آقایان :عراقی –میرزا عبد الباقی جمشیدی-فیروز میرزا –آقای علی زارع –نظام مافی –فاطمی.
آقای دکتر محمد خان مصدق بدوا مختصری مشعر به تشکر از حسن ظن آقایان نمایندگان درموضوع تصویب اعتبار نامه خود اظهار پس از آن شرحی راجع به عقیده خود وترقی وتعالی مذهب مقدس اسلام تقریر وبافتخار نمایندگان دوره ششم تقنینیه یک قطعه شمایل مبارک حضرت ختمی مرتبت (ص) را تقدیم مجلس شورای ملی نمودند.
اقای حائری زاده سه لایحه اول راجع به تشکیل بلدیه‌ها ودوم راجع به فروش خالصجات دولتی برای خریداری شهریه ومستمریات وپرداخت دیون دولتی وسوم درخصوص تعیین تکلیف فرامین با مدت به عنوان طرح قانونی تقدیم وبنا شد فقره اول ودوم به کمیسیون مبتکرات وسومی پس از تعیین کمیسیونها تکلیفش معین شود دراین موقع اجرا مراسم تحلیف شروع وآقایان مفصله الا سامی ذیل قسمنامه را درحضور کلام الله مجید به ترتیبی که درقانون اساسی مندرج است قرائت ووامضا نمودند
آقایان :کی استوان –مهرابخان ساگینیان حاج علی اکبر امین –دکتر سنگ –حاج آقا رضا رفیع –فاطمی –فهیمی- اعتبار –محقق –آقا سید میرزا علی –عراقی –شیواین –ایمر خسینخان –فیروز میرزا –حسن خا میرزا عبدالباقی –روحی –میرزا حسینخان موقر ذوالقدر –میرزا حسنخان اسفندیاری –آقای سید یعقوب –حائری زاده –آقا سید اسمعیل شیخ الاسلام ملایری –آقا زاده خراسانی –آقا سید کاظم- آقا شیخ محمد علی امام جمعه شیراز –هاشم آقا ملک –طاهری –علی خان اعظمی –حقنویس –خطیبی –محمد علی میرزا دولتشاهی –نظام مافی –عبدالامیر خان –دادگر.
دراین موقع جلسه برای تنفس تعطیل وبه فاصله یک ساعت مجددا تشکیل وآقای بامداد پیشنهاد نمودند بقیه اجرا ومراسم تحلیف جزو دستور جلسه آتیه شود وچون مخالفی نبود قرار شد همینطور رفتار شود آقای رییس اسامی اعضا کمیسیون بودجه منتخبه از شعب را به مجلس اعلام وخطابه که بر طبق قانون اساسی بایستی درموقع افتتاح مجلس حضور ملوکانه عرض و قرائت وقرار شد به پیشگاه اعلیحضرت همایونی تقدیم شود. جلسه آتیه به روز شنبه ۵ شهریور چهار ساعت قبل از ظهر ودستور آن بقیه اجرا رسم تحلیف وانتخاب کمیسیونها مقرر ومجلس یک ربع ساعت بعد از ظهر ختم شد. آقای رییس فرمودند آقای حائری زاده درجلسه گذشته اظهاراتی نمودند چون آهسته صحبت می‌کردند درست نطق ایشان مفهوم من نشد بعددر خارج نزد من آمد توضیحاتی دادند این است که برای رفع سوتفاهم اظهار می‌شود که راجع به تجدید نظر درقانون بلدیه چون ده نفر از نمایندگان امضا نموده بودند تعیین تکلیف آن با مجلس است.
۲-طرح قانونی راجع بخرید شهریه‌ها ومستمریات وپرداخت دیون دولت که بکمیسیون مبتکرات رجوع می‌شود
۳ -راجع به تعیین تکلیف فرامین بلا مدت که پیشنهاد نموده بودند به کیمسیون فوائد عامه ارجاع شدو بعد از انتخاب کمیسیون فوائد عامه و تعیین تکلیف طرح مزبور درمجلس بکمیسیون فوق ارجاع می‌شود
درجلسه شنبه پنجم شهریور ماه ۱۳۰۵ صورت مجلس فوق تصویب شد.
سید محمد تدین رییس مجلس شورای ملی
منشی –سید ابراهیم ضیا –منشی –امیر تیمور کلالی
صورت مشروح مجلس سه شنبه ۱شهریور ماه ۱۳۰۵ مطابق ۱۵صفر ۱۳۴۵
(مجلس دو ساعت وربع قبل از ظهر بریاست آقای تدین تشکیل گردید)
(صورت مشروح مجلس یوم پنجشیبه ۲۷مرداد ماه را آقای آقا سید ابراهیم ضیا فرائت نمودند)
رییس –آقای دکتر محمد مصدق (اجازه)
(آقای دکتر مصدق برای نطق از صندلی خود حرکت نمودند)
رییس –راجع بصورت مجلس فرمایشی دارید؟
دکتر مصدق –خبر قبل از دستور عرض دارم.
رییس بفرمائید تا موقعش آقای حائری زاده (اجازه)
حائری زاده –قبل از دستور عرض دارم
رییس – آقا سید یعقوب (اجازه)
آقا سید یعقوب –بنده آنروز بمقام ریاست راجع با جازه آقای حائری زاده عرض کرده بودم واجازه ایشان را خواسته بودم ولی گویا درصورت مجلس غائب بی اجازه نوشته شده درصورتیکه ایشان بتوسط بنده اجازه خواسته بودند وبنده هم عرض کرده بودم.
رییس- اصلاح می‌شود نسبت بصورت مجلس ایرادی نیست
(گفته شد خیر)
رییس –آقای دکتر محمدخان مصدق (اجازه
دکتر مصدق –قبلا بنده تشکرات خود را با آقایان محترم که درموقع تصویب اعتبار نامه بنده رای داده‌اند واظهار حسن ظن کرده‌اند تقدیم کنم وبعد لازم میدانم امروز که اولین روزی است که بنده دردوره ششم تقنینیه بمجلس میایم عقیده ومرام خودم را که آقایان محترم واهل مملکت است بعرض برسانم تا اینکه موضوعاتیکه وارد میشودبا این عقیده تطبیق کنیم ارگ مطابقت کرد موافقت کنیم کرد مخالفت نمائیم. عقیده بنده فرمایش حضرت رسول اکرم وپیغمبر خاتم صلی الله علیه وآله وسلم است که می‌فرماید "الاسلام یعلو ولا یعلی علیه" بنده بافتخار نمایندگان دوره ششم تقنینیه شمایل منشی این اصل را زینت بخش این محوطه می‌نمایم واز خداوند متعال خواهانم که مرا را دراین دوره ششم وبلکه همیشه براه دین سیاست او که راه حق وراه خداست موفق فرماید واز آقایان خصوصا حجج اسلام ادام الله اظلالهم استدعا می‌کنم که این عبارت را تکرار فرمایند (الاسلام یعلو ولا یعلی علیه) اینک برخیزید
(عموم حضار قیام نمودند)
این است شمایل پادشاه اسلام که دردست اوست بیرق ایران که بنده بافتخار خودمان تقدیم آقای رییس می‌کنم که نصب بفرمایند (شمایل مبارک را باآقای رییس تسلیم نمودند)
ریس -آقای حائری زاده (اجازه)
حائری زاده –بنده خیلی مسرورم مطلبی که دردوره مطلبی که دوره چهارم مجلس یعنی تصمیمی که دردوره چهارم مجلس گرفته شد ودر دوره چهارم وپنجم موفقیت حاصل نشد که بپایان برسد دراین دروه بنده موفق شدم که این طرح را بیاورم بمجلس که پیش از اینکه دولت بمجلس معرفی شده باشدوتا لوایحی بمجلس بیاورد کمیسیونها که تشکیل می‌شود چون بیکار هستند این طرح را تحت نظر بگیرند وآن طرحی است راجع به تکشیل بلدیه وانجمنهای ایالتی وولایتی که درآن دوره عنوان شد وکمیسیونی برای اینکار معین شد که کمیسون داخله بود ومطالعاتی کرد وراپرتی حاضر شد ولی بالاخره تا اواخر مجلس فرصتی نشد که از تصویب مجلس بگذرد زیرا کارهای مهمتری بود که نشد با ینکار بپردازیم وبعد از بیست سال مشروطیت هوز یک بلدیه صحیح وقانونی دراین مملکت نداریم شهر وپایتختمان خراب است شهرهای دیگر که هیچ. این است که آن راپرت کمیسیون داخله کمیسیون داخله را که درمجلس پنجم صادر شده تقدیم می‌کنم وده نفر از آقایان هم امضا کرده‌اند که ارجاع شود بکمیسیون داخله که همین چند روز تشکیل خواهد شد که ان شاءالله زودتر راپرت آن بمجلس بیاید ومشغول مذاکره درآن بشویم دیگر طرح است راجع بفروش خالصجات دولت برای خریداری شهریه ومستمریات وپرداخت دیون دولیتی که دردوره پنجم با توافق نظر مستخدمین آمریکائی دولت یک طحری حاضر کرده بود وبمجلس آورده بود که نمیدانم چطور شد ودرکمیسیون ماند وبواسطه کارهای زیاد اصلا بمجلس نیامد بنده اگر چه با تمام مواد آن موافق نیستم ووقتی که بتوانم درآن جرح وتعدیلی بکنم پیدا نکردم از اینجهت اینرا بعنوان طرح قانونی پیشنهاد می‌کنم که درکمیسیون مطالعه شود وبه مجلس بیاید تصویب شود که خالصه جات از اینحالت خرابی فعلی نجات پیدا کند بودجه مملکتی برای کسر مخارج خالصجات تخفیفی پیدا کند واز طرف دیگر یک میلیون وکسری شهریه ومستمریات را دولت درمقابل فروش خالصجات خریداری بکند که از آن محل بودجه معارف وصحیحه توسعه پیداکند یک راپرت دیگری است مال کمیسیون فوائد عامه دردوره پنجم که درتعقیب لایحه دولت صادرکرد ولی از تصویب مجلس نگذشت یعنی فرصت نشد انهم راجع بفرامین بلامدتی است که دردست اشخاص بود وهر بروزه بدست این وآن می‌افتاد وتولید زحمت می‌کرد تا دست اتباع داخله بود زحمتش کمتر بود ولی بدست اتباع خارجه که می‌افتاد زحمتی بیشتر بود آنرا هم ده نفر از همکارن محترم امضا کرده وتقاضا کرده‌اند بکمیسیون فوائد عامه که همین چند روزه تشکیل می‌شود ارجاع شود اول این طرح زودتر بگذرد.
رییس –اولی ودومی بکمیسیون مبتکرات ارجاع می‌شود وسومی بعد از تشکیل کمیسیون مربوط مطرح می‌شود وتکلیفش معین می‌شود آقای زوار فرمایش دارید؟
آقا اسداله زوار –بله
رییس –راجع بچه موضوع است؟
زوار –می‌خواهم از حق قبل از دستور استفاده کنم رییس –بفرمایید
زوار –از قراریکه بنده اطلاع پیدا کرده‌ام اعتبار نامه بعضی از نمایندگان مرکز وولایات درشعب گذشته است علت اینکه بمجلس نمیاوردند چیست ؟چون ممکن است یک سوءتفاهماتی درخارج تولیدکند که مصادف با حق نباشد
جمعی از نمایندگان –وارد دستور شویم
رییس –کسی هم اجازه نخواسته است شروع می‌شود با اجرای مراسم تحلیف.
(بطوریکه ذیللا مندرج است آقایان مفصله الامامی ذیل بترتیب درمقابل کلام الله مجید حاضر وقسم نامه را قرائت وامضا نمودند)
- من که در ذیل امضا می‌نمایم خداوند را بشهادت می‌طلبم وبقران مجید قسم یاد می‌کنم مادامیکه حقوق مجلس ومجلسان مطابق قانون اساسی محفوظ ومجری است تکالیفی را که بمن رجوع شده است مهما امکن با کمال راستی ودرستی وجد جهد انجام داده ونسبت باعلی حضرت شاهنشاه متبوع عادل مفخم خود صدیق وراستگو باشم باساس سلطنت وحقوق ملت خیانت ننمایم وهیچ منظوری نداشته باشم جز فوائد ومصالح دولت ایران
- آقایان کی استوان –سهرابخان –ساگینیان –حاج علی اکبر امین –دکتر سنگ –فهیمی –حاج آقا رضا رفیع –فاطمی –آقا میرزا سید احمد خان –آقا سید جواد محقق – آقا سید میرزا علی –عراقی شیروانی –امیر حسین خان –فیروز میرزا –معظمی –میرزا عبدالباقی –روحی- میرزا حسین خان موقر –ذوالقدر – میرزا حسین خان اسفندیاری – سید یعقوب – حائری زاده –شیخ الاسلام ملایری –آقا زاده خراسانی –آقا سید کاظم یزدی –شیخ محمد علی امام جمعه شیراز –––آقا هاشم آقا ملک –طاهری – علیخان اعظمی –حقنویس –خطیبی –محمد علی میرزا دولت شاهی – نظام مافی –عبد الامیر خان نگهبان –دادگر.
رییس –آقایان تامل بفرمایند تا کلام الله را ببرند
(دراینموقع جلسه برای تنفس تعطیل پس از یکساعت مجددا تشکیل گردید)
رییس –پیشنهاد آقای بامداد
(بشرح ذیل قرائت شد)
چون ادای مراسم تحلیف بهتر آنست که که با حضور قلب باشد فعلا بعد از ظهر است پیشنهاد می‌کنم که بقیه قصم بماند برای جلسه بعد
جمعی از نمایندگان صحیح است
رییس –آقای حائری زاده .(اجاره)
حائری زاده – بنده خواستم عرض کنم دورای بیشتر نباید گرفته شود راجع بلوایحی که صبح تقدیم شد
رییس – درجلسه دیگر اسامی آقایان نمایندگانیکه برای کمیسیون بودجه درشعب شش گانه انتخاب شده‌اند بعرض مجلس می‌رسد
- شعبه اول – آقایان فاطمی –آقا سید یعقوب –خطیبی.
- شعبه دوم –آقایان طاهری –دیبا –یاسائی.
- شعبه سوم –آقایان بیات شیروانی –امیر حسینخان بختیاری.
- شعبه چهارم – آقای حاج آقا رضا رفیع –هاشم آقا ملک –افشار
- شعبه پنجم –آقایان فیروز میرزا بهبهائی –دشتی
- شعبه ششم –آقایان میرزا سید احمد خان اعتبار –بامداد- مهدوی –
درموقعی که مجلس رسما دائر می‌شود برطبق قانون اساسی باید خطابه بحضور ملوکانه عرض بشود وچون فعلا موقع است برای آنکه خطا به تهیه شود وبعرض اعلی حضرت همایونی برسد یک زمینه تهیه شده است که بعرض مجلس برسد وبعد ا تصویب بحضور ملوکانه تقدیم شد
(بشرح ذیل قرائت شد)
به پیشگاه مقدس اعلیحضرت همایوین شاهنشاهی رضا شاه پهلوی خلد الله ملکه وسلطانه مجلس شورای ملی که بعون الله تعالی وعنایات کامله حضرت ولی عصر عجل الله فرجه وتوجیهات خاصه ملوکانه افتتاح یافته با کمال مسرت دائر بودن خود را برای انجام وضائف ملی واجرای نیات صادقانه که درحفظ منافع ومصالح مملکت دارد بعرض پیشگاه ملوکانه می‌رساند مجلس شورای ملی که جز ترقیه حال عموم وتکمیل تنسیقات صحیحه وعظمت مملکت منظور ندارند معتاد است که درسیاست داخلی وخارجی باید تشبید مبانی استقلال کامل وآزادی وحیثیت مملکت بعمل امده با تمام وسائل ممکنه باصلاحات اقتصادی واجتماعی واداری که احتیاج شدید مملکتی ایجاب می‌نماید شروع بشود برعایت عظمت مقام سلطنت از عرض جزیئات مقاصد خوداری شده ومراتب منظور بنوبه خود بردولت اعلی حضرت شاهنشاهی خاطر نشان خواهد شد.
رییس –مخالفی ندارد؟
جمعی از نمایندگان –خیر.
رییس –همینطور تصویب می‌شود که تقدیم حضور ملوکانه شود؟
بعضی از نمایندگان –صحیح است
رییس – بنابراین جلسه ختم می‌شود جلسه آتیه روز پنجشنبه چون تصادف با تعطیل می‌کند بنابراین روز پنجشنبه مجلس هم تعطیل خواهد بود حالا تعیین جلسه موکول بنظر آقایانست.
بعضی از نمایندگان –شنبه
بعضی گفتند –یکشنبه
رییس – هر کدام را مایلید پیشنهاد بفرمایید نسبت بشنبه مخالفی نیست؟
جمعی از نمایندگان –خیر رییس –جلسه آتیه روز شنبه چهار ساعت قبل از ظهر دستور هم بقیه مراسم تحلیف ودرضمن انتخاب کمیسونها.
(مجلس یک ربع ساعت بعد از ظهر ختم شد)
رییس مجلس شورای ملی –سید محمد تدین
منشی =-سید ابراهیم ضیا منشی امیر تیمور کلالی