مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۸ امرداد ۱۳۲۱ نشست ۷۸
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری سیزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری سیزدهم |
دوره سیزدهم قانونگذاری
مشروح مذاکرات مجلس ملی، دوره۱۳
جلسه: ۷۸
صورت مشروح مجلس روز یکشنبه ۱۸ امرداد ۱۳۲۱
فهرست مطالب
۱- تصویب صورت مجلس
۲- تصویب هفت فقره مرخصی
۳- تقدیم برنامه و معرفی هیئت وزیران از طرف آقای (احمد قوام) نخست وزیر
۴- موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
مجلس نیم ساعت پیش از ظهر به ریاست آقای اسفندیاری تشکیل گردید
صورت مجلس روز ۱۳ امرداد ماه را آقای (طوسی) منشی قرائت نمودند. (اسامی غایبین جلسه گذشته که ضمن صورت مجلس خوانده شده:
غایبین با اجازه- آقایان: دکتر ضیا، فاطمی
غایبین بی‌اجازه- آقایان: تولیت، سزاوار، فیاض، شهدوست، ذوالقدر، اورنگ، مکرم افشار، ملک‌زاده آملی، حمزه‌تاش، مهذب، مؤید قوامی، فروهر، آصف، صادق وزیری، امامی، کامل ماکو، همراز
دیرآمده بی‌اجازه- آقای: اکبر
- تصویب صورت مجلس
۱- تصویب صورت مجلس
رئیس- در صورت مجلس نظری نیست؟ (اظهاری نشد) صورت مجلس تصویب شد.
- تصویب هفت فقره مرخصی
۲- تصویب هفت فقره مرخصی
رئیس- چند فقره گزارش از کمیسیون عرایض و مرخصی رسیده است خوانده می‌شود. گزارش مرخصی آقای کامل ماکویی:
آقای کامل ماکویی درخواست یک ماه مرخصی از تاریخ ۲۸ تیر ماه ۱۳۲۱ نموده‌اند و مورد موافقت کمیسیون عرایض و مرخصی واقع شده اینک گزارش آن تقدیم می‌شود.
رئیس- موافقین با مرخصی آقای کامل ماکویی برخیزند (اکثر قیام نمودند) تصویب شد. مرخصی آقای ذوالقدر:
آقای ذوالقدر درخواست یک ماه مرخصی از تاریخ ۱۴ تیر ماه ۱۳۲۱ نموده‌اند و کمیسیون عرایض و مرخصی با درخواست ایشان موافقت نموده اینک گزارش آن به عرض می‌رسد
رئیس- موافقین با مرخصی آقای ذوالقدر برخیزند (عده زیادی قیام نمودند) تصویب شد مرخصی آقای سزوار:
آقای سزاوار درخواست بیست روز مرخصی از تاریخ هشتم امرداد ۱۳۲۱ نموده‌اند و کمیسیون عرایض و مرخصی با درخواست ایشان موافقت نموده اینک گزارش آن تقدیم می‌شود.
رئیس- آقای انوار
انوار- بنده می‌خواستم آقای مخبر کمیسیون عرایض و مرخصی در موضوع این خبرهای مرخصی اطلاعات بدهند که هر نماینده‌ای در یک سال به آن ترتیبی که در نظر گرفته شده است چه اندازه درباره او مرخصی ملاحظه می‌شود که از آن اندازه تجاوز نشود مثلاً بیست روز است یک ماه است سه ماه است هر چه هست در یک سال در نظر بگیریم که از آن بیشتر نشود حالا آقای سزاوار به بنده حمله نکنند بنده نظری نسبت به ایشان ندارم و عرضی در این قسمت ندارم ولی چون سابقاً هم یک مرخصی از ایشان خوانده شد بنده خواستم اعضا کمیسیون در نظر بگیرند که در این خصوص مرخصی‌هایی که داده می‌شود ملاحظه عدالت بشود ملاحظه بشود که یک کسی در زمان‌های مختلف مرخصی‌هایی نگیرد این اولاً و ثانیاً این که حقیقتاً من مخالف هستم که اسم بعضی از نمایندگان در صورت غایبین نوشته می‌شود هی غایب هی غایب بنده و آقای روحی مذاکره کردیم که نظامنامه کردیم که نظامنامه را تصحیح کنیم و تکلیف این قبیل نماینده‌ها معلوم شود به عقیده بنده یک نفر که از یک محلی قبول نمایندگی می‌کند باید در مجلس باشد و دفاع از اهالی آنجا بکند مثلاً ملاحظه می‌فرمایید یک نماینده‌ای از اول که نماینده شده است به مجلس نیامده است در صورتی که اهالی آنجا نماینده معین کرده‌اند و محتاج هستند که نماینده‌شان در مجلس باشد و دفاع از حقوق‌شان بکند و نظامنامه هم تکلیفی برای این کار معین نکرده است که تکلیف آنها معلوم باشد این است نظر بنده که کمیسیون عرایض و مرخصی این را هم در نظر بگیرند و آن وقت مرخصی بدهند.
رئیس- آقای لاریجانی.
مخبر کمیسیون عرایض و مرخصی (لاریجانی)- عرض می‌کنم آقای انوار کاملاً متوجه جریانات کمیسیون عرایض نیستند اگر می‌بودند این طور نمی‌فرمودند کمیسیون عرایض در درجه اول اگر یکی از نمایندگان مرخصی بخواهد عذر موجهش را در نظر می‌گیرد وقتی که دارای عذر موجه بود از ده روز تا یک ماه یا هر چه که رفع عذر موجه بشود مطابق ماده صریح نظامنامه داخلی می‌تواند اجازه بدهد اما در این مورد به خصوص آقای سزاوار ایشان بیست روز فقط مرخصی خواسته‌اند و تاکنون هم مرخصی نخواسته‌اند کمیسیون عرایض هم این بیست روز چون عذر موجه داشته‌اند عذر موجهشان را صحیح تشخیص داده و موافقت کرده است و اگر آقای انوار به نظامنامه داخلی مراجعه بفرمایند رفع اشتباه ازشان خواهد شد.
انوار- من نظامنامه را می‌دانم.
رئیس- رأی گرفته می‌شود به مرخصی آقای سزاوار آقایان موافقین بر خیزند (اغلب بر خاستند) تصویب شد.
آقای مشار درخواست یک ماه مرخصی از تاریخ یازدهم امرداد ۱۳۲۱ نموده‌اند و مورد موافقت کمیسیون عرایض و مرخصی واقع شده اینک گزارش آن تقدیم می‌شود.
رئیس- رأی گرفته می‌شود به مرخصی آقای سزاوار آقایان موافقین برخیزند (اغلب برخاستند) تصویب شد.
آقای مشار درخواست یک ماه مرخصی از تاریخ یازدهم امرداد ۱۳۲۱ نموده‌اند و مورد موافقت کمیسیون عرایض و مرخصی واقع شده اینک گزارش آن تقدیم می‌شود
رئیس- رأی گرفته می‌شود به مرخصی آقای مشار آقایان موافقین برخیزند (اغلب برخاستند) تصویب شد.
آقای مکرم افشار درخواست یک ماه مرخصی از هشتم مرداد ۱۳۲۱ نموده‌اند کمیسیون عرایض و مرخصی با این درخواست موافقت نموده اینک گزارش آن به عرض می‌رسد.
رئیس- رأی گرفته می‌شود به مرخصی آقای مکرم افشار موافقین برخیزند (اغلب برخاستند) تصویب شد.
آقای ملک‌زاده آملی درخواست یک ماه مرخصی از تاریخ چهارم امرداد ۱۳۲۱ نموده‌اند و کمیسیون عرایض و مرخصی با درخواست ایشان موافقت نموده اینک گزارش آن تقدیم می‌شود.
رئیس- رأی می‌گریم به مرخصی آقای ملک‌زاده آملی موافقین برخیزند (اغلب برخاستند) تصویب شد.
آقای همراز به واسطه کسالت مزاج به دستور پزشک معالج لازم شده است یک ماه استراحت نمایند و درخواست یک ماه
مرخصی از اول مرداد ۱۳۲۱ نموده‌اند کمیسیون عرایض و مرخصی عذر ایشان را موجه تشخیص داده این که گزارش آن به عرض می‌رسد.
رئیس- موافقین با مرخصی آقای همراز برخیزند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
- تقدیم برنامه و معرفی هیئت وزیران از طرف آقای (احمد قوام) نخست وزیر
۳- تقدیم برنامه و معرفی هیئت وزیران از طرف آقای (احمد قوام) نخست وزیر
آقای (احمد قوام) نخست وزیر- آقایان محترم در این موقع که برحسب امر اعلیحضرت همایون شاهنشاهی مأمور تشکیل دولت شده‌ام لزوماً به اطلاع آقایان می‌رسانم که همیشه عمل بر این جاری شده است که هر دولت در حین تشکیل خود از نظری که درباره اصول و مبانی امور کشور دارد و سبک و روشی که به منظور اجرای اصول مزبور مفید می‌شمارد برنامه‌ای ترتیب دهد و به مجلس شورای ملی عرضه نماید و تصویب آن به منزله رأی اعتماد مجلس به دولت تلقی شود این نکته نیز مسلم است که مفاد برنامه در هر بار ناگزیر باید با مقتضای زمان وفق دهد و امور مبتلا به روز شامل باشد تا در ضمن تصویب آن معلوم شود که مجلس و دولت متفقاً کدامیک از مسائل اساسی را از لحاظ اهمیت و فوریت در درجه اول قرار داده و حل و فیصله آنها را شایسته توجه عاجل و مقدم بر سایر امور دانسته‌اند و در نتیجه این تشخیص همه کس بداند که وظیفه دولت چیست و تکلیف مردم چه باید باشد. با این وصف در این موقع که وضع کشور ما در نتیجه حوادث عظیم و خطیر دچار آشفتگی گردیده نظر دولت من بر این است که عجالتاً از تنظیم برنامه‌ای که متضمن مواد عدیده در مسائل مختلفه باشد صرف‌نظر کنم و ورود در این مباحث را به موقعی که از وظایف واجب خود فراغت حاصل کرده باشد موکول سازد که بالفعل آنچه که حیات و آسایش خاطر مردم بسته به آن است و در صدر عموم اصلاحات اقتصادی و اداری کشور قرار گرفته توسعه امنیت و تأمین ارزاق عمومی است (صحیح است) و دولت برخورد فرض می‌داند که برای انجام این دو مقصود و رفع مشکلات و عوایق آن نهایت مراقبت و کمال جهد را بکار برد و تمام قانونی را که در اختیار خود دارد بدون فوت وقت به کار اندازد و از هیچ اقدامی فرو گذار نکند تا وقتی که ریشه اغتشاش بر آید و کیفر عصیان در خاصرها نقش بندد (انشاء‌الله) و خیال طغیان از سر اشرار به در رود و در بلاد و دهات و طرق و دشوارع امنیت کاملاً مستقر و مردم به حفظ حقوق خود اطمینان پیدا کنند و در برابر اجحاف و تخطی هر متجاوزی به حق گذاری دستگاه قضایی کشور مستظهر و به قدرت دولت امیدوار شوند و جان آبرو و حقوق اشخاص در سراسر مملکت از تعرض مصون باشد. در باب ارزاق تلاش دولت مصروف آن خواهد بود که آذوقه اهالی تأمین شود و برای حصول این منظور دولت با کمال مراقبت محصول سال جاری را جمع آوری خواهد کرد و به این ترتیب یقین دارد که موجودی خواربار کشور با کمکی که از خود مردم انتظار می‌رود و اقداماتی که برای جلوگیری از صدور آن به عمل خواهد آمد به ضمیمه آنچه متفقین ما وعده داده‌اند به ما بفروشند و تاکنون به تحویل مقداری از آن نیز شروع کرده‌اند و از این راه موجبات خاطر جمعی دولت را فراهم نموده‌اند کفاف اهالی را خواهد داد البته بنا به همین مقدمات دولت برای تأمین این منظور تحویل آنچه را که متفقین وعده کرده‌اند مصراً تقاضا و تعقیب خواهد نمود. (صحیح است) اما کسانی که اجناس مورد احتیاج مردم و علی‌الخصوص خواربار و دارو را احتکار کرده و یا موضوع داد و ستد غیرمجاز قرار می‌دهند باید بدانند که دولت قانون منع احتکار و اختیاراتی را که برای تأمین آذوقه مردم به موجب قانون دارد به موقع اجرا خواهد گذارد و در مورد کسانی که تشبث به این گونه عملیات خلاف مروت و انسانیت را روا داشته‌اند رحم و شفقت را مداخله نخواهد داد. (صحیح است) ضمناً از لحاظ اهمیتی که دولت برای امور اقتصادی و امر خواربار قائل است در نظر دارد وزارت مستقلی برای این منظور تأسیس نماید لیکن اقدام در این باب و معرفی وزیر مسئول آن موکول به آن خواهد بود که لایحه آن تقدیم و به تصویب برسد (صحیح است) در اینجا ذکر این نکته را به موقع می‌دانم که عزم دولت بر این است که جوانان دانشمند کشور را بیش از پیش در انجام خدمات دولتی شرکت دهد تا در ضمن آن این حکمت دیرین که حسن خاتمت امور به همکاری تدبیر مردمان مجرب با بازوی جوانان مهذب و با معرفت بسته است بکار رفته باشد و هم این طبقه از جوانان به تدریج تجربه کافی اندوخته آنی کشور بشوند. (صحیح است). اما در این باب حاجت به بسط مقال نمی‌دانم که دولت در انجام وظایفی که برعهده دارد رعایت کامل قوانین را بر خود فرض خواهد دانست و حقوق آزادی مردم را از هر جهت محترم خواهد شمرد لیکن افراد نیز باید متوجه باشند که استفاده از این حقوق باید طوری که آسایش سایرین را سلب نکند تا دولت ناچار به مداخله نشود. (صحیح است) در سیاست خارجی اساس مناسبات با دولتین شوروی و انگلستان پیمان اتحادی است که چندی پیش به امضا رسیده و باب جدیدی در روابط ما با این دو همسایه باز کرده است دولت ایران هم چنان که تاکنون عمل کرده است من بعد نیز مقررات پیمان را با کمال حسن نیت و صمیمیت اجرا خواهد کرد و با امتنان از وعده مساعدت و مرافقتی که متفقین ما به اقتضای همان پیمان در رفع مشکلات ما داده‌اند امیدوار است که این حسن تفاهم روز به روز کامل‌تر شود و ثمره آن در هر رشته بیشتر و بهتر عاید طرفین گردد. روابط ما با دولت آمریکا هیمشه بر اساس دوستی استوار بوده و حسن نیتی که آن دولت مخصوصاً در این اوقات اخیر نسبت به دولت ایران ابراز داشته موجب تحکیم مناسبات و دادیه شده و من بعد نیز دولت ایران در تشیید آن مناسبات اهتمام خواهد داشت. دولت برای حفظ روابط حسنه با سایر دول متحابه نیز همواره کوشش خواهد نمود و مخصوصاً در مورد همسایگان روابط ایران با ترکیه به حسن مناسبات همجواری مؤکد خواهد بود و با افغانستان و عراق مناسبات دوستی و یک جهتی دوام خواهد یافت و در تحکیم تشیید روابط حسنه با مصر سعی بلیغ به کار خواهد رفت. بنا به توضیحاتی که گذشت دولت برنامه خود را در سه ماده زیر خلاصه و تقاضای رأی اعتماد می‌نماید.
۱- در سیاست خارجی رعایت کامل مصالح کشور و اجرای پیمان و قراردادهای جاری و مخصوصاً همکاری نزدیک با دولت‌هایی که منافع ایران با منافع آنها ارتباط کامل دارد.
۲- بسط و توسعه امنیت در سراسر کشور.
۳- تأمین خواربار و دارو به جهت عموم اهالی.
اجازه می‌خواهم هیئت دولت جدید را به مجلس شورای ملی معرفی کنم.
آقای صادق صادق- وزیر مشاور
آقای ابراهیم حکیمی- وزیر مشاور
آقای دکتر اسمعیل مرزبان- وزیر بهداری
آقای علیرضا قره گزلو- وزیر دادگستری
آقای حسن تقی‌زاده- وزیر دارایی
آقای باقر کاظمی- وزیر کشور
آقای حیمد سیاح- وزیر پست و تلگراف و تلفن
آقای یدالله عضدی- وزیر راه
آقای عبدالحسین هژبر- وزیر بازرگانی و پیشه و هنر
آقای احمد حسن عدل- وزیر کشاورزی
آقای محمد ساعد- وزیر امور خارجه
آقای دکتر علی‌اکبر سیاسی- وزیر فرهنگ
وزیر جنگ بعداً انتخاب و معرفی می‌شود.
تا آمدن آقای تقی‌زاده خود اینجانب مراقب امور وزارت دارایی خواهم بود.
- موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
۴- موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
رئیس- چون پیشنهاد ختم جلسه شده است تصویب می‌فرمایید جلسه را ختم کنیم (صحیح است) جلسه آتیه روز پنجشنبه بیست و دوم سه ساعت و نیم پیش از ظهر دستور هم برنامه دولت
مجلس یک ساعت بعد از ظهر ختم شدرئیس
رئیس مجلس شورای ملی- حسن اسفندیاری