مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۸ اردیبهشت ۱۳۰۷ نشست ۲۴۰
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری ششم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری ششم |
مذاکرات مجلس
دوره ششم تقنینیه
صورت مشرح مجلس سه شنبه ۱۸ اردی بهشت ماه ۱۳۰۷ مطابق ۱۷ ذیعقده الحرام ۱۳۴۶
جلسه ۲۴۰
(مجلس دو ساعت و نیم قبل ازظهر بر پاست آقای پیر نیا تشکیل گردید) (صورت مجلس یوم یکشنبه شانزدهم اردیبهشت را آقای دولت شاهی قرائت نمودند)
غائبین با اجازه جلسه قبل
آقایان نگهبان ـ میرممتاز ـ حیدری مکری ـ دهستانی ـ میرزا محمد تقی طباطبائی ـ امیر تیمور کلالی ـ افسر ـ آقای زاده ـ سبزواری ـ سید حسین آقایان ـ
Page 2 missing
( اغلب قیام نمودند )
رئیس تصویب شد.
وزیرعدلیه ـ آقایان تصدیق دارند که یکی از کار هائی که وزارت عدلیه بایستی بکند و منتهای سعی را هم برای آن نموده است تهیه لایحة قانون مدنی است که لایحه اش تقدیم میشود البته باید قبرود بکمیسیون عدلیه ولی از نقطه نظر اینکه یک احتیاج فوق العادة به این قانون داریم این است که یک مادة پیشنهاد شده است و تقاضا شده است تا مواقعیکه تکلیف این قانون در کمیسیون عدلیه معلوم شود آقایان موافقت بفرمایند که این الیخه را بمواقع اجرا بگذاریم ( ماده واحده بشرح ذیل قرائت شد )
ساحت مقدس مجلس شورای ملی ـ البته آقایان نمایندگان محترم تصدیق دارند برای روشن کردن تکلیف افراد و ترتیب معاملات و برای انتظام امور تأمین قضائی تدوین قانون مدنی یکی از ضروریات اجتماعی است نظر به احساس این ضرورت وزارت عدلیه برای تهیه قانون مزبور کمیسیونی از اشخاص مجرب و عالم بعلوم فقهیه تشکیل داده و آن کمیسیون با مطالعه تمام اطراف و جهاتی که لازم بود در نظر گرفته شود تاکنون ۹۵۵ ماده تنظیم کرده است که منضم به این لایحه تقدیم می شود.
نظر باینکه نه آخر دوره ششم مدت کمی مانده.نظر به اینکه مصالح قضائی مملکت سرعت گذراندن قانون مزبور ار امر میدهد ماده واحده ذیل با قید دو فروریت تقدیم و تقاضای تصویب آن را مینماید
ماده واحده دولت مجاز است از روز ۲۰ اردی بهشت ۱۳۰۷ که کاپبتولاسیون ملغی است لایحه قانونی مدنی ار که بمجلس شورای ملی تقدیم داشته تا وقتی که رأی تطعی کمیسیون قوانین عدلیه مجلس شورای ملی اتخاذ و اعلام شود بموقع اجرا گذارد
رئیس ـ فوریت قسم اول مطرح است آقای رفیع
رفیع ـ بنده موافقم
رئیس ـ آقای عراقی
عراقی ـ موافقم
رئیس ـ آقای دادگر
دادگر ـ موافقم
رئیس ـ آقای یاسائی
یاسائی ـ موافقم
رئیس ـ آقای کازرونی
کازرورنی ـ موافقم
رئیس ـ آقای بامداد
بامداد ـ موافقم
رئیس ـ آقای فیروز آبادی
فیروز آبادی ـ بنده با اصل این لایحه مخالفتی ندارم و در قسمت فورتش مخالفم چون الان این لایحه رسیده و ما هیچ اطلاعی نداریم. خوبست اجازه بدهند که ما یک مطالعه بکنیم آنوقت ممکن است برای فردا که روز چهارشنبه است مجلس تشکیل شود و مطرح شود
رئیس ـ آقای رفیع
رفیع ـ اگر چنانچه این لایحه دارای یک مادة بود بنده هم با آقا یموافقت میکردم که بگذاریم برای فردا ولیکن تصدیق بفرمائید که ۹۵۵ ماده را آقا امشب نمیتوانید مطالعه و تعمق بفرمائید بلکه نه ماده آن را هم نمیتوانند اشخاص متخصص و علمای یفن نشسته اند و این قانون ار نوشته اند و البته این قانون هم میرود در کمیسیون عدلیه و در آنجا هم مظالعه میشود و تکمیل میشود از طرف دیگر ما نباید کارها مان را معطل کنیم زیرا وقتی نداریم شما وقتی که به آن فراز میرسید که در بیستم اردیبهشت کاپیتولاسیون الغاء شده بایستی تشکر کنیند از موسس این کار و بالاخره از هر کس که موجد این کا رو سبب آوردن این لایحه بمجلس شد و آن شخص تنها علیحضرت همایونی بود و بالاخره حضرت آقا هم بایستی با کمال و شدت موافقت بفرمایند.
جمعی از نمایندگان ـ مذاکرات کافی است
رئیس رأی گرفته میشود به فوریت قسم اول آقایان موافقین قیام فرمایند (اغلب بر خاستند )
رئیس ـ تصویب شد. فوریت قسم دوم مطرح است کسی مخالف است؟ ( گفتند خیر )
رئیس ـ رأی میگیریم به فوریت قسم دوم آقایان موافقین قیام فرمایند ( اکثر قیام نمودند )
رئیس ـ تصویب شد.
( ماده واحده بشرح سابق قرائت شد )
رئیس ـ آقای دشتی
دشتی ـ موافقم
رئیس - آقای دادگر
دادگر - موافقم
رئیس - آقای عراقی
عراقی - موافقم
رئیس ـ آقای آقا سید یعقوب
آقا سید یعقوب ـ بنده توجه آقای وزیر عدلهرا بیک عبارتی جلب میکنم مسلم است که این چیزی نیست که بنده مخالف باشم و امروز حقیقت یک روز شادی و انبساط است که الحمد الله ملت ها بیک مقامی رسیده است که بنده در اینجا پشت تریبون عرض کردم که دیگران کاپیتولاسیون را با شمشیر الغا کردند و ما باقوه و نیروی بیداری در هر حلال در لایحه عبارت که به کمیسیون عدلیه فرستاده میشود و چون این کلمه درش نیست محتاج است به اینکه شما دو مرتبه یک لایحة دیگری بیاورید و این اجازه را برای او بگیرید بنده عقیده ام این اس که اسن عبارت لازم است و خواستم تذکر داده باشم
وزیر عدلیه ـ بنده تصور میکنم مقصود آقا تأمین است انی لایحه رابنده تقدیم کردم میرود بکمیسیون عدلیه معین نشده یعنی فرستاده مسشود به کمیسیون عدلیه
رئیس ـ پیشنهاد آقای دولتشاهی (شرح ذیل قرائت شد )
بنده پیشنهاد میکنم لایحه قانون مدنی را که ۹۵۵ ماده است
دولتشاهی ـ چون در ماده قید نشد، است که قانون چند ماده است اگر صلاح میدانید اضافه شود
وزیر عدلیه ـ بنده استدعا میکنم آقا پیشنهاداتان را پس بگیرید زیرا این قید را لازم ندارد
دولتشاهی ـ مسترد کردم
رئیس ـ رأی گرفته میشود بماده واحده آقایانیکه موافقند قیام فرمایند (اغلب قیام نمودند)
رئیس ـ ( تصویب شد )
وزیر عدلیه ـ بنده اولا تشکر میکنم از آقایان و ضمناً میخواستم استدعا کنم برای لایحه اختیارات کمیسیون عدلیه چون بنده در ضمن شرحی که به آقای وزیر مالیه عرض کرده بودم لایحه را که تقدیم میکنم هیچ پیشنهادی را قبول نکنند آقای وزیر مالیه هم از آن نقطه نظر پیشنهادی را که از طرف یکی از آثقایان راجع به طرح قانونی محامه وزراء شده بود قبول نکرده بودند والا هم خودشان موافقت بفرمایند که نسبت به آن رأی گرفته شود
رئیس ـ آقای دادگر
دادگر ـ عرضی ندارم
رئیس ـ ماده واحده قرائت میشود (بشرح ذیل قرائت میشود )
ماده واحده ـ وزیر عدلیه مجاز است کلیه لوایح
قانونی را که بمجلس شورای ملی پیشنهاد نموده و مینماید و همچنین طرح قانونی محاکمه وزراء را بعد از تصویب کمیسیون عدلیه مجلس شورای ملی بموقع اجرا گذارده و پس از آزمایش آنها در عمل به مجلس شورای ملی پیشنهادنماید
رئیس ـ آقای آقا سید یعقوب
آقا سید یعقوب ـ بنده دیگر عرضی ندارم
رئیس ـ پیشنهاد آقای آقا سید یعقوب قابل توجه شده است حالا که رأی میگیریم رأی قطعی است. رأی میگیریم به این ماده به ترتیبی که قرائت شد. آقایان موافقین قیام فرمایند (اغلب قیام نمودند )
رئیس ـ تصویب شد
وزیر عدلیه ـ بنده میخواستم تقاضا که خبر کمیسیون بودجهراجع به چند قلم از اعتباراتی که در لایحه کل بودجه را جع به چندقلماز اعتباراتی که درلایحه کل بودجه تقدیم شده است. تقاضا شده بود که تجزیه بکنند وبطورفوق العاده تقدیم مجلس شود کمیسیون همهرماهی کرده است وخبرش را داده است جزو دستور و مطرح شود.
رئیس ـ آقای دادگر
دادگر بنده در دستور عرض دارم
رئیس ـ بعد از قرائت این لایحه (ماده واحده بشرح ذیل قرائت شد )
ماده واحده ـ مجلس شورای ملی شش فقره اعتبارات ذیل منظوره در لایحه بودجه ۱۳۰۷ مملکتی را تصویب و بوزارت مالیه اجازه میدهدکه از اول فرودین ماه ۱۳۰۷ بر طبق قوانین مربوطخ کار سازی دارد
(فقره ۱۶ ماده دوم لایحه بودجه )
الف ـ اعتبار ماهیانه دولت
برای مخارج غیر مترقبه ۱۳۲۰۰۰۰
ب ـ اعتبار مخارج سری دولت ۳۶۰۰۰۰
ج ـ اعتبار انعام دولت ۱۲۰۰۰۰
د ـ اعتبار تبلغات و اعتبارات مخصوصه برای عمران خوزستان و لرستان و کردستان ۱۰۰۰۰۰۰
فقره ۱۷ ماده دوم لایحه بودجه اعتبار آشنا کردن افکار عامه باوضاع ایران ۴۵۰۰۰۰
فقره ۲۰ ماده دوم لایحه بودجه اعتبار برای تذسیسات عام المنفعه ۶۰۰۰۰۰۰
رئیس ـ خوب مقصود این است جزو دستور شود؟
وزیر مالیه ـ بلی
رئیس ـ آقای دادگر
دادگر ـ عرض میکنم اینجا برای بنده یک مشکلی پیدا شده که آقای وزیر مالیه باید حل کنند بنده البته موافق هستم با این دولت و لوایح دولت هم بحسب تربیب مقدم است آقای وزیر مالیه التفات بفرمائید یکعده زیادی لوایح درید و بمحض ابراز و اظهار تکلیف بنه این است که عقیده خودم را طرد کنم و ۵عقیده ایشان را تعقیب کنم ولی ایشان هم باید رعایت بنده را بکننند بسیار خوب ما نموافقت میکنیم باعقیده ایشاخ ولی بالاخره راجع به حقوق منتشرین خدمت این کی باید جزو دستور شود این را به بنده بفرمایند آنوقت بنده حاضرم
وزیر مالیه - بنده از مساعدتی که آقایان نمایندگان برای پیشرفت کارهای مملکتی میفرمایند فوق العاده متشکرم نسبت بمسئله منتظرین خدمت خاطر آقایان مستحضر است که سابق براین د ضمن لایحه بودجه یا در ضمن لوایحی که خاطرم نیست یک تبصره بوده است که تکلیف منتظرین خدمت را معلوم کرده این تبصره دچار یک اشکالاتی شده بود و در غیبت بنده یک ماده برای اصلاح او داده شد بنده که مراجعت کردم در اطراف این اصلاحی که شده بود میخواستم یک تجدید نظری کنم که تا چه اندازه بر اعتبار پرداخت حقوق منتظرین خدمت خواهد افزود بنده خواستم این مسئله را کاملا اطلاع پیدا کنم و تتحقیقاتی بکنم تا از روی اطلاع و بصیرت بتوانم اطهار عقیده کنم به این مناسبت چند روزی مهلت
خواستم و حالا هم به آقای دادگر وعده میدهم تا روز یکشنبه یا سه شنبه هفته آتیه بیشتر تاخیر نشود
دادگر ـ بسیار خوب
رئیس ـ اقای تقی زاده
تقی زاده ـ بنده خودم در کمیسیون بودجه هستم مطالبی که بنظرم میرسد در آنجا بآقایان رفقا عرض می کنم ولی چون این لایحه در کمیسیون بودجه باکثریت تصویب شده است مجبورم که آن ملاحظات را در خود مجلس شورای ملی تکرار کنم و توضیح داده شود این ترتیبی که بودجه مملکت بمجلس میاید بعقیدة بنده شاید مطلب چنانکه لازم است واضح نیست این است که بده میخواهم مطلب بهمه مان واضح شود بعد اگر رأی میدهید بدهید مطلب این است که چندین سال ایست که شکایات دائمی در این مجلس بلند است که بودجة صحیحی بمجلس نمی آید یعنی بودجه کل مملکت در اینجا نمیآید و همیشه مرتباً عقب می افتد و در اواخر اسفند یک ماده فوری بمجلس میآید و چند دقیقه صحبت میشد و ان بودجه که کمیسیون ترتیب داده است او را رأی میدهند وقتی که ما آنوقت اظهار کنیم ده یکش را هم نمیتوانیم اظهار کنیم عرض میکنم این بودجه هنماینده نقش۸ وت اس ر سیاست مملکت و در سیاست مالی و ترتیب ادارات مملکت و درجه کل من حیث المجموع نسبت بعایدات و مخارج و ترتیب مخارج و تقدیم بعضی رأی خود را بدهند و یا دولت در اداره امور مملکت و بهترین راهنمائی که صلاح است برای اداره امور مملکت و بهترین راهنمائی که صالح است برای اداره سیاست شرکت کنند. همیشه اینجا گفته میشود که چون سال به آخر رسیده است ما وعده میدهیم که بودجه سال آیده را زودتر بمجلس بدهیم و همه این فرمایشات و ملاحظات و نظریات حکیمانة که دارید بعد بفرمائید همه آقایان و رند هم موافقیم بعد او میگذرد و همیطور میماند تا آخر سال آینده حالا این دفعه تنها سالی است که یک امید ظاهری بماداده بودند که بودجه اوایل سال میآید اول سال هم بودجه را مجلد ترتیب داده اند و بکمیسیون هم رجوع کرده اند کمیسیون هم مشغول کار است و شاید اگر به این ترتیب باشد عنقریب بودجه تمام شود یکماه دیگر هم بودجه حاضر شود ولی حالا با یک ترتیب و راه کجی همان مقصود اصل می شود که ما نمیخواستیم و شکایت اشتیم یعنی بودجة کل بهمجلس نمی آید و یک یک اقلامی از بودجة کل بطور فوری بمجلس می اید و یک یک اقلامی از بودجة کل بطور فوری بمجلس مس آید تفصیلش هم این است که آن بودجه که ر مجلس شرای ملی برای ۱۳۰۶ تصویب شده چاب شد آنهم اگر بعد بمجلس بیید هر وقع در باب اقلام او صحبت میشود میگویند همان اقلامی است که پارسال هم تصویب شده و ما چیزی زیاد و کم نکرده ایم انوقت چند قلم اضافات در ان مینویسند و اسم آن را بر میگردانند و اسمش را میگذاررند بودجه ۱۳۰۷ و یک تغییرات جزئی هم درش میدهند و میآورند اینجا حالا موقعی که این بودجه بمجلس می آید و باید درش صحبت شود مخصوصاً دراقلامی که امسسال اضافه شده باید مذکره شود و باید دانست که دلائل جدیدش چیست حالا ترتیبی که اتخاذ شده این است که آن اقلام را از بودجه کلی بیرون میکشند بعد از چند روز میآورند اینجا که باید این را فوری رأی بدهید آنوقت خود بودجه وقتی میآید بمجلس همان چیزی است که در ۱۳۰۶ بوده است بنده با این ترتیب موافق نیستم برای اینکه به بودجه کل مملکتی کرده باشیم بنده ازوارق لوایح که در اینجا می آید و تقسیم میشد همه را فظ میکنم چند روز پیش که مرور میکردم بدیدم قریب چهل پنجاه لایحه هست که هر روز متصل اعتبار پنجاه هزار تومان صد هزار تومان صد پنجاه هزار تومان
هشتاد هزار تومان برای فلان چیز و فلان مصرف در مجلس تصویب میکنند و این ترتیب بودجه تصویب کردن نیست برای اینکه در آن ممالکی هم که بودجه هست بودجه را قیراط قیراط که نمآورند ولی ما می بینیم که در اینجا از اول سال تا آخر سال قلم قلم میآید و تصویب میشد آنوقت آخر سال می بینیم که همه را تصویب کرده ایم و فرصت مذاکره کافی هم در لزوم و عدم لزومش نمیشود و در اینصورت نظری که شخص در بودجه دارد نمیتواند اظهار کند شما وقتی که هر یک از این اقلام را ملاحظه بفرماید می بینید یک چیز خیبی مفیدی است و اصلا دولت یک اعتباری در اینجا نمی آورد که یک ضرر واضح و بدیهی داشته باشد که بگوید یک چیزی را میخواهم خاب کنم بلکه میخواهد آباد کند ولی نظر این است که ما به بینیم آن مواردی که فوائدش برای مملکت بیشرت است و در نظر ملت و وکلای آنها هم اهمیتش بیشتار است آیا به آنها اهمیت داده شده است یا نه ؟ اگر ما بخواهیم این لوایح را تصویب کنیم تقریباً شاید دو کرور باشد که ما تصویب کردهایم برای اموری که فی حد ذاته مستحسن است ولی در درجه اول اهمیت نیست بعد هم که بودجه میآید ما میگوئیم اینجا فلان رشتة اصلاحات بودجه اش خیلی ضعیف است بایستی بیشتر باین اهمیت داده شود و حالا خوبست ما پیشنهاد کنیم که یک خمس از عیدات مملکت صرف این کغر شود میگویند خیلی چیزها تا بحال تصویب تصویب شده و حالا دیگر اعتباری برای ما باقی ناند۹ و بنده هر یک از لوایحی را ک از کمیسیون بودجه بمجلس میآید مثل بودجه کل فرض کرده و مطلبی که در بودجهکل دارم باید در اینجا بعرض برسانم اینجا روبهمرفته قریب ویست هزار تومان بلکه سیصد هزار تومان ما اعتبرا تصویب میکنیم…………
حاج آقا رضا رفیع.. هشتصد هزرا تومان
تقی زاده.. بلی هشتصد هزار تومان بنده قلم آخر را ملاحظه نکردم بالخره الین مبلغ یک مبلغ کلی است برای چند قلم کهدرمدت نیمساعت همه اش باید تصویب شود بنده تصدیق میکنم که دولت مخارج غیر مترقبه لازم درد مخارج سری لازم دارد انام هم لازم دراد بری عمران خوزستان اعتبارات لازم دراد اینها را تصدیق دارم ولی دولت مخارج جاری بودجه ای را هم لازم دارد اگر آنه مخارج دیگری که برای وزارت عدلیه و معارف و وزارت خارجه لازم است آن هم خیلی فوری است و نمیشود یک ماه تحمل کرد پس چرا آنها را نمآورند اینجا تصویب کند اینها را در تحت یک دوازدهم می آورند یعنی به میزانی که تا یک ماه دیگر این مخارج را لازم داریم یا این که چنانچه بعضی از آقایان فرمودند که بعضی چیزها را نمی شود یه یک دوازدهم تقسیم کرد شاید بیشتر وشد خوب در ماه اول یکقدری بیشتر بعد در ضمن اینکه ما در ده دقیقه یک دوازدهم ار تصویب میکنیم اینها ار هم در ضمن آن میآورند که مثلا این هشتصد هزار تومان ارهم تصویب کنید بالاخره این ترتیب مخالف آن امید هائی است که داشتیم که بودجه کل به مجلس بیید و تصویب شود پس لازم است عرض کنم که بعقیده بنده یک رشته اصلاحات مهم در این مملکت هست که خیلی مهمتر از اینها است این مطلب را شاید بنده معتقدم بمفید بودن اینها هستم ولی میگویم که یک چیزهای دیگری هست که اهمیتش بیشتر از اینها برای اینکه وقتی که پائین رفتم یکی از نمایندگان نگوید که شما گفتید عمران خوزستان لازم نیست مگر خوزستان بای خراب بماند بنده عرض میکنم لازم است مفید است نمیگویم لازم نیست. این شبهه را هم همیشه باید رغع کهنم که مجال است لال و اعتراض در این زمینه باقی نمانده عرض میکنم لازم است مفید است ولی ما در رشتة
اصلاحات مملکتی با آن پول محدودی که داریم هزار رشته کار مفید و مهم داریم که اینها در درجة دهم است برای اینکه هزار فرسخ از ممالک متمدنه عقب تر مانده ایم خوابیده ایم و لنگ مانده ایم . باید دید در کدام رشته باید شروع کرد. یکی از آقایان گفت میگوئید معارف خیلی مهم است اگر ما تمام را بمعارف بدهیم آنوقت باید دست روی هم بگذاریم بنده. همعرض میکنم بایدهمه را با هم کرد ولی بعضی از امور مهمة مملکت هست که درجة دوم است یک رشته در درجه سوم. این مملکت سیاست اصلاحات مرتبی پیدا نمکند. پریرزو بود لایحة بکمیسیون بودجه آمد درباب یک قسمت از مخارج بمعارف ک بعقیده بنده در در درجه اول مخارج مهم این یمملکت است و هیچ چیزی در این مملکت مهمتر از ان نیست و نمی تواند بشود و فقط این است که حقیقت مملکت را مملکت میکند و ملت را مفید به قبول سایر شعب تمدن میکند. وقتی گفتم چرا این ار اینطور محدود داریم و بیشتر از این نمیتوانیم صرف کنیم. بنده گفتم شما که اعتبار محدود دارید چرا این پولها را برای کارهای مهم مملکت صرف نمیکند و میبرید برای اشنا کردن خارجه باوضاع ایران مصرف میکنید ( عدة از نمایندگان صحیح است ) این چه قلمی است؟ این کجایش مهم است؟البته عرض میکنم خوبست مفید است. عرض نمیکنم بیفایده است ولی فقلا امروز نه اهمیت درد و نه بآن درجه اجتیاج داریم باین کرا و بمصرف صحیح هم نمیرسد. ( صحیح است ) شما ترتیب مرتبی در اداره دولت وندارید که بتوانید ملل خارجه را آنطوریکه لازم است از اوضاع ایران مسبوق کنید ( صحیح است ) و شبهاتی که هست رفع کنند ولی لازم است عرض کنم که الحمدالله شبهای زیادی نیست، مملکت ما وقتی راه ترقی بیفتد عملاً نشان میدهیم ملل خارجه بهتار از همه خودمان مراقب و مواظب اوضاع جریان امور مملکت ما هستند…….
مدرس – واقعیش را آنها میدانند
تقی زاده ـ و میدانند که در چه رشته ها ما ترقی میکنیم و در چه رشته ها ترقی نمیکنیم و اگر در آن رشته هائی که ما ترقی نمیکنیم شما صد هزار تومان بمعارف مملکت صرف نکنید و در عوض ا“ صد هزار تومان را به وزهنامه نویس بدهید و بگوئید که بنویسید صدی نود و نه تای این مردم سواد دارند ین دروغ را نمیشود به کله مردم خارج راسخ و مستر کرد آنها خوب میدانند که ما در چه رشتة سیر و ترقی میکنیم….
مدرس ـ روز نامه نویس پول را میگیرد اما نمی نویسد.
تقی زاده ـ البته قانون مدنی مملکت آمد به دو فوریت و به الحه اش هم رأی دادیم در صورتیکه مطالعه هم نشده بود میفرمایند بعد مطالعه بشود. این یکی از ترقیاتی است که همه دنیا میدانند. اما وقتی میخواهید آن رشته هائی که ترقی نکرده اید و ترقی ندارد آنها را معتقد کنید ابداً فایده ندارد………
عراقی ـ ما میخواهیم راست ها را بگوئیم
تقی زاده ـ راست ها راخوب میدانند و راست ها ار هم هیچکس نمیتواند دروغ بگوید……….
عراقی ـ هزار دروغ میگویند
مدرس ـ این مخارج و این پول برای دروغ گفتند است (صدای زنگ رئیس )
تقی زاده ـ اجازه بفرمائید بنده هم باندازة حضرت عالی روزنامه های خارج را میخوانم در انجاها وقتی ک چیزی مخالف حقایق رد ارة ایران میگیند حقیق دلم لدرد میآید ولی عض میکنم حالا نسبت بزمانهای سابق خیلی این کار کمتر شده است و اگر اشتباهاتی هست خود سفراء دولت باید آنجا تکذیب کنند و توضیح بدهند.
رفیع ـ خبر رویتر را ملاحظه کنید
تقی زاده ـ خبر رویتر را همیشه ما در مجلس دورة دوم و سوم هم دیده ایم که چطور بود…..
مدرس ـ خبر رویتر ار همین جا درست میکنند
نقی زاده ـ خلاصه بنده عقیده خودم را عرض میکنم و باید این مطلب را توضیح بدهم و هیچ اشتباهی در این باب برای من نیست شاید بعضی اشخاص خیال کننند که فالن مطلب که قطعاً پیش نیمرود تکلیفش معین است. اینطور نیست ما وکیل شده ایم از طرف ملت که آنچه بنظمان میرسد و صالح میدانیم این جا بگوئیم و متذکر شویم این مطلب چاپ میشود و بسمع عامه میرسد بعد هم شاید موکلین جنابعالی هم با ماهمراه میشوند و از شما خواهش میکنند که آقا در موقعی که انتخاب میشوید این عقیده رااظهاد و دنبال کنید. با اینکه خوتان هم البته انصاف کامل دارید و بعد از تجربه برای شما روشن میشود. بنده عرض میکنم این پول راکه در اینجا بمصرف این کار میرسانید فقره مهمی نیست البته اگر پول زیاد داشته باشید خوبست مفید است مستحسن است. ولی وقتی که رد یک مملکتی که در پایتخت او وزارت معارف مدرسة اکابر شبانه را که شاگرد کفش دوز و خمال و نوکر جنابعالی در آنجا خط و سواد یاد میگیرند برای صرفه جوئی شش هرژزار تومان موقوف میکند دیگر در ان مملکت چهل و پنجهزار تومان نمیدهند که بروز نامه نویسهای خارج داده شود …..
آقا سید یعقوب ـ کم داده ایم به ممالک دیگر نگاه کنید
تقی زاده ـ ممالک دیگر برای معارف خودشان صد ها میلیون پول میدهند. بنده از حضرتعالی استدعا میکنم تشریف بیاورید بیرون بنده یک کتابی درم می آورم و بشما نشان میدهم……..
آقا سید یعقوب ـ بنده عقیده شما را تمام میدانم در دوره پنجم هم دیدم
تقی زاده ـ که آن ممالک برای معارف و صحیه شان چقدر میدهند بامورد خارجه شان چه میدهند. آنها ار مقایسه کیند. ما نمیگوئیم نمیدهند ولی هر کدام از آن ممالک که باین کاره چهل هزار ومان میدهند ده میلیون تومان هم در مملکت خودشان میدهند برای مدارس اکابر و کالس های ابتدائی برای باساد کردن دهاتی ها ایلات و برای اینکه این بدبختها با سواد شوند و ملتفت شوند که وقتی ناخوش میشوند بایدبروند پیش حکیم یا وقتی که و واکسن و باءیشان میزنند بفهمند و مابع نشوند این است که بنده معتقدم ک اینها بودجه کل است و عرضی که بنده دراین باب میکنم راجع بقلم مخصوصی نیست این بودجه کل است ما هشتصد هزار تومان امروز و پنجاه هزار تومان روز دیگر برای سجل احوال و فلان تصویب میکنیم پس دیگر فرصت داده نمیشود که ما عقاید اساسی خودشان را در بودج کل و سیاست مالی مملکت و اینکه کدام یک از این اصلاحات مهمتر است و تقدم بر دیگری دارد عرض کنیم بنده شخصاً علاقه مندم آرزو می کنم که این جا برای معرفت عمومی مملکت بیشتر صرف شود. اگر دولت در بودجه خودش یک وجه کافی لایقی برای معارف مملکت و برای قوائد اقتصادی و برای صحیه مملکت منظور بکند بنده در قلم های دیگر بودجه همیشه همراهم و رأی میدهم. خواه مفید بدانم یا ندانم. ولی میدانم که این مخارج را میکنند و این کسر میشود از ان چیزی که مهمتر است. این است که بنده این را یکی از اقلامی می بینم که مهم در درجه اول نیست خیلی تشکر میکنم که ششصد هزار تومان برای تأسیس مؤسسات عام المنفعه نوشته اند. البته بسیار چیزمفیدی نوشته اند. البته بسیار چیز مفیدی میتواند بشود ولی ما همیشه رسم اشتیم که برای اینطور چیزها یک لایحه قانونی به مجلس می آوردند و می گفتند دولت میخواهد فلان سد را به بنددد یا فلان کارخانه را
ایجاد کند. کارخانه سمنت سازی ایجاد کند یا فلان راه را بسازد آنوقت با کمال شوق رأی میدهیم ولی اینکه ششثد هزار تومان را در ضمن یک فهرستی بیاورند که ما جزئش را ندانیم صلاح نیست برای هان مقصودی که بنده دارم چوه ممکن بود که از همین ششصد هزار تومان بگوئیم چهار صد هزار تومانش صرف چیزهای مفید اقتصادی که در درجة اول اهمیت است بشود و دویست هزار تومانش را هم رأی بدهیم و تمنا کنیم و آن را بزنیم و بگذاریم روی ان چیزهائیکه مفید تر است در هر صورت بنده این عرایض را کردم خواه بشود خواه نشود.
وزیر مالیه ـ نماینده محترم در ضمن تنقیداتی که از این لایحه فرمودند اساس و مبنای تنقید خودشان را روی این قرار گذاشتند که بودجه مملکتی تأخیر میشود و بعد در آخر سال در یک موقع تنگنائی می آیند و از مجلس تقاضا میکنند که بودجة را که کمسیون رأی داده است آنرا تصویب کنند و البته این اشاره راجع بعمنی بود که بمناسبت بودجه ۳۰۶ در مجلس شد و این اقدام هم در سیصد و شش شده است در همان موقع هم آقا اعتراض فرمودند و جواباً بایشان عرض شد که این اقدامات تمام یک مراحلی است برای رسیدن بآن مقصود اصلی که ما هنوز دارا نیستیم و آن این است که بودجة ما در موقع خودش که قانون معین کرده است تدوین و تقدیم شود. ولی امروز بنده انتظار نداشتم که آقای تقی زاده که خدشان هم عضو کمیسیون بودجه هستند این حرف را تکرار بفرمایند….
تقی زاده ـ آننجا هم مخالف بودم
وزیر مالیه ـ چرا برای اینکه قبل از انقضاء سال لایحه کل بودجه را خود بنده قبل از مسافرت بجنوب تقدیم بکردم بمجلس و بودجه های جزء هم به مجلس رسیده و الان هم در سوکمیسیونها بعضی از انها تمام شده بعضی هم در دست اکمال است و هر وقت آقایان تمام اکردند این کار ار با کمک و مساعدتی که دولت هم در تسریع دراد می آوریم این جا و تمام این بحث ها و مطالعات و مذاکراتی که حالا اقایان میکنند در آنموقع بفرمایند. در ضمن فرمایشاتشان فرمودند که حالا یک راه کجی اتخاذ شده است برای اینکه این بودجه ها بیاید به مجلس. بنده به این لفظ را ه کج معترضم از برای اینکه هیچ داهی از این راست تر نمیشود. دولت رفته است در کمیسیون بودجه و در آنجا نشته است و با حضور آقایان گفته است که یک اقلامی در لایحه کل بودجه هست که بعقیدة من که دولت هستم انها فوریت دارد و بایستی قبل از انتظار اختتام باقی کارها بیاید بمجلس و تصویب شود و در اختیار دولت باشد. صریح و راست و واضح و بدون هیچ کجی و پرده پوشی رفته است بودجه کرده است. کمیسیون بودجه هم با دولت موافقت کرده و لایحه را هم با نهایت وضوح تدوین کرده و فرستاده است به مجلس. پس در اینجا هیچ چیز کجی نیست. حالا اصل مطلب را آقا خوب میدانند یا نمیدانند نظری است. ممکن است ایشان نظرشان این باشد که این کار خوبی نیست. دولت ممکن است ا زنقطة نظر پیشرفت کار و تشخیصی که خودش نسبت بمصالح مملکت میدهد این کار را خوب بداند. یک عدة از آقایان وکلاء هم ممکن است با این موافق نباشند و آقای تقی زاده هم از جزو اشخای هستند که با این نظر موافق نیستد و البته نظریات خودشان را هم مشروحاً بیان میکنند ماهم جواب عرض میکنیم بالاخره حکومت را هم اکثریت مجلس می کند. حالا ما چرا لازم میدانیم که اینها باید تسریع شود. این جا است که می آئیم به آن قسمت دیگر فرمایشات اساسی نماینده محترم که مسئله مقایسه بین اهمیت مسائل است. خودشان اظهار فرمودند و مکرر این مطلب را بیان کده اد و حقیقت از نقطه نظر برای این اعتذار عرض میکنم که مکرر جواب ایشان
را داده ام ولی حالا باز تکرار میکنم. آقا تأسیسات عام المنفعه را یا اعتباراتی کهدولت لازم دارد از قبل مخارج غیر مترقبه یا اعتبارات دیگر برای اداره کردن امور این مملکت اینها را در درچجه اول از اهمیت نمیدانند و یک چیزهای دیگری را که منجمله یکیش را ذکر کردند که مسئله معارف بود او را مقدم میدانند. مقدم بودن معارف و ضرف و جوه در راه توسعة معارف یکی از چیزهائی است که به اندازة روشن و بین و آشکار است که اصلا تکرارش موجب تذکر بیک ادوار سابقه میشود که در انی مجلس صحبت نمک معارف پروری بود که بهر چیزی میپاشیدند. هیچکس نیست در این مملکت از وکیل یا وزیر یا مأمور که معبقد نباشد که این مملکت بایستی معارفش توسعه پیدا کند. ولی کی روزی بنده این جا عرض کردم و حالا هم تکرار میکنم که بعضی ها هم هستد که مقیدند به این مطلب که این مملکت بایستی باقی باشد. بایستی مبانی حیاتیش محفوظ بماند تا بشود به معارفش توسعه داد. اگر بنا باشد این قسمت باقی نماند بنده میخوام اصلا از بیخ معارف هم نداشته باشیم. میخواهیم چکنیم معارف؟!….
مدرس ـ مملکت هیچ جا نمیرود
وزیر مالیه ـ اعتراض آقا مثل این است که در موقعی که دولت حساب کار خودشرا کرده با تعدیل و موازنة بودجه خودش را کرده نظر بمسائل معارفی نداشته. اینطور نیست. لایحه بودجه کل کلاملا روشن میکند که دولت نه تنها نظر باین معنی داشته بلکه از آنچه در سنوات سابق بوده در سیصد و هفت علاوه کرده . بنده قلم بقلم می آورم اینجانشان میدهم. خودتان ملاحظه میفرمائید که یک قلم مهم صد هزار تومان برای فرستادن شاگرد برای تحصیل باروپا است و یک صد هزار تومانی که سال بسال بالاه وتاهد رفت و پانصد هزار تومان خواهد رسید اینها است فکر اساسی برای توسعة معارف منتهی هر چیزی بتناسب خودش. امروز در سال ۳۰۷ ما صد هزار تومان میتوانیم خرج کنیم برای اعزم شاگرد باروپا علاوه بر آن مخارجی که بموجب قوانین در وزارتخانه مخصوص باین کارده اما وقتی خودمان قانون اوردیم که شما تصویب کنید که این مخارج سال پنجم بشود پانصد هزار تومان شما حق ندارید بگوئید که ما در فکر معارف نیستیم. خیر هستیم. منتهی شما میفرمائید من عقیده ام این است که این سیصد هزار تومان با دویست هزار تومان هم برود روی آن؟ این یک نظری است. آقا این نظر را دارن ولی ما این نظر اندازه نداریم ما تصور میکنیم برای اینکه بتوانیم پانصد هزار تومان را در سال پنجم داشته باشیم که بدهیم و برای اینکه بتوانیم پانصد هزار تومان هم برود روی آن؟ این یک نظری است. آقا این نظر را دارند ولی ما این نظر را نداریم ما تصور میکنیم برای اینکه بتوانیم پاصد هزار تومان را درسال پنجم داشته باشیم که بدهیم و برای اینکه بتوانیم پول و اعتبار پیدا کنیم که در سال ۳۰۸ بیائیم و یک لایحه دیگری بیاوریم و یک ملیون برای رشته های دیگر معارفی اختصاص بدهیم معتقدیم که ما باید ی کار دیگری بیاوریم و یک ملیون برای رشته های دیگر معارفی اختصاص بدهخیم معتقدیم که ما باید یک کار دیگر هم بکنیم که این قدر پول ما برایخرید قند به خارجه نرود. حساب کنید به بینید اگر امروز یک پولی صرف کنیم که واردات قند را در این مملکت در عرض دو سه سال کم کنیم یا انشاء الله بدرجة صفر برسانیم این مهمتر است یا نیست؟ برای اینکه ما یک پولی که این جا برایمان میماند این را میگذاریم برای سال دیگر که یک کارهای دیگری هم برای صحیه بکنیم شما ملاحظه بفرمائید در بودجه ۳۰۷ ما صد هزار تومان برای صحیه اضافه کرده ایم. اینکه پارسال نبود امسال آوردیم و همینطور اقلام دیگر را که ملاحظه بفرمائید قریب دویست سیصد هزار تومان آوردیم. این مخارج هم فقط سه قلمسش یک مخارجی است که در سیصد و هفت دید است والا قلم صدو هشتاد و هشت هزار تومان اعتبار دولت ار که در این جا تقسیم کرده ایم به سه قلم این همان است که در تمام این بودجه ها بوده. این جا ما صد هزار تومان برای عمران و آبادی خوزستان لرستان گذاشته ایم. ششصد هزار تومان برای مؤسسات عام النفعه گذاشته ایم باقی
میماند این چهل و پنجهزار تومان پنجهزار تومان بیچارة بدبختی که این همه مورد اعتراض و موضوع فرمایش آقای واقع شده و در توی یک بودجة‌بیست و شش بیست و هفت میلیونی مملکت خودمان میخواهیم برای معرفت خارجیها باوضاع ایران صرف کنیم.
من منصفانه از آقایان میپرسم در صورتیکه یک مبلغ عمده یا مبلغ عمده نمیگویم در صورتیکه یک سهم از این را خوزستان میدهد لرستان میدهد کردستان میدهد آیا مجلس و دولت صد هزار تومان توی بودجه بیست و هفت میلیون تومانی عایدی این مملکت تخصیص بدهند برای اینکه درخوزستا ن و لرستان برای یک درهاثی بیدر مان فوری آنها مصرف کنند این زیاد است؟ بد است؟ خیر صحیح است. یکی از اصول عمران آنجا مدارس است که از همین پول بسازیم. در خوزستان از همین پول ما میخواهیم مدرسه درست کنیم. در لرستان میخواهیم پول گاو و بذر بدهیم قلعه بسازیس. تا لر و طوایف دیگر خانه نشین نشوند سکنی نکنند این ها را نمیشود برایشان مدرسه درست کرد. بده خیلی میل دارم که آقای تقی زاده از تهران و از پشت این تریبون تشریف بیاورند بیرون با همدیگر یک سفری برویم خوزسنان. بنادر جنوب. خلیج آنجا ها را به ببینند من یعین درم که وقتی برگشتند آمدند اینجا بدولت خواهند گفت پنج میلیون خرج جنوب کنید. اگر هم بپرسند نخواهند گفت چه خرجی اسم هم نخواهند برد. خوزستانهم همینطور است. صد هزار تومان یک چیز کوچک و جزئی است که هیچ در عالم حساب و مقایسه قابل این نیست که شما حرفش را بزنید. ما در خوزستان، لرستان، باید میلیون ها خرج کنم. در خوزستان اگر الان ما اعتبار داشتیم و پول خرج میکردیم یک عوایدی برای ما پیدا میکرد که خیل مهمتر از این چیزها میشد
آنوقتی که شما طوایف لرستان را بیاورید در کنار پل زال در کنار رود خانة بلارود توقفشانه بدهید، منزلشان بدهید، برایشان قلعه بسازید از این زمین و آب یک استفاده هذئی میکنند که خیلی بیش از این صد هزار تومان ها است، این صد هزار تومان برای این مخارج است آقا اگر تنقید می فرمایند که چهل و پنج هزار تومان اینجا جرا نوشته اند بای آشنا کردن افکار عامه بوضعیات ایران و آنوقت یک مسائلی در اطراف این چهل و پنجهزار تومان گفتن باد فکر کرد که برای این مملکت باین عرض و طئول ای این دعاری عمده و بزرگ با عدم مخاسب بودن فطری و طبیعی این مردم. این را آقایان دقت فرموده اند که کلیه مشرق زمینی و توی مشرق زمینی ها شاید یک قدری بیشتر ما اصلا کلا مخاسبه نداریم. شعر را خیلی خوب میگوئیم ادعای خیلیزیاد هم داریم. همیشه هم دم از نیاکان و تایخ میزنیم. اما کلا حساب ندریم. حالا در همچو مملکتی با یک همچو حالت روحیة با یک همچو اقدامی که میشود چهل و پنجهزار تومان دولت آمده است اینجا اعتبار خواسته است برای آشنا کردن خارجه باوضاع ایران آوقت آقای تقی زاده میگویند که اگر ما بخواهیم دروغ بگوئیم آنها دروغ را باور نمیکنند. مگر ما خواستیم دروغ بگوئیم. ما خواستیم جلو این را بگیریم که یک دفعه صبح چشمان را باز نکنیم ببینیم تو فلان روزنامه نوشته اند که کشتی جنگی فلان دولت به فلان روز نامه نوشته اند که کشتی جنگی فلان دولت به فلان بندر وارد شدهو گفته اند پنجسال قبل از این باده سالل قبل از این یا سی سال قبل از این قرار داده یم یا ز فلان وزیر نوشته داریم که کشتی چنگجی ما بدون اجازه میتواند وارد بندر بشود در صورتیکه هیچو چیزی نیست. خوب اینرا بعد از پانزده روز باده روز دیدن بنده و آقای تقی زاده آیا فایده دارد؟
یکنفر از نمایندگان ـ سفرا باید تکذیب کنند
وزیر مالیه ـ میفرمائید سرای ما باید جلوگیری
بکنند. سفرای ما چطور جلوگیری بکنند. بادست خالی با این ماهی دویست و پنجاه تومان و سیصد تومان بکنند؟ ! دولتی که خیلی از شما کوچکتر و خیلی از شما جمع مملکتشان کمتر است علی الخصوص ادعا شان خیلی کمتر است به بینید چقدر خرج میکنند برای سفراشان و ما چه قدر میکنیم؟ اگر آقای تقی زاده میفرمایند که من یک کتابی دارم که این اقدام را نشان میدهم بنده هم از آن کتابها دارم و بشما میتوانم نشان بدهم. این یک چیز انحصاری برای ایشان نیست کتاب برای همه مردم است. بنده هم دیدئه ام بنده توی مدرسه بوده ام و تحصیل کرده ام و سوداد ایکه یک روز نامه را بخوغانم دارم. بنده هم بشما نشن میدهم. حالت دولت انگلستان و فرانسه که هیچ دولتی از قبیل ترکیه از قبیل افغانستان و لهستان را بشما نشان میدهم که به بینید چه کارها میکنند و شما را دعوت میکنم باینکه آنها را در نظر بگیرید و صحبت کنید چهل پنجهزار تومان؟ چهل و پنجهزار تومان هم پول است؟! سفرای ما این حرفها را چه جور تکذیب کنند؟ روز نامه های ممالک آنجاننشتهاند منتظر که آقای سفیرما برود آنجا سلام علیکم آقا احوال شما چطور است؟ خواهش میکنم این پنج سطر را برای ما بنویسید. خیر آقا! آن روز نامها هر یک کلمه اش لیره است. مثل بیچاره بدبخت روزنامه های مانیست هر کلمه اش لیره است و درصد نود و پنج تاش هم محکوم بسیاست مملکتش است. دولتش تا باو اجازه ندهد نمینوسد این جور جا ها است که باید کا رکرد. چهل و پنجهزار تومان چیست ؟ ! باید ده برابر این پنجاه هزار تومان ها برالی اینکار ها خرج کنیم، منتها بندهاین را مسابق هم عرض کردم حالا هم عرض میکنم ما که بواسطة اتکاء بیک اکثریت مجلسی در سر کار هستیم و نظر بهمین اتکائ و اعتماد بان اکثریت یک سیاستی را داریم تعقیب میکنیم این سیاست ما بطوریکه آقایان هم ملاحظه فرموده اند یک سیاست مرور و تکامل است. منتهی ما از اول این کا ررا نکرده ایم هیچوقت سنگ بزرک که علامت زدن است نشان نداده ایم. خوب بخاطر درم و تمنا میکنم آقایان هم یک قدری بحاظه های خود زحمت بدهند. آن روزی که در پشت این تریبون یکی از همکار های محترم من یا رئیس الوزراء وقت عنوان الغاء کاپیتولاسیون را برای بیستم اردی بهشت اعلام کرد ای بسا خنده ها که شد…
مدرس ـ آنکه باید بخنندد حالا هم میخندد
عراقی ـ هیچکس نمی خندد
مدرس ـ همانکه امروز توی روتر مینویسد
عراقی ـ خائن است که میخندد
وزیر مالیه ـ بنده آشنا هستم بطرز فرمایشات آقا همه آشنا هستیم. ما همیشه عقیده داشته ایم که بایستی کارهای اسایسی از راه عمل از راه سلامت و بدون ظاره سازثی بشبود اگر امروز ما ۴۵ هزار تومان میدهیم برای این است که پنجسال دیگر که گذشت است چهل و پنجهزار تومان را یک صفر بهش بیفزائیم و چهار صد و پنجا هزار تومانش کنیم آنروز هم باز یک کسی مثل بنده یا بنده در مقابل معارضه یا تنقید و مخالفتی که نسبت به ۴۵۰ هزار تومان میشود برای جواب حاضر خواهد شد. پس آقایان بعقیدة بنده بایستی در ضمن اینکه عملیات ما را تعریف مینمایند باین مسائل درست توجه بفرمایند. البته اگر این لایحهع را ما جزء لایحه کل بودجه دو ماه باول سال ۳۰۷ مانده یا سه ماه باول سال ۳۰۷ مانده گذرانده بودیم خیلی بهتر بود ولی چون نده و آقایان همه در کار این مملکت و پیشرفت و اصلاح این کارها شریکیم تقاضا میکنم آقایان دقت بفرمایند زیرا این قابل این نیست که ما دو ماه سه ماه صبر کنیم تا بودجه تصویب شود. اما کار عام المنفعه که آقا فرمودند چیست عبارت است از کارخانة قند سازی آن هم نه کارخانه.
کارخانه. عبارت است از ایجاد کارخانه برای تولید قواء برقیه. عبارت است از کارخانه سمنت سازی و غیره که تمام اینها مربوط بکارهای عام المنفعه است چه اینها از طرف خود دولت بشود چه از طرف مردم البته اینها همه لازمه اش این است که دولت بشود چه از طرف مردم البته اینها همه لازمه اش است است که دولت با یک مراکزی طرف شود یک قرار هائی بگذارد. اینها هم مستلزم یک اعتباراتی است که باید دولت داشته باشد و یک قسمت بندیهائی بکند. برای اینکه تمام این مخارج که ممکن است پنج میلیون بشود یک مرتبه همه را نمیشود تحمیل بر مردم یا بربودجة مملکت کرد این کار مدتی است جریان دراد. تقریباً هشت ماه نه ماه است که مذاکره شده مطالعه شده چیزهای دیگر هم غیر از اینها هست ولی اینها چیزهائی است که مقدم داشتیم از نظر الاهم فالاهم یک چیزهائی هم هست که حالا بنده خاطرم نمیآید اینجا عرض کنم و مربوط باین مبلغ هم نیست یک مؤسسات و یک کارخانجات مهمی را حاضر کرده ایم برای اینکه که ماشین آلات و اسباب آن کار ها را بباورند برای ما و بخر ما اینجا کار بگذارند و پولش را هم اگر تجاوز کند از حدود اعتبار ما از ما قسطی بگیرند یعنی برای فلان کارخانه امروز اگر سیصد هزر تومان لازم است از ماصد هزار تومان بگیرند و دویست هزار تومان دیگر را بعد بدهیم چرا؟ برای اینکه مطابق حسابی که شده است در آخر سال دوم و سوم یک قسمت از این تاسیسات خرج خودش را در میآورد و در سال جهارم آن سرمایه اولی را هم در میآورد. تاسیسات عام المنفعه این چیزها است. این چیز ها را نمیشود معطل گذاشت. اصلاح مملکت معوق میماند هر ساعت هر دقیقه که ما زودتر این کارها را بکنیم این اسبابها را وارد کنیم و این بناها را زودتر کنا شط در لرستان و خوزستان و کنار جغتو بر ا کنیم فکر این را بکنیم استعداد نقاط مختلفه را بگیریم و یک طوری باشد که کرایه زیاد تعلف نگیرد اینها از مسائلی است که فوق العاده برای مملکت مهم است و خودش مولد ثروت است. وقتای ما ثرونت پیدا کردیم قطعاً این گله گذاری ها را از هم نیکنیم این گله گذاری ها گله گذاری های فقر است. اگر ما عوض بیست و هفت ملیون صد میلیون دویست میلیون عایدی داشتیم هیچوئقت بین ما و آقای تقی زاده گله گذاری نمیشد که چرا بمعارف کم دادید البته آنوقت ما هم مثل دولت دیگر مبالغ بیشتری برای معارفمان تخصیص میدادیم. ما اینکارهائی که میکنیم برای این است که خودمن را برسانیم بآنمرحلة غناء و ثروت که بتوانیم این کارها را بکنیم و دیگر از هم دوستانه و رفاقتانه این گله ها را نکنیم
رفیع- احسنت احسنت
جمعی از نمایندگان ـ مذاکرات کافی است
تقی زاده ـ بنده مخالفم
رئیس ـ بفرمائید
تقی زاده ـ بنده قصد ندارم در آن چیزهائی که عرض کردم توضیح بدهم گمان میکنم فی حد ذاته کافی است ولی همة اقایان گمان میکنممتوجه هستند و میدانند در بیاناتبکه آقای وزیر مالیه در جواب بنده میدادند طوری تفسیر کردند بعضی مطالب بنده را که لازم است توضیحی بدهم بنده نخواستم از حق توضیح نظامنامه استفاده کنم برای اینکه حقیقت بای الغاء کاپیتولاسیون یکی از اولین تبریک گوینده ما هستم و خنده نکردم و بایستی معلوم شود کی خنده کرد….
بعضی از نمایندگان ـ مقصودشان شما نبودید
تقی زاده ـ حالا اجازه میخواهم از آقایان مشاجره نمیخواهم بکنم. آن نکته هائی را که تصور میکنم مقصد تذکر بود و از روی کمال صمیت و حسن نیت کردم تذکر بدهم و آنوقت آقایان رأی بدهنه هیچ مقصودی هم
Page 15 missing
رئیس ـ پیشنهاد آقای دادگر. (بمضمون ذیل قرائت شد) بنده پیشنهاد میکنم لایحة مربوط بنظمیه و امنیه مطرح شود
وزیر مالیه ـ بنده هم موافقم. لایحة نمرة ۵۷۴ کمیسیون بودجه است
رئیس ـ پیشنهاد آقای رفیع ( باین مضمون خوانده شد )
بنده پیشنهاد میکنم که لایحة اعتبار نظمیه و امنیه خبر کمیسیون بودجه جزو دستور شود
رئیس ـ پیشنهدد آقای روحی (بشرح آتی قرائت شد)
پیشنهاد میکنم که خبر کمیسیون بودجه نسبت بمساعدت با کارخانه ریسمان باقی مرحوم صنیع الدوله و شرکاء جزو دستور شود.
رئیس ـ آقای روحی
روحی ـ این لایحه کاری ندارد سه ماده است پنج دقیقه وقت مجلس را میگیرد ولی رد اطراف لایحة نظمیمه ممکن است مذاکرات بشود. از آقایان تقاضا میکنم با من موافقت بفرمایند که این در درحة اول باشد و در درجة دوم آن یکی
دادگر ـ عرض کنم اگر چه لایحة اضافات امنیه و نظمیه شرور است و موجب تکمیل این ادارات میشود ولی چون معمول ما این بوده است که همشه به قضایای اقتصادی توجه داریم و آقای وزیر مالیه هم روی مساعد نشان میدهد ما موافقت میکنیم اول او باشد بعد این لایحه
رئیس ـ شور در کلیات است مخالفی ندارد؟ ( گفته شد خیر )
رئیس ـ آقایانیکه شور در مواد را تصویب میکنند قیام فرمایند (اکثر برخاستند)
رئیس - تصویب شد . ماده اول
( بمضون ذیل قرائت شد )
ماده اول ـ مجلس شورای ملی بوزارت مالیه اجاهز میدهد که مبلغ دویست هزار قران بکار خانة ریسمان ریسی تهران واقعه در خارج دروازه دولت بعنونان قرض بپردازد که در ظرف پنجسال باضمام منافع حاصله باقساط مشاویه از قرار قسطی چهل و پنجهزر قران مسترد دارد.
رئیس ـ آقای دادگر
دادگر ـ موافقم
رئیس ـ آقای رفیع
رفیع ـ موافقم
رئیس ـ آقای عراقی
عراقی ـ موافقم
رئیس ـ مخالفی ندارد؟ (گفته شد خیر)
رئیس ـ رأی میگیریم بمادة اول آقایانیکه موافقند قیام فرمایند (عدة کثیری قیام نمودند )
رئیس ـ تصویب شد . ماده دوم (باین نحو قرائت شد )
ماده‌دوم ـ پرداخت قرض مزبور از محل صرفه جوئیهای بودجة مملکتی در سال ۱۳۰۶ هر مواقع محل مزبور پیدا بشود بعمل خواد آمد.
رئیس ـ آقای عراقی
عراقی ـ موافقم
رئیس ـ آقای فیروز آبادی
فیروز آبادی ـ موافقم
رئیس ـ آقای آقا سید یعقوب
آقا سید یعقوب ـ بنده مخالفم
رئیس ـ بفرمائید.
آقا سید یعقوب ـ بنده عرض میکنم اینماده را باید طوری نوشت که راست باشد اینجا نوشته: (از محل صرفه جوئیهای ۳۰۶ اگر محمل پیدا شود ) ما اینجا
که نمیخواهیم چون رئیس الوزراء حاضر است رأی بدهیم. آقای وزیر مالیه اگر محل هست بفرمایند صره جوئی داریم بنده یک آدم عملی هستم و باید این راست باشد ثانیاً یک مسئله در مادة اول گذشت (منافع حاصله ) بنده نفهمیدم. بنده حقیقت از جمله اشخاصی هستم که فوق العاده امروز از دولت تشکر میکنم برای آن ششصد هزرا تومان که یک کار اساسی مملکت است که از اول مشروطیت میگفتیم ی روزی سوت کارخانه در ایران بلند شود. اینجا منت در نظر ندارم در وقتی که ما پولی باین کارخانه میدهیم منافع را ملاحظه کنیم چرا؟ بجهت اینکه منافعش همان است که شصت نفر هفتاد نفر صد نفر ایرانی در اجا کارمکنند و نان بیرون میآورند بهترین منافعش این است که صد نفر از بردرهای ما که بیکار هستند در آنجا مشغول کار میشوند. این است که آن کلمة منالفع این است که صد نفر از برادر های ما که آن کلمة منافع حاصله را بده مخالف هستم……
طباطبائی دیبا ـ این راجع به مادة اول است مربوط باین ماده نیست
آقا سید یعقوب ـ چون منافع حاصله وجود کارخانه را از بین میبرد خوبست آقای وزیر مالیه بگوید صرفه جویی داریم من هم میپذیرم
وزیر مالیه - لایحه وقتی تقدیم شده بود اگر آقا مراجعه بفرمایند وقتی بود که هنوز حساب صرفه جوئی ۳۰۶ معین نبود. در آنموقع یک لوایح دیگری هم در مجلس تصویب میشد همه از محل صرفه جوئی ۳۰۶ تمام شده ماه دوم ۳۰۷ هستیم و باندازة که این مساعدت را بکارخانه بکنیم بنده عرض میکنم از صرفه جوئی ۳۰۶ موجود است
رئیس رأی گرفته میشود بمادة دوم اقایان موافقین قیام فرمایند (اغلب نمایندگان قیام نمودند )
رئیس ـ تصویب شد ماده سوم (باین ترتیب قرائت شد )
ماده سوم ـ مقداری از کارخانه که قیمت آن معادل قرض مزبور و منافع حاصله آن باشد از طرف وزارت مالیه گرفته خواهد شد و در هر موقع که یکی از اقساط مسترد شود بهمان نسبت از وثیقه آزاد خواهد گردید
رئیس ـ آقای عراقی
عراقی ـ موافقم
رئیس ـ آقای روحی
روحی ـ موافقم
رئیس - آقای احتشام زاده
احتشام زاده - موافقم
رئیس ـ آقای آقا سید یعقوب
آقا سید یعقوب ـ مخالفت بنده باز نسبت بهمان منافع حاصله است بنده عقیده ام راجع بان منافع حاصله همان است که عرض کردم و پیشنهاد هم کرده ام. منافع حاصله همان نان دادن بکار گران است. بنده قعیده ام این است که ما یان پول را بدهیم و همان اندازه هم کار خانه پس بدهد. بنده قیده ندارم در حالی که مجلس مساعدت میکند معتقد بمنفعت باشد. معامله که نمی کند! تجار تخانه که نیست! مجلس مساعدت میکند. منافع بهتر از اینکه صد نفر کارگر طهرانی نان بخورند چه چیز است؟ بنده پیشنهاد میکنم ( منافع حاصله ) حذف شود
رئیس ـ آقای عراقی
عراقی ـ بنده خیال میکنم شاید سوء تفاهمی شده باشد در این فرمایشی که آقای آقا سید یعقوب میفرمایند صحبت سرمنافع حاصله کارخانه است از منافعی که کارخانه حاصل میکند این قرض دولت را ادا میکند و بر فرض هم که راجع باین قسمت باشد که آقایان میگویند راست است اشخاصی که آنجا پول میگیرند منفعت بمملکت ایت ولی این در صورتی خوب است که منفعت دیگری برایش تصور نکنیم و منحصر باین باشد. این یک کارخانة است که انشاء الله بعد از این منافعش بهتر از این میشود اگر
چنانچه یک نافعی هم برای دولت حاصل شود بالاخره به جیب مردم میرود. منافاتی هم ندارد با آنهائی که آنجا نان میخورند. بنده تصور میکنم که این یک قدری سوء تفاهم شده و باید از منفعت حاصله از کارخانه آن پول را پس بدهند
رئیس ـ آقای کازرونی
کازرونی ـ بنده عقیده ام این است که بدتر شد. حالا بنده توضیح مبدهم. دولت بیست هزار تومان بصاحبان اسن کارانه بعنوان قرض رهن است. قرض گیرنده ملتزم است که در فلان ماه این پول را تأدیه کند آنجا هم شما میخواهید قید کنید که از منافع حاصله این را تأدیه کن آمدیم و منافع ندغاشت بنابراین ملزم بتأدیه نخواهد بود؟ شما از یک طرف قرض میدهید و از یک طرف میگوئید اگر منفعتی داشت بدهد. بشما چه که منفعت دارد یا ندارد. اصلش بشما مربوط نیست. کارخانه پیش شما رهن است. ترتیب معامله و داد و ستد که این چیزها نیست البته باید درمدت معین پول را تأدیه کند
وزیر مالیه ـ اینجا مطلب برای اینکه روشن شود لازم است آقایان مواظب باشند که منافع حاصله مقصود منافع کارخانه برای پرداخت قرض نیست کمک بیک مؤسسه البت خیی خوب است و هرچه بیشتر کمک شود بهتر است و حالا هم اگر اصرار دارند بنده حرفی نخواهم داشت ولی اگر ما اینطور نوشتیم برا یاین است که یک اصولی محفوظ باشد. خزانة دولت حساب دراد با بانک. این پولی است که از بانک قرض میگیرد بعد باید رد کند و باید با یک ترتیبی باشد که آن حساب صدمه نزند و اصول کلی محفوظ باشد. حالا با توجه باین مطلب اگر آقایان هخیلی لازم میدانند که این مسئله اصلاح شود بنده اصراری ندارم و در موقعی که پیشنهاد میکنند در صورتیکه آقایان موافق بباشند بنده حرفی ندارم.
رئیس ـ پینهاد آقای آقا سید یعقوب (باین نهج قرائت شد )
پیشنهاد میکنم کلمه منافع حاصله حذف شود.
رئیس ـ آقای آقا سید یعقوب
آقای سید یعقوب ـ اولا جواب فرمایش آقاای دیبا را که فرمودند راجع تماده اول است بنده عرض میکنم که اگر این پیشنهاد بنده قبول شود البته ماده اول هم اصلاح واهد شد. اما فرمایشی که آقای عراقی فرمودد بیشتر بنده را به شبهه انداخت ما نظرمان این است که راجع به کارخانه و این مؤسسات عام المنفعه هر طور مساعدت که ممکن است منظور داریم و پولمان را باین جور چیزها صرف کنیم ما که وکیلیم باید این نوع تأسیسات را تشویق کنیم و با این مؤساتت کمکم کنیم چنانچه برای کارخانه کبریت سازی آذربایجان بنده یکی از اشخاصی بودم که معتقد بوده و هستم که دولت باید نسبت باین کارخانه موافقت و مساعدت کند و باید پول بدهد حتی اصلش راهم نگیرد همیطور نسبت به مؤسسات اصفهان یا جاهای دیگر . ما بایید یک کاری بکنیم که سوت کارخانه در همه جا بلند شود آقای عراقی فبرمودند اگر یک منافعی از این راه حاصل شود بخزانة دولت عاید میشود. بناه عرض میکنم خزانة دولت خزانه و جیب مردم است. منافع ما همین است که ای کارخانه براه بیفتد و مردم بکار بیفتد و فایده ببرند و متمول شوند وقتی که مردم متمول شدند مثل این است هدولت متمول شده باشد بعد از مشروطیت خوشوقتانه این حجرفها از بین رفته و یگر بین دولت و ملت حرفی نیست همه یکی است منتهی یکعده خدمتگذار بنام دولت کار میکنند و عده دیگر بنام نماینده ملت به ملت و مردم خدمت می کنند مقصود این است که یک کمکی باین کارخانه بشود و دولت قرض بدهد و این مؤسسه را بکار بیندازد و بعد از مدتی دولت اصل پول خودش را از عایدات اینکار خانه بگیرد. چنانچه خود وزیر مالیه و رئیس کل مالیه هم
با همین ترتیب موافقت کرده و معتقدند که مبلغ بیست هزار تومان باین مؤسسه قرض بدهند و بعد زا دو سه سال پس بگیرند دیگر این چه نفعی دارد. منفعت حاصله این کارخانه این است که عدة از مردم بروند و در آنجا کار کنخد و مستخدم باشند و الا مجبور خواهیم بود که ما آنها را وارد خدمت دولت بکنیم یا منتظر خدمت بکنیم.
پس تصدیق میفرمائید که این جمله منافع حاصله دیگر مورد ندارد.
این یک مسئله مسئلة دیگر این است که ما نباید برای مدیون تکلیف معین کنیم که از چه راهی این پول را بدهد ما باید پولی باو قرض دهیم و قسمتی از کارخانه اش را بعنوان وثیقه تامین کنیم و در سر موعد هم پولمان را بگیریم دیگر حالا او از عوائد این کارخانه این پول را میپردزد یا از محل دیگری این بما ربطی ندارد. شما همینقدر که وثیقدر گرفتید کافی است پس بنده با این جمله منافع حاصله مخالفم و وقتی هم که قرض دادیم و تأمین گرفتیم دیگر از هر راهی که میخواهد بدهد بدهد
شیروانی مخبر کمیسیون بودجه قدیم ـ کلیاتیکه نماینده محترم فرمودند صحیح است. و البته یک کمک هائی باید به موسسات عام المنفعه اقتصادی کرد .
ولی در عین حال تصدیق بفرمائید که مردم رانباید اتکالی بار آورد. بطوری که همیشه منتظر باشند دولت بانها کمک کند. این یک مؤسسه ایست که با زحمات زیاد دائرشده و سرمایه هم داشته و بالاخره قبلا بین دولت و صاحبان خود مؤسه توافق نظر حاصل شده که از طرف خزانه دولت یک کمک دولت یک کمک موقتی با آنها بشود و بعد هم پول را پس بدهند. پس دیگر این چیزها لازم نیست و مؤسسه که خودش یک همچو تقاضائی رامی کند ناجار برای این است که پیش بینی نفع کرده است و الا اگر مسئله ضرر در کار باشد که این طور مؤسسات دائر نخواهد شد پس وقتی که خودش قبول کرده دیگر بحث در اطراف این مسئله موردی ندارد بعلاوه این مسئله راجع میشد بماده اول و در ماده اول هم منافع حاصل تصویب شده و یک چیزی که تصویب شده نمیدانم مطابق نظامنامه ممکن است تغییر داد یا نه د رهر حال این تولید اشکال میکند و بعلاوه یک چیز جزئی است و مهم نیست پس خوب است آقای آقا سید یعقوب پیشنهادشان را مسترد دارند و بدیهی است که دولت هم از این بیست هزار تومان نمی خواهد یک نفع سرشاری ببرد و نظر سرکار را مراعات خواهد کرد
آقا سید یعقوب ـ از قراری که آقای وزیر مالیه تذکر دادند چون در ماده اول آن کلمه منافع حاصله نفهمیده رأی داده شد……..
رفیع ـ خیر فهمیده
آقا سید یعقوب ـ خوب فهمیده خیلی هم فهمیده رأی داد، شد حالا برای اینکه تولید اشکالی نشود بنده پیشنهادم را مسترد میدارم ولی آقای وزیر مالیه هم خوی است نظر مجلس را در این قسمت مراعات بفرمایند.
رئیس ـ رأی گرفته میشود بماده سوم. آقای کازرونی هم عین این پیشنهاد را داده اد. آقای ضیاء هم همینطور رأی میگیریم به پیشنهاد آقای کازرونی …….
کازرونی ـ بنده توضیح نداده ام
رئیس ـ بفرمائید ولی مختصر
کازرونی ـ چون پیشنهاد آقای آقا سید یعقوب دو جنبه داشت و خلط مبحث شد بنده نمیخواهم باسم دوستی با آقای رئیس الوزراء دشمنی بکنم. بنده کاملا بایشان و باصلاحات مملکتی علاقه دارم ولی عرض میکنم این بیست هزار تومانی که بکار خانه قرص میدهید البته صاحب کارخانه ملزم است کهدر سر موعد پول شما را پس بدهد اعم از اینکه این کارخانه نفع ببرد یا ضرر . اگر شما در این جا قید کردید از منافع حاصله مفهوم مخالفش این است
که اگر نفع نبرد و ضرر برد دیگر ملزم نیست پول را بدهد. اگر هم مقصود از منافع حاصله این است که دولت منفعت بگیرد که این هم مخالف نظر مجلس است در هر حال این مسئله تولید اشکال می کند دولت یک پولی قرض میدهد و یک قسمتی از این مؤسسه را بای تأمین میگیرد و در سر موعد هم باید پولش را بگیرد دیگر این ترتیبات لازم ندارد
وزیر مالیه ـ معلوم میشود آقای کازرونی ابداً توجهی بماده ندارند در ماده ابداً همچو چیزی نیست خوب است ماد هرا بخوانید تا درست ملتفت شوید. ماده میگوید که این پول را در ظرف پنجسال بانضمام منافع حاصله پس بدهد این منافع حاصله راجع بوجه است.
کازرونی ـ استرداد میکنم ضیاء ـ بنده هم استرداد میکنم
رئیس ـ رأی رگفته میشود بماده سوم آقایان موافقین قیام فرمایند (عده زیادی قیام کردند )
رئیس ـ تصویب شد. در کلیات کسی مخالف نیست ؟ آقای یاسائی
یاسائی ـ بنده با اساس لایحه موافقم و موادش هم رذی دادم ولی در ماده اول انی قانونه یک چیی گذشت که بنده اجازه خواستم در مواقعش عرض کنم و آن این است که این کارانه را مرحوم صنیع الدوله در این مملکت وارد کرد. ولی در لایحه هیچ ذکری از آنمرحوم نیست و حال آنکه ما نباید خدمت آنمرحوم اسمی نباشد. کارخانه بیرون دروازه دولت یعنی چه؟ معنی ندارد؟ باید نوشت کارخانه مرحوم صنیع الدوله. این عقیده بنده است و اگر راهی دارد خوب است تصحیح شود اگر فرضاً کسی حرفی دارد آن حرفش بجای خودش باقی است غرض این
است که نباید گذارد اسم مرحوم صنیع الدوله در این مملکت گم شود.
رئیس ـ آقای حاج آقا رضا رفیع
حاج آقای رضا رفیع ـ البته یک جهاتی داشته که دولت این لایحه را این طور تنظیم کرده. و بدثیهی است که ما خدمام مرحوم صنیع الدوله را فراموش نخواهیم کرد عکسش را جلو روی خودمان گذارده ایم همه روز برای او رحمت میفرماستیم. ولی در موضع این کارخانه یک مذاکرات و جریاناتی است که ما نمی خواهیم در ان داخل شویم و اسن از لوازم ادارات دیگر است. از این جهت از آقای یاسائی تقاضا دارم پشنهاد خودشان را استرداد بفرمایند.
رئیس ـ رأی میگیریم براین لایحه که مشتمل بر سه ماده است با اوراق آقایانیکه موافقند ورقه سفید خواهد داد. (اخذ آراء بعمل آمده هشتاد و دو ورقه سفید تعداد شد )
رئیس ـ عدة حضار ۹۱ با هشتاد و دو رأی تصویب شد
اسامی رأی دهندگان
آقایان : دکتر رفیع خان امین ـ افشار ـ غلامحسین ـ میرزا مسعود – فهیمی ـ ضیاء ـ میرزا عدالحسین ـ فرمند ـ آقاسید کاظم ـ حقنویس ـ طباطبائی وکیلی ـ الیزی ـ حشمتی ـ فیروز آبادی ـ محقق ـ دیوان بیگی ـ لیقوانی ـ یحیی خان زنگنه ـ آقا علی زارع ـ ملک آرائی ـ آیت الله زاددة خراسانی ـ اسکندر خان مقدم ـ محمد تقیخان اسعد ب عصر انقلاب ـ مولوی ـ سهراب خان ـ نظام مایفی ـ حاج علی اکرر امین ـ روحی ـ محما آخوند ـ( یاسائی – اعتبار – ارباب کیخسرو ـ مفتی ـ زوار ـ جوانشیر – مرتضی قلیخان بیات ـ اسفندیاری ـ شریقت زاده ـ جلائی ـ عراقی ـ موقر ـ فومنی ـ آیت الله زادة اصفهانی - عباس میرزا ـ ملک ایرج پور تیمور ـ معظمی ـ افخمی ـ طباطبائی دیبا ـ آقا شیخ عبدالرحمن صالحی ـ حاج آقا حسین زنجانی ـ حاج میرزا مرتضی ـ بدر ـ امام جمعة اهر ـ شیخ الاسلام
ملایری ـ میرزا ابراهیم آشتیانی ـ بهار ـ مدرس ـ عدل ـ امیر حسین خان ایلخان ـ بهبهانی ـ آقا سید مهدی معتمد ـ ملک مدنی ـ آقا سید یعقوب ـ خطیبی ـ عمادی ـ دکتر سنک ـ فرهمند ـ بامداد ـ بنی سلیمان ـ مهدوی ـ شیروانی ـ حاج آقا رضا رفیع ـ امام جمعة شیراز ـ وزیری ـ دولتشاهی ـ دکتر طاهری ـ دادگر ـ دشتی ـ نوبخت ـ دکتر لقمان ـ احتشامزاده ـ خواجوی ـ
رئیس ـ خبر کمیسیون راجع به نظمیه مطرح است. مادة واحده قرائت میشود. ( بشرح ذیل خوانده شد )
ماده واحده ـ وزارت مالیه مجاز است مبلغ ۴۰ را ۲۳۶۳۰۱ قران اضافه مخارج ۱۳۰۶ نظمیه را از محل صرفه جوئی های بودجه ۱۳۰۶ اداره تشکیلات نظمیه کار سازی دارد
رئیس ـ آقای رفیع
رفیع ـ موافقم
رئیس ـ آقای دادگر
دادگر ـ موافقم
رئیس - آقای دشتی
دشتی - موافقم
رئیس ـ آقای ایلخان
ایلخان ـ بنده هم موافقم
رئیس ـ آقای آقا سید یعقوب
آقا سید یعقوب ـ بنده هم موافقم ولی چون رئیس الوزراء و وزیر مالیه در مجلس حاضرند برای تذکر عرض کنم که در ولایات تشکیلات نظمیه خیلی کم است بلکه در غالب شرها هیچ نیست در کمیسیون بودجه که در این موضوع صحبت شد بلالاخره نظر بر این شد که چون بودجه نظمیه خیلی کم است در بعضی جاها اضافه منظور شود چون تا بحال موفق ندشه ایم که در بعضی جاها از قبیل نقاط فارس و کرمان نظمیه دائر کنیم بنه در این موقع خواستم بدولت تذکر بدهم که ملاحظه نظریه مجلس را بکد و تمام توجه خودش را به نقاط شمالی ( آذربایجان و خراسان ) معطوف نکند و در تمام نقاط ایران نظمیه دائر کنند. شهرهای فارس و کرمان هیچ نظمیه ندارد در صورتیکه خیلی لازم است مقصود این است که دولت ملتفت باشاد که مجلس به نظر نظمیه و امنیه خیلی علاقه مند است برای اینکه حفظ جان و مال مردم در دست اینها است
وزیر مالیه ـ قرار بود که لایحة دراین موضوع بعد از این لایحه مطرح شود آن لایحه مربوط باضافات نظمیه و امینه است که آقای آقا سید یعقوب اشاره فرمودند ولی این لایحة که دردرجه اول واقع شده و حالا مطرح است راجع است به بیست و سه هزار تومان و خوردة اضافات ۳۰۶ نظمیه مذاکرات آقای آقا سید یعقوب راجع باین لایحه نیست و مربوط بان لایحه است و بعد مطرح خواهد شد. عجالتاً چیزی که مطرح است مخارج فوق العاده نظمیه است که از محل صره جوئی خودش باید پرداخته شود و آن نظریة ایشان در موقعش تأمین خواهد شد.
جمعی از نمایندگان ـ مذاکرات کافی است.
رئیس ـ آقای فیروز آبادی پیشنهادی داده اند قرائت میشود ( باین عبارت خوانده شد )
بنده پیشنها میکنم که بودجه نظمیه همان مقدرا مبلغ ۳۰۶ بوده باشد و بهمان یک ملیون و دویست هزار و خوردة اکتفا شود
فیروز آبادی ـ اولا بنده عرض میکنم که زیا یپول دلیل بر حسن اداره نیست. همین نظمیه بود که سابقاً در دست سؤیدی ها بود و خوب اداره نشده بود ولی حالا که الحمدالله بدست یک نفر ایرانی اداره میبشود با همان بودجه سابق خیلی خوب اداره میشود بنده خوب را خوب میگویم اگر دشمنم باشدبد را بد میگویم و لو برادرم باشد. بنده گمان نمیکنم که خود ایشان هم راضی باشند که یک مبلغ گزافی ببودجه نظمیه
Page 22 missing
ماده واحده ـ مجلس شورای ملی پنج قلم اعتبارات ذیل منظوره در بودجه ۱۳۰۷ مملکتی را تصویب و به وزارت مالیه اجازه میدهد که از اول فرودردین بر طبق قوانین مربوطه کارسازی دارد
۱ـ بودجه تشکیلات نظمیه: پانزده ملیون و صد و نود و چهار هزار و ششصد و سی و شش قران
۲ـ بودجه تشکیلات امنیه بانضمام مأمورین اجرای مالیه: دوازده ملیو ن و پانزده هزار و ششصد قران
۳ـ بودجه حکومت خوزستان : پانصد و چهارده هزار و سیصد و بیست قران
۴ـ اعتبار توسعه و ساختمان ضرابخانه: یک ملیون قران
۵ـ اعتبار خرید خانه برای سسفارت خانهای ایران در خارجه: یک ملیون و دویست و پنجاه هزار قران
رئیس ـ آقای رفیع
حاج آقا رضا رفیع ـ موافقم
رئیس ـ آقای یاسائی
یاسائی ـ موافقم
رئیس ـ آقای دشتی
دشتی ـ موافقم
رئیس ـ آقای احتشام زاده
احتشام زاده ـ به عقیده بنده یکی از بهترین اقداماتی که در بودجه مملکتی شده است همین مسئله اضافات امنیه است. برای اینکه با وظائف سنگینی که ادارة امنیه عهده دار است و با مراقبت تامی که در انجام وظایف خودش بکار میبرد باید وسائل سهولت کارش را هم فراهم کنیم. البته یک قسمت راجع به تهیه وسائل و اسباب کار است. ولی قسمت عمدة که بنده میخواهم عرض کنم این است که با توسعه مملکت ما و این عده قلیلیب که مأمور انتشامات طرق و شوراع هستند البته باید بر عدة آنها افزوده شود این حقوق قلیلی که میگیرند به عقیدة بنده خیلی کم است. آنچه که بنده اطلاع دارم این اضافه برای ازدیاد نفرات است در صورتیکه یکی از بزرگترین نواقص کار این ها همان علت حقوق است. البته آقایان تصدیق میفرمائید که یک نفر امنیه با شش تومان حقوق آنهم در بیابان که وظائف سنگینی را عهده دار است و باید انجام دهد خیلی کم است این است که بنده میخواهم تقاضا کنم که یک قسمت از این اضافات را صرف ازدیاد نفرات بکنند و یک قسمت دیگرش را صرف افزودن به حقوق آن که از هر جهت وسائل تسهیل اعاشه و راحت خیالشان فراهم شود.
رئیس ـ آقای رفیع
رفیع ـ بنده استدعا می کنم از آقایان نمایندگان که وقتی موافقند بعنوان مخالفت صحبت نکنند و اظهار مخافت را فقط برای مخالفین باقی بگذارند و حرف هائی که مخافت باید بزند موافق نباید بگوید. راجع باین موضوع هم که حضرتعالی میفرمائید این یکی ا زوظائف مختصر رؤسای ادارات مربوطه است که خوتشان باید تشخسص بدهند. رئیس نظمیه در قسمت خودش و رئیس امنیه راجع بخواش باید این اعدامات را بکند تمام آقایان تصدیق میفرمایند آنقدری که لازم است نفرات امنیه ما نداریم و مملکت ما محتاج بازدیاد امنیه است. در آن عسمت هم دولت باید پیشنهاد کند وبیاورد بمجلس تا ما رأی بدهیم و برا یتسمام نقاط امنیه الزام است و باید باشد و قوای تأمینیه مملکت باید توسعه پیدا کند و قوای موجوده برای تسمام مملکت البته کم است. اما چطور باید این کار بشود؟ دولت باید پیشنهاد کند و ما رأی بدهیم و البته رئیس هر ادارة هم در حدود خودش یک کارهائی که الزم است باید بکند و در کار آنا ما نباید دخالت کنیم
جمعی از نمایندگان ـ مذاکرات کافی است
رئیس ـ آقای عمادی
عمادی ـ موافقم
رئیس ـ آقای عراقی
عراقی ـ موافقم
رئیس ـ آقای آقا سید یعقوب
آقا سید یعقوب ـ آقای قائم مقام فرمودند اگر کسی مخالف بایشد بعنوان موافق نباید صحبت بکند بنده با قلم سفارت خانها مخالفم زیرا در بودجه ۳۰۶ آن اندازة که باید برای مصارف در خارجه مراعات کنیم ملاحظه کرده ایم و برای سفارت خانه های خودمان اعتبار دادیم برای سفارت در آلمان و لهستان و غیره. حالا این لایحه است که از کمیسیون بودجه جدید آمده و مخبر کمیسیون هم را این باب به بنده توضیح لازم نداده که این خانه هائی که ما در خارجه میخواهیم وضعیتش چطور است آیا در این مد ما در این نقاط سفیر نداشتیم یا داشتیم منزل داشتند یا نداشتند؟ و درجه اهمیت این نقاط برای ما چقدر است؟ بنده در قسمت ۴۵ هزار تومان تبلیغات موافقت کردم و معتقدم که سفرایمان هم محل در خارجه داشته باشند ولی خوب است که آقای وزیر مالیه با آقای مخبر یا یکی از اعضاء کمیسیون توضیح کافی بدهند که ما چه احتیاجی بخرید این خانه ها داریم و چه استفادة از این کار خواهیم کرد اگر قانع شدم که هیچ و الا به مخالفت خودم باقی هستم. یکی هم در قسمت امنیه است. بنده باز تذکراً عرض میکنم که این قوای موجود برای این مملکت ما که الحمدلله خیلی وسیع و زرگ است خیلی کم است زیرا اینها باید حافظ مال و جان و ناموس مردم باشد در فارس یک رشته امنیه بیشتر نیست این مسئله را باید در نظر بگیرند که در نقاط مهم فارس اقلا امنیه ایجاد کنند آقای رئیس الوزراء حاضرند و خودشان میدانند که در پنج شش نقطة فارس اقلا باید امنیه تشکیل شود. تا دفع شر بویر احمدی و سایر اشرار بشد کم کم باید تفنگ ها را از دست اینها بگیریم و بیل و کلنگ بدستشان بدهیم این ها را تخت قاپو کنیم. این بتودجة فعلی کم است. تشکیلات امنیه و نظمیه کم است عده و نفرات را باید زیاد کنند، ولی بنده به خانه سفرا عقیده ندارم و معتقدم که باید یک کار بهتری صورت داد
اعتبار مخبر کمیسیون بودجه ـ بنده تصور میکنم این قلمی را که آاقی آقا سید یعقوب مورد توجه قرار دادند یکی از بهترین اقلام این لایحه است. و باید حسن استقبال کرده تثدیق میفرمائید که وضعیت سفارتخانهای ما در خارجه وب نیست. ما برای حفظ اعتبار و حیثیت خودمان بای برای سفرا مان خانه تهیه کنیم و باید تحصیل آبرو کنیم. وقتی آبروی سفرای ما در خارجه زیاد شود موجب سر افرازی خود ما خواهد بود. بنده تصور میکنم این مبلغی که در اینجا نوشته خیلی کم است و دولت بهمین مبلغ هم اکتفا نمیکند و این را یک منبع مقدماتی تصور میکنند و مطابق توضیحاتی که از طرف دولت داد شده خیال دارد که در لندن و فرانسه و جاهای مهم برای سفارت خانه خودش خانه بخرد و در بودجه ۳۰۸ مبلغ کافی برای این کر تهیه کند تا در نتیجه موفق شو که مثل سایر دولت معظمه در خارجه از خودش سفارت خانه و جا داشته باشد اما ر قسمت امنیه همان طوری که حضرتعالی و سایر آقایان عقیده دارند باید بر تشکیلات امنیه افزوده شود مخصوصاً آقایانی که از اطراف آمده اند میدانند که وضعیت امنیه وب نیست و فوق العاده از حیث نفرات در مضیقه هستند امسال دولت موفق شد که تا اندازة بر عدة نفرات بیفیزاید و در سنوات بعد امیدواریم بتدریج این نظر آقا تأمین شود.
جمعی از نمایندگان ـ مذاکرات کافی است
فیروز آبادی ـ مخالفم
رئیس ـ اگر در زمینه کفایت مذاکرات اظهاری دارید بفرمائید
فیروز آبادی ـ بنده با کفایت مذاکرات مخالفم. ما اصلا امروز همه اش را بنای خرج گذاشته ایم امروز
اقلام خرج را آورد اند و ما هم تمام داریم رأی میدیم در صورتیکه بنده این جور عقیده ندارم و معتقدم که با این پول ها ما کار لازم تری میتوانیم بکنیم مردم این مملکت باید باقی باشند تا شما این تشکیلات را برایشان بدهید مردم دارند از گرسنگی میمیرند باید اول کاری کرد که مردم از این فقر و فلاکت و بدبختی خلاص شوند بعد این تشکیلات را برایشان درست کنید….
رئیس ـ راجع بکفایت مذاکرات بفرمائید
فیروز آبادی ـ بنده مخالفم و می خواهم نظرینه خودم را در این موضوع عرض کنم از این جهت مذاکرات را کافی نمیدانم
رئیس ـ آنچه که میخواستید بفرمائید فرمودید. آقایانیکه مذاکرات را کافی میدانند قیام فرمایند
(عده کثیری قیام کردند)
رئیس ـ اکثریت است. آقای تقی زاده پیشنهاد کرده اند که لایحه تجزیه بشود و باقلام یک یک رأی بگیریم. رأی گرفته میشود به قسمت اول (نظمیه) یک ملیون و پانصد و نود هزطار و چهار صد و شصت و سه تومان و شش قران آقایانیکه تصویب می کنند قیام فرمایند.
(عده زیادی برخاستند)
رئیس ـ تصویب شد. قسمت دوم. امنیه بانضمام مأمورین اجرای مالیه یک ملیون و دویست و یکهزار و صدو شصت تومان. آقایانیکه تصویب میکنند قیام فرمایند
( عده زیادی قیام کردند)
رئیس ـ تصویب شد. قسمت سوم پنجاه و یک هزار و چهار صدو سی و دو تومان. آقای دشتی حذف بوجة حکومت خوزستان را پیشنهاد کرده اند. در موقع رأی نخواهند داد. رأی میگیریم باین قسمت آقایانیکه موافقند قیام فرمایند (اکثر قیام نمودند)
رئیس تصویب شد. قسمت چهارم اعتبار توسعه و ساختمان ضرابخانه صد هزار تومان. آقایانیکه با این قسمت موافقند قیام فرمایند (عده زیادی قیام نمودند )
رئیس ـ تصویب شد. خرید خانه برای سفارت خانه های ایران در خارجه ۱۲۵ هزار تومان آقایانیکه موافقند قیام فرمایند ( عده کثیری قیام نمودند )
رئیس ـ تصویب شد. رأی گرفته میشود بماده واحده با اوراق ـ آقایانیکه تصویب میکنند اوراق سفید خواهند داد.
اخذ آراء بعمل آمده ۶۷ ورقة سفید و یک ورقه کبود تعداد شد
رئیس ـ عده حضار ۸۴ با۶۷ رأی تصویب شد
اسامی موافقین
آقایان ارباب کیخسرو ـ سهراب خان ساکنیان ـ کازرونی ـ اعظمی ـ معظمی ـ مولوی ـ ضیاء ـ عدل ـ محقق ـ آقا علی زارع ـ دوان بیگی ـ عصر انقلاب ـ دکتر رفیع خان امین ـ اعتبار ـ طباطبائی وکیلی ـ دکتر لقمان ـ حشمتی ـ جوانشیر ـ مفتی ـ فهیمی ـ دکترطاهری ـ پالیزی ـ میرزا عبدالحسین ـ آقا سید کاظم یزدی ـ نظام مافی ـ بنی سلیمان ـ ملک آرائی ـ طباطبایی دیبا ـ عباسمیرزا ـ مرتضی قلیخان بیات ـ شریعتزاده ـ جمشیدی ـ یاسیائی ـ افخمی ـ خواجوی ـ لیقوانی ـ اسفندیاری ـ محمد آخوند ـ حاج میرزا مرتضی ـ اسکندر خان مقدم آقا سید یعقوب ـ عراقی ـ شیخ الاسلام ملایری ـ ملایری ـ میرزا شیخ عبدالرحمن صالحی ـ روحی ـ ملک ایرج میرزا ـ آقا میرزا دشتی ـ افشار ـ امام جمعة شیراز ـ احتشام زاده ـ دادگر ـ وزیری ـ فرهمند ـ دولتشاهی ـ امام جمعة اهر
مخالف ـ آقای فیروزی آبادی
(مجلس نیم ساعت بعد از ظهر ختم شد)
قانون
اجازه اجرای لایحه قانون مدنی تاموقع اعلام رأی قطعی کمیسیون پارامانی عدلیه
مصوب ۱۸ ادری بهشت ماه ۱۳۰۷
ماده واحده ـ دولت مجاز است از روز ۲۰ اردی بهشت ۱۳۰۷ که کاپیتولایسیون ملغی است لایحه قانون مدنی را که به مجلس شورای ملی تقدیم داشته تا وقتی که رأی قطعی کمیسیون قوانین عدلیه مجلس شورای ملی اتخاذ و اعلام شود بموقع اجرا گذارد
این قانون که مشتمل بر یک ماده است در جلسه هیجدهم ادری بهشت ماده ۱۳۰۷ شمسی بتصویب مجلس شورای ملی رسید
رئیس مجلس شورای ملی: حسین پیرنیا
قانون
اجازه اجرای لوایح قانونی وزارت عدلیه پس از تصویب کمیسیون پارلمانی عدلیه
مصوب ۱۸ اردی بهشت ماه ۱۳۰۷
ماده واحده ـ وزارت عدلیه مجاز است کلیه لوایح قانونی را که به مجلس شسرای ملی پیشنهاد نموده و مینماید و هم چنین طح قانونی محاکمه وزراء را بعد از تصویب کمیسیون عدلیه مجلس شورای ملی بموقع اجرا گذارده و پس از آزمایش آنها در عمل به مجلس شورای ملی پیشنههاد نماید
این قانون که مشتمل بر یک ماده است در جلسه هیجدهم اردی بهشت ماه ۱۳۰۷ شمسی بتصویب مجلس
شورای ملی رسید رئیس مجلس شورای ملی : حسین پیرنیا
قانون
اجازه پرداخت شش فقره اعتبارات مسطوره در لایحه بودجه ۱۳۰۷ مملکتی
مصوب ۱۸ اردی بهشت ۱۳۰۷
ماده واحده ـ مجلس شورای ملی شش فقره اعتبارات ذیل منظوره در لایحه بودجه ۱۳۰۷ مملکتی را تصویب و بوزارت مالیه اجازه میدهد که از اول فرودین ماه ۱۳۰۷ بر طبق قوانین مربوطه کارسازی دارد:
فقرة ۱۶ ماده دوم لایحه بودجه
الف ـ اعتبار ماهیانه دولت برای مخارج غیر مترقبه ۱۳۲۰۰۰۰ قران
ب ـ اعتبار مخارج سری دولت ۳۶۰۰۰۰ »
ج ـ اعتبار انعام دولت ۱۲۰۰۰۰ »
د ـ اعتبار تبلیغات و اعتبارات مخصوصه برای عمران خوزستان و لرستان و کردستان ۱۰۰۰۰۰۰ »
فقره ۱۷ ماده دوم لایحه بودجه – اعتبار آشناکردن افکار عامه بارضاع ایران ۴۵۰۰۰۰ »
فقره ۲۰ ماده دوم لایحه بودجه ـ اعتبار برای تأسیات عام المفعه ۶۰۰۰۰۰۰ »
این قانون که مشتمل بر یک ماد است در جلسه هیجدهم اردی بهشت ماه ۱۳۰۷ شمسی بتصویب مجلس شورای ملی رسید
رئیس مجلس شورای ملی حسین پیرنیا
قانون
اجازة پرداخت پنج فقره اعتبارات منظوره در لایحه بودجة ۱۳۰۷ مملکتی
مصوب ۱۸ اردیهشت ماه ۱۳۰۷ شمسی
مادة واحده ـ مجلس شورای ملی پنجقلم اعتبرات ذیل منظوره در بودجة ۱۳۰۷ مملکتی را تصویب و بوزراتمالیه اجازة میدهد که از اول فرودین ۱۳۰۷ بر طبق قوانین مربوطه کارسازی دارد
۱ ـ بودجة ۱۳۰۷ تشکیلات نظمیه ۱۵۱۹۴۶۳۶ قران
۲ ـ « « « امنیه بانضمام مأمورین اجرای مالیه ۱۲۰۱۱۶۰۰ قران
۳ - « « حکومت خوزستان ۵۱۴۳۲۰ قران
۴ ـ اعتبار توسعه و ساختمان ضرابخانه ۱۰۰۰۰۰۰ قران
۵ ـ اعتبار خرید خانه برای سفارتخانه ایران در خارجه ۱۲۵۰۰۰۰ قران
این قانون که ممشتمل بر یک ماده است در جلسة ۱۸ ادری بهشت ماه ۱۳۰۷ اردی بهشت ماه ۱۳۰۷ شمسی بتصویب مجلس شورای ملی رسید رئیس مجلس شورای ملی
حسین پیرنیا
قانون
اجازة پرداخت مبلغ بیست هزار تومان بعنوان قرض به کارخانة ریسمان ریسی تهران
مصوب ۱۸ اردی بهشتن ماه ۱۳۰۷ شمسی
مادة اول ـ مجلس شورای ملی بوزارت مالیه اجازه میدهد که مبلغ دیست هزار قران بکار خانة ریسمان ریسی تهران واقعه در خارج دروازة دول بعنوان قرض بپردازد که درظرف ۵ سال بانضمام منافع حاصله باقساط متساویه از قرار قسطی چهل و پنجهزار قران مسترد دارد.
مادة دوم ـ پرداخت قرض مزبور از محل صرفه جوئیهای بودجة مملکتی در ۱۳۰۶ هر موقع محل مزبور پیدا شود بعمل خواهد آمد
مادة سوم ـ مقداری از کارخانه که قیمت آن معادل قرض مزبور و منافع حاصلة آن باشد از طرف وزارت مالیه وثیقه گرفته خواد شد و در هر موقع که یکی از اقساط مسترد شود بهمان نسبت از وثیقه آزاد خواهد گردید .
این قانون که مشتمل بر سه ماده سات در جلسة هیجدهم اردی بهشت ماه یکهزرو سیصد و هفت شمسی بتصویب مجلس شورای ملی رسید
رئیس مجلس شورای ملی ـ حسین پیرنیا
قانون
اجازه پرداخت مبلغ ۴ و ۲۳۶۳۰۱ قران اضافه مخارج ۱۳۰۶ نظمیه
مصوب ۱۸ ادری بهست ماه ۱۳۰۷ شمسی
ماده واحد ـ وزارت مالیه مجاز است مبلغ ۴ و۲۳۶۳۰۱ قران اضافه مخارج ۱۳۰۶ نظمیه را از محل صرفه جوئیهای بودجه ۱۳۰۶ اداره تشکیلات نظمیه کارسازی دارد
این قانون که مشتمل بر یک ماده است درجلسه هیجدهم اردی بهشت ماه یکهزار و سیصد و هفت شمسی بتصویب مجلس شورای ملی رسید
رئیس مجلس شورای ملی حسین پیرنیا