سفر اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر و علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی به پاکستان ۲۰-۱۷ اسفند ماه ۱۳۵۴
آریامهر شاهنشاه ایران و علیاحضرت شهبانو در روز ۱۷ اسفند ماه ۱۳۵۴ خورشیدی برای یک سفر رسمی چهار روزه به پاکستان پرواز کردند.
اعلیحضرتین در ساعت ۹ و پنجاه دقیقه بامداد به کوشک شاهنشاهی در فرودگاه مهرآباد تشریف فرما شدند. پس از ورود اعلیحضرتین به فرودگاه، شاهنشاه آریامهر در جایگاه ویژه قرار گرفتند و دسته موزیک سرود شاهنشاهی ایران را نواخت و شاهنشاه از گارد احترام سان دیدند.
در آیین پسواز رسمی از اعلیحضرتین، امیرعباس هویدا نخست وزیر،رییس مجلس سنا، رییس مجلس شورای ملی، اسداله علم وزیر دربار شاهنشاهی، دکتر منوچهر اقبال رییس هیات مدیره و مدیر عامل شرکت ملی نفت ایران، رییس دفتر مخصوص شاهنشاهی، رییس دفتر مخصوص علیاحضرت شهبانو، جانشین رییس ستاد بزرگ ارتشتاران رییس سرای نظامی و ژنرال آجودان شاهنشاه، فرمانده گارد شاهنشاهی، فرماندهان نیروهای سه گانه، وزیر کشور، معاون نخست وزیر، فرمانده ژاندارمری کشور، رییس شهربانی کشور، معاونین وزارت دربار شاهنشاهی، کاردار سفارت پاکستان و گروهی از پایوران کشوری و لشکری در فرودگاه بودند. هم چنین والاحضرت شاهپور غلامرضا پهلوی و همسرشان، والاحضرت شاهپور احمدرضا پهلوی و همسرشان، والاحضرت فاطمه پهلوی و سرکار علیه بانو فریده دیبا در این آیین هرماه اعلیحضرتین بودند. شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو باشندگان در آیین پسواز رسمی را مورد مهر قرار دادند.
در این سفر عباسعلی خلعتبری وزی امور خارجه، مهناز افخمی وزیر مشاور در امور زنان، هرمز قریب رییس کل تشریفات شاهنشاهی، تیمسار سپهبد دکتر عبدالکریم ایادی پزشک شاهنشاه آریامهر، تیمسار سپهبد محمد کاظمی آجودان نظامی اعلیحضرت همایون، پرویز خانلری سناتور و رییس فرهنگستان ادب و هنر، شجاع الدین شفا معاون وزارت دربار شاهنشاهی، صادق صدریه سفیر و مدیر کل سیاسی وزارت امور خارجه، هدایت اله ذوالفقاری معاون تشریفات کل شاهنشاهی، بانو هما خسروشاهی ندیمه موقت علیاحضرت شهبانو، کامبیز آتابای مدیر کل وزارت دربار شاهنشاهی، کامبیز یزدان پناه مدیر کل اطلاعات و مطبوعات دربار شاهنشاهی، انوشیروان صدیق سرپرست دبیرخانه وزارت امور خارجه در رکاب اعلیحضرتین می‌باشند. منوچهر ظلی سفیر شاهنشاه آریامهر در اسلام آباد نیز به این پهرست افزوده خواهد شد.
پایتخت و شهرهای بزرگ پاکستان ازچند روز پیش خود را برای پیشباز پرشکوه از اعلیحضرتین آماده کرده بودند. اعلیحضرتین در این سفر از دو روز از شهرهای راولپندی، اسلام آباد و یک روز از لاهور دیدن خواهند کرد. یک روز نیز خصوصی در « لارکانا » زادگاه ذوالفقار علی بوتو نخست وزیر پاکستان خواهند بود.
محافل پاکستان بیشتر روی ماهیت دوستانه این دیدار تکیه می‌کنند. این محافل یادآور می‌شوند که ایران نخستین کشوری بود که در سال ۱۹۴۷ دولت پاکستان را به رسمیت شناخت و شاهنشاه ایران نخستین رییس کشوری بودند که از پاکستان دیدن فرمودند. رهبران دو کشور در گفتگوهایی که در راولپندی لاهور انجام می‌دهند مسایل سیاسی جهان را بررسی خواهند کرد. در زمینه اقتصادی ایران در سال ۱۹۷۴ برای کمک به موازنه پرداخت‌های پاکستان ۵۸۰ میلیون دلار به پاکستان پرداخت کرده است. ایران هم چنین پذیرفته است که یک کارخانه نساجی و یک کارخانه سیمان در بلوچستان بسازد. هزینه این کارخانه نزدیک به ۶۷ میلیون دلار برآورد شده است.
آریامهر شاهنشاه ایران هم چنین درباره پیوندهای هند و پاکستان و پاکستان افغانستان نیز با نخست وزیر پاکستان گفتگوهایی انجام خواهند داد. حکومت محلی پنجاب به درخواست این ایالت از مقررات روزهای آدینه چشم پوشی کرد و اعلام داشت که به سبب تشریف فرمایی اعلیحضرتین آدینه تعطیل همگانی نخواهد بود و همه جا باز است. رادیو پاکستان به مناسب بازدید اعلحضرتین برنامه ویژه‌ای پخش کرد و فیلم « از کورش تا پهلوی» از تلویزیون پخش شد.
شاهین هواپیمای شاهنشاهی ایران ساعت ۱۴ و بیست دقیقه به وقت محلی (ساعت ۱۲ و ۵۰ دقیقه به وقت تهران) در فرودگاه اسلام آباد به زمین نشست. یک اسکادران از جنگنده‌های نیروی هوایی پاکستان هواپیمای اختصاصی شاهنشاه و شهبانو را از مرز این کشور تا فرودگاه اسلام آباد اسکورت کردند. در پای پلکان نخست منوچهر ظلی سفیر شاهنشاه آریامهر در پاکستان و به درون هواپیما رفتند و پس از کوتاه زمانی اعلیحضرتین از پلکان هواپیما پایین آمدند. در پای پلکان حضرت فضل الهی چودری پرزیدنت، ذوالفقار علی بوتو نخست وزیر، بیگم بوتو و پرنس کریم آقا خان به پیشباز اعلیحضرتین ایستاده بودند. در این هنگام ۲۱ تیر توپ شلیک شد. آنگاه فرماندهان نیروهای مسلح پاکستان به پیشگاه اعلیحضرتین شناسانده شدند.
سپس شاهنشاه آریامهر به همراه پرزیدنت و نخست وزیر پاکستان در جایگاه ویژه قرارگرفتند. فرمانده گارد احترام گزارش نظامی به آگاهی رسانید و دسته موزیک سرود شاهنشاهی ایران و سپس سرود ملی پاکستان را نواخت. آنگاه شاهنشاه و پرزیدنت پاکستان و نخست وزیر از گارد احترام سان دیدند.
شاهنشاه آریامهر و میهمانان گرامی دوباره در جایگاه ویژه قرار گرفتند و گارد احترام از برابرشان رژه رفتند. آنگاه اعلیحضرتین به همراه پرزیدنت و نخست وزیر پاکستان پس از گذشتن از روی فرش قرمز رنگ در برابر صف پیشبازکنندگان قرار گرفتند. در اینجا آقایان عزیز احمد وزیر مشاور امور خارجی و دفاع پاکستان، روسای سنا و نمایندگان پاکستان، پایوران نامی پاکستان، سفیران خارجی در پاکستان، فرماندهان نیروهای مسلح این کشور و هموندان سفارت شاهنشاهی با بانوانشان به پیشگاه شاهنشاه و شهبانو شناسانده شدند. انبوهی از مردم پاکستان روی تراس ساختمان فرودگاه با پرچم‌های ایران و پاکستان در دست با آرنگ‌های شاهنشاه ایران زنده باد، شهبانوی ایران زنده باد ، آیین پیشباز را باشکوه تر کردند. پس از پایان آیین باشکوه پیشباز اعلیحضرتین از فرودگاه با خودرو رهسپار اسلام آباد شدند.
در راستای جاده از فرودگاه تا شهر آذین بندی شده بود. هزاران تن از مردم پاکستان، زن و مرد و کودک با گرمی و هیجان بسیار از شاهنشاه و شهبانوی ایران در دو سوی جاده ایستاده بودند و ابراز شور و شادمانی می‌کردند. در این چهار کیلومتر و نیم تا اقامتگاه اعلیحضرتین موج پیشبازکنندگان فشرده تر می‌شد. در خیابان کشمیر شاهنشاه آریامهر و پرزیدنت چودری در یک کالسکه و علیاحضرت شهبانو و بیگم بوتو در کالسکه زرین دیگری جای گرفتند. هنگام گذشتن کالسکه‌ها مردم با سورنا و دهل به شادی و پایکوبی پرداختند. در میان آرنگ‌های مهرآمیز اعلیحضرتین یک آرنگ را خیلی پسندیدند: « آمدنت باعث آبادی. آیین پیشباز از رادیو و تلویزیون پاکستان پخش شد.