جایزه محمدرضا پهلوی جایزه جهانی پیکار با بیسوادی ۱۹۶۷ تا ۱۹۷۸
| کمیته ملی پیکار جهانی با بیسوادی | درگاه اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر | برنامه عمرانی سوم/سال‌های ۱۳۴۳ تا ۱۳۴۵ |
جایزه محمدرضا پهلوی جایزه جهانی پیکار با بیسوادی ۱۹۶۷ تا ۱۹۷۸
کشور ایران افزون بر آنکه نوآور و میزبان گردهم‌آیی بزرگ تهران بود، در راه به انجام رساندن رهنمون‌های کنگره بر پایه همکاری و کمک بین‌المللی در راه ریشه‌کن کردن بیسوادی، کارهای گوناگونی انجام داد که می‌توان ویژه ساختن هزینه یک روز بودجه نظامی کشور، چاپ رایگان میلیون‌ها پوشینه (جلد) کتاب برای کشورهای آسیایی و کمک‌های مادی و معنوی به اجرای پروژه‌های آزمایشی را می‌توان نام برد. ولی برجسته‌ترین کاری که در زمینه کشیدن توجه جهانیان و برانگیزاندان کسان، سازمان‌ها و موسسه‌های دولتی و غیردولتی انجام یافت جایزه‌ای پنج هزار دلار امریکا به نام « جایزه محمدرضا پهلوی » بود که همزمان با برگزاری کنگره در تهران، از سوی شاهنشاه آریامهر به یونسکو داده شد تا بنا بر رای و گزینش آن سازمان، هر ساله به کسان برجسته و یا سازمان‌هایی که کاری ارزنده در زمینه مبارزه با بیسوادی انجام داده باشند داده شود.
ویژه ساختن این جایزه از سوی شاهنشاه ایران نمودار اندیشه‌های تابناک و گرایش درونی شاهنشاه به والایی ارزش انسان و از میان برداشتن بیسوادی در جهان است. هیات داوران این جایزه از سوی مدیر کل یونسکو و از میان کسان نامی در جهان تعیین می‌شوند. از نخستین سال برپایی این هیات و اجرای این برنامه، والاحضرت شاهدخت اشرف پهلوی از ایران، به مناسبت شخصیت ممتاز جهانی و کوشش‌هایی که در سطح ملی و بین‌المللی در زمینه حقوق بشر و پیکار با بیسوادی انجام دادند به ریاست عالیه هیات داوران برگزیده شدند و تا سال ۲۵۳۷ شاهنشاهی این سمت را داشتند. هیات داوران بر پایه مقررات ویژه‌ای که نوشته شد در امرداد هر سال نشستی برگزار می‌کردند و برندگان این جایزه را بر می‌گزیدند.
روز ۱۷ شهریور ماه برابر با ۸ سپتامبر هر سال که همزمان با برگزاری کنگره جهانی مبارزه با بیسوادی در تهران بود و بر پایه تصمیم کنفرانس عمومی یونسکو به « روز جهانی پیکار با بیسوادی » شناخته شد انجام می‌پذیرد. نامزدهای دریافت این جایزه باید یا در کار سوادآموزی کارهای ارزنده و کارساز انجام داده باشند و یا در اجرای برنامه‌های ملی و محلی پیروزی بدست آورده باشند. افزون بر آن، کسانی که ابزار کار آموزشی و یا ابزار ویژه برای پیکار با بیسوادی فراهم ساخنه و یا در کارهای پژوهشی مانند زبان‌شناسی، بهبود روش‌ها، ارزشیابی و غیره خدمتی انجام داده باشند که در رشد و پیشرفت کشور در سطح ملی و یا محلی بتواند کارساز باشد، می‌توانند نامزد دریافت جایزه محمدرضا پهلوی باشند.
نام برندگان جایزه هر سال در روز ۱۷ شهریور به آگاهی می‌رسید. « جایزه محمدرضا پهلوی » سبب شد که همه ملت‌ها از دیدگاه‌ها و نوآوری‌های دولت‌های دیگر در زمینه مبارزه با بیسوادی آگاه شوند و داد و ستد و جابجایی اطلاعات و تجربه‌ها در سنجه گسترده جهانی انجام یابد.
The Mohammed Reza Pahlavi Prize for Literacy, 1967-1978
created by the Government of Iran,
named after the Royal Host of the World Conference of Ministers of Education on the Eradication of Illiteracy, Tehran, Iran, 1965.