بیست و پنجمین سال شاهنشاهی اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر/ سال ۱۳۳۵
بیست و پنجمین سال شاهنشاهی اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر/ سال ۱۳۳۵
۱۳۳۵ شانزدهمین سال
گفتگوهای شاهنشاه و رهبران شوروی
در نخستین سفر به شوروی، شاهنشاه با سران کشور شوراها چه گفتند و چه شنیدند؟
در سایه امنیت خارجی و آرامش داخلی، تلاشهای عمرانی و اصلاحی در سرتاسر کشور آغاز شد و نخستین چاه نفت که به وسیله مهندسین و کارشناسان ایرانی حفر شده‌بود، در صحرای قم فواره زد.
با آغاز سال ۱۳۳۵، عمر دوره هیجدهم قانون‌گذاری به آخر رسید و روز ۲۶ فروردین‌ماه آخرین جلسه مجلس شورای ملی تشکیل شد.
انتخابات دوره نوزدهم که در این زمان مقدمات آن فراهم شده‌بود، بی‌درنگ آغاز شد و روز دهم خردادماه ۱۳۳۵ شاهنشاه دوره نوزدهم نیروهای سه‌گانه کشور را گشودند. در مراسم گشایش دوره نوزدهم، شاهنشاه فرمودند:
«دوره هیجدهم پس از رفع خطری عظیم که استقلال کشور ما را تهدید می‌کرد، به وجود آمد و با وضع قوانین ملی مانند قانون قرارداد نفت، و تقسیم خالصیجات، و الحاق به پیمان بغداد، و منع کشت خشخاش، و سازمان برنامه، رضایت خاطر ما را فراهم آورد.
اینک از شما انتظارداریم که به نوبه خود در سیر تکامل قدمهای بزرگتری بردارید و قوانینی به وجود بیاورید که در تکمیل قوانین موجوده از هر جهت ضامن رفاه و آسایش هم‌میهنان ما باشد تا بتوانیم وسایل توفیق کشور را در میدان مسابقه جهانی بهتر و شایسته‌تر از این تدارک نماییم ...»
سفرهای سال
در سال ۱۳۳۵ پیونهای خارجی ایران با مسافرتهای شاهنشاه به خارج و مسافرت شخصیتهای خارجی به ایران، گسترش پیداکرد.
مهمترین این سفرها، مسافرت شاهنشاه به ترکیه روز ۲۵ اردیبهشت‌ماه، مسافرت به شوروی روز چهارم تیرماه، و مسافرت به عربستان سعودی در ۲۱ اسفندماه، همچنین سفر رئیس‌جمهوری پاکستان، حضرت اسکندرمیرزا و رئیس‌جمهوری لبنان، حضرت کامیل شمعون به تهران و حضور نخست‌وزیر عراق، وزیر دفاع انگلیس، معاون خارجه امریکا، نخست‌وزیر ترکیه، عدنان مندرس و نخست‌وزیر پاکستان، محمدعلی چودری برای شرکت در دومین اجلاسیه شورای پیمان بغداد در تهران بود.
سفر شوروی
سفر شاهنشاه و ملکه به کشور اتحاد شوروی که در سال گذشته انجام نشده‌بود، روز چهارم تیرماه سال ۱۳۳۵ به طور رسمی آغاز گردید.
در این سفر آقایان ابراهیم کاشانی، وزیر بازرگانی – محمد ساعد، سناتور – محسن قراگزلو، رئیس تشریفات دربار شاهنشاهی – سپهبد جهانبانی، سناتور – دکتر حمید آهی، نماینده مجلس شورای ملی – ابوالفتح آتابای – مهندس اردشیر زاهدی – پروفسور یحیی عدل – بانو علم – بانو یزدان‌پناه – بانو هایده قراگزلو – تیمسار سپهبد یزدان‌پناه – سرلشگر دکتر ایادی – سرتیپ نصیری – سرهنگ خاتمی و چند تن از نمایندگان مطبوعات، شاهنشاه را همراهی نمودند.
درباره این سفر مهم، شاهنشاه ضمن خاطرات خود می‌نویسند:
«در مسافرت شوروی، از ما پذیرایی شایانی به عمل آوردند و فرصتی برای دیدار بسیاری از نقاط آن کشور به دست آمد و مجالی پیداشد که با خروشچف و سایر هم‌قطاران وی از قبیل وروشیلف بولگانین، میکویان، شپیلف، گفتگوهایی بی‌پرده و صریح به عمل آید.
روسها مدعی بودند که سیاستشان بر اساس همزیستی مسالمت‌آمیز و عدم مداخله در امور سایر کشورهاست و می‌پرسیدند با این وصف، به چه علت ما به پیمان بغداد ملحق شده‌ایم؟
من در جواب گفتم، که علت آن را باید با مطالعه روابط بین کشورهای ایران و روسیه پیداکنند و به میزبانان خود یادآورشدم که روسها در طی چند قرن، همواره سعی و کوشش داشته‌اند که از راه ایران به طرف جنوب ایران پیشروی نمایند ...
خروشچف و سایر هم‌قطاران وی خود را مسئول تجاوزات گذشته ندانسته و گفتند که این وقایع پیش از زمان زمامداری آنها به وقوع پیوسته‌است.
خروشچف اعتراف کرد که کشور وی اشتباهاتی کرده، ولی اظهارداشت که ملت ایران باید به حسن نیت او و سایر اولیای امور کشور روسیه که در آن محل حضورداشتند، اعتماد داشته‌باشد.
من به خروشچف اطمینان دادم که احساسات دوستانه ما ایرانیان نسبت به وی و مردم روسیه بسیار زیاد است ولی خاطرنشان ساختم که اگر بشر از تجربیات گذشته درس عبرت نگیرد، نمونه کامل سفاهت اوست.
خروشچف می‌خواست بداند چگونه ممکن است دولت ایران عضویت پیمان بغداد را که انگلیسها نیز عضو آن هستند قبول نماید درصورتی که انگلیسها نیز در جنگ دوم جهانی در تجاوز به کشور ایران مقصر بودند و پیشنهاد تجاوز هم اول از طرف آنها شده‌بود.
در پاسخ گفتم انگلیسها اقلاً در سر موقع به وعده خود وفا نمودند و کشور ایران را تخلیه نمودند ولی روسها از این عمل نیز امتناع کردند...
خروشچف بالاخره تصدیق کرد که ایران قصد تجاوزی به کشور روسیه را ندارد ولی اظهارداشت که دولت معظمی ممکن است ما را برخلاف میل خود وادارسازد که کشور خود را برای حمله به روسیه در اختیار آن بگذاریم و اظهارنظر کرد شاید ما برای انجام همین منظور اجباراً به این پیمان ملحق شده‌ایم.
من با کمال تأکید پاسخ دادم که ما به پیمان بغداد به صرف اراده خود و به عنوان شریک متساوی‌الحقوق ملحق شده‌ایم و هیچکس ما را مجبور به الحاق نکرده و اگر چنین فشاری به ما وارد شده‌بود، درمقابل آن مقاومت می‌کردیم. و اضافه کردم که ما هرگز اجازه نخواهیم‌داد که کشور ما برای اجرای مقاصد تجاوزکارانه برخلاف روسیه شوروی مورد استفاده قرارگیرد و به خروشچف قول سربازی دادم تا موقعی که من بر تخت سلطنت ایران هستم کشور من به هیچوجه با تقاضای تجاوزکارانه برخلاف روسیه شوروی، موافقت نخواهدکرد و شریک در چنین عملی نخواهدشد ...
خروشچف و همکاران وی با کمال گشادگی خاطر گفتند که به اظهارات من اعتماد کامل دارند و طبق پیشنهاد آنها اعلامیه مشترکی که حکایت می‌کرد مذاکرات در محیط دوستانه صورت گرفته و هر دو طرف مصممند مناسبات فی‌مابین را تحکیم نمایند، صادرنمودیم.»
اختیارات وزیر دادگستری
روز بیست‌وششم خردادماه، آقای علاء که به مناسبت تشکیل مجلس کناره‌گیری و دوباره جهت تشکیل کابینه برگزیده شده‌بود، وزرای خود را معرفی کرد. در کابینه جدید، دو وزیر تازه، وارد شده‌بود:
آقایان: گلشائیان، وزیر دادگستری و ناصری، وزیر کشاورزی.
برای اصلاح دادگستری، گلشائیان درخواست اختیارات کرد و در پی تقدیم لایحه اختیارات به مجلس، گفتگوی دامنه‌داری آغاز شد که سرانجام با شرفیابی اعضای کمیسیونهای دادگستری دو مجلس به حضور شاهنشاه و گفتگوهای مفصل، لایحه اختیارات با اصلاحاتی پذیرفته‌شد.
از جمله کارهای پر سر و صدایی که در وزارت دادگستری گلشائیان صورت گرفت، تنظیم لایحه‌ای بود که بازار معاملات زمین را کساد کرد. در آن روزها داد و ستد زمین و چالش زمین‌خواری به حدی رواج یافته بود که قسمت زیادی از سرمایه مردم از کارهای دیگر خارج شده و در بورس زمین به کار افتاده‌بود.
تلاشهای عمرانی و اصلاحی
در سال شانزدهم پادشاهی، تلاشهای عمرانی و اصلاحی که در سایه امنیت و آرامش از نو آغاز شده‌بود، رفته‌رفته در سراسر مملکت گسترش پیداکرد. سازمان برنامه به کارهای گسترده‌ای در زمینه سدسازی و سایر کارهای عمرانی که لازم به سرمایه‌گذاری سنگین بود، دست زد. تلاشهای مهندسین و کارشناسان ایرانی که در حوزه نفت قم (منطقه البرز) برای اکتشاف و استخراج نفت کوشش می‌کردند، پس از چندین سال به نتیجه رسید و روز سوم شهریورماه، نفت خام با فشار کم‌نظیری از ژرفای چاه شماره پنج به آسمان فواره زد و دریایی از نفت بیابانهای اطراف را پوشانید. به طوری که روز پنجم شهریورماه، دولت در منطقه البرز، قوانین حکومت نظامی اعلام کرد و به منظور جلوگیری از آتش‌سوزی و اقدامات احتیاطی، کارشناس معروف امریکایی به نام کین‌لی با دستیاران خود به ایران دعوت شد و با تلاش زیاد، چاه سرکش مهارگشت.
به طوری که برآورد شد، تا روز هفتم شهریورماه، دویست‌هزار بشکه نفت به ارزش سه‌میلیون تومان از چاه شماره پنج فوران زد و در بیایان ریخته‌شد.
در پی سفر شاهنشاه به شوروی، لاورنتیف، سفیر آن کشور در ایران تغییر کرد و به جای وی آقای "پکوف" عهده‌دار سفارت شوروی شد. با این دگرگونی که از آغازِ فصل تازه‌ای در روابط دو کشور حکایت داشت، پیش‌زمینه همکاریهای فنی و اقتصادی، از جمله بستن پیمان ترانزیتی و بهره‌برداری از آب رودخانه‌های مرزی و مبادله گروههای پارلمانی و ورزشی و بازرگانی بین ایران و شوروی گشت.
ساختمان راهروی زیرزمینی میدان سپه به پایان رسید و روز بیست‌وپنجم تیرماه رفت‌وآمد از این راهرو آغاز گشت.
سرشماری همگانی در سراسر کشور از صبح دهم آبان‌ماه آغاز شد و سی‌هزار نیروی سرشماری از سوی اداره آمار، به انجام یک سرشماری همگانی در تهران و شهرستانها اقدام کردند.
ریل‌گذاری راه‌آهن تهران – مشهد روز هفدهم دی‌ماه به پایان رسید و به طور رسمی گزارش شد که ایستگاه راه‌آهن مشهد روز پانزدهم فروردین‌ماه از سوی شاهنشاه گشایش خواهدیافت.
نمایشگاه اتم برای صلح، که با همکاری دولت امریکا ایجاد شده‌بود، روز پانزدهم اسفندماه به وسیله شاهنشاه گشایش یافت و به طوری که رئیس دانشگاه اعلام نمود، برای خرید و اهدای یک "رآکتور اتمی" دولت امریکا ۳۵۰ هزار دلار به دانشگاه تهران هدیه کرد.
قهرمانان درخشیدند ...
با دلگرمی و پشتیبانی شاهنشاه، ورزش ایران نتیجه درخشان خود را به دست آورد و در المپیک ملبورن استرالیا که در نخستین روز آذرماه گشایش یافته‌بود، قهرمانان ایران به طور بی‌سابقه‌ای درخشیدند.
در بازیهای المپیک ملبورن، ۶۹ کشور جهان شرکت داشتند و طی این مسابقات ورزشی، آقایان تختی و حبیبی قهرمانان کشتی ایران، موفق به گرفتن دو مدال طلا شدند و در نتیجه امتیازاتی که پهلوانان ایرانی کسب کردند، تیم کشتی ایران به مقام نخست در بازیهای المپیک دست یافت.
(زیرنویس عکسها):
در سفر عربستان، شاهنشاه به دیدار خانه کعبه رفتند و حج عمره گزاردند.
شاهنشاه هنگام گفتگو با سران شوروی در کاخ کرملین.
در این عکس، از سمت راست میز: شاهنشاه ایران، سناتور ساعد، سپهبد یزدان‌پناه، کاشانی (وزیر بازرگانی) و در سمت چپ: مارشال وروشیلف، خروشچف، مارشال بولگانین، آناستاس میکویان و لاورنتیف (سفیر پیشین شوروی در ایران) دیده‌می‌شوند.